tsev teej kawm hmoob txuj ci

38
Tsev teej kawm hmoob txuj Ci,yog ib hauv tshuaj kho peb haiv neeg nplooj siab kom paub pausrpaub ntsis txog lub sam xeeb kev ua neeg nyob hauv ntiaj teb no, I koom haum hmoob txuj ci (Hmong cultural center ) : Tus tshawb fawb thiab tawm tswv yim los tsim phau ntawv no yog : : Yawg xwm puam phij: Tub ntxawg lis paj laum. ( major Tougeu leepalao ) '!Fi: . 'i' \:

Upload: donhan

Post on 09-Jan-2017

312 views

Category:

Documents


9 download

TRANSCRIPT

Page 1: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

Tsev teej kawm hmoob txujCi,yog ib hauv tshuaj khopeb haiv neeg nplooj siabkom paub pausrpaub ntsistxog lub sam xeeb kev uaneeg nyob hauv ntiaj teb no,

I koom haum hmoob txuj ci(Hmong cultural center ): Tus tshawb fawb thiab tawm tswvyim los tsim phau ntawv no yog :

: Yawg xwm puam phij:

Tub ntxawg lis paj laum.( major Tougeu leepalao )

'!Fi: .

'i' \:

Page 2: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

U 'l"ougeu leepalao

si;,',1llilKT,oo( 6t2) 221 ae4s

Military Back GIIOUND.

January 196l: Assistant coorclinator of Area site l5 of Area GatherADC

Muy 1963:Militaqv training at cadet school at pI-LAKI{AO site 14, For 6 monthsDec 1964 : Chief commander coorrlinator of Area on zone 2A LS l5

January 1966: Training in General, technic staff AT LONGCIIIENCOn site 20A for 6 months.

July 1966: Chief commancler coordinator of Area At zone l28 site184 At SANEUNE.

April 1968: Chief Trainer At Training center carnp on site I l3 gatlrerS.G.U and B.O.C

June 1969: Assistant Director, chief Trainer ancl chief comnrancler Ats.4 in center training in Longchieng LS 20A,s.G.u,ll.o.cAnd M.T.T.

l97l to 1975: chief comnrander B.o.c of Area zonesite 20 AtSAMTFIONG.

: My last rrrilitary RANK in the us-LAo ARMY wa.sMAJOR ( comrnandant)

References. Arnerican c.I.A. whose I had worked with At thetraining camp lvere

l/-l\/k. THORT{ZLMr. BOB C'3/-Mr PAT4/- Mr. pAuL5/-Mr. PITE

Page 3: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

Koom haum hmoob txuj ciokeebkwmrdab qhuasocaj ces muaj xws li1/- hmoob keeb kwm, caj ces muaj li no:

ll- poj caj ,2l- poj ces ,3l- pog hlav

o

yawg calyawg ces.yawg hlav

4l- pog ncau, yawg ncau.5l- pog suab, yawg suab6l- pog koob, yawg koob.7l- pog......., yawg.8l- niam......, txiv9/- tub........., nyabl0l- ntxhaise.... Vauvlll- xeeb leej... xeeb ntxwv.

2/- hmoob kev ua dabrua qhua muaj li no:1/- hmoob yog ib tug niam , ib tug txiv yug

tshwm sim los ua neeg nyob tub ntiaj teb no xwb.2l- hmoob kev ua dabr u& qhua raws li poj ua

tseg' yawm ua cia mas yog ib tug dab qhuas xwb.

3l-hmoob txuj ci hwj chim muaj xws li nram no :1/- hmoob rab qeej: qeej yog peb hmoob puav

pheej , eeej yog niam nkauj iab txiv nraug oo ,rutus tsim tawm los rau noob neej hmoob tshuab tsahwj chim thiab cia ua puav pheej rau haiv hmoob.

Page 4: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

2l- hmoob : Raj, ncas , tshuab nplooj yogniam nkauj iab qhia rau noob neej ua kev lomzem los ntxuav kho tib neeg nplooj siab kom nojqab nyob zoo ntsej muag luag ntxhi xwb.

3/- Kwv txhiaj lus taum yog : poj caj yawm cesqhia rau noob neej ua kev laj tav haub yaum txogtxoj kev sib hlub, sib hmovrsib tshua ntawm noobneej txoj kev ua nkauj ua nraug nyob ntiaj teb no.

4l- Zaj tshoob: yog yawm saub qhia rau nkaujmim thiab nraug nus nkawd coj los ua kev teevhawm rau noob neej thaum muaj tub, ntxhais sibyuav ua txij ua nkawm raws li hmoob txuj ci .

5.- Zaj txiv xaiv : yog yawm saub qhia rau noobneej ua kev tsa koob meej hwj chim rau ib lubntees tuag xws li : qhuab qhia kev ncaj nceesrqhiaqhov chaw zoo faus tus neeg tuago foom koobhmoov kev ua nom tswv faj tim huab tais rau ibtsoom tub kiv nyob ntiaj teb kom khaws tau.= nkauj thiab qeej yog hwj chim rau lub ntees.

= qhuab ke yog: ib zagkhawv koob yawm saubqhia kom xa tus neeg tuag tus ntsuj plig mus txogyawm saub lub ntuj pheej xeeb xwb.

6/- Neeb yaig yog: txoov siv yis ib hauv kuabmuaj tsuas los kho noob neej tus kab mob xwb.

Major Tougeu leepalao

Page 5: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

Major Tougeu leepalao lub neej.

-kuv yug lub: 7120130 nyob lub zos phwv lwj,toj xeem nasvas,moos hmoob,xeev khuam( xiengkhouang Laos):kuv kawm ntawv los tsuas tiav nqe.p.3 xeem tau daimntawv pov thawj certificate xyoo 1950 nyob phonsavane

-xyoo 1953 kuv kawm kev cai ua tub rog hav zoov( special guerrilla unit and parachute) nyob Capsaint Jacqueprovince de Saigon south Vietnam ).- xyoo 1960 kuv kawm ntawv fab kis tiav thiab xeem taudaim Certificate nqe. P.6. nyob xiengkhouang Laos

-xyoo 1961 kuv tau txais lub hwj chim tub rog pawg pua(soulieutenant) xyoo 1962 kuv kawm kev cai ua tus thawjtswj tub rog pawg pua nyob lub yeej pham qhomkuv tau txais lub hwj chim thawj tswj ( lieutenant )-xyoo 1963 kuv ua thawj tswj tub rog pawg txhiab nyobZON. 2 .A.BANNA. LS.15. xeev khuam (xiengkhouang)Yog pawg tub rog hav zoov( special guerrilla unit )-xyoo 1965 kuv kawm kev cai nyob office staff thiab tswjhwm tub rog pawg txhiab tiavnyob looj ceeb Laos.kuv tau txais hwj chim yog. Captaine. Xab khais tob )-xyoo 1966 kuv ua thawj tswj pawg txhiab tub rog nyobZON I28.LS.184 nyob tuam phrw lis (xeev xas niam.)

-xyoo 1967 General vaj pov kom kuv los ua xib hwb qhiatsoom tub rog. S.G.u. B.O.C. nyob rau lub yeejmoos cab( camptraining center moungdecha. LS. 113.

-Xyoo 1969 kuv txais hwj chim ua tus lwm thawj tswjthiab ua xib hwb qhia nyob lub yeej( camptraining centerlong cheng looj ceeb ) thiab tau txais lub hwj chim: major(commadant ) ntawm huab tais los tsuas.

Page 6: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

- xyoo 1976 kuv tau coj poj niam tub se khiav tawm lubteb chaws los tsuas mus rau noom qhais taib teb.

-xyoo 1978 kuv tau ua neeg thoj nam mus rau fab kis teb .

French. nyob lub zos Lagny ( xeev paris ): xyoo 1982 kuv tau thoj nam mus nyob lub zos kas kosxeev. Guyane francaise. French Guiana.: lub : 919189 kuv tau thoj nam mus rau America.u.s.a.mus nyob lub zos STPaul,Minnesota.

-xyoo 1993 kuv tau txais lus pom zoo thiab tso cai losntawm hmoob 18 xeem minnesta, kom kuv ua fus xib hwbtshawb fawb qhia hmoob kab lis kev cai kev cai lij chojxws li: mooj kav, moj coj, moj ydffi, moj yeeg qauv lw,mooj keeb cag ko, nywj keeb ntawm haiv neeg hmoobkhaws tseg cia ua puav pheej lawm yav tom ntej , yog li tauhais los no mas thiaj tau los thov ntaub ntawv kev pom zoothiab tso cai los ntawm nom tswv American, mas hmoob 18xeem thiaj teeb tsa tau lub koom haum hmoob no sawv tuaj

_ St Paul , 312/ 20AI.

