türkiye’de hayvan refahı ile İlgili yasal düzenlemeler · veteriner fakültesi zootekni...

Türkiye’de Hayvan Refahı ile İlgili Yasal Düzenlemeler

Yrd.Doç. Dr. Serkan ERAT

Kırıkkale Üniversitesi Veteriner Fakültesi

Zootekni Anabilim Dalı Kampüs, 71451 Yahşihan, Kırıkkale

Hayvan Refahı Konferansı

22 Mart 2013

http://www.kku.edu.tr/

Hayvan Refahı Kısa Tarihçe

Hayvanların korunması ve yaşam hakkına ilişkin ilk sayılabilecek hareket 1822 yılında İngiltere’de Hayvanları koruma birliği tarafından gerçekleştirilmiş

AB’nin ilk yasal dayanağı 1957 tarihli Roma Antlaşması

02.10.1997 tarihinde imzalanan ve 1999 yılı Mayıs ayında yürürlüğe giren Amsterdam Antlaşmasına hayvan refahına ilişkin yasal hükümler konulmuştur

S.ERAT-Hayvan Refahı Konferansı_22.03.2013


İngiliz yazar Ruth Harrison 1964 yılında “Makineleşmiş Hayvanlar” (Animal Machines) kitabını yayınlamıştır



Bu Kitap 1965 yılında çiftlik hayvanlarında refah konusunu araştırmak üzere Brambell Komitesinin kurulmasına öncülük etmiştir

İngiliz Hükümeti tarafından 1993 yılında kurulan Çiftlik Hayvanları Refahı Komitesi, hayvanlara verilmesi gerekli 5 özgürlüğü şu şekilde belirtmiştir



Çiftlik Hayvanları Refah Komitesinin hayvanlar için açıkladığı 5 özgürlük Hayvanlar açlık, susuzluk vb. ihtiyaçlardan mahrum

bırakılmamalı

Hayvanlar bulundukları çevre şartlarında rahatsız olmamalı

Hayvanlar acı ve ağrı neden olan çarpma, yaralanma ve hastalıklardan korunmalı

Hayvanlar normal davranışlarını gösterebilmeli

Hayvanlar korku ve strese neden olan olaylardan korunmalı


Hayvan Refahı Kısa Tarihçe Hayvan hakları ve refahı konusunda uluslararası

düzeydeki en önemli metin 15 Ekim 1978 tarihinde Paris’te UNESCO Merkezi’nde ilan edilen Hayvan Hakları Evrensel Beyannamesi

AB tarafından 20 Temmuz 1998 tarihinde Çiftlik Hayvanlarının korunmasına ilişkin Direktifte (98/58/EC) hayvanların korunması ve refahının sağlanmasına yönelik en düşük standartlar belirlenmiş ve çeşitli yıllarda bu alanda bazı ilave düzeltmeler ve çeşitli yönetmelikler çıkarılmıştır


TR’de Hayvan Refahı Yasal Düzenlemeleri

Türkiye’de son yıllarda AB müktesebatına uyum yasaları çerçevesinde bazı yasal düzenlemeler yapılmaya başlanmıştır

Daha önce çıkarılan çeşitli kanun ve yönetmeliklerde hayvan refahıyla ilgili doğrudan veya dolaylı bazı düzenlemelerin yapıldığı görülmektedir



1928 yılında kabul edilen Hayvanların Sağlık Zabıtası

Hakkında Kanun

14 Mayıs 1928 Sayı 888

Kanun No:1234


1929 yılında kabul edilen Ağıllar Hakkında Kanun ile

koyun ve keçilerin kışın barınaklarda tutulması,

ağıl yapımının teşvik edilmesi, olumsuz

çevreden kaynaklanan ölümlerin azaltılması ve

böylece hayvanların yaşam kalitesinin

yükseltilmesi amaçlanmıştır

Kanun No: 1423

25 Nisan 1929 Sayı 1176


Daha sonra 1986 da yayınlanan 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu ile refah alanında katkılar sağlanmıştır. Bu kanuna daha sonra refahın önemli bir alanı olan hayvan nakliyle ilgili ilaveler yapılmıştır

16 Mayıs 1986 Sayı 19109

Kanun No: 3285


“Ev ve süs hayvanları satış, barınma ve eğitim yerlerinin

kuruluş, açılış, ruhsat, çalışma ve denetleme usul ve

esaslarına dair yönetmelik”

