translated in kurdish (kurdî) - archive.org · 30.Û gavekî xudayê te muhemmed! ji bona...

Maktabah.org

The Holy Quran Translated in Kurdish (Kurd)

Source: www.qurandatabase.org 8/29/2009

2 | P a g e Kurd

Maktabah.org Source: www.qurandatabase.org

Contents

Chapter 1 (Sura 1) .............................................................................................. 7

Chapter 2 (Sura 2) .............................................................................................. 7

Chapter 3 (Sura 3) ............................................................................................ 47

Chapter 4 (Sura 4) ............................................................................................ 71

Chapter 5 (Sura 5) ............................................................................................ 96

Chapter 6 (Sura 6) .......................................................................................... 115

Chapter 7 (Sura 7) .......................................................................................... 137

Chapter 8 (Sura 8) .......................................................................................... 162

Chapter 9 (Sura 9) .......................................................................................... 171

Chapter 10 (Sura 10) ...................................................................................... 190

Chapter 11 (Sura 11) ...................................................................................... 203

Chapter 12 (Sura 12) ...................................................................................... 217

Chapter 13 (Sura 13) ...................................................................................... 229

Chapter 14 (Sura 14) ...................................................................................... 236

Chapter 15 (Sura 15) ...................................................................................... 242

Chapter 16 (Sura 16) ...................................................................................... 247

Chapter 17 (Sura 17) ...................................................................................... 260

Chapter 18 (Sura 18) ...................................................................................... 271

Chapter 19 (Sura 19) ...................................................................................... 283

Chapter 20 (Sura 20) ...................................................................................... 290

Chapter 21 (Sura 21) ...................................................................................... 301

Chapter 22 (Sura 22) ...................................................................................... 310

Chapter 23 (Sura 23) ...................................................................................... 320

Chapter 24 (Sura 24) ...................................................................................... 329

Chapter 25 (Sura 25) ...................................................................................... 337

3 | P a g e Kurd


Chapter 26 (Sura 26) ...................................................................................... 345

Chapter 27 (Sura 27) ...................................................................................... 356

Chapter 28 (Sura 28) ...................................................................................... 365

Chapter 29 (Sura 29) ...................................................................................... 375

Chapter 30 (Sura 30) ...................................................................................... 382

Chapter 31 (Sura 31) ...................................................................................... 387

Chapter 32 (Sura 32) ...................................................................................... 390

Chapter 33 (Sura 33) ...................................................................................... 393

Chapter 34 (Sura 34) ...................................................................................... 399

Chapter 35 (Sura 35) ...................................................................................... 404

Chapter 36 (Sura 36) ...................................................................................... 407

Chapter 37 (Sura 37) ...................................................................................... 412

Chapter 38 (Sura 38) ...................................................................................... 419

Chapter 39 (Sura 39) ...................................................................................... 423

Chapter 40 (Sura 40) ...................................................................................... 429

Chapter 41 (Sura 41) ...................................................................................... 436

Chapter 42 (Sura 42) ...................................................................................... 440

Chapter 43 (Sura 43) ...................................................................................... 445

Chapter 44 (Sura 44) ...................................................................................... 450

Chapter 45 (Sura 45) ...................................................................................... 452

Chapter 46 (Sura 46) ...................................................................................... 455

Chapter 47 (Sura 47) ...................................................................................... 458

Chapter 48 (Sura 48) ...................................................................................... 461

Chapter 49 (Sura 49) ...................................................................................... 464

Chapter 50 (Sura 50) ...................................................................................... 466

Chapter 51 (Sura 51) ...................................................................................... 468

4 | P a g e Kurd


Chapter 52 (Sura 52) ...................................................................................... 471

Chapter 53 (Sura 53) ...................................................................................... 473

Chapter 54 (Sura 54) ...................................................................................... 475

Chapter 55 (Sura 55) ...................................................................................... 478

Chapter 56 (Sura 56) ...................................................................................... 480

Chapter 57 (Sura 57) ...................................................................................... 484

Chapter 58 (Sura 58) ...................................................................................... 486

Chapter 59 (Sura 59) ...................................................................................... 489

Chapter 60 (Sura 60) ...................................................................................... 491

Chapter 61 (Sura 61) ...................................................................................... 493

Chapter 62 (Sura 62) ...................................................................................... 494

Chapter 63 (Sura 63) ...................................................................................... 495

Chapter 64 (Sura 64) ...................................................................................... 496

Chapter 65 (Sura 65) ...................................................................................... 497

Chapter 66 (Sura 66) ...................................................................................... 499

Chapter 67 (Sura 67) ...................................................................................... 500

Chapter 68 (Sura 68) ...................................................................................... 503

Chapter 69 (Sura 69) ...................................................................................... 505

Chapter 70 (Sura 70) ...................................................................................... 507

Chapter 71 (Sura 71) ...................................................................................... 509

Chapter 72 (Sura 72) ...................................................................................... 511

Chapter 73 (Sura 73) ...................................................................................... 513

Chapter 74 (Sura 74) ...................................................................................... 514

Chapter 75 (Sura 75) ...................................................................................... 517

Chapter 76 (Sura 76) ...................................................................................... 518

