Tütün Kontrolu Neden Gereklidir?

Prof Dr Elif Dağlı

Marmara Üniversitesi

TÜTÜN GÜNÜMÜZDEN 2030 YILINA KADAR 175 MİLYON KİŞİ ÖLDÜRECEK

Tütün tüketimi

Gelecekte Ölümler

Sigaraya ödenen para

Hastalık masrafı

Sigara firmaları gelirleri

Zengin Fakir

Dünya Ülkeleri ve Tütün

Çokuluslu Firma Satışları ve Gelişmekte olan Ülke Gelirleri (GDP)

0 10 20 30 40 50 60US$ milyar

Philip Morris

BAT

Japan Tobacco

Peru

Bangladesh

Kenya

Senegal

Sri LankaGhana

Hungary

Tütün Kullanımının Ülkelere Bedeli

Düşük Gelirliler

Daha çok sigara içer,daha çok para öder

Beslenme ve eğitime ayıracağı parayı sigaraya harcar

Daha çok hasta olur ve ilaçlar için parayı zengine öder

Erken ölür, yetişmiş insan kaynağını kaybeder.

Zengin içmez, satar hem sigaradan hem ilaçdan para kazanır

Tütün kullanımının bireysel bedeli

•Harcanan para•Sağlık zararı•Nikotin bağımlılığı

Utangaç birine benziyor muyum?

Evet döğmem var ama hayır göremezsin !!!!

1984 Philip Morris dökümanları:

Nikki Hauser Türkiye’ye gelir. Tarım ve Sağlık Bakanı ile görüşür, Dışişleri ilişkileri iletemas eder, Cenevredaimi temsilcisi ilegörüşme ayarlar.

Philip Morris dökümanları1994 bütçesi:“Sabancı’yı rahmetli Özal’la iyiilişkileri olduğu içintutmuştuk. Şimdi odaklanmış hükümetilişkilerimiz Sabancı’daniyi”

1992 Philip Morris:Reklam Yasağı Önerisi:

Philsa reklam yasağı içeren kanunununçıkmaması için eylem planı yapar. Cahit Düzel Adalet Komisyonu başkanınıziyaret edecektir.

Philip Morris bu aradasorumlu endüstriimajı yaratmak içinMilli Eğitim Bakanlığınagençleri korumak içinproje verir.

Başımıza Gelenler/Yaptıklarımız

• Dünya Ticaret örgütü kuralları gereği çokuluslu endüstriye pazarı açma

• Çokuluslu sigara firmalarına fiyatlandırma ve dağıtım yetkisi verme

• IMF kanunları ile destekleme alımının durması, tütün tarımının azalması

• TEKEL’in özelleştirilmesi• Tütün ekiminin değiştirilmesi – tütün

ithalatı

Türkiye’deki tütün ihracat firmaları

1970 591980 481990 301996 14

Türk sigaralarında kullanılan tütün miktarı ve tipiRapor tahmin edilen (1000 ton)

1987 1996 2000

Amerikan tütünü - 38 66Türk tütünü 60 52 44

Türkiye’ye sigara ithalatı 1984-1991 (1000 ton)

1984 1.801985 3.891986 7.051987 9.671988 8.901989 12.101990 15.701991 12.40

Komşu ülkeye sigara fabrikası kur

Hükümeti kaçakçılığı önlemek üzere ülkede sigara fabrikası kurmaya ikna et

Kamuoyunu yeni tada alıştır

Kuvvetli ve saldırgan reklam kampanyası yap

Tekel ve hükümetten bağımsızlık kazan

Tekele ortak ol

Tekelin özelleştirilmesi için basınç yap

TEKELİ AL

Dünya Bankası Önerilerilerine Göre Yapılması Gerekenler

Sigara fiyatlarının ve vergilerinin enflasyon üzerinde artışı

Fiyat politikaları

Philip Morris Tekel Sigaralarıarasındaki fiyat farkını % 30oranında tutmak için plan yapar.

Endüstri Taktikleri

Hukuki engelleme

Kanun yazmak

Kanunu tersine çevirmek

Kanunu durdurmak

İhlal etmek

Devlet Gücüne sahip olmak

Cenevre’de ticaret ataşesi

Başkentte GR

Tekel ile ortaklık

Hükümet ile “arkadaşlık”

Medya İlişkileri

Dezinformasyon

Sağlık bilgisini sansür

Politikacıların Sigara Endüstrisi ile İlişkileri

Kültür Bakanlığının TBMM’ni PM’e tadil ettirmesi

•TEKEL’den sorumlu devlet bakanının akrabalarının PMağında şirket sahibi olması

•Özelleştirmeden sorumlu devlet bakanının sigarafirması gençlik programını desteklemesi

•Adalet, Gençlik-spor, İçişleri, Turizm bakanlığınınFormula-1 yarışını reklam yasağı dışında tutulma konusunda görüş bildirmesi

Ocak 1991 1. Sigara kanunu Turgut Özal tarafından veto edilir.

