Turski jezik 1Abeceda, gramatička struktura, lične zamenice, lični sufiksi 

                                                                                                        Upoznavanje sa jezikom

Turski jezik spada u grupu uralo-altajskih jezika. Postoje neke jezičke sličnosti sa finskim, mađarskim, estonskim, korejskim, mongolskim, japanskim i uzbekistanskim jezikom. ABECEDA - Türk alfabesiU turskom jeziku postoji 29 slova, 21 suglasnik i 8 samoglasnika. A  B  C  Ç  D  E  F  G  Ğ  H  I  İ  J  K  L  M  N  O  Ö  P  R  S  Ş  T  U  Ü  V  Y  Z Svako slovo predstavlja jedan glas pa u turskom jeziku važi isto pravilo kao u srpskom:Piši kako govoriš, čitaj kako je napisano.Razlika postoji samo u nekoliko slova i kada to naučite možete bez problema da čitate turski. 

U turskom jeziku ne postoji glas C.Tursko slovo C nekada zvuči kao naše Ð a nekada kao umekšano DŽ.Tursko slovo J je naše Ž a tursko Y je naše J.

jeton - žeton

Maya - MajaTanya - TanjaAko se zovete Maja,Tanja, napisaćete - Maya, Tanya, inače će Turci vaše ime pročitati Maža,Tanža.

Ova dva slova su ista kao u srpskom, jedina razlika je položaj crtice.U turskom se piše sa donje strane slova.U turskom ne postoji slovo - glas Č. Evo nekih turskih reči koje postoje u srpskom jeziku, umesto slova ç je slovo č.çorba      çoban     çizme      çeşme     çay      çorap       çekiç     çarşaf 

Turska slova koja ne postoje u srpskom jeziku Ğmeko G, ovo slovo se praktično ne čuje ali menja izgovor reči u kojima se nalazi.Primeri:u reči değil ovo slovo se čuje kao slabo y.Ako se ğ nalazi iza samoglasnika onda taj samoglasnik dobija na dužini.dağ (planina), izgovara se kao daa.oğul (sin), izgovara se kao ooul. IOvo slovo je i bez tačke.Izgovara se kao neodređen član a u engleskom (a boy, a book).kapı - vrataNe čita se kapi jer na kraju nije slovo i već je slovo ı.( i veliko i malo slovo se pišu bez tačke, slovo i ima tačku i kad je veliko slovo)   I  ı      İ  i U srpskom jeziku je svejedno da li ćemo slovo i pisati sa tačkom ili bez nje ali u turskom je to veoma važno jer su u pitanju dva različita slova-glasa. Ö  ÜIzgovaraju se slično kao u nemačkom jeziku.........................................

harf - slovoünsüz harf - suglasnikünlü harf - samoglasnik................................................................................... 

Pravila vezana za suglasnikeP Ç K Tkada se na reč koja se završava ovim suglasnicima  dodaje sufiks koji počinje samoglasnikom, slova  p ç k t  prelaze u druga slova.p --> bmektup - pismo, benim mektubum - moje pismo ç --> c ağaç - drvo, ağacın tepesi - krošnja drvetak --> ğçocuk - dete, ben çocuğum - ja sam dete t --> d dört - četiri, dördüncü - četvrtiIzuzetakhayat - život, benim hayatım - moj život

Ovo pravilo ne važi za kratke reči (jednosložne reči)saç - kosa, benim saçım - moja kosa 

F P Ş Ç K H S T posle ovih slova  d --> t     c --> çOva slova ćete lakše zapamtiti koristeći rečenicu:Fe  PaŞa  ÇoK  HaSTa.Fe paša je mnogo bolestan.(sigurno ne postoji ime Fe, ali, rečenica pomaže da se zapamte ovi suglasnici)koşmak - trčatiBen koştum - Trčao sam (primer iz lekcije 5).............................................................................................................. 

                                                Gramatička struktura

Gramatička struktura je potpuno drugačija od  indo-evropskih jezika.Turska gramatika postaje jednostavna kada se naviknete na njen stil.Sve je precizno određeno, postoje jasna pravila koja treba naučiti. Osnovne specifičnosti po kojima se turski razlikuje od evropskih jezika su: red reči u rečenici, sufiksi, harmonija samoglasnika, nema roda. Red reči u rečeniciTipična turska rečenica ima sledeći redosled: subjekat - objekat - glagol 

Arkadaşım   araba  aldı.Moj drug       kola    kupio je.

arkadaş - drugarkadaşım - moj drug (prisvojni sufiksi, lekcija 2)araba - kolaalmak - kupitialdı - kupio je (prošlo vreme, lekcija 5) 

Sufiksi (nastavci)Turski jezik spada u aglutinativne jezike.To znači da se na koren reči dodaju različiti sufiksičime se dobijaju reči različitog značenja. Lične zamenice, prisvojne zamenice, predlozi, vremena... sve se gradi dodavanjem sufiksa na koren reči.Neki pojmovi koji se u većini jezika iskazuju sa nekoliko reči, pa i celom rečenicom, u turskom jeziku se iskažu jednom rečju na čiji koren je "zalepljeno" nekoliko sufiksa.Primeri:

Evimden - Iz moje kuće Ev - im - denkuća-moja-iz

Kalbimdesin - Ti si u mom srcuKalb – im - de - sinsrce - moje - u - ti sikalp-srce (ispred samoglasnika p prelazi u b)

Kalp  je reč stranog porekla pa predstavlja izuzetak kada je dodavanje sufiksa u pitanju.Po vokalnoj harmoniji  trebalo bi da bude kalbımdasın, ali nije tako.Posetilac bloga Senzen  je ovo objasnila u komentarima ispod lekcije, 15.02.2013. 

Harmonija samoglasnika - vokalna harmonijaSamoglasnici su podeljeni u grupe.

1. Velika harmonija, samoglasnici su podeljeni u dve grupe.   (eng: major vowel harmony)                A  I  O  U           E  İ  Ö  Ü

2. Mala harmonija, samoglasnici su podeljeni u četiri grupe:    (eng: minor vowel harmony)

                A I      E İ      O U     Ö Ü

Koji samoglasnik će biti u prvom sufiksu zavisi od poslednjeg samoglasnika u reči na koju se dodaje sufiks.

araba - kolaarabada - u kolimada - sufiks za lokaciju

ev - kućaevde - u kućide - sufiks za lokaciju

evim - moja kućaim - prisvojni sufiksevimde - u mojoj kućiev   -   im    - dekuća  moja    u

Samoglasnik iz prvog sufiksa nije uvek isti kao poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiks, ali mora da bude iz iste grupe.

arabada - ovde imamo isti samoglasnikevimde - ovde imamo različite samoglasnike, e  i (u istoj su grupi).

U vokalnoj harmoniji postoje jasna pravila upotrebe samoglasnika u sufiksima, nema nagađanja. U svakoj lekciji ću napisati ta pravila.

 Jednina i množinaNastavci za množinu su lar i ler.

aıou          eiöü    - poslednji samoglasnik u reči na koju dodajemo sufiks  lar              ler kitap - knjigakitaplar - knjigeçocuk - deteçocuklar - decaköpek - pasköpekler - psikedi - mačkakediler - mačke 

Kada se u množini navodi broj onda se ne dodaju nastavci  lar ler.

yaprak - listyapraklar- lišćeüç yaprak - tri lista

Izuzetaksaat - satsaatler - satiReč saat je reč stranog porekla pa dolazi do odstupanja u vokalnoj harmoniji. Množina bi trebala da bude saatlar ali nije tako, množina je saatler.

Nema rodaU turskom jeziku nema roda u ličnim zamenicama.on, ona, ono = oOn dolazi.Ona dolazi.            O geliyor.Ono dolazi............................................................................................................................ 

                                                         GRAMATIKA

Lične zamenice - Şahıs zamirlerieng: Personal pronounsşahıs - lice, osobazamir - zamenica

Lični sufiksi - Şahıs eklerek - sufiksekler - sufiksi 

olmak - bitisadašnje vreme: sam, si, je, smo, ste, su

Tabela ličnih sufiksa

aı  ei  ou  öü  - poslednji samoglasnik u reči na koju dodajemo sufikse iz tabele(u govornom jeziku treće lice jednine nema sufiks, ipak, pogledajte lekciju 7)

 Primeri za sve četire kolone: avukat - advokat,  öğretmen - učitelj/nastavnik, doktor, kötü - loš

Ben avukatım              Ja sam advokatAvukatım                        Advokat sam Sen öğretmensin       Ti si učiteljÖğretmensin                 Učitelj si Siz doktorsunuz         Vi ste doktori (Vi ste doktor, persiranje)

Ako se reč završava samoglasnikom, kao u kötü, tada se ispred sufiksa koji počinje samoglasnikom dodaje slovo y.Dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga. Zato je  ben kötüyüm, biz kötüyüz. Još jedan primer:anne (majka)Ben anneyim          Ja sam majkaBiz anneyiz             Mi smo majke 

NegacijaZa negaciju se koristi reč değil. Na nju se lepe lični sufiksi.Uvek se koriste sufiksi iz kolone ei  zbog poslednjeg samoglasnika u reči değil.

imenica, pridev  .....  değil  +  lični sufiksi (ei kolona)

Ben doktor değilim            Ja nisam doktorSen doktor değilsin              Ti nisi doktorO doktor değil                       On,ona nije doktorBiz doktor değiliz                  Mi nismo doktoriSiz doktor değilsiniz             Vi niste doktori  (Vi niste doktor, persiranje)Onlar doktor değiller             Oni nisu doktori

Nema potrebe da se naglašava Ben,Sen... i u srpskom je dovoljno reći- Nisam doktor.Dakle, može samo da se kaže: Doktor değilim. 

Na imenicu, pridev se ne stavlja nastavak za množinu lar, ler.Ne može da se kaže: Biz doktorlar değiliz.

Upitni oblik

imenica, pridev  .....  mı  mi  mu  mü  +  lični sufiksi                                     aı    ei   ou   öü

mı  mi  mu  mü = da li 

Ben doktor muyum?          Da li sam ja doktor?Sen doktor musun?              Da li si ti doktor?O doktor mu?                        Da li je on doktor?Biz doktor muyuz?                Da li smo mi doktori?Siz doktor musunuz?            Da li ste vi doktori?  (Da li ste Vi doktor, persiranje)Onlar doktorlar mı?               Da li su oni doktori?

Onlar: nastavci, lar, ler, idu uz imenicu, pridev....................................................................................................................................... 

                                                                  REČI

PozdraviSelam - zdravo, pozdravMerhaba - zdravo

Günaydın - dobro jutroİyi günler - dobar dan  (pogledajte napomenu)İyi akşamlar - dobro večeİyi geceler - laku noć

Hoş geldiniz - Dobrodošli (množina i persiranje)Hoş geldin - Dobro došaoHoş bulduk - Bolje vas našao, Bolje te našao

Hoşçakalın - Doviđenja, kaže onaj koji odlaziGüle güle - Doviđenja, kaže onaj koji ostajeGörüşürüz, Görüşmek üzere -Vidimo se Napomena:iyi günler može da se kaže i na rastanku, tada nema značenje Dobar dan, već- Želim ti lep dan. Have a nice day. 

ZahvaljivanjeTeşekkür ederim - Hvala VamTeşekkürler - HvalaÇok teşekkürler - Puno hvala (thanks a lot)Sağ ol - Hvala (prisnije, za prıjatelje) Rica ederim - Nema na čemuBir şey değil - Nema na čemu

Sağ ol  bukvalno znači budi zdrav (be healthy)sağ - healthyol,olmak – biti (to be)

   İyi günler.   İyi günler.   Nasılsınız?   İyiyim, teşekkür ederim.    Siz nasılsınız?    Ben de iyiyim, teşekkürler. 

 nasıl - kakonasılsın - kako sinasılsınız - kako steiyi - dobroiyiyim - dobro samben de - i ja, i meni, takođeiyi -y-im, dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugog pa se između ubacuje y. 

Dobrodošli - Hoş geldiniz

Turski jezik 2Nove reči, gramatika: prisvojne zameniceMerhaba :)

evet  -  dahayır -  nevar  - imayok - nemaYok se može koristiti i kao ne. I kod nas ne i nemam mogu biti odgovori na pitanje:Imaš li tu knjigu?Ne/Nemam

Ne?         Šta?Neden?   Zašto? doğru -   tačno, ispravno

yanlış -   netačno, pogrešno...............................................................................................................

                                                             Dani

gün - dangünler - dani Hafta - nedelja, sedmicapazartesi - ponedeljaksalı - utorakçarşamba - sredaperşembe - četvrtakcuma - petakcumartesi - subotapazar - nedelja

                    Mrzim ponedeljak          Mrzim ponedeljak           Mrzim ponedeljak        Ali danas je utorak?!

bugün - danasdün - jučeyarın - sutraevvelki gün, evvelsi gün - prekjučeöbür gün - prekosutra

Bugün gün ne?Koji je danas dan?İki gün önce.Pre dva dana.

gün - dan (24 sata)günduz - dan, dok ima svetlagece - noć

sabah - jutroöğle - podneöğleden  sonra  - posle podneakşam - večegece - noćgece  yarısı  - ponoć

dün akşam - juče uvečeyarın sabah - sutra ujutru

hafta içi – radna nedeljahafta sonu – vikendgeçen hafta – prošla nedeljagelecek hafta – sledeća nedelja tarih - datumbugünün tarihi - današnji datum (today’s date)Bugünün tarihi ne?Koji je danas datum?