Chapter 77 (Sura 77) ...................................................................................... 520

5 | P a g e Kurd


Chapter 78 (Sura 78) ...................................................................................... 522

Chapter 79 (Sura 79) ...................................................................................... 523

Chapter 80 (Sura 80) ...................................................................................... 525

Chapter 81 (Sura 81) ...................................................................................... 527

Chapter 82 (Sura 82) ...................................................................................... 528

Chapter 83 (Sura 83) ...................................................................................... 529

Chapter 84 (Sura 84) ...................................................................................... 530

Chapter 85 (Sura 85) ...................................................................................... 531

Chapter 86 (Sura 86) ...................................................................................... 533

Chapter 87 (Sura 87) ...................................................................................... 533

Chapter 88 (Sura 88) ...................................................................................... 534

Chapter 89 (Sura 89) ...................................................................................... 535

Chapter 90 (Sura 90) ...................................................................................... 536

Chapter 91 (Sura 91) ...................................................................................... 537

Chapter 92 (Sura 92) ...................................................................................... 538

Chapter 93 (Sura 93) ...................................................................................... 539

Chapter 94 (Sura 94) ...................................................................................... 539

Chapter 95 (Sura 95) ...................................................................................... 539

Chapter 96 (Sura 96) ...................................................................................... 540

Chapter 97 (Sura 97) ...................................................................................... 541

Chapter 98 (Sura 98) ...................................................................................... 541

Chapter 99 (Sura 99) ...................................................................................... 542

Chapter 100 (Sura 100) .................................................................................. 542

Chapter 101 (Sura 101) .................................................................................. 543

Chapter 102 (Sura 102) .................................................................................. 543

Chapter 103 (Sura 103) .................................................................................. 543

6 | P a g e Kurd


Chapter 104 (Sura 104) .................................................................................. 544

Chapter 105 (Sura 105) .................................................................................. 544

Chapter 106 (Sura 106) .................................................................................. 544

Chapter 107 (Sura 107) .................................................................................. 545

Chapter 108 (Sura 108) .................................................................................. 545

Chapter 109 (Sura 109) .................................................................................. 545

Chapter 110 (Sura 110) .................................................................................. 545

Chapter 111 (Sura 111) .................................................................................. 546

Chapter 112 (Sura 112) .................................................................................. 546

Chapter 113 (Sura 113) .................................................................................. 546

Chapter 114 (Sura 114) .................................................................................. 546

7 | P a g e Kurd


Chapter 1 (Sura 1)

1. Bi nav Yezdan Dilovan Dilovn.

2. iqas pesindan sipas hene! Hem ji bona Xuda y cihan ra ne.

3. mihrban dilovan.

4. Xudan roja xelat celat.

5. Em her te dihebnin em ten ji te alkar dixwazin.

6. Tu me bide ser rya rastn.

7. Rya n ku te qenc bi wan kiriye; ne n xeim li wan bye ne n r a

kirine.

Chapter 2 (Sura 2)

1. E.L.M. (Ji van tpne di ser ferkeran da hatne, tpne ji hevy t

gotine:Ara wan e rast hey Yezdan dizane).

2. Eva pirtka han, tu dudil tda tune ye, ku ji Yezdan hatye hinartin. Bi

xweber j b dudil beled e ji bona xudaparisan.

3. Xudaparis ew in, ku bi heyne ne berav bawer dikin (a maf hebona wan

bi xwaber j). xudaparis, nimja xwe dikin ji wan titne, ku me ji wan ra

xistye rzn li hewcan disixurnin.

4. ew in (Muhemmed!) ku bi wan biryarne li bal te da hatine hnartin bi

wan pirtk biryame, ku di berya te da j hatine hnartin bawer dikin

ewan (xudaparis in) ku di nzk da bi ro ( dan dawy da) bi xweber bawer

dikin.

5. Ewa beledya, ku ji Xuday wan ji bona wan ra hatye, evan li ser w

beledy ne ewan (ji atan) fereste bne ( gehjtine armanne xwe) hey

evanan in.

6. Bi rast ewan bne filehene! Tu i ewan (bi apatan) bid tirsandin i

(ewan bi apatan) ned tirsandin, li bal wan yek e: hey ewan bawer nakin.

7. Yezdan li ser dil wan bhtina wan duruf kirye li ser dtina wan bi

xweber j xl heye ji bona wan ra apatek e mezin heye.

8. ji kesan hinek hene, ku dibjin: Me bi Yezdan bi ro dan dawy bawer

kiriye. Ewan bi xweber j qe bawer ne kirine.

8 | P a g e Kurd


9. Ewanan, Yezdan ewan ku bawer kirine dixapnin; (gotina wan nne) l

ewanan hey xwe, bi xweber dixapnin ewan bi xapandina xwe j aga nabin.

10. Di dil wan da nexwe heye, d Yezdan nexweya wan bi nexwa pir

kirye. ji bona wan ra bi sedema wan derewne, ku ewan dikiribne;

apatek e dilsoz heye.

11. di gava ji wan : hatye gotin; Hn di zemn da tevdan nekin. Ewan

gotin; Bi rast em bi xweber atkar in.

