tÜrkÇenİn gÜcÜ

KONUŞMA ANLAŞMA İLETİŞİM DÜŞÜNME KÜLTÜRÜ OLUŞTURMA KÜLTÜRÜ YAŞATMA KÜLTÜRÜ AKTARMA

DİL

Bebekler, dünyaya ilahî bir dille mi geliyor?

II. Friedrik, hiç kimseyle hiçbir şey konuşmaksızın,

iletişim kurmaksızın yetişecek bebeklerin İbraniceyi

mi, Latinceyi mi, Arapçayı mı konuşacaklarını

öğrenmek istedi.

DİLSİZ İNSAN OLUR MU?

Dadılar, sütanneler, en iyi aşçılar ayrı ayrı

odalardaki bebekleri beslemeye başladılar. En iyi

besinlerle bebeklerin karnı doyuruluyordu.

II. Friedrik, bebeklerle ilgilenenlerden tek bir şey

istemişti:

Ülkenin değişik yörelerinden yeni

doğmuş bebekler saraya getirildi.

Bebeklere en iyi biçimde bakılacaktı,

ama kimse onlarla konuşmayacak,

iletişim kurmayacaktı…

Bebekler de birbirini görmeyecekti…

Çünkü çok iyi bakılan bebekler konuşamadıkları için bir süre sonra birer birer öldüler…

Bebeklerin dünyaya ilahî bir dil

getirip getiremedikleri hiçbir

zaman öğrenilemedi…

DİL OLMADANDİL OLMADAN

İNSAN OLMAZ,İNSAN OLMAZ, AİLE OLMAZ,AİLE OLMAZ, TOPLUM OLMAZ,TOPLUM OLMAZ, ULUS OLMAZ,ULUS OLMAZ, KÜLTÜR OLMAZ,KÜLTÜR OLMAZ, UYGARLIK OLMAZ…UYGARLIK OLMAZ…

TürkçeniTürkçenin gücü: n gücü: Tarihi…Tarihi…

Türkçe, kökleri yüzyıllar ötesine uzanan ve Türkçe, kökleri yüzyıllar ötesine uzanan ve

geniş bir coğrafya parçasında konuşulan; yazı, geniş bir coğrafya parçasında konuşulan; yazı,

sanat, edebiyat, kültür, bilim ve eğitim dilidir.sanat, edebiyat, kültür, bilim ve eğitim dilidir.

DÜNYANIN EN ESKİ BEŞ DİLİDÜNYANIN EN ESKİ BEŞ DİLİ

ARAPÇAARAPÇA

FARSÇAFARSÇA

HİNTÇEHİNTÇE

TÜRKÇETÜRKÇE

ÇİNCEÇİNCE

Bugünkü dillerin Bugünkü dillerin büyük bir büyük bir

bölümü yokken bölümü yokken TÜRKÇE TÜRKÇE

VARDI… VARDI…

TÜRK YAZI DİLİNİN İLK ÖRNEĞİTÜRK YAZI DİLİNİN İLK ÖRNEĞİ

Türk siyaset biliminin, Türk siyaset biliminin, tarih biliminin, tarih biliminin, hitabet sanatının hitabet sanatının ilk örneği:ilk örneği:

Orhun yazıtlarında kullanılan dil, Orhun yazıtlarında kullanılan dil,

kuralları oturmuş, gelişmiş bir dildir. kuralları oturmuş, gelişmiş bir dildir.

Mecazlı anlatım dikkat çeker.Mecazlı anlatım dikkat çeker.

Bu verilere göre Türkçe, yaklaşık bin Bu verilere göre Türkçe, yaklaşık bin

beş yüz yıldır yazı dilidir.beş yüz yıldır yazı dilidir.

Bin beş yüz yıllık süre içerisinde Türkçe Bin beş yüz yıllık süre içerisinde Türkçe

ile en güzel edebî ürünler verilmiştir. ile en güzel edebî ürünler verilmiştir.

Türkçe; destanlarda, masallarda, Türkçe; destanlarda, masallarda,

ninnilerde, türkülerde yaşayarak ninnilerde, türkülerde yaşayarak

günümüze ulaşmıştır. günümüze ulaşmıştır.

Bu bakımdan Türkçe, geçmişte de Bu bakımdan Türkçe, geçmişte de

bugün de edebiyat ve sanat dilidir. bugün de edebiyat ve sanat dilidir.

Konuşma dili olarak ise Türkçenin tarihi çok daha eskilere gitmektedir.

Çin kaynaklarında, Türklerin diline ait eski bilgiler yer almaktadır.

Konuşma dili olarak Türkçenin en az 5.000 yıllık bir geçmişi vardır.

Sümercede kökeni açıklanamayan yaklaşık 160 sözün Türkçeden geçtiği ortaya konulmuştur.

