tyt-ayt coĞrafya - testokul.com · ayçiçeği yağı fabrikası konserve - meyve suyu unlu...

COĞRAFYASORU KİTABI

TYT-AYT

ÖSYM’NİN YENİ SINAV SİSTEMİNE UYGUN

Yeni tarz sorular Planlanmış ünitelerSeviye 1 testlerSeviye 2 testlerGenel testlerBilgi, ipucu ve deneyler

örn

ekti

rö

rnek

tir

ÖZETÖnce

2

TÜRKİYE EKONOMİSİ Türkiye, maden çeşitliliği açısından zengin bir ülkedir. Ancak madenlerin çoğunun rezervi sınırlıdır. Madenlerin önem-li bir kısmı işlenmeden satıldığı için istenilen gelir elde edilememektedir. Madenciliğin Türkiye ekonomisindeki payı %1 civarındadır. Türkiye’de maden ihracatı önemli boyuttadır. Mermer, granit, traverten gibi taşlar maden ihracatındaki en önemli gelir kalemini oluşturur. Bor, krom, feldspat gibi madenlerin de ihracatta önemi büyüktür.

Aşağıdaki haritada Türkiye’deki belli başlı madenlerin dağılımı gösterilmiştir.

Demir Bakır KromBoksit Bor Fosfat

Enerji kaynakları, yenilenebilen ve yenilenemeyen kaynaklar olarak iki grupta toplanabilir. Yenilenemeyen kaynaklar; taş kömürü, linyit, petrol, doğal gaz ve nükleer enerjidir. Yenilenebilen kaynaklar; su gücü, rüzgâr gücü, güneş ener-jisi, jeotermal enerji, biyoenerji ve gelgit-dalga enerjisidir. Türkiye, toplam elektrik enerjisinin yarıdan fazlasını yeni-lenemeyen kaynaklardan elde etmektedir. Doğal gaz, kömür ve hidroelektrikten elde edilen elektrik enerjisi, toplam üretimin %80’den fazlasını karşılar. Çevresel açıdan, yenilenebilen kaynakların doğaya zararı diğer gruptan çok daha azdır.

Aşağıdaki haritada Türkiye’deki belli başlı enerji santrallerinin dağılımı gösterilmiştir.

Türkiye'deki başlıca elektrik santralleri

Taş kömürüDoğal gaz Linyit

Nükleer (aktif değil)Jeotermal

HidroeletrikRüzgârGüneş

örn

ekti

rö

rnek

tir

HİKAYEve SÖZve İPUCUve BİLGİSonra

3

ÖSY

M, T

ürki

ye e

kono

misi

ile

ilgili

sor

duğu

sor

ular

ın b

üyük

kısm

ında

har

itala

r kul

lanm

akta

dır.

Dol

ayıs

ıyla

eko

nom

i ile

ilgi

li un

surla

rın

harit

adak

i yer

lerin

in b

ilinm

esi s

orul

arın

çöz

ümü

açıs

ında

n ço

k ön

emlid

ir.Bir bölgede sanayi tesislerinin kurulabilmesi için belirli koşullar gerekmektedir. Bunlar; sermaye, enerji, ulaşım, ham madde, iş gücü ve pazar olanaklarıdır. Ereğli ve Karabük demir-çelik fabrikaları, enerji kaynağına yakın olarak kurulmuştur. Samsun bakır işletmesi ve İskenderun demir-çelik fabrikası, ulaşım olanaklarına yakın kurulmuştur. Şeker, çay, konserve, süt ürünleri gibi fabrikalar ham maddeye yakın kurulmaktadır. Cam, mobilya, seramik gibi fabrikalar, pazar olanaklarına yakın kurulmaktadır.

Aşağıdaki haritada Türkiye’deki belli başlı gıda sanayi tesislerinin dağılımı gösterilmiştir.

Et kombinası

Ayçiçeği yağı fabrikası Konserve - Meyve suyuUnlu mamuller

Margarin fabrikası

Çay fabrikasıMısır ve soya yağı fabrikası

Şeker fabrikasıZeytinyağı fabrikası

Türkiye’de en gelişmiş ulaşım türü kara yoludur. Ülke içi taşımacılığın büyük kısmı bu yolla yapılır. Ülke dışı ta-şımacılıkta ise en büyük pay deniz yoluna aittir. Kara ve demir yolları genel olarak yer şekillerinin sade, nüfus ve ekonomik faaliyetlerin yoğun olduğu bölgelerde gelişmiş durumdadır. Doğu Karadeniz ile Antalya çevresinde yer şekillerinden dolayı demir yolu hattı bulunmamaktadır. Çevresiyle kara ve demir yolu bağlantısı zayıf olan liman-lar gelişememiştir. En yüksek kapasiteyle çalışan limanlarımız İstanbul ve İzmir limanlarıdır.

Aşağıdaki haritada Türkiye’deki demir yolu hatları, belli başlı limanlar ve havalimanlarının dağılımı gösterilmiştir.

Önemli limanlar

Önemli havalimanları

Demir yolları

örn

ekti

rö

rnek

tir

4

TEST1.Seviye 98 TARIM ÜRÜNLERİ - 11. Aşağıdaki haritada bir tarım ürününün yetiştirildiği

alanlar koyu renkle gösterilmiştir.

Bu tarım ürünü ile ilgili;

I. Türkiye'nin dünyada söz sahibi olduğu ürünle-rin başında gelir.

II. yemiş olarak tüketilmesinin yanında çikolata endüstrisinde de yaygın olarak kullanılır.

III. sulama yaygınlaştırıldığı taktirde Türkiye'nin her yerinde yetiştirilebilir.

yargılarından hangilerine ulaşılabilir?

