TÜBİTAK PROJELERİ DEĞERLENDİRME

B. Tunga YILMAZ

Proje Bileşenleri

Türkçe ve İngilizce özet ve anahtar kelimeler

Konunun tarihçesi ve/veya literatürdeki yeri

Projenin özgün değeri

Beklenen sonucunun etkileri/yaygın etkisi

Nasıl yürütüleceği (deneysel tasarım/yaklaşım, yöntemler,

ekip, aşamalar ve zaman)

Ekler (özgeçmişler, proforma faturalar, vs.)

Amaç

Önerilen projenin amacı ve erişilecek çıktı(lar)

Konu ve Kapsam

Önerilen projenin konusu ve kapsamı net olarak tanımlanmalı

Amaç ile ilişkisi açıklanmalı

Literatür Özeti

Ham bir literatür listesi değil,

Yeterli bir literatür analizi verilmeli

Bu analiz, önerilen araştırma konusunun literatürdeki

önemini ve doldurulması gereken boşluğu ortaya koymalı

Özgün Değer

Önerilen projenin; teknoloji, metot veya kuram açısından literatüre nasıl bir katkısının olduğu açıkça belirtilmelidir.

Yeni bir fikir, teknoloji, bilimsel yöntem veya kavramsal/kuramsal çerçeve geliştirilmesine yönelik olmalıdır.

Uluslararası indekslere kayıtlı dergilerde veya kitaplarda yayımlanma potansiyeli bulunmalıdır.

Araştırma konusu çok iyi düşünülmüş, alternatifler göz önüne alınmış olmalıdır.

Mevcut bilim ve teknolojideki deneysel yöntemlerdeki eksiklik ve hataları doğru olarak ortaya koyabilmelidir.

Yaygın Etki / Katma DeğeriProje;

Ulusal ekonomiye ve bilimsel birikime katkı sağlamalıdır.

Toplumun sorunlarına çözüm üretebilecek potansiyeli bulunmalıdır.

Sonuçlarından kimlerin ne şekilde yararlanabileceği açıkça ortaya konmalıdır.

Evrensel veya en azında ulusal düzeyde olmalıdır.

Uluslararası alanda Türkiye’nin öncü konuma gelmesine katkı sağlayabilmelidir.

Ülkenin bilimsel ve teknolojik araştırma gücüne, bilim insanı yetiştirilmesi ve yeni yetenekler kazanılmasına katkı sağlama potansiyeli bulunmalıdır.

Materyal ve Yöntemler

Seçilecek yöntemler ve kullanılacak materyal araştırmanın

tasarımı/yaklaşımları ile uyumlu olmalıdır.

Yapılacak ölçümler (ya da derlenecek veriler), kurulacak

ilişkiler ayrıntılı biçimde anlatılmalıdır.

Sonuçların nasıl analiz edileceği, kullanılacak istatistiksel

yöntemler ile bağlantılı olarak açık ve net bir şekilde

ortaya konmalıdır.

Yönetim Düzeni

Projede görev alacak yürütücü ve araştırmacıların,

Projeye ayıracakları ortalama zaman belirtilmelidir.

Proje ekibinin görev sorumlulukları tanımlanmalıdır.

Proje Personeli Kimlerden Oluşmaktadır?

Proje yürütücüsü

Araştırmacı

Bursiyer

Yardımcı personel

Danışman

Proje YürütücüsüDoktora derecesine sahip akademisyen, İdari görevi olmayan tam zamanlı bir bilim insanı,

aynı anda en fazla iki projede yürütücübir projede yürütücü, iki projede araştırmacı veya dört projede araştırmacı olarak görev alabilir.

Bir yürütücünün aynı dönemde iki projesi birden başlatılamaz.

Rektör, Rektör Yardımcısı, Dekan, Enstitü veya Yüksekokul Müdürü, Başhekim, Genel Sekreter, Genel Müdür veya Daire Başkanı bir projede yürütücü olarak görev alamaz, ancak araştırmacı olabilirler.