12. Hn hiyar bin! Bi rast hey tevdanok ewan bi xweber in, l ewan bi

tevdanokya xwe j agah nabin.

13. di gava ji wan ra hatye gotin; Hn j bawer bikin, a (misilmanan)

bawer kirine. Ewan gotin: Qey em j wek evsanan bawer bikin? Hn

hiyarbin! Bi rast hey evsene ewan bi xweber in, l ewan bi evseniya xwe

nizanin.

14. di gava ewan rast wan bawer kirine tn, ewan ji bawergeran ra gotine;

Em bawer dikin. di gava bi ten bi peldne xwe va dimnin, ji pelnde

xwe ra gotine: Bi rast em bi we ra nin, bi rast hey em bi wan bawergeran

tinaza dikin.

15. Yezdan bi wan tinazan dike ji bo ku ewan di koraya xwe da bi quret bijn ji

wan ra dan dide.

16. Ewan in, ku r wundabon, bi beledy kirne. d kirn firotana wan kar ne

kirye ewan bi xweber j ne hatine li ser rya rast.

17. Hecwekya wan, wek v temtla han; (ku yek di ola tar da ji bona

ronahy) agirek hil bike (dora xwe dibne). d gava agir dora w ronah

kirye, heman Yezdan ronaya wan birye Yezdan ewan di tarty da

htye, d ewan nabnin.

18. Ewan (duryan) ker in, lal in, kr in. d ewan ji temtla xwe, li bal rasty da

j nafetilin.

19. ya j hecwekya wan wek temtla wan kesne, ku ji jor da tavya ilya ewr

re tar, ku tda deng, reqereqa ewr berqetav hebe, bi wan da digire,

wan ji tirsan tlne xwe dixine gohne xwe (ji bo ku ji deng) nemirin. Yezdan

bi xweber j filehildane bin zanna xwe.

20. Nzk dibe, ku berqetav dtina wan behere. i qa ji bona wan ra ronah

dibe, ewan di ronah da diin di gava tart li ser wan dibe, ewan radibin

9 | P a g e Kurd


li pya dimnin. ixwa heke Yezdan biv, w bihstin dtina wan behere.

Bi rast Yezdan bi xweber j li ser hem titan bi hz e.

21. Gel kesan! hn perestya w Xuday xwey, ku hn ewan heyne berya

we da hey afirandye, bikin. Bi v away bi rast hv heye ku hn xudaparis

bikin.

22. Yezdan ew e; ku zemn ji bona we ra xistye binrax ezman j xistye avay.

Yezdan ji ezman, avk e wusa hnartye; (ji bo ku ji we ra bibe dilik) Yezdan

bi w av ber dane derxistine. d hn j ji bona Yezdan rhevryan negirin,

Loma hn bi xweber j dizanin, ku hevrn w tune ne.

23. heke hn dudil dibin, di wan biryarne ku me li ser bend xwey

(Muhemmed) da hi-nartye, hn ji ptir Yezdan, gaz hem arkar xwe j

bikin (heke hn dikarin, ka) hn j ferkerek e wek ferker w bnin; heke

hn di doza xwe da rastin.

24. d heke hn ferkerk wusa neynin hn nikarin j bnin, d hn xwe ji w

agir, ku ji bona filan ra hatye amede kirin ardk w, kes kevir in,

biparisnin.

25. (Muhemmed!) ewan bawer kirine kar at kirine hene! tu mizgna

bide wan, ku bi rast ji bona wan ra bihitne dibin (dar wan da) emne

av dikiin, hene. i qa berk ji wan bihitan ji wan ra t dayn (ji

bihityan ra) dibjin: Ewan berne me hj di ber da xweribn, evan in

hn ji xwarin berne cure cure ji me ra bnin. ji bona wan ra di bihitan

da zone paqij hene. ewan bi xweber j di bihitan da hermanok in.

26. Bi rast Yezdan fed nake, ku mixmixk bi hecwek (ji bona derxistina maf)

bide nan kirin hej titne ji mixmixk wdatir j. d ewan bawer kirine

hene! ixwa ewan dizanin, ku ewa hecwekya mafek reste ji Xuday wan e.

L ewan bne file j dibjin: Ka Yezdan bi wan hecwekyan i vaye? Yez-

dan bi wan hecwekyan pir kesan ji rya rast dr dixe pir kesan j bi wan

tne rya rast. Bi wan hecwekyan, hey ewan ji rya rast derket wunda

dibin.

27. Ewan rderket hene! ew in, ku ji pit peymana dane Yezdan, (ji bona

baweri peresty) Peymana xwe diknin. tita Yezdan ferman kirye, ku

bi hev ra bin ewan ewe hevraty dibirin (sertdana da bav pismanan).

ewan di zemn da j tkily dikin. Evanan in hey ziyan dikin.

10 | P a g e Kurd


28. Hn a dibine file ( bi Yezdan bawer nakin)? Hn mir bn, d ew hn

zinde kirin. Pa (Yezdan) we bimirne pa w we dsa zinde bike hn

pa li bal w da bizivirin.