Bu, Türkçenin Sümerce ile alışverişte bulunduğunu ve yaşıt olduğunu göstermektedir.

Bilim dili olarak Türkçe

Türkçe, daha Uygurlar döneminde çeşitli dallarda bilim dili olarak gelişmeye başlamıştır. Harf kalıplarıyla ve hareketli harflerle ilkel bir baskı makinesini kullanan ilk Türk topluluğu olan Uygurlar, dönemin çeşitli bilim dallarında eserler vermişler, çeşitli bilim terimleri türetmişlerdir.

Türkçenin Türkçenin gücü: gücü:

YaygınlığıYaygınlığı……

EN ÇOK KONUŞULAN EN ÇOK KONUŞULAN DİLLERDİLLER

ÇİNCEÇİNCE

HİNTÇEHİNTÇE

İSPANYOLCAİSPANYOLCA

İNGİLİZCEİNGİLİZCE

TÜRKÇETÜRKÇE

12 milyon km12 milyon km22’lik bir ’lik bir alanda Türk dilinin çeşitli alanda Türk dilinin çeşitli lehçeleri konuşulmaktadır.lehçeleri konuşulmaktadır.

TÜRKÇENİN KONUŞULMA TÜRKÇENİN KONUŞULMA ALANLARIALANLARI

Türkçe temelde üç coğrafi alanda konuşulmaktadır.Türkçe temelde üç coğrafi alanda konuşulmaktadır.

Orta AsyaOrta Asya : Moğolistan, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, : Moğolistan, Çin, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan, Rusya Özbekistan, Tacikistan, Türkmenistan, Rusya Federasyonu, Azerbaycan, Gürcistan, Afganistan.Federasyonu, Azerbaycan, Gürcistan, Afganistan.

Orta DoğuOrta Doğu: İran, Irak, Suriye.: İran, Irak, Suriye.

Balkanlar ve AvrupaBalkanlar ve Avrupa. Yunanistan, Bulgaristan, . Yunanistan, Bulgaristan, Makedonya, Bosna-Hersek, Yugoslavya, Romanya, Makedonya, Bosna-Hersek, Yugoslavya, Romanya, Polonya. Litvanya, Ukrayna, Moldova (Gagavuzlar)Polonya. Litvanya, Ukrayna, Moldova (Gagavuzlar)

Bunun dışında son yarım asırdaki işçi ve göç dalgalarına Bunun dışında son yarım asırdaki işçi ve göç dalgalarına bağlı olarak; Almanya, Fransa, Hollanda, Danimarka, bağlı olarak; Almanya, Fransa, Hollanda, Danimarka, Belçika, İtalya hatta Japonya, Amerika, Avustralya gibi Belçika, İtalya hatta Japonya, Amerika, Avustralya gibi diğer ülkelere de Türkler yerleşmiş ve Türkçeyi gittikleri diğer ülkelere de Türkler yerleşmiş ve Türkçeyi gittikleri yerlere götürmüşlerdir. yerlere götürmüşlerdir.

TürkçeniTürkçenin gücü: n gücü: Yapısı…Yapısı…

Türkçe, eklemeli (bitişken) bir dildir.Türkçe, eklemeli (bitişken) bir dildir. Yeni sözler ve terimler; türetme veya Yeni sözler ve terimler; türetme veya

birleştirme yoluyla üretilir.birleştirme yoluyla üretilir. Ad veya eylem köklerine, gövdelerine Ad veya eylem köklerine, gövdelerine

getirilen yapım ekleriyle türetme yapılır. getirilen yapım ekleriyle türetme yapılır. Türetme sırasında kökte değişme yaşanmaz.Türetme sırasında kökte değişme yaşanmaz.

Bir örnek:Bir örnek:

Bilişim <Bilişim <bilbil – – ii – – şş – – ii – – m m

Sözlerin birleştirilmesi yoluyla da yeni Sözlerin birleştirilmesi yoluyla da yeni sözler ve yeni terimler türetilebilir. Bu sözler ve yeni terimler türetilebilir. Bu tür sözlere tür sözlere birleşik sözbirleşik söz denir. denir.

Birleştirme sırasında kimi kez sözlerin Birleştirme sırasında kimi kez sözlerin yapısında değişme görülürken, çoğu kez yapısında değişme görülürken, çoğu kez de görülmez.de görülmez.

Bir örnek:Bir örnek:

Bilgisayar < bil – gi + say – ar Bilgisayar < bil – gi + say – ar

Bu özellikler; Türkçenin gelişmeye en uygun dil olduğunu, yeni sözler ve yeni terimler türetmeye elverişli bulunduğunu göstermektedir. Çünkü:

• Türkçedeki 300 yapım eki içerisinde terim türetmeye uygun 170 ek olduğu belirlenmiştir.