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

D) I ve III E) II ve III

2. Aşağıda verilen tarım ürünlerinden hangisinin ekim alanlarının diğerlerine oranla daha dar olduğu söylenebilir?

A) Buğday B) Üzüm C) Mısır

D) Çay E) Şeker pancarı

3. Buğdayın yetiştirilme alanları ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

A) Buğday üretiminin en fazla yapıldığı yerler, delta ovalarıdır.

B) İlkbahar ve sonbaharın yağışlı, yazların kurak geçtiği yerlerde yetiştirilir.

C) Konya, Diyarbakır, Ankara, Şanlıurfa gibi iller-de tarımı yoğun olarak yapılır.

D) Yetiştirildiği alanlarda makarna ve bisküvi gibi mamul ürünler de üretilmektedir.

E) Yaz mevsiminde yağış alan Doğu Karadeniz kıyılarında yetiştirilemez.

4. Arpa, buğdaydan sonra en çok yetiştirilen ve yetiş-me şartları buğdaya benzeyen bir tarım ürünüdür. Ancak bu koşullarda bazı farklılıklar da göze çarp-maktadır.

Aşağıdakilerden hangisi bu farklılıklardan biri-dir?

A) Buğday'a göre iç tüketimde kullanımı daha azdır.

B) Buğday'dan daha erken olgunlaşır ve buğdaya göre soğuğa daha dayanıklıdır.

C) Unlu mamüllerin üretiminde buğdaya göre daha fazla kullanılır.

D) Yaz kuraklığına dayanıklı değildir.

E) Son yıllarda üretimi buğdaya oranla daha faz-ladır.

5. Aşağıdaki grafikte 2007 - 2016 yılları arasında Türkiye'deki tütün ekim alanı ve üretim miktarları verilmiştir. (TÜİK)

1600 160

1200 120

800 80

400 40

1400 140

1000 100

600 60

200 200 0

2007

2008

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Ekilen alan (dekar) Üretim (Bin ton)

Grafikteki bilgiler dikkate alındığında aşağıda-kilerden hangisine ulaşılamaz?

A) 2008 ve 2013 yılları arasında tütün üretimi miktarı birbirine yakın değerlerdedir.

B) 2011 yılında hem ekim alanı hem de üretim miktarı en az olmuştur.

C) 2015 - 2016 yılları arasında ekim alanı ve üretim miktarı arasında belirgin bir fark yaşan-mamıştır.

D) 2014 yılındaki ekim alanı 2009'dakinden az olmasına rağmen üretim miktarı daha fazla olmuştur.

E) 2007 - 2016 yılları arasında hem üretim alanla-rında hem de üretim miktarında dalgalanmalar yaşanmıştır.

örn

ekti

rö

rnek

tir

Soru Soru Soru

C E

V A

P L

A R

Num

ara AD SOYAD

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1

2

3

4

5

A B C D E

6

7

8

9

10

A B C D E

11

12

13

14

15

A B C D E

101282

Powered by TCPDF (www.tcpdf.org)

HİKAYEve SÖZve İPUCUve BİLGİve

5

6. Milli Tarım Projesi kapsamında, Atatürk’ün “Memleketi iklim, su ve toprak verimi bakımından ziraat bölgelerine ayırmak icap eder.” sözünü hayata geçirerek 941 havzada 21 üründen o havzaya en uygun, en verimli, ülke ihtiyaçları ve dış pazarları da dikkate alarak en yüksek hası-layı oluşturacak bir ürün planlaması yapılmıştır. Belirlenen ürünler devlet tarafından çeşitli teşvik-lerle desteklenecektir.

Bu havzalardan biri olan Çukurova’da aşağı-daki ürünlerden hangisinin devlet tarafından destekleneceği söylenemez?

A) Soya fasulyesi B) Mısır

C) Ayçiçeği D) Fındık

E) Patates

7. Aşağıdaki meyvelerden hangisinin kışın düşük sıcaklıklara daha dayanıklı olduğu söylenebilir?

A) Muz B) İncir C) Elma

D) Fındık E) Turunçgiller

8. Çeltik, su içinde çimlenir ve ekiminden hasat dönemine kadar su içinde yetişir. Bu nedenle çeltik tarımı, vadi tabanında ve akarsu boyların-da yoğunlaşmıştır.

Buna göre, Türkiye'de aşağıdaki illerden han-gisinin çeltik tarımına daha uygun olduğu söylenebilir?

A) Muğla B) Erzurum C) Konya

D) Edirne E) Hakkari

9. • lif yönüyle tekstil sanayisinin ham maddesi-dir.

• çekirdeği ile yağ ve yem sanayisinin ham maddesidir.

Özellikleri verilen bu tarım ürünü aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Pamuk B) Buğday C) Çeltik

D) Tütün E) Şeker pancarı

10. Baklagiller, besin değeri bakımından zengin olduğu gibi yetiştirildiği toprağı da olumlu etkiler.

Aşağıdakilerden hangisinde baklagillerin top-rağa olan bu olumlu etkisi verilmiştir?

A) Toprağın su ihtiyacının giderilmesine katkıda bulunur.

B) Toprağın hava almasını sağlayarak oksijen miktarını dengeler.

C) Havanın serbest azotunu bağlayarak topra-ğın organik azotça zenginleşmesini sağlar.

D) Topraktaki zararlı organizmaların artmasına engel olur.

E) Topraktaki mikroorganizmaları ayrıştırarak humus oranının artmasına yardımcı olur.

11. • Sulama imkanına bağlı olarak Türkiye'de her yerde yetiştirilebilmektedir.

• Kıyılar, ekonomik getirisi daha yüksek ürün-lere ayrıldığından daha çok iç kesimlerde tarımı yapılmaktadır.

• Söküm işleminin ardından hemen işlenmesi gerektiğinden işlendiği fabrikalar tarım alan-larına yakın yerlerde kurulur.