29. Ew ku hemk titne di zemn da hey ji bona we ra afirandye heye! Ewa

Yezdan e. Pa ewa li bal ezman da fetilye, d ew ezman xistye heft

balokne jor da. ewa bi xweber j bi hemk titan pir dizane.

30. gavek Xuday te (Muhemmed!) ji bona feretan ra gotye: Bi rast ez di

zemn da nmayek bi afirni. (feretan ji Yezdan ra) gotine: Ka tu di

zemn da a ewan kesne, ku tevdan dikin xn dirjin, biafirn? em bi

xweber j te ji kemasyan paqij dikin sipaz (bi perest) ji bona te ra dikin.

(Xuday te ji wan ra) gotye: Bi rest ez bi tita, ku hn pe nizannn tir

dizanim.

31. 31 (Xuday te) bi nia kesan hemk nav ( navdan) daye hnkirin, pa

ewan titan ber feretan ra avitye, d (ji feretan ra aha) gotye: Ka, heke

hn di doza xwe da rast in, nav van titan ji min ra bejin.

32. 32(Feretan, ji Xuda ra) gotine: Em te ji kmasyan paqij dikin, bi rast ji

ptir w tita te bi me daye hn kirin, tu zanna me tune ye. Bi rast

pirzan bijejke hey tu bi xweber.

33. 33(Yezdan ji bona nia kesan ra) gotye: Adem! tu ji bona feretan ra nav

wan titan bje. d gava Adem nav wan titan ji feretan ra gotye (ewan

bzar mane). Yezdan ji wan ra gotye: Min ji bona we ra ne got. Ku bi rast

ez bi veartin titne di ezman zemn da hene dizanim ez bi wan titne

ku hn vedirin diyar dikin j dizanim?

34. 34 di gava me ji bona feretan ra gotye: Hn ji bona Adam ra kunde

beherin. d ji ptir peld, hemkan kunde birin. Peld ji kunde birine

para , ew quret kir. (peld bi xweber j) bye file.

35. 35 me (ji bona Adem ra) gotye: Adem! Tu bi tev jina xwe va di bihit

da bihewin hn ji kdera bihit divn, hn di wura da (ji ber w) bixun. L

hn herduk j nzk v dara (da nana titan eceretul merifet) nebin. d

heke hn nzkn w dar bibin (ji ber w bixun) hn bibine jiwan

cewrkar.

36. 36d peld ewan herduk j ji bihit imitandin ewan herduk ji wan

xwene, ku ewan ber tda bn, derxistin. Me j (ji bona wan ra) got: Hn

11 | P a g e Kurd


ji bihit berjr bibin, hinek ji we, ji bona hinekne we ra neyar bin. Hn

heya danek di zemn da bi v temtl bijn.

37. 37(Pa) Adem ji Xuday xwe end peyv hildan (bi wan peyvan ji Xuda lava

kirye) Xuda j lavaya w lit kirye. Bi rast baxiger dilovn hey Xuda ye.

38. 38Me ji bona (nia kesan ra) gotye: Hn hemk j ji wi ra berjr bin. Kng

ji min, ji bona we ra beledyek hatbe; d kjan ji we bibe peyrew w

beledya min, ji bona w ra tu murzya ji (km xelat) tirsa (ji apatan) tune

ye.

39. 39 ewan bne file beraten me didine derew drandin hene! Hevrn

agir hey ewan in. Di agir da hey ewan in tim (gavan) dimnin.

40. 40Gel zarne cihyan! Hn ewan qencne min e, ku min bi we kirye bra xwe

bnin. hn ew peymana min daye we pk bnin, ku ez j ew peymana

we pk bnim. d hn hey ji min bitirsin.

41. 41 (gel zarne cihyan!) ewa (Quran) a min hinartye heye! rastdarya wan

(biryar pirtka) bi we ra heye dike. Hn bi w bavr bikin. ewan di cara

yekem da bi w filet kirine hene! hn nebine ji wan hn beraten min bi

perek hindik nefroin. di hn hey parisya min bikin.

42. 42Hn bizanin, ji bona ku maf verin; maf py teve hev nekin.

43. 43 hn nimja xwe bikin hn baca mal xwe bidin hn bi wan, ku

xwe (ji bona Yezdan ra) kz dikin, xwe kz bikin.

44. 44Hn a fermana kesan bi qencyan dikin, hn xwe j brva dikin hn bi

xweber j pirtk di xunin? d qe hn hi hilnadin?

45. 45 hn ji Yezdan bi hewdana li ser peresty bi nimj kirin, arikar

bixwazin. Eva xwastina bi v away ji xnc xudatirsan li ser merivan pir

mezin e.

46. 46Ewan guman dikin, ku ewan rast Xuday xwe werin bi rast ewan li

bal Xuday xwe da bizivirin, hene! Xudatirs ewan in.

47. 47Gel zarne cihyan! hn ewan qencne min e, ku min bi we kirye bra xwe

bnin bi rast min hn li ser (rntne) cihan rmetdartir kirine.

48. 48 ji w roya, ku di w roye da bi tu curey can ji ber canek may ra nay

apat kirin ji bona w can nsitemkar tu mehder nay lit kirin ji

bona ferestya w tu berberya bi titan j nay hildan ewan bi xweber j

nayne arkar kirin, hn xwe biparsnin.

