türki̇ye i̇malat sanayi̇ sektöründe geli̇şmeler

7/25/2019 Trkye malat Sanay Sektrnde Gelmeler

1/39

TRKYE

MALAT SANAY SEKTR

(Ksa Vadeli statistikleri, Sektrel Gelimelerve Teknoloji Dzeyi)


2/39

A. GR: 1

malat sanayi sektr, ekonomide mal retiminin gerekletirildii temel sektrlerinbanda gelmektedir.zellikle ticarete konu mal retiminin szkonusu olmas nedeniyle, imalatsanayi kresel gelimelerden en fazla etkilenen sektr olma zelliini de tamaktadr. Kreselkriz sonrasnda yaanan gelimeler, Trkiyede imalat sanayi nclnde ekonomikbymenin teviki konusunu da n plana karmtr. Yksek cari ilemler dengesi aklar vebunun orta-uzun vadede ekonomik istikrar asndan sorun yaratmas imalat sanayisektrnn tekrar n plana kmasna neden olan nemli bir unsur olmutur.

Bu almann temel amac, Trkiyede son yllarda imalat sanayinde yaanan

gelimelerin incelenmesine yardmc olacak gstergelerin btncl bir yaklamla okuyucuyasunulmasdr. almada, imalat sanayi sektrne ilikin temel gstergelerdeki geliim 1997 -2015 dnemi iin incelenecektir. almann ilk blmnde, Trkiye statistik Kurumu (TK)tarafndan yaynlanan ksa vadeli temel i istatistiklerinden, retim endeksi, kapasite kullanm,istihdam, igc maliyeti, d ticaret endeksleri ve retici fiyatlarna ilikin gstergelerincelenecektir. malat sanayi ile ilgili istatistiklerde sk, sk kapsam ve baz yl deiiklikleriyaplmas nedeniyle, uzun dnemli bir deerlendirme yapma imkan bulunamamaktadr.ncelikle imalat sanayi geneline ilikin istatistiklerde baz yl farkllklargiderilmeye allm vei istatistiklerinin tm 2010=100 bazna evrilmi ve nceki serilerdeki art oranlar kullanlarak1997-2015 dnemine ilikin seriler oluturulmutur.

almann ikinci blmnde, TK tarafndan kamuoyuna aklanan Yllk Sanayi veHizmet statistikleri bltenlerinden yararlanarak, imalat sanayi geneli ve alt sektrlerine ilikinyapsal gstergelerdeki geliim incelenmeye allmtr. TK, Nace Rev.2 sektrsnflandrmasna gre sanayi ve hizmet istatistikleri anket bilgilerini 2003-2014 dnemi iinaklamtr. Sanayi ve hizmetler sektrne ilikin istatistikler derlenirken, TK tamsaym vernekleme yntemlerini bir arada kullanmtr. 20+ alan olan giriimlerde tamsaym, 119

l l i i i l d i kl t i k ll l t B bl d k anket


3/39

imalat sanayi, dier lke gruplarndan farkl bir yap gstermektedir. Bu lkelerin ihracatadayal imalat sanayi retimine ncelik vermeleri, ekonomik yaplarnn dier lkelerden nemli

lde farkllamasna neden olmutur. malat sanayi katma deerinin GSYH iindeki paygelimekte olan Asya lkelerinde 1998 ylnda yzde 13,5 iken, bu pay 2010 ylnda yzde23,8e kadar ykselmi, 2013 ylnda ise yzde 22,9 olarak gereklemitir.

malat sanayi sektr, ekonomideki temel retici sektrlerden birisi olarak, GSYHbymesi zerinde belirleyici bir konumda bulunmaktadr. Ekonomilerinde imalat sanayinincelikleyen Asya lkeleri, Dnya GSYHsndan gittike artan oranda pay almaybaarmlardr. Gelimekte olan Asya ekonomilerinin Dnya imalat sanayi katma deeriiindeki pay, 1998 ylnda yzde 9,6 iken, bu pay 2013 ylnda yzde 37,9a kmtr. Bu durum,

ayn dnemde, ad geen ekonomilerin Dnya GSYHsndan aldklar payn da, yzde11,8den yzde 25,8e ykselmesini salamtr.

Tablo:1-lke Gruplar tibariyle malat Sanayi Katma Deerine likin Gstergeler1998 2005 2010 2013

malat Sanayi Katma Deeri / GSYH (%)DNYA 16,7 16,0 15,9 15,6Gelimi Ekonomiler 17,3 14,8 13,7 13,3Gelimekte Olan Ekonomiler 14,4 19,9 20,3 19,6

Asya 13,5 22,9 23,8 22,9

Gney Amerika 14,8 15,7 13,8 11,6Yksek Gelirli Gelimekte Olan lkeler 14,1 21,1 21,7 21,0Orta Gelirli Gelimekte Olan lkeler 15,9 15,8 15,5 14,6TRKYE 23,6 17,1 15,5 15,3

malat Sanayi Katma Deerinin Dalm (%)DNYA 100,00 100,00 100,00 100,00Gelimi Ekonomiler 80,41 68,37 55,36 50,49Gelimekte Olan Ekonomiler 18,07 29,41 41,98 46,32

Asya 9 58 21 97 32 93 37 86


4/39

1999-2015 dneminde, sabit fiyatlarla imalat sanayi ve GSYH ortalama yllk bymehz birbirlerine olduka yakn gereklemesine karn, cari fiyatlarla imalat sanayi paynnbelirgin lde dmesi, nispi fiyatlarn imalat sanayi aleyhine gelimesinden kaynaklanmtr.Nitekim, bu dnemde zmni fiyat deflatrndeki yllk ortalama art, imalat sanayiinde yzde14,2 iken, GSYHda yzde 17,3 olarak gereklemitir. 2011 ve 2014 yllar hari, dnemboyunca imalat sanayi zmni fiyat deflatr GSYH deflatrnn altnda art gstermitir. Budurum, cari fiyatlarla imalat sanayi katma deerinin GSYH iindeki paynn nemli lde

il i il l t l t i l i d i b t l k A k kl

Tablo:2-Trkiye:malat Sanayi Katma DeerininPay, Byme Hzlar ve Fiyat Deflatrlerimalat Sanayi

KD./GSYH Oran (%)1998 Fiyatlaryla Byme

Hz (%) Zmni Fiyat Deflatr (%)Katma Deer/retim Oran

(%) (1)Cari Fiy. 1998 Fiy. malat GSYH malat GSYH1998 23,6 23,6

1999 21,6 23,2 -5,2 -3,4 43,8 54,2

2000 19,9 23,2 6,9 6,8 36,8 49,2

2001 18,9 22,8 -7,5 -5,7 48,4 52,9

2002 17,6 22,1 3,1 6,2 32,1 37,4 36,05

2003 17,6 22,7 8,3 5,3 19,5 23,3 34,04

2004 17,2 23,2 11,7 9,4 7,8 12,4 32,50

2005 17,1 23,2 8,2 8,4 6,6 7,1 28,94

2006 17,1 23,5 8,5 6,9 7,3 9,3 28,76

2007 16,7 23,7 5,6 4,7 3,0 6,2 28,372008 16,0 23,6 -0,1 0,7 8,5 12,0 28,81

2009 15,1 23,0 -7,3 -4,8 1,5 5,3 30,06

2010 15,5 23,9 13,8 9,2 4,4 5,7 28,50

2011 16,1 24,2 10,0 8,8 11,4 8,6 27,08

2012 15,5 24,1 1,7 2,1 3,2 6,9 27,13

2013 15,3 24,0 3,7 4,2 5,4 6,2 28,60

2014 15,8 24,2 3,7 2,9 11,1 8,3 29,43

2015 T. 15,5 23,9 2,5 3,5 6,7 7,7

Kaynak: TK ve kendi hesaplamalarmz.(1) Yllk Sanayi ve Hizmet statistikleri Anketlerinden hesaplanmtr.(Personel Maliyeti+Faktr Fiyatlaryla KatmaDe er to lam, sektrn to lam katma de eri olarak tanmlanm tr.


5/39

deer, maa ve cretle alanlarla ilgili personel maliyetleri ile faktr maliyetleriyle katmadeerin (iletme art olarak tanmladmz) toplamndan olumaktadr. Maa-cret

demeleri/katma deer oran, dnem iinde genelde, sabit kalrken, iletme art (faktrmaliyetleriyle katma deer)/retim orannda belirgin bir d gzlenmitir.

2. malat Sanayi Ksa Vadeli statistikleri:

a.malat Sanayi retim Endeksi ve Kapasite Kullanm Oran:

1997 ylnda 61,3 olan 2010=100 bazl imalat sanayi retim endeksinin, ylda ortalamayzde 4,1 orannda artarak 2015 ylnda 125,7deerine ulat tahmin edilmektedir. 1997-2015

dneminde, Trkiye ekonomisi pek ok dsal ok ve krizle karlamtr. 1997 Austos ayndaAsya Krizi, 1998 Temmuz aynda Rusya Krizi, 1999 yl Austos ve Kasm aylarnda yaanandeprem felaketi, 2000 Kasm ve 2001 ubat finansal krizi ve nihayet 2008 -2009 kresel finansalkriz, gerek genel ekonomi zerinde gerek imalat sanayi zerinde nemli olumsuz etkileryaratan ok ve krizlerdir. Bu kriz ve oklar dikkate alndnda, dnemin 1998-2002, 2003-2007ve 2008-2015 dnemi olmak zere alt dnemde incelenmesi yararl olacaktr.

