gradivne supstance

TRANSPORT MATERIJA KROZ ORGANIZAM

U ORGANIZAM SE UNOSE

kiseonikvoda

nepotrebni/štetni produkti metabolizma

ugljendioksid

hrana

IZ ORGANIZMA SE IZBACUJU

TRANSPORT MATERIJA KROZ ORGANIZAM

UNUTRAŠNJI TRANSPORT

energije

od mesta gde se unose u organizam / gde nastaju

do mesta gde se odstranjuju iz organizma / gde su potrebni

supstanci

ODRŽAVANJE UNUTRAŠNJE STABILNOSTI

HOMEOSTAZIS

distribucija toplote

TRANSPORT MATERIJA KROZ ORGANIZAM

SISTEM ŠUPLJINA

ISPUNJENE TEČNOŠĆU

KOJA SE KREĆE - CIRKULIŠE

VASKULARNI SISTEM

TRANSPORTNI SISTEM

CIRKULACIONI SISTEM

TRANSPORT MATERIJA KROZ ORGANIZAM

SISTEM ŠUPLJINA

* telesna duplja

* digestivni prostori * medjuđećijski prostor

* posebno diferencirani sistem sudova

TRANSPORT MATERIJA KROZ ORGANIZAM

TRANSPORTNA TEČNOST

* celomska/pseudocelomska tečnost

* posebna tečnost

* tečnost iz spoljašnje sredine voda

respiratorni pigment

TRANSPORT MATERIJA KROZ ORGANIZAM

CIRKULACIJA TRANSPORTNE TEČNOSTI

* treplje* bičevi

* mišićnih zidova transportnih sudova

* telesne muskulature* posebnog mišićnog

organa srce

TRANSPORT MATERIJA KROZ ORGANIZAMTIPOVI TRANSPORTNOG SISTEMA

otvorenizatvoreni

hemolimfakrv

krvni sistem Precizna kontrola dotoka supstanci manja količina krvi /ušteda energije

TRANSPORT MATERIJA KROZ ORGANIZAM

arterijevene

odvode krv od srcadovode krv do srca

* Građa transportnog sistema određena položajem respiratornih organa

oksigenisana transportna tečnostdezoksigenisana transportna tečnost

TRANSPORT MATERIJA KROZ ORGANIZAMTRANSPORT KOD POJEDINIH GRUPA ŽIVOTINJA

sunđeri dupljari pljosnati crvi

TRANSPORT MATERIJA KROZ ORGANIZAMTRANSPORT KOD POJEDINIH GRUPA ŽIVOTINJA

valjkasti crvi

člankoviti crvi

mekušci

respiratorni pigment

TRANSPORT MATERIJA KROZ ORGANIZAMTRANSPORT KOD POJEDINIH GRUPA ŽIVOTINJA

rakovi

insekti

TRANSPORT MATERIJA KROZ ORGANIZAMTRANSPORTNI SISTEM KOD KIČMENJAKA

* zatvoren

* dva osnovna suda

leđnitrbušni

* imaju srce

unazad

unapred

ventralno

IZLUČIVANJE NEPOTREBNIH/ŠTETNIH MATERIJA I OSMOREGULACIJA

homeostazis

* Uslovi u kojima može opstati živa ćelija vrlo su restriktivni

* Svaki organizam mora održavati stabilnost svoje unutrašnje sredine

* Važnu ulogu u održavanju unutrašnje stabilnosti imaju procesi:

osmoregulacijeekskrecije - izlučivanja

IZLUČIVANJE NEPOTREBNIH/ŠTETNIH MATERIJA

voda

* Iz organizma se odstranjuju krajnji produkti katabolizma

ugljendioksidnitrogeni produkti

SUPSTANCE KOJE SE IZLUČUJU IZ TELA

Nastaju kao produkt razlaganja proteina i nukleinskih kiselina

IZLUČIVANJE NEPOTREBNIH/ŠTETNIH MATERIJA

NITROGENI PRODUKTI

* amonijak

* urea* mokraćna

kiselina

Zavisi od količine vode koja stoji na raspolaganju

OSMOREGULACIJA

osmotski komformisti

* Regulisanje balansa soli i vode u organizmu

* U tesnoj je vezi sa izlučivanjem nitrogenih produkata

* Morski invertebrati * Izotonični sa morskom vodom

stenohalini

osmotski regulatori

* Slatkovodni invertebrati * Hipertonični

eurihalini

IZLUČIVANJE NEPOTREBNIH/ŠTETNIH MATERIJA I OSMOREGULACIJA

EKSKRETORNI ORGANI

EKSKRETORNE ORGANELE

IZLUČIVANJE NEPOTREBNIH/ŠTETNIH MATERIJA I OSMOREGULACIJA

EKSKRETORNI ORGANI SA ZATVORENIM PROKSIMALNIM KRAJEM

protonefridije

Malpigijeve cevčice

EKSKRETORNI ORGANI SA

OTVORENIM PROKSIMALNIM

KRAJEM

metanefridije

antenalne žlezde

IZLUČIVANJE NEPOTREBNIH/ŠTETNIH MATERIJA I OSMOREGULACIJA

maksilarne žlezde

VODNI BALANS KOPNENIH ŽIVOTINJA

Desikacija - isušivanje

Zmije

* preko urina* preko fecesa

preko površine tela* isparavanjem

preko respiratornih površina

64% preko površine tela

36% putem respiracije

VODNI BALANS KOPNENIH ŽIVOTINJA

puževi insekti

paucistonoge

tetrapodni kičmenjaci

ŽIVOTINJE PRILAGODJENE ŽIVOTU NA KOPNU

VODNI BALANS KOPNENIH ŽIVOTINJA

Morfološke

ADAPTACIJE NA KOPNENI NAČIN ŽIVOTA

Fiziološke

Bihevioralne

VODNI BALANS KOPNENIH ŽIVOTINJA

Morfološke

ADAPTACIJE NA KOPNENI NAČIN ŽIVOTA

Modifikacije spoljašnje površine tela

Unutrašnji položaj respiratornih organa

VODNI BALANS KOPNENIH ŽIVOTINJAADAPTACIJE NA KOPNENI NAČIN ŽIVOTA

Naseljavanje vlažnih staništa

Noćna aktivnost

Bihevioralne

Aktivnost pri povećanoj vlažnosti

VODNI BALANS KOPNENIH ŽIVOTINJAADAPTACIJE NA KOPNENI NAČIN ŽIVOTA

Fiziološke

Produkcija nerastvorljivih nitrogenih produkata

Produkcija hiperosmotskog urina

Produkcija male količine urina

Redukcija gubitka vode putem egestije

Korišćenje vode iz oksidativnih procesa

VODNI BALANS KOPNENIH ŽIVOTINJAADAPTACIJE NA KOPNENI NAČIN ŽIVOTA

Fiziološke

Povećana tolerancija na gubitak tečnosti

50%80%