12 | P a g e Kurd


49. 49 hn (gel zarne cihyan!) gava min hn ji hevrne Firewn fereste

kiribn, ku (ewan hevrne Firewn j) bi ik apatan hn didane apat kirin.

Ewan ser zarne we ne kur in j dikirin (ke) jin we para da didane

jnandin (bra xwe bnin). Bi rast di van apatan da ji Xuday we ji bona we

ra ceribandineke pir mezin heye.

50. 50 hn ew gava, ku me derya ji bona (ferestya we) ji hev rand, me hn

fereste kirin hevrne Firewn j me di av da fetisandin we bi xweber j li

wan mze dikirin (bra xwe bnin).

51. 51 hn ew gava, ku me ji bona Msa ra peymana bi il ev dab; (ji

bona hinartina pirtka bin av Tewrat li yay Trusnay) we bi xweber j li

dv Msa da ewa golika ji xwe ra bi perest girtibn, bi w girtna golik bi

perest we bi xweber li xwe cewr kiribn.

52. 52Me pa ji wan nsitemkaryan, hn baxiandin (bra xwe bnin) dibe ku

hn sipaz bikin.

53. 53 hn ew gava, ku me ji bona Msa ra pirtk (Tewrat) berewanya di

nveka maf pty dab (bra xwe bnin). Bi rast hv heye, ku hn

werne rya rast.

54. 54 hn ew gava, ku Msa ji bona kmal xwe ra gotib: Gel komal

min! Bi rast, ji ber ku we ewa golika ji xwe ra bi perest girtibn, we li xwe

cewr kiribye, hn ji wan kirine xwe para da li bal Xuday xwe da bizivirin

hn (dil xwazine) xwe bikujin (bi gotina w nekin). Eva reta han li bal

Xuday we, ji bona we ra tir e. d (ji pit pomanya we Xuday we) hn

baxiandin (bra xwe bnin). Bi rast hey Xuda bi xweber pir baxikar dilovn

e.

55. 55 hn ew gava, ku we ji bona Msa ra gotib: Bi rast heya ku em

Yezdan ber av ne bnin, em bi te bawer nakin. d deng birska b hi

hn girtbn, we bi xweber j bi b zar mze dikirin (bra xwe bnin).

56. 56Dibe ku hn sipaz bikin, pa me hn ji we xwava n bi hiyar rakirin.

57. 57 me ewr li ser we da xistine swan me li ser we da qart gezo

hinartye (me ji wan ra aha gotye): Hn ji qenc wan rozne, ku me bi rozt

daye we, bi xwun Ewan li me cewr ne kirye, l ewan bi xweber li xwe cewr

dikiribne.

13 | P a g e Kurd


58. 58 gava me (ji wan zarne cihyan ra) gotib: Hn bikebine v gund

(Qudis); d hn ji xwarinne w a hez dikin. li kder bivn, wusa bixun.

we bi givivire hn bi kundet di der da bikebine hundur hn lava bikin,

(aha) bejin: Xuda! Tu gunehne me bibaxine, ji me dayne (di na peyva

Hitet. Hintetn di gotiban). Em j ji bona we ra gunehne we bibaxinin

hj em ji bona wan qenc kar ra, qencyan pirtir bikin.

59. 59d ewan cewr kiribne hene! Ewan; van reta han, bi wan retne, ku

qe ji wan ra ne hatibye getin, guhurandine. Me j li ser wan cewr

kiribne ji ezmanan bi sedema ji r derketina wan, apatek hinartye.

60. 60 gavek Msa ji bona komal xwe ra li av digerya, d me j ji Msa ra

got: Tu gopal xwe li kevir bixe. Ji pit ku Msa bi gopal li kevir da, ji kevir

danzdeh kan zan. Bi sond! Hemk kesan na av vexwarina xwe,

dizanyan. Hn ji wan xwerin vexwirin, ku Yezdan ji bona we ra xistye

rozn bixun vexun hn di zemn da bi tevdan negerin (ji rya rast

dernekebin).

61. 61 hn (gel zarne cihyan! Evan qencne me ne bor bra xwe binin). Di

gava we ji bona Msa ra gotib; Msa! Bi rast em li ser xwarineke bi ten

nanivin. d tu ji bona me ra bi lavat gaz Xuday xwe bike, ji bo, ku Xuda ji

bona me ra titne zemin hn dike ji zrzewadan; kundur xyar sr nisk

pvazne ji zemin derdikebin bide me. (Msa) Ji bona wan ra gotye: Qey

hn divn, ku ewan xwarinne qenc, bi wan xwarinne ne qenc bi guhurin?

Hn hemk d berjr bajar bin, bi rast di bajara da ji bona we ra, hn i

bixwazin heye. li ser wan evsenet belengaz hatye vegirtin ewan

rast xemeke ji Yezdan hatine. Evan apatan, bi sedema ku ewan bi

beraten Yezdan dibne file (bawer ne dikirin) Pxemberne Yezdan b maf

dikutin, loma bi wan da hatye. Er! Eva apata bi sedema gu-nehkarya

wan bi sedema ji re derketina wan e bi cewrkar, bi wan da hatye.