Gerekçe: Ticaret özgürlüğüne aykırılık

Gerekçe mektubu daha sonra Arjantin ve Mısır Cumhurbaşkanlarının aynı yasayı veto etmesi için kullanılır

Sigara endüstrisinin4207 sayılı yasayı yok etme çalışmaları

1) Amerikan lobi heyetinin meclise getirilmesi2) Anayasa mahkemesine başvuru3) Spor Bakanına Formula-1 için başvuru4) Turizm bakanına Formula-1 için başvuru5) Adalet komisyonuna Formula-1 yarışlarınınreklam dışı bırakılması başvurusu

Ürün Yerleştirme Film Endüstrisi ve Spor

Brown and WilliamsonSylvester Stallone’ye 1983 yılında, beş filmde sigara içmesi karşılığında 500 000 Dollar ödemiştir.

John Player reklamlarından BrianWray: Pahalı fakat dikkatle inceledikverdiğimiz paraya değer.

Cancer Research Campaign 1997 Kasımında motor yarışı hayranı ve taraftarı erkek çocukların , bu zevki paylaşmayan erkek çocuklara göre iki kat daha fazla düzenli sigara içisi olduklarını göstermiştir

Beyin tümörü

Orta Kulak Hast

LenfomaSolunumBulgularıAstım

Ani beşik ölümü

Lösemi

Alt solunum Yolu hastalığı

ÇOCUKLAR

FelçBurun rahatsızlığıSinus kanseri

Meme kanseriKoroner arter hastalığı

Damar sertliği

KOA, AstımDüşük solunum fonksiyonları

Kadın doğurganlığı azalmasıDüşük doğum ağırlığı

ERİŞKİNLER

PASİF SİGARA DUMANININ SAĞLIK ETKİLERİ

Tütün şirketlerinin kapalıalan kanunları için taktikleri İnkâr: Tütün şirketlerinde görevli bilimciler 1970’li

yıllarda ikinci el sigara dumanının tehlikeli olduğunu keşfetmişlerdi.

Ancak, tütün şirketleri bu araştırmaları örtbas ettiler ve ikinci el sigara dumanının bir sağlık riski oluşturduğunu kamuoyu önünde inkâr ettiler.

Aldatmaca:• Tütün şirketleri ikinci el sigara dumanının sağlığa

zarar verdiğini ortaya koyan bağımsız araştırmaların üzerine gölge düşürmek üzere bilimsel danışmanlar tuttukları,

• 1990’lı yıllarda, tütün sektörünün danışmanları gizlice Dünya Sağlık Örgütü’nün Uluslararası Kanser Araştırmaları Kurumu’na sızarak, ikinci el sigara dumanı ile sağlık arasındaki ilişkilere dair bulguları etkilemeye çalıştıkları saptanmıştır.

Şaşırtmaca: Tütün şirketleri gönüllü bazda uygulanan

düzenlemeler, havalandırma sistemleri ve sigara içilmeyen alanlar gibi etkisiz alternatifler önererek, dikkatleri sigara dumansız ortam yasalarından uzaklaştırmaya çalışmaktadırlar.

Kötü kehanetlerde bulunma:

• Dumansız ortam yasaları gündeme geldiğinde, tütün şirketleri ve onların taraftarları bu yasaların çocuklardan işletmelere, işçilerden siyasetçilere kadar herkes için feci etkileri olacağı tahmininde bulunurlar.

• Bu tahminler hiçbir objektif kanıta dayanmamaktadır.

Kuklalar:

• Öyle anlaşılmaktadır ki, tütün şirketleri kendi savaşlarını savaşmaları için münferit grupları veya bireyleri sıklıkla kullanmaktadır. Tütün şirketlerinin yaptığı fonlamalar genellikle gizlidir.

Sigara Yasağını Kim İstemez?

Çok uluslu sigara firmaları sigara yasağını

durdurmaya çalışır.

• İkram endüstrisini kar azalması yalanları ile korkuturlar

• Havalandırmanın işe yarayacağını iddia ederler.• Kanunun çok sert ve uygulanmaz olduğunu

söylerler.• Halk desteği olmadığını iddia ederler.

Philip Morris’in kanun ile ilgili görüşleri

Tütün Kontrolu Çerçeve Sözleşmesi

• http://www.who.int/gb/fctc/PDF/cop2/FCTC_COP2_DIV9-en.pdf

• Madde 8: Tütün Dumanı maruziyetinden korunmak

• Tütün dumanından korunmak için % 100 sigarasız alan• Sigara dumanının güvenli bir dozu yoktur.• Tütün dumanı maruziyetini azaltan tedbirler bilimsel

olarak geçersizdir, denenmemelidir.• Havalandırma, filtre etmek, sigara içilen ve içilmeyen

bölüm ayrımı için defalarca yararsız yöntemler olarak gösterilmiştir.

• Monitor tobacco use and prevention policiesTÜTÜN KULLANIMINI İZLE VE ÖNLE• Protect people from tobacco smokeHALKI SİGARA DUMANINDAN KORU• Offer help to quit tobacco useSİGARA BIRAKMAYA YARDIM ET• Warn about the dangers of tobaccoSİGARA TEHLİKELERİNE KARŞI UYAR• Enforce bans on tobacco advertising,promotionTÜTÜN ÜRÜNLERİNİN REKLAM PROMOSYON,

SPONSORLUĞUNU YASAKLA • Raise taxes on tobaccoVERGİLERİ ARTTIR