türkiye turizm piyasaları araştırma raporu 2011 - İgd İstanbul gayrimenkul değerleme

Hazırlanan çalışmanın amacı, Türkiye’nin turizm profilinin, konaklama tesislerinin dağılı-mının, mevcut ve gelecek dönemdeki otel projelerinin araştırılmasıdır.

Bu çalışma, tüm Türkiye için genel ekonomik yapı ve turizm potansiyeline ait verilerin yanı sıra, turizm sektöründeki kimlikleriyle öne çıkmış ya da öne çıkmaya aday olan Ada-na, Afyon, Aydın, Balıkesir, Bolu, Bursa, Çanakkale, Denizli, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Hatay, Mersin, Kayseri, Kocaeli, Konya, Nevşehir, Trabzon ve Van illerinin ko-naklama tesislerinin dağılımı, sayısı ve bu tesislerdeki konaklama istatistiklerinin araştı-rılmasını kapsamaktadır.

Bu araştırma raporu hazırlanırken, özel ve resmi kurumların veritabanlarına ulaşılmış, Türkiye’de turizm sektörü için kapsamlı bir literatür araştırması yapılmıştır.

Amaç

Kapsam

Yöntem

IGD

© 2

011

Turizm Piyasalari 2010

ww

w.ig

d.co

m.t

r

TÜRK İYE

Nüfus Nüfus (Tahmini)

2009 2010 2015 2025

Türkiye(milyon kişi) 72,05 73,00 76,60 85,40

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010Reel GSYH Büyümesi 5,3 9,4 8,4 6,9 4,7 0,8 -4,7 7,8Tüketici Fiyatları Enflasyonu (ort. %) 25,3 8,6 8,2 9,6 8,8 10,4 6,5 8,7

Bütçe Dengesi (GSYH’nın (%)si) -8,8 -5,2 -1,1 -0,6 -1,6 -1,8 -5,5 -3,6

Cari İşlemler Dengesi (GSYH’nın (%)si) -2,5 -3,7 -4,6 -6 -5,8 -5,7 -2,3 -5,2

Kısa Vadeli Faiz Oranı (ort. %) 48 21,5 23 27 25 25 9,2 6,6

TL/$ Ortalama Döviz Kuru 1,493 1,422 1,341 1,431 1,302 1,293 1,547 1,546$/€ Ortalama Döviz Kuru 0,89 0,80 0,80 0,80 0,73 0,68 0,72 0,75

Bir ülkenin ekonomik açıdan temel göstergeleri o ülkedeki diğer sektörlerle de bağlantılıdır. İstanbul Gayimenkul Değerleme olarak sağdaki tabloda verdiğimiz Türkiye ekonomisine ait temel veriler, ülkedeki turizm potansiyeli ve otellerin arz-talep dengesiyle direkt olarak ilgilidir. Tablo 2 bu verilerin özetini içermektedir.

Dış ticaret, ithalat ve ihracattan oluşur ve dış ülkelerle mal bazında yapılan ticaret rakamlarını içerir. Bir ülkenin ekonomik ilişkilerinin önemli bir bölümünün, dış ticaret istatistiklerinde gözlemlenmesi mümkündür.

Tablo 3’te, Türkiye’nin son on yıldaki ithalat ve ihracat rakamları verilmiştir.

Hem ihracat hem de ithalat rakamları 2009 yılına kadar artmaya devam etmiş olup, 2009 yılında iki rakamda da düşüş gözlenmiştir. 2010 yılı itibariyle hem ithalat hem de ihracatta bir artış gözlenmektedir.

TÜİK tarafından yapılan “Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi”ne göre Türkiye’nin 2010 itibariyle nüfusu yaklaşık olarak 73.000.000 kişidir. 2010 yılına ait nüfus artış hızı %0,13’tür. Nüfus yapısının %70’inin 40 yaş altı genç nüfusun oluşturduğu Türkiye, nüfus büyüklüğü olarak dünya ülkeleri sıralamasında 12. sırada yer almaktadır.

Tablo 1 Nüfus Verileri

Tablo 3 Dış Ticaret

Tablo 2 Temel Ekonomik Göstergeler

Kaynak: TÜİK, 2011

Kaynak: IMF, Eurostat 2011



Türkiye Genel Sosyo - Ekonomik Görünüm

Nüfus

Ekonomi

Dış Ticaret

Gayrisafi Yurtiçi HasılaTablo 4’te Türkiye’nin GSYH’nın 2006 ve 2010 yılları arasındaki değişimi görülmektedir. IMF verilerine göre 2010 yılında Tür-kiye dünya sıralamasında 16. büyük ekonomi haline gelmiştir. 2010 yılına ait GSYH 736 Milyar $’dır.

Tablo 4 Gayrisafi Yurtiçi Hasıla

1sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

GSYH içindeki %’si

GSYH, Milyon $ Tarım Sanayi Hizmetler Diğer

Yıllar 2006 2009 2006 2009 2006 2009 2006 2009 2006 2009

Türkiye 526.936 564.943 10 9 30 32 56 57 4 2

Tablo 5, Türkiye’nin 2006 ve 2009 yıllarındaki GSYH’sını ve GSYH’sının ana sektörlere dağılımını göstermektedir. Buna göre, 2006 yılında GSYH içindeki en büyük paya sahip olan hizmetler sektörü, 2009 yılında da sahip olduğu payı arttırarak lider konumunu korumuştur.

Tablo 5 Gayrisafi Yurtiçi Hasıla’nın Sektörel Dağılımı

GSYH’ın Sektörel Dağılımı - 2006 GSYH’ın Sektörel Dağılımı - 2009

Türkiye’de Turizm

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2011


Tablo 6 Turizm Gelirleri

Gayrisafi Yurtiçi Hasılanın Sektörel Dağılımı

Tablo 6’da Türkiye’nin 2006 ve 2010 yılları arasındaki turizm ge-lirleri verilmiştir. 2008 yılında Türkiye’ye giriş yapan turist sayısı 26 milyon kişinin üzerinde hesaplanmış olup, turizm geliri ön-ceki yıla oranla %18’lik bir artış göstererek, GSYH içinde %3’lük payı ile yaklaşık 22 milyar$ olarak hesaplanmıştır. 2009 yılında ise gelen turist sayısı 27 milyonu geçerek, turizm gelirlerinin GSYH içindeki payı %3,5’a yükselmiş, 21,5 milyar $’lık turizm geliri elde edilmiştir. 2011 verilerine göre 2010 yılına ait Turizm Geliri 20,8 milyar $’dır.

IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

2sayfa/

Ülke Milyar $

1 A.B.D. 94,2

2 İspanya 53,2

3 Fransa 48,7

4 İtalya 40,2

5 Çin 39,7

6 Almanya 34,7

7 İngiltere 30,1

8 Avustralya 25,6

9 Türkiye 21,3

10 Avusturya N/A

Tablo 7’de, Turizm sektörünün, hizmetler sektörü içindeki payı gösterilmektedir. Turizm sektörünün 2001 yılından itibaren 2007 yılına kadar azalarak %5,1’den %2,8’e düşmüş sonra tekrar yükselişe geçerek 2009 yılında %3,4 olmuştur.

Tablo 8’de, Turizm sektörünün, ihracat gelirleri içindeki payı gösterilmektedir. Turizm sektörünün payı GSYH içindeki payına paralel olarak değişim göstermiş olup, 2009 yılında %20,8’e yükselmiştir.

Tablo 7 Turizm Gelirinin GSYH İçindeki Payı (%)

Kaynak: WTO, 2010


Turizm Gelirinin Gayrisafi Yurtiçi Hasıla ve İhracat İçindeki Payı

Türkiye’deki Turizmin Dünya Turizmindeki Yeri

2009 yılında gelen yabancı turist sayısında Türkiye 7. sıraya yükselerek Almanya ve Meksika’yı geride bırakmıştır. Turizm gelirlerinde ise geçen seneye göre bir sıra yükselerek 9. sıraya oturmuştur. Türkiye’nin 2009 yılı turizm geliri 21,3 Milyar Do-lar olarak kaydedilmiştir. Türkiye’nin 2009 yılı gelen yabancı turist sayısı ise 25,5 milyon kişidir.

Tablo 8 Turizm Gelirinin İhracat İçindeki Payı (%)

Tablo 10 Dünya’da Turizm Gelirleri 2009 (İlk 10 Ülke)

Tablo 9 Gelen Yabancı Turist Sayısı 2009 (İlk 10 Ülke)

Ülke Milyon Kişi

1 Fransa 74,2

2 A.B.D. 54,9

3 İspanya 52,2

4 Çin 50,9

5 İtalya 43,2

6 İngiltere 28,0

7 Türkiye 25,5

8 Almanya 24,2

9 Malezya 23,6

10 Meksika 21,5

3sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Yabancı Turist Sayısı Değişim Yerli Turist

Sayısı Değişim

2001 11.276.532 - 2.173.589 -

2002 12.921.981 15% 2.292.535 5%

2003 13 701.418 6% 2.600.632 13%

2004 17.202.996 26% 3.059.644 18%

2005 20.522.621 19% 3.601.880 18%

2006 19.275.948 - 6% 3.872.721 8%

2007 23.017.081 19% 4.197.907 8%

2008 26.431.124 15% 4.548.855 8%

2009 27.347.977 3% 4 658.172 2%

2010 28.510.852 4% 4.517.091 -3%

Türkiye’deki Turizmin Dünya Turizmindeki Yeri

Tablo 11’de, Türkiye’ye 2001 ve 2010 yılları arası gelen yerli ve yabancı turist sayıları verilmiştir. Yabancı turist sayısında 2009 yılındaki krize rağmen, %3’lük bir artış gözlenmiştir. Yurtdışında ikamet eden yerli turist sayısında ise artış %2 düzeyinde kalmıştır.

Dünya Turizm Örgütü’nün 2011’de yayınladığı rapora göre, Avrupa’da gelen turist sayısında 2009 yılına göre %3,2’lik bir artış gerçekleşmiş olup, gelen yerli ve yabancı turist sayısı toplamında Türkiye için bu değişim %3,2’lik bir artış olarak gerçekleşmiştir.

2010 yılının başlarında son dönemlerini yaşadığımız global kriz döneminde, petrol fiyatlarının artması ve kur farklarındaki ani oynamalar sebebiyle Avrupa başta olmak üzere tüm dünyada turizmin büyümesinde bir gerileme olmuştur. 2010 yılından itibaren tüm dünyada olduğu gibi Türkiye de bir toparlanma dönemine girmiştir.

Tablo 12, 2001 ve 2010 yılları arası gelen yerli ve yabancı turistlerin sayısını ve yapılan kişibaşına harcamayı göstermektedir. Son yıllarda gelen yabancı turist sayısında bir artış gözlense de, yapılan ortalama harcamalarda düşüş görülmektedir. 2009 yılında 580 $ olan kişibaşına harcama 2010 yılında %5,8 oranında azalarak 546 $ olmuştur. Yurtdışında ikamet eden ve Türkiye’ye gelen yerli turist harcamalarında ise bir son yıllara bir değişim gözlenmemiştir. 2009 yılında kişibaşına yapılan harcama 1.158 $ iken 2010 yılında bu rakam aynı kalmıştır.

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı 2011

Turist ProfiliTablo 11 Türkiye’ye Gelen Yerli ve Yabancı Turist Sayısı

Tablo 12 Türkiye’ye Gelen Yerli ve Yabancı Turist Sayısı ve Kişibaşına Ortalama Harcama

IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

4sayfa/

Gezi, Eğlence 48,1Ziyaret 5,3Dini 4,0Toplantı, Konferans, Kurs, Seminer 3,9Transit 3,5Görev 2,4Sportif İlişkiler 2,2Kültür 1,2Sağlık 0,9Eğitim (2003’ten itibaren) 0,6Alışveriş 0,6Ticari İlişkiler, Fuar 0,4Diğer 9,1

Tablo 13 Turistlerin Milliyet Dağılımı (İlk 10 Ülke)

Tablo 15 Yabancı Turistlerin Türkiye’ye Geliş Nedenleri (%) - 2008

Tablo 14 Türkiye’de Tercih Edilen İlk 5 Bölge

Türkiye’ye 2010 yılında 150’nin üzerinde farklı ülkeden yaklaşık 28,5 milyon yabancı turist giriş yapmıştır. Tablo 13, Türkiye’ye gelen yabancı turistlerin milliyet dağılımında ağırlıklı olan ülkeleri göstermektedir. Bu ülkeler arasında, Almanya %15’lik payı ile birinci sırada yer alırken, Rusya %11 ile ikinci sırada, İngiltere ise %9 ile üçüncü sırada yer almaktadır.

Tablo 14’te Türkiye’ye gelen yabancı turistlerin tercih ettikleri ilk 5 bölge verilmiştir. Bu bölgeler arasında en fazla tercih edilen bölge, Antalya’nın Alanya ilçesidir.

Tablo 15, yabancı turistlerin Türkiye’ye geliş nedenlerini göstermektedir. Geliş nedenleri arasında gezi ve eğlence amaçlı gelişlerin oranı %48’dir. İkinci sırada yakınları ya da arkadaşları ziyaret amacıyla gelişler yer almaktadır.

Tablo 16, geliş nedenlerinden bazılarının bütün içindeki oranlarını ve son 2001 yılından günümüze nasıl bir artış ya da azalış izlediklerini göstermektedir. Son yıllarda kültür ve ziyaret amaçlı gelişlerin oranı artışa geçerken, alışveriş ve toplantı amaçlı gelişlerin oranında düşüş gözlenmektedir.

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı 2011

Kaynak: TÜIK, 2011

Tablo 16 Yabancı Turistlerin Türkiye’ye Geliş Nedenlerinden Bazıları

5sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Günümüzde turizmin yarattığı ekonomik, sosyal, kültürel ve politik etkiler, özellikle uluslararası ekonomik ve politik ilişkilerde oy-nadığı rol giderek önem kazanmaktadır. Bu durum, yalnız uluslararası turizm hareketinden büyük pay alan gelişmiş ülkelerde de-ğil, aynı zamanda gelişmekte olan ülkelerde de turizme verilen önemi artırmaktadır. Turizm, uluslararası ölçekte geniş istihdam olanakları yaratan bir sektördür ve Dünya’da yaklaşık 300 milyon insanı istihdam etmektedir. Başka bir ifadeyle; Dünya’da her 16 çalışandan biri turizm sektöründedir ve tüm uluslararası sermaye yatırımlarının yaklaşık %7’si turizm alanına yapılmaktadır. Bu bağlamda Dünya’da ve Türkiye’de turizme verilen önem artmakta, turizm eğilimleri çeşitlilik kazanmakta, yeni yerler yeni turizm türleri insanların ilgisini çekmektedir.

Bu bölümde Türkiye’de var olan turizm türleri incelenecektir.

Kültür ve tarih turizmi, doğal ve tarihsel kültür varlıklarını, kültürel etkinlikleri ve güncel sanat eserlerini bazı sosyo-ekonomik olguları turistik bir ürün biçiminde gezginlerin hizmetine sunan bir turizm anlayışıdır. Yalnızca tarihsel olanı değil, günceli de kapsayan bir turizm türüdür.

Kültür ve tarih turizmi kapsamında, mevcut veya potansiyel öneme sahip illeri araştırırken, illerin sahip oldukları sit alanları ve kültür ve tabiat varlıklarının sayısı ve çeşitliliğine ait verileri incelemek gerekmektedir.

Türkiye’de Turizm Bakanlığı onaylı, “kentsel”, “arkeolojik” ve “doğal” olmak üzere toplam 10.627 adet sit alanı bulunmaktadır. Bu sit alanları için ilk 10 il ve sahip oldukları sit alanlarının sayısı aşağıdaki gibidir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı Onaylı Tescilli Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları’nın %32’si İstanbul sınırları içinde yer almaktadır. diğer iller Tablo 18’de listelenmiştir.

İl Kültür ve Tabiat Varlıkları Sayısı

İstanbul 29.338

Bursa 6.208

İzmir 6.048

Muğla 3.898

Balıkesir 3.052

Antalya 2.130

Ankara 1.906

Karabük 1.796

Trabzon 1.636

Kastamonu 1.543

Türkiye Toplam 90.336

Turizm Türleri

Kültür ve Tarih Turizmi

İl Sit Alanı Sayısı

İzmir 795

Muğla 698

Konya 653

Ankara 560

Antalya 487

Şanlıurfa 323

Mersin 310

Çanakkale 304

Eskişehir 290

Afyon 281

Türkiye Toplam 10.627

Tablo 17 Sit Alanlarının Dağılımı (İlk 10 İl) Tablo 18 Kültür ve Tabiat Varlıkları Dağılımı (İlk 10 İl)

IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

6sayfa/

Kaynak: Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, 2011

Uluslararası önem taşıyan ve bu nedenle takdire ve korunmaya değer doğal oluşumlara, anıtlara ve sitlere “Dünya Mirası” sta-tüsü tanınmaktadır.

2009 yılı sonu itibariyle Dünya genelinde UNESCO Dünya Miras Listesi’ne kayıtlı 890 kültürel ve doğal varlık bulunmakta olup bunların 689 tanesi kültürel, 176 tanesi doğal, 25 tanesi ise karma (kültürel/doğal) varlıktır.

Ülkemiz, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün sorumluluğu altında yürüttüğü çalışmalar neticesinde bugüne kadar UNESCO Dünya Miras Listesi’ne 9 adet varlığın alınmasını sağlanmıştır. Bu varlıklar, Tablo 19’da gösterilmiştir.

Kültür ve tarih turizmi’nin bölgede ne kadar aktif olup olmadığının bir diğer göstergesi de, müze ve ören yerlerinin sayıları ve buraları ziyaret eden yıllık ziyaretçi sayılarıdır. Kültür ve Turizm Bakanlığı Kültür Varlıkları ve Müzeler Müdürlüğü’nden alınan verilere göre 2010 yılında en çok ziyaret edilen müzeler ve ören yerleri Tablo 20 ve 21’de gösterildiği gibidir.

2010 yılında en çok ziyaret edilen müzeler Topkapı ve Ayasofya müzeleridir. Son yıllarda artan ziyaretçi sayısıyla dikkat çeken Mevlana Müzesi, 2010 yılında bir önceki yıla oranla %15’lik bir artış kaydederek yaklaşık 1.670.000 ziyaretçiyi misafir etmiştir.

