TRŽIŠTE KAPITALA 04

77

Tržište kapitala

Tokom 2018. godine na Montenegroberzi ostvareno je 147,4 miliona eura prometa, što je za 210,5% više u odnosu na prethodnu godinu. Rast prometa rezultat je trgovine akcijama Elektroprivrede Crne Gore u ukupnom iznosu od 120,6 miliona eura, što je činilo 81,8% ukupnog prometa. Prosječni mjesečni promet tokom 2018. godine iznosio je 12,3 miliona eura, što je više od prosječnog mjesečnog prometa ostvarenog u 2017. godini (4 miliona eura). Mje-sec sa najvećim ostvarenim prometom u 2018. go-dini bio je maj (69,8 miliona eura), dok je najma-nji promet (665.127 eura) zabilježen u novembru.

Tokom 2018. godine ukupan broj transakcija je iznosio 3.243 i zabilježen je pad od 43,2% u od-nosu na prethodnu godinu. Najveći mjesečni broj poslova (356) sklopljen je u martu, dok je najma-nji broj poslova (176) zaključen u novembru.

Tokom 2018. godine na Montenegroberzi reali-zovane su tri blok trgovine ukupne vrijednosti 120,7 miliona eura, što predstavlja 81,9% ukupno ostvarenog prometa. U odnosu na prethodnu godinu, vrijednost realizovanih blok trgovina je veća za 118,4 miliona eura. Održane su dvije auk-cije za paket akcija čija je vrijednost iznosila 2,7 miliona eura.

Cjelokupan promet je ostvaren kroz sekundarnu trgovinu.

Struktura prometa

U strukturi prometa ostvarenog u 2018. godini najveće učešće od 96,1% bilježi promet akcijama kompanija, što je za 46,1 indeksnih poena više nego prethodne godine, dok je učešće prometa raznim vrstama obveznica iznosilo 2,2% i bilježi smanjenje od 21,9 indeksnih poena na godišnjem nivou. Preostalih 1,7% ukupnog prometa odnosi-lo se na promet akcijama investicionih fondova, čije je učešće smanjeno za 24,1 indeksnih poena (grafik br. 4.2).

Ukupan promet u 000 eura (lijeva skala) i broj transakcija (desna skala) na Montenegroberzi

Struktura prometa na Montenegroberzi u 000 eura, 2016, 2017. i 2018. godine

Grafik 4.1

Grafik 4.2

Izvor: Montenegroberza

Izvor: Montenegroberza

78

Centralna banka Crne Gore Godišnji makroekonomski izvještaj CBCG 2018

Ukupan promet akcijama kompanija u iznosu od 141,7 miliona eura42 ostvaren je kroz 2.634 tran-sakcije, što predstavlja 81,2% ukupno realizovanih transakcija u 2018. godini. Ostvareni promet bio je veći za 117,9 miliona eura ili 496% u odnosu na prethodnu godinu, dok je broj realizovanih poslova smanjen za 28,1% (grafik br. 4.3).

Promet obveznicama je tokom 2018. godine izno-sio 3,2 miliona eura, što je za 8,2 miliona eura ili 71,8% manje nego u 2017. godine. Cjelokupan promet obveznicama realizovan je kroz 29 tran-sakcija (grafik br. 4.4).

Od ukupnog prometa obveznicama, najveći dio od 83% odnosio se na promet državnim obvezni-cama, dok se 17% odnosilo na promet korpora-tivnim obveznicama.

Trgovina akcijama fondova zajedničkog ulaganja (FZU) u 2018. godini iznosila je 2,4 miliona eura i realizovana je kroz 580 transakcija. Ostvareni promet bio je za 80,1% niži u odnosu na prethod-nu godinu (grafik br. 4.5).

42 Uključujući blok poslove i aukcije za paket akcija.

Promet u 000 eura (lijeva skala) i broj transakcija (desna skala) akcijama kompanija,

2016, 2017. i 2018. godine

Promet u 000 eura (lijeva skala) i broj transakcija (desna skala) akcijama FZU,

2016, 2017. i 2018. godine

Promet u 000 eura (lijeva skala) i broj transakcija (desna skala) obveznicama,

2016, 2017. i 2018. godine

Grafik 4.3

Grafik 4.5

Grafik 4.4

Izvor: Montenegroberza

Izvor: Montenegroberza

Izvor: Montenegroberza

79

Tržište kapitala

Berzanski indeksi

Na kraju 2018. godine, oba indeksa su bila viša u odnosu na kraj prethodne godine, i to indeks Monex43 (10.840,49 indeksnih poena) za 665,06 indeksnih poena ili 6,5%, a indeks MNSE1044 (837,08 indeksnih poena) za 60,39 indeksnih po-ena ili 7,8% (grafik br. 4.6).