1998-2002 dnemini kapsayan ilk be ylda, imalat sanayi retiminde d vedalgalanma yaanm ve ylllk ortalama byme hz yzde 0,5 orannda gereklemitir. 2001

ubat krizinin etkisiyle, imalat sanayi retim endeksi 2001 ylnda yzde 9,6 orannda dgstermitir. 2002 ylndan itibaren, Trkiye ekonomisi ve imalat sanayi retimi hzl bir bymesrecine girmitir. Nitekim, 2003-2007 dnemini kapsayan ikinci be ylda, imalat sanayi retimiylda ortalama yzde 9,7 orannda byme gerekletirmitir. 2008 ve 2009 yllarnda yaanankresel finansal kriz imalat sanayi retiminde, ylda ortalama yzde 6,5 orannda ciddi birde neden olmutur. 2010 ve 2011 yllarnda retimde tekrar hzl bir ykselme gzlenmesinekarn, 2008-2015 dneminde imalat sanayi retimindeki yllk ortalama byme yzde 2,9agerilemitir. Son ylda, imalat sanayi retimindeki byme ise yzde 3,6dr.

l t ii d k it k ll 1998 2015 d i d t l d 75 8


6/39

gzlenmektedir. Bu durum, 1997-2015 dneminde imalat sanayiinde verimliliin yansranemli bir kapasite artnnda gerekletirildiine iaret etmektedir. malat sanayi sektrnde

kapasite artnn bir gstergesi olarak Birim Kapasite Bana retim Endeksi gstergesinikullanabiliriz. Bu endeks, retim endeksinin kapasite kullanm oranna blnmesi ileoluturulmutur. Endeks deeri 1997 ylnda 77,2 iken, 2015 ylnda bu endeksin deeri 168eykselmitir. 1998-2015 dneminde, birim kapasite bana retimin ylda ortalama yzde 4,4 orannda artt gzlenmektedir. Bu art oran, 1998-2002 dneminde yzde 1,5, 2003-2007dneminde yzde 8,4 ve 2008-2015 dneminde ise yzde 3,8olarak gereklemitir.

b. malat Sanayiinde stihdam, gc Verimlilii ve gc Maliyeti:

malat sanayiinde retim artna karn, 1997-2015 dneminde istihdam endeksindeok snrl bir art, allan saat endeksinde ise gerileme gzlenmitir. malat sanayi istihdamendeksi, 1998-2002 dneminde ylda ortalama yzde 3,9 orannda gerilemi, 2003 -2007dneminde yzde 1,9, 2008-2015 dneminde ise yzde 1,6orannda art gstermitir2. Benzereilim allan saat endeksinde de gzlenmitir.

malat sanayiinde istihdam endeksindeki duraanlnnedenleri, srasyla, emek younsektrlerin (tekstil, giyim eyas gibi) retim iindeki arlklarnn azalmas, dardan mal ve

hizmet almnn yaygnlamas ve son yllarda sektrde ithal girdi kullanmndaki arttankaynakland tahmin edilmektedir.stidamdaki duraanla karn imalat sanayi retimindekiykseli, incelenen dnemde gerek alan bana gerek allan saat bana verimliliinnemli lde artmasn salamtr. 1998-2015 dneminde alan kii bana verimlilik yldaortalama yzde 3,9civarnda art gstermitir. Ayn dnemde, allan saat bana verimlilikise ylda ortalama yzde 4,4 orannda artmtr. Ancak, alt dnemler itibariyle, igcverimliliindeki art nemli bir farkllama gstermitir. 1998-2002 dneminde allan saatbana verimlilik ylda ortalama yzde 4,9 orannda artarken, bu art oran 2003 -2007dneminde yzde 7,6ya ykselmi, 2008-2015 dneminde ise yzde 2,2ye gerilemitir.


7/39

art, malat Sanayi Yurtii FE ve TFE genel endeksindeki ylllk ortalama artn gerisindekalrken, dier dnemlerde her iki endeksinde zerinde art gstermitir.

malat sanayinin rekabet gc performansn gereki bir ekilde deerlendirebilmekiin, nominal birim igc maliyetindeki geliimin incelenmesinde yarar grlmektedir.Nominal Birim cret Endeksi, saatlik igc maliyeti endeksinin saatlik igc verimlilikendeksine blnmesiyle elde edilmektedir. Bu endeks, birim retim bana igcmaliyetindeki geliimi gstermektedir.

Nominal Birim cret Endeksi = [ allan Saat Bana gc MaliyetiEndeksi / (retimEndeksi / retimde allan SaatEndeksi) ]

Tablo:5-malat Sanayiinde gc MaliyetiSaatlik gc Maliyeti

EndeksiNominal Birim cret

Endeksi

(2010=100)%

Deiim (2010=100)%

Deiim1997 4,2 8,2

1998 7,6 84,1 15,1 83,3

1999 14,0 83,1 25,9 71,3

2000 21,8 55,8 37,5 44,8

2001 28,8 31,8 48,9 30,4

2002 39,5 37,2 61,8 26,52003 48,5 23,0 71,0 14,9

2004 55,0 13,4 75,0 5,7

2005 61,8 12,2 72,3 -3,7

2006 68,9 11,5 76,5 5,9

2007 75,4 9,4 81,8 6,9

2008 84,5 12,1 92,5 13,1

2009 92,2 9,1 101,5 9,7

2010 100,0 8,5 100,0 -1,3

2011 109,7 9,7 105,7 5,5

2012 122,0 11,3 119,8 13,4

2013 136 9 12 2 132 5 10 6

Saatlik gc Maliyeti ve Nominal Birimcret Endeksi (2010=100)

0

20

40

60

80

100

120

140

1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015


8/39

2015 ylnda ise, bu unsurlara ilave olarak Euro/Dolar paritesindeki hzl d ve bata ham petrol olmak zere hammadde fiyatlarndaki gerileme, ihracat ve ithalatn bir nceki yla gre

nemli lde dmesine neden olmutur.

1997 ylnda 16,5 milyar dolar ak veren imalat sanayi d ticaret dengesi, yldaortalama olarak, 1998-2002 dneminde 11,0 milyar dolar, 2003-2007 dneminde 24,1 milyardolar, 2008-2015 dneminde ise 37,6 milyar dolar ak vermitir. Genelde kriz dnemlerindeklen d ticaret a, 2011 ylnda 58 milyar dolara, 2013 ylnda ise 55,5 milyar dolara kadarykselmitir.

1997 ylnda, ihracatn ithalat karlama oran yzde 58,6 iken, 1998-2002 dnemindebu oran ortalama yzde 71,1e ykselmitir. Bu ykselite, 2001 krizinin etkisiyle ithalattagzlenen belirgin d etkili olmutur. 2003-2007 ve 2008-2015 dnemlerinde, ihracatn ithalatkarlama oran ykseliini srdrm ve srasyla, yzde 74,6 ve yzde 77,2 olarakgereklemitir.

Tablo:6-malat Sanayi D Ticareti ve Miktar Endeksleri

D Ticaret (Milyon $)Miktar Endeksi

(2010=100)

hracat thalat hracat thalat1997 23.313 39.810 26,5 33,7

1998 24.065 39.042 29,3 32,7

1999 23.958 33.969 30,3 32,6

2000 25.518 44.200 34.8 43,7

2001 28.826 32.686 42.2 32,2

2002 33.702 41.383 49.8 39,4

2003 44.378 55.690 60,8 53,2

2004 59.579 80.447 70,3 68,1

2005 68.813 94.208 77.7 76,8

2006 80.246 110.379 86,6 83,5

2007 101.802 133.938 97,0 94,4

2008 125.188 150.252 102,6 92,7

2009 95 449 111 031 94 4 81 4

malat Sanayinde hracat/thalatOran ve D Ticaret Haddi

60

70

80

90

100


9/39

hracat Kar Marj Endeksi = (malat Sanayi hracat Fiyat Endeksi-$.Cinsi * DolarEndeksi) / Nominal Birim cret Endeksi

hracat kar marj endeksindeki ykselme, ihracatn yurtiine satlara gre daha karlolduunu, d ise i piyasaya satlarn karl olduunu gstermektedir. Bu erevedeincelediinde, 1997-2015 dneminde, 2010=100 bazl ihracat kar marj endeksi dalgalanmagstermi ve bu dnemde ortalama endeks deeri 99,7 olarak gereklemitir. 1997-2000dneminde ortalama 80,5 olan endeks deeri, yurtiine satlarn daha avantajl halegeldiini ifade etmektedir. 2001 finansal krizinin etkisiyle dviz kurlarnda hzl bir ykseligereklemi ve bu durum, ihracat kar marj endeksinin 2001 ylnda 105,3e ykselmesinisalamtr. 2002-2015 dneminde, zamanla dalgalanma gzlenmesine karn, ihracat kar

marj endeksi ortalama olarak 104,8olarak gereklemitir. Bu deerler, 2001 krizi sonrasnda,genel olarak ihracatn i piyasaya sata gre daha avantajl olduunu gstermektedir.

Tablo:7-malat Sanayiinde hracat Kar Marj veNispi thalat Fiyat Endeksi

hracat Kar MarjEndeksi

Nispi thalat FiyatEndeksi

(2010=100)%

Deiim (2010=100)%

Deiim

1997 93,1 156,01998 83,8 -10,0 160,8 3,1

1999 72,9 -13,0 152,4 -5,2

2000 72,2 -1,0 141,7 -7,0

2001 105,3 45,9 165,8 17,0

2002 101,8 -3,3 137,7 -16,9

2003 97,9 -3,8 120,7 -12,4

2004 101,6 3,8 113,5 -6,0

2005 104,4 2,7 103,0 -9,2

2006 109,9 5,3 106,3 3,2

2007 104,5 -5,0 100,0 -6,0

2008 107,1 2,5 101,4 1,4

hracat Kar Marj ve Nispi thalat FiyatEndeksi (2010=100)

80

95

110

125

140

155

170


10/39

d. malat Sanayiinde retici Fiyatlar ve Dviz Kurlar:

malat sanayi sektr d ticarete konu mal reten bir sektr olmas nedeniyle, reticifiyatlarndaki gelimeler i ve d piyasa asndan nemli bir unsuru oluturmaktadr. malatsanayiinde yurtii retici fiyatlar 1998-2015 dneminde ylda ortalama yzde 20,8 oranndaart gstermitir. Alt dnemler itibariyle, enflasyondaki genel d eilimine bal olarak,imalat sanayi retici fiyatlarndaki artlarda belirgin bir d ve dalgalanma gzlenmitir.Nitekim, 1998-2002 dneminde sektrn retici fiyatlarnda yllk ortalama art yzde 58,8 iken,bu oran 2003-2007 dneminde yzde 11,2ye, 2008-2015 dneminde ise yzde 7,1egerilemitir.