En çok ziyaret edilen ören yeri sıralamasında 1.845.000 ziyaretçiyle İzmir Efes Harabeleri ilk sırada yer alırken, Unesco Dünya Miras Listesi’nde yer alan Pamukkale ve Hierapolis Antik Kenti ikinci sırada yer almaktadır.

2010 yılında Türkiye’deki tüm müzeleri ve ören yerlerini toplam yaklaşık 25.850.000 kişi ziyaret etmiştir.

Müze Adı İl Ziyaretçi Sayısı (2010)

Topkapı Müzesi İstanbul 2.995.000

Ayasofya Müzesi İstanbul 2.760.000

Mevlana Müzesi Konya 1.670.000

Noel Baba Müzesi Antalya 445.000

Kariye Müzesi İstanbul 370.000Anadolu Medeniyetleri Müzesi Ankara 345.000

Arkeoloji Müzesi İstanbul 370.000

Sualtı Arkeoloji Müzesi Muğla 265.000

Efes Müzesi İzmir 245.000

Hacı Bektaş Müzesi Nevşehir 270.000

Tarihi Yarımada İstanbul

Safranbolu Karabük

Hattuşaş Çorum

Nemrut Dağı Adıyaman

Xanthos-Letoon Antalya-Muğla

Divriği Ulu Cami ve Darüşşifa Sivas

Truva Antik Kenti Çanakkale

Pamukkale, Hierapolis Denizli

Göreme Milli Parkı ve Kapadokya Nevşehir

Ören Yeri İl Ziyaretçi Sayısı (2010)

Efes Örenyeri İzmir 1.845.000

Hierapolis Örenyeri Denizli 1.450.000

Göreme Örenyeri Nevşehir 780.000

Myra Örenyeri Antalya 425.000

Kaymaklı Örenyeri Nevşehir 430.000

Troya Örenyeri Çanakkale 385.000

Aspendos Örenyeri Antalya 400.000

St. Jean Anıtı İzmir 260.000

Bergama Örenyeri İzmir 265.000

Alanya Kalesi Antalya 335.000

Tablo 20 En Çok Ziyaret Edilen Müzeler (İlk 10 İl)

Tablo 19 UNESCO Dünya Miras Listesi’nde Türkiye

Tablo 21 En Çok Ziyaret Edilen Ören Yerleri (İlk 10 İl)

7sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Kaynak: Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, 2011


Türkiye sahip olduğu coğrafi konum itibariyle 4 ayrı denize kıyısı olan bir ülkedir. Bu sebeple, hem kıyı turizmi hem de yat turizmi açısından oldukça yüksek potansiyele sahiptir.

Türkiye’de 2010 yılı itibariyle Turizm ve Kültür Ba-kanlığı onaylı toplam 314 adet mavi bayraklı plaj, 14 adet mavi bayraklı marina ve 10 adet mavi bayraklı yat bulunmaktadır. Bunların illere dağılımı aşağıda gösterilmiştir.

Türkiye kıyıları yat turizmi potansiyeli yüksek olan alanlardandır. Pek çok kıyısının sahip olduğu koylar ve bu koyların doğal peyzaj özellikleri, kıyı boyunca var olan antik kentler ve diğer kültürel değerler bu potansiyeli desteklemektedir. Tablo 23 Turizm Bakan-lığı Onaylı Yat İşletmeleri’nin 2001 ve 2009 yılları arasındaki sayısı ve kapasitelerini göstermektedir.

Yerli ve yabancı turistlerin önemli bir çoğunluğu Türkiye’yi ziyaretlerinde denizyolunu ulaşım şekli olarak tercih etmektedirler. Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan 2011’de alınan sınır istatistiklerine göre Türkiye’ye yapılan giriş sayısında denizyolu ile yapılan girişler, 2006 ve 2010 yılları arasında tüm giriş türleri içinde % 6’lık bir orana sahiptir.

Tablo 23 Turizm Bakanlığı Belgeli Yat İşletmeleri

Deniz Turizmi Tablo 22 Mavi Bayraklı Plajlar, Marinalar ve Yatlar (2011)

PlajlarAntalya 174

Muğla 73

Aydın 20

İzmir 28

Balıkesir 17

Çanakkale 5

Mersin 5

Tekirdağ 1

Toplam 314

MarinalarAntalya 5

Muğla 7

Aydın 2

Balıkesir 1

İstanbul 2

Toplam 14

Yatlar

Antalya 7

Muğla 2

Balıkesir 1

Toplam 10

İŞLETME BELGELİ

Yerli Yabancı Toplam İşletme Belgeli

Yat Sayısı

Yatak Sayısı

Yat Sayısı

Yatak Sayısı

Yat Sayısı

Yatak Sayısı

2001 821 7.404 480 2.977 1,301 10.381

2002 725 6.774 369 2.457 1,094 9.231

2003 725 6.905 333 2.329 1,058 9.234

2004 720 6.640 294 2.110 1,014 8.750

2005 723 6.394 345 2.486 1,068 8.880

2006 666 5.398 395 2.764 1,061 8.162

2007 845 6.764 381 2.748 1,133 9.512

2008 990 8.051 431 3.116 1,421 11.167

2009 964 7.841 433 3.191 1,397 11.032

IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

8sayfa/

Denizyolu ile Giriş Sayısı

Toplam Giriş Sayısı

Denizyolu İle Giriş Yapanların Toplam İçindeki Payı

2006 1.854.018 27.987.203 % 6,62

2007 2.105.483 32.195.699 % 6,54

2008 2.408.567 36.030.490 % 6,68

2009 2.351.222 37.321.169 % 6,30

2010 2.435.416 39.554.540 % 6,16

Tablo 24 Türkiye’ye Yapılan Yerli ve Yabancı Turist Girişlerinde Denizyolu ile Ulaşım Tercihi

Kaynak: Mavi Bayrak Türkiye, 2011



9sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

-Yayla TurizmiTürkiye, sahip olduğu uygun iklimsel özellikler, peyzaj değerleri, kırsal ögelerin ağırlık kazandığı geleneksel yaşam biçimi ile yayla turizmine son derece elverişlidir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Türkiye’de yayla turizmi, odak turizm yerine diğer yakın turizm türlerini destekleyici bir tür olarak değerlendirilmektedir. Yayla turizminde kalış süresinin uzatılması ve bu turizm türünün desteklenmesi için Bakanlık tarafından “Yayla Turizmi Gelişme/Eylem Bölgeleri”nin belirlendiği bir Turizm Stratejisi oluşturulmuştur.

Turizm sektörü, dünyada ve Türkiye’de doğa, özgün kimlik ve aktif tatil arayışının giderek arttığı yeni bir süreç içine girmiştir. Türkiye sahip olduğu çok zengin doğal değerler ile doğa turizmine yönelik büyük bir potansiyeli de bünyesinde barındırmaktadır.

-Botanik TurizmiBotanik turizmi, farklı bitki çeşitlerini ve coğrafi özellikleri incelemek amacıyla oluşmuş olan bir turizm şeklidir. Çeşitli coğrafi özellikleri, coğrafi farklılığın getirdiği iklim çeşitliliği, üç kıta arasında doğal bir köprü olmasıyla, Anadolu Yarımadası, dünyada benzerine az rastlanan bir bitki çeşitliliğine sahiptir. Avrupa’nın tamamında varolan bitki türlerinin sayısı toplam 12.000 adet iken bu sayı ülkemizde 9.000 adettir.

Türkiye’de bitki çeşitlerinin fazla olması botanik turizmi için oldukça elverişli alanlar sağlamaktadır. Bu tür zenginliklere ev sahip-liği yapan ülkemizde botanik turizmi yabancı ülkelerden gelen botanikçiler tarafından oldukça rağbet görmektedir.

Botanik turizminin yapıldığı mevcut ve potansiyel bitki alanlarından Akdeniz bitki alanı, Akdeniz ve Ege Bölgesi’ni kapsamakta-dır. Sibirya-Avrupa bitki alanı, Marmara ve Karadeniz Bölgesi’ni ve Turan-İran bitki alanı ise İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölge-sini içine almaktadır.

-Mağara TurizmiTurizm çeşitliliği açısından Türkiye’deki mağaralar, önemli bir potansiyel oluşturmaktadır. Türkiye’nin % 40’ı, mağara oluşumları açısından önemli bir nitelik olan karstlaşmaya uygun kayalardan meydana gelmiştir. Erimeye uygun kayaların kapladığı alan ve bu alanlarda tespit edilen mağara sayısının oranına göre Türkiye’de 20.000’den fazla mağaranın bulunabileceği öngörülmekte-dir.

Türkiye’nin en uzun mağarası, 16 km’den fazla olan Isparta’daki Pınargözü Mağarası; en derin mağarası ise -1453 ile Mersin’deki Peynirlikönü Mağarası’dır.

Türkiye’de, 14 adet direkt ziyaretçi girişine, 12 adet ekipmanla ve rehber eşliğinde girişlere ve 7 adet ekipmanla ve profesyonel ziyaretçi girişlerine olmak üzere toplam 15 ayrı ilde 33 adet Kültür ve Turizm Bakanlığı onaylı mağara bulunmaktadır.

Doğa Turizmi

Tablo 25 Yayla Turizm Merkezi Bulunan İller

Tablo 26 Direkt Ziyaretçi Girişine Açık Mağaraların Bulunduğu İller

İl Yayla T.M. Sayısı

Ordu 5

Trabzon 5

Giresun 3

Sinop 3

Artvin 2

Rize 2

İl Mağara AdıAntalya Damlataş, Zeytintaşı ve Dim

Bartın Gürcüoluk

Burdur İnsuyu

Denizli Kaklık ve Dodurgalar

Gümüşhane Karaca

Isparta Zindan

Karabük Mencilis

Kırklareli Dupnisa

Konya Tınaztepe

Tokat Ballıca

Zonguldak Gökgöl

İl Yayla T.M. Sayısı

Antalya 1

Bayburt 1

Gaziantep 1

Gümüşhane 1

Toplam 24

Kayn

ak: K

ültü

r ve

Tur

izm

Bak

anlığ

ı, 20

11Ka

ynak

: Kül

tür

ve T

uriz

m B

akan

lığı,

2011

IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

10sayfa/

-Golf TurizmiTürkiye, son yıllarda art arda hizmete giren uluslararası nitelikteki golf tesisleriyle bir golf merkezi konumuna dönüşmüştür. 2009 yılına ait tahmini rakamlara göre golf turizminden kazanılan gelir 200 bin Euro civarındadır.

Türkiye’de golf tesisleri çoğunlukla sahile yakın yüksek kapasiteli zengin yeme-içme, alışveriş, eğlence olanaklarının sunulduğu konaklama tesislerinin yakınında bulunmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan verilere göre Turizm İşletme Belgeli 6 adet, Turizm Yatırım Belgeli 9 adet Golf Tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerden 8 tanesi Antalya’da yer almakta, tamamına yakını Belek ilçesinde bulunmaktadır. Golf tesislerinin yoğunlaştığı diğer il ise sahip olduğu 4 tane golf tesisi ile İstanbul’dur. Tesislerin yatırım aşamasında olduğu iller Ankara, Aydın ve Muğla’dır.

-DağcılıkKendine has fiziki yapısı ve çeşitlilik gösteren coğrafyası ile Türkiye, sahip olduğu dağları ile dağcılık sporu için ol-dukça önemli bir ülkedir. Yükseklikleri 3000 m ile 5000 m arasında değişen ve dağcılık sporu için yoğun talep gören dağlar Ağrı Dağı, Beydağı, Erciyes Dağı, Bolkar Dağları, Aladağlar, Kaçkar Dağı, Mercan Dağı ve Süphan Dağıdır. Bu dağların bulunduğu bölgelerde yaklaşık 25 adet dağ-cılık merkezi bulunmaktadır.

-Akarsu ve Rafting TurizmZengin doğal kaynaklarına sahip olan Türkiye, su sporları (rafting, kano ve nehir kayağı) için ziya-retçilerine önemli bir akarsu turizmi potansiyeli sunmaktadır. Türkiye’deki tarihi, arkeolojik, kültürel varlıklara entegre olan akarsu turizmi, çevreyle ve diğer turizm çeşitleriyle bir bütün oluşturmaktadır.

Türkiye’de irili ufaklı yüzlerce akarsu bulunmakta olup, bir çoğu akarsu sporlarına elverişli yapıdadır. Yeryüzünün en hızlı akan nehirlerinden biri olan Çoruh Nehri dünyaca tanınmakta olup, 1993 yılında 28 ülkeden 300 sporcu, bilim adamı ve basın mensubunun katıldığı 4. Dünya Akarsu Şampiyonasına ev sahipliği yapmıştır.

Rafting turizmine uygun akarsular, Artvin Çoruh Nehri, Artvin Altıparmak (Barhal) Çayı, Rize Fırtına Deresi, Antalya Köprüçay, Antalya Manavgat Çayı, İçel Dragon Çayı, İçel Göksu Nehri, Muğla Dalaman Çayı, Kayseri Zamantı Irmağı ve Alanya Dim Çayı’dır.

-Hava SporlarıTürkiye, yamaç paraşütü, yelken kanat, planör, paraşüt, balon gibi hava sporları meraklıları için yüksek potansiye sahip bir ülkedir.

Türkiye’de en çok talep gören hava sporlarından biri olan yamaç paraşütü yapılacak bölgeler, başta Muğla Ölüdeniz-Babadağ ve Antalya Kaş olmak üzere, Denizli Pamukkale, Ankara Gölbaşı, Bolu Abant, Isparta Eğirdir, Kayseri Ali Dağ, Eskişehir İnönü’dür.

-Su Altı Dalış4 ayrı denize komşu olan Türkiye, çok çeşitli dalış noktasına sahiptir. Bunlardan Bodrum, Kaş, Kalkan, Datça, Kemer, Gökçeada, Ayvalık ve Saroz başta olmak üzere, 50’inin üzerinde farklı dalış noktası bu-lunmaktadır.

Dünyanın önde gelen turizm ve spor örgütleri, Dünya turizm gelirinin % 32’sinin spor turizminden kaynaklandığı görüşünde uzlaşmaktadırlar.

Son yıllarda turizmle ilişkisi gittikçe artan sportif aktiviteler, Türkiye’nin turizmde gelişme potansiyeli olan alanlardan biri olarak ortaya çıkmaktadır. Türkiye İstatistik Enstitüsü’nün 2009 yılında gerçekleştirdiği Yabancı Ziyaretçiler Anketi’ne göre ‘Sportif aktivi-teler/ilişkiler’ amacı ile gelen yabancı turist sayısı yaklaşık 325.000 kişi olarak tespit edilmiştir. Bu rakam Türkiye’ye 2008 yılında gelen toplam yabancıların % 1,2’sini oluşturmaktadır.

Spor Turizmi

Tablo 27 Dağcılık Turizmine Elverişli Dağlar

11sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Türkiye’de, turizm hareketleri Ege ve Batı Akdeniz kıyı-larında yoğunlaşmaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı, değişen turizm tercihlerine cevap verebilmek ve turiz-min dengeli dağılımını sağlamak, turizmin çeşitlendi-rilmesi ve kullanılmayan potansiyeli hizmete sunmak amacıyla çalışmalar yapmaktadır. Yeni turizm politi-kaları uyarınca, turizm yatırımlarının yoğunlaştığı kıyı yöreleri dışında özellikle İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Karadeniz bölgelerinde varolan turizm olanaklarının değerlendirilmesi ve bu yörelerin ekonomisine turizm yoluyla katkıda bulunulması amaçlanmaktadır. Bu ça-lışmalar içinde yer alan en önemli projelerden biri de Türkiye’deki dağ ve kış turizmi olanaklarının turizmde değerlendirilmesidir.

Kış turizmine yönelik kaynakların iç ve dış turizm adına değerlendirilmesi amacıyla Bakanlar Kurulu, Turizm Teşvik Kanunu’na dayanarak 20 adet kış sporları yapı-labilcek bölgeyi “Kış Sporları Turizm Merkezi” olarak ilan etmiştir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından turizmi çeşitlen-dirme hedefi doğrultusunda gerçekleştirilen alt yapı, çevre, tanıtım ve yatırım faaliyetleri özellikle Orta ve Doğu Anadolu’da Palandöken, Erciyes, Sarıkamış gibi kış ve dağ turizmi merkezlerinde yoğunluk kazanmak-tadır.

Bu çalışmalar sonucunda Palandöken kış turizmi ala-nında geleneksel kayak merkezi olan Uludağ’ın en bü-yük rakibi durumuna gelmiştir. Erciyes’teki konaklama tesislerinin doluluk oranı da %100’e yaklaşmıştır. Sekiz ay süren sezonu ve kayak için ideal doğal özellikleriyle Palandöken ve Erciyes’e yatırımlar artarken, Sarıkamış da geleceğin kayak merkezi olmaya aday olmuştur.

Bütün bu çalışmalarla, bugün Türkiye’de bulunan yaklaşık 7.500 kış turizmi yatak kapasitesinin artırılarak 25.000 düzeyine çıkarılması ve turizmin bu yörelere kaydırılması planlanmaktadır. Turizmde aşama yapmış Fransa ve İtalya gibi Akdeniz ülkeleri ile Avusturya örnek alındığında dağ ve kış turizmine hizmet veren yatak sayısı toplamının genel yatak sayısı içinde 1/2 ile 1/4 oranında yer tuttuğu görülmektedir. Türkiye için ise bu oranın önümüzdeki 5 yıllık dönemde 1/10 düzeyinde olması planlan-maktadır.