• Bu eklerin, ses uyumlarına göre iki, dört veya sekiz biçimleri bulunabilir.

• Türkçedeki söz köklerinin ve gövdelerinin sayısı, on binlerle ifade edilebilir.

Bu verilerle matematiksel olarak, Bu verilerle matematiksel olarak, sayısı milyonları bulan yeni söz ve sayısı milyonları bulan yeni söz ve yeni terim elde edilebilir. yeni terim elde edilebilir.

Türkçedeki bilim ve sanat Türkçedeki bilim ve sanat terimlerini yeni türetmelerle birkaç terimlerini yeni türetmelerle birkaç kat artırmak mümkündür.kat artırmak mümkündür.

Ancak, bunların kurallara uygun Ancak, bunların kurallara uygun türetilmesi ve kullanılabilir türetilmesi ve kullanılabilir özellikler taşıması gerekir.özellikler taşıması gerekir.

Türkçenin gücü: Türkçenin gücü: Söz varlığı… Söz varlığı…

Divanü Lügat-it-TürkDivanü Lügat-it-Türk’ün ’ün

söz varlığı 8.500 civarındadır.söz varlığı 8.500 civarındadır.

TDK’nin TDK’nin Güncel Türkçe SözlükGüncel Türkçe Sözlük’ünde ’ünde

100.000’i aşan söz varlığı 100.000’i aşan söz varlığı bulunmaktadır. bulunmaktadır.

Derleme Sözlüğü’ndeki Derleme Sözlüğü’ndeki yaklaşık 130.000 söz varlığı, yaklaşık 130.000 söz varlığı,

bilim ve sanat terimlerimiz,bilim ve sanat terimlerimiz,

deyimlerimiz, atasözlerimiz,deyimlerimiz, atasözlerimiz,

zenginliklerimizdir…zenginliklerimizdir…

Akrabalık adlarımız, Akrabalık adlarımız,

Renk adlarımız, Renk adlarımız,

Yemek adlarımız,Yemek adlarımız,

… …

son derece zengindir.son derece zengindir.

Anne, baba, kız, oğul, kardeş, amca, hala, dayı, Anne, baba, kız, oğul, kardeş, amca, hala, dayı, teyze, baldız, elti, görümce, enişte, kayın, bacanak, teyze, baldız, elti, görümce, enişte, kayın, bacanak, yenge, gelin, yeğenyenge, gelin, yeğen

Koca, kuma, karı, kayınço, babaanne, anneanne, Koca, kuma, karı, kayınço, babaanne, anneanne, dede, kaynana, kaynata, dünür, nine, torun, evlatlık, dede, kaynana, kaynata, dünür, nine, torun, evlatlık, hısım akraba, cici anne… hısım akraba, cici anne…

böle böle : TeyzeTeyze çocuğuçocuğuBibi: HalaBibi: HalaEbe : Anneanne/babaanneEbe : Anneanne/babaanne

Doğadaki bütün renkler Türkçede karşılığını

bulmuştur…. ateş kırmızısı böcek kabuğubuğday rengicamgöbeğiçivit mavisidemir kırıdemir pası deniz mavisi

deve tüyüdeve tüyüduman rengiduman rengibakır çalığıbakır çalığıbakır kırıbakır kırıbakır rengibakır rengibakla çiçeğibakla çiçeğibal rengibal rengibalköpüğübalköpüğübarut rengibarut rengi

ÖLMEK:ÖLMEK:

göçmek, can vermek, kaybedilmek, göçmek, can vermek, kaybedilmek, hayatını kaybetmek, yaşamını hayatını kaybetmek, yaşamını yitirmek, hayatı sona ermek, yitirmek, hayatı sona ermek, gözlerini hayata kapamak, hayata gözlerini hayata kapamak, hayata gözlerini yummak, son nefesini gözlerini yummak, son nefesini vermek, canı çekilmek, ömrü vefa vermek, canı çekilmek, ömrü vefa etmemek, nefesi bitmek… etmemek, nefesi bitmek…

Allah’ın rahmetine kavuşmak, Allah’ın rahmetine kavuşmak, ebediyete intikal etmek, öbür dünyaya ebediyete intikal etmek, öbür dünyaya göç etmek, ruhunu teslim etmek, göç etmek, ruhunu teslim etmek, vadesi dolmak, Hakk’a yürümek, şehit vadesi dolmak, Hakk’a yürümek, şehit olmak, şahadet mertebesine ermek, olmak, şahadet mertebesine ermek, dünyasını değiştirmek, eceli gelmek, dünyasını değiştirmek, eceli gelmek, vakti gelmek, vadesi dolmak, vadesi vakti gelmek, vadesi dolmak, vadesi gelmek, gelmek, emrihak vaki olmak, ahiret emrihak vaki olmak, ahiret yolcusu olmak…yolcusu olmak…