Sektrn d ticareteakl nedeniyle, dviz kuru hareketleri imalat sanayi rnlerinini ve d piyasaya satlar ile ithalatn nemli lde etkileyen bir unsur olmaktadr. Bunedenle, dviz kuru hareketlerinin imalat sanayi retici fiyatlar zerindeki etkisi daha bel irginolarak gzlenmektedir. 1998-2015 dneminde, (0,5 Dolar+0,5 Euro)dan oluan kur sepetiendeksindeki yllk ortalama art yzde 17,4 orannda gereklemi ve imalat sanayi yurtiifiyatlarndaki yzde 20,8lik ortalama artn gerisinde kalmtr. Kur sepeti ile retici fiyatlararasndaki belirgin farkllk 2003-2012 dnemindeortaya kmtr. Bu dnemde, kursepeti ylda

ortalama yzde 3,2orannda artarken, sektrnyurtii fiyatlarndaki art yzde 9,1 olmutur.Son ylda bu eilim tersine dnm ve kur sepetindeki art retici fiyatlarnn zerinekmtr.

Tablo:8-malat Sanayiinde retici Fiyatlar ve DvizKurlar (2010=100)

Y-FE malat FiyatEndeksi

Kur Sepeti Endeksi(0,5 $+0,5 Euro)

(2010=100)%

Deime (2010=100)%

Deime1997 4 9 9 3

Y-FE malat Fiyat Endeksi ve KurSepeti Endeksi (2010=100)

140


11/39

dneminde gzlenmitir. Bu sekiz yllk dnemde dolar kurundaki yllk ortalama art sfra yakngerekleirken, euro kurundaki yllk ortalama art yzde 4,2 olmutur. 2002 sonrasnda, dviz

kurlarndaki olduka dk artlar, genel enflasyonla birlikte imalat sanayi yurtii reticifiyatlarndaki artlar da nemli lde snrlandrmtr. 2011 -2014 dneminde, dolar ve eurokurundaki yllk ortalama art, birbirlerine olduka yakn, yzde 9,9 orannda, gereklemi,2015 ylnda ise ABD dolarnn glenmesi sonucunda, dolardaki art euronun olduka zerinekmtr.

Tablo:9-Dolar ve Euro Kuru Endeksleri ve YllkDeiimleri (2010=100)

Dolar Kuru Endeksi Euro Kuru Endeksi

(2010=100)%

Deiim (2010=100)%

Deiim1997 10,1 8,6

1998 17,3 71,8 14,6 70,1

1999 27,8 60,5 22,3 52,8

2000 41,6 49,4 28,9 29,6

2001 81,4 95,8 54,8 89,9

2002 100,3 23,2 71,7 30,9

2003 99,8 -0,5 84,8 18,3

2004 94,9 -5,0 88,8 4,7

2005 89,5 -5,7 84,0 -5,4

2006 95,4 6,6 90,3 7,52007 86,9 -8,9 89,4 -1,0

2008 86,6 -0,3 95,5 6,8

2009 103,2 19,2 108,1 13,2

2010 100,0 -3,1 100,0 -7,5

2011 111,5 11,5 116,8 16,8

2012 119,6 7,3 115,9 -0,8

2013 126,9 6,1 127,1 9,7

2014 145,9 15,0 146,1 15,0

2015 T 181,9 24,7 152,0 4,0

Kaynak: Kalknma Bakanl ve kendi hesaplamalarmz.

Dolar ve Euro Kuru Endeksi (2010=100)

0

20

40

60

80

100

120

140

1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Dolar Kuru Endeksi Euro Kuru Endeksi


12/39

endeksi yerine kur sepeti (0,5 $+0,5 Euro) endeksi kullanldnda daha farkl bir yapgzlenmektedir.

1998-2015 dneminde, kur sepeti bazl reel birim cret endeksindeki yllk ortalama artyzde 0,7 olarak gereklemitir. 1998-2002 dneminde Y-FE malat bazl reel birim cret

d k i ibi k ti b l l bi i t d k i d d il l i d k t ki

Tablo:10-malat Sanayiinde Alternatif Reel Birimcret Endeksleri (2010=100)

Y-FE malat Fiyat E.Bazl Reel Birim cret

Kur Sepeti Bazl ReelBirim cret

(0,5 $+0,5 Euro)

(2010=100)%

Deiim (2010=100)%

Deiim1997 167,8 88,5

1998 182,8 9,0 94,5 6,8

1999 201,5 10,2 103,5 9,5

2000 185,4 -8,0 106,4 2,8

2001 149,9 -19,2 75,1 -29,4

2002 123,9 -17,3 72,3 -3,8

2003 117,4 -5,2 77,0 6,5

2004 109,9 -6,4 81,7 6,1

2005 98,4 -10,5 83,3 1,9

2006 95,4 -3,0 82,8 -0,6

2007 96,4 1,0 93,0 12,3

2008 97,6 1,3 101,8 9,4

2009 107,7 10,3 95,9 -5,8

2010 100,0 -7,0 100,2 4,5

2011 93,3 -6,9 92,8 -7,42012 100,3 7,4 101,8 9,7

2013 106,1 5,8 104,5 2,6

2014 106,9 0,7 101,9 -2,5

2015T 112,3 5,1 99,5 -2,4

Kaynak: TK, Kalknma Bakanl ve kendi

Y-FE ve Kur Sepeti Bazl Reel Birimcret Endeksi (2010=100)

70

80

90

100

110

120

130

140

150

160

170

180

190

200

210

1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Y i-FE Bazl RB Kur Sepeti Bazl RB


13/39

KNC BLM

Dolar ve Euro Bazl Reel Birim cretEndeksi (2010=100)

50

70

90

110

130

150

1997 1999 2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Dolar Bazl RB Euro Bazl RB

Tablo:11-malat Sanayiinde Alternatif Reel Birimcret Endeksleri (2010=100)

Dolar Kuru Bazl BazlReel Birim cret

Euro Kuru BazlReel Birim cret

(2010=100)%

Deiim (2010=100)%

Deiim1997 82,0 96,1

1998 86,9 6,0 103,6 7,8

1999 93,4 7,5 116,1 12,1

2000 90,2 -3,3 129,7 11,7

2001 63,0 -30,2 93,1 -28,2

2002 61,8 -1,9 87,2 -6,3

2003 71,3 15,4 83,7 -4,0

2004 79,2 11,0 84,5 0,9

2005 80,8 2,0 86,0 1,8

2006 80,5 -0,4 85,3 -0,8

2007 94,6 17,5 91,6 7,3

2008 107,3 13,4 97,0 5,9

2009 98,1 -8,5 93,9 -3,2

2010 100,0 2,1 100,0 6,7

2011 95,1 -5,2 90,7 -9,5

2012 100,2 5,4 103,5 14,1

2013 104,5 4,3 104,5 1,02014 102,0 -2,4 101,9 -2,5

2015T 91,4 -10,4 109,2 7,2

Kaynak: Kalknma Bakanl ve kendi hesaplamalarmz.


14/39

Nitekim, 2003-2014 dneminde inaat sektrnde cretle alanlarn pay yzde 5,3tenyzde 12,8e, hizmetler sektrnn pay ise yzde 49,8den yzde 54,8e ykselmitir.

Tablo: 12- malat Sanayi Sektrnn Trkiye Ekonomisi indeki Yeri (% Pay)2003 2005 2007 2009 2011 2014

1.Giriim Says 13,48 12,54 12,21 12,92 12,86 12,452.alan Says 32,55 28,73 28,09 27,13 27,35 26,793.Maa-cretli Says 40,86 35,37 34,93 32,72 31,67 29,744.Maa ve cret demeleri 41,68 39,19 37,07 35,00 34,16 32,555. Faktr Maliyetleriyle Katma Deer 39,09 32,11 33,83 32,79 36,00 35,536.Toplam Katma Deer 39,75 34,19 34,85 33,44 35,36 34,447.retim Deeri 51,11 47,04 46,70 43,81 47,48 43,91

Kaynak: TK ve kendi hesaplamalarmz.