Kış TurizmiTablo 28 Kış Turizm Merkezi Bulunan İller

İl Kış Sporları Turizm Merkezleri

Aksaray Hasandağı Kış Sporları Turizm Merkezi

Antalya Alanya Akdağ Kış Sporları Turizm Merkezi

Antalya Alanya Akseki Turizm Merkezi

Bayburt Kop Dağı Turizm Merkezi

Bitlis Sapgör Kış Sporları Turizm Merkezi

Bolu Köroğlu Dağı Turizm Alanı

Bursa Uludağ Kış Sporları Turizm Merkezi

Çankırı Ilgaz Kadınçayırı KTKGB

Erzincan Ergan Dağı KTKGB

Erzurum Palandöken Kış Sporları Turizm Merkezi

Gümüşhane Zigana Turizm Merkezi

Gümüşhane Çakırgöl Turizm Merkezi

Isparta Davraz Dağı Kış Sporları Turizm Merkezi

Kars Sarıkamış Süphan Turizm Merkezi

Kastamonu Ilgaz Kış Sporları Turizm Merkezi

Kayseri Erciyes Kış Sporları Turizm Merkezi

Kocaeli Kartepe Turizm Merkezi

Mersin Tarsus Gülek Karboğazı KTKGB

Muğla Fethiye Seki-Eren Dağı Kış Sporları Turizm Merkezi

Samsun Ladik Akdağ Kış Sporları Turizm Merkezi Kayn

ak: K

ültü

r ve

Tur

izm

Bak

anlığ

ı, 20

11

IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

12sayfa/

Türkiye’nin, Avrupa ve Asya’nın birleştiği yerde konumlan-ması, Türkiye’yi toplantı ve kongrelere uygun bir mekan yapmaktadır.

Türkiye, birinci sınıf otel konaklama ve konferans tesisi zen-ginliği, dünyanın belli başlı şehirlerine kolayca ulaşımve eş-siz manzara cazibesi sunmaktadır. Bütün bunlara, mükem-mel bir iklim ve alternatif destinasyonlara göre çok daha düşük maliyet avantajı eklenmektedir. Sonuç itibariyle Tür-kiye’de kongre turizmi için, yurt genelinde bu yönde geli-şimi destekleyici çalışmalar ve yatırımlar vardır ve devam etmektedir.

Tablo 31, mevcut kongre merkezleri ve/veya kongre merke-zi olarak kullanılan otellerin kongre salonlarının kapasitele-rinin illere dağılımını göstermektedir.

Türkiye jeotermal kaynak zenginliği ve potansiyeli açı-sından Dünya’da ilk yedi ülke arasında yer almakta olup, Avrupa’da birinci sıradadır. Termal turizmi, 12 ay turizm yapma imkanı, tesislerde yüksek doluluk oranı-na ulaşılması, yüksek istihdam oluşturulması ve diğer alternatif turizm türleri ile kolay entegrasyon oluştu-rarak dengeli bölgesel turizm gelişmesinin sağlanması açısından fırsatlar sunmaktadır.

Türkiye’de 46 ilde 190 civarında kaplıca tesisi bulun-maktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan termal tu-rizm amacına yönelik olarak (Sağlık Bakanlığı’nca kür merkezi yapılması uygun görülen) Turizm Yatırım Belgesi almış 10 tesisin toplam yatak sayısı 2.461, Turizm İşletme Belgesi almış 30 tesisin yatak sayısı ise 8.562’dir. Yaklaşık olarak 16.000 yatak kapasiteli 156 tesis ise yerel idare tarafından belgelendirilmiştir.

Aşağıdaki tablo, Turizm Bakanlığı Onaylı Turizm İşletme Belgeli 34 adet tesisin 2011 Nisan ayı itibariyle illere dağılımını göster-mektedir.

Termal Turizmi

Kongre Turizmi

Tablo 29 Termal Turizm Yapılabilen İller

Tablo 30 Turizm Bakanlığı Onaylı Termal Tesislerin İllere Dağılımı*

Tablo 31 Turizm Bakanlığı Onaylı Kongre Merkezleri

İl Turizm Bakanlığı Onaylı Termal Tesisler Toplam Tesis Sayısı

Afyon 2 adet 5 yıldızlı otel 2

Amasya 1 adet 2 yıldızlı otel 1

Ankara 1 adet 5 yıldızlı, 3 adet 3 yıldızlı ve 1 adet 2 yıldızlı otel 5

Aydın 1 adet 3 yıldızlı otel 1

Balıkesir 2 adet 5 yıldızlı, 2 adet 4 yıldızlı ve 1 adet 3 yıldızlı otel 5

Bolu 1 adet 4 yıldızlı otel 1

Bursa 1 adet 5 yıldızlı otel, 1 adet 4 yıldızlı otel 2

Çorum 1 adet 4 yıldızlı otel 1

Denizli 2 adet 5 yıldızlı otel, 3 adet 4 yıldızlı otel 5

Hatay 1 adet 5 yıldızlı otel 1

İzmir 2 adet 5 yıldızlı otel 2

Kırşehir 1 adet 3 yıldızlı otel 1

Manisa 1 adet 4 yıldızlı otel 1

Nevşehir 1 adet 5 yıldızlı ve 2 adet 4 yıldızlı, 1 adet 3 yıldızlı ve 1 adet 2 yıldızlı otel 5

Samsun 1 adet 4 yıldızlı otel 1

İlToplam Kapasite (kişi)

Afyon 3.100

Adana 2.600

Ankara 12.750

Antalya 26.000

Aydın 5.400

Balıkesir 1.100

Bolu 700

Düzce 80

Bursa 5.100

Çanakkale 750

İlToplam Kapasite (kişi)

Denizli 3.250

İstanbul 45.000

İzmir 11.000

Konya 600

Muğla 8.250

Nevşehir 2.000

Rize 150

Samsun 1.150

Tokat 850

TOPLAM 130.000

Kayn

ak: K

ültü

r ve

Tur

izm

Bak

anlığ

ı, 20

11

Kayn

ak: K

ültü

r ve

Tur

izm

Bak

anlığ

ı, 20

11*Raporun yazıldığı tarih itibariyle Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yatak kapasiteleri henüz açıklanmadığı için tablodaki rakamlar, yukarıdaki rakamlardan daha günceldir.

13sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Bu bölümde Türkiye genelindeki tesislerin dağılımı, türleri ve kapasiteleri incelenecektir. Tesis türleri Turizm Bakanlığı Onaylı ve Belediye Onaylı olmak üzere iki ana başlık altında ele alınacaktır. İncelemeye alınan iller, 2009 yılındaki toplam konaklama sa-yılarına göre seçilmiştir. Bu incelemede, Türkiye’deki 2009 yılı Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre 2.625 adet olan Turizm Onaylı Turistik Tesisin %59’una ve 2006 yılı verilerine göre 7.033 adet olan Mahalli İdarelerce Onaylı Turistik Tesislerin %41’ine sahip olan Antalya, İstanbul, Muğla ve İzmir illeri hesaplama haricinde tutulmuştur. Bu illerimizle ilgili ayrıntılı bilgiyi, illere ait “Turizm Piyasaları” raporlarımızda bulabilirsiniz.

Tablo 32, Turizm Bakanlığı Onaylı Turistik Tesislerin, 2009 yılı için, incelemeye dahil edilen illere dağılımını göstermektedir. An-kara ve Aydın, yatak kapasitesi bakımından ilk 4 sırada yer alan Antalya, İstanbul, Muğla ve İzmir’e en yakın konumdadırlar. İki il toplamda %6,5’lik bir paya sahiptir. İlk 5’teki diğer iller ise % 1,5 ile Balıkesir, % 1,4 ile Nevşehir, % 1,0 ile Bursa’dır.

Tablo 33, Belediye Onaylı Turistik Tesislerin, 2006 yılı için, incelemeye dahil edilen illere dağılımını göstermektedir. İlk sıralarda toplamda % 13’lük pay ile Aydın ve Balıkesir gelmektedir. İlk beşteki diğer iller ise, Nevşehir, Mersin ve Çanakkale’dir.

Tesisler

Tablo 32 Turizm Bakanlığı Onaylı Konaklama Tesisleri 2009 Tablo 33 Belediye Onaylı Konaklama Tesisleri 2006

İl Yatak Kapasitesi

Türkiye İçinde %

Payı

1 Aydın 19.910 % 3,32 Ankara 19.401 % 3,23 Balıkesir 9.183 % 1,5

4 Nevşehir 8.324 % 1,4

5 Bursa 6.254 % 1,0

6 Denizli 5.332 % 0,9

7 Mersin 5.055 % 0,8

8 Çanakkale 4.126 % 0,7

9 Adana 3.666 % 0,6

10 Gaziantep 3.396 % 0,6

11 Afyon 3.272 % 0,5

12 Konya 3.246 % 0,5

13 Bolu 3.026 % 0,5

14 Kocaeli 2.942 % 0,5

15 Trabzon 2.876 % 0,5

16 Hatay 2.597 % 0,4

17 Erzurum 1.941 % 0,3

18 Diyarbakır 1.854 % 0,3

19 Eskişehir 1.826 % 0,3

20 Kayseri 1.625 % 0,3

21 Van 1.088 % 0,2

Diğer 33.741 % 5,5

TOPLAM 144.682 % 23,8

İl Yatak Kapasitesi

Türkiye İçinde %

Payı

1 Aydın 25.946 % 6,62 Balıkesir 25.343 % 6,43 Nevşehir 9.290 % 2,34 Mersin 9.126 % 2,35 Çanakkale 7.887 % 2,0

6 Ankara 7.121 % 1,8

7 Denizli 6.678 % 1,7

8 Bursa 6.171 % 1,6

9 Trabzon 5.211 % 1,3

10 Afyon 4.946 % 1,3

11 Erzurum 2.881 % 0,7

12 Adana 2.461 % 0,6

13 Konya 2.378 % 0,6

14 Diyarbakır 2.303 % 0,6

15 Gaziantep 2.154 % 0,5

16 Bolu 2.113 % 0,5

17 Hatay 1.945 % 0,5

18 Kocaeli 1.929 % 0,5

19 Van 1.598 % 0,4

20 Kayseri 1.273 % 0,3

21 Eskişehir 554 % 0,1

Diğer 71.050 % 18,0

TOPLAM 200.358 % 50,6

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2011 Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 20112010 yılı tesis ve konaklama istatistikleri raporun yazım tarihi itibariyle henüz açıklanmamıştır.

IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

14sayfa/

Bu bölümde Türkiye genelindeki tesislere yapılan toplam giriş sayısı ve bu sayıların dağılımı incelenecektir. Tesis türleri Turizm Bakanlığı Onaylı ve Belediye Onaylı olmak üzere iki ana başlık altında ele alınacaktır. İncelemeye alınan iller, 2009 yılındaki toplam konaklama sayılarına göre seçilmiştir. Bu incelemede, Türkiye’deki 2009 yılı Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre 26.500.000 adet olan Turizm Onaylı Turistik Tesisler’deki konaklamanın %62’sine ve 2009 yılı verilerine göre 18.500.000 adet olan Mahalli İdarelerce Onaylı Turistik Tesisler’deki konaklamanın %39’una sahip olan Antalya, İstanbul, Muğla ve İzmir illeri hesaplama haricinde tutulmuştur. Bu illerimizle ilgili ayrıntılı bilgiyi, illere ait “Turizm Piyasaları” raporlarımızda bulabilirsiniz.

Konaklama

Tablo 34 Turizm Bakanlığı Onaylı Konaklama Tesislerine Giriş Sayısı 2009Tablo 33 Belediye Onaylı Konaklama Tesisleri 2006

Tablo 35 Belediye Onaylı Konaklama Tesislerine Giriş Sayısı 2009

İlTesise


Türkiye İçinde %

Payı

1 Ankara 1.494.764 % 5,62 Denizli 832.934 % 3.13 Aydın 774.361 % 2,9

4 Nevşehir 659.211 % 2,5

5 Bursa 398.950 % 1,5

6 Balıkesir 398.025 % 1,5

7 Konya 353.023 % 1,3

8 Çanakkale 320.933 % 1,2

9 Mersin 285.063 % 1,1

10 Adana 283.288 % 1,1

11 Gaziantep 258.644 % 1,0

12 Afyon 203.165 % 0,8

13 Bolu 200.566 % 0,8

14 Trabzon 193.999 % 0,7

15 Diyarbakır 190.181 % 0,7

16 Kocaeli 173.251 % 0,7

17 Hatay 162.352 % 0,6

18 Eskişehir 154.434 % 0,6

19 Erzurum 140.430 % 0,5

20 Kayseri 126.249 % 0,5

21 Van 121.968 % 0,5

Diğer 2.221.911 % 8,4

TOPLAM 9.947.702 % 37,5

İlTesise


Türkiye İçinde %

Payı

1 Balıkesir 1.467.081 % 7,92 Aydın 913.496 % 4,93 Nevşehir 618.489 % 3,34 Denizli 571.207 % 3,15 Bursa 465.230 % 2,5

6 Ankara 461.416 % 2,5

7 Çanakkale 460.510 % 2,5

8 Afyon 342.870 % 1,8

9 Diyarbakır 341.875 % 1,8

10 Trabzon 311.303 % 1,7

11 Erzurum 305.470 % 1,6

12 Mersin 228.841 % 1,2

13 Van 157.390 % 0,8

14 Konya 140.950 % 0,8

15 Bolu 123.364 % 0,7

16 Adana 99.557 % 0,5

17 Kocaeli 94.914 % 0,5

18 Gaziantep 82.071 % 0,4

19 Hatay 73.722 % 0,4

20 Kayseri 57.162 % 0,3

21 Eskişehir 39.488 % 0,2

Diğer 3.876.303 % 20,9

TOPLAM 11.232.709 % 60,6

Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2011 Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2011

Konaklama istatistikleri, “Tesisler” başlığı altında incelenen verilerle beraber ele alın-dığında, illerdeki tesislere giriş sayılarının sıralaması, sahip oldukları tesis sayılarına bağlı olarak da değişmektedir. Sayıca üstün olan tesis türündeki konaklama sayısı-nın da yüksek olması beklenen ve tahmin edilebilen bir durumdur. Ve ayrıca bu veriler, sonraki bölümlerde incelenecek olan illere gelen turist sayıları hakkında bilgi vermektedir.

Tablo 34, Turizm Bakanlığı Onaylı Turistik Tesisleri’ne yapılan giriş sayılarının, 2009 yılı için, incelemeye dahil edilen illere dağılımını göstermektedir. Ankara ve Denizli, ilk 4 sırada yer alan Antalya, İstanbul, Muğla ve İzmir’e en yakın konumda-dırlar. İki il toplamda %8,7’lik bir paya sahiptir. İlk 5’teki diğer iller ise % 2,9 ile Aydın, % 2,5 ile Nevşehir, % 1,5 ile Bursa’dır.

Tablo 33, Belediye Onaylı Turistik Tesisler’ine yapılan giriş sayılarının, 2009 yılı için, incelemeye dahil edilen il-lere dağılımını göstermektedir. İlk sıralarda toplamda % 12,8’lik pay ile Balıkesir ve Aydın gelmektedir. İlk beşteki diğer iller ise, Nevşehir, Denizli ve Bursa’dır.

2010 yılı tesis ve konaklama istatistikleri raporun yazım tarihi itibariyle henüz açıklanmamıştır.

Tesisler ve KonaklamaAnkara’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 146 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 129 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 275 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin Ankara’nın ilçelerine dağılımını incelediği-mizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerinin % 51’i Bakanlıkların merkez binalarına, Ankara’daki Büyükelçilikler’in çoğuna, TBMM Binası gibi önemli yönetimsel noktalara sahip olan ve Ankara’nın başkent kimliğininin merkezi konumunda olan Çankaya’da

bulunmaktadır. Ankara’nın pek çok müzesi ve Ankara Kalesi gibi önemli tarihi değer-lerine ev sahipliği yapan Altındağ’da ise tesislerin % 31’i bulunmaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 56’sı Altındağ’da, % 15’i ise kaplıcalarıyla ünlü Haymana’da-dır. Fakat her iki kategoride de Haymana ilçesi yatak kapasitesi olarak diğer ilçeler-den geri konumdadır.

Konaklama (tesise giriş) istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok ter-cih edilen ilçeler yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak Çankaya, Altındağ ve Haymana’dır.

2009 yılında, Ankara’da yaklaşık 2.000.000 adet konaklama hesaplanmıştır. Bu ko-naklamaların %41’i Çankaya’da, % 36’sı Altındağ’da, % 3’ü Haymana’da ve % 20’si ise diğer ilçelerde gerçekleşmiştir.

15sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Bu bölümde, 2009 yılına ait yerli ve yabancı turist konaklamalarına ait verilere göre seçilen sırasıyla Ankara, Balıkesir, Aydın, Denizli, Nevşehir, Bursa, Çanakkale, Afyon, Diyarbakır, Mersin, Trabzon, Konya, Erzurum, Adana, Gaziantep, Bolu, Van, Kocaeli, Hatay, Eskişehir ve Kayseri illerine ait turizm verileri ve potansiyelleri ayrıntılı bir şekilde incelenecektir.

Ankara, Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesi’nde yer almaktadır. Türkiye’nin başken-tidir. 30.715 km2’lik yüzölçümüne sahip Ankara, adrese dayalı nüfus kayıt siste-mine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 4.650.000 kişidir. Toplam nüfusun % 97’si şehir nüfusu, %3’ü kırsal nüfustur. 24 adet ilçesi olan Ankara’nın en kalabalık ilçesi Çankaya’dır. Ankara’ya komşu iller, Çankırı, Konya, Kırıkkale, Kırşehir, Aksa-ray, Eskişehir ve Bolu’dur.

TurizmAnkara, pek çok farklı turizm türünün bir arada bulunduran bir ildir. Bu turizm türlerinden en önemli olanı Kültür ve tarih turizmi’dir.

Onlarca müzeye ev sahipliği yapan Ankara’nın en önemli müzesi olan Anadolu Medeniyetleri Müzesi, 2009 yılında 270.000 ziyaretçi sayısıyla 2009 yılında Türki-ye’de en çok ziyaret edilen 10 müze arasında 6. sırada yer almıştır.

Ankara’daki bir diğer önemli turizm türü ise Kongre turizmi’dir. Ankara’nın ülke ve bölgede-ki konumunun sağladığı avantajlar nedeniyle ulusal ve uluslararası düzeyde hizmet verecek nitelikte pek çok konaklama tesisi bünyesinde toplantı ve kongre salonu ile, üniversiteler ve kamu kuruluşları bünyelerinde toplantı ve kongre salonları bulunmaktadır. Ankara, 12.750 adeti Turizm Bakanlığı Onaylı Kongre Merkezleri’nde olmak üzere yaklaşık 30.000 adet koltuk kapasitesine sahiptir.