Bazı özellikleri verilen bu tarım ürünü, aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Üzüm B) Mısır C) Ayçiçeği

D) Zeytin E) Şeker pancarı

Kış

ılıkl

ığı i

stey

en t

arım

ürü

nler

i gen

ellik

le A

kden

iz v

e Eg

e kı

yıla

rında

, düz

enli

yağı

ş is

teye

n ür

ünle

r Kar

aden

iz k

ıyıla

rında

yet

işir.

İç

bölg

eler

de y

etişt

irile

n ür

ünle

r gen

ellik

le s

oğuğ

a da

yanı

klı t

ürle

rdir.

örn

ekti

rö

rnek

tir

6

TEST1.Seviye 101 TÜRKİYE'DE HAYVANCILIK1. Türkiye beslenen et ve süt hayvanlarının sayısı

bakımından yeterli düzeydedir. Fakat hayvansal ürünlerin üretimi bakımından daha geri durumun-dadır. Hayvancılıkta karşılaşılan en önemli sorun et ve süt veriminin düşük olmasıdır.

Aşağıdakilerden hangisi hayvancılıkta verimin arttırılması için yapılması gereken çalışmalar-dan biri değildir?

A) Hayvan soylarının ıslah edilmesi

B) Hayvan hastalıklarıyla mücadele edilmesi

C) Doğal ve yapay yem üretiminin arttırılması

D) Hayvancılıkla uğraşanların kredilerle destek-lenmesi

E) Mera hayvancılığının teşvik edilmesi

2. Aşağıdaki tabloda, bazı yıllarda tür ve ırklarına göre Türkiye'de beslenen küçükbaş hayvan sayı-ları gösterilmiştir.

Tür Yıl 2001 2006 2011 2016

Koyun(Yerli)

26.213.000 24.801.481 23.811.036 28.832.669

Koyun(Merinos)

759.000 815.431 1.220.529 2.151.264

Keçi (Kıl) 6.676.000 6.433.744 7.126.862 10.137.534

Keçi

(Tiftik)346.000 209.550 151.091 207.765

Tablodaki bilgiler dikkate alındığında aşağıdaki yorumlardan hangisine ulaşılamaz?

A) Küçükbaş hayvanların toplam sayısı 2016 yılında en fazladır.

B) Yerli koyunların süt verimi merinos koyunları-nınınkinden daha fazladır.

C) Kıl keçisi sayısı 2006'da, tiftik keçisi sayısı 2011'de en azdır.

D) Toplam koyun sayısı verilen tüm yıllarda top-lam keçi sayısından çoktur.

E) Merinos koyunlarının sayısı verilen yıllarda giderek artmıştır.

3. Türkiye'de, 2018 yılında beslenen toplam sığır sayısı 17.043.000 iken koyun sayısı 35.195.000 olmuştur.

Beslenen koyun sayısının sığır sayısından çok daha fazla olmasının temel nedeni aşağıdaki-lerden hangisidir?

A) Koyun etinin daha besleyici olması

B) Koyunun süt veriminin daha fazla olması

C) Koyun besiciliğinin devlet tarafından destek-lenmesi

D) Türkiye'de bozkır bitki örtüsünün yaygın olma-sı

E) Türkiye'nin engebeli bir ülke olması

4. Aşağıdaki tabloda 2017 yılında Türkiye'de sağılan hayvan türlerinin sayısı ve bunlardan elde edilen süt miktarları gösterilmiştir.

Hayvan TürüSağılan(Adet)

Süt üretimi(Ton)

İnek 5.965.046 18.762.000

Manda 69.469 69.400

Koyun 17.503.414 1.344.000

Keçi 4.963.581 523.000

Tablodaki veriler dikkate alınarak aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabına ulaşılamaz?

A) En çok sağılan hayvan türü hangisidir?

B) Hangi küçükbaş hayvan türünün süt verimi daha fazladır?

C) Yerli sığırlardan mı, kültür sığırlarından mı daha fazla süt elde edilmiştir?

D) En az sağılan ve en az süt elde edilen hayvan türü hangisidir?

E) En fazla süt hangi hayvan türünden elde edil-miştir?

örn

ekti

rö

rnek

tir

Soru Soru Soru

C E

V A

P L

A R

Num

ara AD SOYAD

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1

2

3

4

5

A B C D E

6

7

8

9

10

A B C D E

11

12

13

14

15

A B C D E

101285



7

Türk

iye’

de h

ayva

ncılı

kta

et v

e sü

t ve

rimin

i art

ırmak

için

tem

el k

oşul

, yem

üre

timin

i art

ırıp

besi

ve

ahır

hayv

ancı

lığın

a ge

çilm

esid

ir.

Hayv

an s

ayısı

nı a

rtırm

ak, h

ayva

n ba

şına

et

ve s

üt v

erim

ini a

rtırm

az.5. Aşağıdaki haritada bazı yerler numaralandırıla-

rak koyu renkle gösterilmiştir.

II

I

IVV

III

Bu alanlardan hangisinin doğal bitki örtüsü büyükbaş mera hayvancılığına daha elveriş-lidir?

A) I B) II C) III D) IV E) V

6. Aşağıdaki grafikte Türkiye'de 2017 yılında avla-nan balıkların denizlere göre oransal dağılımı göterilmiştir. (TÜİK)

%49

%14,8

%24,2

%4,3%7,7

EgeDoğu Karadeniz

AkdenizMarmaraBatı Karadeniz

Grafikteki bilgiler dikkate alındığında aşağı-daki yorumlardan hangisine ulaşılabilir?

A) Doğu Karadeniz'de avlanan balık miktarı diğer denizlerden avlananların toplamına eşittir.

B) Ege'de avlanan balık miktarı Marmara ve Akdeniz'de avlananların toplamı kadardır.

C) Marmara'da deniz kirliliği avlanan balık mik-tarının azalmasına yol açmıştır.

D) Batı Karadeniz'de avlanan balık miktarı Ege ve Marmara'da avlananların toplamından daha fazladır.