Cim npe. Major Tougeu leepalao.

Page 7: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

4:

l(

Ieqj,'S'-pwm hrnpob txuj ci.- teej.kflrl;ril txuj,ci yog iU''6ut tshuai t to haiv nees

ko{},Bfruh,pXus, ppb cag, liim rneej,txog txoj kev uaneeg,nypb,ntipj t.b 40; g+ ib haiv teeg nyob ntiaj tebno, {h,gpm,m}+aj tfuj ci lqq qhia haiv nees lawrn, yuavtsum rnui tsinr,lub tsev tqej kawnr los qhia haiv neeg ,

thi*F t+i,,44;11ruiln konr itttri t .v rt.u.;'nr..r, kob v

*Wh,gipj hqiy irqeg zoo, kr,v kqwrn txuj ci nyob rautsev teei kawrn vos ih ohov chaw rrrh trrs hloh trrstsev- t+pj,k4*ro ygg ib qhov chaw rub tus hlob, tusyat plitpi, bi3b iitsws konr'ios haurn xeeb. kev pherrrittidu ,Jo'rnum rnuab nthuav los cob qhia iiui*in..g

:

kom'lag i;',,l,liauu tsev ;.j L**. llruu,r, tib neeg taukawm 41rppi,t"A m?m paub los kho haiv neeg konrmus rati tioj k.y roo. yog nruaj txuj ci es trir tsirn lubtsev tqpj kl*r" lbq ,ob ahi; iliu. i*u** koj txawjntse,npurlm fi'bus los yuav cob qhia tsis tau haiv rleegkom vaftl,*:.j !i, Tsis t4p li no thaum kawg tus txujci yqav ploj tnus. txhu?r haiv neeg nyob ntiaj teb nop,u+v lg.j ntshaw kev huaj vanr. yog li no haiv neegtwg puaj txui lawrn thiaj muaj tsev teej kawm losqhia qws haiv neeg korn varn rneej ncoo nko./.

r I 't ':

koom hatlri hmoob kab lis kev cai.

Page 8: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

Ir

'1€

teej kawtn mas zoo nkaus li ib lub plawv xa ntshav zmus rau tus neeg tej tes, taw thiab cev nqalj daimtawV kom ciaj txhua lub caij. tus ntaub,ntawv maszoonkaus li cov ntshav khiav ntawm cov hlab ntshalosrau hauv lub plawv coj mus lim siab ntsws.lubplawv marn xa mus thoob fau ib ce,yog thaum twglub plawv xa tsis tau coV ntshav rnus rad lub cevlawm ces lub Cev yuav tsum puas tawg mus xwb. yogli hais no. fllob rau saum npoo luaj haiv neeg twg tustxuj ci tsis nthuav dav, tsis muaj lub teej kawm losnthuav cob qhia rau haiv neeg tnas yuav ploj mus lihaiv neeg plam txuj ci no, nWs yuav plarrr txooj cagkev dab qhuas fhooj kavo rnoj coj ntawm haiv neegmus. qhov hais li no vim Yog hws mus koom iuagtxuj ci hauv luag lub teej kawm ces thiaj tsim tsismeej rov fib. haiv neeg twg tsis rnuaj txuj ci kawrnmas haiv neeg ntawd yeej tsis muaj ib tug twg yuavtau los tUav fab zirn phaj pav los sis ib txog numtseem ceeb, vitn tias tsis yog llws tus txuj ci. yog li nothiaj tsis tau rrutn raws siab xav. teej kawm yog ib lubchaw karvrh rau haiv neeg uas rnuaj nuj nqis ntshajplaws. yog thaum twg tsis muaj teej kawm ces haivneeg tsis muaj chaw cia siab rau lub neej pem suab./.

- Tsiab peb caug hmoob: kuv yuav ntos txog hmooblub tsiab peb caug. raws li kuv tau pom mas, hrnooblub tsiab peb caug yog ib lub koob hmoov hwj huaj

Page 9: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

v:

Ir hloov xyoo tshiab, lub h*j huaj hloov no yog hrnoob ,

tsa los xa lub niaj, lub xyoo hauv haiv neeg hfiroob.lub:te,ej,kawnr no peb poj koob yawfil txwv tsawb tsa,los rau hrnoobt peb hmoob yeej ,ib txwln nqauffi p&j, ,,

nqaurn ffuasilos lawrrlpuag ffarn ntej, nram ntxov,,,,lub tpej kawrn no hrnoob suav daws yuav hais tiasyog ib,yam uas saurrn'txhiaj heev, virn haiv hrnoob ibtxwm tgis tnuaj teej kawrn sau los koom zwj xeeb losrau,hrnoob txhawb koob hrrroov, yog li no hnroob i

thiaj ts,Wj trraim lub tsiab peb cau!! no los txais tos lubxyoo lphiab quas lub xyoo laus, ua ke no yog hrnoobntaus nywj rnobi nywj rrkeeg lawm zaj qho kom ntsejtsishrtov,rnuagtsisporn,.lubtsiabpebcaugnoibxyoos tsuas rnuaj cai ua ib zaugxwb, nyob rau lubneej frqnoob thaurn ub los txog rau lub zwi ceeb nohmoob yeej yuav tsurn nruaj kev txhawb lub xyootshiab txhua txhia lub zos ntawm ib xyoos puag ncig t

rov los txog, qhov hmoob ua li no vim yog hmoob l

nyob rau yav hauv sab tsis muaj kev mus los sib cuagyooj yim,tau, hmoob thiaj koorn ua tsis tau ib lub rau ;

ib thaj chaw. hmoob thiaj tau noj tsiab peb caug qhovtxhia, qhov chaw thoob plaws lub teb chaws hnrootr.nianr no tsootrr htnoob uas tua.i tsa lutr kib tinr rrreeinyob rau lub teb chaws no, puas tsinr nyog suav dawsua li qub lawm thiab. los tsirn nyog suav daws yuavtau coj hloov tus qub yeej cum yav tas los lawrn. hais

Page 10: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

Ir txog feetn no kuv yuav teb tsis raws li koj lub siab 4xav yog li cia hla lo lus no mus tharn dua lwm yamyuav zoo dua, vim hrnoob lub siab tsis sib thooj, pebhmoob thiaj li ua rnas phab, rnas lis thiab civ tov, civyam thoob plaws ltrb teb. chaws Asmeslivkas no.- peb cov hrnoob nyob lub teb chaws Ameslivkas noyog Peb txawj sib pov puag mas lub tsiab peb caugyuav yog ib lub koob meej uas yuav tsa tau hmoobhwj chitn thoob qab ntuj yarn ntuaj koob kawg, vimyog suav daws tau tshaj txhawm los ntawm tsoom pejxeerh huab hUrni uas niaj xyoo tuaj txhawb nqa xyuasyam tsirn nyog kawg nkaus lawm. tab sis hmoob tsismuaj tus coji tsis muaj lub siab yuav duj txeegtxhawbhaiv hmoob lub neej. yog li no tsoom hrnoob nyobpuv lub luaj kob xwb no thiaj txorn nyem ua luaj no.hmoob tsa lub peb caug yam ua npaim, ua npus rnuajntau tsav, ntau hom los yeej xav ntsoov rau pej xeemhuab hwrn yam kom xis ntsej rnuag xwb. txhua yarnmuaj xws li. kev lag luam, kwv txhiaj lus taum, suabraj, ncas, qeej, pov pob, ntaus tuj lub, suav hmoobntshoo qeeg lofn zem xauv npo.