62. 62Bi rast ewan bawer kirine; (Misilman) ewan Cih ewan Merin

(saw) ewan sterk paris, hene! Ji wan k bi Yezdan bi dan gav pay

bawer bike kar at j kiribe, d ji bona wan ra li bal Xuday wan, xelata

wan heye ji bona wan tirsa ji (apatdan) mur-zya ji (km xelaty) tune

ye.

14 | P a g e Kurd


63. 63(Gel zarae cihyan!) ew gava, ku me ji we peyman stand me yay

Tr li ser we da bilin kirib, me ji we ra gotib: Hn bi hz ewan biryarne

ku me ji we ra daye, bigirin hn ewan retne ku di wan biryaran da hene

(bra xwe bnin). Bi rast di be ku hn paris biken. (Ji ber, ku yay Tr

nwar bye ji bona niqandina pirtka bi nav Tewrat, eva pirtka j ji bona

jyana wan bi komal rna tekona wan tda hebye, d y ali bal wan bi

rmet proz bilind bi abr bye).

64. 64Pa we dsa pita xwe daye peyman, ry xwe fetilandine. d heke

rmet dilovanya Yezdan e ku li ser we heye tune bya, bi rast hn

bibnan ji wan ziyan kirine.

65. 65Bi sond! Hn ewan, ku di roya emy da (nera masyan kirine) ji

biryaran borne, dizanin; ka ewan kne. d me j ji bona wan ra gotye: Hn

bibine meymn p ken pint.(Ji pit v ferman, ewan li kdi xwyan,

komal bi wan dikenyan; wusa bn, d ji mala xwe derneketin, hinek ji wan

di mala xwe da ji kovanan mirin).

66. 66d me ewa apata, ji bona wan merivne di gava wan da dijtn ji bona

wan merivne, ku di pey wan da mane, xistye beratek e sodret ji bona

xudaparisan j xistye ret.

67. 67Di gava Msa ji bona komal xwe ra gotye: Gel min! Bi rast Yezdan

fermana we kirye, ku hn lekek ser j bikin. Ewan ji Msa ra gotine:

Qey tu bi me tinazan dik? Msa gotye: Ez xwe davjime Yezdan, ku min

ji nezanan biparisne.

68. 68Ewan ji (Msa ra) gotin: Ka (Msa!) tu ji Xuday xwe lava bike, bira ji

bona me ra diyar bike; ewa dewarek e ane? (Msa ji bona wan ra) gotye:

Bi rast Xuda dibje; ku ewa dewarek e wusa ne; ne pr e ne j ciwan e,

nvwar ye: d hn bi tita hatine ferman kirin pk bnin.

69. 69Ewan ji (Msa ra) gotin: (Msa!) tu ji bona me ji Xuday xwe lava bike,

bira ji bona me ra diyar bike, ka reng w ane? (Msa ji wan ra) gotye:

Bi rast Xuda dibje reng w zerek wusa ne, di gava yek li mze bike ewa

mzegre xwe a dike.

70. 70Ewan ji (Msa ra) gotine: (Msa!) tu ji bona me, ji Xuday xwe lava bike,

bira Xuda ji bona me ra diyar bike, ka ewa dewaek e ane? Bi rast bi van

15 | P a g e Kurd


salixan lek li bal me tev hevbn e (Em nizanin ka kjan e?) bi hezkirina

Yezdan em ew pk bnin.

71. 71(Msa ji bona wan ra) gotye: Bi rast Xud dibje: Ewa dewarek e wusa

ne, sernerm nne, ku bi w andin bne andin bi w (zev j) nayne

avdan (hj ne ketye bin nr) tu kmaya w tune ye. Ewan ji (Msa ra)

gotine: Te hj salix rast ji bona me ra an. Ewan d xwe ne dane para da

ewan ser w dewar j kirin.

72. 72Kan, we di gavek da merivek kutib, d we ewa kutya diavte sty

hev (ji ber ku kujraw w xya ne bye) Yezdan bi xweber j, tita hn

vedirin derdixe.

73. 73d (ji pit er kirina lek) me ji wan ra gotye: Hn hinek ji gewd

lek hinek j ji gewd kut li hev bixin. (Ji pit li hev xistina gewdan,

kujraw hate diyar kirin). Bi v away Yezdan mirya j zinde dike Yezdan

beraten xwe dide nan we. Bi rast hv heye, ku hn ji wan hi hildin.

74. 74Pa dil we dsa ji pey (v byer da) wek keviran hik bye, hj ji

keviran j hiktir bye. ima, bi rast hinek kevir hene, ku ji wan emne av

bi sodret dizn hinek j ji wan keviran hene! Di gava ji hev diirin kany

av ji wan bi sodret dizn. hinek j ji wan keviran hene! Ji heybeta

Yezdan, wusa jorda tot dibin (Dil we qe wusa nabe). Yezdan bi xweber j

ji wan titne, ku hn dikin b (agah) nne.

75. 75Qey hm (gel bawergeran!) guman dikin ku ewan (zarne cih filan) ji

bona we bawer bikin, bibne heval we? Sond! Di nava wan bi xweber da j

destek ji wan heye, peyvne Yezdan dibhn, ji pit ku ponjn ka peyvan i

arman kirine; bi zann peyvan ji na wan diheivnin.