E) Avlanan balık miktarları denizlerin büyüklüğü ile doğru orantılıdır.

7. Türkiye'de ipek böcekçiliği önemli ölçüde azal-mış, 1991 yılında 1.353 ton olan yaş koza üre-timi 2001 yılında 47 tona kadar düşmüş, 2011 yılında 151 tona yükselmiş ve 2016 yılında 103 ton olmuştur.

İpek üretimindeki bu azalışa yol açan temel etmen aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ucuz suni ipek üretiminin artması

B) Kırsaldan kentlere yoğun göç yaşanması

C) Sanayileşmenin hava kirliliğine yol açması

D) Ham ipek üretim maliyetlerinin artması

E) Tarım ilaçlarının dut ağaçlarına zarar verme-si

8. Aşağıdaki haritada ipek böcekçiliği yapılan iller koyu renkle gösterilmiştir.

Bu illerin ortak özelliği aşağıdakilerden han-gisidir?

A) Yoğun nüfuslanmış olmaları

B) En fazla ilkbaharda yağış almaları

C) Sanayi faaliyetlerinin gelimemiş olması

D) Dut ağacının yetişebilmesi

E) Doğal bitki örtülerinin bozkır olması

örn

ekti

rö

rnek

tir

8

TEST1.Seviye

1. Türkiye yer altı kaynağı rezervi ve çeşitliliği açısın-dan oldukça zengindir.

Buna göre, aşağıdaki yer altı kaynaklarından hangisinin Türkiye sınırları içinde daha geniş alana yayıldığı söylenebilir?

A) Bakır B) Bor C) Demir

D) Linyit E) Krom

2. Coğrafya öğretmeni, Türkiye’de madenler konusu-na başlarken madencilikle ilgili bazı kavramların tanımlarını aşağıdaki gibi ifade etmiştir.

• Yerkabuğununderinliklerindebulunanveeko-nomik değer taşıyan minerallerdir.

• Madenyatağındabulunanvehenüzişlenme-miş toplam maden miktarıdır.

• Maden yatağından çıkarılan taş ve topraklakarışık maden miktarıdır.

• Taşvetopraktanayrıldıktansonraeldeedilennet maden miktarıdır.

Buna göre aşağıdaki kavramlardan hangi-si, öğretmenin ifade ettiği tanımlar arasında bulunmaz?

A) Cüruf B) Tuvenan C) Tenör

D) Maden E) Rezerv

3.

Akdeniz

Ege

Den

izi

Karadeniz

Marmara Denizi

Büyük rezervli yataklarOrta rezervli yataklarKüçük rezervli yataklar

Türkiye haritasında yataklarının dağılımı göste-rilen maden aşağıdakilerden hangisidir?

A) Demir B) Bakır C) Bor

D) Tuz E) Manganez

4. Aşağıdaki Türkiye haritalarında bir yer altı kayna-ğının çıkarıldığı ve işlendiği yerler gösterilmiştir.

MilasSeydişehirAkseki

SaimbeyliIslahiye

Madenin çıkarıldığı yerler

MilasSeydişehir

Madenin işlendiği yerler

Buna göre, özellikleri verilen bu yer altı kayna-ğı aşağıdakilerden hangisidir?

A) Bor mineralleri B) Krom

C) Boksit D) Fosfat

E) Demir

5. Aşağıdaki haritada ●, ■, ★, ▲ işaretleri ile dört farklı madenin çıkarıldığı alanlar gösterilmiştir.

Bu madenler aşağıdakilerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir?

● ■ ★ ▲

A) Manganez Bakır Demir Krom

B) Bor Fosfat Demir Krom

C) Cıva Bakır Krom Boksit

D) Demir Tuz Mermer Barit

E) Krom Bakır Fosfat Barit

TÜRKİYE'DE MADENLER102ö

rnek

tir

örn

ekti

r

Soru Soru Soru

C E

V A

P L

A R

Num

ara AD SOYAD

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1

2

3

4

5

A B C D E

6

7

8

9

10

A B C D E

11

12

13

14

15

A B C D E

101286



9

Bir

mad

enin

işle

tmey

e aç

ılabi

lmes

i içi

n; re

zerv

inin

fazl

a ol

mas

ı, te

nörü

nün

ve k

alite

sini

n yü

ksek

olm

ası,

kulla

nım

ala

nını

n ge

niş,

pa

zarla

ma

imkâ

nlar

ının

yet

erli

olm

ası g

erek

ir.

6. Türkiye'deki bazı termik santrallerin ham mad-desi santralin çok yakınındaki kaynaklardan elde edilir.

Aşağıdakilerden hangisi bu santrallere örnek verilemez?

A) Linyitle çalışan Soma Termik Santrali

B) Doğal gazla çalışan Ovaakça Santrali

C) Su ile çalışan Keban Hirdoelektrik Santrali

D) Su buharıyla çalışan Denizli Jeotermal Santrali

E) Taş kömürü ile çalışan Çatalağzı Termik Santrali

7. Bulunduğu Yer Toplam (Bitn ton)

Emet (Kütahya) 1.815.291

Kırka (Eskişehir) 832.676

Bigadiç (Balıkesir) 631.865

Kestelek (Bursa) 5.555

Toplam 3.285.087

Tabloda rezervinin dağılımı ve toplam rezervi verilen yer altı kaynağı ile ilgili aşağıdakiler-den hangisi yanlıştır?

A) Roket ve jet yakıtı olarak kullanılabilmekte-dir.

B) Türkiye, Dünya rezervinin %72'sine sahiptir.

C) Yatakları ülkemizin batı kesimindedir.

D) Stratejik önemi olan bir kaynaktır.

E) Bu madeni işleyen kuruluş sayısı ülkemizde oldukça fazladır.