Bu almada, faktr maliyetleriyle katma deer iletme art olarak tanmlanm,toplam katma deerin ise personel maliyetleri ve faktr maliyetleri ile katma deerin (iletmeart) toplamndan olutuu varsaylmtr. ncelenen dnemde, imalat sanayinin toplamkatma deer ve iletme art ve retim deeri iindeki paynda da gerileme meydanagelmitir. Bu dnemde, inaat sektr dier sektrlere gre en olumlu performans sergileyensektr olmutur.

malat sanayi, inaat ve hizmetler sektrne gre daha zayf bir performansgstermesine ramen, kendi iinde nemli bir yapsal deiim gstermitir. 20032014dneminde, imalat sanayinde giriim says 235 binden 333 bine ykselmi, maa-cretlialan says ise 1.890 bin kiiden, 3.385 bin kiiye kmtr (Tablo:13). Bu dnemde, imalatsanayi genelinde ortalama giriim byklnde art gzlenirken, maa -cret demelerininretim deeri iindeki paynda da snrl bir ykseli meydana gelmitir. Ancak, sektrdetoplam katma deer retim oran 2003 ylnda yzde 34 iken, 2014 ylnda bu oran yzde29,4e gerilemitir. Bu dte, iletme art (faktr maliyetleriyle katma deer) / retimoranndaki gerileme etkili olmutur. Dier bir ifade ile, incelenen dnemde imalat sanayi


15/39

Buna karn, faktr maliyetleriyle katma deer/retim deeri oran KOBlerde yzde 18,45iken, byk iletmelerde yzde 19,53tr. Giriim byklkleri arasnda belirgin farkllk cret

seviyelerinde gzlenmektedir. 2013 ylnda imalat sanayi genelinde 1.781 TL. olan aylkortalama cretin, KOBlerde 1.333 TL., byk iletmelerde ise 2.631 TL. olduu grlmektedir.

Takip eden blmlerde, imalat sanayiinde alt sektrlerin performans ve yapsaldeiim, tketim, ara ve yatrm mallar reten sektrler toplulatrlarak incelenecektir. Busektrlere ait temel gstergeler 2003 ve 2014 yllarna ilikin veriler karlatrlarakincelenecektir.

2.Genellikle Tketim Mallar Grubu:

Gda rnleri, iecekler, ttn, tekstil, giyim eyas, deri-ayakkab ve mobilya imalatsektrleri genellikle tketim mallar grubunu oluturmaktadr. 20032014 dneminde, busektrlerin imalat sanayi iindeki arl nemli lde azalmtr. 2003 ylnda bu grubunimalat sanayi retimi iindeki pay yzde 41,9 iken, bu pay 2014 ylnda yzde 34,3egerilemitir(Baknz Tablo:15). Benzer ekilde imalat sanayi katma deeri iindeki paylar yzde41,2den yzde 35,1e; alan says iindeki paylar da yzde 54,8den yzde 46,7yedmtr. Bu dnemde ekonomide gerekleen yksek byme hzna karn istihdam

sorununun arln korumas, genellikle tketim mallar grubundaki tekstil ve giyimsektrlerinde gzlenendk performanstan kaynaklanmtr.

ncelenen dnemde bu grubun katma deer ve kar yaratma kapasitesi, zellikle 2003-2008 dneminde belirgin lde zayflamtr. Nitekim, 2003 ylnda yzde 33,4 olan toplamkatma deer/retim oran, 2008 ylnda yzde 29,7ye gerilemi, 2014 ylnda ise yzde 30,1olarak gereklemitir. malat sanayi genelinde,2004-2008 dneminde giriim bana toplamkatma deer cari fiyatlarla ylda ortalamayzde 5,8 orannda byrken, bu gruptabymeyzde 3,0 olarak gereklemitir. 2009-2014 dneminde, imalat sanayi genelinde yzde 12


16/39

3. Genellikle Ara Mallar Grubu:

Aa-mantar, kt, basm-yaym, petrol rnleri, kimyasal rnler, plastik-kauuk,metalik olmayan mineral rnler ve ana metal sanayi sektrlerigenellikle ara mallar retengrubu oluturmaktadr. Genellikle ara mallar reten sektrlerin imalat sanayi retimi iindekipay 2003 ylnda yzde 34,4 iken, bu pay 2008 ylnda yzde 40,4e kadar ykselmitir. Ancak2008 sonrasnda, bu sektrlerin imalat sanayi retimi iindeki pay gerilemi ve 2014 ylndayzde 37,6 olmutur. Benzer eilim, bu sektrlerin toplam imalat sanayi katma deerleriiindeki paylarnda da gzlenmitir. 2003 ylnda yzde 33,1 olan bu pay, 2008 ylnda y zde36,1e kadar ykselmi, 2014 ylnda ise yzde 32,7ye gerilemitir. retim ve katma deer

paylarnda gzlenen bu eilim, byk lde ana metal sanayi sektrnn payndaki ykselive dten kaynaklanmtr. ncelenen dnemde, bu grupta en olumsuz performanskimyasal rnler ve eczaclk rnleri sektrleri gstermitir. Bu iki sektrn, 2003-2014dneminde imalat sanayi retim iindeki pay 3,1puan, katma deeri iindeki pay ise 3,5puan gerilemitir.

ncelenen dnemde, genellikle ara mallar reten sektrlerin katma deer/retimoranlarnda srekli gerileme gzlenmi ve 2003 ylnda yzde 32,7 olan katma deer/retim

oran 2014 ylnda yzde 25,6olmutur. Ara mallar grubundaalanlarn toplam imalat sanayiiindeki pay,2003 ylnda 22,6 iken, bu pay 2010 ylnda yzde 25,2 ile en yksek seviyesineykselmi, takip eden yllarda azalarak 2014 ylnda yzde 24,4 olarak gereklemitir.Genellikle ara mallar grubunun imalat sanayinde alanlar iindeki payndaki bu ykseli,dier metalik olmayan mineral rnler ve kauuk-plastik rnleri sektrlerindenkaynaklanmtr.

malat sanayi genelinde, 2003-2014 dneminde giriim bana toplam katma deercari fiyatlarla ylda ortalama yzde 9,1 orannda byrken, ara mallar grubunda byme


17/39


18/39

dneminde yllk ortalama byme hz yzde 6,8orannda gereklemitir.Bu iki dnem iinsektrlerin imalat sanayi retim ve katma deerleri iindeki ortalama paylar incelenmitir.

Sektrlerin retim ve katma deer iindeki paylar birlikte deerlendirilmi ve bu paylarnortalamasnda 0,5 puan ve zerinde art gsteren sektrler ykselen sektr, 0,5 puan vezerindeazal gsteren sektrler ise gerileyen sektr olarak tanmlanmtr (Baknz Tablo:18).+/- (0-0,5) arasnda art/azal gsteren sektrler snflandrmaya dahil edilmemitir.

20032014 dneminde imalat sanayi iinde ykselen sektrtanmna uyan altsektr,srasyla, fabrikasyon metal rnleri imalat (+1,55 puan), gda rnleri imalat (+1,04 puan),kauuk veplastik rnleri imalat (+1,03puan), bys.makine ve ekipman imalat(+0,96 puan),ana metal sanayi (+0,74 puan) ve elektrikli tehizat imalat(+ 0,55 puan) sektrleridir.

Bu alt sektrn, karlatrlan iki alt dnemde imalat sanayi retim ve katma deeriiindeki pay, srasyla, 6,3 ve 5,5 puan artarak 2010-2014 dneminde yzde 47 ve yzde43,4e ykselmitir. Ykselen sektrlerin giriim says iindeki pay 4,3 puan artarak yzde40,5e, alanlar iindeki pay ise 5,3 puan artarak 2010-2014 dneminde yzde 40,6yakmtr. retim asndan en iyi performans ana metal sanayi gsterirken, katma deer vealanlar asndan fabrikasyon metal rnleri imalat sektr en olumlu performansgstermitir.

20032014 dneminde, imalat sanayi retim ve katma deer iindeki pay 0,5puan vezerinde azalan sektrler gerileyen sektr olarak tanmlanmtr. Tanma uyan alt sektr,srasyla, tekstil rnleri ( -1,84 puan), giyim eyas imalat (-1,60 puan), kara tatlar imalat (-0,98 puan), bilgisayar-elektronik-optik rnler imalat (-0,81 puan), eczaclk rnleri (-0,79puan) ve ttn rnleri imalat (-0,63 puan) sektrleridir.

Gerileyen sektrlerin, 20032014 dneminde imalat sanayi retim ve katma deeriiindeki pay, srasyla, 7,3 ve 6 puan azalm ve 2010-2014 dneminde yzde 26,1 ve yzde

29 9 l k B


19/39

sektrlerde katma deer/retim orannda, gerileyen sektrlere gre belirgin bir dgereklemitir. 2003-2014 dneminde, ykselen sektrlerde katma deer/retim oran 5,2

puan azalm ve 2014 ylnda yzde 27,3e gerilemitir. Gerileyen sektrlerde ise katmadeer/retim oran 2,8 puan azalm ve yzde 33,4olmutur.

Ykselen sektrler genelinde, giriim bana cretli alan says, 2003 ylnda 7,5 kiiiken, 2014 ylnda 10kiiye kmtr. Gerileyen sektrlerde ise,ortalama giriim bykl 14,2kiiden 2013 ylnda 13,8 kiiye gerilemi, ancak 2014 ylnda 14,9 kiiye ykselmitir. Budnemde, cretli alan says ykselen sektrlerde ylda ortalama yzde 7,2orannda artmve imalat sanayinde cretli istihdam artnn yzde 49,6sbu sektrler tarafndan salanmtr.Gerileyen sektrlerde ise, bu dnemde cretli alan saysndaki yllk ortalama byme

yzde 2,8 olmu ve imalat sanayinde cretli istihdam artnn yzde 20,2si bu sektrlercekarlanmtr. Ortalama cret art her iki grupta da ylda ortalama yzde 9 civarnda artgstermitir. 2003 ylnda ykselen sektrlerde cret seviyesi gerileyen sektrlerden yzde 11,3orannda daha yksekken, bu oran 2014 ylnda yzde 14,8e ykselmitir.