İller

Ankara

Tablo 36 Turizm Bakanlığı Onaylı Tesis Sayısının İlçelere Dağılımı 2009

Tablo 37 Belediye Onaylı Tesis Sayısının İlçelere Dağılımı 2006

Tablo 38 Konaklama (Tesise Giriş) İstatistiklerinin İlçelere Dağılımı 2009

İlçe Turizm Bakanlığı Onaylı Tesisler

Belediye Onaylı Tesisler TOPLAM

Altındağ 399.297 322.273 721.570Çankaya 800.391 4.036 804.427Haymana 10.699 47.899 58.598

Diğer 284.377 87.208 371.585

TOPLAM 1.494.764 461.416 1.956.180


Tesisler ve KonaklamaBalıkesir’de, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 71 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 498 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 569 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin Balıkesir’in ilçelerine dağılımını incelediği-

mizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerinin yaklaşık % 75’i ilçelere eşit olarak da-ğılmaktadır. Edremit bu dağılımda %25’lik payı ile ilk sırada, Ayvalık %24 ile ikinci sırada yer almakta, Erdek ise %23 ile üçüncü sırada yer almaktadır.

Konaklama (tesis giriş) istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok tercih edilen ilçeler yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak Ayvalık, Edremit ve Erdek’tir.

2009 yılında, Balıkesir’de yaklaşık 1.870.000 adet konaklama hesaplanmıştır. Bu ko-naklamarın %36’sı Erdek’te, %23’ü Ayvalık’ta, %20’si Edremit’te ve %21’i ise diğer ilçelerde gerçekleşmiştir.

2009 yılındaki konaklamaların (tesise giriş) tamamının % 19’u yabancı turistler ta-rafından yapılmaktadır. İlçelerdeki konaklama dağılımları yerli turist ağırlıklı olarak gerçekleşiyor olsa da, Ayvalık’ta Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerde yapılan konak-lamaların %41 gibi önemli bir bölümü yabancı turistler tarafından gerçekleşmiştir.

IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

16sayfa/

Balıkesir, Türkiye’nin Marmara Bölgesi’nde yer almaktadır. 14.299 km2’lik yüzöl-çümüne sahip Balıkesir, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 1.140.000 kişidir. Toplam nüfusun % 60’ı şehir nüfusu, %40’ı kırsal nüfustur. 19 adet ilçesi olan Balıkesir’in en kalabalık ilçesi Balıkesir Merkez’dir. Balıkesir, kuzeyde Marmara Denizi ve batıda Ege Denizi’ne ve Çanakkale, Bursa, Manisa, İzmir, Kütahya illerine komşudur.

TurizmBalıkesir, Deniz turizmi ile öne çıkan bir il olduğu gibi aynı zamanda, termal turizm, spor turizmi ve kong-re turizmi için de önemli bir yere sahiptir.

Zeytin ve doğal güzellikleriyle yüksek turizm potansiyeli taşıyan Balıkesir’de, Cunda Adası (Ayvalık), Marmara Adası, Edremit ve Erdek, Deniz turizmi’nde öne çıkan ilçelerlerdir. Ay-valık, Edremit, Erdek, Burhaniye ve Gömeç ilçelerinde toplam 19 adet Mavi Bayraklı Plaj ve Ayvalık’ta 1 adet Mavi Bayraklı Marina bulunmaktadır. Balıkesir’deki diğer önemli turizm türü ise doğa ve spor turizmidir. 200 milyon m2 alan kaplayan ve Edremit sınır-ları içinde yer alan Kaz Dağları Milli Parkı, trekking, tırmanış gibi doğa sporlarına elverişli bir ortam sağlamakta, her yıl doğa ve spor turizmi için gelen binlerce yerli ve yabancı turistlere ev sahipliği yapmaktadır. Bir başka doğa sporu olan su altı dalış sporu için Ayvalık en çok tercih edilen noktalardan biridir. Ayrıca Bandırma’da Kuş Gölü’nün kuzeydoğusunda bulununan Kuş Cenneti, her yıl 300’e yakın farklı kuş türünde yaklaşık 2-3 milyon kuşu göç yollarında barındırmakta, kuş gözlemcileri için Türkiye’de en çok tercih edilen noktalardan olmaktadır.

Termal turizm, Balıkesir’in üç ayrı ilçesinde yapılabilmektedir. Edremit’te 54 apart daireden oluşan 1 adet devremülk tesis ve 84, 1035 ve 135 yatak kapasitesine sahip 3 ayrı tesis bulunmaktadır. Gönen’de 1 adet apart otel, 7 otel ve 6 pansiyon’dan olu-şan toplam 1225 yatak kapasitesine sahip Gönen Kaplıcaları ve yaklaşık 1500 yatak kapasitesine sahip 11 adet otel ve 4 adet pansiyon bulunmaktadır. Sındırgı’da ise toplam 250 yatak kapasitesine sahip, 5 pansiyon 2 otel bulunmaktadır.

Balıkesir



Tablo 41 Konaklama (Tesise Giriş İstatistiklerinin İlçelere Dağılımı 2009



Ayvalık 150.280 291.017 441.297Edremit 74.899 306.048 380.947Erdek 19.958 657.343 677.301

Diğer 152.888 212.673 365.561

TOPLAM 398.025 1.467.081 1.865.106


Tesisler ve KonaklamaAydın’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 78 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 469 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 547 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin Aydın’ın ilçelerine dağılımını incelediğimizde, Tu-

rizm Bakanlığı Onaylı Tesislerin % 76’sı deniz turizmi ve termal turizm ile öne çıkan Kuşadası’nda bulunmaktadır. Aydın’ın bir diğer Deniz turizmi ile ünlenmiş ilçesi Di-dim, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesis dağılımında %18 ile ikinci sırada yer almaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 50’si Didim’de, % 42’si ise Kuşadası’ndadır.

Konaklama (tesise giriş) istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok tercih edilen ilçeler yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak Kuşadası ve Didim’dir.

2009 yılında, Aydın’da yaklaşık 1.700.000 adet konaklama hesaplanmıştır. Bu konak-lamaların %51’i Kuşadası’nda, % 42’si Didim’de, % 7’si ise diğer ilçelerde gerçekleş-miştir.

17sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Aydın, Türkiye’nin Ege Bölgesi’nde yer almaktadır. 8.007 km2 yüzölçümüne sa-hip Aydın, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 980.000 kişidir. Toplam nüfusun % 58’i şehir nüfusu, %42’si kırsal nüfustur. 17 adet ilçesi olan Aydın’ın en kalabalık ilçesi Aydın Merkez’dir. Aydın’a komşu iller, İzmir, Manisa, Denizli ve Muğla’dır.

TurizmAydın, Kuşadası ve Didim ilçeleriyle öne çıkmaktadır. Bu ilçelerde öne çıkan tu-rizm türü deniz turizmidir. Ayrıca Aydın, tarih, kongre ve termal turizmi için de önemli bir yere sahiptir.

Kuşadası ve Didim’de toplam 21 adet Mavi Bayraklı Plaj ve sadece Kuşadası’nda 2 adet Mavi Bayraklı Marina bulunmaktadır. Kuşadası’ndaki marinalara 2009 yılında gelen toplam özel veya ticari yat sayısı 3.429 Yabancı, 285 Türk olmak üzere toplam 3.714’tür. Aydın’daki bir diğer önemli turizm türü ise kongre turizmidir. Kongrelerin gerçekleştiği otellerin tamamına yakını Aydın Kuşada-sı’nda bulunmaktadır. Kuşadası 6 otelde, 19 adet salonuyla yaklaşık 5.000 kişilik koltuk kapasitesine sahiptir.

Termal turizm, Aydın’ın üç ayrı ilçesinde yapılabilmektedir. Kuşadası’nda 140 ve 20 yatak kapasiteli 2 adet, Germencik’te 120 yatak kapasiteli 1 adet ve Buharkent’te 40 yatak kapasiteli 1 adet Termal Tesis bulunmaktadır.

Aydın’ın Karacasu İlçesi’nde bulunan Aphrodisias Antik Kenti Türkiye’nin önemli arkeolojik değerlerinden biridir. Kuruluş tarihi M.Ö. 6. yy. olan antik kent, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanan Türkiye Turizm Stratejisi 2023 Eylem Planı’nda “Kül-tür ve Termal Turizm Gelişim Bölgesi” ilan edilmiş olup, önümüzdeki yıllarda mevcut ziyaretçi sayısını katlayarak Türkiye’nin en önemli antik kentlerinden biri haline geleceği öngörülmektedir.

Aydın






Kuşadası 554.363 308.467 862.830Didim 199.174 518.188 717.362Diğer 20.824 86.811 107.635

TOPLAM 774.361 913.466 1.687.827


IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

18sayfa/

Tesisler ve KonaklamaDenizli’de, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 21 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 154 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 175 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin Denizli’nin ilçelerine dağılımını incelediği-

mizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerinin % 95’inin termal turizm ve tarih turizmi ile öne çıkan Pamukkale’de bulunmaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 84’ü yine Pamukkale’de yer almaktadır.

Konaklama istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok tercih edilen ilçe talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak Pamukka-le’dir.

2009 yılında, Denizli’de yaklaşık 1.400.000 adet konaklama (tesise giriş) hesaplan-mıştır. Bu konaklamaların %88’i Pamukkale’de, % 12’si ise diğer ilçelerde gerçek-leşmiştir. Bu tabloya bakılarak, Pamukkale’nin turizmde Denizli için odak noktası olduğu sonucu çıkartılabilmektedir.

Denizli, Türkiye’nin Ege Bölgesi’nde yer almaktadır. 11.868 km2’lik yüzölçümüne sahip Denizli, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 925.000 kişidir. Toplam nüfusun % 68’i şehir nüfusu, %32’si kırsal nüfustur. 19 adet ilçesi olan Denizli’nin en kalabalık ilçesi Denizli Merkez’dir. Denizli, Uşak, Aydın, Afyon, Manisa, Muğla, Burdur illerine komşudur.

TurizmDenizli, kültür ve tarih turizmi ve termal turizm ile öne çıkan bir il olduğu gibi aynı zamanda kongre turizmi ve mağara turizmi için de önemli bir yere sahiptir.

Denizli’de ziyarete açık 12 adet Antik Kent bulunmakta olup bu kentlerin en önemlisi Hierapolis Antik Kenti’dir. Denizli’nin Merkez İlçesi’nde yer alan Pamukkale ve Hierapolis An-tik Kenti, UNESCO’nun Dünya Miras Listesi’ndeki Türkiye’de bulunun varlıklardan biridir. 2009 yılındaki 1.300.000 ziyaretçisiyle Türkiye’nin en çok ziyaret edilen Antik Kent ve Ören Yerleri arasında İzmir Efes Harabelerinden sonra ikinci sırada yer almaktadır.

Pamukkale’de toplam 1.008 adet yatak kapasitesine sahip 2 tane 5 yıldızlı otel, 1.822 yatak ka-pasitesine sahip 4 tane 4 yıldızlı otel, 432 yatak kapasitesine sahip 1 tane 3 yıldızlı otel ve 1.012 yatak kapasitesine sahip 4 tane Belediye Onaylı Termal Tesis bulunmaktadır. Acıpayam ilçesinde bulunan Dodurgalar Mağarası, Kültür ve Turizm Bakanlığı Onaylı Turizme Açık Mağaralar arasında yer al-maktadır.

Kongre turizmi için de önemli bir yere sahip olan Denizli’de Kültür ve Turizm Bakanlığı Onaylı 11 salonda toplam 3.280 kişilik kapasite ile hizmet veren 5 adet otel bulunmaktadır. Ayrıca 4.000 m2 ‘lik alana kurulu olan Denizli Kültür ve Kongre Merkezi, 1.500 adet koltuk kapasitesine sahiptir.

Denizli






Pamukkale 711.058 535.159 1.246.217Diğer 121.876 36.048 157.924TOPLAM 832.934 571.207 1.404.141


Nevşehir, Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesi’nde yer almaktadır. 5.467 km2’lik yüzöl-çümüne sahip Nevşehir, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 285.000 kişidir. Toplam nüfusun % 53’ü şehir nüfusu, %47’si kırsal nüfustur. 8 adet ilçesi olan Nevşehir’in en kalabalık ilçesi Nevşehir Merkez’dir. Nevşehir’e komşu iller, Kırşehir, Aksaray, Yozgat, Kayseri ve Niğde’dir.

TurizmNevşehir, Merkez İlçe ve Ürgüp İlçesi ile öne çıkmaktadır. Bu ilçelerde öne çıkan turizm türü kültür ve tarih turizmidir. Ayrıca Kozaklı ilçesi termal turizmi için de önemli bir yere sahiptir.

Dünyaca ünlü bir açık müze niteliğini taşıyan ve her yıl binlerce turistin ziyaret ettiği Kapadokya Bölgesi’nin büyük bir bölümü Nevşehir’de bulunmaktadır. Nevşehir Merkez İlçe’de yer alan Gö-reme 2009 yılında 650.000 kişi ile en çok ziyaret edilen ilk on ören yeri arasında 3.sırada yer almaktadır. Yine Nevşehir Merkez’de yer alan Kaymaklı Ören Yeri de 2009 yılında 360.000 kişi ile en çok ziyaret edilen ören yerleri arasında 5. sırada yer almaktadır. Ayrıca Hacı Bektaş ilçesindeki Hacı Bektaş-ı Veli Müzesi, 170.000 kişi ile en çok ziyaret edilen ilk 10 müze arasında yer almaktadır.

Nevşehir için önemli bir potansiyel taşıyan bir diğer turizm türü ise termal turizmidir. İlin kuzeyinde bulunan Kozaklı İlçesi’nde 15 farklı tesiste yaklaşık 3.000 yatak kapasitesi bulun-maktadır.

Göreme Milli Parkı ve Kapadokya, UNESCO’nun 2009 Dünya Miras Listesi’nde yer almaktadır. Nevşehir, Kapadokya’nın turizm potansiyelinden en yüksek düzeyde yararlanmaktadır. Kültür ve tarih turizmi ile birlikte dağcılık ve doğa turizmi kapsamında, Aksaray İli’nde yer alan Ihlara Vadisi’ne ve Kayseri’deki Erciyes Dağı’na gelen yerli ve yabancı turistler, Nevşehir’deki Göreme Tarihi Milli Parkı’nı da ziyaret etmektedirler.

Tesisler ve KonaklamaNevşehir’de, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 44 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 172 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 216 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin Nevşehir’in ilçelerine dağılımını incelediği-

mizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerinin % 47’si Ürgüp’te bulunmaktadır. Nevşe-hir’in bir diğer turizm ağırlıklı ilçesi Nevşehir Merkez, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesis dağılımında %35 ile ikinci sırada yer almaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 43’ü yine Ürgüp’te, % 39’u ise Merkez İlçe’dedir.

Konaklama (tesise giriş) istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok ter-cih edilen ilçeler yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak Merkez ve Ürgüp’tür.

2009 yılında, Nevşehir’de yaklaşık 1.280.000 adet konaklama hesaplanmıştır. Bu konaklamaların %41’i Merkez’de, % 46’sı Ürgüp’de, % 13’ü ise diğer ilçelerde ger-çekleşmiştir.

19sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Nevşehir






Merkez 329.349 198.456 527.805Ürgüp 230.521 367.359 597.880Diğer 99.341 52.674 152.015

TOPLAM 659.211 618.489 1.277.700


IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

20sayfa/

Tesisler ve KonaklamaBursa’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 47 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 112 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 159 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin Bursa’nın ilçelerine dağılımını incelediğimizde,

Turizm Bakanlığı Onaylı Tesisler’in % 58’i termal turizm ve kış turizmi ile öne çıkan Osmangazi’de bulunmaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 47’si yine Osmanga-zi’de yer almaktadır.

Konaklama istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok tercih edilen ilçe yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak Uludağ Milli Parkı’nın bulunduğu Osmangazi’dir.

2009 yılında, Bursa’da yaklaşık 865.000 adet konaklama (tesise giriş) hesaplanmış-tır. Bu konaklamaların %63’ü Osmangazi’de, % 37’si ise diğer ilçelerde gerçekleşmiş-tir. Bu tabloya bakılarak, Uludağ (Osmangazi)’ın turizmde Bursa için odak noktası olduğu sonucu çıkartılabilmektedir.

Bursa, Türkiye’nin Marmara Bölgesi’nde yer almaktadır. 10.891 km2’lik yüzölçü-müne sahip Bursa’nın, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 2.550.000 kişidir. Toplam nüfusun % 88’i şehir nüfusu, %12’si kırsal nü-fustur. İstanbul, Ankara ve İzmir’den sonra 4. büyükşehirdir. 17 adet ilçesi olan Bursa’nın en kalabalık ilçesi Osmangazi’dir. Balıkesir, Bilecik, Kütahya ve Yalova illeri ve kuzeyde Marmara Denizi ile komşudur.

TurizmBursa, kültür ve tarih turizmi ve kış turizm ile öne çıkan bir il olduğu gibi aynı zamanda kongre turizmi, termal turizm ve mağara turizmi için de önemli bir yere sahiptir.

Tarihi M.Ö. 5000 yılına dayanan Bursa’nın, eski bir yerleşim olması hem doğal hem kültürel açıdan zengin bir yapıya sahip olmasını sağlamaktadır. Bursa 6.208 adet ile İs-tanbul’dan sonra Türkiye’de en çok Kültür ve Tabiat Varlığı’na sahip ildir. Ayrıca 178 adet sit alanı bulunmaktadır. Bununla beraber seramik ve çinileri ile dünyaca ünlü olan İznik, kültür ve tarih turizminde önemli bir yere sahiptir.

Bursa’nın 36 km güneyinde yer alan Uludağ, Türkiye’nin en gözde kış sporları merkezinden biridir. 1961 yılında “Milli Park” ilan edilen Uludağ, sadece kış turizmine değil, yaz aylarında kampçılık, trekking ve günübirlik piknik etkinliklerine de olanak sağla-maktadır.

Bursa’da Kültür ve Turizm Bakanlığı Onaylı 26 salonda toplam 5.000 kişilik kapasite ile hizmet veren 8 adet otel bulunmaktadır. 300.000 m2’lik açık alana, 60.000 m2’lik kapalı alana sahip Merinos İlçesi’ndeki Atatürk Kültür Merkezi 2010 yılında hizmete açılmıştır.

