Türkiye’nin İklimini Belirleyen Faktörler

Gökmen ÖZER/Coğrafya Öğretmeni

Türkiye’nin İklimini Belirleyen Faktörler

Türkiye’nin İklimini Belirleyen Faktörler

A- Matematik Konumunun Etkisi B- Özel Konumunun Etkisi

1- Etrafındaki denizlerin etkisi

2-Karaların etkisi

3- Etrafındaki basınç merkezlerinin etkisi

4- Yeryüzü şekilleri (Yükselti,Dağların uzanış yönü, Bakı)

Ülkemizde Farklı İklim Özelliklerinin Oluşma Nedenleri

Türkiye’nin üç tarafının denizlerle çevriliolması

Dağların kıyıya paralel uzanması

Deniz etkisinin iç kesimleresokulamaması

Yükseltinin batıdan doğuya doğruartması

Türkiye 36-42 kuzey paralelleri arasında, kuzey yarım kürenin ekvatora daha yakın bir yerindedir.Bu bakımdanülkemiz kuzeydeki soğuk iklimler ile güneydeki sıcak iklimler arasında yer alır.

Türkiye ekvatora daha yakın olduğu için Subtropikal Kuşağa daha yakındır.

Akdeniz ülkesi olduğundan Akdeniz ikliminin özellikleri görülür.

1- Etrafındaki Denizlerin etkisi

2- Karaların Etkisi

3- Etrafındaki Basınç Merkezlerinin Etkisi

4- Yeryüzü şekilleri ( Yükselti, Dağların Uzanış Yönü, Bakı)

Akdeniz, yazın üzerinden geçen sıcak havanın hem sıcaklığını düşürmekte, hem denemini artırmaktadır. Kışın ise Balkanlardan gelen soğuk hava dalgası sıcaklığıdüşürmektedir. Deniz üzerinden gelen nemli hava kütleleri, kıyı bölgelerine fazlamiktarda yağış bırakmaktadır.

Karadeniz; Karadeniz ve Marmara bölgelerimizin iklimi üzerinde son dereceönemlidir. Yazın Karadeniz üzerindeki serin hava yüksek basınç, Anadolu’daki sıcak vekuru hava alçak basınç oluşturmaktadır. Bu nedenle Karadeniz üzerindeki yüksekbasınç sahasından güneydeki alçak basınç sahasına doğru sürekli bir hava akımıolmaktadır.

Ege Denizi; Ege kıyılarında deniz ve kara arasındaki meltemlerin oluşmasınısağlamaktadır.

Kısaca Türkiye’yi çevreleyen denizler kışın kıyılarda sıcaklığın düşmesini engeller.

Türkiye’nin etrafındaki basınç merkezleri vehava kütleleri, rüzgar ve yağış rejimi üzerindeetkili olmaktadır.

Türkiye, kuzeyde Avrasya ve Kuzey deniziüzerinde oluşan soğuk karakterli hava kütlesiile güneyde deniz ve ve kara üzerindeki sıcakhava kütlesinin etkisi altındadır.

İklimin çeşitlenmesinde etkili olan yüzeyŞekilleri;

A- Yükselti

B- Dağların uzanış Yönü

C- Bakı

GG

Kuzey Güney

Bazı illere ait yıllık ortalama sıcaklık ve yıllık toplam yağış değerleri

Yıllık Ortalama Sıcaklık C Yıllık toplam yağış (mm)

Antalya 19 1052

Hakkari 10 791,7

Erzurum 6 446,6

İzmir 17,2 728

Adana 19 647,9

Samsun 14,2 718

KAYNAK: Devlet Meteoroloji İşleri

Türkiye’de farklı bitki tür ve topluluklarının bulunması farklıiklimlerin yaşandığının kanıtıdır.

Akarsuların yaz ve kış mevsimlerindeki seviye değişmeleriyağış dağılımı ile bağlantılı olduğundan iklim ileilişkilendirilebilir.

Toprak özellikleri de iklim ile doğrudan ilişkilidir.Örneğin; Tuzgölü çevresindeki toprakların özellikleri orman bölgelerindekiveya çok yağış alan Karadeniz kıyılarındaki topraklardan çokfarklıdır.