Bu yönetmelikle ev ve süs hayvanlarının satış ve geçici süre barınma yerleri ile

eğitim yerlerinin yapısı ve çalışma şekli düzenlenerek,

refah konusunda iyileştirmeler yapılmıştır

2000 YILI

http://www.google.com.tr/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&docid=l4OO78oFlGdGDM&tbnid=DnoOApu38JVqWM:&ved=0CAgQjRwwAA&url=http://www.grafiktasarim.org/index.php?option=com_content&view=article&id=816:gda-tarm-ve-hayvanclk-bakanl-logosu-yenilendi&catid=35:grafk-tasarim&Itemid=76&ei=GL9JUdyuMILfOYXXgOAF&psig=AFQjCNGPakgq2oYUIzfyIvAdSDz5s4BS0Q&ust=1363873944869593


28 Nisan 2000 Sayı 24033


2004 YILI

5199 SAYILI HAYVANLARI KORUMA KANUNU

http://www.google.com.tr/url?sa=i&source=images&cd=&cad=rja&docid=SM6MvRdPXhaMKM&tbnid=PpVFTupQj9QfXM:&ved=0CAgQjRwwAA&url=http://www.kpssgazetesi.com/orman-ve-su-isleri-bakanligi-193-personel-alimi-yapacak/&ei=p8NJUd26HMaLOda9gLgP&psig=AFQjCNF06ZdVZnmVC1T7gy4AC5YbZJBGAg&ust=1363875111495964


5199 SAYILI HAYVANLARI KORUMA KANUNU

AMAÇ

Hayvanların rahat yaşamlarını ve hayvanlara iyi

ve uygun muamele edilmesini temin etmek, hayvanların acı, ıstırap ve eziyet çekmelerine karşı en iyi şekilde korunmalarını, her türlü mağduriyetlerinin önlenmesini sağlamaktır


2006 YILI

HAYVANLARIN KORUNMASINA DAİR

UYGULAMA YÖNETMELİĞİ



Türkiye’de organik hayvancılıkla ilgili yasal düzenlemeler:

Organik hayvancılığın esaslarından biri

hayvan refahı olduğu için, bu alanda yapılan yasal düzenlemelerin dolaylı da olsa hayvan refahıyla ilgili olduğu kabul

edilebilir


18 Aralık 1994 Sayı 22145

Yönetmelik



Yönetmelik

11 Temmuz 2002 Sayı 24812




Kanun No:5262

Kabul Tarihi: 01.12.2004



Yönetmelik

10 Haziran 2005 Sayı 25841



Türkiye’de Deney Hayvanlarıyla ilgili Yayınlanan Yönetmelik ve Talimatlar


“Deneysel ve Diğer Bilimsel

Amaçlar İçin Kullanılan Deney Hayvanlarının Korunması,Deney Hayvanlarının Üretim Yerleri ile

Deney Yapacak Olan Laboratuarların Kuruluş,

Çalışma, Denetleme, Usul ve Esaslarına

Dair Yönetmelik”

Bu Yönetmeliğin amacı,deneysel

ve diğer bilimsel amaçlar için kullanılan hayvanların üretim

yerlerinin teknik, sağlık ve hijyenik şartlara uygun kurulması, çalışması,

hayvanların refah ve güvenliğini temin edecek şekilde bakımı ve kullanımlarının sağlanmasıdır

2004 YILI



16 Mayıs 2004 Sayı 25464


Uygulama Talimatı

T.C.

GTHB KKGM

25 Nisan 2006 Karar No: 24


2006 YILI

HAYVAN DENEYLERİ ETİK KURULLARININ ÇALIŞMA

USUL VE ESASLARINA DAİR YÖNETMELİK

DENEY HAYVANLARINDA REFAHIN SAĞLANMASIYLA

İLGİLİ OLARAK MERKEZİ VE YEREL ETİK KURULLARININ

KURULMA VE ÇALIŞMA ESASLARI



06 Temmuz 2006 Sayı 26220


13 Haziran 2010 Sayı 27610

Kanun No:5996

Kabul Tarihi:11.06.2010

Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve

Yem Kanunu



5996 SAYILI KANUN

Amaç Bu Kanunun amacı, gıda ve yem güvenilirliğini, halk sağlığı, bitki ve hayvan sağlığı ile hayvan ıslahı ve refahını, tüketici menfaatleri ile çevrenin korunması da dikkate alınarak korumak ve sağlamaktır

Kapsam

Bu Kanun, gıda, gıda ile temas eden madde ve malzeme ile yemlerin üretim, işleme ve dağıtımının tüm aşamalarını, bitki koruma ürünü ve veteriner tıbbî ürün kalıntıları ile diğer kalıntılar ve bulaşanların

kontrollerini, salgın veya bulaşıcı hayvan hastalıkları, bitki ve bitkisel ürünlerdeki zararlı organizmalar ile mücadeleyi, çiftlik ve

deney hayvanları ile ev ve süs hayvanlarının refahını, zootekni konularını, veteriner sağlık ve bitki koruma ürünlerini, veteriner ve bitki sağlığı hizmetlerini, canlı hayvan ve ürünlerin ülkeye giriş ve