Osmangazi ve İnegöl ilçelerinde 3 tanesi Turizm Bakanlığı Onaylı olmak üzere toplam 8 adet termal tesis bulunmaktadır. Bu tesislere ait toplam yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı Onaylı Tesisler için 1.124, diğer tesisler için toplam 755’tir.

Bursa






Osmangazi 255.760 294.052 549.812Diğer 143.190 171.178 314.368TOPLAM 398.950 465.230 864.180


Çanakkale, Türkiye’nin Marmara Bölgesi’nde yer almaktadır. 9.737 km2’lik yüzöl-çümüne sahip Çanakkale, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 477.000 kişidir. Toplam nüfusun % 53’ü şehir nüfusu, %47’si kırsal nüfustur. 12 adet ilçesi olan Çanakkale’nin en kalabalık ilçesi Çanakkale Mer-kez’dir. Çanakkale’ye komşu iller, Balıkesir, Edirne ve Tekirdağ’dır. Çanakkale’nin ayrıca kuzeyde Marmara Denizi ve batıda Ege Denizi’ne kıyısı bulunmaktadır.

TurizmÇanakkale tarih, kültür turizmi ve deniz turizmi ile Türkiye turizminde önemli bir yer sahiptir. Bu turizm türlerinin yapıldığı, Truva Antik Kenti’nin bulunduğu Merkez İlçe ve tarih, kültür ve deniz turizminin yapılabildiği Assos’un bulunduğu Ayvacık İlçesi turizm açısından öne çı-kan ilçeleridir.

UNESCO’nun 2009 Dünya Miras Listesi’nde yer alan 9 adet varlığımızdan biri olan Truva Antik Kenti, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2009 yılı verilerine göre 330.000 kişi ile en çok ziyaret edilen ilk 10 ören yeri içinde yer almaktadır. Çanakkale, Truva Antik Kenti ile Türkiye’de en çok sit alanına sahip olan ilk 10 il içerisinde yer almaktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nca hazırlanan 2023 Turizm Strateji-si’nde bu bölge “Kuzey Ege Kültür Turizmi Gelişim Bölgesi” ilan edilmiştir.

Gelibolu Yarımadası’nda 33 milyon m2 alana sahip Gelibolu Milli Parkı, 1973 yılında kurulmuştur. Gelibolu Milli Parkı sınırları içerisinde, Çanakkale Savaşı’ndaki şehitlerin anısına yapılan Çanakkale Şehitler Anıtı başta olmak üzere, Türkiye yakın tarihine ait pek çok önemli yapı ve 15. yy’a ait askeri mimari örneklerinin yanı sıra, tarihi M.Ö. 4000’li yıllara uzanan “Arkeolojik Sit Alanları” bulunmaktadır.

Ayvacık İlçesi, Çanakkale’de deniz turizminin yoğun olarak yapılabildiği bir yerleşimdir. İlçe’de bulunan Assos bölgesi, 5 adet mavi bayraklı plaja sahiptir. Ayrıca Gökçeada ve Bozcaada deniz turizmi için yüksek turizm potansiyeli taşımaktadır. Fakat Boz-caada çok sayıda turistik tesise sahip olmasına rağmen yatak kapasitesi olarak oldukça düşük seviyelerdedir.

Tesisler ve KonaklamaÇanakkale’de, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 39 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 187 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 226 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislere ait yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı Onay-

lı tesislerde 4.126, Belediye Onaylı tesislerde ise 7.887’dir. Bu tesislerin Çanakka-le’nin ilçelerine dağılımını incelediğimizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesisleri’nin % 41’i Merkez İlçe’de bulunmaktadır. Çanakkale’nin deniz ve kültür turizmi ağırlıklı ilçesi Ayvacık, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesis dağılımında %22 ile ikinci sırada yer almaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 34’ü Bozcaada’da bulunmasına rağmen, bu ilçeye ait yatak kapasitesi (1.629), Ayvacık’tan (1.823) düşük seviyededir.

Konaklama (tesise giriş) istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok ter-cih edilen ilçeler yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak Merkez ve Ayvacık’tır.

2009 yılında, Çanakkale’de yaklaşık 780.000 adet konaklama hesaplanmıştır. Bu konaklamaların %44’ü Merkez’de, % 24’ü Ayvacık’ta, % 32’si ise diğer ilçelerde ger-çekleşmiştir.

21sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Çanakkale






Merkez 239.028 108.529 347.557Ayvacık 32.822 161.170 193.992Diğer 49.083 190.811 239.894

TOPLAM 320.933 460.510 781.443


IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

22sayfa/

Tesisler ve KonaklamaAfyon’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 11 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 50 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 61 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin Afyon’nun ilçelerine dağılımını incelediğimizde,

Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerin % 67’si termal turizm ile öne çıkan Afyon Merkez İlçe’de bulunmaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 36’sı yine Merkez İlçe’de yer almaktadır.

Konaklama istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok tercih edilen ilçe yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak Mer-kez İlçe’dir.

2009 yılında, Afyon’da yaklaşık 550.000 adet konaklama (tesise giriş) hesaplanmış-tır. Bu konaklamaların %61’i Afyon Merkez’de, % 20’si Sandıklı’da, %19’u ise diğer ilçelerde gerçekleşmiştir.

Afyon, Türkiye’nin Ege Bölgesi’nde yer almaktadır. 14.230 km2’lik yüzölçümüne sahip Afyon’nun, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itiba-riyle 700.000 kişidir. Toplam nüfusun % 51’i şehir nüfusu, %49’u kırsal nüfustur. 18 adet ilçesi olan Afyon’nun en kalabalık ilçesi Afyon Merkez’dir. Afyon, Kütah-ya, Uşak, Denizli, Burdur, Isparta, Konya ve Eskişehir ile komşudur.

TurizmAfyon, kültür turizminin yapılabildiği bir il olmakla beraber, daha çok termal tu-rizminde önemli bir yere sahiptir.

Afyon, 281 adet sit alanı ile Türkiye’de en çok sit alanına sahip 10 il arasında yer almakta-dır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2023 Turizm Stratejisi’nde Uşak, Eskişehir, Kütahya ve Afyon illerinin de dahil olduğu bölge “Frigya, Kültür ve Termal Turizm Gelişim Bölgesi” ilan edilmiştir. Bu 4 ili içine alan bölge “Frig Vadisi”dir. Bu bölgenin arkeolojik tarihi M.Ö. 3000 yılına kadar uzanmakta olup, bölgede Frigyalılar’dan kalma şehir kalıntıları ve tarihsel öneme sahip pek çok ören yerleri bulunmaktadır.

Sandıklı, Afyon Merkez, İhsaniye ve Bolvadin olmak üzere 4 farklı ilçede 4 ayrı kaplıca alanı bulunmaktadır. Bu bölgelerden en çok tercih edilenler Sandıklı ve Afyon Merkez’deki tesislerdir. Merkez’de bulunan Ömer Gecek Kaplıcaları’ndaki toplam yatak kapasitesi yaklaşık 1.800 olup, bölgede iki adet 5 yıldızlı otel bulunmaktadır. Sandıklı Kaplıcaları’ndaki yatak kapasitesi yaklaşık 1.300, Bolvadin Kaplıcaları’ndaki 450 ve Gazlıgöl Kaplıcaları’ndaki yaklaşık 1.000 yatak olup, Afyon’daki termal tesisin toplam yatak kapasitesi yaklaşık 4.550’dir. Afyon’daki 4 tane kaplıcanın tümü Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Turizm Merkezi” ilan edilmiştir. Bu merkezler “İhsaniye-Gazlıgöl Turizm Merkezi”, “Sandıklı-Hüdayi Turizm Merkezi”, “Bolvadin-Heybeli Turizm Merkezi” ve “Afyon-Ömer Gecek Turizm Merkezi”dir.

Ayrıca Afyon, Türkiye’nin Kuzey-Güney bağlantısında bir geçiş noktası olmasından dolayı, geçici konaklama tesisleri ve kendine has ürünleriyle bir “Gurme Turizmi Merkezi” olarak kabul edilmektedir.

Afyon






Merkez 200.564 137.976 338.540

Sandıklı 839 109.236 110.075Diğer 1.762 95.658 97.420TOPLAM 203.165 342.870 546.035


Diyarbakır, Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer almaktadır. 15.355 km2’lik yüzölçümüne sahip Diyarbakır’ın, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 1.500.000 kişidir. Toplam nüfusun % 71’i şehir nüfusu, %29’u kırsal nüfustur. 17 adet ilçesi olan Diyabakır’ın en kalabalık ilçesi Bağlar’dır. Diyarbakır’a komşu iller, Adıyaman, Urfa, Mardin, Batman, Muş, Bin-göl, Elazığ’dır.

TurizmDiyarbakır, tarih ve kültür turizminde Güneydoğu Anadolu’da önemli bir yere sahiptir. kültür ve tarih turiz-minin alt başlıkları olarak sayılabilecek inanç ve gurme turizmi, Diyarbakır Merkez olarak bilinen ve 2008 yılında Diyarbakır, Büyükşehir Belediyesi olduktan sonra dört farklı il-çeye ayrılan bölgede yapılabilmektedir. Bu ilçelerden özellikle Sur İlçesi, sahip olduğu tarihi ve kültürel varlıklar sonucu turizmin en fazla önem kazandığı ilçedir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2023 yılı için hazırladığı Stratejik Plan’da, Diyarbakır, Gazi-antep, Şanlıurfa, Mardin ve Adıyaman’ı da içine alan bir bölge dahilinde “Güneydoğu Anadolu İnanç ve Gurme turizm aksı içine dahil edilmiştir. Diyarbakır’ı ziyaret eden yerli ve yabancı turist-ler, bölgeyi çoğunlukla Güneydoğu Anadolu Turları’nın bir durağı olarak görmektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı 2009 verilerine göre ortalama kalış süresi 1 gündür.

Tarihi M.Ö. 4000 yıllarına dayanan ve Çin Seddi’nden sonra dünyanın en uzun ve en sağlam yapısı olarak kabul edilen ve UNES-CO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer alan Diyarbakır Surları başta olmak üzere, yine Sur İlçesi’nde bulunan pek çok han, cami, kervansaray ve köprü Diyarbakır için önemli turizm odak noktalarıdır.

Ayrıca Diyarbakır Merkez’de bulunan ve geleneksel yemekleriyle ünlü restaurantlar, yerli ve yabancı turistlerin uğrak noktaları olup, bölgede gurme turizminin gelişmesine hizmet etmektedirler.

Tesisler ve KonaklamaDiyarbakır’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 16 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 49 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 65 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislere ait yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı Onaylı

tesislerde 1.854, Belediye Onaylı tesislerde ise 2.303’tür. Bu tesislerin Diyarbakır’ın ilçelerine dağılımını incelediğimizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerinin tamamı Yenişehir, Kayapınar, Bağlar ve Sur ilçelerinin kesişimindeki ve Diyarbakır Büyükşe-hir Belediyesi olmadan önce Merkez diye anılan bölgede bulunmaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 63’ü yine Merkez’de yer almaktadır.

Konaklama (tesise giriş) istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok ter-cih edilen ilçe yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebe-bi olarak konaklamaların yoğunlaştığı Diyarbakır Merkez’dir.

2009 yılında, Diyarbakır’da yaklaşık 530.000 adet konaklama hesaplanmıştır. Bu konaklamaların %98’i Merkez’de, % 2’si diğer ilçelerde gerçekleşmiştir.

23sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Diyarbakır






Merkez 190.181 332.123 522.304Diğer - 9.752 9.752

TOPLAM 190.181 341.875 532.056


IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

24sayfa/

Tesisler ve KonaklamaMersin’de, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 38 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 216 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 254 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin Mersin’nin ilçelerine dağılımını incelediği-

mizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerinin % 37’si Mersin Büyükşehir Belediyesi olduktan sonra Mezitli, Yenişehir, Toroslar ve Akdeniz olmak üzere 4 farklı ilçeye bölünen eski adıyla Merkez İlçe’de bulunmaktadır. %18’i ise Silifke’de bulunmakta-dır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 41’i Silifke’de, %19’u Erdemli’de, %17’si Merkez İlçe’de, %14’ü Anamur’da %9’u ise diğer ilçelerde yer almaktadır.

Konaklama istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok tercih edilen il-çeler yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak deniz turizminin de yoğun olarak yapıldığı Akdeniz, Erdemli, Silifke’dir.

2009 yılında, Mersin’de yaklaşık 520.000 adet konaklama (tesise giriş) hesaplan-mıştır. Bu konaklamaların %38’i Akdeniz’de, % 15’i Erdemli’de, %25’i Silifke’de %22’si ise diğer ilçelerde gerçekleşmiştir.

Mersin, Türkiye’nin Akdeniz Bölgesi’nde yer almaktadır. 15.853 km2’lik yüzölçü-müne sahip Mersin’nin, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 1.640.000 kişidir. Toplam nüfusun % 77’si şehir nüfusu, %23’ü kırsal nüfustur. 13 adet ilçesi olan Mersin’nin en kalabalık ilçesi Tarsus’tur. Antalya, Ka-raman, Konya, Niğde, Adana ile komşudur.

TurizmMersin, tarih, kültür turizmi, kış turizmi ve deniz turizminin yapılabildiği bir il dir.

Mersin, 310 adet sit alanı ile Türkiye’de en çok sit alanına sahip 10 il arasında yer al-maktadır. Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2023 Turizm Stratejisi’nde Tarsus’tan başla-yarak, Adana, Hatay, Gaziantep, Şanlıurfa ve Hatay illerinden oluşan “Doğu Akdeniz ve Güneydoğu, İnanç ve Gurme Turizm Aksı” oluşturulmuştur. Mut İlçesi’nde bulunan Alahan Manastırı ve Tarsus’ta bulunan St. Paul Kuyusu ve Kilisesi UNESCO Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer almaktadır. Bu tarihi varlıklardan özellikle St. Paul Kili-sesi, Vatikan tarafından 2008 yılının “St. Paul Yılı” ilan edilmesiyle Hristiyan turistler tarafından çok talep gören bir turizm merkezi haline gelmiştir.

Mersin’de, aynı zamanda pek çok tarihi esere sahip olan Silifke’de 4 adet, Erdemli ve Bozyazı’da birer adet olmak üzere toplam 6 adet Mavi Bayraklı Plaj bulunmaktadır.

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından, Tarsus’ta yer alan Gülek Karboğazı Bölgesi, “Kış Turizm Merkezi” ilan edilmiş olup, bu bölgeye ait altyapı çalışmaları devam etmektedir.

Mersin Yenişehir’de yapımı tamamlanan Mersin Yat Limanı, 500 yat kapasitesine sahip olup henüz işletmeye açılmamıştır. Ayrı-ca Erdemli’de yer alan Kumkuyu Yat Limanı 250 adet yat kapasitesine sahiptir.

Mersin






Akdeniz 114.087 76.964 191.051

Erdemli 51.029 25.261 76.290Silifke 42.657 88.085 130.742Diğer 77.290 38.531 115.821TOPLAM 285.063 228.841 513.904


Trabzon, Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’nde yer almaktadır. 4.685 km2’lik yüzöl-çümüne sahip Trabzon, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 765.000 kişidir. Toplam nüfusun % 53’ü şehir nüfusu, %47’si kırsal nüfustur. 18 adet ilçesi olan Trabzon’un en kalabalık ilçesi Trabzon Merkez’dir. Trabzon’a komşu iller, Giresun, Gümüşhane, Bayburt, Erzurum ve Rize’dir.

TurizmTrabzon, tarih, kültür ve doğa turizminde Karadeniz Bölgesi’nde önemli bir yere sahiptir. Trabzon’un 115 km uzunluğunda Karadeniz’e kıyısı olmasına rağmen yat turizmi henüz gelişme aşamasındadır.

Trabzon 1.636 adet Kültür ve Tabiat Varlığıyla, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın 2009 verilerine göre, en çok Kültür ve Tabiat Varlığına sahip ilk 10 il arasında yer almaktadır.

Tarihi M.S. 300 yıllarına kadar dayanan Sümela Manastırı Maçka İlçesi’nde yer almaktadır. Her yıl yüzlerce ziyaretçiyi ağırlayan Sümela Manastırı, UNESCO’nun Dünya Mirası Geçici Listesi’nde yer almaktadır.

Trabzon, yayla turizmi için önemli bir potansiyele sahiptir. Araklı’da 2, Akçaabat, Tonya ve Maçka’da 1’er adet olmak üzere top-lamda Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ilan edilen 5 adet yayla turizm merkezine sahiptir. Bunun haricinde sahip olduğu 4 adet “Turizm Merkezi” ilan edilmiş göl, ve pek çok yaylasıyla, doğa turizmi ve yayla turizmi’nde önemli bir yere sahiptir.

Dağcılık turizmi çerçevesinde, Beşikdüzü’nde bulunan Beşikdağ’ın, devam eden altyapı çalışmaları sonrasında Turizm Merkezi olarak değerlendirilmesi planlanmaktadır.

Karadeniz’e kıyısı olan bir ilimiz olmasına rağmen Trabzon’da Deniz Turizmi yeterince değerlendirilmemiş olup, yat turizmine hizmet edecek olan “Trabzon Yat Limanı” 500 adet yat kapasitesi ve YİD modeli ile ihale aşamasındadır.

Tesisler ve KonaklamaTrabzon’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 24 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 139 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 163 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislere ait yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı Onaylı

tesislerde 2.876, Belediye Onaylı tesislerde ise 5.211’dir. Bu tesislerin Trabzon’un il-çelerine dağılımını incelediğimizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerinin %71’i Trab-zon Merkez’de, %29’u diğer ilçelerde yer almaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 68’i yine Merkez’de; % 22’si Çaykara’da bulunmaktadır.

Konaklama (tesise giriş) istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok ter-cih edilen ilçe yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebe-bi olarak konaklamaların yoğunlaştığı Trabzon Merkez’dir.

2009 yılında, Trabzon’da yaklaşık 500.000 adet konaklama hesaplanmıştır. Bu ko-naklamaların %64’ü Merkez’de, %36’sı diğer ilçelerde gerçekleşmiştir.

25sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Trabzon






Merkez 119.278 207.647 326.925

Akçaabat 26.513 29.002 55.515

Çaykara - 63.583 63.583

Yomra 32.581 - 32.581

Diğer 15.627 11.071 26.698

TOPLAM 193.999 311.303 505.302Kaynak: Kültür ve Turizm Bakanlığı, 2011

IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

26sayfa/

Tesisler ve KonaklamaKonya’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 21 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 43 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 64 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin toplam yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı onaylı te-

sislerde 3.246, Belediye Onaylı tesislerde 2.378’dir. Tesislerin Konya’nın ilçelerine dağılımını incelediğimizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerinin % 31’i Karatay’da bulunmaktadır. %33’ü ise Selçuklu’da bulunmaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 49’u Karatay’da, %51’i diğer ilçelerde yer almaktadır.

Konaklama istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok tercih edilen il-çeler yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak Selçuklu ve Karatay’dır.

2009 yılında, Konya’da yaklaşık 500.000 adet konaklama (tesise giriş) hesaplanmış-tır. Bu konaklamaların %34’ü Karatay’da, % 46’sı Selçuklu’da gerçekleşmiştir. Ayrıca termal turizm yapılabilen ve 1 adet 500 yataklı tesise sahip Ilgın İlçesi’nde toplam tesise giriş sayısının %4’ü olan 21.612 adet tesise giriş gerçekleşmiştir.

Konya, Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesi’nde yer almaktadır. 38.183 km2’lik yüzöl-çümüyle Türkiye’nin yüzölçümü en büyük olan ilidir. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 2.000.000 kişidir. Toplam nüfusun % 72’si şehir nüfusu, %28’i kırsal nüfustur. 31 adet ilçesi olan Konya, Büyükşehir Belediyesi olup, en kalabalık ilçesi Selçuklu’dur. Ankara, Eskişehir, Afyon, Isparta, Antalya, Karaman, İçel, Niğde, Aksaray ile komşudur.

TurizmKonya, tarih ve kültür turizmi başta olmak üzere, doğa turizmi ve spor turizminin yapıla-bildiği bir il dir.

Konya, 653 adet sit alanı ile Türkiye’de en çok sit alanına sahip ilk 3 il arasında yer al-maktadır. Konya, tarihi M.Ö. 7000 yılına dayanan tarihi bir yerleşimdir. UNESCO Dünya Miras Geçici Listesi’nde yer alan ve insanlık tarihinin ilk yerleşimlerinden biri olarak kabul edilen Çatalhöyük Yerleşimi Konya’da bulunmaktadır. Ayrıca Selçuklu’lara baş-kentlik yapan Konya, Mevlana ve Nasreddin Hoca gibi dünya çapında tanınan şahsi-yetlerle önemli bir turizm potansiyeline sahiptir. Konya’da bulunan Mevlana Müzesi 2009 yılında yaklaşık 1.360.000 ziyaretçisiyle Türkiye’de en çok ziyaret edilen ilk üç müze arasında yer almıştır. Ayrıca her yıl düzenlenen Mevlana’yı Anma (Şeb-i Aruz) Törenlerine binler-ce kişi katılmaktadır. Bunun haricinde İl merkezinde 6, ilçelerde 4 adet olmak üzere toplam 10 adet müze bulunmaktadır. 2009 yılında Konya’daki müzeleri yaklaşık 1.700.000 kişi ziyaret etmiş ve yaklaşık 1.800.000,- TL gelir elde edilmiştir.

Konya’da bulunan Tınaztepe, direkt ziyaretçi girişine açık mağaralardandır. Konya’da ayrıca 9 adet daha mağara turizminin yapılabildiği mağara bulunmaktadır. Karapınar’da bulunan Meke Gölü ve Hadim’de bulunan Yerköprü Şelalesi Konya için doğa turizminde önemli odak noktalarından biridir.

Konya’da İsmil ve Ilgın olmak üzere iki adet kaplıca alanı bulunmaktadır.

Konya






Karatay 92.067 78.342 170.409

Selçuklu 227.894 - 227.894Diğer 33.062 62.608 95.670TOPLAM 353.023 140.950 493.973


Erzurum, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer almaktadır. 25.066 km2’lik yüzölçümüne sahip Erzurum, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 775.000 kişidir. Toplam nüfusun % 63’ü şehir nüfusu, %37’si kırsal nüfustur. 20 adet ilçesi olan Erzurum’un en kalabalık ilçesi Yakutiye’dir. Er-zurum’a komşu iller, Bayburt, Erzincan, Bingöl, Muş, Ağrı, Kars, Ardahan, Artvin ve Rize’dir.

TurizmErzurum, tarih ve kültür turizmi açısında değerlendirilebilir olsa da , bölgedeki en önemli turizm türü kış ve spor turizmidir.

Türkiye’nin en uzun kayak pistine sahip Palandöken Kış Sporları Turizm Merkezi, Palan-döken Dağı’ndadır. Dedeman Hotels & Resorts’un Kayak Merkezi’ne yaptığı yatırımlar-la 2011 Dünya Üniversiteler Arası Kış Oyunları’na ev sahipliği yapacak kapasiteye ulaş-mıştır. Aynı zamanda Turizm ve Kültür Bakanlığı tarafından oluşturulan Turizm Master Planı 2023’te, Erzurum-Palandöken bölgesi “Kış Turizmi Gelişim Odaklı” bir yerleşim olarak belirlenmiş olup, Palandöken Kış Sporları Turizm Merkezi’nin Türkiye’nin en önemli kayak merkezi olacağı öngörülmektedir.

Dünya’nın en iyi rafting parkurları arasında ilk beşte yer alan Çoruh Nehri, Türkiye’de dağcılık sporu için de başlıca d a ğ l a r d a n biri sayılan Kaçkar Dağları arasından akmaktadır. İspir’de, dünyanın en hızlı akan nehirlerinden biri olan Çoruh Nehri üzerinden rafting yapılabilmektedir.

Oltu İlçe’sinde çıkartılan, siyah kehribar olarak da bilinen ve yarı-değerli bir taş olan Oltu Taşı, bölgeye gelen ziyaretçilerin yoğun olarak ilgisini çekmekte ve bölge için önemli bir geçim kaynağı olmaktadır.

Tesisler ve KonaklamaErzurum’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 10 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 64 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 74 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislere ait yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı Onaylı

tesislerde 1.941, Belediye Onaylı tesislerde ise 2.881’dir. Bu tesislerin Erzurum’un ilçelerine dağılımını incelediğimizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerin tamamı Erzurum Büyükşehir Belediyesi olmadan önce Merkez olarak bilinen, Büyükşehir Belediyesi olduktan sonra Palandöken, Yakutiye ve Aziziye ilçelerinin kesişiminde bulunan bölgede yer almaktadır. Bu tesislerde 1 adet 5 yıldızlı, 2 adet 4 yıldızlı 3 adet 3 yıldızlı otel bulunmaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 91’i yine Mer-kez’de; % 9’u diğer ilçelerdedir.

Konaklama (tesise giriş) istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok ter-cih edilen ilçe yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebe-bi olarak konaklamaların yoğunlaştığı Merkez’dir.

2009 yılında, Erzurum’da yaklaşık 450.000 adet konaklama (tesise giriş) hesaplan-mıştır. Bu konaklamaların %74’ü Yakutiye’de, %21’i Palandöken’de, %5’i diğer ilçe-lerde gerçekleşmiştir.

27sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Erzurum






Yakutiye 58.482 273.332 331.814

Palandöken 81.948 11.968 93.916

Diğer - 20.170 20.170

TOPLAM 140.430 305.470 445.900


IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

28sayfa/

Tesisler ve KonaklamaAdana’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 28 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 50 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 78 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin toplam yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı onaylı te-

sislerde 3.666, Belediye Onaylı tesislerde 2.461’dir. Tesislerin Adana’nın ilçelerine dağılımını incelediğimizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerinin % 92’si Seyhan’da bulunmaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 56’sı Seyhan’da, %20’si Karataş’ta ve %16’sı Yumurtalık’ta yer almaktadır.

Konaklama istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok tercih edilen ilçe yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak Sey-han, Karataş ve Yüreğir’dir.

2009 yılında, Adana’da yaklaşık 380.000 adet konaklama (tesise giriş) hesaplanmış-tır. Bu konaklamaların %81’i Seyhan’da, , %10’u Yüreğir’de, % 6’sı Karataş’ta gerçek-leşmiştir.

Adana, Türkiye’nin Akdeniz Bölgesi’nde yer almaktadır. 14.256 km2’lik yüzölçü-müne sahip Adana, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 2.000.000 kişidir. Toplam nüfusun % 87’si şehir nüfusu, %13’ü kırsal nüfustur. 15 adet ilçesi olan Adana, Büyükşehir Belediyesi olup, en kalabalık ilçesi Seyhan’dır. Adana’nın güneyde Akdeniz ile sınırı vardır ve Mersin, Niğde, Kayseri, Kahramanmaraş, Gaziantep, Osmaniye ve Hatay ile komşudur.

TurizmAdana, eko turizm, deniz turizmi, yayla turizmi, kongre turizmi ve gurme turizminin yapılabil-diği bir ildir.

Adana’nın Akdeniz ile sınırı bulunan Karataş ve Yumurtalık İlçelerinde deniz turizmi yapılabil-mektedir fakat son yıllarda oluşan kirlilik bu potansiyeli olumsuz yönde etkilemektedir.

Adana’da Yayla Turizmi için Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ilan edilmiş bir yayla olmama-sına rağmen, sahip olduğu 13 adet yaylasıyla yüksek bir Yayla Turizmi potansiyeli taşımaktadır.

Seyhan ve Ceyhan Nehirlerinin denizle buluştuğu Karataş İlçesi’nde ve Çukurova bölgesinde eko turizm potansiyeli oldukça yüksektir. Ayrıca bu bölgeler Turizm ve Kültür Bakanlığı’nın 2023 Tu-rizm Master Planı’na göre “Eko Turizm Odaklı Gelişim Bölgesi” ilan edilmiştir.

Her yıl düzenlenen “Altın Koza Film Festivali” Adana’nın tanıtımını yapmakla beraber, pek çok ziyaretçiyi de bölgeye çekmek-tedir. Ayrıca 19 konferans salonunda 2.500 adet koltuk kapasitesiyle hizmet veren Adana, kongre turizmi için de potansiyele sahiptir.

Adana’nın geleneksel mutfağı, gurme turizmine hizmet etmektedir.

Adana






Seyhan 241.640 69.980 311.620

Karataş - 25.679 25.679

Yüreğir 40.625 - 40.625Diğer 1.023 3.898 4.921TOPLAM 283.288 99.557 382.845


Gaziantep, Türkiye’nin Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer almaktadır. 7.642 km2’lik yüzölçümüne sahip Gaziantep, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 1.650.000 kişidir. Toplam nüfusun % 87’si şehir nüfusu, %13’ü kırsal nüfustur. 9 adet ilçesi olan Gaziantep’in en kalabalık ilçesi Şahin-bey’dir. Gaziantep’in Suriye ile ve Kilis, Urfa, Adıyaman, Kahramanmaraş, Adana, Osmaniye ve Hatay ile sınırı bulunmaktadır.

TurizmGaziantep, tarih ve kültür turizmi, yayla turizmi ve gurme turizminin yapılabildiği bir ildir.

Nizip İlçesi Belkıs Köyü’nde yer alan Zeugma Antik Kenti M.Ö. 300 yılında kurulmuş-tur. Üç bölüm olarak incelenen antik şehir’in iki bölümü Birecik Hidroelektrik Baraj Gölü’nün suları altında kalmıştır. Diğer bölümü ise yapılması planlanan açık hava müzesiyle önümüzdeki yıllarda ziyaretçiye açılacaktır. Zeugma Antik Şehri, Roma Dönemi’nden kalan mozaikleriyle dünyaca ünlüdür. Antik Şehir sular altında kalmadan önce yapılan kazılarda çıkarılan mozaikler Gaziantep Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Yayla Turizm Merkezi” ilan edilen Huzurlu Yaylası, İslahiye’de yer almaktadır.

Gaziantep, Kültür ve Turizm Bakanlığı Turizm Master Planı 2023’te “Doğu Akdeniz ve Güneydoğu İnanç ve Gurme Turizmi” ak-sında yer alan, “Kültür ve İnanç Turizmi Odaklı” bir yerleşim olarak öngörülmektedir. Antik çağlardan bu yana, yerleşim olarak tercih edilen Gaziantep’in sahip olduğu sivil mimari örnekleri, tarihi eserleri, ören yerleri ve hala yaşayan geleneksel ev mima-risiyle tarih ve inanç turizminin önemli merkezlerinden biridir. Ayrıca geleneksel mutfağı ile gurme turizmi’nin önem kazandığı bir yerleşimdir.

Tesisler ve KonaklamaGaziantep’te, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 28 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 46 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 74 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislere ait yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı Onaylı te-

sislerde 3.396, Belediye Onaylı tesislerde ise 2.154’tür. Bu tesislerin Gaziantep’in ilçelerine dağılımını incelediğimizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerin tamamı Gaziantep Büyükşehir Belediyesi olmadan önce Merkez olarak bilinen, Büyükşehir Belediyesi olduktan sonra Şehitkamil ve Şahinbey ilçelerinin kesişiminde bulunan bölgede yer almaktadır. Bu tesislerde 3 adet 5 yıldızlı, 6 adet 4 yıldızlı 7 adet 3 yıl-dızlı otel bulunmaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 70’i Şahinbey’de, %30’u Şehitkamil’de bulunmaktadır.

Konaklama (tesise giriş) istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok tercih edilen ilçe yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak konaklamaların yoğunlaştığı Şahinbey ve Şehitkamil’dir.

2009 yılında, Gaziantep’te yaklaşık 340.000 adet konaklama (tesise giriş) hesap-lanmıştır. Bu konaklamaların %87’si Şahinbey’de, %10’u Şehitkamil’de gerçekleş-miştir.

29sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Gaziantep






Şahinbey 222.555 76.572 299.127

Şehitkamil 36.089 - 36.089

Diğer - 5.445 5.445

TOPLAM 258.644 82.017 340.661


IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

30sayfa/

Tesisler ve KonaklamaBolu’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 19 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 43 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 62 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin toplam yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı onaylı tesis-

lerde 3.026, Belediye Onaylı tesislerde 2.113’tür. Tesislerin Bolu’nun ilçelerine da-ğılımını incelediğimizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerin % 68’i Merkez’de, %32’si ise diğer ilçelerde bulunmaktadır. Bu tesislerde 2 adet 5 yıldızlı, 2 adet 4 yıldızlı ve 7 adet 3 yıldızlı otel bulunmaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 46’sı Merkez’de, %19’u Mudurnu’da, %14’ü Göynük’te ve %21’i diğer ilçelerde yer almaktadır.

Konaklama istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok tercih edilen il-çeler yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak Merkez, Mudurnu ve Gerede’dir.

2009 yılında, Bolu’da yaklaşık 325.000 adet konaklama (tesise giriş) hesaplanmıştır. Bu konaklamaların %47’si Merkez’de, %21’i Mudurnu’da, %10’u Gerede’de ve %6’sı ise yayla turizmi ile ünlü Kıbrıscık’ta gerçekleşmiştir.

Bolu, Türkiye’nin Karadeniz Bölgesi’nde yer almaktadır. 7.410 km2’lik yüzölçümü-ne sahip Bolu, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 271.000 kişidir. Toplam nüfusun % 62’si şehir nüfusu, %38’ü kırsal nüfustur. 9 adet ilçesi olan Bolu’nun en kalabalık ilçesi Bolu Merkez’dir. Bolu, Düzce, Sakarya, Zonguldak,Çankırı, Ankara ve Bilecik ile komşudur.

TurizmBolu, tarih ve kültür turizmi potansiyeline sahip olsa da, eko turizm ve doğa tu-rizminde Türkiye’nin sayılı odak noktalarından biridir.

Mengen İlçesi sınırları içerisinde yer alan Yedigöller Milli Parkı, İstanbul ve Ankara gibi bü-yükşehirlere yakınlığı nedeniyle de yerli ve yabancı turistlerin uğrak noktalarından biridir. Ayrıca 1969 yılında Türkiye’nin ilk kültür alabalık üretme tesisi burda kurul-muştur. Yedigöller Milli Parkı’nda fotoğrafçılık, günübirlik piknik, yürüyüş ve kamçılık gibi doğa turizmi aktiviteleri yapılabilir.

Abant Gölü, Merkez İlçesi sınırları içinde yer almaktadır. Göl çevresinde konaklama tesisleri bulunmaktadır. Özellikle yakın illerden ziyaretçilerin tercih ettiği Abant Gölü, hafta sonu veya günübirlik doğa turizmi turları için oldukça uygun bir bölgedir.

Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Turizm Alanı ilan edilen Köroğlu Dağı, Kartalkaya Kayak Merkezi’ni de kapsamaktadır. İstanbul’a 280 km mesafede bulunan Kartalkaya Kayak Merkezi’nde yılın 4 ayı kış turizmi yapılabilmektedir. Ayrıca Gerede İlçe-si’nde bulunan Esentepe Arkut Kayak Merkezi’nde her yıl uluslararası kayak yarışları yapılmaktadır. Merkezde, kışın kış sporları yapılabildiği gibi, yazın da çim kayağı yapılabilmektedir.

Bolu’da 5 ayrı bölgede termal turizminin yapılabileceği kaplıca bölgesi bulunmaktadır. Bu tesislerden sadece bir tanesi Turizm Bakanlığı Onaylı Tesis olup, yatak kapasitesi 145’tir. Diğer tesislerdeki toplam yatak kapasitesi ise 800 adettir.

Bolu






Merkez 77.848 75.230 153.078

Mudurnu 63.492 7.211 70.703

Gerede 13.484 21.609 35.093

Kıbrıscık 21.428 831 22.259Diğer 24.314 18.483 42.797TOPLAM 200.566 123.364 323.930


Van, Türkiye’nin Doğu Anadolu Bölgesi’nde yer almaktadır. 19.069 km2’lik yüzöl-çümüne sahip Van, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 1.025.000 kişidir. Toplam nüfusun % 51’i şehir nüfusu, % 49’u kırsal nüfustur. 12 adet ilçesi olan Van’ın en kalabalık ilçesi Van Merkez’dir. Van’ın İran ile sınırı vardır. Komşu iller ise Ağrı, Bitlis, Siirt ve Hakkari’dir.

