TÜRKİYE’DE AÇIK ERİŞİM

Açık Erişim Proje GrubuBengü Erol

Burcu Umut ZanGökçe Karadeniz

Hacer ÖzenÖznur Büyükkartal

KAPSAM• Açık Erişim Nedir?

– Kurumsal Arşivler– Açık Erişimli Dergiler

• Türkiye’de Kurumsal Arşivler– Materyal Sayılarına Göre Kurumsal Arşivler– Depolanan Materyal Tipleri – Kullanılan Yazılımlara Göre Kurumsal Arşivler– Politika Metinlerine Göre Kurumsal Arşivler

• Türkiye’de Açık Erişimli Dergiler– Ulrich’s– DOAJ – DOAJ Sıralamasına Göre Türkiye

• Değerlendirme

Açık Erişim Nedir?

Açık Erişim; bilimsel bilginin Internet aracıyla finansal, yasal ve teknik engeller olmaksızın, erişilebilir, okunabilir, kaydedilebilir, kopyalanabilir, yazdırılabilir, taranabilir, tam metne bağlantı verilebilir, yazılıma veri olarak aktarılabilir ve her türlü yasal amaç için kullanılabilir biçimde kamuya ücretsiz açık olması olarak tanımlanmaktadır (ANKOS Açık Erişim… 2006).

Açık Erişim Nedir?

Açık erişim iki yolla yapılmaktadır:• Kurumsal arşivler(kişisel arşivleme)• Açık erişimli dergiler

Kurumsal Arşivler

• Kurumsal arşivler; bir araştırma kurumunun, entelektüel mirasını içeren, koruyan dijital dermelerdir.– Kişisel arşivleme; yazarın çalışmasını bir e-baskı

arşivde ya da bir kurumsal arşivde bulundurmasıdır.

Açık Erişimli Dergi

• Açık erişimli dergi, makalelerin İnternet aracılığı ile herkes tarafından ücretsiz erişilebilen dergilerdir.

Türkiye’de Kurumsal Arşivler

Türkiye’de Kurumsal Arşivler

• Bu bölümde derlenen veriler DOAR ve ROAR’dan alınmıştır.– DOAR: Directory of Open Access Repositories– ROAR: Registry of Open Access Repositories

ÜNİVERSİTELERE GÖRE AÇIK ERİŞİM MATERYAL SAYILARI

Saban

cı

Ankara

Gazi

Trakya

Bahçe

şehir İYTE

Aatatü

rk

Atılım

Özyeğin

İTÜ

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000 6585

5649

4536

23051892

819 618 37184 7

TÜRKİYE’DE AÇIK ERİŞİM SİSTEMLERİ DOKÜMAN TÜRLERİ

• Tez • Makale• Monograf • Konferans metni • Ders notları• Teknik raporlar• Çalıştay raporları• Kitap içinde bölüm • Kitap

ÜNİVERSİTELERE GÖRE KULLANILAN YAZILIMLAR

60%

10%

10%

10% 10% MİTOS

YORDAM

EPRINTS

DSPACE

ÖZGÜN YAZILIM

ÜNİVERSİTELERE GÖRE KULLANILAN YAZILIMLAR

MİTOS• Ankara Ü. • Bahçeşehir Ü. • İYTE • Atatürk Ü.• Atılım Ü.• İTÜ

Dspace• Özyeğin Ü.

E-Prints• Sabancı Ü.

Yordam• Trakya Ü.

Özgün Yazılım• Gazi Ü.

TÜRKİYE’DE AÇIK ERİŞİM SİSTEMLERİ POLİTİKALARI

• Ankara Üniversitesi Açık Erişim Politikası

– http://kutuphane.ankara.edu.tr/

• Trakya Üniversitesi Açık Erişim Politikası

– http://193.255.140.18/yordamaays/Kapsam.htm

DÜNYA SIRALAMASINA GÖRE, KURUMSAL ARŞİVLER

ROAR’A KAYITLI 2172 KURUMSAL ARŞİV BULUNMAKTADIR, BUNLARDAN 17 ADEDİ TÜRKİYE YE AİTTİR.

Veriler ROAR'dan 11.03.2011 tarihinde alınmıştır.

DÜNYA SIRALAMASINA GÖRE, KURUMSAL ARŞİVLER

• ROAR’DA DEPOLANAN TOPLAM MATERYAL SAYISI= 32.361.080

• TÜRKİYENİN ROAR DA KAYITLI MATERYAL SAYISI= 20.842

• TÜRKİYE ROAR’ A % 0,064 ‘LÜK BİR KATKI SAĞLAMAKTADIR.

TÜRKİYE’DE AÇIK ERİŞİMLİ DERGİLER

Türkiye’de Açık Erişimli Dergiler

• Bu bölümde derlenen veriler Ulrich’s Directory’den ve DOAJ’dan alınmıştır.– DOAJ: Directory of Open Access Journals

TÜRKİYE ADRESLİ DERGİLER (Ulrich’s Directory10.03.2011)

Count ONLINE OA JCR JCR, OA ONLINE, OA, JCR

HAKEMLİ DERGİLER

332 168 159 23 16 2

HAKEMSİZ DERGİLER

275 166 95 12 1 0

TOPLAM DERGİ

707 334 254 35 17 2

TÜRKİYE’DE AÇIK ERİŞİMLİ DERGİ SAYILARI (DOAJ)

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 20110

20

40

60

80

100

120

140

160

180

0 412

3749

72

97

121

157 163

Veriler DOAJ’dan 11.03.2011 tarihinde alınmıştır

AÇIK ERİŞİMLİ DERGİLERDE TÜRKİYE’NİN DÜNYA SIRALAMASINDAKİ YERİ

Değerlendirme

• Türkiye Açık Erişimli dergilerde yüksek performans sergilemektedir. Dünya genelinde üst sıralarda yer almaktadır.

• Kurumsal arşivler konusunda ise aynı başarıyı sergileyememektedir, dünya genelinde alt sıralarda yer almaktadır.

TEŞEKKÜRLER