8. 1941 yılından bu yana ülkemizde 3 binden fazla madenci yaşamını kaybetmiş, 100 binden fazla insan ise yaralanmıştır. Türkiye, maden kazaları sonucu yaşanan ölümlerde dünyada ilk sıralarda yer almaktadır. Bu nedenle ülkemizde maden kazalarına karşı alınması gereken önlemlerin artırılması gerekmektedir.

Aşağıdakilerden hangisi bu konuda alınması gereken önlemlerden biri değildir?

A) Yasaklanmış patlayıcı maddeler kullanılma-malıdır.

B) Baret vb. ekipmanlar zorunlu tutulmamalıdır.

C) Yedek havalandırma sistemleri kurulmalıdır.

D) Havadaki grizu yüzdesini azaltacak sistem hazırlanmalıdır.

E) Madenlere kamera sistemleri kurulmalıdır.

9. Aşağıdaki Türkiye haritasında bazı merkezlerde-ki enerji kaynakları numaralandırılmıştır.

Doğal gazI

III

IV

V

Petrol

Güneş enerjisi

Rüzgâr enerjisi IITaş kömürü

Haritadaki numaralandırılmış bilgilerden hangilerinin yeri değiştirilirse verilen bilgiler doğru olur?

A) I ve II B) I ve III C) I ve IV

E) II ve IV E) III ve V

örn

ekti

rö

rnek

tir

10

TEST1.Seviye TÜRKİYE'DE ENERJİ KAYNAKLARI1. Türkiye'de enerjiye olan talep, nüfusun artması,

sanayileşme, teknolojik gelişmeler ve insanların refah seviyesinin artması ile birlikte hızla artmak-tadır. Ancak Türkiye, yenilenemeyen fosil yakıtlar bakımından zengin bir ülke değildir.

Aşağıda verilen enerji kaynaklarından hangisi bu genellemeye uymaz?

A) Petrol B) Taş kömürü C) Linyit

D) Doğal gaz E) Antrasit

2. • Kükürt bileşikleri, kül gibi partikülleri yaymadı-ğı için diğer fosil yakıtlara göre daha temiz bir eneji kaynağıdır.

• Türkiye'de üretimi az olmakla birlikte Hamita-bat (Kırklareli) ve Çamurlu (Mardin)'da çıkarıl-maktadır.

Bazı özellikleri verilen bu enerji kaynağı aşağı-dakilerden hangisidir?

A) Petrol B) Doğal gaz C) Linyit

D) Taş kömürü E) Uranyum

3. Petrol, III. Jeolojik Zaman'da oluşmuş arazilerde bulunan önemli bir yer altı kaynağıdır. Türkiye'de bu zamanda oluşmuş araziler geniş alan kapla-makta olduğundan, petrol yatakları da çok geniş bir alanda yayılış göstermemekle birlikte mevcut-tur.

IV

I

V

II III

Haritada numaralandırılarak koyu renkle göste-rilmiş alanların hangisinde petrol yataklarının varlığından söz edilebilir?


4. Aşağıdaki haritada Türkiye'de yer alan bir enerji kaynağının bulunduğu yer gösterilmiştir.

Bu enerji kaynağı ile ilgili olarak,

I. I. Jeolojik Zaman'da oluşmuştur.

II. Türkiye'de sadece konutlarda ısınma amaçlı kullanılır.

III. Üretimin büyük bir bölümü ihraç edilir.

bilgilerinden hangileri yanlıştır?


D) I ve III E) II ve III

5. Nükleer enerji üretiminde kullanılan toryumun aşağıda verilen illerin hangisinde yatağı bulun-maktadır?

A) Eskişehir B) Sivas C) Muğla

D) Diyarbakır E) Antalya

6. Aşağıda verilen enerji kaynaklarından hangisi-nin yatakları Türkiye'de daha geniş bir alanda yayılış göstermiştir?

A) Doğal gaz

B) Taş kömürü

C) Linyit

D) Petrol

E) Toryum ve uranyum

103ö

rnek

tir

örn

ekti

r

Soru Soru Soru

C E

V A

P L

A R

Num

ara AD SOYAD

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1

2

3

4

5

A B C D E

6

7

8

9

10

A B C D E

11

12

13

14

15

A B C D E

101287



11

Türk

iye’

de a

ltern

atif

ener

ji ka

ynak

ların

ın p

ayı h

ızla

art

mak

tadı

r. Rü

zgâr

güc

ü, g

üneş

ene

rjis

i ve

jeot

erm

al e

nerj

inin

top

lam

üre

timde

ki

payı

son

dön

emde

yak

laşı

k 10

kat

art

mış

tır. 7. Türkiye’de 2015 yılında kullanılan doğal gaz

miktarı 48 milyar m3 iken 2017 yılında bu miktar 53,4 milyar m3 olmuştur. Ancak Türkiye’nin top-lam elektrik üretiminde doğal gazın payı iki yılda da %37’dir.

Bu durumun oluşmasında,

I. doğal gazın temin edildiği ülke sayısının de-ğişmesi,

II. Türkiye’de üretilen toplam elektrik miktarının her geçen yıl artması,

III. doğal gazın konut ısıtma ve sanayi amaçlı kullanımının artması

özelliklerinden hangileri etkili olmuştur?


D) II ve III E) I, II ve III

8. Aşağıdaki haritada Türkiye'de çıkarılan bazı enerji kaynaklarının çıkarıldığı yerler numaralan-dırılarak koyu renkle gösterilmiştir.

1

2

3

Bu enerji kaynakları, aşağıdakilerden hangi-sinde doğru verilmiştir?