Araştırmacı

Bilimsel ve teknik sorumluluğa katılarak görev alan,

Üniversitelerde Dr. unvanına sahip olması aranır. Diğer

kurumlarda dört yıllık lisans mezunu olması yeterlidir.

Kesin raporda ve/veya diğer yayımlarda yazarlar arasında

adı geçen,

yürütücü dışındaki kişilerdir.

Bursiyer

Lisansüstü eğitimlerini yapan öğrenciler ile doktoralı kişilerdir.

Yardımcı Personel

Tam veya kısmi zamanlı,

Sürekli veya geçici olarak görev alan,

Kesin raporda adı geçmeyen

Uzman, teknik eleman, teknisyen, laborant, işçi ve benzeri

personeldir.

Danışman

Geçici olarak görev alan araştırmacı veya uzman

Projenin %10’undan az bir bölümünde katkı sağlayan

kişiler

Araştırma Olanakları

Öneren kuruluşta var olan ve projede kullanılacak altyapı olanakları

Çalışma Takvimi

Projede yer alacak başlıca iş paketleri bunlar için önerilen

zamanlama, iş - zaman çizelgesi halinde verilmelidir.

Ayrıca,

projenin belli başlı aşamaları

bunlardan her birinin ne zaman gerçekleşeceği,

bu aşamalarda görev alacak proje personeli ve iş tanımları ek

sayfa kullanılarak ayrıntılı olarak yazılmalıdır.

Personelin niteliği (yürütücü, araştırmacı ve yardımcı personelin

özgeçmiş ve varsa yayınlar listesi) belirtilmelidir.

Bütçe

Bütçe panelde en son değerlendirilir.

Bütçe kalemlerinin gerekçeleri ayrıntılı olarak verilmeli, talep edilen miktarların aşırı veya yetersiz olmadığından emin olunmalıdır.

Bütçe kalemlerinin TÜBİTAK tarafından tayin edilen

oranlara uygun olduğundan emin olunmalıdır.

Başarı Ölçütleri ve B PlanıHangi işlemlerin, ne ölçüde gerçekleştirilmesi durumunda

projenin tam anlamıyla başarıya ulaşmış sayılabileceği belirtilmeli

Bu ölçütler, açık olarak sıralanmalı, her birinin önem derecesi açıklanmalı, tümünün gerçekleştirilememesi durumunda, başarı oranı

belirlenmesine yardımcı olabilecek ipuçları verilmelidir.

Projenin önerildiği şekilde yürütülmesini önemli ölçüde aksatan öngörülmemiş gelişmelerle karşılaşılması durumunda başvurulacak "B Planı" ana hatlarıyla açıklanmalıdır.

Bütçe ve Gerekçesi

Bütçe gerekçelerinin yeterince tatmin edici olması beklenir.

Proje Sunumu ve Değerlendirme Süreci

1001 kodlu projeler Internet üzerinden sunulmaktadır.

Daha sonra imzalı belgeler posta ile gönderilmektedir.

Gerekli bilgi ve dokümanlara TÜBİTAK web sayfasından kolayca ulaşılabilir.

Ancak proje sunumu son güne bırakılmamalıdır.

Değerlendirme Süreci

Sunulan proje önce Araştırma Destek Programlar Başkalığı (ARDEP) tarafından incelenir ve sisteme geçici bir numara ile kaydedilir

Projeler ARDEP ve araştırma gruplarının koordineli çalışması ile konularına göre tasnif edilerek ilgili gruplara dağıtımı yapılır

İlgili Grubun Yürütme Sekreteri Grup Danışma Kurulunun da görüşünü alarak panelist ve panel tarihlerini tespit eder.

Paneller oluşturulur projeler değerlendirilir.

