TS EN 294 MAKNELERDE GVENLK EL VE KOLLARIN TEHLKEL BLGELERE ERMESNE KARI GVENLK MESAFELER 0 - GRBu Standard, EN- Makine direktifleri ve ilgili EFTA kurallar anlam ierisinde hafmonize edilmi bir standard yapmak iin hazrlanmtr. TS EN 292-1 e gre ,genellikle,yaralanmaya sebep ve sala zararl olmakszn kullanma amacna gresrekli almak tanmak, yerletirilmek , ayarlanmak, idame ettirilmek .sklmek ve atk hale getirilmekamacyla fonksiyonunu ifa edebildii takdirde makinenin gvenli olduu ifade edilir. Buna ulama iin metotlar : - Rizikonun tasanm yoluyla azaltlmas; - Korunma tedbirleri; - Kullanma iin malumat (sinyaller, iaretler, talimatlar); - ahsi koruyucu donanmlar, - Kullanc tarafndan alnan gvenlik tedbirieri iletme ruhsat, gvenlik bakmndan organizasyon vastalardr. Gvenlie ulamak iin vasta ve tedbirler: - Azaltlan rizikonun faydas - Buna ulamak iin ihtiya duyulan dier faydalarn kayb,arasndaki dengeyi kurmaldr. Denge, belirli bir riziko iin makul bir gvenlik seviyesi salamal. Makinenin sebep olduu rizikosunun giderilmesinin veya azaltlmasnn bir metodu, el ve kollarn tehlikeli blgelere erimesine kar gvenlik mesafelerinin kullanlmasdr. Gvenli mesafelerinin tespitinde; - Makine kullanlmakta iken uygulanan eriebilme; - Avrupa lkelerinde mutat olarak bulunan mahalli gruplar dikkate alnarak tespit edilen antropometrik veriler, - Biyomekanik artlar; mesela, vcut ksmlarnn sktrlabilirlii ve uzanma imkanlar ve mafsallann snrl hareketleri, - Teknik ve uygulamayla ilgili grler, gz nne alnmaldr. Bu standardda yanstlm olan u andaki teknik ve ekonomik durumlar gelitike, bu standard [da ileride gelitirilebilir

1- KULLANMA ALANIBu standard, 3 ya ve zerindeki kiilerin el ve kollarnn tehlikeli blgelere erimesine kar gvenlik mesafeleri iin deerleri tespit eder. Makul gvenlie, sadece bu mesafelerin uygulanmas ile ulalabildii zaman bu gvenlik mesafeleri tatbik edilir. NOT : Bu mesafeler; mesela, maddenin radyasyon ve emisyonu gibi baz tehlikelere kar yeterli koruma salamayabilir.Byle tehlikeler iin ilave veya dier tedbirlerin alnmas gerekir. Bu gvenlik mesafeleri, tehlikeli blgelere ilave yardmc malzeme olmakszn ve deiik ulama {durumlar iin belirlenmi artlar altnda ulamaya abalayan kiileri korur. Bu standard, belirti elektrik standardlannda zel deney metotlarn kullanan; mesela deney parma kullanlmas gibi makinelerde uygulanmaz. Baz uygulamalar iin, izelge 1 de verilen en az aralklardan makul gerekelerle sapmada bulunulabilir.

1

Bu uygulamalarla ilgili standardlar, makul gvenlie nasl ulalabildiini gstermelidir.

2 - ATIF YAPILAN STANDARDLAREN, ISO, lECvb. No EN 292-1 Ad TS No (ngilizce) Safety of Machinery-Basc Concepts, General Pnnciples for Design Part 1 -Basic Terminology, Methodology Ad (Trke)

Atf yaplan standardlarn en son basklar geerli olacandan, atf yaplan bu standartlardaki revizyon veya tadil ile yaplan deiiklikler takip edilmeli ve gerektiinde atf yapan bu standardda yeni dzenlemeler yaplmaldr.

3 - TARFLERBu Standard iin EN 292-1'de verilen tariflere ilave olarak aadaki tarifler uygulanr.

3.1 - KORUYUCU ENGELBir makinenin paras olup vcudun ve/veya bir ksmn hareketini kstlayan: mesela koruyucu gibi.fiziki bir engeldir.

3.2 - GVENLK MESAFESBir koruyucu engelin tehlikeli blge nne yerletirilmesi mecburiyeti olan en az uzaklktr

4 - GVENL MESAFE DEERLER4.1 - GENEL4.1.1 - VarsaymlarGvenli mesafeler, aadaki varsaymlar dikkate alnarak tespit edilmitir: - Koruyucu engel ve iinde bulunan aklklarn ekil ve konumu; - Vcut veya vcudun ilgili bir ksmn kstlayan yzeylerden llen gvenli mesafeler; - Koruyucu engelin zerinden veya aklk ierisinden tehlikeli blgeye gemek amacyla bir teebbste bulunan kiinin uygulayabilecei kuvvet denemesi; - Kiilerin normal olarak ayakta duraca; ancak deme olmas gerekmeyen bir seviye olan referans dzeyi mesela, alma platformu bir referans dzey olabilir. - Referans dzeyini deitirmek iin sandalye, seyyar merdiven gibi hibir yardmc malzeme kullanlmamas; - Kolun tabii uzantsn bytmek iin ubuk veya alet gibi hibir yardmc malzeme kullanlmamas.