A) 1. Petrol2. Linyit3. Taş kömürü

B) 1. Petrol2. Taş kömürü3. Doğal gaz

C) 1. Doğal gaz2. Taş kömürü3. Petrol

D) 1. Taş kömürü2. Linyit3. Doğal gaz

E) 1. Linyit2. Petrol3. Doğal gaz

9. Aşağıda, iki öğrencinin yaşadığı bölgelerle ilgili ifadeleri verilmiştir.

Ceren : Benim yaşadığım yerde madencilik önemli bir ekonomik etkinliktir. Bu- rada çıkarılan maden, yüksek ka- lorili olduğundan özellikle demir çe- lik endüstrisinde kullanılmaktadır.

Ceyda : Enerji kaynakları bakımından zengin olmayan fakat Türkiye'nin en fazla enerji tüketen bölgesinde yaşıyo- rum.

Buna göre, Ceren ve Ceyda'nın yaşadıkları coğrafi bölgeler aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?

Ceren Ceyda

A) Ege Karadeniz

B) Marmara Karadeniz

C) Ege Marmara

D) Akdeniz Marmara

E) Karadeniz Marmara

10. Türkiye'de üretilen linyitin yarıdan fazlası termik santrallerde, geriye kalan kısmı ise konutların ısıtılmasında ve sanayide kullanılmaktadır.

Aşağıdaki yerlerin hangisinde linyitle enerji elde edilen termik santrallerin bulunduğu söylenemez?

A) Manisa - Soma

B) Kütahya - Tunçbilek

C) Ankara - Çayırhan

D) Zonguldak - Çatalağzı

E) Kahramanmaraş (Afşin - Elbistan)

örn

ekti

rö

rnek

tir

12

TEST1.Seviye

1. Türkiye'de gıda sanayisinin en yaygın kollarından biri şeker sanayisidir. 2018 yılı sonu itibarıyla özel ve kamuya ait 33 şeker fabrikası bulunmaktadır. Bu fabrikalarda şeker pancarından şeker üretil-mektedir. Ayrıca nişasta bazlı şeker üreten on fabrika vardır. Bunlardan beşi iç piyasaya, beşi ihracata yönelik üretim yapmaktadır. Nişasta bazlı şekerlerin tamamı tatlı ve meşrubat üretiminde kullanılmaktaktadır.

Aşağıdakilerden hangisi pancar şekeri üreten fabrikaların bulunduğu illerden biri değildir?

A) Aydın B) Burdur

C) Erzincan D) Konya

E) Van

2. Türkiye'de 12 firma, 18 fabrikada otomotiv üretimi yapmaktadır. Aşağıdaki tabloda bu firmalardan en fazla üretim yapan 5 tanesi, fabrikaların bulunduğu iller, 2016 yılındaki üretim ve ihraç miktarları (adet) gösterilmiştir.

Firma İl Üretim ihracat

TOFAŞ Bursa 383.495 279.444

Oyak-Renault Bursa 340.000 270.088

Ford OtosanKocaeli Eskişehir

333.749 256.706

Hyundai Assan

Kocaeli 230.010 207.234

Toyota Sakarya 151.236 109.184

Tablodaki bilgilere göre aşağıdaki yorumlardan hangisine ulaşılamaz?

A) Türkiye'deki otomotiv sanayisi daha çok ihra-cata yöneliktir.

B) TOFAŞ hem en büyük üretici hem en büyük ihracatçı firmadır.

C) TOFAŞ'tan sonra iç piyasaya en çok araç süren firma Ford Otosan'dır.

D) Bursa'dan yurt dışına 550.000'e yakın araç satılmıştır.

E) Fransa'ya en fazla ihracat yapan firma Oyak-Renault'tur.

3. "Geçen yaz Türkiye'nin en önemli tarihi ve turistik değerlerinin bulunduğu illerinden birine bir okul gezisi düzenledik. Buranın aynı zamanda önemli bir tarım bölgesi olduğunu da biliyordum. Fakat rehberimiz bize bu ilde 18 adet organize sanayi bölgesi (OSB) olduğunu söyledi. İl genelinde oto-motiv, makine, beyaz eşya, kimya, tekstil (yünlü, pamuklu ve ipekli dokuma, ev tekstili), konserve, zeytinyağı, süt ürünleri, meyve suyu, deri, kon-feksiyon, mobilya, çimento, cam, gübre ve daha birçok alanda üretim yapan çok sayıda fabrika olduğunu öğrendiğimde çok şaşırdım."

Bu okul gezisinin düzenlediği il aşağıdakiler-den hangisi olabilir?

A) Kırklareli B) Bursa

C) Çanakkale D) Denizli

E) Edirne

4. • Deri sanayisinde ham madde olarak sığır, ko-yun ve keçi gibi kesim hayvanlarının derileri kullanılır.

• Bir ilde bu hayvanların kesimi ne kadar çoksa o kadar çok deri elde edilmiş olur.

Bu bilgiler dikkate alındığında, aşağıdaki ille-rin hangisinde deri sanayisinin ham maddeye bağlı olarak geliştiği söylenemez?

A) Uşak B) Konya C) Balıkesir

D) İzmir E) Rize

5. Aşağıdaki haritada bazı alanlar numaralandırılarak koyu renkle gösterilmiştir.

II

I

IV V

III

Bu alanlardan hangileri Türkiye'nin en önemli ayçiçeği ve zeytinyağı üretim bölgeleridir?