Ölümün türüne göre:Ölümün türüne göre:

Başını vermek, maktul düşmek, Başını vermek, maktul düşmek, kurban gitmek, canı çıkmak, canı kurban gitmek, canı çıkmak, canı çekilmek, yüreğine inmek, çatlamak, çekilmek, yüreğine inmek, çatlamak, duvağına doymamak, alı yeşili üstüne duvağına doymamak, alı yeşili üstüne dökülmek, gözü açık gitmek, eceline dökülmek, gözü açık gitmek, eceline (canına, kanına) susamak, kanıyla (canına, kanına) susamak, kanıyla ödemek…ödemek…

Argoda:

Zıbarmak, gümlemek, gebermek, kakırdamak, yuvarlanmak, cavlağı çekmek, kalıbı değiştirmek, cartayı çekmek, zartayı çekmek, kuyruğu titretmek, nalları dikmek, başını yemek, iki kolu yanına gelmek, teneşire gelmek, sabaha çıkmamak, postu vermek, dört kolluya binmek, imamın salına binmek…

KOLAY GELSİN !...• I hope it is going smoothly (said

to some one who is either doing or planning to do a job)

• Möge leicht werden (feste Höfl. Angesichts fremder Arbeit)

• Bonne succès (vaeu qu’on adresse á qn qu’an voit s’occuper de qch.)

"Bir Türkçe kelime 17 İngiliz kelimesine bedeldir."

Afyonkarahisarlılaştırmadıklarımızdan mısınız ?

• Aren't you one of those people whom we tried - unsuccessfully - to make resemble the citizens of Afyonkarahisar?

TÜRKÇENİN TÜRKÇENİN GÜCÜ:GÜCÜ:

ETKİSİETKİSİ

Araştırmacı Abdullah Skaljiç, Araştırmacı Abdullah Skaljiç, Sırp-Hırvat dilinde Türkçeden Sırp-Hırvat dilinde Türkçeden geçmiş geçmiş 87428742 kelimenin kelimenin bulunduğunu tespit etmiştir.bulunduğunu tespit etmiştir.

(Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten, (Türk Dili Araştırmaları Yıllığı Belleten,

Ankara 1969)Ankara 1969)

Macar bilimci Suzanne Kakuk’a göre Macar bilimci Suzanne Kakuk’a göre Osmanlı vasıtasıyla, Macarcaya 1382 Osmanlı vasıtasıyla, Macarcaya 1382 cins, 402 şahıs, 224 yer ismi olmak cins, 402 şahıs, 224 yer ismi olmak üzere üzere 20082008 kelime geçmiştir. Hatta kelime geçmiştir. Hatta Türkçenin etkisi kelime vermekle Türkçenin etkisi kelime vermekle kalmamış, bazı Macar şairler Türkçe kalmamış, bazı Macar şairler Türkçe şiirler yazıp söylemiştir. şiirler yazıp söylemiştir.

(Zuzanne Kakauk, Osmanlı Dili Tarihi (Zuzanne Kakauk, Osmanlı Dili Tarihi Araştırmaları, Budapeşte 1973)Araştırmaları, Budapeşte 1973)

Türkçe en çok etkilendiği dil olan Arapçaya Türkçe en çok etkilendiği dil olan Arapçaya binlerce kelime vermiştir. Cezayirli bilim binlerce kelime vermiştir. Cezayirli bilim adamı Muhammed Cheneb, Cezayir adamı Muhammed Cheneb, Cezayir Arapçasında Arapçasında 634634 Türkçe kelime tespit Türkçe kelime tespit etmiştir. Bunların 72’si askerî, 31’i etmiştir. Bunların 72’si askerî, 31’i denizcilik, 39’u besin maddeleri, 59’u alet denizcilik, 39’u besin maddeleri, 59’u alet ve kapkacak, 55’i sanatla ilgili, 313’ü ise ve kapkacak, 55’i sanatla ilgili, 313’ü ise çeşitli sahalara ait kelimelerdir. Örneğin çeşitli sahalara ait kelimelerdir. Örneğin Türkçedeki ‘örnek’ kelimesi aynı anlamda Türkçedeki ‘örnek’ kelimesi aynı anlamda bu dile ‘urnik’, çoğulu ‘arânik’ olarak bu dile ‘urnik’, çoğulu ‘arânik’ olarak geçmiştir.geçmiştir.

(Belleten, 1966)(Belleten, 1966)

Ermeni araştırmacı H. Açaryan’a göre, Ermeni araştırmacı H. Açaryan’a göre, Ermenicede Ermenicede 42624262 Türkçe kelime vardır. Türkçe kelime vardır. Hatta Türkçenin Ermenicedeki etkisi o Hatta Türkçenin Ermenicedeki etkisi o derecedir ki, Türkçenin etkisiyle derecedir ki, Türkçenin etkisiyle Ermeni dilinin yapı ve söz diziminde Ermeni dilinin yapı ve söz diziminde dahi bazı değişiklikler olmuştur.dahi bazı değişiklikler olmuştur.