Page 11: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

:

{(

'r l,Jtl '.r:. r'{i ,lir l,l

Lub'nbdj hmoob rnuaj ntau yam yog ytlav rrtuab tslbkorn tastas rnes yuav siv sij hawrh trtev loo thiaj yuHvthbev tau'nrbej fert; kuv tliov iriuab mas tab coj iostsoth kwht fau hmoob tbooth sinr txhua tus, ua htejtshaj lub'treej hrnoob yog dab tsi ? lub rleej hnroob '

yog'txoj'kev tsa cuab, tsit yini, kev ncua trtdwlrl haivhrnoob thlab lub xeerri; txoj kev tirhiav noj, nrhiavhaus.,txoj'kev fiyiam, kev ntshaw uAs yog poj rhawvkab, yoWtrlr rhawv kev, ua yirn Jrdav tsav kour rnuainiam; tduaj'txiv, rnuaj tub kiv, muaj cuab ydej toomtxeern'thidj yog lub neej pdv ntoob tsim nyog. hrnootiyog ib tsob luttr sini uas xeeb txawrn los tau ntau fajntatr tiath li pej kurn haiv, tas li krtv xeev xWm tshwmsirn los ua ib trtg me nyuam hmoob, hrds lcuv tsuaspom khiav tsiv teb tsaws chaw tso vaj, tso tsev tseglos txog lub yij cebb no xwb. yav tiratrnr kuv tseemme hnub nyoog tnuaj 6- 7 xyoo los txog rriarn ho, kttvtseem tsis tau ponr lub neej hnroob nyob teb chawslos tsuas nruaj nuj nqis, vinr kuv tsis nruaj li*j, teb,tsis muaj tSeern vaj tseve tej laus los yeej tsis nruai "rtxojl'num laj fai dab tsi, txij li kuv xeev xwn1, yusyinlndej hmoob nyob rau yav hauv sab, yeej tsismuaj,kev kawrn, kuv tsis pollr tej laus tsiin tau dab tsi

Page 12: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

:laI' uas yuav koorn kav lawv ncauj mus thawm niaj 6

thawm xyoo, yarn tej laus ua tau tsuas yog nplej, pobkws, kuab muaj yees thiab twj cuab yeej qho me ntsisniaj hnub no kuv tsis pom hmoob lub neej muaj kevhuaj vam txaus, yog yuay thom kom ntxaws masyuav ntxhov txog kev txhim kho hmoob lub neejnyobrau sab es xias. hmoob kuj nce mus nrog luag kawmtxuj ci coob lawm, xws li nyob los tsuas, thaib, cobtsib,phaj mab thiab ees dias tsoom hmoob nyob rauyaj ces teb tsirn meej tseem ua lub neej raws li pojxeeb tseg, yawm ua cia. Lub neej zam zeb,tuav cosua teb nyob rau yav hauv sab xauv npo li qub,tsiajtxhu los yug nroo pes ntws,tsoom hmoob uas khiavteb tsaws chaw mus rau lwm meem av lawv kuj huajvam thiab zoo lawm ntau xws li. kev kawm txuj mussiab nrog rau kev dab qhuas. muaj ib txhia coj li qub,ib txhia ho hloov mus coj lwm haiv neeg dab qhuas lino kuj muaj ib txhia tsis nyiam lub neej tuav qubtxeeg, qub teg suav daws yuav yawg koob lub npe losua lub xeem lawm yog vim li no ib feem hmoob thiajtau tso yus haiv li dab qhuas tseg, feem no lawy ualub neej yooj yij .lawv rnuaj kev tshawb fawb qhuabqhia rau tej xeeb leej, xeeb ntxwv, lawv tau kawmtxuj raws li lawv thiv meem, lawv cov no sib hais lusyooj yim thiab tsis muaj plaub, muaj ntug los ua kevntxhov. tus ruarn paub mloog, tus ntse paub coj, lawvmuaj kev sib hwm vim lawv ntsia luag lwm haiv neeg

Page 13: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

:

{i lub neej ua rnus. Feem uas tseem coj fab cag leej 7ceeb kum, mooj kav moj coj li poj koob yawm txwvxeeb los lawv tseem ua lub neej nyiam fab kho mobnkeeg los ntawm kev ntseeg xws li: ua neeb, khawvkoob, hu pligi uEr nyuj dab, npua tai thiab lwm yam,ibfeem hrnoob uas tau tuaj nyob rau lwrn teb chawslawv ktrj rnuaj peev xwm ua liaj,ua teb yam coobkawgnkaus, tshaj qhov ntawd rnuaj qee leej kuj tsa tau kiabkhw los yeej cuarn hmoob tuarrr cuab ntau thaj tsarnuas yog cov hmoob nyob meslivkas. lawv txhua feemxyuam los kawrn txuj ci raws li nyias peev xwm losntawm tus kheej ntau dua, yog li no muab hais tau tiashmoob keeb tiam no kuj rnuaj yeej nce qib txhua tustshaj ntawd hmoob muaj dab tsis nyob hauv hrnoobyim neej. lo lus rro xws li yarn uas twb tau htos loslawm, tas kuv xav txhob rne ritsis trtxiv tias: hrnoobrnuaj cag leej ceeb kum, rnooj kav, moj coj, kev ua 'neebo ua yaig, khawv koob, kab tshoob kev kos. uaFaE, ua xau, suab qeej. suab raj. sdab ncas. luaj puabxyu.kwv txhiaj .paj huam. thiab ntau yam ntxiv. tejno puav leej yog htnoob teejo hmoob tug tag nrho.hmoob tseerfl ua tsis tau thawrn tim txawm rnuaj loskuj ntaus nqi tau tias: yog txawj raws luag pej kumcoj yeej cum lawm xwb. tej uas suav daws txawjntawd yog txawj los yeej cuam rau lub neej tshiabkom raws cuag luag nkaus xwb. hais txog hmoob li

Page 14: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

:

{i ntiag tug tiage ces xyuarn khuav nqh a tagtsis paub B

lawrn; tej teeb rneelll xwtll'txheej no feem ntau yogpeb coV hluas planr tas lawrn rrtau.virn tsis tau paubrnuaj leej twg rnuab coj los txhim kho kom zoo korrryooj yinr siv cov ldus,itxhua,,tus kuj txawj txaus haistxog fat luj sinr pheej tsis.muaj tlls paub teenr pautrteeb ua liaj txheej laj lwg korn yooj yinr suav daws rill1us thoob'qtiaj'teb muaj qee leej,Qee tils kuj tseemtxawj:txedg tej nrooj kav rnoj coj cov paub li rro yogfeem tsawg tsis tas li ntawd suav daws kqi ua tsisraws li liaj lwg ib txhis coj, vitn poob luag nttri uaraws luag txttj, poob luag teb ua yoog luag ci . qhovob tuaj hnroob tig los kho hrnoob lub neej txog qhovtwg lawnr,? zimphaj pav los ua hudb tais tswj kavhrnoob qee lub koorn haum thiaj li txeeg txog hrnoobli cag kus, kuj tseern tsis tau paub tias rnuaj pes tsawglub, kootn haum uas tsirrr los kho khaws lub neej t

hrnoob kev kho hmoob lub neej yeej tsis yog ib txoikev ygoj yim kiag, vinr hmoob firuaj kev noj xwb tsisrnu,aj kev nyob, ces hmoob thiaj khwv los iroi xwb,,hmoob tsis khwv los npaj nyob hmoob thiaj xib tsistxog txoj kev kawm; lrrnoob teej,hmoob tug,tus nruajtswv yill1 thia-j tsis siv rab peev xwr-n tsirrr tsa teeb tivlos tswj,los kav hmoob tab txawnr muaj xeev xav taulub zoo tswv yim los tsis tsim tawrn ,kev qaug zogtseetn yuav rov rhuBv tej txhooj,tej quag nws nraj

Page 15: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

:li nws tsim tau ntawd. li no txhuayam txhim kho 9

tsav hmoob txeeg,hmoob kab lis kev cai thiab tseempuav leej yog laj lim plab plaw xwb , hmoob tejtxhooj,tej cai uas niaj hnub txeeg no thiaj tsis muaj ibtxog cai tsuam kab tau ruaj tej xeem thiab txheebmeej rnooj tseem puav leej yog siv cirn xeeb xwb qee

yam kuj xeeb ua plaub ua ntug vim koj nco, kuv tsisnco qee tsav kuj tshwrn kev cib nyeej rau yim neejhmoob kab tshoob, kev kos yog ib yam uas yuavmuaj nqis tshaj rau hmoob tab sis hmoob qog tsis taucoj los siv kom sawrn txhiaj thiab muaj kib tib zooxws luag pej kum haiv ,peb tuaj mus dhau,hmoobtwb ciaj haiv puag nram ntej,maln ntxov los peem

tsheej tsis tau los txog niaj hnub no, ntsug num nonyhav kawg nkaus rau haiv hmoob ,zim phaj pav uathawj nqis los rau hauv hmoob yim neej kom muaj tejyam ntsim siab chim ntsws los leg ua ntej xws li. t

tshoob kos , lub xeem, kev ua pag,ua xau,kev twvtxiaj yuam pov, kev txhawb txhirn keeb feem xyuamthiab kev plees, kev yi hmoob thiaj tsis muaj caij losntxeem haiv thiab pauj plaub haiv. hmoob yog ib haivneeg paub xav,paub khib tab sis hmoob tsis muaj kevmoj them nqag kab zoo hmoob muab hmoob tej cag

kus mooj kav moj coj tab kom txaus hmoob nyiamnyob sau ua pab,ua pawg sib sau kom coob li coobtau los npaj sib pab thaum muaj ib siab ob qis thiabplaub ntug hmoob thiaj tsis muaj txoj kev pauj plaub