6. Teknoloji Dzeylerine Gre malat Sanayi Gstergeleri:

2003-2014 dneminde, imalat sanayi teknoloji dzeyinde de belirgin bir deiim

gzlenmektedir. Dk teknoloji younluuna sahip geleneksel sektrlerin, imalat sanayiretim, katma deer ve istihdam iindeki paylar, bu dnemde nemli lde gerilemitir.Nitekim, dk teknoloji younluklu sektrlerin, imalat sanayi retim ve istihdam iindekipaylar, 2003 ylnda, srasyla, yzde 47 ve yzde 62,5 iken, 2014 ylnda bu paylar, yzde 40,9ve yzde 55,5e gerilemitir(Baknz Tablo:19).

ncelenen dnemde, imalat sanayi teknoloji dzeyinde arzulanan dzeyeulalamamtr. Dk teknoloji younluklu sektrlerin paylarnda gzlenen dn benzeri,yksek teknoloji younluklu sektrlerde de yaanmtr. 2003-2014 dneminde, yksek teknoloji


20/39

Son yllarda,ekonomide imalat sanayi konusunda yaplan tartmalarda, yksek katmadeerli retim, ar-ge ve inovasyonun tevik edilerek yksek teknolojili retim yapsna ulalmas

ihtiyac ska gndeme getirilmitir. Bylece ekonominin rekabet gcnn artrlmas ve uzundnemde ekonomik byme hznn ykseltilmesi amalanmaktadr. Ancak, 2003-2014dnemine ilikin anket verileri incelendiinde farkl bir yap ile karlalmaktadr. Bu dnemde,orta-yksek teknoloji younluklu sektrlerin paynda snrl bir ykselme gzlenirken, yksekteknoloji younluklu sektrlerin paylarnda d meydana gelmitir. imalat sanayinde dkve orta-dk teknoloji younluklu sektrlerin hakimiyetinde bir art olduunu grlmektedir.Bu iki grubun imalat sanayi retimi iindeki paylar, incelenen dnemde, 1,5 puan artarak2014 ylnda yzde 74,6ya, katma deer iindeki paylar ise 1,5 puan artarak yzde 72,9aykselmitir. stihdam iindeki paylar ise 1,6 puan azalarak 2014 ylnda yzde 81,7 olarak

gereklemitir.

4. Genel Deerlendirme :

malat sanayi sektr d ticarete konu mal retmesi nedeniyle, ekonomideki temelretici sektrlerin banda gelmektedir. Bu durum, imalat sanayi sektrnn kreselgelimelerden en fazla etkilenen sektr olmasn da beraberinde getirmektedir. Dnyagenelinde ve lkemizde kresel kriz sonrasnda yaanan gelimeler, Trkiyede imalat sanayi

nclnde ekonomik bymenin teviki konusunu n plana karm ve bu konudatartmalar younlamtr.

Dnya genelinde, imalat sanayi katma deerinin GSYHya oran snrl ldegerilemitir. ncelenen dnemde, imalat sanayinin ekonomi iindeki yeri gelimi ve gelimekteolan lkeler genelinde birbirlerinden farkl bir eilim gstermitir. Gelimi lkelerde, imalatsanayi katma deerinin GSYH iindeki paynda belirgin bir d gzlenirken, gelimekte olanlkelerin paylarnda art gereklemitir.Gelimekte olan Asya lkelerinde imalat sanayi, dierlke gruplarndan farkl bir yap gstermektedir. Bu lkelerin ihracata dayal imalat sanayi


21/39

yzde 1,7 olarak gereklemitir. Bu durumun, imalat sanayi istihdam endeksinin sadece 20 vezeri alan olan giriimlerin katma deerinin yaklak yzde 80ini oluturan giriimleri

kapsamasndan kaynakland tahminedilmektedir.

1998-2015 dneminde, saatlik igc maliyeti endeksi ylda ortalama yzde 23,3orannda artarken, nominal birim cret endeksindeki yllk ortalama art yzde 18,2 oranndagereklemitir. Bu dnemde, saatlik igc verimindeki yzde 4.4 oranndaki yllk ortalamaart, nominal birim cret artn snrlandrmtr. zellikle 2003-2007 dneminde, nominal birimcretlerdeki art, igc verimliliindeki hzl ykseliin etkisiyle nemli lde snrlandrlmtr.Bu dnemde, saatlik igc maliyeti ylda ortalama yzde 13,8 orannda artarken, nominalbirim cretlerdekiyllk ortalama art yzde 5,8olarak gereklemi, saatlik igc verimindeki

yllk ortalama art ise yzde 7,6olmutur.

1997 ylnda, imalat sanayi sektrnde ihracatn ithalat karlama oran yzde 58,6iken, bu oran 1998-2002 dneminde ortalama yzde 71,1e ykselmitir. Bu ykselite, 2001krizinin etkisiyle ithalatta gzlenen belirgin d etkili olmutur. 2003-2007 ve 2008-2015dnemlerinde, ihracatn ithalat karlama oran ykseliini srdrm ve srasyla, yzde 74,6 veyzde 77,2 olarak gereklemitir. 1998-2015 dneminde, imalat sanayi retim endeksindekiyllk ortalama bymeyzde 4,1 iken, ithalat miktar endeksi yzde 7,4, ihracat miktar endeksi

ise yzde 9,3 orannda art gstermitir. Gerek ithalat gerek ihracattaki belirgin byme 2003-2008 dneminde gereklemitir. Bu dnemde, ihracat miktar endeksindeki yllk ortalamabyme yzde 14,2, ithalat miktar endeksindeki byme ise yzde 19,1 olarak gereklemitir.ncelenen dnemde, imalat sanayinde d ticaret hadleri ise lkemiz lehine gelimegstermitir.

hracat kar marj endeksindeki ykselme, ihracatn yurtiine satlara gre daha karlolduunu, d ise i piyasaya satlarn karl olduunu gstermektedir. Bu endekse gre,1997-2000 dneminde yurtiine satlardaha avantajl iken, 2001 krizi sonrasnda, genel olarak

Ni i ith l t fi t


22/39

2003-2014 dneminde, imalat sanayinin Yllk Sanayi ve Hizmet statistikleri anketi

kapsamnda yer alan sektrler iinde nemli bir arl olduu, ancak bu arln zamaniinde azald grlmektedir. 2003 ylnda anket kapsamndaki giriimlerin yzde 13,5i imalatsanayiinde faaliyet gsterirken, bu pay 2014 ylnda yzde 12,5e gerilemitir. Bu dnemde,inaat sektrndeki giriimlerin pay artarken, hizmetler sektrnn pay azalmtr. malatsanayinin payndaki en belirgin d, maa ve cretli alanlarn paynda gzlenmitir. 2003ylnda, anket kapsamnda maa ve cretle alanlarn yzde 40,9u imalat sa nayiindealrken, bu pay 2014 ylnda yzde 29,7ye gerilemitir. ncelenen dnemde, cretlealanlarn pay, inaat ve hizmetler sektrlerinde nemli bir ykseli gstermitir.

malat sanayi, inaat ve hizmetler sektrne gre daha zayf bir performansgstermesine ramen, kendi iinde nemli bir yapsal deiim gstermitir. 20032014dneminde, imalat sanayinde giriim says 235 binden 333 bine ykselmi, maa-cretlialan says ise 1.890 bin kiiden, 3.385 bin kiiye kmtr. Bu dnemde, imalat sanayigenelinde ortalama giriim byklnde art gzlenirken, maa-cret demelerinin retimdeeri iindeki paynda da snrl bir ykseli meydana gelmitir. Ancak, sektrde toplamkatma deer retim oran 2003 ylnda yzde 34 iken, 2013 ylnda bu oran yzde 29,4egerilemitir.

malat sanayiinde giriim byklklerine gre temel gstergeler incelendiinde, kkve orta lekli giriimciliin nemli bir arl olduu gzlenmektedir. 2013 ylnda imalatsanayiinde toplam giriimlerin yzde 99,5i KOB statsnde bulunmaktadr. KOBler imalatsanayiinde toplam istihdamn yzde 67,9unu olutururken, retim deeri iindeki paylar iseyzde 44,7dir.

malat sanayi genelinde, 2003-2014 dneminde yatrm mallar grubu tketim ve aramallar gruplarna gre daha olumlu bir performans gstermitir.Nitekim imalat sanayi retimi,


23/39

KAYNAKLAR

1. TK, Yllk Sanayi ve Hizmet statistikleri, 2003-2009, tik.gov.tr.2. TK, Yllk Sanayi ve Hizmet statistikleri, 2009-2012, tik.gov.tr.3. TK, Yllk Sanayi ve Hizmet statistikleri, 2013, Haber BlteniSay: 21501, 27 Nisan 2015.4. TK, Yllk Sanayi ve Hizmet statistikleri, 2013, Haber Blteni Say: 21501, 27 Nisan 2015.5. TK, Yllk Sanayi ve Hizmet statistikleri, 2014, Haber BlteniSay: 18865, 30 Aralk 2015.

6.

TK, Kk ve Orta Byklkteki Giriim statistikleri, 2015, Haber Blteni Say: 21864,19 Kasm 2015.

7. TK, Sanayistatistikleri, eitli Haber Bltenleri,tik.gov.tr.8. T.C. Kalknma Bakanl, Ekonomik ve Sosyal Gstergeler 1950-2014. kalknma.gov.tr.9. T.C. Kalknma Bakanl, Temel Ekonomik Gstergeler, eitli Saylar, kalknma.gov.tr.10. Hazine Mstearl, Ekonomik Gstergeler, hazine.gov.tr.11. UNCTAD, Economic Trends-National Accounts, unctadstat.unctad.org.


24/39

E K : 1

TRKYE STATSTK KURUMUMALAT SANAY DNEMSEL GSTERGELER

1. malat Sanayi retim Endeksi: Sanayi retim Endeksinin alt bileeni olan imalat

sanayi retim endeksi, TK tarafndan 2010=100 bazna evrilmitir.