(Hasan Eren, Türkçedeki Ermenice Alıntılar (Hasan Eren, Türkçedeki Ermenice Alıntılar Üzerine, Türk Dili dergisi, sayı 862.)Üzerine, Türk Dili dergisi, sayı 862.)

Araştırmacı Prof. Dr. Yaşar Yücel, Araştırmacı Prof. Dr. Yaşar Yücel, Bulgar Bilimler Akademisi Bulgar Dili Bulgar Bilimler Akademisi Bulgar Dili Enstitüsünce yayımlanan ‘Bulgar Enstitüsünce yayımlanan ‘Bulgar Dilindeki Yabancı Kelimeler’ Dilindeki Yabancı Kelimeler’ sözlüğünde Bulgarcada sözlüğünde Bulgarcada 25572557 Türkçe Türkçe kelimenin bulunduğunu tespit etmiştir.kelimenin bulunduğunu tespit etmiştir.

(Yaşar Yücel, Bulgarcaya Türkçeden ve (Yaşar Yücel, Bulgarcaya Türkçeden ve

Türklerden Geçen Kelimeler, Bilimler Akademisi Türklerden Geçen Kelimeler, Bilimler Akademisi Bulgar Dili Enstitüsü, 1991.)Bulgar Dili Enstitüsü, 1991.)

Binlerce Türkçe söz yabancı Binlerce Türkçe söz yabancı dillerde…dillerde…

Çincede 300Çincede 300 Farsçada 3.000Farsçada 3.000 Urducada 227Urducada 227 Arapçada 2.000Arapçada 2.000 Rusçada 2.500Rusçada 2.500 Ukraynacada 800Ukraynacada 800 Ermenicede Ermenicede

4.2624.262 Macarcada 2.008Macarcada 2.008 Fincede 118Fincede 118

Rumencede 3.000Rumencede 3.000 Bulgarcada 2.557Bulgarcada 2.557 Sırpçada 8.742Sırpçada 8.742 Çekçede 248Çekçede 248 İtalyancada 146İtalyancada 146 Arnavutçada 3.000Arnavutçada 3.000 Yunancada 3.000Yunancada 3.000 İngilizcede 470İngilizcede 470 Almancada 166 Almancada 166 ……..

Türkçe binlerce söz yabancı Türkçe binlerce söz yabancı dillerde…dillerde…

açıkaçık

Farsçada Farsçada açigaçig “ağaçsız ve açık yer, alan” “ağaçsız ve açık yer, alan”

Ermenicede Ermenicede açik, açiklikaçik, açiklik “kır, ova, açıklık yer” “kır, ova, açıklık yer”

Macarcada Macarcada açsıkaçsık “üzeri açık deniz taşıtı, sandal” “üzeri açık deniz taşıtı, sandal”

Rumencede Rumencede acícacíc, , ustuacícustuacíc “açık, üstü örtülü olmayan” “açık, üstü örtülü olmayan”

Bulgarcada Bulgarcada açík,açík, açtisuvamaçtisuvam “açmak” “açmak”

Sırpçada Sırpçada áčik,áčik, háčik háčik “açık; boş” “açık; boş”

Arnavutçada Arnavutçada açikaçik “açık, aralık, gedik; berrak, aşikar” “açık, aralık, gedik; berrak, aşikar” açiklëkaçiklëk “açıklık, berraklık” “açıklık, berraklık”

Yunancada Yunancada açíh-açiğá açíh-açiğá ““açık açık, açıkça”, açık açık, açıkça”, çikmavíçikmaví “açık “açık mavi”mavi”

YUNANCADAKİ BAZI TÜRKÇE KELİMELER

Avli: Avlu Ahladi: Ahlat Verese: Veresiye Yakas: Yaka Yaurti: Yoğurt Guri: Uğur Zor: Zor Zorizo: Zorlamak Kavgas: Kavga Kavgacis: Kavgacı Kavuki: Kabuk Kaymaki: Kaymak Kalupi: Kalıp Kambura: Kambur

Kapa: Kap Kaplamas: Kaplama Karagiois: Karagöz Karpuzi: Karpuz Kastano: Kestane Kafecis: Kahveci Keçes: Keçe Kefi: Keyif Keftes: Köfte Kimas: Kıyma Koçani: Koçan Kuvas: Kova Kusuri: Kusur Kuti: Kutu Kufos: Kof