76. 76 ewan di gava rast wan bawerger tn, ji bawergeran ra gotine: Bi

rast em bawer dikin. di gava ku ewan bi ten li bal hev dimnin, ji hev ra

dibjin: Hn a li bal wan dipeyvin, ku ewan bawergeran, bi wan titan li

bal Xuday we nihrewanan bigirin. d qe hn naponijin?

77. 77Qey ewan nizanin, ku bi rast Yezdan bi wan titne ewan vedirin bi

wan titne ewan diyar dikin j dizane?

78. 78Ji wan hinek hene ne xwandine (wek wan ku hj nzane, ji dya xwe ra

bne) ewan ji pirtk hey dil xwazyan dizanin ewan bi xweber j hey

gumanan dikin.

16 | P a g e Kurd


79. 79d ewan ku pirtk bi deste xwe dinivsin, pa ji bo ku bi perek hindik

bifiroin dibjin: Eva pirtka han ji bal Yezdan hatye; xwel li van be! Ji

ber ku dest wan ewa nivsye xwel li wan be! ji bona keda ku ewan dikin,

sed koray xwel li wan be!

80. 80 ewan gotin: Ji ptir end rone hijmar, bi rast qe agir bi me

nagire. Tu ji wan ra bje: Qey we ji bal Yezdan peyman hildaye? d bi rast

Yezdan j ji peymana xwe para nae ya j tita hn p nizanin, di maf

Yezdan da dibjin?

81. 81Gotina wan nne! Bi rast k gunahan bike gunehne w, ew som bike,

d hevrn agir ewan in. Ewan ku di agir da her dimnin ewan bi xweber in.

82. 82Ewan bawer kirine kar at kirine, hene! Ewan hevrn bihit ne.

Ewan ku di bihit da her dimnin ewan bi xweber in.

83. 83 di gavek da dsa me ji zarne cihyan peyman hildab. Hn (geli zarne

cihyan!) ji ptir Yezdan perestya tu tit nekin hn ji bona da bav

xwe ra hey qenc bikin hn ji bona bira pismamne xwe sewyan

xezan belengazan qenckar bin hn ji bona merivan hey ret qenc

bjin hn nimj bikin baca mal xwe bidin. Ji ptir hindikan, we pa

dsa r ji peyman fetilandin hn bi xwe, hj j r difetilnin.

84. 84 me dsa carek j ji we peyman hildab ku hn bi kutin xna hevd

nerjin hn hevd ji welat xwe, nedne derxistin we bi xweber j

ddevanya peyman dikirin; pa we er j gotin.

85. 85Dsa pa da hn bi xweber in, hevd dikujin hn bi xweber in, ku hn

destek e ji xwe ji welat wan derdixin hn bi xweber in, bi vir neyart

pita hevd di hember wan da dikin, ji welat derdixin, eva derxistn bi

xweber j li ser we qedexe bye. Heke yek ji wan zebn bibe, were bal we,

hn bi mal, ewan ji zebny fereste dikin. d qey hn bi hinek biryarne

pirtk bawer dikin hn bi hineka j bawer nakin? Ji pit naha da, k ji we

aha bike, d bi rast celata w di jna cihan da riswabn e di rya rabna

hemtda j, ewan li bal apata zor da tne avtin. Yezdan bi xweber j ji

wan titne ku hn dikin b agah nne.

86. 86Ewan ku jna cihan, bi jna dan gav para da kirne, evan in. d apat

ji wan sivik nabe arkarya wan qe nay kirin.

17 | P a g e Kurd


87. 87 bi sond! Me ji Msa ra pirtk (Tewrat) daye me li pey w da

pxember xistine peyrew w me ji bona say kur Meryem ra beratene

daveker dane me sa bi cane proz deye hez kirin. d qey k gav

pxemberek hatibe bal we; bi wan beraten ku can we ne xwestibe, hn

doza mezinay nakin? d hn; destek ji wan pxemberan didine

derewdrandin hn destek j nakujin?

88. 88Ewan ji bawergeran ra gotin: Dil me da xl heye (ji ber w em rasty

nabnin; bawer nakin). Gotina wan nne, l Yezdan bi sedema filetya wan,

ewan deherandine. d i qa hindik ji wan bawer dikin!

89. 89 gava ji bal Yezdan ji wan (cihyan ra) pirtk (Quran) hatye, ku ew

(Quran) bi xweber j rastdarya we (pirtka) li bal wan hey dikir ji bona

serva hatina xwe. di gava ewa pxembera bi pirtka xwe va hatye bal wan

ewan (pirtk pxember) nas nekirin (ewan cihyan bi wan bawer ne

kirine, bne file). d deherandina Yezdan li ser filan e.

90. 90i qa sike! Ku ewan, ji dexesya di nava wan da heye, xwe firotine; ji ber

ku ewan, bi wan biryarne Yezdan bi rmeta xwe li ser bendek xwe

hinartye, bawer nakin. di ewan xema Yezdan bi peywest ked kirine. ji

bona filan ra apatek risway, heye.