2. Yurtii retici Fiyatlar Endeksi (Y-FE)-malat Sanayi: 1994=100 bazl Toptan EyaFiyatlar Endeksi (TEFE) ve 2003=100 bazl retici Fiyatlar Endeks i (FE) imalat sanayi alt grubuendekslerinden yararlanlarak, TK tarafndan 2003=100 bazl Yurtii retici Fiyatlar Endeksiserisi oluturulmutur. Bu seri, bu almada standardizasyon amal olarak 2010=100 bazlseriye dntrlmtr.

3. Tketici Fiyatlar Endeksi (TFE):1997-2002 dnemi iin 1994=100 bazl Kentsel YerlerTketici Fiyatlar Endeksi, 2003-2014 Dnemi iin 2003=100 bazl Tketici Fiyatlar Endeksi (TFE)kullanlmtr. Her iki seridebu almada2010=100 bazna evrilmitir.

4. malat Sanayi stihdam Endeksi: 1997-2004 dnemi iin 1997=100 bazl malatSanayinde retimde alanlar Endeksi kullanlmtr. Bu endekste, imalat sanayi sektrnde 20ve daha fazla alan olan giriimlerin katma deerinin yaklak % 80nini oluturan giriimlerkapsanmtr. 2005-2014 dnemi iin, 2010=100 bazl Sanayi gc Girdi Endekslerinde yer alanistihdam endeksinin imalat sanayi alt endeksi kullanlm ve tm seri bu almada 2010=100


25/39

E K : 2

MALAT SANAY DNEMSEL GSTERGELER (2010=100)

M A L A T S A N A Y G S T E R G E L E R ( 2010=100)SAATLK MAL.SANAY MAL.SANAY TK DOLAR EURO BRM GC MALYET HRACAT NSPRETM STHDAM ALIILAN GC HRACAT FYAT THALAT FYAT Y-FE TFE YEN TL. YEN TL. Y-FE DOLAR EU RO KAR MARJI THALAT

ENDEKS ENDEKS SAAT ENDEKS MALYET END. ENDEKS ENDEKS MALAT G ene l 1,4985 1,9890 MALAT CNS CNS ENDEKS FY.END.

(2010=100) (2010=100) (2010=100) (2010=100) (2010=100) (2010=100) (2010=100) (2010=100) (2010=100) (2010=100) (2010=100) (2010=100) (2010=100) (2010=100) (2010=100)

1997-1 54,8 111,2 113,7 3,2 79,3 78,1 3,8 3,3 7,9 7,0 175,39 85,07 95,34 93,2 161,0

2 60,3 116,5 119,8 3,8 77,8 74,4 4,4 3,9 9,2 7,9 172,42 82,50 95,79 94,4 155,4

3 63,5 121,6 125,9 4,4 75,1 75,0 5,3 4,5 10,8 8,8 164,43 80,91 98,88 92,9 152,4

4 66,6 121,8 128,0 5,2 73,1 77,5 6,3 5,6 12,5 10,5 158,87 79,47 94,54 92,0 155,0

1998-1 58,9 114,3 116,3 6,4 72,7 77,8 7,1 6,6 14,9 12,1 178,31 84,87 104,60 85,6 163,4

2 61,3 119,3 121,6 7,2 72,8 74,7 7,8 7,4 16,8 13,8 183,32 84,89 103,50 85,7 161,4

3 63,4 120,6 125,1 7,9 73,0 75,8 8,6 8,3 18,1 15,2 181,00 86,14 103,04 84,7 159,4

4 61,8 117,7 121,7 9,1 72,5 77,1 9,5 9,7 19,5 17,3 188,70 91,58 103,36 79,2 158,9

1999-1 53,1 105,3 103,4 11,8 71,7 73,4 10,3 10,9 22,7 19,2 222,09 101,03 119,44 71,0 161,4

2 61,7 108,7 111,1 12,8 67,6 67,2 11,8 12,2 26,3 21,0 196,27 87,60 109,97 77,1 150,6

3 59,1 107,6 109,0 15,0 66,2 69,5 13,7 13,7 29,2 23,1 200,90 94,53 119,63 70,0 147,7

4 61,1 107,7 111,0 16,4 66,4 72,5 16,0 16,0 33,1 25,9 186,68 90,27 115,46 73,5 149,9

2000-1 54,5 98,9 100,2 19,9 66,3 69,9 18,5 18,3 37,5 27,9 196,73 97,27 130,81 68,1 141,4

2 64,7 106,5 110,2 20,6 65,0 66,8 19,7 19,7 40,6 28,6 177,42 86,18 122,52 75,5 137,4

3 65,8 107,4 110,0 22,4 65,0 69,9 20,7 20,9 43,0 29,4 180,32 86,97 127,37 74,8 144,9

4 65,2 106,8 109,1 24,5 63,7 69,2 21,9 22,8 45,3 29,7 187,09 90,51 138,09 70,4 143,0

2001-1 54,2 97,6 96,8 25,8 66,8 72,3 23,7 24,9 52,8 36,7 194,29 87,30 125,69 76,5 160,8

2 56,6 97,0 97,0 26,7 64,3 67,6 31,9 30,0 78,6 51,8 143,66 58,31 88,55 110,2 166,6

3 58,8 95,5 96,1 29,9 64,0 68,5 36,7 33,1 92,9 62,4 133,13 52,63 78,35 121,5 173,3

4 56,8 94,7 95,1 32,6 60,7 68,1 42,5 38,2 101,5 68,5 128,39 53,80 79,73 112,9 162,5

2002-1 56,1 90,9 90,9 36,9 61,2 66,7 44,8 42,3 90,5 59,8 133,50 66,16 100,16 92,6 134,5

2 64,4 97,1 99,9 37,7 62,1 66,5 47,5 44,0 93,8 65,0 123,13 62,31 89,91 99,7 131,3

3 65,6 98,7 100,2 40,6 63,4 69,5 52,3 46,1 109,6 81,3 118,51 56,54 76,25 112,2 145,6

4 65,2 100,3 102,1 42,7 64,0 72,0 55,4 50,3 107,4 80,9 120,55 62,21 82,59 102,9 139,5

2003-1 62,0 95,5 95,8 46,7 69,1 72,8 60,5 54,0 109,7 88,7 119,52 65,85 81,49 104,9 132,2

2 67,7 98,9 101,4 46,4 68,7 71,7 59,8 55,9 100,8 86,0 116,08 68,90 80,73 99,7 120,9

3 72,5 100,1 101,9 48,8 69,3 72,7 59,8 56,3 92,7 78,5 114,85 74,09 87,47 93,6 112,7

4 72,4 99,8 101,9 52,2 71,5 75,0 61,6 58,0 96,2 86,2 119,27 76,44 85,28 93,5 117,0

2004-1 69,5 96,2 98,7 53,5 78,8 78,6 63,3 59,1 88,7 83,6 120,05 85,62 90,88 92,0 110,3

2 79,4 101,6 104,7 53,3 79,7 79,4 67,2 60,1 96,5 87,6 104,57 72,80 80,18 109,5 114,0


26/39

E K : 3

YILLIK SANAY VE HZMET STATSTKLER ANKET3

Anket Kapsam ve Gstergeler:

Corafi Kapsam:Trkiye Cumhuriyeti snrlar iinde bulunan tm il ve ile merkezleri ilekyler anket kapsamna dhildir. 20+ alan olan giriimlerin tm, 119 alan olan giriimlerise rnekleme yntemi ile anket kapsamna alnmtr. 20022008 yllar iin NACE Rev.1.1

faaliyet snflamas kullanlmtr. 2009 ylndan itibaren giriimlerin ekonomik faaliyetleri, NACERev.2ye gre snflandrlmtr. Bu almada, ankette yer alan malat Sanayi (C) sektrneilikin gstergeler kullanlmtr. Yllk Sanayi ve Hizmet statistikleri Anketinde, Tarm --ormanclk,balklk (A), Finans ve Sigorta Faaliyetleri (K), Kamu ynetimi ve savunma-zorunlu sosyalgvenlik(O), Hanehalklarnn iverenler olarakfaaliyetleri (T), Uluslararas rgtler-temsilciliklerinfaaliyetleri (U) ve baz snrl faaliyetler,TK tarafndan anket kapsamna alnmamtr.

Giriim: Kaynaklarn tahsisine ilikin karar alma zerkliini kullanarak, mal ve hizmet

reten bir organizasyon birimidir. Giriim bir veya birden fazla yerde bir veya birden fazlafaaliyet yrterek piyasaya mal ve hizmet reten gerek veya tzel kiiliklerdir. Bir giriim yayasal birime ya da yasal birimlerin birleimine kar gelmektedir.

alanlar Says: cretle alanlarn yllk ortalama saysna i sahibi ve ortaklarla,cretsiz alan aile fertlerinin ve raklarn yllk ortalama saysnn eklenmesi ile bulunur.

cretli alan Says:cretli alanlarn says, maa, cret, komisyon, ikramiye, paraba deme veya ayni karlklar eklinde yaplan demeleri alan, i akdine sahip ve iveren


27/39

27

EK : 4TABLOLAR ( TK-Yllk Sanayi ve Hizmet statistikleri )

G i r i i m S ay s (Adet)

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

MALAT SANAY TOPLAMI 234633 279031 300081 307023 313470 318176 320815 299928 333288 336893 340413 333099Genelli kle Tketim Mallar (10-15,31) 120900 145655 149115 153403 145580 146768 151280 142987 159607 163411 162493 155676

10 Gda rnleri imalat 27407 31906 30429 36321 30635 34315 39579 35172 39101 40235 41285 42030

11 eceklerin imalat 211 281 288 407 434 466 498 459 482 484 509 530

12 Ttn rnleri malat 19 20 25 24 29 28 24 22 23 24 30 28

13 Tekstil rnleri malat 17301 19726 21050 20882 18614 19730 18147 19836 23012 22757 22682 20130

14 Giyim Eyalar malat 38518 50680 47503 52041 56364 52870 51158 50120 53549 53260 53226 51644

15 Deri ve Deri rnleri malat 6349 7754 10169 9650 8462 7197 7447 6289 7557 7605 7740 7457

31 Mobilya malat 31095 35288 39651 34078 31042 32162 34427 31089 35883 39046 37021 33857

Genelli kle Ara Mallar (16-24) 55673 65271 77041 75064 77794 77307 80132 71056 77336 77226 77596 75658

