Janire Asensio 6. B - 2. Znbk.

Indizea Orr.

• 1. Zer da? ………………………….......3 • 2. Bizitzaren aroak ………………..… 5 • 3. Sexu ezaugarriak ………………….. 6 • 4. Pubertaroa …………………………. 7 • 5. Emakumeen ugaltze-aparatua …… 8 • 6. Gizonen ugaltze-aparatua ………… 9 • 7. Ernalketa ……………………..……..11 • 8. Ernalketa eta gero ……………….. 11 • 9. Haurdunaldia …………….. 14 • 10. Bibliografia………………………. 15

2

1.Zer da? Ugalketa bizitzarako prozesu inportante bat da. Bi gizakien artean gertatzen dena, mutil bat eta neska bat. 2.Bizitzaren aroak: AROAK IRAUPENA EZAUGARRIAK Haurtzaroa

0 urtetik 10 urte arte 0 - 10

Txikitan gure ama titietan dun esnea edaten dugu. Esne hortzak ditugu.

Nerabezaroa

10 urtetik 18 urte arte 10 - 18

Gorputzetan hazten dira gauzak aldatzen.

Helduaroa

18 urtetik 65 urte arte 18 - 65

Gorputza semeak izateko prest dago. Zimurrak ateratzen dira eta ilea hasten zaizu urdintzen.

Zahartzaroa 65 urtetik hil arte Aurpegia zimurrez beteta duzu eta ilea ia duzu urdina (normalean)

3

Haurtzaroa

Nerabezaroa

4

Helduaroa

Zahartzaroan

5

3. Sexu ezaugarriak

6

Ahots altua

Ilea gorputzean

Bizarra

Gihar handiagoak

Ahots baxua

Aldaka zabalak

Titiak

4. Pubertaroa Pubertaroan gure gorputza hasten da aldatzen (txikiak izateaz, handia izateko prestatzen) , adibidez:

• Neskak: neskei titiak ateratzen zaizkio, ilea besapetan eta aluan ere ateratzen zaio. Normala da ere aurpegian grano asko ateratzea.

• Mutilak: beraiei ere ateratzen zaie ilea

besapetan eta zakilean. Grano asko ere ateratzen zaizkie.

7

5. Emakumeen ugaltze-aparatua

Emakume ugaltze-aparatua Egiten duen lana: seme-alabak izatea Organoak: Obulutegia – Obulu Organoa Egiten duen lana Alua Kanpoko babesa Bagina Espermatozoideak

pasatzeko lekua Umetokia Fetoa osatuko da hor

jaio arte Falopioren tronpak Obuloa egoteko tokia Obulutegia Obuloak hemen

sortzen dira

8

Bagina

Falopioren tronpa

Alua

Umetokia

6. Gizonen ugaltze-aparatua

Organo Egiten duen lana Zakila Espermatozoideak

kanporatzea Barabilak Zelula arrak ekoiztu

Barabilak

Zakila

9 7. Ernalketa Zelula arra (espermatozoide) eta emea (obulua) elkartzen den momentua da. Une honetan espermatozoidearen “burua” obuluan sartzen da.

Burua Buztana

Mintz plasmatikoa

Zitoplasma

10

Espermatozoide eta obulu - ernalketa 8. Ernalketa eta gero Ernalketa eta gero zigotoa osatzen da. Zigotoa pixkanaka pixkanaka joaten da osatzen eta handiagoa egiten Falopioren trompatik ateratzen duen bitartean.

Ernalketa eta gero zigotoa osatzen da.

Hemen ikusi ahal da gero eta handiagoa dela.

11 9. Haurdunaldia

Hau da ume bat izateko prozesua: hogeita zortzi egunetara ateratzen da obulu bat; gero ernalketa gertatzen da. Ernalketa eta gero zigotoa sortzen da; zigotoa banatzen denean deitzen da enbrioia, azkenik umetokira ailegatzen da eta hor heltzen da.

12

2 edo 3 astetara, oraindik ezin da ikusi bere forma. 3 hilabeteekin.

4 edo 5 hilabeteekin hasi da ikusten forma.

Gutxi gora behera 6 hilabeteekin osatuta

dago.

13

Hilabete batzuk eta gero enbrioia oso aurreratuta dago eta umea osatuta ikusi ahal da. 8 edo 9 hilabete dituenean (normalean) amak umea izaten du. Batzuetan, umea ateratzen denean 5 edo 6

hilabete ditu eta oraindik osaturik ea dagoenez sartzen diote inkubagailuan eta hor uzten hilabete batzuk gehiago. Beste batzuetan umea ateratzen denean amak daukan likidoa irentzi egiten du eta sartzen dute ere inkubagailuan ez itotzeko.

14 Bibliogarafia: Interneten:

• Irudiak: • Bebés • Espermatozoide • Óvulo

• Orrialdeak: • www.cienciapopular.com

• Besteak: • Santillana 6º mailako inguru testu liburua • Klasean hartutako apunteak