A) I ve II B) I ve IV C) II ve III

D) III ve V E) IV ve V

105 TÜRKİYE'DE SANAYİ KOLLARIö

rnek

tir

örn

ekti

r

Soru Soru Soru

C E

V A

P L

A R

Num

ara AD SOYAD

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1

2

3

4

5

A B C D E

6

7

8

9

10

A B C D E

11

12

13

14

15

A B C D E

101289



13

Türk

iye’

de s

anay

inin

mill

i gel

ir iç

inde

ki p

ayı,

çalış

an n

üfus

için

de s

anay

ide

çalış

anla

rın p

ayı,

ihra

cat

gelir

leri

için

de s

anay

i ürü

nler

inin

pay

ı gi

bi d

eğer

ler s

on 5

0 y

ılda

büyü

k ar

tış g

öste

rmiş

tir.6. Temelleri Osmanlı İmaparatorluğu'nun Yükselme

Devri'ne kadar uzanan Türk savunma sanayisi Cumhuriyet Dönemi'nde topyekün kalkınma ve sanayileşme hareketleriyle gelişimini sürdürdü. Türk ordusunun ve güvenlik güçlerinin silah, mermi vb. ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla ilk olarak 1921 yılında Makine Kimya Endüstrisi (MKE) kuruldu. 1964 yılındaki Kıbrıs Bunalımı, savunma ihtiyaçlarında dışa bağımlılığın sakın-calı olduğunu gösterdi. 1973 yılında Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı bünyesinde Türk Uçak Sanayii Anonim şirketi (TUSAŞ) kuruldu. 1974 Kıbrıs Barış Harekatı sırasında uygulanan silah ambargosu, Kara, Hava ve Deniz kuvvetlerini güçlendireme vakıflarının kurulmasıyla sonuç-landı. Bu vakıfların desteğiyle 1975'te ASELSAN, 1982'de HAVELSAN, 1984'te ASPİLSAN ve 1988'de ROKETSAN kuruldu.

Günümüzde pek çok hafif silah, cephane ve bombanın yanında Altay tankı ile Fırtına ve Panter obüslerinin silah sistemlerinin üretil-diği MKE Ağır Silah ve Çelik Fabrikası aşağı-daki şehirlerin hangisindedir?

A) Kırıkkale B) Kırşehir

C) Kırklareli D) Kayseri

E) Kütahya

7. Marmara Bölgesi, Türkiye'de sanayinin en fazla geliştiği bölgedir. Bölgenin her ilinde bir veya daha fazla sanayi tesisi bulunur.

Aşağıdakilerin hangisinde Marmara Bölge-si'ndeki bir il, bu ilde bulunmayan bir sanayi koluyla eşleştirilmiştir?

A) İstanbul - İlaç sanayisi

B) Çanakkale - Lastik sanayisi

C) Kocaeli - Petrokimya sanayisi

D) Bursa - Otomotiv sanayisi

E) Edirne - Bitkisel yağ sanayisi

8. Aşağıdaki haritada bazı il merkezlerinin konum-ları koyu renkli noktalarla gösterilmiştir.

Kocaeli

İzmir

Kırıkkale

Batman

Bu merkezlerin tümünde bulunan sanayi kolu aşağıdakilerden hangisidir?

A) Otomotiv sanayisi

B) İlaç sanayisi

C) Kereste sanayisi

D) Petrokimya sanayisi

E) Makine sanayisi

9. Türkiye'de kereste fabrikaları daha çok Batı Karadeniz Bölümü'nde yoğunlaşırken mobilya sanayisinin İstanbul (Masko ve Modoko), İzmir (Karabağlar ve Kısıklı), Ankara (Siteler), Bursa (İnegöl) ve Kayseri'de topladığı görülmektedir.

Mobilya sanayisinin daha çok bu illerde top-lanmasına yol açan temel etken aşağıdakiler-den hangisidir?

A) Sermaye birikiminin fazla olması

B) Ham maddeye erişimin kolay olması

C) Satış olanaklarının fazla olması

D) Ucuz iş gücü temin edilebilmesi

E) Su kaynaklarının bol olması

örn

ekti

rö

rnek

tir

14

TEST1.Seviye 107 TÜRKİYE'DE ULAŞIM1. Türkiye'de 2000'li yıllardan itibaren ulaştırma poli-

tikalarının demir yolu lehine değişmesiyle Ankara, Eskişehir, İstanbul, Konya, İzmir, Sivas ve Bursa gibi yolcu potansiyeli ve nüfus açısından ülkemizin büyük kentlerini birbirine bağlayacak olan koridor-lara hızlı tren yapılması için çalışma başlatılmıştır.

Bu bağlamda gerçekleştirilen ve 2009 yılında tamamlanan ilk hızlı tren seferi aşağıda verilen-lerden hangisinde bulunan şehirler arasında ulaşıma açılmıştır?

A) İzmir - Sivas B) Ankara - Eskişehir

C) Ankara - Van D) Eskişehir - Afyon

E) İzmir - Konya

2. Türkiye'de yük ve yolcu taşımacılığında büyük oranda kara yollarından yararlanılmaktadır.

Aşağıdakilerden hangisi, bu durumun nedeni olarak gösterilebilir?

A) Kaza riskinin az olması

B) Çevre dostu olması

C) Ulaşım ağının daha sık olması

D) Enerji kaynağı olarak öz kaynakların kullanıl-ması

E) Maliyetin daha düşük olması

3. I. Petrol ve doğal gazın en ucuza ve en hızlı ta-şındığı ulaşım sistemi → boru hatları

II. Uluslararası ticarette en fazla kullanılan ula-şım sistemi → kara yolu

III. Karalar üzerindeki yük ve yolcu taşımacılığın-da en ucuz sistemi → demir yolu

IV. Günümüzdeki en hızlı ulaşım sistemi → demir yolu

V. Türkiye'de 1950'den sonraki yatırımlarla geli-şen ulaşım sistemi → kara yolu

Yukarıdaki ifade ve kavramlardan hangileri yanlış eşleştirilmiştir?

A) I ve III B) I ve V C) II ve IV

D) III ve V E) IV ve V

4. Aşağıdakilerden hangisi, Türkiye'deki kara yol-larının gelişimi ile ilgili doğru bir bilgi değildir?

A) Osmanlı Devleti'nin son dönemlerinde savaş-lardan dolayı yollar yeterince geliştirilememiş-tir.

B) 1950 yılında kurulan Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından ülke çapında etüt ve proje çalışmalarına başlanmıştır.

C) 1930'larda motorlu taşıt sayısı artmış, büyük-şehirlerin çevrelerinde çok çeşitli otoyolların yapımı önem kazanmıştır.