Page 16: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

lu

I1i

ntawm lub npe haiv.piv txwv thaum leej thij sau kau

23. 1993 nwS rnuaj ib rooj tshOob noj haus hauv fev

xis naus, kas lis faus nias. thaum txog tus carw piam

thaj, meej koob yuav koin pom niarn pom txiv tso

niarn'hbu bxheejj'cawv piam thaj tog qhUa vauv ho

tsis npaj lm yeeb mus tsab rau niam fxiv ua ntej -ces

tog niant tXiv cia li muab vauv tus theej koob nplua ib

khob cawv loj loj tus meej koob tsis yib,tsis yeern

lees khob cdwV nplua ntawd ces thawj conr thiab I

meej koob thiaj li sib cav me ntsis thaum kawg thiaj

raug ob tog niam txiv txiav txim, vim tsis muaj teeb

tiv los tSWj rooj tshoob,rooj kos ,hmoob dawb,hmoob

lees nlias'triUaj rryias cai ib rab teb ib tsa txuj,ib puas

yam tseiv yog tawm ntawm tus kav xwm. tshoob kos

isis muaj chaw khuafn los tuaj plam ntawm kev coj

cai koob ntUs taus,xov los flyog qhov kawg no thiaj

meej t'au tSooin tub keeb nyeem paub fxhij txhua lub

zwj ceeb no,tsiin nyog suav daws ).uav tau xyuam

xim lavwii tsis lxhob ua li tej laus niaj fxhis piv txoj

lUs tias platrb xo ncej ntrJg nyias ntsais puav tam

nplooj nqeeb ./.

- neej iiplo phim neej kho. hmoob lub neej thaum

nyob i.U chaws los tsuas, yus xav ua dab tsi los ua

ywj ,siab xWb, xws li kev ua liaj,ua teb tsham zoov.

nuv ntses', ntau tshaj ntdWd nws tsis muaj tus yuav

fxwv txiav thiab tsis muaj tus soj qab taug lw uas

vuav rhus'nfhiav yus tom tei teb thiab soj tshawb yus

puag tim tej hav zaov saib yus tua tau dab tsi thiabtua tau pes tsawg fus tsiaj nruab nrag.

Page 17: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

,l i

ltlub neej htnoob tam sim,no ,hnub no rnas txawv 4lawm $e!,heev virn tias suav daws tuaj txog lub teb,chaws nrab ylj looj no luag rnuaj ntau txheej cai lostswj kav fej tsiaj txhtr xws li nuv ntses tsis:pub tshajr4p tus. ,tua,lras tsis pub tshaj fatr tus. luag kheev tuat?U, y,arn twg tsuas tuaJau yam ntawd xwb , yog tuamos lwj, kgj tsis pub tua cov maum , txawm ntsib nas ,

ntsib nqsg, ntsib,tsov;trtsib dais los yeej tua tsis tau li- kev,mu.? ua liaj,ua teb los rnuaj tus soj ntsuam saibxyua,Eltih,y*{p luag tsis pub nyiag cog tej yam fxhaumcai , yog,rus noj nyiaj xyuam pab, luag tsis pub yusmus ua liaj,ua teb khwv nyiaj qab rooj,luag tsis pubnyiag kev fnus ua lwm tus zog tom teb yav tas los ktrjmuaj hrnoob tus puav tryiag tawrn rnus va zogthiabua teb lawv raug luag cov vaj yurn mus txheeb ua ratrib txhia hmoob tau khiav poob plig tas ntxiv ntawdrov tharn txog cagkus mooj kav rnoj coj . hmoob lubneej thaurn nyob teb shaws los tsuas xws li thaum ,

nruaj, ib tug laus heeg twg tas zirn lxwv rov Qab, pebhmoob ua kev lis;,kev cai los yog fab rnooj kav rnojcoj, rau tus pheej phiaj ntawd thawm tim piv txwv li, ,

hmoob, ppq thiab tshwm tshav yog yuav tua nyuj ,

ntaqs. tsiaj tau tus pheej phiaj rau hnub sam sabhrnoob tghwfn tshav kwv tus pheej phiaj ntawd musragr#4w.n,tshav puam marn cob nyuj rau tus pheejphiaj ntp,Wd ib tqg zuj zup bg,. yog hmoob pos hnub

lT4,F?t,},rFW$,luag cia,fi gob hlua nyuj mpurn qab

9.?Y, loq,pefn,tup pheej phiaj ntxiv.. ntawrn hrnoobddbqhuas hlbb ua rau tej laus thiuj tuav cai ntom ntohl

Page 18: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

t( tshwj tshem fab rnooj kav moj xws li. twb yog ib 12lub xeem los tsuav tsis yug ib tug dab qhuas cestxawm hais tias ib tug tuag tsis tau ib tug tsev,ceslwm xeem txawv dab mas haj yan caiv. yog yus momtxheej latrt tau lant ua txlraurn dab qhuas ces yus yuavtsurn qaug ffuarn ib tug thiab. peb hmoob lub rreejniaj hnub hiarn no nyob rau cov teb chaws huaj vamyog muaj ib tug laus neeg tag zimtxwv rov qab ,pebhmoob yeej ua tsis tau li hmoob lub siab nyiarn lawrntsuas yog larn ua piv txwv rau ntawm pheej thiaj xwbvirn nyob luag ntuj,luag rnuaj cai kav nruj. nyob luagteb luag rnuaj cai kav khov. neeg tuag luag tsis pubpam hauv lub tsev yus nyob oluag muaj luag ib lubtsev pan tuag , xeem hmoob dab tsis puav leej muspam lub tsev ntawd huv si, txawm tias yog hmoobtshwm tshav los yeej coj tsis tau mus tshwrn tshav litej tsiaj los yeej cab tsis tau los tua ntawm qhov chaw 'pam tuag txiv cuab tsav ciaali mus ntawg tsiaj tornqhov chaW tua tsiaj ces tua tau xwb.- Hais txog tsiab' peb caug thaum nyob teb chaws lostsuas lub tsiab peb caug yog ib lub calj rau tej tubntxhais tuaj hlus pov khaub hnab koom kev lorn zemxaiv tab zagthiab xaiv tub roog tej laus siv lub cibfim no t[aj mus sib ntsib sib tham.niam no lub tsiabpeb caug tryob txawv teb chaws mas qee tsam cesnyias noj nyias tsiab peb caug.tej qho muaj daus xibdaus npu rau thautn txwrn hli noj peb caug lawv *uu b

Page 19: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

r i hloov los noj rau thaum lub caij ntuj qhuas yog 13

yav xya hli,yim hli, cuaj hlis ntawd,xws li nyob xeevkas lis faus nias asmesliskas teb. hmoob haj tseem uatau dab qhuas zoo ib yam li yav neej thaum, tej tub,tejntxhais,kuj tseem ntirn zam tuaj mus pov pob tsheejphiaj thiab hais kwv txhiaj nloo ntws tenr sis feemcoob yog tuaj sib caum ua si lawm xwb, tej laus ces

tsis tseem ceeb lawrn vim lawv niaj huub sib ntsib..t:

-neej hmoob nial hnub niam r1o.hrnoob yog ib nywj keeb uas rryob thoob plaws lubntiaj teb txoj kev nrhiav noj, nrhiav haus, kev txhawb'txhinr poj lag tub yau lub cuab tam. txoj kev xavrnuaj noj; ttluaj haus , txoj kev nrhiav hnub tro tioj tagkis, tag flfho tej tau hais los no puav leej yog lub neejhtttoob twj ceeb no kwv yees Li982 tseem nihiav ,noj,nrhiav haus los ntawm lub dag zoghrnoob lbetntsawg kuj hrhiav noj,nrhiav haus los ntawm lub lijxeeb thiab fab xis laj fai.ua ke rov irrus saiti hmooblub neej rneem cum yog li cas? hmoob lub neej nyobrau chuaj peem xeeb sim,yog ib lub neei yas nyob kqisiab thiab tshwj xeeb heev,hmoob tej chaw txoos,chaw nyob hmoob ua rau pem tej toj roob hauv pes

tej khuabha, tej lub ffas tiaj ntev. feem ntau hmoobtej zej zog,kuj tsis yog chaw tiaj tus. hmoob niaj txhisua vaj, u& tsev rau tej qhov chaw uas rrtxhab nplav,te.i