............................................................................................................

                                                Godišnja doba i meseci

mevsim - godišnje dobamevsimler - godišnja dobaay - mesecaylar - meseciyıl, sene - godina (arap. sene)asır, yüzyıl - vek

Proleće i jesen, može i ovako da se kaže: ilkabahar - bahar sonbahar - güz 

Bu ay hangi ay?Koji je ovo mesec?

beş ay önce - pre pet meseciyarım sene - pola godinegeçen yıl - prošle godine

...........................................................................................................

                                                 Porodica i familija                                                    Aile ve akraba

 

çocuk - detekız se koristi i za: devojčica, devojkatorun - unuk, unuka

..........................................................................................................................

                                                      GRAMATIKA

Prisvojne zamenice - İyelik zamirlerieng: Personal possessive pronouns

Bez poznavanja prisvojnih zamenica nemoguće je sastaviti i prostu rečenicu:Kako se zoveš?U turskom se to pitanje postavlja kao u engleskom:What is your name ( Koje je tvoje ime)Da bi mogli da započnemo razgovor- upoznavanje, moramo da naučimo prisvojne zamenice. Naravno, i prisvojne zamenice su u formi sufiksa. Nije teško, videćete.

Prisvojni sufiksi - İyelik ekler

a) reč na koju dodajemo sufiks se završava suglasnikom

a ı   e i   o u   ö ü   - poslednji samoglasnik u reči na koju dodajemo prisvojni sufiks

Primeri za prvu kolonu iz tabele ( a ı )arkadaş - drugBenim  arkadaşım                Moj drugSenin  arkadaşın                  Tvoj drugOnun  arkadaşı                     Njegov/njen drugBizim  arkadaşımız               Naš drugSizin  arkadaşınız                 Vaš drugOnların  arkadaşları              Njihov drug

arkadaşlar- drugoviBenim arkadaşlarım           Moji drugoviSenin  arkadaşların            Tvoji drugoviOnun  arkadaşları               Njegovi/njeni drugoviBizim  arkadaşlarımız        Naši drugoviSizin  arkadaşlarınız           Vaši drugoviOnların  arkadaşları            Njihovi drugovi

Njihov drug, njihovi drugovi- isto se kaže, Onların  arkadaşları.Ne može da se kaže arkadaşlarları.

ad - imeBenim adım Onur.               Moje ime je Onur.Senin adın Kerem.             Tvoje ime je Kerem.Onun adı Deniz.                  Njeno ime je Deniz.

Za persiranje se koristi sizin, množina, kao u srpskom.Sizin adınız Nadida.Vaše ime je Nadida.........................................

b) reč na koju dodajemo sufiks se završava samoglasnikom

Primer za drugu kolonu iz tabele ( e i )anne - majkaBenim annem               Moja majkaSenin annen                 Tvoja majkaOnun annesi                 Njegova, njena majkaBizim annemiz             Naša majkaSizin anneniz               Vaša majkaOnların anneleri           Njihova majka

NegacijaNa kraju rečenice se doda reč değil na koju su zalepljeni lični sufiksi (ei kolona).

Ben senin arkadaşın değilim.              Ja nisam tvoj drug. Sen benim arkadaşım değilsin.               Ti nisi moj drug.O benim arkadaşım değil.                        On nije moj drug.Biz sizin arkadaşlarınız değiliz.                 Mi nismo vaši drugovi.Siz bizim arkadaşlarımız değilsiniz.         Vi niste naši drugovi.Onlar bizim arkadaşlarımız değiller.         Oni nisu naši drugovi.

Upitni oblikZavisno od poslednjeg samoglasnika u prethodnoj reči na kraju rečenice se dodaju:

mı  mi  mu  mü   +  lični sufiksi

mı  mi  mu  mü = da liaı   ei   ou  öü 

Sen benim arkadaşım mısın?       Da li si ti moj drug?Ben senin arkadaşın mıyım?          Da li sam ja tvoj drug?Değilsin!                                          Nisi!O senin arkadaşın mı?                   Da li je on tvoj drug?

teyze - tetkaSen benim teyzem misin?              Da li si ti moja tetka?

Senin annen öğretmen mi?            Da li je tvoja majka učitelj?Sen doktor musun?                         Da li si ti doktor?

.....................................................................................

Da vidimo kako izgleda to tursko skraćivanje rečenica korišćenjem sufiksa:

Benim arkadaşım.                    Moj drug.Sen benim arkadaşımsın.        Ti si moj drug.Arkadaşımsın. 

Arkadaşımsın    drug     moj  si

Benim annem.                          Moja majkaSen benim annemsin.             Ti si moja majka.Annemsin. 

Annemsinmajka moja si..............................................................................................

Vežbanje

Upoznavanje

İyi günler. Benim adım Onur. Sizin adınız ne?Benim adım Sedef.Memnun oldum.Ben de memnun oldum.Sizin adınız çok güzel.Teşekkürler.

Dobar dan. Moje ime je Onur. Kako se Vi zovete?Moje ime je Sedef.Drago mi je.I meni je drago.Vaše ime je veoma lepo.Hvala.

Prevedite rečenice:Ti si moja majka.Ti nisi moja majka.Da li si ti moja majka?Moja majka je advokat.Tvoja majka nije advokat.Da li je njegova majka advokat?Ne. Njegova majka nije advokat.Njegova majka je doktor.

        Zamenice

tur: zamirler Lične i prisvojne zamenice su obrađene na samom početku, u prvoj i drugoj lekciji.U ovoj lekciji ću obraditi ostale zamenice:-pokazne-povratne-opšte, neodređene, odrične-upitne......................................................................

Pokazne zameniceeng: Demonstrative pronouns

Bu Şu  O Bu - ovaj, ova, ovo (nešto što je blizu, može da se dodirne)Şu - taj, ta, to          (nešto što je malo dalje)O - onaj, ona, ono  (nešto što je daleko)

Bu kitap   Ova knjiga             Bu kitaplar    Ove knjigeŞu kitap   Ta knjiga                Şu kitaplar    Te knjigeO kitap    Ona knjiga             O kitaplar      One knjige

Bu bir kitap   Ovo je jedna knjiga             Bunlar kitaplar    Ovo su knjigeŞu bir kitap   To je jedna knjiga                Şunlar kitaplar    To su knjigeO bir kitap     Ono je jedna knjiga            Onlar kitaplar      Ono su knjige

Obratite pažnju na množinu!U našem jeziku nije potrebno naglašavati da je to jedna knjiga, ali, u turskom se menja značenje ako nema reči bir.    

Bu, Şu, O ne?Za stvari i životinjeBu ne?   Šta je ovo?Şu ne?   Šta je to?O ne?    Šta je ono?

Bu ne? Bu bir kitap.Šta je ovo? Ovo je jedna knjiga.

Bu, Şu, O kim?Za ljudeBu kim?   Ko je ovo?Şu kim?   Ko je to?O kim?     Ko je ono?

Bu kim? Bu bir yazar.Ko je ovo? Ovo je jedan pisac.

Bu ev kimin?  Bu ev benim.Čija je ovo kuća?  Ovo je moja kuća.

Ah, şu kadınlar...Ah, te žene....

burası - ovdeşurası - tamoorası - onde

Pokazne zamenice se menjaju po padežima.Napravila sam tabelu sa svim kombinacijama.

bu - ovaj, ova, ovobunun - od ovog, od ovebuna - ovom, ovojbunu - ovog, ovubunda - kod ovog, kod ovebununla - sa ovim, sa ovombundan - od ovog, od ove...................................

Povratne zamenice eng: Reflexive pronouns 

Kendi - lično  self,own

Na reč kendi se dodaju prisvojni sufiksi, iza njih mogu biti sufiksi za padeže.

Kendim - ja lično                                            myself Kendin - ti lično                                              yourself Kendi(si) - on lično                                        himself/herself/itselfKendimiz - mi lično                                        ourselvesKendiniz -  vi lično                                          yourselvesKendileri - oni lično                                        themselves

Kendime - mene, me, meni, sebi Kendimden - od mene lično Kendimle - sa mnom, sa sobom 

Primer: pričati sam sa sobom, koriste se sufiksi za dativ i instrumental. Mi koristimo instrumental, Turci češće koriste oblik sa dativom. 

Kendi kendime konuşuyorum.  (dativ)

Kendi kendimle konuşuyorum. (instrumental)

Pričam sam sa sobom. 

Kendi kendine konuşuyorsun. (kendin-e)Pričaš sam sa sobom. 

Kendi kendine konuşuyor.  (kendi-ne) Priča sam sa sobom. U govornom jeziku u trećem licu jednine se izostavlja sufiks si.

Kendine iyi bak.Pazi se, čuvaj se.bakmak - gledati, paziti, brinuti se o... 

Kendime bakacağım.Paziću na sebe.

Kendim/kendime, primer da shvatite razliku:  

Bu elbise kendim diktim.Ovu haljinu sam sama sašila.

Kendime bir elbise diktim. Sašila sam sebi jednu haljinu.dikmek - šiti............................. 

Opšte, neodređene, odričneeng: Indefinite pronouns her - svaki, svaka, svako, svakog, svake                      every,eachşey - stvar                                                                       thingher şey - sve                                                                   everythingbir - jedan                                                                        a,onebirisi - neko                                                                     someone,somebodybir şey - nešto                                                                 something

herkes - svako, svi                                                         everyone,everybodyherhangi birisi - bilo ko                                                  anyone,anybodyherhangi bir şey - bilo šta, išta                                      anythinghiç kimse - niko                                                              no one,nobodyhiçbir şey - ništa                                                             nothingbütün - svi                                                                       allbazı - neki                                                                       some 

Her şey güzel olacak.Sve će biti lepo.  Her şey yolunda.           (yol -put...u stilu, sve ide putem)Sve je u redu. Birisi geldi.Neko je došao. Ben böyle bir şey görmedim.Ovako nešto nisam video. Herkes burada mı?Da li su svi ovde? Herhangi bir şey değişti mi?  Da li se bilo šta promenilo? Evde hiç kimse yok.Nema nikoga u kući. Hiçbir şey umrumda değil.Ništa me ne zanima......Umrumda değil...Ne zanima me, ne interesuje me, baš me briga       I don't care

Napomena:i u turskom postoje jezičke nedoumice oko pisanja:hiçbir şey +hiçbirşey -hiç bir şey -hiç birşey -.....................................

Upitne zameniceeng: Interrogative pronouns

Kim?  Ko?      Who?Ne?    Šta?     What?

U kombinaciji sa padežima

kim-ko, kimin-čiji, kime-kome, kimi-koga, kimde-kod koga, kimle-sa kim, kimden-od koga 

Kim temizledi bu odayı?Ko je očistio ovu sobu? 

Kimi bekliyorsun?Koga čekaš?............................. 

Yarın ne yapacaksın?Yarın Ankara'ya gidiyorum.Kimle gidiyorsun?Babamla.Ankara'da ne kadar kalacaksın?

Beş gün.

ne kadar - koliko..........

     Padeži

tur: İsmin halleri                                                                          eng: noun statesisim - imenica, hal - stanje

U turskom jeziku postoji 5 padeža i ne zovu se kao naši padeži (na kraju lekcije sam postavila sliku sa nazivima turskih padeža).Međutim, osim ovih pet, ima još slučajeva kada se na imenicu dodaju nastavci.Da bi bilo jednostavnije za razumevanje, padeže ću objasniti koristeći našu podelu.Padeži u srpskom jeziku su: nominativ, genitiv, dativ, akuzativ, vokativ, instrumental, lokativ.Ovoj listi ćemo dodati jedan turski padež - ablativ........................................................................................ Iza imena osoba, gradova i država  stavlja se apostrof pre sufiksa.

1. NominativKo?      Šta?                                                                                   eng: what, whoKim?    Ne?    Nominativ nema sufikse (nastavke).

Bu bir ev.Ovo je jedna kuća.ev - kuća

U srpskom jeziku ne naglašavamo da je to  jedna   kuća, ali, u turskom se menja značenje ako se izbaci reč bir.Bu ev.Ova kuća.........................................................................

2. GenitivPadež koji označava pripadnost.                                                eng: whoseOd koga?  Čiji?  Od čega? Kimin?

aı       ei      ou       öü     - poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiksın       in      un       ünnın    nin    nun    nün

U prvom redu su nastavci koji se dodaju na reč koja se završava suglasnikom (Tarkan).U drugom redu su nastavci koji se dodaju na reč koja se završava samoglasnikom. (Marko)

Tarkan'ın  en  güzel  şarkısı.Tarkanova najlepša pesma.şarkı - pesmaşarkısı - njegova pesma (sı-prisvojni sufiks) güzel - lepaen güzel - najlepša

Marko'nun evi.Markova kuća.