Kapitalizacija

Ostvarena tržišna kapitalizacija na Montenegro-berzi na kraju decemba 2018. godine iznosila je 3.045,1 milion eura. Tržišna kapitalizacija zabi-lježila je rast od 6,7% u odnosu na kraj prethodne godine (grafik br. 4.7).

Likvidnost mjerena koeficijentom obrta sredsta-va na Montenegroberzi u decembru 2018. godi-ne iznosila je 0,000492 i bila je niža u odnosu na decembar 2017. godine kada je iznosila 0,00172.

43 MONEX je opšti (benchmark) indeks Montenegroberze koji opisuje kretanje cijena akcija na berzanskom i slobodnom tržištu Montenegroberze. Indeks MONEX predstavlja nasljednika indeksa MONEX20 koji u skladu sa novom metodolo-gijom ima više kompanija u svojoj indeksnoj korpi.

44 MNSE10 je vodeći indeks (blue-chip) Montenegroberze koji opisuje kretanje cijena najreprezentativnijih akcija na ber-zanskom i slobodnom tržištu Montenegroberze. U njegov sastav ulazi deset najboljih kompanija sa crnogorskog tržišta.

Indeksi Montenegroberze

Kapitalizacija, u 000.000 eura

Grafik 4.6

Grafik 4.7

Izvor: Montenegroberza

Izvor: Montenegroberza

80

Centralna banka Crne Gore Godišnji makroekonomski izvještaj CBCG 2018

Boks 4.1 − Regionalne berze, odabrani pokazatelji poslovanja

Tokom 2018. godine u odnosu na prethodnu godinu, na svega dvije berze regiona ostvaren je rast, i to na na Montenegroberzi (210,5%) i Makedonskoj berzi (119,8%). Na preostale četiri berze zabilježen je pad prometa i to na Sarajevskoj berzi za 46,1%, Zagrebačkoj berzi za 27%, Ljubljanskoj berzi za 11,9% i Beogradskoj berzi za 4,8%. Dvije berze u regionu su ostvarile rast u broju transakcija tokom 2018. godine u odnosu na prethodnu godinu, dok su četiri zabilježile pad (tabela br. 1).

Tabela 1

Promjene prometa i ostvarenih transakcija na regionalnim berzama u %

Naziv berze Relativan odnos prometa I-XII 2018 / I-XII 2017

Relativan odnos broja transakcija I-XII 2018 / I-XII 2017

Beogradska berza -4,8 -9,3

Zagrebačka berza -27,0 -48,9

Sarajevska berza -46,1 5,2

Makedonska berza 119,8 47,5

Ljubljanska berza -11,9 -24,4

Montenegroberza 210,5 -43,2

izvor: Izvještaji regionalnih berzi

U odnosu na kraj 2017. godine, dvije berze u regionu bilježe pad berzanskog indeksa, dok su ostale berze ostvarile rast (tabela br. 2). Najveći pad zabilježio je indeks Zagrebačke berze (-5,1%), a najveći rast indeks Makedonske berze (36,6%).

Tabela 2

Promjene odabranih indeksa regionalnih berzi

naziv berze naziv indeksavrijednost indeksa % promjena

31. XII 2018. 31. XII 2017. XII 2018 / XII 2017.

Beogradska berza BELEX15 761,69 759,8 0,3

Zagrebačka berza CROBEX 1.748,81 1.842,87 -5,1

Sarajevska berza SASX-10 627,05 562,49 11,5

Makedonska berza MBI10 3.469,03 2.538,86 36,6

Ljubljanska berza SBItop 805,06 806,52 -0,2

Montenegroberza Monex 10.840,49 10.175,43 6,5

izvor: izvještaji regionalnih berzi

U odnosu na kraj 2017. godine, rast tržišne kapitalizacije zabilježen je na tri berze, dok je na preostale tri berze zabilježen pad (tabela br. 3). Najveći rast je zabilježen na Makedonskoj berzi (18,9%), dok je najveći pad zabilježen na Beogradskoj berzi (4,8%).

81

Tržište kapitala

Tabela 3

Poređenja tržišnih kapitalizacija regionalnih berzi

naziv berze tržišna kapitalizacija (% promjena) 31. 12. 2018 / 31. 12. 2017.

Beogradska berza -4,8

Zagrebačka berza -1,1

Sarajevska berza -1,1

Makedonska berza 18,9

Ljubljanska berza 12,5

Montenegroberza 6,7

izvor: izvještaji regionalnih berzi