Page 20: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

tLl:

1i qhov chaw kuj muaj dej haus ntau, tej qhov chaw kujmuaj dej haus tsawg hmoob kuj muaj peev xwrnkhawb qhov kom tau dej siv, ces hmoob tau'tej yamzoe li no los yeej cuarn rau tsoom pej xeem huabhwrn, tiam sis txoj kev siv dej kuj yog lob lem kawgvim hmoob yuav tau nqa los sis ev thoob mus kwv,risffam tej hav dej los siv. qhov hmoob txhim kho tsistau lub neej vim hmoob tsis paub yuav kho li cas ?qhov hmoob mus nyob rau nruab tiag los puav leejtseem txom nyem hmoob yeej tsis muaj lub xeev xavyuav txhab nam txhim kho hmoob. vim suav dawsmuaj liaj ia thiab kev pov puag lub cuab, lub yig uaqhov loj. hmoob xav hais tias tsuav yog luag pej kumhaiv pub hmoob muaj noj, muaj haus. ces hmoob yeejtsis nrhiav laj fab tswv yim dab tsi. hmoob mus kavkiab, kav khw, ces yog lub caij xab yij ceeb xwb. lubcalj twg yog dej nag nqis ces hmoob mus kav kiabkhw tsis tau lawm vim tej kev taug mus los fab nyhothiab muaj lwg ntub ntsuav kev mus los tsis xyeemlaj.

hmoob asnesliskastom qab tsov rog txom fav thiab tsov rog cob tsib uasyog mes lis kas ua tus tswv nyob rau qab teb sab hnubtuaj hauv xov tshoj neeg hmoob yog cov raug mesliskas ntiav ua dev caum trqaf rau ntsug tsov rog no .

yog vim li ntawd neeg hmoob ,neeg hmoob thiaj tsw

Page 21: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

[;ai Mesliskas tawb quav lub sij hawm notab tom yog #

tsovrog kwv tij ,peb txiv txawm nyob rau hauv lostsuastebthaurn tsov rog cob tsib xaus kwv tij kuj los nyob ua kethiab rnuab tus tswj teb chaws tso cia thaum lub teb chawstsis rnuaj tswv kav lawm cov neeg hmoob raug ntes txijtus ua hau ntawm tswv teb chaws txog tus hnav ris khihlab hmoob thiaj peem txoj sia khiav los rau thaib tebnyob rau hauv tej yeej thoj nam puv ntia txhua lub thoobplaws hauv thaub teb.hmoob tau mus thov rau ntiaj tebkorfi pab cawnl hmoob txoj kev tshaib thaurn no niiu3 t.bthiaj tau txoj cai thiab tshawb txog ntaub ntawv uas thaudmesliskas cog tseg rau hmoob ntawd xyuas. Muaj tseebtseg cia.thaum no mesliskas ua tsis tau tes thiaj li tau toshrnoob tuaj nyob tnesliskas tebchaws raws lo lus cog tsegfau hmoob flrarn ntxov , fxij li xyoo 1986 txog niaj rr"uuniartl no tseem tuaj tsis tau tu qab hauv thaib teb tuaj raumesliskas teb, ' hmoob tuaj nyob rau mesliskas teb ntau t

thaj chaw xws li: kaslisfausnias, misnisxaustas, vivximkhOxees. Auslisnkees, vausxeestas, nauskhauslisnas, xoskhauslisnas, ntsdus trtsias, khauslaus las daus, mivtsis nkees,thiab ntau lub xeev hauv mesliskasteb, hmoob yog ib covneeg sibhrnov, sib tshua kawg hmoob thiaj sib sau losnyob rau tej lub xeev uas muaj cua haum hmoob thiabntxim hmoob yuav nrhiav tau noj.cov hmoob nyob rau misnis xaus tas,thiab kaslis faus nias, feem uas tsis paub lusyog nrhiav noj fab ua liaj ua teb, cov paub luag lus kujyog nrhiav noj ntawm lub zog thiab tswv yim, feem uas

Page 22: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

IFr; nrhiav tsis tau noj kuj thov kev pab ntawm tseemm hwv

kev pauv hloov ntawm htnoob mesliskas, tuaj txog meslis

kas. Teb kuj rnuaj coob leej hrnoob muaj peev xwm ua taU

tswv ntawm tej lub khw thiab nrhiav tau txaus noj,txaus

haus, rau tsev neeg. Muaj ib txhia kuj yuav tau tsev ua

lawv tug nyob tuu *.sliskas, teb lawm, teej puav hmoob

kuj mut t oorn ua lag luam nrog neeg mesliskas, thiab

hloov lawv lub rreejhut li neeg mesliskas, muaj leej puav

tub, ntxhais kuj qaws txij nkawm nrog neeg mesliskas

thiaU pauv npe ua npe misliskas, ib qho zoo rau hmoob

kuj ydg txoj t .u qtriu hmoob lub qhov muag xws li. 5

xyoos txog 18 xyoo, puav leej tau nkag tsev teej kawm

cov laus tiliaU hnub nyoog 19 xyoos rov saum rnuaj ntau

caunl txhiab leej *u, ku** txuj nyob rau txhooj cam faj

Muaj ntau txhiab leej tau kawm nyob txhooj faj lern' thiab

coob leej twb kawm tiav hauv txhooj faj lem hauv nrab

lawm.Nyobrauhauvmoojkavmojcojkujmuajkev'pauv *** li. Kev ntseeg, klv tshoob kos, ib tug laus xaus

zim txwv, neeb yaig,kev thiab txhuv tuav pov hwnt' thiab

kev vam khom lwm yam,fab cagkus muaj xws li' Kev

hnav tsoos tseev zam,tus kheej, kev noj haus, kev caln

hwm. kev sib fim, kev hais lus thiab kev nyob noj mus los

Me nyuam ntsuag'Raws li kuv tau nrog ib tug tub hluas uas yog cov me

nyuarn ntsuaf uu, ,u'ug khiav tawm teb chaws nplog los

;;;t ,uu lub-veei nias tsam phu qhoob zos paj xoos

Page 23: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

li Xeev law thaj filas nws tau piav keej khawm los yog t7keeb tiv huarn yuaj ntawm lawv kev khiav yog rnuaj rawsli no. Nyob rau lpb xyoo 1976. Kwv lam yog leej thijthos looj lwrn chob muaj ib co kwv tij nyob ,uu lub zosroob ncaib xdev vees cas, tau nqis lnus nrhiav liaj teb uarau nram ffas lawv pab neeg cuj fav fim no tau caij lubtsheb mus rau lub ror nab t triU *..u vees cas, thaum lawvtxog ruu.tub zgs lras kuas( hmoob hu ua hav mos lwj) lubsrj hpwm lawv rnus txog rau lub zos phoos xais thiab naskuas nruab nrab txawm rnuaj ib pab peeb zeej keeb xwmnias hoos llrus tua lawv lub tsheb . Tsam no raug kiaglawv ib tug leeg hauv lub tsheb pheej thiaj kiagittiuu-plaup l..g ipug, mob cov neeg no ygg txam yaj cov kwv tijntag pab heeg no thiaj coj tus neeg tuag coj mus parn hauvlub zos nits kas tau tsisntev tsoorn vaj yurn nplog tsis pubcov hmogb Srtiwm cov zos no taw* ru, nrhiuinol,nrhiavhaus rau hav,zoov hav tsuag li ces sai sai ntawd nplog liabtxawmhu cbv thawj coj ntawm lub zos nas kas ntawd musfim ?iibj iati torn lub zos phoos xam vam. Thawj zaug tuskeeb nroOg nraU tsis rnus irog mplog liab koom rooj fimmoj zautn no tsttas rnus tus xeev laus thiab tuatn kuab xwbzaumno rtplog liab sab laj tsis muaj paus rnuaj ntsis dabtsi, nplog liab txawm cia li muab lawv xa tas rov qab rnustsev lawrn . Tdu ob htrub torn qab xwb nplog liab txawinsiv mus Zoj hrfloob peb leeg thawj coj rov mus firn mojdua thiab'cov thawj'coj flo muaj soob tuam yaj. Xeev laUs

xeev laus y8j tuam kuab, thiab yawg zoov [aj, xyooj keeb

Page 24: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

:

Ir keeb nroog vaj. thaum lawv mus txhij lawm, 18nplog liab tsis hais dat tsi li, cia li muab peb tugthawj coj no khi kiag xwb , nplog liab tseem muablawv ntaus muab lawv ncaws pov khawv,nplog liabmuab lawv peb leeg no thauj hauv lub tsheb los mushla lawv lub zos naj khib ,thaum lub tsheb los musntawd tsuas pom zoov laj xyooj keeb nroog vaj co cotes ntshav los liab pes vog lawm xwb ,dua li ob tugces tsis pofil ntab ntws qhov twg li lawm . thaum covnplog liab rhuab lawv thauj rnus kwv yees txog lubzos npab noom, sij hawm ntev kwv yees li ob teevces txawffi hnov phom nrov ob peb z&E,ces lawv pebleeg thawj coj hmoob no raug nplog liab tua tuag povtseg lawm.tsis ntev tom qab nplog liab ntes kiag tsimxyooj thiab neej vaj yaj uas yog ob tug koos luamhauv lub zos phoos xaj vam coj mus tua pov tseglawm thiab . tus tsim xyooj yog lees kais , kim xyoojkwv tij kiag , kim xyooj yog raug nplog liab puab povnplaum rau tuag, hos neej vaj yE thiaj li khiav dimtau lawm. yeeb vim zoo li no cov hmoob nyob lubzos phoos xais thiaj li tau tawm mus nyob rau havzoov hav tsuag, vim rau qhov lawv cov thawj neegtua pov tseg tag lawm tshaj qhov ntawd ob txiv tubhmoob nyob tom lub zos phoos xais kuj raug nplogliab muab tua tuag tas ( soob tuam yEl mas yaj )thaum no cov hmoob ruam mam paub tias yuav nrognplog liab nyob tsis taus ua zej,ua zos ,cov txiv neej

Page 25: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

:

li thiaj coj lawv cov tub khiav tawm rnus nyob rau 19hav zoov hav tsuag tau ib lub hlis . tib lub caij ntawdnkaj xyurn yaj tus coj pab peeb zeej taug nyeg ntawmfeem nias hoos kum thiaj coj cov rne nyuam hmoobthiab ob peb tug laus Jos rnus rau veem com,thauhilawv yuav los mus ntawd mas nkuj xyum yaj cog lusrau lawv cov me nyuam hmoob ntsuag ho tias. nwsyuav coj lawv los mus nyob rau lub yeej thoj narn vibnais. tab nras thaum kawg tsis yog li ntawd . tuarnzeej thawj nkaj xyum yaj coj cov me nyuarn no losthaiv riam,thaiv phorn nyob rau lub yeej peeb zeejdaws tso haiv phus qhoob xwb. cov me nyuamhmoob no muaj kais zuab li ntawm 87 nrog rau ssyneeg laus ob peb tug. ( cov me nyuam hmoob honiam thiab txiv tsis los) cov me nyuam hmoob no taunyiag kev khiav mus rau lub zos vib nais ua ntu zustxrj li leej thij xij xwm leej fab faj 1986 mus tawm 'rau faj l9s7 thiaj li meej tas. qhov kawg lawv covme nyuam no tau khiav mus nyob rau lub yeej tseeskas mis xeev phab yaus.cov me nyuam ntsuag nomuaj ib txhia mus txawv teb chaws tag hos muaj ibkuag leej, rov mus tsev hauv los tsuas tas , lawv covneeg no tseem nco tau qee leej xws li tus .:ll- txam yaj tus nkawg cov keeb xwm no llll4lg52l- kim xyooj keem laj cai3/- cib xyooj4l- xob xyooj

Page 26: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

7-Ot

{ r 5/- phiaj,neeb xgooj : i

6/' ohoj yaj , ,y ',71,= txarnhawj (,tsis tuaj)8/- yias xyooj,( rov qab rnus nplog lawrn) :

9l- nintvwj, "ii,l0l-,paj nyiag xyoojlll- paj lis ,' tsis tuajl2/,- aiv lis , i tsis tusj131- mos xyoojl4l- huas vwj i , ,

l5l- yis yaj16l- xeeb xyooj r ,

17l- nruas xyoojl8/- nruas yail9l- kuarn xyooj201- thias,vwj . fov,tnus npkog lawnr2ll- saub xUooj , ,

22/- nkaub, xyooj231- npawv yaj,,241- vaj yaj :

251-,eeeb yaj. ;

- cov,laus rnuaj .

l/- pog faiv nkaub, yawg faiv nkaub,2/- pog paj'xyaum thiah yawg paj xyautlli , ,;

-hrnoob trej puas paub lub rreej txom h/ern thiab rrejtxhua tus xav li cas lawtn nej puas tau xav tias ua ibtug hmoob ces txom nyem txaus nkaus lawnr ltei laus

Page 27: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

"Lt

{i niaj txhis piv txoj lus tias. khiav nab dtsib qav 2Vkhiav qav ntsib tog cav ces yog peb haiv hmoob tiag.htnoob xav hais tias, khiav mus nyob thaib, ntsheyuav zoo ttiaurn mus nyob lawrn los kuj txom nyernraug cov niag neeg thaib quav yeeb xos liam ausxaum tsinr tshawb liarn txwv tas tus raug kaw losrnuaj, t$ ho ralrg ntaus los muaj xav tias tuaj rryobtep chgys asrnesliskas no yuav dim txoj k.y txomnyem lub siab, los tseeni haj yam mob lub siab ti txhankaus,ts.is pgm qab ua zaj twg li lawm,qhov kawg cesntshe yuav yog suav daws moj them nqag kab tuavriam phgm tig rov qab mus rau yus daim luaj peemkeeb sint xwb thiaj li yuav rnuaj kev twm lij rau yushaiv neeg hmoob suav daws thiab thiaj yuav xyeemtshwm lub neej sawm txhiaj no inog hmoob.

I

- kom suav daws nco ntsoov tias muab ib npo xub.. I

nkhaus los 1au suav daws ncab.tseem kom ncab korn *

ncaj ntag ]haum ncab tau lawm kom ib leeg lov ib xibsaib puas lov tau tas. ho muab ib co los ncab tasmuab pav ua ib qhoo ces maln muab rau tib tug lovzuJ zvs saib puas lov tau lawm, zaj no txhais tau tiasyog peb suab daws kawm liaj txheej kho neej hrnoob

:

kom txawj ib yam ces peb moj them ua ib txoog cesthaum no peb muaj yeej yeej yeeb ncuab yog haivneeg tsiq rnUaj kev ceem kom txaus ces yuav peenltsis tsheej'ua ib haiv neeg rau lub qab ntuj no vimncua hdiv neeg tseem rnuaj, tus rov taw tuam ntuj rov

Page 28: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

LZ{i rau yus tus coj,. hmoob nes hmoob.. sawv txheem..

moj them..txhawb kawm nqa. nta nres..pov puag...pov hwnt nqag kab..sib pab...sib thaiv..sib qaws...koom sob...koom ntsws...sib hlub sib plhws...

keeb kob txuj hmoob.keeb kob txuj hmoob teej kawm no nyob sab hnubtuaj pern toj muaj peb cov me yes hmoob 202 ntawrnluag haiv neeg lub teej kawm no yos los xis vias.lubteej kawm txhooj vuab txhub no muaj me nyuamhmoob coob hauj sim lawm thiab .ncua maub nwsmuaj peb pab me nyuam hmoob. thawj pab yog covuas twb tshaj lij as kiv zoo heev lawm pab no tseemyog cov rne yes uas tuaj ntxov rau teb chaws no lawmfeem me yes no tham lus hmoob tsawg kawg nkausvim li cas hais li no vim tias yog yus nrog lawv feemno ua ke lawv yeej tsis hais lus hmoob li lwm pablawm feem me yes no yog cov me nyuam hmooblawv yog cov uas kwm leej suab rau ob seem lus tibsi feem me yes no paub tham tau lus hmoob zoo thiabhais tau lus as kiv npliag lias. feem yub yeej sim nolawv kuj xib txog hmoob moj kuab moj kav moj cojluj sim pheej thiab txhooj nplua kus. tsis tas li nofeem me yes no lawv yog cov neeg uas muaj ntawvtim ub tuaj lavrrrn lawv feem no tsawg tim tsum uakom tau daim yas no cob koom meej sim lawm xwblawv feem no npaj los yeej cuam rau hmoob , ib txhia