Fatmagül'ün  suçu  ne?Šta je Fatmagulina krivica?             What is Fatmagül's fault?Kod nas je prevedeno: Šta je skrivila Fatmagul? 

suç - krivica, greškabenim suçum - moja krivicasenin suçun - tvoja krivicaonun suçu - njegova, njena krivicane - šta

Rahmi KetenciFatmagül'ün abisi, Mukaddes'in kocası

Mukaddes KetenciFatmagül'ün yengesi, Rahmi'nin karısı

abi - stariji bratyenge - snajakoca - muž, suprugkarı - žena, supruga

Umesto koca i karı može da se kaže i eş (muž, žena)Rahmi'nin eşi, Mukaddes'in eşi (Rahmijeva žena, Mukadesin muž)

Genitivne veze je sjajno objasnio neko ko se potpisao sa S.Pogledajte u komentarima ispod lekcije, 28 nov 2013.

........................................................................................ 

3. DativOznačava kretanje ka nečemu.                                        engl: to, towardsKome?  Ka čemu?(Gde)Kime?   Nereye?

a  ı  o  u              e  i  ö  ü    - poslednji samoglasnik u reči na koju se dodaje sufiksa  ya  na             e  ye  ne

gitmek - ićiYarın  İstanbul'a  gidiyorum.Sutra idem u Istanbul. Eve gidiyorum.Idem kući. Evime gidiyorum.       (ev-im-e...  im - prisvojni sufiks)Idem mojoj kući. Sufiksi ya ye se koriste iza reči koje se završavaju samoglasnikom. Türkiye'ye gidiyorum.Idem u Tursku.

Ne može da se kaže gitiyorum.gitmek, u sadašnjem vremenu (şimdiki zaman) kada je iza t neki samoglasnik tprelazi u d.To nije uvek slučaj, npr kapatmak – zatvoritiBen kapatiyorum – ja zatvaram.

Sufiksi na  ne se dodaju iza prisvojnih sufiksa koji se završavaju samoglasnikom. (treće lice jednine i množine).

araba - auto, kolaarabama                ka mom autuarabana                 ka tvom autuarabasına              ka njegovom autu    arabamıza              ka našem autuarabanıza               ka vašem autuarabalarına            ka njihovom autu......................................................

4. Akuzativ

Koga?  Šta?Kimi?    Ne?kimi- za ljude i životinje, ne-za stvari, objekte... aı   ei   ou   öü ı     i      u      ü

Dva primera sa glagolom görmek - videti. Akuzativ koristite kada ste videli nešto konkretno, nešto određeno...  Ne/kimi gördün? Šta/koga si videla?   Evi gördüm.                                                                             I saw the house. Videla sam kuću. (određenu kuću, ne bilo koju)

Bir ev gördüm.                                                                        I saw a house.Videla sam jednu kuću. (neku, bilo koju) Kediyi gördüm.Videla sam mačku.  (određenu mačku, ne bilo koju) 

Bir kedi gördüm.Videla sam  jednu mačku. (neku, bilo koju)

kedi-mačkakedi-y-i ubacuje se y jer dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga............................

Kada sufiks za padež dodajemo iza prisvojnih sufiksa koji se završavaju samoglasnikom (treće lice jednine i množine) pre sufiksa za padež ubacuje se slovon. Evlerini gördüm.Video sam njihovu kuću.ev-leri-ni...................................................................

5. LokativPadež za lokaciju, gde se neko, nešto nalazi.Gde?  Gde je?    Kod koga?Nere? Nerede?  Kimde?

  a  ı  o  u               e  i  ö  ü  da   ta  nda          de   te  nde

Kitap masada.Knjiga je na stolu.kitap - knjigamasa - sto

Anne nerede? Anne evde.Gde je majka? Majka je u kući.

Hasan okulda değil.Hasan nije u školi.okul - škola

Nastavci ta  te kada se reč završava slovima   f  p  ş  ç  k  s  t.(Fe PaŞa ÇoK HaSTa)

Sınıfta oturuyorum.Sedim u učionici.sınıf - učionica........................................

Nastavci nda  nde, ako postoje dve imenice onda se drugoj imenici dodaje nastavak.

Dil kursunda.Na kursu jezika.

Çocuk parkında.U dečjem parku.....................................

Ben neredeyim?             Gde sam ja?Sen neredesin?              Gde si ti?O nerede?                       Gde je on?Biz neredeyiz?                Gde smo mi?Siz neredesiniz?             Gde ste vi?Onlar neredeler?             Gde su oni?

Ben okuldayim.Ja sam u školi..............................................

6. VokativDozivanje, pozivanje, uzvik, obraćanje nekome. Ne postoji u turskom. Kada se nekome obraćamo, kada nekoga zovemo, kažemo:Milan gel - Milane dođi Hasan gel - Hasane dođiAbla gel - Sestro dođi ............................................

7. InstrumentalS kim? S čim?Kimle?                                                                 eng: with, by, and     a  ı  o  u               e  i  ö  ü        la   yla                  le   yle

Hasan Ayşe'yle konuşuyor.Hasan razgovara sa Ajše.Ayşe, završava se samoglasnikom pa se ubacuje y ispred sufiksa.

Arabalarıyla gidiyoruz.Idemo sa njihovim kolima.araba-ları-yla Umesto sufiksa može da se upotrebi reč ile - sa.Hasan ile Ayşe tv seyrediyor.Hasan gleda tv sa Ajše...............................................

8. AblativOd koga?    Odakle?    Od kada,  iz, kroz               eng: where from, by, since, throughKimden?     Nereden?(u govornom jeziku nereden =nerden)

    a   ı   o   u                   e   i   ö   ü   dan  tan  ndan          den  ten   nden

 evden - iz kućeevimden - iz moje kuće

Nastavci ndan  nden se dodaju iza prisvojnih sufiksa koji se završavaju samoglasnikom (treće lice jednine i množine).

evlerinden - iz njihove kućeev-leri-nden.........................

dan, den, tan, ten  +  beri  = od           (since)

Sabahtan beri yağmur yağıyor.Od jutros pada kiša. 

Još nekoliko primera: Hasan Türkiye'den geliyor.Hasan dolazi iz Turske.gelmek-doći

Ayşe tatilden döndü.Ajše se vratila sa odmora.tatil - odmordönmek - vratiti se Tren tünelden geçiyor.Voz prolazi kroz tunel............................................

Lične zamenice se menjaju po padežima.

ins: može da se kaže na oba načina

ben - jabenim - mojbana  - menibeni  - menebende  - kod menebenimle  - sa mnombenden  - od mene

Beni seviyor musun?Da li me voliš? Gel benimle.Pođi sa mnom.

E sad, zašto je ovo ovako, ne znam, ali sufiksi za ablativ se koriste i u ovim rečenicama:

Senden nefret ediyorum.Mrzim te.Ne može da se kaže: Seni nefret ediyorum. Benden neden nefret ediyorsun?Zašto me mrziš?Senden nefret etmiyorum.Ne mrzim te.

Pazartesi'den nefret ediyorum.Mrzim ponedeljak......................................... 

Vežbanje 

 

Dodavanje sufiksa u skladu sa vokalnom harmonijom.Koja rečenica je tačna? 1. Sutra idem u Bodrum.a) Yarın Bodrum'ta gidiyorum.b) Yarın Bodrum'e gidiyorum.c) Yarın Bodrum'ya gidiyorum.d) Yarın Bodrum'a gidiyorum. 2. On živi u Ankari.a) O Ankara'ya yaşıyor.b) O Ankara'da yaşıyor.c) O Ankara'dan yaşıyor.d) O Ankara'de yaşıyor. 3. Dolazim iz Izmira.a) İzmir'de geliyorum.b) İzmir'dan geliyorum.c) İzmir'e geliyorum.d) İzmir'den geliyorum..............................

İsmin halleriDa ste učenik u Turskoj, padeže bi učili po nazivima na donjoj slici.

U ovoj lekciji ćemo učiti brojeve i pojmove vezane za brojeve: koliko je

sati, u koliko sati...

                                                           Brojevi

sayı - brojsayılar - brojevisaymak - brojati rakam - cifra

0  sıfır1001  binbir2000  iki bin10.000  on bin1.000.000  bir milyon1.000.000.000   bir milyar

buçuk - polovina, polavirgül - zarez1,3 - bir virgül üç1,5- bir buçuk0,5 - sıfır virgül beş( ovo je izuzetak )

buçuk se koristi i za vreme, tada označava polovinu sata, 30 min.

yarım - polovina, pola, koristi se kao pridev, ne koristi se sa brojevima.

yarım saat - pola sata

yarım ekmek al - kupi pola hleba

........................................................................

Redni brojevi   -   Sıra sayı

broj - nc - samoglasnik po vokalnoj harmoniji

Ako se broj završava suglasnikom dodaje se odgovarajući samoglasnik ispred

nc

birinci - prvi  

ikinci - drugi 

üçüncü - treći    

dördüncü - četvrti             dört,  t prelazi u d jer je ispred samoglasnika

beşinci - peti     

altıncı - šesti   

yedinci - sedmi 

sekizinci - osmi  

dokuzuncu - deveti

onuncu - deseti

yirmi beşinci - dvadeset peti  

ellinci - pedeseti  

sonuncu  - poslednji          (son - kraj)......................................................................... 

Zbirni brojevi   na broj se dodaju prisvojni sufiksi (tabele u lekciji 2), obratite pažnju na vokalnu harmoniju.bir-imiz    üç-ümüz 

birimiz  - jedan od nas ikimiz - nas dvojeüçümüz - nas trojedördümüz - nas četvorobeşimiz - nas petoroaltımız - nas šestoro

biriniz - jedan od vasikiniz - vas dvojeüçünüz - vas trojedördünüz - vas četvorobeşiniz - vas petoroaltınız - vas šestoro

birleri - jedan od njihikileri -. njih dvojeüçleri - njih trojedörtleri - njih četvorobeşleri - njih petoroaltıları - njih šestoro

Sadece ikimiz.Samo nas dvoje

U kombinaciji sa padežima (lekcija 4)

nominativ:  ikimiz          üçümüz genitiv:       ikimizin       üçümüzün dativ:          ikimize        üçümüze akuzativ:    ikimizi          üçümüzülokativ:       ikimizde      üçümüzdeinstrum:     ikimizle        üçümüzleablativ:      ikimizden     üçümüzden

İkimize biletleri aldım.Kupio sam karte za nas dvoje.almak - kupiti

Beşinizi seviyorum, ama onu sevmiyorum.Vas petoro volim ali njega/nju  ne volim.

Ikimizden biri - jedan (neko) od nas dvoje  hepimiz -  mi svihepiniz - vi svihepinize selam - pozdrav svima vamabiri, birisi, birileri - neko ............................................................................................................................................

                                             Saat kaç?                                                       Koliko je sati

saat - satdakika -minutsaniye – sekundaçeyrek - 15 minuta buçuk - 30 minuta

Kada se govori vreme reč saat može da se izostavi.

07:00 - saat yedi07:05 - yediyi beş geçiyor07:15 - yediyi çeyrek geçiyor07:20 - yediyi yirmi geçiyor07:30 - yedi buçuk07:40 - sekize yirmi var (do osam dvadeset ima)07:45 - sekize çeyrek var07:55 - sekize beş var08:00 - sekiz08:05 - sekizi beş geçiyor08:15 - sekizi çeyrek geçiyor

08:20 - sekizi yirmi geçiyor08:30 - sekiz buçuk08:40 - dokuza yirmi var08:45 - dokuza çeyrek var08:55 - dokuza beş var09:00 - dokuz

Za okrugle sate i pola sata nema nastavaka, u ostalim slučajevima ima.

Kada se broj završava samoglasnikom,  ubacuje se slovo y pre nastavaka.

Do tridesetog minuta   na sat se lepe sufiksi za akuzativ.

 sat  +  ı, i, u, ü ... minut  geçiyor

a ı   ei   ou   öü   - poslednji samoglasnik u broju 

  ı     i      u     ü   

Od tridesetog minuta   na sat se lepe nastavci za dativ.    

sat  +  a, e  ... minut  var

a ı o u     e i ö ü   - poslednji samoglasnik u broju

    a             e

...........................................................................................................................

                                                                           Saat kaçta?                                                U koliko sati?

Konser saat kaçta? Yarın akşam sekiz buçukta.U koliko sati je koncert?Sutra uveče u 20:30.

a ı o u        e i ö ü  -  poslednji samoglasnik u broju da  ta         de  te

Nastavci ta te se stavljaju kada se reč/broj  završava nekim od slova: f  p  ş  ç  k  h  s  t  (Fe Paşa ÇoK HaSTa)

birde  ikide  üçte  dörtte  beşte  altıda  yedide  sekizde  dokuzda  onde  on birde  on ikideçeyrekte   buçukta  

08:00 - sekizde   (u 8 sati) 08:05 - sekizi beş geçe, sekiz beşte  (u ovoj varijanti sat nema sufiks već minut) 08:15 - sekizi çeyrek geçe, sekiz çeyrekte, sekiz on beşte 08:20 - sekizi yirmi geçe, sekiz yirmide 08:30 - sekiz buçukta08:40 - dokuza yirmi kala, sekiz kırkta08:45 - dokuza çeyrek kala08:55 - dokuza beş kala  09:00 - dokuzda  (u 9 sati)

Do tridesetog minuta:sat  +  ı  i  u  ü ... minut  geçe

Od tridesetog minutasat +  a, e ... minut  kala 

Može da se kaže:08:30 - sabah sekiz buçukta20:30 - akşam sekiz buçukta

Napomena:Nekada vreme govore i ovako:18:20 - on sekiz yirmi 

 .................................................................................................................................... Mnogima je ovo komplikovano.Kada sam bila u Turskoj, nisam koristila sve sufikse i reči geçiyor, var, geçe, kala. U uho su mi lako ušle kombinacije sa da de ta  te, a ostalo pobrkam, spetljam se... Govorila sam brojeve, za jutro dodam sabah, za veče akşam i kraj priče.08:40 sabah sekiz kırk

Ipak, možda će nekada nekome od vas ovo zatrebati, pa eto...nek' se nađe....................................................................