çıkış işlemlerini ve bu konulara ilişkin resmî kontrolleri ve yaptırımları kapsar


Yönetmelik




YURT İÇİNDE CANLI HAYVAN VE HAYVANSAL ÜRÜNLERİN

NAKİLLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK

Amaç

Bu Yönetmeliğin amacı, ülke içindeki sperma, ovum, embriyo hariç olmak üzere hayvansal

ürünler ve canlı hayvan nakillerinde uygulanacak kuralları belirlemektir


Yönetmelik




ÇİFTLİK HAYVANLARININ REFAHINA İLİŞKİN YÖNETMELİK

Amaç

Ürün ve hizmetinden yararlanılan çiftlik hayvanlarının, gelişmesi, uyumu ve evcilleşme durumları ile fizyolojik, etolojik ihtiyaçları ve davranışları dikkate alınarak bakıldıkları ve

yetiştirildikleri koşulların asgari standartlarını belirlemek


Yönetmelik




HAYVANLARIN NAKİLLERİ SIRASINDA REFAHI VE KORUNMASI YÖNETMELİĞİ

Amaç

Canlı omurgalı hayvanların yurt içindeki nakilleri sırasında korunmalarını ve hayvan refahı

kurallarına uyulmasını güvence altına almak ve bu kapsamda yapılacak olan resmî kontrollerde

uygulanacak esas ve usulleri belirlemek

5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu’nun 47.

Maddesiyle

8/5/1986 tarihli ve 3285 sayılı Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu

29/5/1973 tarihli ve 1734 sayılı Yem Kanunu

28/2/2001 tarihli ve 4631 sayılı Hayvan Islahı Kanunu

24/6/2004 tarihli ve 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun 23 üncü maddesi

Yürürlükten kaldırılmışlardır



“Hayvan refahıyla ilgili yeni düzenlemelerimiz var bu yönetmelikler içerisinde. Hayvanlara kötü muamele yapılamayacak. Gerek çiftlikte, gerek taşınırken. Gerek kesilirken eziyet olmaması esas. Mesela hayvan başına sağlanan alan belli bir limitin altında olmayacak. Örneğin tavuklar için1 metrekare alanda 10 taneden fazla tavuk bulundurulamayacak. Hayvanlar günde 8 saatten fazla taşınamayacak. 8 saatten fazla yolculuk yaptırılmayacak. Belirli aralıklarla dinlendirilecek, suyu, yemi sağlanacak. Havalandırması sağlanacak. Bu tür şartlar olacak. Yine sadece çiftlik hayvanlarıyla ilgili değil. Şehirleri çok ilgilendiriyor özellikle. Ev ve süs hayvanlarının satıldığı, üretildiği ve eğitildiği yerlerde de hayvan refahı, hayvan hakları ile ilgili standartlar geliştirildi ve bunlar Avrupa Birliği ile ilgili standartlar. Yani oradan hiçbir şekilde aşağı değil. Onlarla uyumlu. Çiftlik ilgili hükümler yürürlükte, kesim ile ilgili hükümler 2013’te, taşımayla ilgili hükümler 2014’te, kanatlılar ile ilgili hükümler de 2015’te yürürlüğe girecek. Bunlar aşama aşama uygulamaya giriyor”

http://www.tarim.gov.tr/tr/konusmalar/item/2-12012012-gıda-güvenliği-sistemi-kamuoyu-tanıtım-toplantısında-sayın-bakanın-yaptığı-konuşma.html (erişim tarihi: 18.03.2013)

12.01.2012 Gıda Güvenliği Sistemi Kamuoyu Tanıtım Toplantısı'nda Sayın Bakan Mehmet Mehdi EKER’İN Yaptığı Konuşmadan

http://www.tarim.gov.tr/tr/konusmalar/item/2-12012012-gıda-güvenliği-sistemi-kamuoyu-tanıtım-toplantısında-sayın-bakanın-yaptığı-konuşma.html





























Kaynaklar SAĞMANLIGİL, V., F. CENGİZ, Y. SALGIRLI, F. ATASOY, N. ÜNAL,

M. PETEK. (2012). Hayvan Davranışları ve Refahı. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayın No: 2332. Açıköğretim Fakültesi Yayın No: 1329.

FİDAN, E.D. (2012). Türkiye’de Çiftlik Hayvanları ile İlgili Refah Uygulamaları. Animal Health, Prod. and Hyg. 1: 39-46.

T.C. Resmi Gazete. http://www.resmigazete.gov.tr Erişim Tarihleri 18-21.03.2013.


http://www.resmigazete.gov.tr/

türkiye’de hayvan refahı ile İlgili yasal düzenlemeler · veteriner fakültesi zootekni...

Documents