4.1.2 - Riziko DeerlendirmesiYukarya erimeye kar (Madde 4.2) veya koruyucu engel zerinden amaya kar aralk (Madde 4.3) uygun gvenlik mesafelerinin seimi bir riziko deerlendirilmesine bal olmaldr. (Riziko deerlendirmesi iin EN 292-2). Riziko deerlendirmesi bir yaralanma meydana gelmesi ihtimalini ve bu yaralanmann nceden tahmin edilebilir iddetini esas almaldr. Riziko deerlendirilmesinin dayand teknik analizi, bu standardda verilenlerden uygun bir seim yapmak iin esas olmaldr. rnek 1: Srtnme veya anma tehlikesi sebebiyle dk bir rizikonun bulunduu yerlerde en azndanizelge 1 kullanlmaldr (Madde 4.3.2.1). rnek 2: Taklma tehlikesi sebebiyle, yksek bir rizikonun bulunduu yerlerde, en azndan izelge 2 kullanlmaldr.

2

ZELGE 1 - Dk Rizikolu Tehlike Blgeleri iin a, b ve c Boyutlar Boyutlar mm dir. Tehlike Koruyucu Engelin ykseklii b 1) Blgesinin 1000 1200 1400 1600 1800 2000 2200 ykseklii a Tehlike blgesine olan yatay uzakl c 2500 2) _ 2400 100 100 100 100 100 100 100 2200 600 600 500 500 400 350 250 2000 1100 900 700 600 500 ,350 1800 1100 1000 900 900 600 1600 1300 1000 900 900 500 1400 1300 1000 900 800 100 1200 1400 1000 900 500 1000 1400 1000 900 300 800 1300 ,900 600 600 1200 500 400 1200 300 200 1100 200 0 1100 200 1) Ykseklii 1000 mm'den az olan koruyucu engeller, vcudun hareketini yeterli olarak kstlamadklarndan dolay dahil edilmemitir. 2) 2500 mm'nin zerinde olan tehlikeli blgeler iin bk. Madde 4.2 ZELGE 2 - Yksek Rizikolu Tehlike Blgeleri in a, b ve c Boyutlar Boyutlar mm dir. Tehlike Koruyucu Engelin ykseklii b 1) Blgesi 1000 1200 14003) 1600 Yksek Tehlike blgesine olan yatay uzakl -lii a

2400 100 -

2500 , , -

1800

2000

2200

2400

2500

2700

2700 2) ____-_ 2600 900 800 700 600 600 500 400 300 100 2400 1100 1000 900 800 700 600" 400 300 100 2200 1300 1200 1000 900 800 600 400 300 2000 1400 1300 1100 900 800 600 400 1800 1500 1400 1100 900 800 600 1600 1500 1400 1100 900 800 500 1400 1500 1400 1100 900 800 1200 1500 1400 1100 900 700 1000 1500 1400 1000 800 800 1500 1300 900 600 600 1400 1300 800 400 1400 1200 400 200 1200 900 0 1100 500 1) Ykseklii 1000 mm den az olan koruyucu engeller, vcudun hareketinin yeterli olarak kstlamadklarndan dolay dahil edilmemitir. 2) 2700 mm'nin zerinde olan tehlikeli blgeler iin bk. Madde 4.2 3) 1400 mm'den daha alak olan koruyucu engeller, ilave gvenlik tedbirleri olmakszn kullanlmamaldr.

4.2 - YUKARIYA UZANMA (ekil .1)4.2.1 -Tehlike blgesinden dk bir rizikonun olumas durumunda.tehlike blgesinin h ykseklii en az 2500 mm olmaldr. 4.2.2 -Tehlike blgesinden yksek bir rizikonun olumas durumunda; - ya tehlike blgesinin h ykseklii en az 2700 mm olmal,

3

- ya da baka emniyet tedbirleri kullanlmaldr.

4.3 - KORUYUCU ENGEL ZERNDEN UZANMA4.3.1 Semboller Koruyucu engellerin gsterilmesinde aadaki semboller kullanlr (ekil 2): a Tehlike blgesinin ykseklii b Koruyucu engelin ykseklii c Tehlike blgesine yatay uzakl