Igrica, vraćanje kusura.da zatvorite početni prozor i pokrenete igricu, kliknite na plavu strelicu dole desno gde piše kapat. Kliknete na novčić ili papirnatu novčanicu i mišem prevucite na dlan, na kraju kliknite na zeleno dugme (kontrol et -proveri) da vidite da li ste dobro vratili kusur. Ako jeste, pisaće kutlarım (čestitam). Jedna lira ima 100 kuruša.Igrica.................................................................................

Vežbanje: 27 -   yirmi yedi   51 -   elli bir 87 -   seksen yedi 104 -  yüz dört138 -   yüz otuz sekiz 229 -   iki yüz  yirmi  dokuz              300 -   üç yüz               1765 - bin yedi yüz altmış beş25.000 -   yirmi beş bin3.000.000 -   üç milyon   8,52 -   sekiz virgül elli iki14,8 -   on dört virgül sekiz48,012 -   kırk sekiz virgül sıfır on iki104,25 -  yüz dört virgül yirmi beş  

DünyaMavi gezegen

Reč dünya ima dva značenja:dünya - svet   worldDünya - Planeta Zemlja   Planet EarthMavi gezegen - plava planeta 

Büyük patlama - veliki prasak   big bang

uzay - kosmos, svemirUzay ne kadar büyük?Koliki je velik svemir?

Güneş sistemi ve gezegenlerSunčev sistem i planeteMerkür, Venüs, Dünya, Mars, Jüpiter, Satürn, Uranüs, Neptün (Pluton  se više ne ubraja u planete)

güneş - suncekamer, ay - mesecyıldız - zvezdayıldızlar - zvezdegök - nebo..............................................................................................................................................

Dünya haritasıharita - mapa

Kıtalar ve okyanuslar kıta - kontinentokyanus - okean

kıtalar: Avrupa, Asya, Amerika, Afrika, Avustralya, Antarktika 

okyanuslar: Büyük okyanus, Pasifik - Tihi okean, Pacifik Atlas okyanusu, Atlantik - Atlantski okeanHint okyanusu -Indijski okean 

Kuzey buz okyanusu, Arktik okyanusu - Severni ledeni okean, Arktički okean Güney okyanusu - Južni okean (severni i južni okean se po nekim podelama ne smatraju zasebnim okeanima)

kuzey kutbu - severni polgüney kutbu - južni polkutup - pol

ada - ostrvo deniz - morenehir - rekagöl - jezerodağ - planinaçöl - pustinja

Dünya'nın en büyük adası - GrönlandNajveće svetsko ostrvo - Grenland

Dünya'nın en uzun nehirleri - Nil ve Amazon Najduže reke na svetu - Nil i Amazon

Dünya'nın en büyük gölü - Hazar gölü, Hazar deniziNajveće svetsko jezero - Kaspijsko jezero-more

Dünya'nın en derin gölü - Baykal gölü  Najdublje jezero na svetu - Bajkalsko jezeroEn büyük derinlik - 1637m 

(najveća dubina) 

Dünya'nın en yüksek dağı - Everest Dağı, 8848mNajviša planina na svetu - Mont Everest

Dünya'nın en büyük çölü - Sahra çölü, Büyük SahraNajveća pustinja sveta - Sahara.............................................................................................................................................. 

Komparacija prideva

pozitiv      komparativ          superlativgüzel        daha güzel         en güzelbüyük       daha büyük        en büyük

Kada se nešto poredi (komparativ) dodaje se dan, den.Lepši, veći...od koga, čega... 

Sedef  Leyla'dan  daha güzel.Sedef je lepša od Lejle.

Sedef en güzel kız.Sedef je najlepša devojka. 

  Dünya'nın en güzel plajları.  Najlepše plaže sveta...............................................................................................................................................  

 Video snimci, emisije na turskom: Sahara, Severni pol, okeani (BBC), na mom  twitter profilu Twitter locikus..............................................................................................................................................

doğa - priroda  insan, insanlar - čovek, ljudibitki, bitkiler - biljka, biljkehayvan, hayvanlar - životinja, životinje

O ljudima, biljkama i životinjama u narednim lekcijama.

        Nereli     Nerede    Yer edatları                                           Odakle          Gde           Prilozi za mesto Nereliodakle    where from Nerelisin?Odakle si?

imenica  +  lı   li   lu   lü   +  lični sufiksi

Ben nereliyim?      Odakle samSen nerelisin?       Odakle siO nereli?                Odakle jeBiz nereliyiz?         Odakle smoSiz nerelisiniz?      Odakle steOnlar nereliler?      Odakle su

TürkiyeBen Türkiyeliyim      Ja sam iz TurskeSen Türkiyelisin       Ti si iz TurskeO Türkiyeli                On je iz TurskeBiz Türkiyeliyiz         Mi smo iz TurskeSiz Türkiyelisiniz      Vi ste iz TurskeOnlar Türkiyeliler      Oni su iz Turske

Ben Türkiyeliyim. Sen nerelisin?Ben İngiltereliyim.Ja sam iz Turske. Odakle si ti?Ja sam iz Engleske.

Ben Belgratlıyım.Ja sam iz Beograda.

Kada pitamo nekoga odakle je, može da se koristi i reč nereden. 

Neredenodakle    where from

Neredensin (nerdensin)?Odakle si?

Ben Türkiye'denim. Ja sam iz Turske. Ben İngiltere'denim. Ja sam iz Engleske.Ben Amerika'danım.Ja sam iz Amerike.......................................................

Neredegde       where

Ben neredeyim?          Gde sam ja?

Sen neredesin?           Gde si ti?O nerede?                    Gde je on?Biz neredeyiz?             Gde smo mi?Siz neredesiniz?          Gde ste vi?Onlar neredeler?          Gde su oni?

Razgovor preko mobilnog: Selam, neredesin?Evdeyim. Ne yapıyorsun?Hiç, oturuyorum. Sen?Ben de evde oturuyorum.

Zdravo, gde si?U kući sam.   Šta radiš?Ništa, sedim. Ti?I ja sedim u kući.

ben de -  i ja, i meni, i meni takođe

Glagoli oturmak i yaşamakoturmak - sedeti, stanovati negdeyaşamak - živeti, živeti negde

İzmir'de yaşıyorum.Živim u Izmiru.İzmir'de oturuyorum.Stanujem u Izmiru.

Znači, kada je značenje - stanovati, svejedno je koji će se od ova dva glagola upotrebiti.

Sedef nerede yaşıyor?Sedef İstanbul'da yaşıyor.Gde živi Sedef?Sedef živi u Istanbulu............................................................................................................... 

                                        Yer edatları                                                  Prilozi za mesto

Prepositions of place (in, on, between, in front of...)edat - prilog

edatlar - prilozi.......................üstünde - naaltında - ispodüzerinde - iznad, nayanında - poredarkasında - izaönünde - ispredyakın, yakınında - blizuarasında - izmeđuortasında - u sredini nečega (npr. u sredini prostorije)karşısında - naspramköşesinde - u ćošku (köşe - ćošak)içinde - u , unutradışında - napolju, izvan

napomena: kada je nešto na nečemu, u govoru ne prave razliku između üstünde i üzerinde...............................

imenica  +    ın     in     un     ün   .....  lokacija  + lični sufiksi                      nın   nin   nun   nün 

    aı                 ei                ou                 öüın   nın         in  nin         un  nun           ün  nün 

masa - stoPored stola. Masanın yanında.

Ti si pored stola.Sen masanın yanındasın.

ağaç - drvo  Ispod drveta.Ağacın altında.                            (kada je ispred samoglasnika  ç --> c)   

Ti si ispod drveta.Sen ağacın altındasın.  sinema - bioskopIspred bioskopa.Sinemanın önünde. 

Mi smo ispred bioskopa.Biz sinemanın önündeyiz.önünde-y-iz

ev - kućaPas je ispred kuće.Köpek evin önünde. ..............................................

Knjiga je na stolu.Može da se kaže na tri načina:Kitap masada.   Kitap masanın üstünde.   Kitap masanın üzerinde.

yıldız - zvezdayıldızlar - zvezde Ispod zvezda. Yıldızların altında...................................

Vežba

Povežite rečenice sa slikama.avize - lustertop - loptakutu - kutija

1)  Kitap masanın üstünde    A2)  Avize masanın üzerinde.3)  Top kutunun içinde.4)  Top iki masanın arasında.5)  Kutu masanın yanında.6)  Kutu masanın önünde.7)  Top masanın altında.8)  Kutu masanın arkasında.

   VAR      YOK

U turskom jeziku reči var i yok se koriste za označavanje pripadnosti i postojanja.var - ima, postoji                   eng: to have, it exists, there is, there areyok - nema, ne postoji          eng: not to have, it doesn't exist, there isn't, there aren't

PripadnostU turskom jeziku ne postoje glagoli imati i nemati. Mi kažemo: ja imam kuću, ti imaš kuću...U turskom se pripadnost izražava na drugačiji način, koriste se prisvojni sufiksi i reči var i yok (izuzetak je buduće vreme).

Sadašnje vreme

Benim evim var       Imam kuću (moja kuća ima, postoji)Senin evin var         Imaš kućuOnun evi var            Ima kućuBizim evimiz var     Imamo kućuSizin eviniz var        Imate kućuOnların evleri var     Imaju kuću

Benim evim yok      Nemam kuću (moja kuća nema, ne postoji)Senin evin yok         Nemaš kuću

Onun evi yok            Nema kućuBizim evimiz yok     Nemamo kućuSizin eviniz yok        Nemate kućuOnların evleri yok     Nemaju kuću

Postavljanje pitanjaZa postavljanje pitanja koriste  se: mı  mi  mu  mü.U ovom slučaju, zbog vokalne harmonije, koriste se samo  mı  mu.aı      ei     ou    öümı    mi    mu   mü 

Senin evin var mı?        Da li imaš kuću?Senin evin yok mu?      Ti nemaš kuću?

U našem jeziku upitni oblik je isti kao i negacija, razlika je u intonaciji.Benim, senin, onun... mogu da se izostave jer se po sufiksu koji je zalepljen na reč ev vidi o kojem licu se radi.

Prošlo vremeNa var i yok se dodaju sufiksi za prošlo vreme, lekcija 5vardıyoktu 

Senin evin vardı.       Imao si kuću.Senin evın yoktu.      Nisi imao kuću.

Postavljanje pitanja Senin evin var mıydı?        Da li si imao kuću?Senin evin yok muydu?     Nisi imao kuću?

Ne može da se kaže yokdu zato što se slovo d pretvara u slovo t kada se nalazi posle fpşçkhst.Fe PaŞa ÇoK HaSTaFe paša je mnogo bolestan.Već sam ranije napisala da ova rečenica baš i nije neka, svakako ne postoji neko ko se zove Fe, ali, rečenica je sjajna da se zapamte slova - suglasnici za koje važi ovo pravilo.

Buduće vremeZa iskazivanje pripadnosti u budućem vremenu ne koriste se reči var i yok već se koristi reč olacak (buduće vreme od glagola olmak - biti).  Buduće vreme, lekcija 6 olacak - biće, postojaćeolmayacak - neće biti, neće postojati     

Senin evin olacak.           Imaćeš kuću.Senin evin olmayacak.    Nećeš imati kuću.

Postavljanje pitanja Senin evin olacak mı?            Da li ćeš imati kuću?Senin evin olmayacak mı?     Nećeš imati kuću?......................

Da sumiram na jednom mestu:

PostojanjeSokakta ne var? Sokakta arabalar var.

Evde kaç oda var?Evde üç oda var.

Bahçede köpek var.

    Izražavanje potrebe i moranja

eng: have to, need, need to, must

lazım - treba, potrebnoBana kitap lazım.                  Treba mi knjiga.  (Meni je potrebna knjiga)Bana kitap lazım değil.        Ne treba mi knjiga. (Meni nije potrebna knjiga)Bana kitap lazım mı?           Da li mi treba knjiga?  (Da li je meni potrebna knjiga?)

Sana para lazım.                  Treba ti novac.Sana para lazım değil.        Ne treba ti novac.Sana para lazım mı?           Da li ti treba novac?