Belas: Bela

Boya: Boya

Boyacis: Boyacı

Boi: Boy

Bostani: Bostan

Buto: But

Nisafi: İnsaf

Davli: Davul

Divani: Divan

Dolmas: Dolma

Dobras: Dobra

Duvari: Duvar

Lekes: Leke

Lukumi: Lokum

Mandili: Mendil

Masuri: Masura

Mahalas: Mahalle

Meraki: Merak

Bakalis: Bakkal

Bakiri: Bakır

Baklavas: Baklava

Babas: Baba

Bakses: Bahçe

Bacanakis: Bacanak


Rahati: Rahatlık

Rezili: Rezillik

Savura: Safra

Samari: Semer

Samatas: Şamata

Samovari:Semaver

Sariki: Sarık

Sevdas: Sevda

Siras: Sıra

Senduki: Sandık

Seftes: Siftah

Sik: Şık

Dünias: Dünya

Pazari: Pazar

Pancari: Pancar

Pabuçi: Pabuç

Paras: Para

Pasas: Paşa

Pasturmas: Pastırma

Paças: Paça

Peltes: Pelte

Pilafi: Pilav

Pusi: Pus

Raki : Rakı


Tenekes: TenekeTenceres: TencereTertipi: Tertip Cahi: Ocak Cami: Cami Cemi: Cam Caba: Çaba Topi: Top Tüli: Tül Tulumi: Tulum Tursi: Turşu Tufeki: Tüfek Çai: Çay

Siropi: Şurup Sovas: Sıva Sokaki: Sokak Sultanos: Sultan Sinoro: Sinir Tavani: Tavan Tavli: Tavla Taramas: Tarama Tarife: Tarife Tarsanas: Tersane Tasi: Tas Tahini: Tahin Teli: Tel Tembelis: Tembel

Harciliki: Harçlık

Hasisi: Haşhaş

Hatiri: Hatır

Hafies: Hafiye

Hurmas: Hurma

Çakmaki: Çakmak

Çaruhi: Çarık

Çemberi: Çember

Çepi: Cep

Çimbusi: Cümbüş

Çifliki: Çiftlik

Çobanis: Çoban

Hayati: Hayat

Hayvani: Hayvan

Haki: Haki

Helvas: Helva

Hali: Halı

Halkas: Halka

Hamalis: Hamal

Hamami: Hamam

Handeki: Hendek

Hapi: Hap

Haraci: Haraç

Haremi: Harem


Çuvali: Çuval

Çüreki: Çörek

Fenari: Fener

Fevi: Fes

Fildisi: Fildişi

Fistiki: Fıstık

Flicani: Fincan

Fukaras: Fakir

Fundiki: Fındık

Furnos: Fırın

Fustani: Fistan

Hayati : Hayat

Hayvani: Hayvan

Haki: Haki

Helvas: Helva

Hali: Halı

Halkas: Halka

Hamalis: Hamal

Hamami: Hamam

Handeki: Hendek

Hapi: Hap

Haraci: Haraç

Haremi: Harem

Harciliki: Harçlık

Hasisi: Haşhaş

Hatiri: Hatır

Hafies: Hafiye

Hurmas: Hurma


TÜRKÇETÜRKÇE

TARHİYAYGINLIĞI

YAPISISÖZ VARLIĞI

ETKİSİ

BÜYÜK, GÜÇLÜ VE MÜKEMMEL BİR DİLDİR

TÜRKÇENİN TÜRKÇENİN GÜCÜNDEN GÜCÜNDEN HABERDAR HABERDAR DEĞİLİZ…DEĞİLİZ…

Yabancı sözlerin kullanılması, iş yeri Yabancı sözlerin kullanılması, iş yeri adlarında yabancılaşma gibi adlarında yabancılaşma gibi olumsuzluklar, asla Türkçenin olumsuzluklar, asla Türkçenin yapısından veya yetersizliğinden yapısından veya yetersizliğinden kaynaklanmamaktadır. kaynaklanmamaktadır.

Türkçeye karşı kayıtsızlıktan, Türkçeye karşı kayıtsızlıktan, Türkçenin kullanılışındaki Türkçenin kullanılışındaki özensizlikten, başta ana dilimiz Türkçe özensizlikten, başta ana dilimiz Türkçe olmak üzere kültürel değerlerimize olan olmak üzere kültürel değerlerimize olan ilgisizliğimizden kaynaklanan sorunlar ilgisizliğimizden kaynaklanan sorunlar bulunmaktadır.bulunmaktadır.

Zaman,Zaman, bbazı dillerin aleyhine işliyor…azı dillerin aleyhine işliyor…

21. yüzyılın sonunda, 21. yüzyılın sonunda, yeryüzündeki dillerin yeryüzündeki dillerin yarısına yakınının yarısına yakınının yok olacağı ön yok olacağı ön görüsünde görüsünde bulunulmaktadır. bulunulmaktadır.