D) Günümüzde kara yolu ulaşımı, Türkiye'deki ulaşım içinde en büyük paya sahiptir.

E) Günümüzde otoyollar özellikle büyük şehirler arasındaki ulaşımda oldukça önemli hâle gel-miştir.

5. Aşağıdaki haritada Türkiye'deki bazı şehirler ara-sındaki otoyollar numaralandırılarak gösterilmiştir.

İstanbul

KocaeliAnkaraBursa

İzmirAydın Niğde

Hatay

Şanlıurfa

Mersin

12

3 45

Bu güzergahların hangisinde kara yolu trafi-ğinin diğerlerine oranla daha yoğun olduğu söylenebilir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5

6. Mavi Akım, 1997 yılında BOTAŞ ve Gazexport arasında imzalanan 25 yıllık Doğal Gaz Alım Satım Antlaşması kapsamında Türkiye'ye ulaşan, Karadeniz geçişli bir doğal gaz boru hattıdır.

Bu boru hattı Türkiye'ye, aşağıdaki ülkelerin hangisinden doğal gaz ithalatı gerçekleştir-mektedir?

A) Gürcistan B) Azerbaycan

C) Rusya D) Kazakistan

E) İran

örn

ekti

rö

rnek

tir

Soru Soru Soru

C E

V A

P L

A R

Num

ara AD SOYAD

0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 1

2

3

4

5

A B C D E

6

7

8

9

10

A B C D E

11

12

13

14

15

A B C D E

101291



15

7. Türkiye'de uluslararası ticaretin %65'i, en ucuz taşıma türü olan deniz yolu ile gerçekleştirilmek-tedir. Bu nedenle, ticari işlevi yüksek limanlar oldukça önem taşımaktadır. Bu limanların çoğu-nun hinterlandının hem kara hem deniz yolu ile bağlantısı vardır.

I

II

III

IV

V

Bu bilgilere göre, haritalarda numaralandı-rılmış limanlardan hangisinin bu özelliklere sahip olduğu söylenemez?


8. Aşağıdaki grafikte Türkiye'de yıllara göre demir yolu hattı uzunlukları verilmiştir.

Demir yolu uzunluğu (km)

14.00012.00010.000

8.0006.000

4.0002.000

1923 1940 1950 2000 2010 20180

Bu grafikteki verilerden aşağıdakilerden han-gisine ulaşılamaz?

A) Demir yollarının uzunluğu Cumhuriyetin ilk yıllarından günümüze kadar sürekli artış göstermiştir.

B) 1923 - 1940 yılları arasında demir yolu uzun-luğundaki artış en fazla olmuştur.

C) 2018 yılında demir yolu uzunluğu 12.000 km'yi geçmiştir.

D) 1940 - 1950 yılları arasında kara yolu yapı-mına öncelik verildiğinden demir yolu uzun-luğunda azalma olmuştur.

E) 1923'ten 2010 yılına kadar demir yolu uzun-luğu yaklaşık olarak 7000 km artmıştır.

9. Aşağıdaki grafik, Türkiye'de yıllara göre yolcu uçağı ve yolcu sayılarını göstermektedir.

Yolcu uçağı sayısı Yolcu sayısı

600 180.000.000

450 135.000.000

300 90.000.000

150 45.000.000

1970 1980 1990 2000 2010 20180 0

Grafikte verilenler değerlendirildiğinde aşağı-dakilerden hangisine ulaşılamaz?

A) 1980 yılında yolcu uçağı sayısı, yolcu sayı-sından fazla olmuştur.

B) Yolcu sayısı, verilen yıllar boyunca sürekli artmıştır.

C) 2010 yılında uçak başına yaklaşık olarak 500 bin yolcudan fazla düşmektedir.

D) 2018 yılında yolcu uçağı sayısı ve yolcu sayısı en yüksek değere ulaşmıştır.

E) 2000 - 2018 yılları arasında yolcu sayısı arttıkça yolcu uçağı sayısı da artmıştır.

10. Azerbaycan'ın Şahdeniz sahasındaki ve Hazar Gölü'nün güneyindeki diğer sahalarda üreti-len doğal gazın öncelikle Türkiye'ye, ardın-dan Avrupa'ya taşınmasını hedefleyen projedir. Projenin yapımına 2015 yılında başlanmıştır.

Sözü edilen doğal gaz boru hattı projesi, aşa-ğıdakilerden hangisidir?

A) Mavi Akım (Rusya - Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı)

B) TANAP (Trans - Anadolu Doğal Gaz Boru Hattı Projesi)

C) BTE (Bakü - Tiflis - Erzurum Doğal Gaz Boru Hattı)

D) ITG (Türkiye - Yunanistan Doğal Gaz Boru Hattı)

E) Batı Hattı (Rusya - Türkiye Doğal Gaz Boru Hattı)

Türk

iye,

coğ

rafi

konu

mu

gere

ği b

oru

hatla

rının

kur

ulum

una

elve

rişli

bir b

ölge

dedi

r. M

evcu

t ha

tlarla

birl

ikte

yak

ın z

aman

da t

amam

lana

cak

olan

pro

jele

r, Tü

rkiy

e’ni

n je

opol

itik

önem

ini d

aha

da a

rtıra

cakt

ır.

örn

ekti

rö

rnek

tir

Gülbahar Mh. Cemal Sururi Sk. Halim Meriç İş Mrk.No: 15/E Mecidiyeköy / İSTANBUL Telefon (212) 275 00 35 - (212) 356 53 63 Faks (212) 356 68 37 E-Posta [email protected]

“OKULLARIN ÖZEL YAYINI”

örn

ekti

rö

rnek

tir

tyt-ayt coĞrafya - testokul.com · ayçiçeği yağı fabrikası konserve - meyve suyu unlu...

Documents