Za glagolekoren glagola  +  ma me +  prisvojni sufiksi … lazım

gitmek - ićigitmem lazım         treba da idemgitmen lazım          treba da idešgitmesi lazım         treba da idegitmemiz lazım      treba da idemogitmeniz lazım       treba da idetegitmeleri lazım       treba da idu

Eve gitmem lazım.                   Treba da idem kući.Eve gitmem lazım değil.         Ne treba da idem kući.Eve gitmem mi lazım?            Da li treba da idem kući?       (mı, mi, ide ispred lazım)

......................................... 

GerekUmesto reči lazım može da se koristi reč gerek/gerekiyor.Eve gitmem gerekiyor.             Treba da idem kući.Eve gitmem gerekmiyor.          Ne treba da idem kući.Eve gitmem gerekiyor mu?     Da li treba da idem kući?

Okula gitmen gerek/gerekiyor. Treba da ideš u školu.

gerek yok - nema potrebegerekirse - ako je potrebno..................................................

İhtiyaç - potrebaBenim ihtiyacım         moja potrebaSenin ihtiyacın           tvoja potrebaOnun ihtiyacı             njegova potrebaBizim ihtiyacımız       naša potrebaSizin ihtiyacınız         vaša potrebaOnların ihtiyaçları      njihova potreba ç-->c  (pravila za suglasnike, Turski 1) Benim bir kaleme ihtiyacım var.     Potrebna mi je olovka. Kaleme ihtiyacım yok.                      Nije mi potrebna olovka.  

Arabaya ihtiyacım var. Potrebna su mi kola.Kaleme değil, bir telefona ihtiyacım var. Ne treba mi olovka, treba mi telefon. 

Na nešto što nam treba/ne treba, lepe se sufiksi za dativ.kalem- kalemearaba- arabayayardım- yardıma

yardım etmek - pomoćiyardım - pomoć 

Yardıma ihtiyacım var.               Potrebna mi je pomoć.Yardımına ihtiyacım var.           Potrebna mi je tvoja pomoć.    (yardımın - tvoja pomoć) Yardımınıza ihtiyacım var.        Potrebna mi je vaša pomoć.

Yardıma ihtiyacın var mı?         Da li ti je potrebna pomoć? Yardıma ihtiyacınız var mı?      Da li vam je potrebna pomoć? 

Yardımın için teşekkürler.         Hvala ti na pomoći. Yardımınız için teşekkürler.      Hvala vam na pomoći........................................................

Sufiksi: malı, meli - trebati, morati 

koren glagola  +  malı   meli   +  lični sufiksi 

gitmek - ići  Eve gitmeliyim.           Treba da idem kući.Eve gitmemeliyim.     Ne treba da idem kući.Eve gitmeli miyim?    Da li treba da idem kući? 

çalışmak - raditiçaliş-malı-y-ımÇalışmalıyım - Moram da radim.

Slovo y se ubacuje ispred ličnih sufiksa koji počinju samoglasnikom (prvo lice jednine i množine)

koren glagola  +  meli  malı  +  dı  di   +  lični sufiksi za prošlo vreme

Gitmeliydim.           Trebao sam da idem/ Trebalo je da odemGitmemeliydim.     Nisam trebao da idem.Gitmeli miydim?    Da li sam trebao da idem?................................................. 

zorunda, mecburzorunda olmak, mecbur olmakbiti primoran na nešto, morati uraditi nešto, osećati obavezu da se nešto uradi. 

zorundaSadašnje vreme    glagol (infinitiv) .... zorunda  +  lični sufiksi

Gitmek zorundayım.              Moram da idem. Gitmek zorunda değilim.      Ne moram da idem.Gitmek zorunda mıyım?       Da li moram da idem?

Prošlo vremeglagol (infinitiv) .... zorunda  + y + dı +  lični sufiksiSufiks za prošlo vreme je uvek dı zbog slova a na kraju reči zorunda, ostali sufiksi za prošlo vreme (di du dü) se ne koriste. Eve gitmek zorundaydım. Morao sam da idem kući.

Buduće vremeglagol (infinitiv) .... zorunda ...olacak + lični sufiks

olmak - bitiEve gitmek zorunda olacağım.               k -->ğMoraću da idem kući.Eve gitmek zorunda olmayacağım.Neću morati da idem kući.  

mecburkoren glagola + maya meye..... mecbur + lični sufiksi

Eve gitmeye mecburum. Moram da idem kući. 

Hiçbir şeyi yapmaya mecbur değilsin.Nisi prinuđen ni na šta / ništa nisi u obavezi da uradiš. yapmak - raditi, uraditihiçbir şey - ništa................................

zorunda kalmak, mecbur kalmakuradili ste nešto nevoljno, niste imali nijednu drugu mogućnost, bili ste

primorani na neštoZašto si to uradio? Zašto si otišao?Odgovor na ovakva pitanja:  Mecbur kaldım  - Morao samZorunda kaldım - Morao sam

Kada nije u kombinaciji sa rečima zorunda i mecbur, glagol kalmak ima drugačije značenje.kalmak - ostati, biti negde, boraviti negde

            Fiiller - glagoli

fiil - glagol

U turskom jeziku glagoli se završavaju sa mak i mek.Deo ispred mak i mek je koren glagola. Na koren se dodaju različiti sufiksi.

a ı o u          e i ö ü    - poslednji samoglasnik u korenu glagola  mak              mek

Ako u korenu glagola postoji samo jedan samoglasnik, on se uzima kao polazna tačka za dodavanje sufiksa.

Lista glagolasa leve strane su glagoli koji se završavaju sa mak, sa desne glagoli koji se završavaju sa mek, postavila sam primere za svaki samoglasnik (crveno obojeno)

Glagolske imeniceJednostavno se formiraju, samo se izostavi slovo k na kraju glagola.yazma - pisanjeöğrenme  - učenjeokuma - čitanje.....................................................................................................................

                                          Şimdiki zaman

                                                     Sadašnje vreme

eng: Present continuous tenseşimdi - sada

Şimdiki zaman se gradi tako što se na koren glagola dodaju određeni sufiksi na koje se zalepe lični sufiksi. Sufiksi za şimdiki zaman su: yor, ıyor, iyor, uyor, üyor

Razlikujemo dva slučaja: kada se koren glagola završava suglasnikom i kada se koren glagola završava samoglasnikom.

1.Koren glagola se završava suglasnikom

glagol  +  ıyor  iyor  uyor  üyor  +  lični sufiksi

Vokalna harmonija - pravilo

  aı              ei             ou             öü  ıyor         iyor          uyor          üyor

aı  ei  ou  öü  - poslednji samoglasnik u glagolu na koji dodajemo sufikse.

Lični sufiksi su uvek iz treće kolone (o u)  jer je poslednji vokal  o  u  nastavku  yor.

sevmek - voletisev - iyor -um

Ben seviyorum                Ja volimSen seviyorsun               Ti volisO seviyor                         On,ona,ono voliBiz seviyoruz                   Mi volimoSiz seviyorsunuz             Vi voliteOnlar seviyorlar               Oni vole

Seni  seviyorum.Volim te.

gelmek -doćiBen geliyorum.Ja dolazim.

koşmak - trčatiBen  koşuyorum.Ja trčim.

2.Koren glagola se završava samoglasnikom

glagol +  yor +  lični sufiksi

yürümek - hodatiyürü - yor -um  

Ben yürüyorum                 Ja hodamSen yürüyorsun                Ti hodašO yürüyor                          On hodaBiz yürüyoruz                    Mi hodamoSiz yürüyorsunuz             Vi hodateOnlar yürüyorlar               Oni hodaju

2* Kada se koren  završava samoglasnicima  a, e  

slova a,e se izbace iz korena  i  ispred  yor se  ubaci samoglasnik u skladu sa

vokalnom harmonijom. Slova  a,e  ne mogu biti ispred y.

başlamak   - početi  

Ben  başlıyorum              Ja počinjem

Sen  başlıyorsun              Ti počinješ

Ne može da se kaže:   Ben başlayorum.

..............................

Negacija

ispred yor se dodaju   mı    mi   mu   mü

       aı          ei          ou         öü

      mı         mi         mu        mü

Ben  gelmiyorum          Ja ne dolazim

Sen koşmuyorsun         Ti ne trčiš

O sevmiyor                    On ne voli

...............................

Upitni oblik

glagol +  ( ı i u ü) yor  ...    mu + lični sufiksi

Uvek je  mu  zbog  o  u  yor.

Izuzetak  je treće lice množine (lični sufiks ostaje uz glagol).

bilmek - znati

Ben biliyor  muyum?         Da li ja znam?

Sen  biliyor  musun?         Da li ti znaš?

O  biliyor  mu?                   Da li on zna?

Onlar biliyorlar mı?            Da li oni znaju?

Türkçe  biliyor  musun?

Da li znaš turski?

Evet, biliyorum.

Da, znam.

Hayır, bilmiyorum.

Ne, ne znam.

..................................

Ako pitanje ne počinje sa  da li  već sa  šta ...

Ne  yapıyorsun?

Šta radiš?

Kitap  okuyorum.

Čitam knjigu.

..............................................

Kada u rečenici postoje dva glagola, prvi je u infinitivu a drugi u

određenom obliku

(vreme, lice)

Ben  öğrenmek  istiyorum. 

Ja        učiti           želim

  

      Geniş zaman                                                     Sadašnje vreme

eng: Present simple tense(ako znate engleski razlika između geniş i şimdiki zamana će vam biti lako razumljiva, pogledajte kraj lekcije) 

geniş -  širokovo sadašnje vreme se koristi za radnje koje se ponavljaju: svakog dana - her gün, svake nedelje - her hafta, svakog jutra, meseca, godine...Ide uz reči: uvek - her zaman često - sık sıkponekad - bazennikad - aslauglavnom - genellikle

Her gün süt içerim.Svakog dana pijem mleko.

içmek - piti

Genellikle işe otobüsle giderim ama bazen yürürüm.Uglavnom idem autobusom na posao ali ponekad hodam (idem peške).yürümek - hodati

Geniş zaman može da se koristi i za događaje koji će se desiti u budućnosti ( i u srpskom imamo tu varijantu).Na kraju razgovora, kada se pozdravljaju Turci kažu: Görüşürüz. Vidimo se.görüşmek - videti se, sastati, se, naći seI mi se nekada tako pozdravljamo, ne kažemo videćemo se, već kažemo, vidimo se.

Evo još jednog primera gde se sadašnje vreme koristi za nešto što će se desiti u budućnosti:Sınav yarın 10'da başlar.Ispit počinje sutra u 10............................................................................ 

 U ovom sadašnjem vremenu postoje četiri grupe glagola: 

1) Jednosložni glagoli čiji se koren završava samoglasnikom.           glagol  +  r  +  lični sufiksi

    okumak - čitati    oku -r-um    Ben okurum          Ja čitam   (I read)    Sen okursun         Ti čitaš    O okur                   On čita    Biz okuruz             Mi čitamo    Siz okursunuz       Vi čitate    Onlar okurlar         Oni,one čitaju

   2) Jednosložni glagoli čiji se koren završava suglasnikom.            glagol  +  ar, er   +  lični sufiksi

          ar                 er       a ı o u          e i ö ü

    bakmak - gledati    bak-ar-ım    Ben bakarım             Ja gledam    Sen bakarsın            Ti gledaš    O bakar                     On gleda    Biz bakarız                Mi gledamo    Siz bakarsınız           Vi gledate    Onlar bakarlar          Oni gledaju

         koşmak - trčati    Biz her sabah koşarız.    Mi trčimo svako jutro.        yapmak - raditi (eng: to do)    Ne yaparsın?                                            Ne yapıyorsun?  (şim.zam)    Šta radiš?                                                 Šta sada radiš?       Şoför ne yapar? Şoför araba sürer.    Šta radi vozač? Vozač vozi kola.    sürmek- voziti

    Za očekivati je da će glagol görmek - videti  imati ovakav oblik:    Ben görerim    Ali, nije tako!  Idemo na treću grupu glagola :) 

3) Jednosložni glagoli čiji se koren završava slovima  l, r, n.            glagol  +  ır   ir   ur   ür   +  lični sufiksi

      ır        ir       ur        ür     a ı      e i      o u      ö ü 

   Ovo ne važi za sve glagole čiji se koren završava slovima l, r, n.