Page 29: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

1r

r i npaj mus ua,zes pav thiab lees kais , pab xab feenr 23

feem me yes no yog cov uas nyuam qhuav tua.i tim ubtuaj,,lawv feern no,yog cov nyob tim ub tsis taukawm dtla txuj ci, tsoom tub ntxais ho thaum lawvtuaj txog lawrn lawv xeem mus kawm., rnus pheevkawm txuj qi yam tshiab kawg nkaus fbern mes yes

no lawv yeej tsis paUb lus as kiv kiag li. thaum txogcalj lab kaj zooj thiab calj laj theem los tsis polll lawvmus rheeb mus nyeern txwm pua hauv teej teem keebtxuj kiag,li qhov no vim lawv feem no tsis paubnyeem as kiv,. ntxiv no rnus ho mus saib dua lwm tuskeeb kwm thiab .

tl!..1-ol-oIXnOOJ Cam IaJ nro0g IeS XlS naUS,kev tshawb fawb txog tsoom keeb kob txuj hauv fesxis naus xis tinr khob lej nws muaj 40 leej ib yam liluag lwm haiv , thiab muaj 16 leej nyob rau EOP lubkoom harifn pab nyiaj txiag rau me yes thiab kevkawm txuj tag nfho muaj 56 leej nyob rau hauv lubcalj nplooj fltoos zeeg 1993 ho kev tshawb nrhiavzatlm no yog muaj los ntawin tus niam is lis nis, keeb

ceev txuj htaivin tsoom keeb kob txuj nws hais tiastej zawn yuav tsis tsltua nreej pem pes tsawg vinr llwskuj pom tau tias tej zaum yuav coob tshaj no los kuimuaj . qhov muab tsis tau tseeb , virn tsoonr keeb kobtxuj hmoob tsis xyeem npe ua hmoob lawv tsuas

xyeem ua lwm yam neeg es xias lawm xwb .

Page 30: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

Ir muaj ib lub koom me yes nyob rau lub txhooj camfaj no. nws muaj kwv yees li ntawm 36 leej keebkob txuj hmoob hom phiaj ntawm lub koom no yogteeb tsa los yeej cuam pab tsoom keeb kob txujhmoob hnub zwj thaj lzthi lij xyom 1992 muaj meyes 10 leej koom txheej ua ke lawv kev sib fim mojzaumno yog tham txog kev tsis koom siab ntawmkeeb txhawb lwm keeb thawj koom haum .lawv kujpom tau hais tias. txoj kev tu ncua kev lis fai mas kujpom tau tias. kev txhaum, kev kawm thiab kev sib

tham ntawd tsoom keeb kob txuj tsis txaus thiab ua

rau coob tus me yes tsis paub txog thiab tsis koomhnub no txhua txia tus kuj pom tau tias yuav tau muaj

tham kom meej ua ntej xyoo 1996 no nyob rau lubteej kawm no kuj muaj peb cov keeb kob txuj coob

hauj sim ,muaj tus puav yog lees kais nyob rau chav

neeg es xias asmesliskas 12 yog ib tug lees kais khuyaj nws keev 22 neeg me yes hmoob tus puav thiajyog lwm haiv neeg xwb peb tsoom tub ntxhais keeb

kob txuj hmoob kuj tau txais kev kawm txhua txhiayam thiab. li no tsim nyog txhia leej txhia tus nco tau

los lawm uas tej laus tau hais tseg tias. 1o lus tseeb

nyob qab phaj yeej. lo lus ntxaws nyob qab phaj cawv

Page 31: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

1, rI' txoj kev tsaus ntuj . 24yias vaj hnub nyoog muaj 46 xyoo nianr txiv yug lqihlob nyob xeev foos xarn lis teb chaws nplog, tarnsim no yias vaj tau tas txoj sia lawnr virn yog nws tuskwv tij rov tua nws, tus tua yias vqi no lub npe hu uazoov choj vaj, nws yog cov kwv tij hmoob lees. rawsli yawg nyiaj xwtn vaj uas yog tij tau hais thiab paubkeej khawm tnas yog hnov los ntawrn yias vaj pojnianr hais tias lub leej thij sau lij sau com 1992 nozoov choj tau tuav qiv yias vaj ll2 nyiaj lawm lubsau lij sau com 8. 1992 mam li them tab sis txogthaurn ntawd los zoov choj tsis thern cov nyia.i rovrau yias vaj. yias vaj twb mus khob zoov choj qhovrooj ob zaug, tab sis lawv tsis qhib yaaias vaj qhov,rooj li ces los txog rau lub leej thij sau lij sau corll 231992 thaum kwv yees li 4- 5- nas this yav tsaus rrfujzoov choj poj niam ntaus xov tooj tuaj kom yias vajtnus lawm tom zoov choj vaj tsev lawv yuav sibtham txog ntawm 122 nyiaj yias vaj yeej tsis paubdab tsi li yias vaj txawm mus tom zoov choj tsevntev loo ua cas pom zoov chrj poj niam txawm haistias . koj niam . tsuag tsuag yias thiab zoov chojnkawd rnus thab plaub mev lawm es yias nkawd komkuv tuaj nqa yias rab phom mus no. es koj kav tsiimuab tsawg tsuag yias poj niam txawm muab kiagphom rau zoov choj poj niam nqa kiag lawm,

Page 32: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

jaat' ua cas yias poj niarn lawv cov niam tub nyob tos 25

htev loo rnus txog rau thaum 7 teev thiab 9 teeVyav tsaus lltuj ua cas tnarn htrov tub ceev xwtlt hu loshais tias, yawg zod,V choj rnuab yias vaj tua tuaglawm korn yias poj niam mus xyuas ud rrtej rrtawdpwrn fai peeb riuas luav tuaj thiab paub mas yog yinrkwv tij htnoob nyob sab hauv riws htiov phorn nrovthiab phov tig toog sab saud tuaj ces tus txiv hais rautus niartt tias koj niafll. ua cas phorn lam nrov saudtuaj tsis yog laib tua lawv pauv. kav tsij tua teeb covme nyuarn mUs pw ces tus,niafn txawm ua li hais.klw yees li 3 nas this ces tus niam txawm muab xovtooj los ntaus 91 1 thiab muab khwb nkaus cia tibpliag li 10 nas this xwb ces tub ceev xwm tuaj txognkawd hais rau tias. wb hu nej tiag tab sis vim phomnrov sab saud tuaj , tub ceev Xwtn thiaj li mus tra sab

saud lawrn,ib pliag ntshis ntev loo txawm pom pwmfai tuaj coob coob tham nug lawv hais tias. zoov chqitua yias vaj tuag lawm raws li tus tij laug tryiaj xwulhais tnas yawg zoov choj vaj ntawd haus yeeb thiajtuaj qiv yias vaj nyiaj mus yuav yeeb haus . thiabraws li tsoom htnoob nyob ze hais tnas nkawd obyawg ntawd yeej ua ib hom hauj lwm li ntawd.hais txog yias vaj tus coj yog norn nplooj vaj thiabvam choj vaj hos zoov choj tus coj yog ntsuab rwgvaj lawv cov hrnoob lees. raws li tij laug nyiaj xwm

Page 33: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

i

fl lawv yuav qhib tsev pam yias vaj rau hrrub zw.i 26

htr, sauilij sa som 16 , 1992 nyob rau nram koompheej'rnuas lub tsev pam tuag lawv yuav muab yawgyias coj,rnus zais rau zwj quag sau lij sau com 17 ,

1992,thaurn ob teev, niaj hnub no yaw g zoov choj'tau mus ny.ob nrarn tsev loj cuj hroog nroog fev xisnaus lawrn ces zaurn no tus tuag lawm kaj siab covnyob tati;kev,ntxhov siab thiab plaub ntug yuavntxhov,euov,niab . muab zaub ntsuab los ua ntxuagthiaj tau txoj kev tuag