Türkçe için yok olma tehlikesi söz Türkçe için yok olma tehlikesi söz konusu değil ama…konusu değil ama…

TÜRKÇEDETÜRKÇEDE

KirlenmeKirlenmeYozlaşmaYozlaşmaYabancılaşmaYabancılaşma

yaşıyoruz.yaşıyoruz.

Sıhhî İmdatSıhhî İmdat CankurtaranCankurtaran AmbulansAmbulansderken…derken…

AMBULANCE !AMBULANCE !

İtibarİtibar

SaygınlıkSaygınlık

PrestijPrestij

PrestigePrestige

Yabancı sözlerin getirdiği olumsuzluklar: Söz varlığımız yabancılaşmaktadır. Karşılığı olan Türkçe sözlerin

unutulmasına yol açmaktadır. Birden fazla sözün yerine

kullanılması durumunda ayrıntılar kaybolmakta, dilimiz kısırlaşmaktadır.

Söyleyişte ve yazılışta karmaşa yaşatmaktadır.

Konuya bu bazda bakmalıyız.Fiyatlar dolar bazında artışta.

Konuya bu temelde (veya) bu esasta bakmalıyız.

Fiyatlar döviz ölçüsünde artışta. (veya) Fiyatlar dövize göre artışta.

Temel, taban, esas, ölçüBazBaz

doğru, dosdoğru, doğruca, dimdik, sapmadan, dönmeden

aracısız, dolaysızdurmadan, duraksız, molasız

directe (Fr.), direct (İng.) direkt satış, direkt ilişki, direkt sefer

trend (İng.)

eğilim, yönelme, yönelim, gelişme yönü, doğrultu; tarz, üslup, meyil, temayül gibi Türkçede değişik cümlelerde 56 farklı kullanım olduğu ortaya konulmuştur.Yard. Doç. Dr. B. Aydoğan, Türk Dili dergisi, Nisan 2004

İkinci Dünya Savaşı’ndan İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra 1953’ten itibaren sonra 1953’ten itibaren Anglosakson kültürünün Anglosakson kültürünün etkisiyle Türkiye’de devlet etkisiyle Türkiye’de devlet eliyle yabancı dille öğretim eliyle yabancı dille öğretim giderek artmıştır. giderek artmıştır.

Üniversitede yabancı dille öğretimLiselerde yabancı dille öğretimİlköğretim okullarında yabancı dille

öğretimAnaokullarında yabancı dille öğretim

SONRASI ?

Yabancı dille öğretim yapılan ülkelerYabancı dille öğretim yapılan ülkeler

NijeryaNijerya KenyaKenya EtiyopyaEtiyopya GanaGana UgandaUganda TanzanyaTanzanya FilipinlerFilipinler HindistanHindistan PakistanPakistan

ArnavutlukArnavutluk MısırMısır SudanSudan BangladeşBangladeş BulgaristanBulgaristan MacaristanMacaristan

TÜRKİYETÜRKİYE

Kültür etkilenmesini, aslında hayatımızın pek çok alanında görüyoruz. Dil de en fazla etkilenen kültür değerlerimizden…

Çok yönlü etkilenme ile karşı karşıyayız. Bu etkilenme hayatımızın pek çok alanında görülüyor.

Dil, en fazla etkilenen kültür değerlerimizden…

Yabancı markalı ürünlerYabancı markalı ürünlerDövizle alışveriş, dövizle kira, dövizle borçDövizle alışveriş, dövizle kira, dövizle borçYemeklerimiz kendisine yer bulamıyorYemeklerimiz kendisine yer bulamıyorMüzikte yozlaşma Müzikte yozlaşma Televizyon dizilerinde yozlaşmaTelevizyon dizilerinde yozlaşmaGeleneklerde yozlaşma...Geleneklerde yozlaşma...

Türk dili dillerin Türk dili dillerin en en

zenginlerindendizenginlerindendir, r,

yeter ki bu dil yeter ki bu dil şuurla işlensin…şuurla işlensin…

Gazi M. Kemal Gazi M. Kemal AtatürkAtatürk

Türkçenin

sağlam bir yapısı

ve

direnç gücü var...

TÜRKÇENİN GÜCÜNE İNANMALIYIZ…

TÜRKÇENİN GÜCÜYLE DONANMALIYIZ…

TÜRKÇE•OKUMALIYIZ•DÜŞÜNMELİYİZ•YAZMALIYIZ•KONUŞMALIYIZ•TARTIŞMALIYIZ

TDK, TÜRKÇEYİ TDK, TÜRKÇEYİ “ŞUURLA” “ŞUURLA”

İŞLEMEKTEDİR İŞLEMEKTEDİR

Türk dili, dillerin en zenginlerindendir; yeter ki bu dil şuurla işlensin.