4

4.3.2 - Deerler 4.3.2.1 - Tehlike blgesinden dk bir rizikonun (4.1.2) olumas durumunda, en azndan izelge 1'deverilen deerler kullanlmaldr. Bu izelgede verilen deerler hibir ekilde enterplosyonu yaplmamaldr (Madde 4.3.3'e baknzj. a, b ve c'nin bilinen deerleri, izelgedeki iki deerin arasnda bulunduunda, daha yksek gvenlik seviyesini salayan deerler esas alnmaldr. 4.3.2.2 -Tehlike blgesinden yksek bir rizikonun (4.1.2) olumas durumunda; - ya izelge 2'de verilen deerler, - ya da baka emniyet tedbirleri, kullanlmaldr. Bu izelgede verilen deerlerin hibir ekilde enterplosyonu yaplmamaldr (Madde 4.3.3'e baknz). a, b ve c nn bilinen deerleri, izelgedeki iki deerin arasnda bulunduunda, daha yksek gvenlik seviyesini salayan deerler esas alnmaldr. 4.3.3 - Ara deerlerin bulunmasnda izelge 1 ve izelge 2'nin kullanlmas Aadaki rnekler, izelgede bulunan deerlerden baka deerlerin kullanlmas gerektiinde, izelge 1ve izelge 2'nin kullanlmasnn rnekleridir. Bu rneklerde izelge 1'deki deerler kullanlmtr. rnek 1 : Bilinen c ve a deeri ile koruyucu engelin b yksekliinin tayin edilmesi: Tehlike blgesinin a ykseklii 1500 mm ve onun tasarlanan koruyucu engelden olan c yatay mesafesi 700 mm dir.izelge 1 kullanarak koruyucu engelin b yksekliinin en azndan 1800 mm olmas gerektii bulunur. rnek 2 ; Bilinen a ve deerleri ile, tehlike blgesinin yatay c mesafesinin tayini: Koruyucu engelin b ykseklii 1300 mm ve tehlike blgesini a ykseklii 2300 mm dir. izelge 1 kullanlarak koruyucu engelin tehlike blgesinden olan c yatay mesafesinin en azndan 600 mm olmas gerektii bulunur. rnek 3 Bilinen b ve c deerleri tehlike blgesinin a yksekliinin tayini; Koruyucu engelin b yksekilii 1700 mm ve tehlike blgesinden olan yatay mesafesi c 550 mm dir. izelge 1 kullanlarak tehlike blgesinin a yksekliinin 1200 mm ila 2200 mm arasnda olmamas gerektii bulunur.

4.4 - ETRAFA UZANMA14 ya ve daha yukansndaki kiilerin ana hareketleri izelge 3'de gsterilmitir (Madde 5).

4.5 - AIKLIKTAN UZANMA4.5.1 -14 ya ve daha yukarsndaki kiiler iin normal aklkar izelge 4, 14 ya ve daha yukarsndaki kiiler iin normal aklklara ait gvenlik mesafelerini (sr) verir, e boyutu kare akln kenarn,yuvarlak akln apn ,yark biimli akln ise dar yerini gsteren deerlerdir. 120 mm'den byk aklklar iin Madde 4.3'e uygun gvenlik mesafeleri kullanlmaldr. 4.5.2 - 3 ya ve daha yukarsndaki kiiler iin normal aklklar izelge 5, kol ve el kalnlnn en ince boyutlarn ve 3 ila 14 ya aras kiilerin davranlarn gz nne alnarak dzenlenmitir. 14 yandan byk olan kiilerde bu izelge kullanlarak korunabilinir.

5

e boyutu, kare akln kenarn.yuvarlak akln apn ,yark biimli akln ise en dar yerini gsteren deerlerdir. 100 mm'den daha byk olan aklklar iin Madde 4.3'e uygun gvenlik mesafeleri kullanlmaldr. NOT: ocuklarn sklarak boulmasna kar tedbirler bu Standard kapsam dndadr. ZELGE 3-14 Ya ve Daha Bykler iin Kol Hareketleri ve Gvenlik Mesafeleri

6

ZELGE 4-14 Ya ve Daha Bykler iin Emniyetli Aklk Boyutlar Boyutlar mm dir.

4.5.3 - Normal d aklklar Normal d aklklarn kullanlmas durumunda, aadaki usul tatbik edilmelidir: a) nce,teknik resiminde tam olarak izilebilecek ekilde, - Daire eklindeki akln en kk ap, - Kare eklindeki akln en kk kenar, - Yark eklindeki akln dar olan tarafnn genilii tespit edilmelidir (ekil 3). b) izelge 4 veya 5'in herhangi birisinden ilgili gvenlik mesafesi seilmelidir. c) Bu b) maddesinde seilen deerin en ksa olan gvenlik mesafesi olarak kullanlabilir.

7

ZELGE 5 - 3-14 Yandaki Kiiler iin Emniyetli Aklk Boyutlar Boyutlar mm dir.

EKL 3-

5 - LAVE KORUYUCU ENGELLERN GVENLK MESAFELER ZERNE TESRizelge 1,2,3 (sekili), izelge 4 ve izelge 5'deki bir dzlem zerinde ilgili koruyucu engellerin yerletirilmesi gsterilmitir. Kol, el ve parmaklarn serbest hareketlerini snrlayabilen ve kabul edilmi tehlikeli blgelerdeki alan byten ve belirti bir amac salayan ilave koruyucu engel veya yzeyler dnlmelidir. Bu ilave engelin etkilerini gsteren rnekler izelge 3 ve izelge 6'da gsterilmitir. zerinde kolun dinlenebildii koruyucu engeller.ve yzeyler her ada meyillendirilebilir. ZELGE 6 - ilave Koruyucu Engeller iin Gvenlik Mesafeleri Boyutlar mm dir

8

9