   Ima ukupno 13 ovakvih glagola: 

   almak - kupovati   bilmek - znati   bulmak - naći   gelmek - doći   kalmak - ostati   olmak - biti   ölmek - umreti   durmak - stati   görmek - videti    varmak - stići (negde)   vermek - dati   vurmak - kucati, lupati, pucati   sanmak-misliti               almak- kupovati    al-ır -ım    Ben alırım              Ja kupujem    Sen alırsın             Ti kupuješ    O alır                     On kupuje     Biz alırız                Mi kupujemo    Siz alırsınız            Vi kupujete    Onlar alırlar           Oni kupuju

    görmek - videti, gledati    gör-ür-üm    Ben görürüm           Ja vidim    Sen görürsün          Ti vidiš    O görür                    On vidi    Biz görürüz              Mi vidimo    Siz görürsünüz        Vi vidite    Onlar görürler          Oni vide

      Sık sık rüya görürüm.    Često sanjam.    rüya görmek - sanjati (videti san)    sık sık - često

4) Višesložni glagoli     Ako se koren glagola završava samoglasnikom:  r + lični sufiksi     Ako se koren glagola završava suglasnikom: ır   ir   ur   ür  + lični sufiksi        yaşamak - živeti    yaşa-r-ım    Ben yaşarım        Ja živim     Sen yaşarsın        Ti živis    O yaşar                 On živi    Biz yaşarız            Mi živimo    Siz yaşarsınız       Vi živite    Onlar yaşarlar      Oni žive

    Nerede  yaşarsın?  Belgrat'ta  yaşarım.     Gde živiš? Živim u Beogradu.             

    horlamak - hrkati    horla-r-ım    Ben horlarım          Ja hrčem

    çalışmak - raditi  (eng: to work)    çalış-ır-ım    Ben çalışırım          Ja radim    Sen çalışırsın          Ti radiš    O çalışır                   On radi    Biz çalışırız              Mi radimo    Siz çalışırsınız         Vi radite    Onlar çalışırlar        Oni rade

    göndermek - slati, poslati    gönder-ir-im    Ben gönderirim    Ja šaljem .......................................................................

Negacija

glagol  +  ma, maz,  me, mez  +  lični sufiksi (kolone aı  ei)

Ben nema sufiks im već je sufiks samo slovo m.Ben, Biz - ma, meSen, O, Siz, Onlar - maz, mez

  ma   maz                  me   mez    a ı o u                        e i ö ü 

gitmek-ićigit-me-mBen gitmem             Ja ne idem     (I don't go)Sen gitmezsin          Ti ne idešO gitmez                    On ne ideBiz gitmeyiz              Mi ne idemoSiz gitmezsiniz         Vi ne ideteOnlar gitmezler         Oni ne idu

O bira içmez.On ne pije pivo.içmek - piti

Primećujete da vam je ova negacija nekako poznata...to je zato što liči na negaciju od moći. Razlika je samo u jednom slovu i na osnovu toga postoji razlika u rečenicama.Primer:Ben ingilizce konuşamam - Ja ne mogu da pričam engleski  (abilir ebilir)Ben ingilizce konuşmam -   Ja ne pričam engleski  (geniş zaman)........................................................................

Upitni oblik  

glagol  +  r, ar, er, ır, ir, ur, ür   .....  mı  mi  mu  mü   +   lični sufiksi

okumak - čitatioku-r    mu-y-um Ben okur muyum?        Da li ja čitam?Sen okur musun?         Da li ti čitaš?O okur mu?                   Da li on čita?

Biz okur muyuz?           Da li mi čitamo?Siz okur musunuz?      Da li vi čitate?Onlar okurlar mı?         Da li oni čitaju

Onlar, lični sufiks ide uz glagol.Još jednom da napomenem, nema potrebe da se govori ben, sen,o, biz, siz onlar, zato što je iz sufiksa jasno o kojem licu se govori. I u srpskom ne mora da se kaže ja, ti...

.........................................................................................................................

Gazete okur musun?Evet, her gün okurum. Sen?Hayır, gazete okumam.

Da li čitaš novine?Da, svakog dana čitam. Ti?Ne, ne čitam novine.

Gramatički bi bilo ispravnije reći  gazete'yi... ali, u govoru nekada nema sufiksa za padež.( u ovom slučaju akuzativ -koga,šta).

Turci nekada koriste şidiki zaman i kada bi po gramatici trebalo koristiti geniş zaman, pa tako uz reči her gün, her hafta... može da stoji glagol u şimdiki zamanu.Gore napisan dijalog može da se odvija i korišćenjem şimdiki zamana.Gazete okuyor musun?........................................

Za one koji znaju engleski jezik, evo razlike između ova dva sadašnja vremena:  

Present simple tense (Geniş zaman)I doI read, I do not read, Do I read?

Present continuos tense ( Şimdiki zaman)I am doingI am reading, I am not reading, Am I reading?

    Geçmiş zaman  - di                                                             Prošlo vreme                           

eng: Past simple tensegeçmek - proći 

I prošlo vreme se gradi dodavanjem nastavaka na koren glagola. 

Nastavci za prošlo vreme su  dı  di  du  dü.

glagol  +  dı  di  du  dü   +  lični nastavci    

Lični nastavci za prošlo vreme nisu isti kao lični nastavci iz prve lekcije:

Ben - m

Sen -n

O - /

Biz - k

Siz - nız niz nuz nüz

Onlar - lar ler        

Vokalna harmonija

aı   ei   ou   öü     - poslednji samoglasnik u glagolu

dı   di   du   dü

aıou     eiou

 lar         ler

Kada su poslednja slova u korenu glagola: f p ş ç k h s t    nastavci su  tı  ti 

tu  tü.

.............................................................................................................................

.

anlamak - razumeti

anla-dı-m

Ben anladım             Razumeo sam

Sen anladın              Razumeo si

O anladı                    Razumeo je

Biz anladık                Razumeli smo

Siz anladınız             Razumeli ste

Onlar anladılar          Razumeli su

sevmek - voleti

Ben sevdim                Voleo sam

Sen sevdin                 Voleo si

O sevdi                       Voleo je

Biz sevdik                   Voleli smo

Siz sevdiniz                Voleli ste

Onlar sevdiler             Voleli su

gelmek -doći

Ben geldim                  Došao sam

Sen geldin                   Došao si

O geldi                         Došao je

Biz geldik                     Došli smo

Siz geldiniz                  Došli ste

Onlar geldiler               Došli su

koşmak - trčati

Ben koştum                  Trčao sam

Sen koştun                   Trčao si

O koştu                         Trčao je

Biz koştuk                     Trčali smo

Siz koştunuz                 Trčali ste

Onlar koştular               Trčali su

çalışmak -  raditiBen çalıştım                  Radio samSen çalıştın                   O çalıştı

Biz çalıştıkSiz çalıştınızOnlar çalıştınlar .................................................................................

Negacija

glagol  +  ma  me   +  dı  di    + nastavci   m n / k nız niz lar ler 

Nastavci za negaciju su  ma  me.  Po vokalnoj harmoniji iza ma me slede nastavci za prošlo vreme dı  di.Znači, u negaciji nemamo nastavke du dü, zato u drugom licu možine (siz-vi) nema nastavaka nuz i nüz.

Vokalna harmonijaa ı ou          e i  ö ü     - poslednji samoglasnik u glagolu    ma                me 

Primeri:anlamakBen anlamadım            Nisam razumeoSen anlamadın             Nisi razumeoO anlamadı                   Nije razumeoBiz anlamadık               Nismo razumeliSiz anlamadınız            Niste razumeliOnlar anlamadılar         Nisu razumeli

sevmek Sevmedim           Nisam voleoSevmedin            Nisi voleoSevmedi              Nije voleoSevmedik            Nismo voleliSevmediniz         Niste voleliSevmediler          Nisu voleli

napomena: nema potrebe da se koriste ben,sen,o,biz,siz,onlar zato što se po nastavku vidi o kojem licu se radi, sevdim, sevmedim, zbog slova m na kraju jasno je da je u pitanju prvo lice jednine. Isto je i u srpskom, ne moramo da kažemo ja nisam voleo, dovoljno je reći nisam voleo.......................

Upitni oblik

Gradi se veoma jednostavno. Posle pozitivnog oblika dodaju se reči   mı   mi   mu   mü  (da li)

Ben anladım  mı?           Da li sam razumeo?Ben sevdim  mi?            Da li sam voleo?Ben koştum  mu?           Da li sam trčao?Ben gördüm mü?           Da li sam video?

görmek - videti............................................................................. Tabela ličnih sufiksa za prošlo vremeolmak - biti 

zengin - bogatZengin oldum - Bio sam bogat Može i ovako da se kaže: Ben zengindim

Nije potrebno govoriti ben,sen...jer se po sufiksu vidi o kojem licu se radi.

Zengin değildim.      Nisam bio bogat.Zengin miydim?      Da li sam bio bogat?

......................

Evdeydik.              Bili smo u kućiEvde değildik.       Nismo bili u kućiEvde miydik?        Da li smo bili u kući?.....................

genç - mlad, mlada

Gençtım.               Bio sam mlad, bila sam mladaGenç değildim.     Nisam bio mladGenç miydim?      Da li sam bio mlad?

FPŞÇKHSTposle ovih slova, slovo d prelazi u t  pa su lični sufiksi:  tım  tim  tum  tüm    itd... 

Rečenica koja može da vam pomogne da zapamtite ova slova:fe paša je mnogo bolestan FePaŞaÇoKHaSTa...........................................

Ovo prošlo vreme se dosta koristi ali malkice je nezgodno za objašnjavanje pa sam ga zato ostavila za kraj lekcija o vremenima. Kao i prethodno prošlo vreme (obično prošlo vreme, lekcija 5) i ovo se zove Geçmiş zaman.Najjednostavniji način da se napravi razlika je ako se iza naziva vremena doda -di ili-miş.Ovo prošlo vreme Turci uglavnom zovu Miş'li Geçmiş zaman a obično prošlo vreme zovu Di'li Geçmiş zaman. Znači, razlika u nazivu se pravi naglašavanjem sufiksa koji su tipični za ova dva prošla vremena (miş, di). 

                                             Geçmiş zaman  - miş

                                                     Prošlo vreme

eng: story past tense

Ovo je poslednje vreme od pet glavnih vremena koja postoje u turskom jeziku. 

Ovaj oblik prošlog vremena lako ćete prepoznati u govoru jer ima specifičan nastavak miş.E sad, kada se koristi ovo "pripovedačko" vreme... Koristi se kada se priča o nečemu što nismo videli ili čuli lično pa prenosimo šta smo čuli od drugih, ili šta smo pročitali u novinama, videli na televiziji. Koristi se i kada pričamo o nečemu ali nismo sasvim sigurni da li je tako bilo. Znači, pretpostavlja se da je nešto bilo, da je neko nešto rekao, uradio...ali, može da postoji dilema, sumnja...

glagol  +  mış  miş  muş  müş  +  lični sufiksi

gitmek - ići, otićiBen gitmişim          Otišao sam,  valjda, verovatno Sen gitmişsin         Otišao si,  valjda, verovatnoO gitmiş                 Otišao je, otišla je,  valjda, verovatnoBiz gitmişizSiz gitmişsinizOnlar gitmişler

U prvom licu ovo deluje  malo apsurdno jer valjda znamo šta smo radili, uradili, ali, ovaj oblik se koristi u slučaju kad nismo sasvim sigurni da smo to nešto uradili. Kada nas neko podseti da smo to nešto uradili, onda to kažemo u običnom prošlom vremenu.To bi bilo nešto u ovom stilu: Da li si u ponedeljak otišao kod Marka posle škole?Otišao sam.    (gitmişim, nisi sasvim siguran, prisećaš se)Marko mi je rekao da si bio kod njega.Aha, otišao sam.   (gittim, setio si se da si bio kod Marka)

Nadam se da će vam sledeći primeri pomoći da shvatite ovo miš vreme.

Kazim:  Merhaba. Nasilsin?Sedef:   Iyiyim, sen?Kazim:  Ben de iyiyim sağol.Sedef:   Ali neden gelmedi?Kazim:  Onu aradım, annesiyle konuştum. Okula gitmiş.Sedef:   Ama bugün cumartesi?!Kazim:  Çarşamba gunü okulda yangın çıktı ve ders yoktu.

Sedef:   Vay, inanamıyorum! Yangın neden çıktı?Kazim:  Yangın elektrik kontağından çıkmış.

Beş dakika sonra...

Sedef:   Bugün hava çok soğuk.Kazim:  Ali'nin ablası hastaymış.Sedef:   Nerden biliyorsun?Kazim:  Nurcan teyze dedi.

yangın - požarçıkmak - izaćiyangın çıkmak - izbijanje požaravay - oh!    (eng: wow!) inanmak - verovatiinanmıyorum - ne verujeminanamıyorum - ne mogu da verujemhastaymış - bolesna je  (rečeno je u prošlom vremenu a odnosi se na sadašnje)Nurcan teyze - Ali'nin annesidemek - reći 

Kazim je pričao sa Alijevom majkom, to je činjenica, on je pričao i zato je  to izrečenou običnom prošlom vremenu koje ima sufikse - dı di du dü - konuştumpodsećanje, lekcija 5kada su poslednja slova u korenu glagola  f p ş ç k h s t,   nastavci su  tı  ti  tu  tü. Verovatnoća je velika da je Ali otišao u školu, ali, ko zna, možda i nije...možda je njegovamajka slagala, možda je Ali slagao majku... zato nije rečeno gitti već gitmiş.U Alijevoj školi je u sredu izbio požar, to je činjenica, yangın çıktı.Kažu da je požar izbio zbog električnih instalacija, da li baš zato? Zato je yangın çıkmış....................... 

Evo još jednog primera sa glagolom çıkmak:

Kerem evden çıktı mı? Da li je Kerem izašao iz kuće?Evet, çıktı.Izašao je.  (lično si video da je izašao iz kuće)Evet çıkmış.Izašao je. (nisi video momenat kada je Kerem izašao ali pretpostavljaš da  je izašao jer ga nema u kući)............................... 