Panellerin Oluşturulması ve Panelistlerin Belirlenmesi

GYK (Grup Yürütme Kurulu) danışma kurulunun da görüşünü alarak panel tarihlerini ve görev alacak panelistleri belirler.

Her bir panel en az 5, en fazla 9 panelistten oluşur ve her bir panelde en az 4, en fazla 8 proje görüşülür.

Her proje en az 2, en fazla 4 panelist tarafından detaylı olarak incelenir,

Her panelist ayrıca paneldeki bütün projeler hakkında bilgi sahip olacak şeklide panele gelir.

Panellerin Oluşturulması ve Panelistlerin Belirlenmesi

Belirlenen panelistlerle grup tarafından ön görüşme yapılarak, panelle ilgili görev, yetki ve sorumlulukları hakkında bilgi verilir.

Panelistler GYKS tarafından YPS’ye girilir ve kendilerine resmi davet yazısı gönderilir.

Panelistler Neye Göre Belirlenir?

Uluslararası Science Citation Index veya benzeri veri tabanları tarafından taranan dergilerdeki yayın sayısı,

Proje yürütme ve mesleki deneyim,

Tarafsız değerlendirme yapabilme.

Kimler Panelist Olamaz?

Tez hocası/öğrencisi olmak;

son 5 yılda makale/tebliğ/proje gibi ortak çalışma yapmış veya yapmakta

olmak,

yakın gelecekte aynı kurumda çalışmalar, görevlendirilmeleri muhtemel

olmak,

projenin hazırlanmasına katkıda bulunmuş olmak,

daha önce yargıya intikal eden bir ihtilafın tarafları olmak,

akraba veya boşanmış olsalar bile 3.derece dahil kan bağıyla veya

2.derece dahil sıhri hısım olmak,

tarafsız davranmayı önleyecek derecede olumlu/olumsuz düşünce/önyargı

sahibi olmak,

Aynı paneldeki bir projede yardımcı araştırmacı olmak.

Panel Süreci

Panel bir moderatör, bir grup çalışanı ve panelistlerden oluşur.

Moderatör panelde görüş belirtemez ve değerlendirmeye

katılamaz. Panelin belirlenen kurallara göre işleyişini sağlar, raporları tutar ve GYKS’ne teslim eder.

Grup çalışanı panel boyunca moderatöre yardımcı olur.

Panel Süreci

Panelde her bir projenin tanıtılması için ilgili projeyi daha detaylı inceleyen panelistlerden kısa bir sunum yapması istenir.

Sunumlardan sonra proje panelistlerce tartışılır.

Tartışmayı takiben değerlendirmeye geçilir.

Panel Süreci / Değerlendirme

Değerlendirme “Ancored Rating Scale” olarak bilinen tanımlayıcı kriterler esas alınarak yapılmaktadır.

Çok İyi: 3, İyi: 2, İyi Değil / Yetersiz: 0

Her bir proje için;Özgün değerYaygın etki Yapılabilirlik

Ayrı ayrı değerlendirilir. Projenin aldığı ortalama panel puanı belirlenir.

Panel Süreci / Değerlendirme

Örnek Değerlendirme

Özgün Değer Yaygın Etki Yapılabilirlik

Panelist 1 İyi İyi Yetersiz

Panelist 2 Çok İyi* İyi İyi

Panelist 3 İyi İyi Yetersiz

Panelist 4 İyi Çok İyi* Yetersiz

Panelist 5 İyi İyi İyi

Panelist 6 Yetersiz* Yetersiz* Yetersiz

Panelist 7 İyi İyi İyi

Projenin Panel Puanı

10/5=2 10/5=2 6/7=0.86

Toplam Puan 2+2+0.86=4.86

Çok İyi: 3 - İyi: 2 – Yetersiz: 0

*Hesaplama Dışında Tutulur

Destek Kararının Verilmesi

Moderatör tarafından hesaplanan panel puanları bir tablo halinde GYKS’ne teslim edilir.