16 Aa ve Mantar rnleri m. 22034 25874 31031 29987 28806 28611 27542 23134 23826 24449 23534 22512

17 Kat ve Kat rnleri mal. 1718 1906 2264 2403 2503 2372 2263 2146 2465 2201 2410 2501

18 Kaytl Medyann Basm ve o. 7790 9192 12695 11943 12559 12263 13111 11286 12617 12927 12246 11644

19 Kok Kmr ve Petrol rnleri 70 84 104 125 155 195 139 172 224 263 271 232

20 Kimyasal rnler malat 2501 2841 3966 3607 3671 3394 3408 3668 3982 3662 3549 3742

21 Eczaclk rnleri malat 156 161 176 149 168 158 184 199 227 250 307 260

22 Kauuk ve Plastik rnleri m. 10233 11483 12663 13237 14646 15316 18244 16037 18694 17592 18741 17904

23 D.Metalik Olm.Mineral rnler 9170 11216 11148 11321 12568 12679 12948 12208 12990 13473 13797 13913

24 Ana Metal Sanayi 2001 2514 2994 2292 2718 2319 2293 2206 2311 2409 2741 2950

Genelli kle Yatrm Mallar (25-30) 49592 58139 63284 65716 75852 79186 76349 71978 80255 78095 81053 81000

25 Fabrikasyon Metal rnleri m. 32251 38560 41376 42866 49728 51768 50154 47330 55340 54090 55615 55802

26 Bilgisayar, elektronik ve optik .. 277 323 647 558 621 658 613 557 600 570 729 749

27 Elektrikli Tehizat malat 4364 5083 5953 6414 6821 7254 7175 6868 7517 7150 7514 7377

28 Bys.Makine ve Ekipman malat 9242 10263 10263 11007 13217 14502 12780 12335 12148 11681 12466 12356

29 Kara Tatlar malat 3082 3423 4353 4144 4535 4048 4560 4072 3804 3774 3958 3854

30 Dier Ulam Aralar malat 376 487 692 727 930 956 1067 816 846 830 771 86232 Dier malatlar 4403 5372 5581 7342 7852 8078 7326 7380 7726 8366 8644 8949

33 Makine ve e kipman.kurulum-onarm 4065 4594 5060 5498 6392 6837 5728 6527 8364 9795 10627 11816


28/39

28

a l a n l a r S ay s (Adet)

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

MALAT SANAY TOPLAMI 2172190 2392614 2568013 2667080 2761349 2841298 2584773 2852352 3151019 3423468 3529277 3630827

Genelli kle Tketim Mallar (10-15,31) 1190697 1272385 1292411 1317915 1321666 1313159 1206056 1331376 1482697 1638361 1672042 1695169



12 Ttn rnleri malat 22181 22418 20449 20024 16642 18669 17309 6758 6587 4893 4668 3986




31 Mobilya malat 104909 118456 143491 138251 131794 141349 133464 151904 175127 196695 189971 187188









23 D.Metalik Olm.Mineral rnler 116896 134164 150743 168549 179089 181725 157661 192095 209851 228157 242999 24731724 Ana Metal Sanayi 73288 81140 86728 90783 101179 101976 95270 102833 113471 119535 123604 131078







30 Dier Ulam Aralar malat 16652 19436 22983 26529 31209 37991 36564 29280 26778 25313 27510 29125

32 Dier malatlar 32379 35711 41033 44952 46417 56003 46769 50027 53305 56005 60664 63672



29/39

29

c r e t l i a l a n l a r S ay s (Adet)

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014





12 Ttn rnleri malat 22176 22410 20444 20018 16621 18661 17301 6755 6575 4880 4660 3965




31 Mobilya malat 62044 76523 95502 102101 101190 109716 97105 121080 140772 159268 161457 161288









23 D.Metalik Olm.Mineral rnler 105638 121287 139377 156936 166315 167929 143707 180505 197232 215473 232581 23634724 Ana Metal Sanayi 71395 79154 83790 88296 98348 100053 93211 100865 111646 117570 121880 129348








32 Dier malatlar 27633 30401 35682 37310 39404 48605 40636 43496 46419 49508 54221 57213



30/39

30

P e r s o n e l M a l i y e t i (B i n T L.)

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014




11 eceklerin imalat 227133 175294 214548 260123 271140 308881 334188 381387 461422 526641 592069 69454512 Ttn rnleri malat 688212 545267 596697 648213 592508 659856 587860 440808 383953 343662 376038 399636




31 Mobilya malat 390975 587576 748661 871199 1030957 1214816 1117284 1531882 1866620 2437850 2786817 3173984








22 Kauuk ve Plastik rnleri m. 796334 1139630 1297010 1576422 1779472 2257066 2232684 2804562 3415444 3899550 4465742 533474523 D.Metalik Olm.Mineral rnler 1178588 1576997 1956691 2451908 2711073 2948423 2741975 3554835 4165054 5031876 5750436 6637774

24 Ana Metal San ay i 1250862 1611494 1928828 2099999 2541887 2802216 2660885 3091083 3883731 4277445 4942552 5648456








32 Dier malatlar 198817 259104 324882 379220 431285 582429 526850 609361 729283 864943 1091370 1 215337



31/39

31

M a a v e c r e t d e m e l e r i (B i n T L.)

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014








31 Mobilya malat 325019 488617 615214 722982 851250 1009103 942553 1289424 1574313 2050608 2343754 2681915









24 Ana Metal San ay i 1076969 1362735 1632351 1769829 2137372 2363441 2298585 2660464 3345497 3673769 4238240 4854777








32 Dier malatlar 167972 216574 271294 317562 360274 487428 448568 516883 622645 734357 926861 1029273



32/39

32

r e t i m D e e r i (B i n T L.)

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014








31 Mobilya malat 3828554 4757553 6112522 6652867 7329162 8830276 8435313 10486250 14073534 15963483 17669392 19268022









24 Ana Metal Sanayi 18443292 27183555 29017792 40821875 48143710 65052323 42521026 59451076 86837046 91450659 97246702 107712627








32 Dier malatlar 2383923 3468979 4374529 5462829 6650563 7259993 9159148 7747549 10291309 8821598 11571057 10576431



33/39

33

F a k t r M a l i y e t i y l e K a t m a D e e r (B i n T L.)

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014





12 Ttn rnleri malat 797556 920353 719027 1273010 1122074 1038079 1215012 962050 1055099 1417247 1290568 1599599




31 Mobilya malat 1043096 1402722 1278568 1388828 1622277 1853340 1899377 2361676 2860726 3485481 4147140 4493957









24 Ana Metal Sanayi 4186842 6075475 4096225 7198236 6917761 11206331 4857194 8139463 12720991 9142762 12767499 14786503








32 Dier malatlar 775275 730583 568080 803934 1085783 1134494 1242339 1177952 1521114 1540449 1773213 2098764



34/39

34

T O P L A M K A T M A D E E R : Personel Maliyeti + Faktr Mali yetiyle Katma Deer (B i n T L.)

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014





12 Ttn rnleri malat 1485768 1465620 1315724 1921224 1714582 1697934 1802872 1402858 1439053 1760909 1666606 1999235




31 Mobilya malat 1434071 1990298 2027228 2260028 2653234 3068156 3016661 3893558 4727346 5923331 6933957 7667941









24 Ana Metal Sanayi 5437704 7686969 6025053 9298235 9459648 14008547 7518079 11230546 16604722 13420206 17710050 20434959








32 Dier malatlar 974092 989686 892962 1183154 1517068 1716922 1769189 1787313 2250396 2405392 2864583 3314101



35/39

35

T O P L A M K A T M A D E E R / R E T M D E E R (% Pay)

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

MALAT SANAY TOPLAMI 34,04 32,50 28,94 28,76 28,37 28,81 30,06 28,50 27,08 27,13 28,60 29,43

Genelli kle Tketim Mallar (10-15,31) 33,43 32,58 29,02 29,61 28,93 29,67 29,75 27,98 27,04 28,28 29,77 30,05

10 Gda rnleri imalat 28,41 26,01 23,23 23,43 23,71 23,73 24,56 22,62 20,93 22,07 22,98 23,02

11 eceklerin imalat 38,66 35,79 32,10 33,23 32,88 32,85 33,46 32,57 30,62 31,89 29,66 30,33

12 Ttn rnleri malat 54,41 51,70 43,76 53,92 52,37 52,17 41,47 37,85 38,94 37,14 36,65 37,61

13 Tekstil rnleri malat 34,27 35,06 31,39 32,14 29,93 32,25 33,39 29,85 28,65 29,48 32,73 33,74

14 Giyim Eyalar malat 35,93 35,39 31,93 32,47 31,97 34,24 32,98 33,15 34,56 36,39 37,77 37,59

15 Deri ve Deri rnleri malat 32,48 30,42 36,70 27,91 29,04 31,39 31,54 30,19 29,65 31,58 31,46 33,18

31 Mobilya malat 37,46 41,83 33,17 33,97 36,20 34,75 35,76 37,13 33,59 37,11 39,24 39,80

Genelli kle Ara Mallar (16-24) 32,70 31,58 27,75 26,84 26,42 25,71 27,13 26,08 24,18 22,52 24,50 25,59