Zeynep Ali’den ayrılmış.Zejnep je raskinula sa Alijem (razišla se od Alija).

ayrılmak - razići se, razdvojiti se, rastati se,Priča se da su se razišli, ali, da li je stvarno tako ili je ogovaranje u pitanju.............................. 

Negacija

glagol  +  ma  me  +  mış   miş  + lični sufiksi

okumak - čitatiBen okumamışım       Nisam čitaoSen okumamışsın      Nisi čitaoO okumamış               Nije čitao

Upitni oblik

glagol  + mış  miş  muş  müş ....   mı  mi  mu  mü  +  lični sufiksi

okumak Ben okumuş muyum?       Da li sam čitao?Sen okumuş musun?        Da li si čitao? O okumuş mu?                  Da li je čitao?

.....................................

Lepa pesma u kojoj postoji Geçmiş zaman  -miş-

Ferhat Göçer - Unutmuş çoktan 

Tek yönüm sendin izini kaybettimBir iz bir yön olmadan düştüm yollaraBir sağa çarptım, bir sola çarptımSavruldukça savruldum hep çıkmazlara

Çınladıkça adın kulağımı kapattımBir son veremedim içimdeki tiz çığlıklaraHep sendeydi aklım, bedeni aldattımSavruldukça savruldum koldan kollara

Bakmadı gitti dönmedi bile arkasınaEğdim boynumu çaresizce galip gelen gururuma of

Duydum ellere yarmışyerini yeller almış çoktanBense kendimi salmışyüreğini yaralar sarmış yoktanBir kızı bir oğlu varmışkendi hayatına dalmışEn acısı da beni hatırlamamış unutmuş çoktan.............................

hatırlamak - sećati seO hatırlamamış - Ne seća se (ne može se garantovati da se ne seća, možda se i seća)

unutmak - zaboravitiunut-muş-um  Ben unutmuşum -  Zaboravio sam, verovatno           eng: I must have forgottenSen unutmuşsun -  Zaboravio siO unutmuş - Zaboravio je, zaboravila je, verovatno

Beni unutmuş -  Zaboravila me jeOn tako misli, tako je čuo, ali to možda nije tačno.

Emre´nin otomobiliEmreov automobil

U ovom videu se pojavljuje prošlo vreme Şimdiki zamanın hikayesi.eng: Past continuous tenseDa bi razumeli ovo prošlo vreme potrebno je da znate Şimdiki zaman i Geçmiş zaman di (lekcije 3, 5)Razlika između ovog i običnog prošlog vremena se vidi iz sledećeg primera:Ali mektup yazdı.                     Ali mektup yazıyordu.Ali je napisao pismo.                 Ali je pisao pismo.

Tabela, primer glagol gelmek, pozitivan oblik, negacija, upitni oblik.

Reči:çalışmak - raditibirikmek - ušteditisatın almak - kupitisevmek - voletikırmızı -crvenrenk - bojaüstü açık - kabrioletyıkamak - pratikirlenmek - isprljatikirli - prljavüzülmek - biti tužanbinmek - ući, ukrcati sebinmeden once - pre ulaskaayakkabı - cipelasilmek - brisati

çamur - blatoçamurlu yollar - blatnjavi putevigiderken - dok je išaosufiks ken - dok    eng: while

Sabah okula giderken gördüm seni.Video sam te jutros dok si išao/la u školu.

yavaş - polako, sporosürmek - voziti

bağırmak - vikatiReč koja se često čuje u serijama: Bağırma!  Ne viči!

aydın - svetloaydınlık - osvetljenrahat etmek - opustiti sebazen - ponekadkalkmak - ustatiyataktan kalkıp - ustati iz krevetauyumak - spavatifazla - višeönemli değil - nije bitnoisim, ad - imetakma isimler - nadimcikonuşmak – razgovarati

            Gelecek zaman                                                           Buduće vreme

Buduće vreme se gradi tako što se na koren glagola dodaju nastavci acak, ecek i na njih se zalepe lični sufiksi. 

glagol   +  acak, ecek   +  lični sufiksi          (lični sufiksi, lekcija turski 1)

Vokalna harmonija                                                  a ı o u         e i ö ü   acak            ecek.......................................................................................

Kada se koren glagola završava suglasnikomk  -  ğkada lični sufiks počinje samoglasnikom, slovo k u acak ecek se pretvara u ğ.   

kapatmak - zatvoritikapat - acağ - ım

Ben kapatacağım              Ja ću zatvoriti         

Sen kapatacaksın             Ti ćeš zatvoriti

O kapatacak                      On će zatvoriti

Biz kapatacağız                 Mi ćemo zatvoriti

Siz kapatacaksınız             Vi ćete zatvoriti

Onlar kapatacaklar             Oni će zatvoriti

gelmek - doći

gel - eceğ - im 

 

Ben  geleceğim             Doći ću

Sen  geleceksin             Doći ćeš

O  gelecek                     Doći će

Biz  geleceğiz                Doći ćemo

Siz  geleceksiniz            Doći ćete

Onlar  gelecekler           Doći će

t -  d

u glagolu gitmek, ako je iza t samoglasnik, t prelazi u d. 

gitmek - ići, otići

gid - eceğ - im 

 

Ben gideceğim              Otići ću           

Sen gideceksin              Otići ćeš

O gidecek                      Otići će

Biz gideceğiz                 Otići ćemo

Siz gideceksiniz            Otići ćete

Onlar gidecekler            Otići će

U govornom jeziku kaže se: 

Ben gidicem

Biz gidicez

Kada se koren glagola završava  samoglasnikom 

Dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga pa se ubacuje

slovo yizmeđu.

aramak - tražiti

ara-y-acağ-ım

 

Ben arayacağım                Ja ću tražiti        

Sen arayacaksın               Ti ćeš tražiti

O arayacak                       On će tražiti

Biz arayacağız                  Mi ćemo tražiti

Siz arayacaksınız              Vi ćete tražiti

Onlar arayacaklar             Oni će tražiti

söylemek - pričati 

söyle-y-eceğ-im

Ben söyleyeceğim            Ja ću pričati

....................................................................................

Negacija

glagol  +  ma me  + acak, ecek   + lični sufiksi

  a ı o u         e i ö ü

     ma               me

Pošto su sufiksi za negaciju  ma me, uvek se ispred acak, ecek ubacuje slovo

y.

gelmek

gel-me-y-eceğ-im

Ben  gelmeyeceğim                Ja neću doći

Sen  gelmeyeceksin                Ti nećeš doći

O  gelmeyecek                         On neće doći

Biz  gelmeyeceğiz                    Mi nećemo doći

Siz  gelmeyeceksiniz               Vi nećete doći

Onlar  gelmeyecekler               Oni neće doći

unutmak - zaboraviti            

unut-ma-y-acağ-ım

Ben  unutmayacağım             Ja neću zaboraviti

Sen  unutmayacaksın            Ti nećeš zaboraviti

O  unutmayacak                     On neće zaboraviti

Biz  unutmayacağız                Mi nećemo zaboraviti

Siz  unutmayacaksınız            Vi nećete zaboraviti

Onlar  unutmayacaklar           Oni neće zaboraviti

Seni  unutmayacağım - Neću te zaboraviti

....................................................................................

Upitni oblik

glagol   +  acak, ecek ......  mı  mi  +  lični sufiksi

gelmekBen  gelecek  miyim?           Da li ću doći?Sen  gelecek  misin?            Da li ćeš doći?

O  gelecek  mi?                     Da li će doći?Biz  gelecek  miyiz?              Da li ćemo doći?Siz  gelecek  misiniz?           Da li ćete doći?Onlar  gelecekler  mi?           Da li će doći?.........................................................................................................

zengin - bogatolmak - biti 

Zengin olacağım.   Biću bogat.ol - acağ - ım

Zengin olmayacağım.  Neću biti bogat.ol-ma-y-acağ-ım

Zengin olacak mıyım?   Da li ću biti bogat?

     Zapovedni način (imperativ)

kaže se zapovedni način, ali, to nije uvek forma naređivanja, to može da bude i savet, preporuka, molba.  Evo tabele i par primera.

a ı     e i     o u     ö ü  - poslednji samoglasnik u glagolu

Ben, Biz - ne postoji imperativ za prvo lice jednine i množine 

Sen - nema sufiks, samo se koristi koren glagola (deo ispred mak i mek).O - ima sufiks koji je inače sufiks za sen - ti. Ovo može malo da vas zbuni.Siz - kraći sufiksi se koriste u svakodnevnom govoru, duži sufiksi se koriste u nekom formalnom obraćanju, npr: Molimo vas vežite pojaseve.

kapatmak - zatvoritiKapat            ZatvoriKapatsın       Neka zatvoriKapatın         ZatvoriteKapatsınlar   Neka zatvore

gelmek - doćiGel              DođiGelsin         Neka dođeGelin           Dođite (množina i jednina, persiranje)Gelsinler     Neka dođu

gitmek - otićiGit                Idi,OdlaziGitsin           Neka ide, Neka odeGidin            Idite, OdlaziteGitsinler       Neka idu, Neka odu

Bana bir kahve getir.Donesi mi kafu.Lepše zvuči ako se doda i reč molim - lütfen.getirmek - doneti, poneti 

Beni dinle.Slušaj me.dinlemek - slušati

Negacija  

koren glagola  +  ma  me  +  nastavci iz tabele  (kolone a ı   ei)

Pošto se ma i me završavaju sa a i e, u negaciji se ne koriste sufiksi iz kolona  ou   öü.

Gelme            Ne dolaziGelmesin       Neka ne dođeGelmeyin       Ne dolaziteGelmesinler   Neka ne dolaze Kapatma!Ne zatvaraj!Gitme!Ne idi! 

Siz, sufiks počinje samoglasnikom pa se između ubacuje slovo y.kapatmayın - ne zatvarajtegitmeyin - ne iditegelmeyin - ne dolazite.........................................  Gelme! Gitme!Liči na glagolske imenice, iz konteksta rečenice se vidi da li je gl.imenica ili imperativ u pitanju. Napomena: u imperativu ne postoji upitni oblik.

        ABİLİR -  EBİLİR                                                           Moći

Kada nešto možemo, znamo da radimo, uradimo, napravimo...eng: can, be able, be capable, to know how 

glagol  +  abilir, ebilir  +  lični sufiksi (kolona ei)

a ı o u        e i ö ü    - poslednji samoglasnik u korenu glagola na koju dodajemo abilir, ebilir  abilir          ebilir

Lični sufiksi su iz  ei  kolone zato što je slovo i poslednji samoglasnik u rečima abilir, ebilir. ....................................................................

konuşmak - pričatikonuş-abilir-im Ben konuşabilirim               Ja mogu da pričamSen konuşabilirsin              Ti možeš da pričaš

O konuşabilir                       On može da pričaBiz konuşabiliriz                  Mi možemo da pričamoSiz konuşabilirsiniz             Vi možete da pričateOnlar konuşabilirler             Oni, one mogu da pričaju

İngilizce konuşabilirim. Ja mogu da pričam engleski.  (I can speak english)

gitmek - ići       (kada je iza slova t neki samoglasnik, t prelazi u d )gid-ebilir-im Ben gidebilirim                Ja mogu da idemSen gidebilirsin               Ti možeš da idešO gidebilir                        On može da ideBiz gidebiliriz                   Mi možemo da idemoSiz gidebilirsiniz              Vi možete da ideteOnlar gidebilirler              Oni, one mogu da idu

Kada se koren glagola  završava samoglasnikom, onda se slovo y ubacuje ispred abilir, ebilir (poznat razlog, dva samoglasnika ne mogu da budu jedan do drugoga). 

havlamak - lajatihavla-y-abilir-lerKöpekler havlayabilirler.Psi mogu da laju.  ............................

Negacija

glagol  +  ama, amaz,  eme, emez  +  lični sufiksi (kolone aı  ei)

U negaciji nema reči abilir, ebilir. Ben nema sufiks im već je sufiks samo slovo m.Ben, Biz - ama, emeSen, O, Siz, Onlar - amaz, emez

   a ı o u                       e i ö ü ama, amaz             eme, emez

konuşmak konuş-ama-m Ben konuşamam                   Ja ne mogu da pričamSen konuşamazsın               Ti ne možeš da pričaš

O konuşamaz                        On ne može da pričaBiz konuşamayız                   Mi ne možemo da pričamoSiz konuşamazsınız              Vi ne možete da pričateOnlar konuşamazlar             Oni, one ne mogu da pričaju

Hayvanlar konuşamazlar.Životinje ne mogu da pričaju.

gitmek - ićigid-eme-mBen gidemem                 Ja ne mogu da idemSen gidemezsin              Ti ne možeš da idešO gidemez                       On ne može da ideBiz gidemeyiz                  Mi ne možemo da idemoSiz gidemezsiniz             Vi ne možete da ideteOnlar gidemezler             Oni,one ne mogu da idu

Kada se koren glagola  završava samoglasnikom, onda se slovo y ubacuje ispred ama, amaz, eme, emez.

yalan söylemek -  lagatisöyle-y-eme-mBen yalan söyleyemem                  Ja ne mogu da lažemSen yalan söyleyemezsin               Ti ne možeš da lažešO yalan söyleyemez                        On ne može da lažeBiz yalan söyleyemeyiz                   Mi ne možemo da lažemoSiz yalan söyleyemezsiniz              Vi ne možete da lažeteOnlar yalan söyleyemezler              Oni, one ne mogu da lažu.........................