Atatürk

YÜZ BİNLERCE SÖZ, TERİM, DEYİMTÜRKÇENİN TEMEL SÖZ VARLIĞI’NDA

Güncel Türkçe Sözlük Türk lehçeleri sözlükleriBilim ve sanat terimleri sözlüğüDerleme SözlüğüTarama Sözlüğü Atasözleri ve deyimler sözlüğüTarihsel Sözlük Kişi Adları Sözlüğü

Türk dilinin kendi benliğine, aslındaki Türk dilinin kendi benliğine, aslındaki güzellik ve zenginliğine kavuşması için, güzellik ve zenginliğine kavuşması için,

bütün devlet teşkilâtımızın dikkatli, bütün devlet teşkilâtımızın dikkatli, alâkalı olmasını isteriz.alâkalı olmasını isteriz.

1 Kasım 19321 Kasım 1932

Türkçe bilinci yaygınlaştırılmalıdır… Türkçe bilinci yaygınlaştırılmalıdır… Hepimiz Türkçeye sahip çıkma bilinciyle Hepimiz Türkçeye sahip çıkma bilinciyle hareket etmeliyiz.hareket etmeliyiz.

Dilimizi kirletenler yabancı değil… Dilimizi kirletenler yabancı değil… Dilimizi yine bizim insanımız yozlaştırıyor, Dilimizi yine bizim insanımız yozlaştırıyor, bozuyor… bozuyor…

Türkçe bilincini, toplumun bütün Türkçe bilincini, toplumun bütün katmanlarına yaymalıyız.katmanlarına yaymalıyız.

Dilimizin kirlenmesine duyarsız Dilimizin kirlenmesine duyarsız kalamayız.kalamayız.

Türkçenin kullanılışıyla ilgili Türkçenin kullanılışıyla ilgili olumsuzlukları öncelikle Türk Dil olumsuzlukları öncelikle Türk Dil Kurumuna bildiriniz. Kurumuna bildiriniz.

Bir yurttaş olarak, siz de tepkinizi Bir yurttaş olarak, siz de tepkinizi yasal yollardan ilgili kişilere, ilgili yasal yollardan ilgili kişilere, ilgili kurumlara iletiniz.kurumlara iletiniz.

Türkçenin yabancılaştırılması Türkçenin yabancılaştırılması örnekleriyle karşılaştığınızda, bunu hoş örnekleriyle karşılaştığınızda, bunu hoş karşılamadığınızı açıkça belirtiniz.karşılamadığınızı açıkça belirtiniz.

İş yeri adlarına ölçüt getirilmelidir. Ölçüt, iş yerlerinde Türkçe veya Türkçeleşmiş adlar kullanılmasıdır.

Eğitim sistemimiz Türkçeyi sevdirecek, benimsetecek nitelikte düzenlenmelidir.

Yabancı dille öğretime son verilmelidir.

Resmî ve özel bütün öğretim Resmî ve özel bütün öğretim kurumlarında öğretim dili Türkçe olmalıdır. kurumlarında öğretim dili Türkçe olmalıdır. Yabancı diller, yabancı dil derslerinde Yabancı diller, yabancı dil derslerinde

öğretilmelidir.öğretilmelidir.

YABANCI DİL ÖĞRENİMİNE YABANCI DİL ÖĞRENİMİNE

EVET, YABANCI DİLLE EVET, YABANCI DİLLE ÖĞRENİME HAYIR…ÖĞRENİME HAYIR…

Dilin kullanımıyla ilgili Dilin kullanımıyla ilgili olumsuzlukların yaşandığı olumsuzlukların yaşandığı alanlarda ölçütlerin alanlarda ölçütlerin belirlenmesi için yasal belirlenmesi için yasal düzenleme yapılmalıdır.düzenleme yapılmalıdır.

TÜRKÇE OLMAZSATÜRKÇE OLMAZSA

TÜRK OLMAZ,TÜRK OLMAZ,TÜRK ULUSU OLMAZ,TÜRK ULUSU OLMAZ,TÜRKİYE OLMAZ,TÜRKİYE OLMAZ,TÜRK KÜLTÜRÜ OLMAZ,TÜRK KÜLTÜRÜ OLMAZ,TÜRK UYGARLIĞI OLMAZ…TÜRK UYGARLIĞI OLMAZ…

TÜRKÇEYE SAHİP ÇIKMALIYIZ…Türkçeye sahip çıkarsak, bütün

sorunlar çözülecektir. Dil, kavga konusu olmamalı… Türkçe hepimizin en kutsal varlığıdır... Ortak paydamız Türkçedir…El ele verelim, dilimize hep birlikte

sahip çıkalım…

Gelecek kuşaklara Türk’e yakışır bir Türkçe bırakalım.

tÜrkÇenİn gÜcÜ

Documents