GYK ve GYKS ilgili projelere ilişkin kendi puanlarını (birer puan)

takdir ederler ve sonuçları YBS’ye girer.

ARDEP YBS’den almış olduğu verilerle bir rapor hazırlar ve

başkanlığa sunar.

Başkanlık tarafından desteklenmesine karar verilen projeler ARDEB’e oradan da GYKS’ye bildirilir.

Desteklenmesi uygun bulunmayan proje öneri sahiplerine,

değerlendirme sonuçları, GYKS tarafından yazılı olarak panel raporu ile birlikte bildirilir. Ancak panelist ve moderatör isimleri saklı tutulur.

Proje Sözleşmeleri

Desteklenmesine karar verilen projelerin sözleşmeleri Sözleşme Yönetim Müdürlüğü (SYM) tarafından hazırlanarak öneri sahibine gerekli imzaların tamamlanabilmesi için iletilir. Proje TÜBİTAK Başkanlığı’nca imzalandıktan sonra yürürlüğe girer.

SYM tarafından desteklenmesine karar verilen ve

ödenekleri transfer edilecek projelerin yürütüleceği kurumlardan her bir proje için yarı bir hesap açılması istenir, hesap bilgileri YSB’ye girilir.

Projenizin Desteklenmesini İstiyor Musunuz?

Kural: 1

Fikriniz için doğru uygulama alanını seçin

1001

1002

1007

1008

3501

Diğerleri

Kural: 2 İçerik ve sunum çok önemli!

Yaptığınız işin kalitesini göstermek için son dokunuşları iyice gözden geçirin.

İçerikte; Seçim kriterlerini yansıtan içerik Etik değerler

Sunumda; Anlaşılır bir dil Gerekli çizimler ve özet tabloları İyi organize edilmiş içerik

Olmaması gerekenler: yazım hataları, tutarsızlık, hesaplama sonuçlarında yanlışlık, eksik sayfalar…

Kural: 3

Tüm kriterlerde (özgün değer, yaygın etki, yapılabilirliği) başarılı olmak zorunda olduğunuzu lütfen unutmayınız!

Proje üzerine harcayacağınız emeğinizi tüm kriterlere paylaştırınız. Proje Teklifinizin herhangi bir bölümünü ihmal etmeyiniz.

Derinliğe dikkat edin. Yeterli derinlik sağlandığından emin olun.

Çok uzun da yazmayın.

Değerlendiricilerin teklifin iyi yönlerini bulmak için çaba harcamalarını beklemeyin, konunun neden önemeli olduğunu vurguladığınızdan emin olun.

Kural: 4

Hakemler için hazırlanan değerlendirme rehberini mutlaka kullanın!

Projenizin başlangıç aşamalarında, tecrübeli arkadaşlarınıza hakemler için hazırlanan kılavuzu ve taslak proje teklifinizi vererek değerlendirme alın.

Bu değerlendirme sonucu çıkan tavsiyeler doğrultusunda teklifinizi yeniden kaleme alın.

Hakem Değerlendirme Formu

Projenin özgün değeri ile ilgili kriterler: ÇOK İYİ

Yeni bir fikir, teknoloji, bilimsel yöntem veya kavramsal / kuramsal

çerçeve geliştirilmesine yöneliktir.

Uluslararası indekslere kayıtlı dergilerde veya kitaplarda yayımlanma

potansiyeli bulunmaktadır.

Patent alma potansiyeli bulunmaktadır.

Hipotezler araştırma konusunu incelemek için çok iyi düşünülmüş,

alternatifler göz önüne alınmıştır.

Öneri mevcut bilim ve teknolojideki ve/veya halen kullanılmakta olan

deneysel yöntemlerdeki eksiklik ve hataları doğru olarak ortaya

koymaktadır.

Proje konusunun mevcut bilim ve teknolojideki yeri açıkça ortaya

konulmuş ve gerekli literatür taramasıyla desteklenmiştir.