Upitni oblik

glagol  + abilir, ebilir ...  mi  + lični sufiksi  ( ei kolona)

mı  mi  mu  mü - da liU upitnom obliku  se koristi samo mi  jer je poslednji samoglasnik u abilir i ebilir slovoi.

gitmekBen gidebilir miyim?          Da li mogu da idem?Sen  gidebilir misin?          Da li možeš da ideš?O gidebilir mi?                    Da li može da ide?Biz  gidebilir miyiz?            Da li možemo da idemo?

Siz gidebilirmisiniz?           Da li možete da idete?Onlar gidebilirler mi?          Da li mogu da idu?

Satranç oynayabilir misin?Umeš li da igraš šah?         (Can you play chess?) oynamak - igrati

Abilir, ebilir se koriste i kada se traži dozvola, dopuštenje da se nešto uradi.Primer, kucate na vrata ordinacije lekara. Ben girebilir miyim? Da li mogu da uđem? girmek - ući 

Vi možete da uđete, dovoljno je da napravite korak... nije stvar u tome da li možete fizički da uđete, vi tražite dopuštenje da uđete.     eng: to be allowed to do something  ......................................................................................................................................

uçmak - letetikuş - ptica

Kuşlar  uçabilirler.Kartal  uçabilir. Her  kuş  uçabilir  mi? Hayır. 

Hangi  kuşlar  uçamazlar? Deve  kuşu  uçamaz. Penguenler  uçamazlar. 

Ptice mogu da lete.Orao može da leti.Da li svaka ptica može da leti?Ne.Koje ptice ne mogu da lete?Noj ne može da leti.Pingvini ne mogu da lete..........................................................................................................

Promena po vremenima

gelmek - doći

Sadašnje vreme, Geniş zamanBen gelebilirim.              Ja mogu da dođem.Ben gelemem.               Ja ne mogu da dođem.Ben gelebilir miyim?      Da li mogu da dođem?

Sadašnje vreme - Şimdiki zamanIzbaci se ir iz abilir, ebilir, značenje je isto kao u geniş zaman.gel-ebil-iyor-um  Ben gelebiliyorum.            Ben gelemiyorum.      (ne može da se kaže gelemeyorum, ovo je objašnjeno u lekciji 3)

Ben gelebiliyor muyum?

Prošlo vreme, Geçmiş zaman - diBen gelebilirdim.             Mogao sam da dođem.Ben gelemedim.              Nisam mogao da dođem.Ben gelebilir miydim?     Da li sam mogao da dođem?

Prošlo vreme, Şimdiki zamanın hikayesigel-ebil-iyor-dum Ben gelebiliyordum.         Ben gelemiyordum.Ben gelebiliyor muydum?

Buduće vreme, Gelecek zamanBen gelebileceğim.             Moći ću da dođem.Ben gelemeyeceğim.          Neću moći da dođem.Ben gelebilecek miyim?     Da li ću moći da dođem?....................................................................

Podsećanje, da uočite razliku između negativnih oblika.geldim - došao samgelmedim - nisam došaogelemedim - nisam mogao da dođem

geleceğim - doći ćugelmeyeceğim - neću doćigelemeyeceğim - neću moći da dođem.....................................................................

Ben kendime gelemiyorum! Sen bana bunu nasıl yapabilirsin?Ne mogu da dođem k sebi! Kako možeš ovo da mi radiš?

yapmak - raditi, uraditi, napraviti nešto.......................................................................................................................................

Kivi uçmak istediKivi je želeo da leti

    Kondicionaleng: Conditional (if) Ovo je poslednja stvar koju sam učila iz turskog. Kažem učila, jer ga još nisam naučila. Težak je i za učenje i za objašnjavanje. U  jednoj diskusiji o kondicionalu (među nama amaterima, ne među filolozima), gde su nakon svakog objašnjenja sledila pitanja u kojima je traženo da se to objašnjenje objasni, jedan Turčin je napisao: ''Ni meni sada ništa nije jasno. Ne znam zašto je to tako, ali, tako je.''Kada gledam serije na turskom, prepoznam kondicional pa mogu da razumem smisao izgovorenih rečenica što mi svakako stvara kompletniju sliku situacije koju gledam. Onoliko koliko sam ga ja naučila, eto toliko ću vama preneti ovde jer je ipak

važan za konverzaciju. Pa da krenemo. Kondicional, to su rečenice ovog tipa:Ako budem učio, položiću ispit.Da sam učio, položio bih ispit.

U turskom jeziku kondicional se formira korišćenjem sufiksa sa se koji se kombinuju sasufiksima za vreme i ličnim sufiksima.Lični sufiksi su isti kao u prošlom vremenu Geçmiş zaman -di.

Ben - mSen - nO -    / Biz -  kSiz -  nız  niz  nuz  nüz  (zbog vokalne harmonije nuz i nüz se ne koriste)Onlar - lar  ler

a ı o u       e i ö ü   sa             se

Pre nego što krenemo na glagole, evo primera sa var i yok.varsa - ako ima, ako postojiyoksa - ako nema, ako ne postoji

Param varsa Türkiye'ye gidebilirim.Da imam novac mogla bih da odem u Tursku.............................

Osnova kondicionala

koren glagola + sa se + lični sufiks gelmek - doćigel-se-m gelsem             ako dođem, ako bih došaogelsen              ako dođeš, ako bi došaogelse                ako dođegelsek              ako dođemogelseniz           ako dođete

gelseler            ako dođu

gelmesem       ako ne dođemgelmesen        ako ne dođešgelmese          ako ne dođegelmesek        ako ne dođemogelmeseniz     ako ne dođetegelmeseler      ako ne dođu

U istim rečenicama moguće je videti glagol u osnovnom kondicionalu ili glagol u Geniş zaman kondicionalu.

PrimeriBiraz erken gelsen iyi olur.Biraz erken gelirsen iyi olur.Bilo bi dobro ako dođeš (ako bi došao) malo ranije.

biraz - maloerken - rano

Bana sorsan, cevap vereceğim.Bana sorarsan, cevap vereceğim.Ako me pitaš, odgovoriću ti.

sormak - pitaticevap vermek - odgovoriti

Geniş zaman  kondicionalkoren glagola  + sufiks za vreme  + sa se  + lični sufiksi gelmek - doćigel-ir-se-mgelirsem            ako dođemgelirsen             ako dođešgelirse               ako dođegelirsek            ako dođemogelirseniz          ako dođetegelirseler          ako dođu

gel-me-se-mgelmesem         ako ne dođemgelmezsen        ako ne dođešgelmezse          ako ne dođegelmesek          ako ne dođemogelmezseniz     ako ne dođetegelmezseler      ako ne dođu  (može da se kaže i gelmezlerse)

O gelirse, ben gideceğim.Ako on dođe, ja ću otići.

görmek - videtigör-ür-se-m Seni görürsem - Ako te vidimSeni görmesem - Ako te ne vidim

Uz Geniş zaman kondicional obično ide reč eğer. Izgovara se eer. Ova reč je na samom početku rečenice čime se jasno stavlja do znanja da će ta rečenica biti u kondicionalu. Sama reč eğer nema neko značenje, iako ćete naći da je njen prevod ako. Reč ako su sufiksi sa se, oni su ti koji formiraju kondicional a ne reč eğer.Dakle, rečenica će imati isto značenje i prevod će biti isti, bez obzira da li postoji ili ne postoji reč eğer. U govoru se često koristi. Eğer çok çalışmazsan, Türkçe oğrenemeyeceksin.Ako ne radiš puno, nećeš naučiti turski. Eğer o buraya gelmezse, ben oraya gitmeyeceğim.Ako on ne dođe ovde, ja neću ići tamo. Napomena: eğer se ne koristi u rečenicama u kojima je glagol u osnovnom kondicionalu. 

Şimdiki zaman  kondicionalkoren glagola  + sufiks za vreme  + sa se  + lični sufiksi Iz serije Karadayi, razgovaraju Bahar i Feride, Bahar je na Mahirovoj strani:soylemek - govoriti 

Ya Mahir doğru soyluyorsa?A šta ako Mahir govori istinu?ya - šta ako, a šta ako...   what if...

Napomena: ne može da se kaže soyleyorsa, lekcija 3, slova a,e ne mogu biti ispred y.  

PesmaYalın - Keyfi yolunda, aşkı sonunda

Eve senle dönüyorsamEvden senle çıkıyorsamAko se sa tobom vraćam kućiAko sa tobom izlazim iz kuće

dönmek - vratiti sedön-üyor-sa-m dönüyorsam - ako se vraćam dön-mü-yor-sa-mdönmüyorsam - ako se ne vraćam

Geçmiş zaman- di kondicionalAko...može da se kaže na dva načina:koren glagola  + sufiks za vreme  + y + sa se  + lični sufiksikoren glagola  + sufiks za vreme  + lični sufiksi  + sa se görmek - videti gör-dü-y-se-m gör-dü-m-se 

Ako sam videoGördüysemGördümse

Ako nisam videoGörmediysem       gör-me-di-y-se-m

Görmedimse         gör-me-di-m-se Da...koren glagola  + sa se  +  y  + sufiks za vreme + lični sufiks Da sam došao Gelseydimgel-se-y-di-m

Da nisam došao Gelmeseydimgel-me-se-y-di-m

Keşke gelseydin.Eh, kamo sreće da si došao / voleo bih da si došao Keşke gelmeseydin.Kamo sreće da nisi došao/ voleo bih da nisi došao/ bolje da nisi došao

Gelecek zaman kondicionalkoren glagola  + sufiks za vreme  + sa se + lični sufiksi 

Geleceksem - Ako budem došao (Ako ću doći)Gelmeyeceksem - Ako neću doći

Eğer beni dinlemeyeceksen, eve gideceğim.Ako nećeš da me slušaš, otići ću kući.dinlemek - slušati...............................

Kondicional u kombinaciji sa moći (abilir,ebilir)Eğer çok çalışırsam, sınavı geçebilirim.Ako puno radim, moći ću da položim ispit.

Kondicional u kombinaciji sa trebati, morati Gitmeliysem - Ako treba da idem

GENITIVNA VEZA

1. Sutra idem u Bodrum. c) Yarın Bodrum'ya gidiyorum.

2. On živi u Ankari.b) O Ankara'da yaşıyor.

3. Dolazim iz Izmira.d) İzmir'den geliyorum.

(pošto si ti malo o genitivu objasnila) GENITIVNE VEZE: /Isim TamlamasıPostoje tri genitivne veze a to su:-Prva genitivna veza-> Belirtili ad tamlaması ,Prvom genitivnom vezom naziva se imenička fraza čiji je prvi određujući član u genitivu,a upravni član s prisvojnim sufiksom za 3lice jednine .Nastavci su: NIN + SI = nin,nın,nun,nün. S-to je pomoćno ,s, ako riječ završava na vokal onda se upotrebljava,a ako ne onda se ne upotrebljava. = si,sı,su,sü ili znači i,ı,u,ü. npr. ev-kuća ,kapı-vrata,= Evin kapısı-Vrata kuće. npr pencere-prozor, Evin penceresi. -Prozor kuće.Prva genitivna veza općenito služi za izražavanje prisvojnosti,a njen drugi član je imenički atribut npr. Ajšine dvije kćerke-Ayşe'nin iki kızı.Prvom genitivnom vezom izražava se:-obično ili materijalno pripadanje.npr.knjiga mog prijatelja-arkadaşımın kıtabı,kuća mog prijatelja-Arkadaşımın evi..-geografsku,biološku,fizičku,socijalnu idr. pripadnost npr. sin mog amidže-Amcamın oğulu,radnici ove fabrike-Bu fabrıkanın işçileri..-svojstvo nekoga ili nečega npr. bijelina snijega-karın beyazığın,ljepota njenog lica-yüzünün güzelliği,augustovska vrućina-ağustosun sıcaklığı,...-odnos funkcionalne zavisnosti. npr. direktor škole-okulun müdürü,čuvar muzeja-Müzenin bekçisi-označava i prostorne i vremenske odnose. npr širina sobe-odanın genişliği,sredina mjeseca-ayın ortası, kralj kraljeva-kırallarrın kıralı .Toliko o prvoj genitivnoj vezi :D ,sad druga.Druga genitivna veza-> Belirtisiz ad tamlamasıPrvi član druge genitivne veze stoji u apsolutnom padežu (nominativu),a drugi član ima prisvojni sufiks za 3 lice jed.znači postoji samo nastavak SI-i,ı,u,ü. (pomoćno s) npr.Okul bahçesi.-Dvorište kućeErkek çantası-Muška torbaOkul çantası-Školska torba...-Treća genitivna veza je višečlana genitivna veza->Zincirleme ad tamlamasıI prva i druga genitivna veza spadaju u ovu. Evo primjer:Yazı masa-sı-nın çekmece-si. -Ladica pisaćeg stola.Babam-ın arkadaş-ı-nın oğul-u. -Sin prijatelja mog oca.