TurizmVan, tarih ve kültür turizmi, yayla turizmi ve gurme turizminin yapılabildiği bir ildir.

Van, sahip olduğu coğrafya ile doğa turizmi ve spor turizminin etkin olarak yapılabildiği bir ildir. Tatvan sınırları içinde yer alan Van Gölü, Türkiye’nin en büyük gölüdür. Göl’de bu-lunan 4 adet ada 1990 yılında 1. derece arkeolojik sit alanı olarak ilan edilmiştir. Adalarda bulunan tarihi yapılar ve eserler yerli ve yabancı turistler tarafından ziyaret edilmek-tedir. Ayrıca Van’da Merkez İlçe başta olmak üzere pek çok bölgesinde Urartu’lara (M.Ö. 7. yy) ait tarihi eserleri ziyaret edebilmek mümkündür.

Türkiye’nin en yüksek ikinci dağı olan Süphan Dağı, spor turizminde dağcılık aktivite-leri için çok uygun bir bölgedir.

Van’ın kendine has kültürel değerleri bölgedeki Kültür Turizmi’ni canlı tutmaktadır. Sade-ce Van’da yetiştirilen bir tür olan Van Kedisi ve kendine özgü lezzetleriyle Van Mutfağı, en önemli kültürel değerleridir. Ayrıca Van Gölü de dahil olmak üzere diğer pek çok irili ufaklı göllerde yöreye has balık yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Tesisler ve KonaklamaVan’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 10 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 25 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 35 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislere ait yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı Onaylı tesislerde

1.088, Belediye Onaylı tesislerde ise 1.598’dir. Bu tesislerin Van’ın ilçelerine da-ğılımını incelediğimizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerin %80’ini Merkez’de yer almaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 72’si yine Merkez İlçe’de, %28’i diğer ilçelerde bulunmaktadır.

Konaklama (tesise giriş) istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok tercih edilen ilçe yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak konaklamaların yoğunlaştığı Merkez İlçe’dir.

2009 yılında, Van’da yaklaşık 280.000 adet konaklama (tesise giriş) hesaplanmıştır. Bu konaklamaların %79’u Merkez’de gerçekleşmiştir.

31sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Van






Merkez 100.140 121.348 221.488Diğer 21.828 36.042 57.870

TOPLAM 121.968 157.390 279.358


IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

32sayfa/

Tesisler ve KonaklamaKocaeli’de, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 27 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 40 adet Belediye Onay-lı olmak üzere toplam 67 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin toplam yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı onaylı

tesislerde 2.942, Belediye Onaylı tesislerde 1.929’dur. Tesislerin Kocaeli’nin ilçeleri-ne dağılımını incelediğimizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerinin % 41’i Gebze’de, %35’i İzmit’te, %24’ü ise diğer ilçelerde bulunmaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 45’i Kandıra’da, %20’si Merkez’de, %35’i diğer ilçelerde yer almaktadır.

Konaklama istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok tercih edilen il-çeler yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak Merkez ve Gebze’dir. Ayrıca Körfez İlçesi, diğer ilçelerden daha az tesis sayısına sahip olmasına rağmen Belediye Onaylı Tesislerde, yapılan konaklama (tesise giriş sayısı) bakımından Gebze ve Körfez ile yarışabilecek durumdadır.

2009 yılında, Kocaeli’de yaklaşık 270.000 adet konaklama (tesise giriş) hesap-lanmıştır. Bu konaklamaların %42’si İzmit’te, %35’i Gebze’de, %12’si Körfez’de ve %11’i diğer ilçelerde gerçekleşmiştir.

Kocaeli, Türkiye’nin Marmara Bölgesi’nde yer almaktadır. 3.505 km2’lik yüzölçü-müne sahip Kocaeli, 2004 yılında Büyükşehir Belediyesi olmuştur. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 1.520.000 kişidir. Toplam nüfusun % 93’ü şehir nüfusu, %7’si kırsal nüfustur. 12 adet ilçesi olan Kocaeli’nin en kalabalık ilçesi İzmit’tir. Kocaeli’nin hem Karadeniz’e hem de Marmara Deni-zi’ne sınırı vardır. Kocaeli, Sakarya, Yalova ve İstanbul ile komşudur.

TurizmKocaeli, konum olarak İstanbul’a yakın olmasından dolayı, daha çok hafta sonları ve gü-nübirlik yapılabilen turizm türlerine sahiptir. Bu turizm türleri, kış turizmi, doğa turizmi ve spor turizmidir.

2008 yılında ilçe olan Kartepe’de bulunan Kartepe Kayak Merkezi Turizm ve Kül-tür Bakanlığı tarafından Kış Turizm Merkezi ilan edilmiştir. Kartepe Kayak Merke-zi, özellikle yakın çevreden ve İstanbul’dan gelen yerli ve yabancı turistlerin uğrak noktalarından biridir. İstanbul’a 115 km mesafede bulunan Kartepe’de yılın 12 ayı açık 4 yıldızlı konaklama tesisi mevcuttur.

Darıca’da bulunan Bayramoğlu Kuş Cenneti ve Temalı Parkı ve Gölcük İlçesi’ndeki Beşkayalar Tabiat Parkı, günübirlik doğa turiz-mi, trekking ve kamp aktiviteleri için uygun bölgelerdir.

Kocaeli’nin Karadeniz kıyısında bulunan Kefken ve Kerpe yerleşimleri deniz turizminin aktif olarak yapılabildiği bölgelerdir. Kef-ken ve Kerpe dahil, Kandıra, Kumcağız ve Seyrek’te sualtı dalış sporu da yapılabilmektedir.

Ballıkayalar Tabiat Parkı ve Kanyonu’nda, dağcılık sporu yapılabilmektedir. Başta İstanbul olmak üzere ve yakın yerleşimlerden gelen ziyaretçiler günübirlik doğa yürüyüşleri yapabilmektedirler.

Kocaeli






İzmit 81.907 28.934 110.841

Gebze 80.805 12.936 93.741

Körfez 784 31.368 32.152Diğer 9.755 21.676 31.431TOPLAM 173.251 94.914 268.165


33sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Hatay, Türkiye’nin Akdeniz Bölgesi’nde yer almaktadır. 5.403 km2’lik yüzölçümü-ne sahip Hatay, adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itiba-riyle 1.450.000 kişidir. Toplam nüfusun % 49’u şehir nüfusu, %51’i kırsal nüfustur. 12 adet ilçesi olan Hatay’ın en kalabalık ilçesi Hatay Merkez’dir. Hatay’ın doğuda Suriye ile, batıda Akdeniz ile sınırı vardır. Hatay’ın ayrıca Osmaniye, Gaziantep ile sınırı bulunmaktadır.

TurizmHatay, tarih ve kültür turizmi, inanç turizmi, deniz turizmi ve gurme turizminin yapılabildiği bir ildir.

Hatay, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Turizm Master Planı 2023’te aldığı kararlar doğrultusunda, “Kültür ve İnanç Turizmi Odaklı Yerleşimler” başlığı altına alınmıştır. Ayrıca Hatay, “Doğu Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu İnanç ve Gurme Turizmi” aksında yer almaktadır.

Dünyanın ilk katolik kiliselerinden biri olarak kabul edilen ve dört büyük patriklik merkezinden biri olan St. Pierre Kilisesi Hatay’da bulunmaktadır. 1963 yılında Vatikan’ın kararı ile hac yeri ilan edilen kilise Hatay’da İnanç Turizmi’ni güçlendirmektedir.

Hatay’ın güneyinde bulunan Samandağı Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından “Öneri Turizm Kenti” olarak belirlenmiştir. Ak-deniz’ e olan 14 km’lik sahili ile deniz turizmi potansiyeli taşıyan ilçenin, altyapı çalışmalarının tamamlanmasıyla önümüzdeki yıllarda bu turizm türünde daha aktif bir konuma sahip olacağı öngörülmektedir.

İskenderun’da yapılması planlanan yat limanı, halen süren altyapı çalışmalarının da tamamlanmasıyla önümüzdeki yıllarda hiz-mete girecektir. Bölgenin deniz turizmi potansiyelinin maksimize edecek olan İskenderun Yat Limanı, Akdeniz’in en geniş alana ve altyapıya sahip limanı olması planlanmaktadır.

Tesisler ve KonaklamaHatay’da, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 23 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 40 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 63 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislere ait yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı Onaylı tesislerde

2.597, Belediye Onaylı tesislerde ise 1.945’tir. Bu tesislerin Hatay’ın ilçelerine da-ğılımını incelediğimizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerin %44’ü Merkez’de, %40’ı İskenderun’da yer almaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 62’si yine Merkez İlçe’de, %23’ü Samandağ’da ve %15’i diğer ilçelerde bulunmaktadır.

Konaklama (tesise giriş) istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok ter-cih edilen ilçe yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak konaklamaların yoğunlaştığı Merkez İlçe’dir.

2009 yılında, Hatay’da yaklaşık 235.000 adet konaklama (tesise giriş) hesaplanmış-tır. Bu konaklamaların %66’sı Merkez’de, %28’i İskenderun’da gerçekleşmiştir.

Hatay






Merkez 110.006 45.926 155.932

İskenderun 49.484 24.699 74.183

Diğer 2.862 3.097 5.959

TOPLAM 162.352 73.722 236.074


Eskişehir, Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesi’nde yer almaktadır. 13.652 km2’lik yü-zölçümüne sahip Eskişehir, Büyükşehir Belediyesi’dir. Adrese dayalı nüfus kayıt sistemine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 750.000 kişidir. Toplam nüfusun % 88’i şehir nüfusu, %12’si kırsal nüfustur. 14 adet ilçesi olan Eskişehir’in en kalabalık ilçesi Odunpazarı’dır. Eskişehir’e komşu iller, Ankara, Bolu, Bilecik, Kütahya, Af-yon ve Konya’dır.

TurizmEskişehir, tarih ve kültür turizmi, termal turizmi ve şehir turizminin yapılabildiği bir ildir.

Eskişehir, tarihi M.Ö. 3000 yıllarına dayanan Yazılıkaya Frig Vadisi, Midas Anıtı, Pessinus Arkeolojik Sit Alanı, Kurşunlu Camisi ve Külliyesi ve Tarihi Odunpazarı Evleri ile tarih ve kül-tür turizminin yapılabildiği bir yerdir. 290 adet sit alanıyla Türkiye’de en fazla sit alanına sahip ilk 10 il arasında yer almaktadır.

Termal turizm başlığı altında, Mihalgazi Sakarılıca Kaplıcaları, yaklaşık 400 adet olan yatak kapa-sitesiyle, 2 adet Termal Tesis’te hizmet vermektedir.

Eskişehir, yenilikçi şehir planlama anlayışıyla birlikte kent merkezinde gerçekleştirdiği projelerle turistlerin ilgi odağı olmaya başlamıştır. Yöreye özgü el sanatları sergi ve galerileri, geleneksel mutfağıyla Eskişehir hem yeni hem de eski şehirlerini bir arada bulunduran bir yerdir.

Eskişehir, Ankara ve İstanbul gibi büyükşehirlere olan yakınlığı, ulaşım kolaylığı ve özellikle demiryolu bağlantılarıyla önümüz-deki yıllarda turizm potansiyelini gittikçe geliştireceği öngürülebilir. Eskişehir’de, turizm daha çok haftasonu ya da günübirlik olarak da yapılabilmektedir. Çevre illerden Eskişehir’e yapılan Kültür Gezileri, bölgenin tanıtımını sağlamakta ve taşıdığı yüksek turizm potansiyelini gittikçe arttırmaktadır.

Tesisler ve KonaklamaEskişehir’de, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 14 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 10 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 24 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislere ait yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı Onaylı

tesislerde 1.826, Belediye Onaylı tesislerde ise 554’tür. Bu tesislerin Eskişehir’in ilçelerine dağılımını incelediğimizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerin %64’ü Te-pebaşı’nda, %36’sı Odunpazarı’nda yer almaktadır. Belediye Onaylı Tesislere ait araştırma, Eskişehir, Büyükşehir Belediyesi olmadan önceki döneme ait olduğu için, şu an Tepebaşı ve Odunpazarı olarak iki ilçeye ayrılan bölge Merkez olarak tanımlanmaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise %60’ı yine Merkez İlçe’de, %40’ı diğer ilçelerde bulunmaktadır.

Konaklama (tesise giriş) istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok ter-cih edilen ilçeler, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak konaklamaların yoğunlaştığı Odunpazarı ve Tepebaşı (Merkez) ilçeleridir.

2009 yılında, Eskişehir’de yaklaşık 194.000 adet konaklama (tesise giriş) hesaplan-mıştır. Bu konaklamaların %62’si Tepebaşı’nda, %33’ü Odunpazarı’nda gerçekleş-miştir.

IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

34sayfa/

Eskişehir






Tepebaşı 104.442 17.183 121.625

Odunpazarı 49.992 15.511 65.503

Diğer - 6.794 6.794

TOPLAM 154.434 39.488 193.922


35sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Tesisler ve KonaklamaKayseri’de, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan alınan 2009 verilerine göre, 12 adet Turizm Bakanlığı Onaylı, 23 adet Belediye Onaylı olmak üzere toplam 35 adet konaklama tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin toplam yatak kapasitesi Turizm Bakanlığı onaylı te-

sislerde 1.625, Belediye Onaylı tesislerde 1.273’tür. Tesislerin Kayseri’nin ilçelerine dağılımını incelediğimizde, Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerinin % 53’ü Melikgazi’de, %47’si Kocasinan’da bulunmaktadır. Belediye Onaylı Tesislerin ise % 48’i Melikga-zi’de, %26’sı Kocasinan’da ve %26’sı diğer ilçelerde yer almaktadır.

Konaklama istatistiklerine baktığımızda ise, konaklama için en çok tercih edilen ilçe-ler yine, talebin ve bunun sonucundaki tesis yoğunluğunun da bir sebebi olarak Eski Kayseri Merkezi olan Melikgazi ve Kocasinan İlçeleridir.

2009 yılında, Kayseri’de yaklaşık 183.000 adet konaklama (tesise giriş) hesaplan-mıştır. Bu konaklamaların %49’u Kocasinan’da, %47’si Melikgazi’de gerçekleşmiştir.

Kayseri, Türkiye’nin İç Anadolu Bölgesi’nde yer almaktadır. 16.917 km2’lik yüzöl-çümüne sahip Kayseri, Büyükşehir Belediyesi’dir. Adrese dayalı nüfus kayıt siste-mine göre, nüfusu 2009 yılı itibariyle 1.200.000 kişidir. Toplam nüfusun % 85’i şehir nüfusu, %15’i kırsal nüfustur. 16 adet ilçesi olan Kayseri’nin en kalabalık ilçesi Melikgazi’dir. Kayseri’nin Niğde, Adana, Kahramanmaraş, Sivas, Yozgat ve Nevşehir illeri ile sınır bulunmaktadır.

TurizmAnkara’dan sonra İç Anadolu’nun en gelişimiş kenti olan Kayseri’de yapılabilen turizm türleri, kış turizmi ve gurme turizmidir.

Sönmüş bir yanardağ olan Erciyes Dağı, İç Anadolu’daki en yüksek dağdır. Kültür ve Tu-rizm Bakanlığı tarafından “Kış Sporları Merkezi” olarak ilan edilen Erciyes Dağı, Kayse-ri’nin turizm için çok önemli bir kaynak teşkil etmektedir. Şu an Erciyes Kış Sporları Mer-kezi’ndeki konaklama tesislerindeki yatak kapasitesi 460 adet olup, bu kapasitenin 2023 yılına kadar 5000 adet yatağa yükseltilmesi hedeflenmektedir. Haziran 2010’da yapımına başlanan “Kış Sporları Merkezi” için 12 ay doluluk hedeflenmekte ve buna bağlı olarak altyapı çalışmaları devam etmektedir.

Yahyalı İlçesi sınırları içinde yer alan ve Seyhan Nehri’nin bir kolu olan Zamantı Irmağı’nın 15.000 km’si Milli Rafting Parkuru’dur. Ayrıca Zamantı Irmağı’nın oluşturduğu Zamantı Kanyonu doğa yürüyüşleri için ve Niğde, Kayseri ve Adana illeri dahilinde kalan Aladağlar Milli Parkı doğa turizmi ve günübirlik geziler için oldukça uygundur.

Kayseri Develi Ovası’nda yer alan Sultan Sazlığı Kuş Cenneti, 1971 yılında “Su Kuşları Koruma ve Üretim Sahası” ilan edilmiştir. Kayseri’de kuş gözlem turizmine hizmet etmektedir.

Tarihi M.Ö. 3000 yıllarına kadar uzanan Kayseri, yöreye özgü sahip olduğu geleneksel mutfağıyla da ilgi çekmektedir.

Kayseri






Kocasinan 78.742 11.849 90.591

Melikgazi 47.507 38.777 86.284Diğer - 6.536 6.536TOPLAM 126.249 57.162 183.411


IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

36sayfa/

Tablo 99 Turizm Türlerinin İllere Dağılımı - 2011

Kaynak: İGD, 2011

Ada

na

Afy

on

Ank

ara

Ayd

ın

Balık

esir

Bolu

Burs

a

Çana

kkal

e

Den

izli

Diy

arba

kır

Erzu

rum

Eski

şehi

r

G.A

ntep

Hat

ay

Kays

eri

Koca

eli

Kony

a

Mer

sin

Nev

şehi

r

Trab

zon

Van

Kültür ve Tarih 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

Gurme Turizmi 2 2 2 2 2 2 2

İnanç Turizmi 2 2

Deniz Turizmi 2 2 2 2 2 2 2 2

Doğa Turizmi

Yayla T. 2 2 2 2

Doğa T. 2 2 2 2 2

Mağara T. 2 2 2

Kuş Gözlem T.

2 2 2 2 2 2 2

Spor Turizmi

Su Altı Dalış T.

2 2 2

Hava Sporları T.