Hakem Değerlendirme Formu

Projenin yaygın etkisi ile ilgili kriterler: ÇOK İYİ

Evrensel veya yerel düzeyde olma özelliğine sahiptir.Farklı bilimsel ve teknolojik alanlarda kullanılabilme

özelliğine sahiptir.Yeni projelerin üretilmesine temel oluşturabilme özelliğine

sahiptir.Toplumun sorunlarına çözüm üretebilecek niteliktedir.Proje konusu, alanındaki BTYK, DPT veya TÜBİTAK

tarafından belirlenen ülke öncelikleri arasındadır.

Kural: 5

Projenizin;YöntemYönetim DüzeniÇalışma Takvimi

Kısmında yer alan İş Planının, projenin geri kalanında yerine getirmeyi taahhüt ettiklerinizi tam olarak kapsadığından emin olun!

Kural: 6

ARBİS’e kayıt olmayı unutmayın (bu kural projede görev alan tüm araştırmacıları kapsar)

Kural: 7

Yöntem kısmında basit hatalardan kaçınınız. Bu alanda gözünüzden kaçan basit ancak önemli bir husus hakemlerde size karşı önyargı oluşmasına neden olabilir.

Kural: 8

Bütçede dikkatli olunuz. Bütçe her ne kadar en son incelense de bütçe kalemlerindeki dikkat çekici aşırılıklar hakemlerin görüşünü etkileyebilir.

Örneğin, piyasa değeri 20 000 TL olan bir cihaz için istenecek 30 000 TL’lik bir miktar panelistler için ilgi odağı olabilir, hizmet alımı ve seyahat için istenen aşırı miktarlar dikkat çekebilir.

Bu gibi durumlarda bu kalemlere ilişkin gerekçelerin yeterli olduğunuzdan emin olmalısınız.

Kural: 9

Alabileceğiniz tüm yardımlardan yararlanın (yardım almak için çok geç olmasını beklemeyin).

Aşağıdaki mail adresini kaydetmeyi unutmayın.

Prof. Dr. Sabit ERŞAHİN

acapsu@gmail.com

Sıkça Sorulan Sorular

Proje teşvik ikramiyesi kimlere ödenir?Proje ekibinde yer alan proje yürütücüsü, araştırmacılar

ve danışmanlara ödenir.

Burs ödemesi kimlere yapılır?Uygulama amacıyla projede yer alan yüksek lisans ve

doktora öğrencileri ile doktora sonrası araştırmacılara yapılır.

Katkı oranları ne şekilde doldurulmalıdır? Neden önemlidir?Ödemeler nasıl ve ne zaman yapılır?

Proje yürütücüsü hariç araştırmacıların projeye katkı oranları, toplam 100 olacak şekilde yazılmalıdır.

Bu oranlar, TÜBİTAK tarafından proje teşvik ikramiyesi ücretlerinin hesaplanmasında kullanılmaktadır.

Katkı payı %10’un altında olan araştırmacılara Proje Teşvik İkramiyesi ödenmez.

Belirlenen toplam Proje Teşvik İkramiyesinin; %75’i gelişme raporlarının kabulünde, %25’i ise kesin raporun kabulünde ödenir.

Sıkça Sorulan Sorular

Proje süresi üst sınırı nedir?En fazla 36 ay

Başvurunun değerlendirme süresi ne kadardır?Yaklaşık 4 ay

Kurum Hissesi Nedir ve Nasıl Kullanılır?

Kurum Hissesi, proje bütçesinin en fazla %10’una karşılık gelen ödenektir.

Yürütücünün bilgisi dahilinde birim yöneticileri tarafından harcanır.

Projemden yurt içi veya yurt dışına sempozyum katılımı için harcama yapabilir miyim?

Yılda bir kez ve proje süresince toplam iki kez yurt içi / dışı faaliyetler proje bütçesinden desteklenebilir.