16 Aa ve Mantar rnleri m. 33,03 31,66 28,23 26,95 27,24 27,38 27,78 28,87 27,85 30,92 30,01 30,73

17 Kat ve Kat rnleri mal. 35,88 32,38 30,63 30,27 30,53 28,79 29,66 27,52 27,38 28,41 27,93 28,91

18 Kaytl Medyann Basm ve o. 40,41 36,86 37,84 33,41 36,81 35,03 38,43 35,36 35,09 36,54 36,67 33,18

19 Kok Kmr ve Petrol rnleri 14,25 14,20 19,06 9,86 11,90 8,98 10,92 9,97 8,21 5,83 6,11 5,67

20 Kimyasal rnler malat 31,94 30,80 25,68 25,39 26,83 26,08 25,91 24,70 23,90 23,44 25,06 26,15

21 Eczaclk rnleri malat 46,50 43,95 41,71 43,32 50,16 55,97 53,11 53,77 49,70 54,15 54,40 54,21

22 Kauuk ve Plastik rnleri m. 36,96 34,68 29,81 28,63 28,35 30,90 34,35 31,09 29,00 29,22 31,06 31,2923 D.Metalik Olm.Mineral rnler 41,34 43,77 38,60 41,42 40,56 38,39 37,81 37,10 37,26 36,47 35,67 37,34

24 Ana Metal Sanayi 29,48 28,28 20,76 22,78 19,65 21,53 17,68 18,89 19,12 14,67 18,21 18,97

Genelli kle Yatrm Mallar (25-30) 36,80 33,66 30,70 30,41 30,09 32,25 34,78 32,48 31,22 31,91 32,95 33,53

25 Fabrikasyon Metal rnleri m. 36,73 36,04 34,14 31,54 33,42 33,39 36,39 34,61 33,77 34,69 35,87 37,64

26 Bilgisayar, elektronik ve optik .. 28,98 25,41 24,67 26,92 26,65 29,73 36,49 33,14 32,94 28,92 36,80 34,32

27 Elektrikli Tehizat malat 36,90 34,30 31,71 30,27 27,15 31,42 33,12 30,36 29,10 29,64 30,65 31,42

28 Bys.Makine ve Ekipman malat 42,01 38,34 35,19 36,57 34,98 37,31 41,51 37,57 35,49 37,21 39,26 39,20

29 Kara Tatlar malat 35,20 31,43 27,05 26,85 27,04 28,27 29,49 27,64 26,46 27,18 27,24 26,86

30 Dier Ulam Aralar malat 60,50 56,31 45,83 45,79 47,29 45,45 46,56 51,34 48,85 47,66 44,17 47,93

32 Dier malatlar 40,86 28,53 20,41 21,66 22,81 23,65 19,32 23,07 21,87 27,27 24,76 31,33

33 Makine ve e kipman.kurulum-onarm 42,88 50,65 49,16 57,61 64,32 59,26 66,29 56,73 59,33 57,95 39,78 46,25


36/39

36

M A A V E C R E T D E M E L E R / R E T M D E E R (% Pay)

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014


Genell ikle Tketim Mallar ( 10-15,31) 7,72 8,40 8,87 8,67 8,79 8,97 8,80 8,60 8,02 8,88 9,16 9,16



12 Ttn rnleri malat 22,41 16,62 16,93 15,65 15,53 17,50 11,77 10,44 9,09 6,49 7,44 6,79




31 Mobilya malat 8,49 10,27 10,06 10,87 11,61 11,43 11,17 12,30 11,19 12,85 13,26 13,92

Genellikle Ara Mallar (16-24) 6,96 6,68 7,11 6,31 6,51 5,95 7,43 6,90 5,88 6,24 6,37 6,60







22 Kauuk ve Plastik rnleri m. 7,40 7,88 8,07 7,30 7,83 8,30 9,05 8,79 7,79 8,36 8,38 8,70

23 D.Metalik Olm.Mineral rnler 9,03 9,20 9,11 9,06 9,14 9,33 9,70 9,87 9,29 10,18 9,19 9,47

24 Ana Metal Sanayi 5,84 5,01 5,63 4,34 4,44 3,63 5,41 4,48 3,85 4,02 4,36 4,51

Genellikle Yatrm Mallar (25-30) 8,43 7,96 8,55 8,16 8,59 9,02 9,80 9,52 8,56 9,60 9,49 9,87






30 Dier Ulam Aralar malat 20,32 17,71 15,07 15,90 16,75 13,97 14,25 15,79 14,56 16,18 15,81 14,0032 Dier malatlar 7,05 6,24 6,20 5,81 5,42 6,71 4,90 6,67 6,05 8,32 8,01 9,73

33 Makine ve ekipman.kurulum-onarm 9,76 15,39 15,41 18,28 20,73 19,56 21,62 20,69 19,41 20,19 13,60 15,96


37/39

37

F A K T R M A L Y E T L E R Y L E K A T M A D E E R / R E T M D E E R (% Pay)

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014


Genelli kle Tketim Mallar (10-15,31) 24,31 22,62 18,46 19,33 18,50 19,09 19,50 17,93 17,66 17,88 19,01 19,26



12 Ttn rnleri malat 29,20 32,47 23,91 35,72 34,27 31,89 27,95 25,95 28,55 29,89 28,38 30,09




31 Mobilya malat 27,25 29,48 20,92 20,88 22,13 20,99 22,52 22,52 20,33 21,83 23,47 23,32

Genelli kle Ara Mallar (16-24) 24,63 23,74 19,34 19,42 18,76 18,73 18,54 18,09 17,36 15,27 17,06 17,89







22 Kauuk ve Plastik rnleri m. 28,19 25,30 20,16 19,95 19,02 21,11 23,81 20,85 19,84 19,41 21,20 21,0723 D.Metalik Olm.Mineral rnler 30,72 32,83 27,77 30,70 29,74 27,40 26,51 25,59 26,42 24,59 24,87 26,23

24 Ana Metal Sanayi 22,70 22,35 14,12 17,63 14,37 17,23 11,42 13,69 14,65 10,00 13,13 13,73

Genelli kle Yatrm Mallar (25-30) 26,90 24,24 20,53 20,74 19,92 21,67 23,46 21,40 21,25 20,67 21,90 21,99






30 Dier Ulam Aralar malat 37,01 35,45 27,93 26,92 27,75 29,07 29,90 32,80 31,95 28,86 25,87 31,63

32 Dier malatlar 32,52 21,06 12,99 14,72 16,33 15,63 13,56 15,20 14,78 17,46 15,32 19,84

33 Makine ve e kipman.kurulum-onarm 31,23 32,17 30,66 36,01 40,06 36,45 41,44 32,87 36,81 34,49 23,65 27,57


38/39

38

MAA-CRET DEMELER / CRETL ALIAN SAYISI ( Yl lk TL.)

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014





12 Ttn rnleri malat 27600 21019 24898 27859 30595 30522 29565 57283 51114 63062 72580 91085




31 Mobilya malat 5239 6385 6442 7081 8412 9197 9707 10649 11183 12875 14516 16628









24 Ana Metal Sanayi 15085 17216 19481 20044 21733 23622 24660 26376 29965 31248 34774 37533








32 Dier malatlar 6079 7124 7603 8511 9143 10028 11039 11883 13414 14833 17094 17990



39/39

39

YKSELEN VE GERLEYEN SEKTRLERN TOPLULATIRILMI GSTERGELER

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014

YKSELEN SEKTRLER

Giriim Says (Adet) 85498 99809 103678 112137 117765 125474 130225 119948 135111 133157 138362 138419

alan Says (Kii) 745299 827572 894219 960470 1016166 1090705 1039024 1156276 1270579 1384785 1434442 1487115

cretli Says (Kii) 642500 714133 782712 844485 896141 964020 907001 1036932 1138872 1260909 1328918 1384871retim Deer (Bin TL.) 84191530 111513513 125326029 158822213 181067583 220227317 190389247 242980434 324163870 356677889 402119959 453814646

Maa-cret demesi ( Bin TL.) 5938735 7858425 9359226 10846852 12619268 15020104 15071727 18225065 21774164 26072616 30056613 35008607

Toplam Katma Deer (Bin TL.) 27347985 34108493 33428833 42666217 46558744 59474441 53210541 63671143 81340473 88153783 107632106 123811936

Fak.Maliyeti yle Katma Deer (Bin TL.) 20361115 24788655 22313474 29790667 31581799 41804810 35734843 42476002 55941450 57692328 72495887 82802510

Top.Katma Deer/Giriim Says (Bin TL.) 320 342 322 380 395 474 409 531 602 662 778 894

Fak.Mal.Katma D./Giriim Says (Bin TL.) 238 248 215 266 268 333 274 354 414 433 524 598

Maa-cret demesi/cretli Says (TL.) 9243 11004 11957 12844 14082 15581 16617 17576 19119 20678 22617 25279

Giriim Says / T.malat Sektr 36,44 35,77 34,55 36,52 37,57 39,44 40,59 39,99 40,54 39,53 40,65 41,55

alan Says / T.malat Sektr 34,31 34,59 34,82 36,01 36,80 38,39 40,20 40,54 40,32 40,45 40,64 40,96

cretli alan Says / T.malat Sektr 33,99 34,41 34,74 35,86 36,61 38,18 40,06 40,44 40,07 40,33 40,56 40,91

retim Deeri / T.malat Sektr 37,73 39,34 40,48 42,17 43,95 46,47 45,29 46,33 46,55 47,53 47,09 47,41

Maa-cret demesi / T.malat Sektr 34,95 36,14 37,13 37,72 38,86 40,72 41,98 42,21 42,54 42,88 42,92 43,31

T.Katma Deer / T.malat Sektr 36,01 37,03 37,31 39,39 39,84 43,56 42,11 42,60 43,13 43,29 44,06

türki̇ye i̇malat sanayi̇ sektöründe geli̇şmeler

Documents