- npis vaj rnuaj hnub nyoog 22 xyoos nws nyob lubzos rpob ze[,.ntsia, nroog moos loob teb chaws nplograws li vab vaj fau hais tias hnub zwi kuab leej thijtxheej hwj 4wi thaj 3 4. 1992 thaum lub sij hawm9 teev tsaus ntuj npis vaj raug tub sab tua tuag ua nteithaum npis tsis tau tuag kwv yees li ob hnub ua ntejtau muaj ob tug tub ceev,xwm tau tuaj nrhiav npis 'tom tsev ta! sis npis ho tsis nyob lawm npis niamthiab.txiv tau txawj thiab poob siab rau npis heev obniag laus thiaj nug tub ceev xwm tias, yog muaj teebmeem dab tsi neb ho nrhiav npis ? ob tug tub ceevxwm hais tias. tsis muaj dab tsi ob tug tau tnustshawb npis niam thiab txiv tej qab txag, qab txeestxhua nrho tas ntawd nkawd tau mus nyob tom kevzov npis saib puas pom npis los tsev tab sis nkawdho zov tsis tau, thaum npis los txog tsev npis niamthiab txiv piav txog,tej teeb meem no qhia rau npis

Page 34: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

li npis hais tias nws tsis paub thiab tsis tau ua 27txhaurn leej twg dab tsi li ces npis thiaj kom vab vajpab hu xov tooj mus rau ceeb ku fai tub ceev xwmkom vab qhia tias npis los txog tsev lawm saib muajteeb meem dab tsi kom peeb muas tuaj ffog npis sibtham ces txawm ntsib ib tug poj niam teb nkawd xwbhnub ntawd yuav luag tsaus ntuj vab vaj rov qab huxov tooj mus nug tub ceev xwrn dua kuj tsis ntsibobtug tub ceev xwm ntawd li , hauv ceeb ku fai tubceev xwm tsuas hais tias kom npis txhob poob siabcov teeb meem ntawd me me xwb lawv paub zoolawm tab sis yuav tsis tau qhia rau vab vaj paub yoglawv tau tuaj ntsib npis thaum twg mam qhia npispaub ces vab txawm hais rau npis tias nyaj yuav tsismuaj dab tsi yog cov peeb muas lawv hais li ntawd.hmo tom qab ces tub sab tua kiag npis vE . raws linpis niam npis txiv hais mas lawv tsev neeg ib nrab p

twb mus pw tag lawm tshuav npis thiab niam tijtseem saib this vis txawm hnov khob khob qhov roojnpis mus saib thawj lwm ,nws yuav luag qhib qhovrooj tab sis siab tsis hwm nws rov nta teeb saib lwmob npis mam li qhib qhov rooj hnov phom ffov toogno xwb npis vau lo, npis yeej hais tsis taus ib los lusli lawm tom qab ntawd tus tij laug mam li los saibseb raug qhov twg muaj ib phom raug kiag npis sab

qhov muag xis phom ob raug kiag npis hauv siab

ntev loo tub ceev xwm tuaj txog npis niam tij tau haiS

Page 35: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

{i :qlria li,nws potn thiab n)vs xav yuav tstttn yog 28

npis 6ov phooj ywg tua xwb vim hais tias yog npis :

tsis paub cov lreeg trtawd nws yeej yuav tsis qhibqhov rooj li ,tau ob hnub,torn qab ntawd lub txheeihwj 6 l992lawv tag coj npis lnus paln tirrr lub tsevtxias fresno chapel {uneral hotne , yuav co.i npis lnuszais rau hnpb zwj quag txheej hwj 9 1992 rrpis ;,

ni?m thiab txiv hu ua txoos hwj vaj lawv pab kwv tijhmoob vaj no tus thawj coj thaum ub nws nyob J

phry, piab phuaj khoos xeev moos loob teb chaws, :

loq,tgpas,,lawv pab kwv tij no ib txwrn tsis tau mtraiplugl1,mUaj ntug nrog rau leej twg li , yog li rrtawdrnuaj lus nqg lawv los lawv thiaj tsis muaj lus tebkawg no h+is rau ib tsoom hmoob tryob hauv fev xisnaus los lwrn thaj ,chaw kom suav daws paub txog tubsab't{oj kry phetn lirn hiam thiab qias neeg no komzoo tshaj qub ntxiv ua ntej nej yuav qhib qhov rooj t

nej.ruav tsurn x4uj kom paub tus neeg uas tuaj ntawdkom 4oo zoo tso trej nranr li qhib nws qhov rooj

r

I

i : ,Tooj lnuastxlreej ltwj . l l I 1992 tooj muas t€lu tuag tas sinr neeil-lws yog tsav xob thiab npuag yeeb hawi nkawcl rriarrt

ntxhais hauv yog tshuas pov xyooj . tooj nluas nrltajlrnlrb nyoogr ,73 xyoos nws chaw luaj peem xeeb siurrryeej xauv xeeb yog xeev uj doos xais teb chaws nplog

Page 36: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

lrl' thaum ub tooj tnuas yog ib tug niam tsev ua liaj , 29

ua teb , leej txiv los kuj ua ib yarn li ntawd thiab ,leejtxiv tatt tas sitn heej rau nplog teb lawm nws ob tugtub thiab tsoorn ntxhais kuj tau tshurm tsiaj txhu losnta nws laus lub ntees ploj yog 6 tus nyuj nws covtub kuj hu muarn phauj, txiv dab laug cuas nyab,cuasntxhais tuaj hlub txhij,hlub txhua. kev ua pag,ua xaurau nws yog pib hnub zwj thaj 7 tim 4 1992 txograu zwj thaj 13 txheej h*j 4 1992 tsoom tub kimuab nws pam rau tirn lub tsev txias jesse e cooleyjr funeral lawv yuav coj nws laus lub cev mus salnsab rau thaum 1.00 yav taV su lawv coj nws laus mustxam rau lub toj ntxas mountain view cemeteryfresno ca. hais txog ntawm nws laus tsis muaj mobdab tsi tab yog laus lawm es txog calj nyoog rov qablawrn xwb. ua neej nyob yuav tsum sib pauv zogthaum txog lUag los yus yuav tau mus saib xyuas,thaum txog fus luag thiaj li paub yus thiab, raws lilawv cov kwv tU hawj tau tham mas tsav xob thiabnpuag yeeb nkawd raws dab laug soob yeeb xwb covkwv trj hawj ib kuag leej twb tsis paub tsav xob thiabnpuag yeeb hawj nkawd.

Foorn yaj.foom yaj tau tag sim neej rau hnub zwj thaj 27 .ll.1992 no thaum tsaus ntuj nws niam thiab txiv hu ua I

Page 37: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

Ir looj ya.i ua rrtej yuav'ruu tsab xov nreej tsab no 30kuv kuj xub rrug'leej txiv tab sis xyoyi leej txiv xav licas llws tsis kani nthuav cov txheej xwtrr rrur rrws tustlp lqu qaug nrudm rau kuv, tonr qab ntawcl npis listhiaj los piav nle ngis keeb puav uinr hais txog tusllle tlyudln lro rau kuv npis lis hais tias ,raws li yav taslos foorn yaj yog ib tug iub ua haui l*.i hauv rrpis lubchaw klo tsheb. leej txiv kuj tau piav iau npis tias, uatrtej thauffi foorrr tsis tau tuag nwr twb rrtog 4 z-,auglawffi , thawj zaugyog ilraunr foorrr ilriab rr*, covphoqi }wg lawv hlus truv ntses zaLtoT tsib lro ces yogzauyntuag kiag ntag,leej txiv tseenr piav rau rrpi, ri,trtxiv tias, ua rrtej foor11 tsis tau tuag ntaw,l nws obtug kwv tij dhia lov qttav lrfis ces lbonr txawrrr liaisrau nkawd tias ua li rreb tsis yog. ces foorn thiai uarau lawv saib leej txiv tseenr n[a.i yuav r1lus ua'rrur11,ua cas hws htrov nrov toog, yam nruai ceetll diatrr,

t

llws txhiaj flrus puag lias foonr ces lborrr twtr tsis tauslawm ces hws txiv txawrl los htr kiag kws kho r,otrtuaj pab ,kws kho mob tuaj txog c", ioo li fborn twbtsis. muaj pa lawhr ces lawv coj mus txog tir' tsev khotnob xwb ces foonr twb tuag lawtrr. rrws nianr tlriabtxiv yuav coj foohr rnus sanl sab r.au zwi thaj 4 tutrxom phiaj lii 1992 tharun ob teev tav su . hos l<evtua tsiaj txhu los parn , leej txiv thiab tus coj tsis kanrqhia , zaj no tseeln muaj ntxiv saib tau lwhr tsab xoV

Page 38: Tsev teej kawm hmoob txuj Ci

,: N\V

W.

,SNkhwb ntuj vov era

N.E

.'ll,

/ -..

lrnmoob

ncej ntug.

,s,t-Ntuj

,t,\

,/$1 Hrnoob nceJ ntug