2

Akarsu ve Rafting

2

Dağcılık 2 2 2 2 2 2

Kış Turizmi 2 2 2 2 2

Termal Turizmi 2 2 2 2 2 2 2 2 2

Kongre Turizmi 2 2 2 2 2 2

Ada

na

Afy

on

Ank

ara

Ayd

ın

Balık

esir

Bolu

Burs

a

Çana

kkal

e

Den

izli

Diy

arba

kır

Erzu

rum

Eski

şehi

r

G.A

ntep

Hat

ay

Kays

eri

Koca

eli

Kony

a

Mer

sin

Nev

şehi

r

Trab

zon

Van

Türkiye İller Genel Görünüm

Hava Alanları2009 2010 Değişim

(%) Hava Alanları2009 2010 Değişim

(%) Toplam Toplam Toplam Toplam İstanbul Atatürk 29.812.888 32.143.819 7,8 Batman 165.482 185.888 12,3

Antalya 18.345.693 22.013.027 20,0 Denizli Çardak 150.780 135.005 -10,5

Sabiha Gökçen 6.517.486 11.189.678 71,7 Erzincan 127.030 130.892 3,0

İzmir A.Menderes 6.201.794 7.485.098 20,7 Sivas 124.137 111.457 -10,2

Ankara Esenboğa 6.084.404 7.763.914 27,6 Nevşehir-Kap. 122.753 137.909 12,3

Muğla Dalaman 3.347.996 3.785.779 13,1 Muş 115.795 179.808 55,3

Muğla Milas-Bod. 2.780.944 3.085.187 10,9 Adıyaman 85.112 108.507 27,5

Adana 2.482.402 2.841.170 14,5 K.Maraş 81.420 53.698 -34,0

Trabzon 1.596.905 1.963.169 22,9 Eskişehir Anadolu 78.323 63.610 -18,8

Diyarbakır 1.060.381 1.404.590 32,5 Bursa-Yenişehir 73.496 97.534 32,7

Samsun-Çarşamba 866.862 957.391 10,4 Sinop 47.147 57.454 21,9

Gaziantep 833.002 1.039.972 24,8 Tekirdağ Çorlu 40.778 74.404 82,5

Kayseri 778.639 940.245 20,8 Amasya Merzifon 39.577 64.393 62,7

Van Ferit Melen 745.493 892.050 19,7 Çanakkale 19.207 24.178 25,9

Erzurum 599.017 765.082 27,7 Isparta S.Demirel 16.461 33.411 103,0

Malatya 462.884 520.457 12,4 Ağrı 14.169 - -100,0

Elazığ 344.844 470.049 36,3 Uşak 10.327 15.889 53,9

Hatay 325.307 574.613 76,6 Zonguldak Çaycuma 5.142 29.754 478,6

Konya 301.724 545.497 80,8 Balıkesir 256 - -100,0

Kars 288.008 332.286 15,4 Balıkesir Körfez - 37.236 -

Mardin 233.288 305.914 31,1 Siirt - 937 -

Şanlıurfa-Gap 181.155 221.034 22,0 Tokat - 13.723 -

Antalya Gazipaşa - 4.684 -

GENEL TOPLAM 85.508.508 102.800.392 20,2

37sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

Kaynak: TYDTA, 2010

Kaynak: DHMİ, 2010

Türkiye’de DHMİ’den alınan 2010 verilerine göre toplam 44 adet havaalanı bulunmaktadır. Bu havaalanlarından 28 adet iç hat uçuşlarına açık havaalanı, 16 adet hem iç hem de dış hat uçuşlarına açık havalimanı bulunmaktadır. 2009 ve 2010 yıllarında en çok yolcu trafiğine sahip havalimanları İstanbul Atatürk Havalimanı ve Antalya Havalimanı’dır.

Havaalanları

Tablo 100 Türkiye Havaalanlarının Dağılımı - 2010

Tablo 101 Türkiye Havaalanlarının Toplam Yolcu Trafiği (Gelen-Giden)

OtellerTurizm Bakanlığı Onaylı Tesisler

(Toplam)

Turizm Bakanlığı Onaylı Tesislerde

Toplam Konaklama

Belediye Onaylı Tesisler

(Toplam)

Belediye Onaylı

Tesislerde Konaklama

Toplam Konaklama

5* 4* 3* 2* Diğer

Adana 3 5 5 6 9 28 283.288 50 99.557 382.845Afyon 3 2 2 1 3 11 203.165 50 342.870 546.035Ankara 11 33 42 37 23 146 1.494.764 129 461.416 1.956.180Aydın 10 27 12 14 15 78 774.361 469 913.466 1.687.827

Balıkesir 2 5 15 28 21 71 398.025 498 1.467.081 1.865.106Bolu 2 1 7 - 9 19 200.566 43 123.364 323.930Bursa 2 9 16 9 11 47 398.950 112 465.230 864.180

Çanakkale 1 6 14 10 8 39 320.933 187 460.510 781.443Denizli 2 3 7 6 3 21 832.934 154 571.207 1.404.141

Diyarbakır 1 4 3 7 1 16 190.181 49 341.875 532.056Erzurum 1 2 3 3 1 10 140.430 64 305.470 445.900Eskişehir 1 2 7 4 - 14 154.434 10 39.488 193.922G.Antep 3 6 8 10 1 28 258.644 46 82.017 340.661

Hatay - 4 6 10 3 23 162.352 40 73.722 236.074Kayseri 1 4 8 2 3 18 126.249 23 57.162 183.411Kocaeli 1 5 7 13 1 27 173.251 40 94.914 268.165Konya 2 5 8 2 4 21 353.023 43 140.950 493.973Mersin 1 6 14 12 5 38 285.063 216 228.841 513.904

Nevşehir 4 11 3 4 22 44 659.211 172 618.489 1.277.700Trabzon 1 5 6 11 1 24 193.999 139 311.303 505.302

Van - 3 2 4 1 10 121.968 25 157.390 279.358

IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

38sayfa/

Bu bölümde raporda incelenen 21 adet ile ait Turizm Bakanlığı Onaylı Otellerin yıldız sayılarına göre dağılımı incelenecektir. Araştırma yapılırken Türkiye’deki otellerin % 46’sına sahip olan Antalya, İstanbul, Muğla ve İzmir illeri hesaplamaya dahil edil-memiştir.

Tablo 102’de gösterildiği gibi, Ankara tüm otel türlerinde tesis sayısı olarak diğer illeri geride bırakmıştır. Ankara’yı Aydın ve Balıkesir illeri izlemektedir. Bolu’da 2 yıldızlı otel ve Van’da 5 yıldızlı otel bulunmamaktadır.

2, 3, 4 ve 5 Yıldızlı Otellerin Dağılımı

Tablo 102 Türkiye 2, 3, 4 ve 5 Yıldızlı Otellerin Dağılımı - 2011

Tablo 103 Türkiye Konaklama Tesislerinin ve Konaklamaların (Tesise Giriş) Dağılımı - 2009

Kaynak: İGD, 2011

Kaynak: İGD, 2011

39sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası Kişibaşı Ortalama Gecelik Konaklama Fiyatları

2 Yıldızlı Oteller



Tablo 103’te kişibaşı ortalama gecelik ko-naklama fiyatlarının 2 yıldızlı oteller için il-lere dağılımı görülmektedir.

İncelenen illere ait ortalama fiyat 30 €’dur. Bursa’daki 2 yıldızlı oteller 45 € ile en yüksek fiyata sahiptir. En düşük kişibaşı ortalama gecelik konaklama fiyatına sahip olan iller ise 20 € ile Denizli, Mersin ve Nevşehir’dir.


İncelenen illere ait ortalama fiyat 40 €’dur. Bursa, Çanakkale, Kocaeli’ndeki 3 yıldızlı oteller 55 € ile en yüksek fiyata sahiptir. En düşük kişibaşı ortalama gecelik konaklama fiyatına sahip olan iller ise 25 € ile Denizli, ve Afyon’dur.


İncelenen illere ait ortalama fiyat 60 €’dur. Erzurum Palandöken’deki 4 yıldızlı oteller 80 € ile en yüksek fiyata sahiptir. En düşük kişibaşı ortalama gecelik konaklama fiyatına sahip olan il ise 35 € ile Afyon’dur.

Tablo 103 2 Yıldızlı Oteller Kişibaşı Ortalama Gecelik Konaklama Fiyatları



Bu bölümde, raporda incelenen 21 ile ait 2, 3, 4 ve 5 yıldızlı otellerin ortalama gecelik konaklama fiyatları incelenecektir. Bu araştırma yapılırken Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından yayınlanan en son otel listesine göre internet üzerinden araştırma yapılmış ve oteller telefonla da aranarak yıllık/sezonluk ortalama gecelik konaklama fiyatları hesaplanmıştır.

2 yıldızlı oteller için Afyon ve Bolu’da, 4 yıldızlı oteller için yine Bolu’da, 5 yıldızlı oteller içinse Çanakkale, Diyarbakır, Erzurum, Eskişehir, Hatay, Kayseri, Kocaeli, Mersin, Trabzon ve Van’da yeterli bilgiye ulaşılamadığı için, tablolar oluşturulurken araştırma-ya dahil edilmemiştir.

Kaynak: İGD, 2011

Kaynak: İGD, 2011

Kaynak: İGD, 2011

IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

40sayfa/

Odabaşı Ortalama Satış Değeri






Tablo 106’da kişibaşı ortalama gecelik ko-naklama fiyatlarının 5 yıldızlı oteller için il-lere dağılımı görülmektedir.

İncelenen illere ait ortalama fiyat 79 €’dur. Ankara Çankaya’daki ve Bolu Abant’taki 5 yıldızlı oteller 100 € ile en yüksek fiyata sahiptir. En düşük kişibaşı ortalama gecelik konaklama fiyatına sahip olan il ise 60 € ile Nevşehir’dir.

Tablo 106, 2 yıldızlı oteller için odabaşı ortalama satış değerlerinin karşılaştırma-sını göstermektedir. Araştırma sadece yeterli miktarda emsal satılık ilanına sahip iller arasında yapılmıştır. Buna göre, Antalya, Muğla, İstanbul ve İzmir haricindeki illerde yapılan araştırmaya göre en yüksek odabaşı ortalama satış değerine sahip il 25.000 € ile Ankara’dır. Aydın 20.000 € ile ikinci, Mersin 11.000 € ile üçüncü sırada yer almaktadır.

Tablo 107, 3 yıldızlı oteller için odabaşı ortalama satış değerlerinin karşılaştırmasını göstermektedir. Buna göre, Antalya, Muğla, İstanbul ve İzmir haricindeki illerde yapılan araştırmaya göre en yüksek odabaşı ortalama satış değerine sahip il 55.000 € ile Bursa’dır.

Tablo 108, 4 yıldızlı oteller için odabaşı ortalama satış değerlerinin karşılaştırma-sını göstermektedir. En yüksek odabaşı ortalama satış değerine sahip il 125.000 € ile yine Ankara’dır. Aydın 55.000 € ile ikinci, Mersin 45.000 € ile üçüncü sırada yer almaktadır.

Tablo 109, 5 yıldızlı oteller için odabaşı ortalama satış değerlerinin karşılaştırmasını göstermektedir. En yüksek odabaşı ortalama satış değerine sahip il 200.000 € ile yine Ankara’dır. Aydın 80.000 € ile ikinci sırada yer almaktadır.

Otel piyasasında bir diğeriyle tam anlamıyla örtüşen gayrimenkuller bulmak mümkün değildir. 2, 3, 4 ve 5 yıldızlı oteller için en uygun satış karşılaştırmaları oda sayısı temel alınarak yapılmaktadır. Satılmış veya satışta olan oteller için gerçekleşen veya talep edilen fiyatlar oda sayısına bölünerek odabaşı değere ulaşılmaktadır.

Bu bölümde, raporda incelenen illere ait 2, 3, 4 ve 5 yıldızlı otellerin odabaşı or-talama satış değerleri incelenecektir. Bu araştırma yapılırken, illerdeki satışta olan veya satışı yeni gerçeklemiş mevcut satılık otel ilanlarına ulaşılmış, ilan sahipleriyle telefon görüşmeleri yapılarak odabaşı ortalama satış değerlerine ulaşılmıştır. Ça-lışma sadece ortalama değer hesaplanabilecek kadar emsal bulunduran iller için gerçekleştirilmiştir.

Tablo 107 2 Yıldızlı Oteller Odabaşı Ortalama Satış Değeri





Kaynak: İGD, 2011

Kaynak: İGD, 2011

41sayfa/IG

D ©

201

1

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası Türkiye’deki Otel Yatırımları

AVM ve ofis yatırımlarındaki gibi kira garantisi olmaması ve konut yatırımlarındaki gibi projeden satış yapılamaması nedenleriy-le otel piyasasına yatırım yapmaktan kaçınan yatırımcılar, 2010’un ilk yarısından itibaren bu piyasada ciddi birer yatırımcı haline gelmeye başlamışlardır. 2010’un ilk yarısında otel pazarında gerçekleştirilen yatırımlar ile EMEA (Avrupa, Orta Doğu ve Afrika) otel yatırım pazarında yükselmeye başlamıştır.

Hazine Müsteşarlığı tarafından verilen 2009 yılı sonrasına ait turizm yatırım teşvik belgelerinin bölgelere dağılımı incelendiğin-de, Antalya ve Muğla’nın uzun yıllardır elinde tuttuğu otel pazarının Anadolu’ya kaymaya başladığı görülmektedir.

Türkiye’de, Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın son verilerine göre Turizm Bakanlığı Belgeli Konaklama Tesis Sayısı 2.900 civarındadır. 800’den fazla konaklama tesisi de yatırım aşamasındadır. Bu yatırımların 70 tanesi İç Anadolu’ya, 58 tanesi Karadeniz Bölgesi’ne ve 48 tanesi Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’ne yapılacaktır.

Önümüzdeki dönemde hizmete girecek turistik konaklama tesislerinin yarısından fazlasının Anadolu’nun iç bölgelerindeki iller-de olduğu görülmektedir. Bu eğilimin artmasında ve gelişmesinde Anadolu illerindeki gelişen iş hacmi, hizmete giren havaalan-ları ile havayolu şirketlerinin artan seferlerinin de etkileri oldukça fazladır.

2010 yılı boyunca Hazine Müsteşarlığı tarafından Resmi Gazete’de yayınlanan Yatırım Teşvik Belgeleri Listesi Tebliğlerinin top-lamına göre 2010 yılında toplam 317 adet belge alınmış olup, bu belgelerin 242 tanesi komple yeni yatırım içindir. Yapılacak olan bu turizm yatırımları sonucunda yaklaşık 18.000 kişi istihdam edilecek ve 104.000 yeni yatak kapasitesi oluşturulacaktır.

Tablo 112 Turizm Yatırım Belgeli Tesislerin Dağılımı (2010)Tablo 111 Türkiye’de Uluslararası Otel Grupları

Bölge Tesis Sayısı

İstanbul 85

Muğla 130

Antalya 122

İzmir 51

Aydın 22

Marmara (İstanbul Hariç) 85

Ege (Muğla, Aydın ve İzmir hariç) 23

Akdeniz (Antalya hariç)

61

İç Anadolu 69

Doğu ve Güneydoğu Anadolu 48

Karadeniz 58

Toplam 754

Grup Marka Mevcut İnşaat

Best Western Best Western 15 0

IHG

IntercontinentalCrown PlazaHoliday Inn

Holiday Inn Express

10 1

Hilton Hotels

Waldrof Astoria ConradHilton

Double TreeHilton Garden Inn Mapton by Hilton

9 4

AccorNovotel

Ibıs8 1

Wyndham Worldwide Ramada 7 -

Marriott International

Ritz CarltonMarriott

RenaissanceCourtyard

6 3

StarwoodW HotelsSheraton

6 1

Fairmont Hotels Swissotel 4 1

Barcelo Hotels Barcelo 4 0

Carlson Radisson 3 0

Hyatt Hotels GroupPark Hyatt

Hyatt RegencyGrand Hyatt

2 0

Four Seasons Four Seasons 2 0

Mövenpick Mövenpick 2 1

IGD

© 2

011

Türk

iye

Turi

zm P

iyas

alar

ı Ara

ştırm

ası

42sayfa/


Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanan ve 2023 yılına kadar tamamlanması planlanan Turizm Master Planı çerçevesinde 2007 yılından bu yana turizm altyapı çalışmaları hızla devam etmektedir. Raporun genelinde de bahsedilen Turizm Master Planı 2023’e ait şematik ve kavramsal olarak hazırlanan Eylem Planı Tablo 113’tedir.

T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı 2023 Turizm Master Planı

Tablo 113 Türkiye Turizm Stratejisi - 2023 Kavramsal Eylem Planı

Telif Hakları

İletişim

Tamamıyla İGD’nin mülkiyetinde olan bu rapordaki bilgiler, referans verilmek kaydı ve izin alınmak sureti ve değişiklik yapılmaması kaydı ile kullanılabilir.İzin ve özel izin ile kullanılan metinler üzerinde kullanıcıların mülkiyet hakkı bulunmamaktadır.Makale veya araştırma kullanımı için lütfen [email protected]’a e-posta gönderiniz ya da 0212.232.93.13 no’lu telefon ile irtibata geçiniz.

ÖNEMLİİGD, herhangi bir kişi ya da kurumun bu rapora istinat etmesi sonucu kaynaklanabilecek kayıp, zarar ve hasarlardan sorumlu tutulamaz.

Ahmet BÜYÜKDUMANKurucu OrtakGayrimenkul Değerleme UzmanıSPK Lisans: 400311

Tel: [email protected]

Celal ERDOĞDUMRICS, Kurucu OrtakGayrimenkul Değerleme UzmanıSPK Lisans: 400722


Dilek DİLAVERY. Şehir Plancısı


İstanbul Gayrimenkul Değerleme ve Danışmanlık A.Ş.

Cumhuriyet Cad. Pak Apt. No:30/1Elmadağ - Taksim / İstanbul

Tel: 0212.232.93.13

www.igd.com.tr

IGD I s t a n b u lG ay r i m e n k u lD e g e r l e m e

türkiye turizm piyasaları araştırma raporu 2011 - İgd İstanbul gayrimenkul değerleme

Real Estate