91. 91 di gava ji bona wan ra te gotin: Hn bi wan biryarne, ku Yezdan

hinartye, bawer bikin. Ewan gotin: Em hey bi wan biryarne, ku li bal me

da hatine hinartin bawer dikin. ewan ji ptir w bi tu tit bawer

nakin. ewa (pirtka Quran) bi xweber j, rastdar ji bona we pirtka

(Tewrat) ku li bal wan hey. d (Muhemmed tu ji bona wan ra) bje: Heke

hn bi rast bi w pirtka li bal we hey, bawer dikin, we ima hj di ber da

pxemberne Yezdan di kutin?

92. 92 bi sond! (gel cihyan!) Msa bi beraten daveker va hatib bal we

pa we di pey w da (gava ji bona niqandina Tewrat b iyay

Trusnay) ewa golika ji xwe ra bi perest girtibn we bi xweber li xwe j

cewr kiribn.

93. 93 di gava, ku me ji we peyman standib; me yay Tr bi ddevan li ser

we, bilind kir, ku hn biryarne Tewrat bi hz bigirin. Me ji bona we ra got:

Hn (gel zarne cihyan!) ewan biryarne me ji we ra anne bi hz bigirin

guhdar bikin. Ewan gotib: "Me bihst l em bi gotina w nakin." bi

18 | P a g e Kurd


sedema filetya wan, hezkirina golik di dil wan da nermojek bye.

(Muhammed! Tu ji bona wan ra) bje: Heke hn (bi golik) bawer bikin,

fermana bawerya we, ji bona we ra i qa titek sike!

94. 94(Muhammed! Tu ji bona wan ra) bje: Heke bi rast li bal Yezdan (bihit)

xwur ji bona we ra ne ji tu kes ra nne, heke hn di doza xwe da rast in, d

hn xwazya mirin bikin.

95. 95 l bi sedema wan kedne, ku ewan hj p da kirine tu car ewan

xwazya mirin nakin. Yezdan bi xweber j pir rind bi cewrkaran dizane.

96. 96 tu rast wan ty, ku ewan ji hem kesan pirtir ji jn hez dikin ewan

hj ji hevr keran pirtir j ji jn hez dikin; her yek ji wan hez dikin, ku hezar

sal bijn. Ewa jna wan bi xweber j, ewan ji apatan nade paradan

Yezdan bi xweber j dibne, ka ewan i dikin.

97. 97(Muhemmed! Tu ji wan ra aha) bje: Kjan ji bona Cibral ra neyarty

dike, d (bira ewa bizane!) bi rast (Cibral) ewa (Qurana) rastdara (wan

biryarne berya xwe dike) ji bo ku ewa bibe beled ret, ji bona bawergeran

ra li ser dil te da hinartye.

98. 98 k bibe neyar Yezdan feretene w pxemberne w Cibral

Mkal, bira bizane! Bi rast Yezdan bi xweber j neyar filan e.

99. 99 bi sond! Me li bal te da beraten daveker hinartine. ji ptir wan ji

r derket, tu kes nankorya wan nake.

100. 100Qey i qa ewan peymanek dabin, destek ji wan ewa peymana

para da ne avtye? ixwa pirne ji wan bawer nakin.

101. 101 i qa pxemberek ji aly Yezdan, li bal wan da hatibe, ewa

pirtka, ku li bal wan heye j rastdran dibe, dsa destek ji wan komal

xwey pirtk, pirtka Yezdan avtine pita guh xwe, te digo qey ewan bi

w pirtk nizanbne?

102. 102Ewan (cihyan) bne peyrew wan titne ku peldan dixwendin, ji

bona ku maldar seroktya Sleyman ji dest w derxin. Sleyman ne bib

file, l ewan peldan bibne file. ima ewan meriv hn an dikirin ewan

meriv hn wan titne, ku li ser wan herduk serokne (welat) Babl

hatibye hinartin j dikirin. Ewan herduk serokne (bi nav) Hart (Xwert)

Mart (Mrat) gava yek hn wan titne, ku li ser wan da hatye hinartin, bi

kirnan, ji wan ra digotin: d tu bi wan titne me hn te kirye nebe file,

19 | P a g e Kurd


loma bi rast em hey ceribandokin. d meriv ji wan (herdu serokan) ewan

tine, ku mr jin, bi zanna wan titan ji hev ra tiqetyan, hn bne. L heya

destra Yezdan ne bya (ewan serokan) zayana tu kes bi wan kirine xwe

ne dikirin. Ewan merivan ji wan (serokan) ewan tine, ku zyana merivan

dikirin, hn dibne, hn wan titne bi kerhat, ne dibne. bi sond! Ewan

dizanin, ku k ewa zanna kiribe, di dan para da ji bona w ra tu par tune

ye. heke ewan bizanyan, ka eva firotina han, ku ewan xwe p firotine, i

qa sike, ewan eva firotin, ne dikirin.

103. 103 heke ewan bawer kiribnan Xuda paris bikirnan, bi rast

xelata li bal Yezdan ji bona wan ra qenctir dib. Xwezka bizanyan!

104. 104Gel bawergeran! Hn (wek cihyan, a ji Msa ra digotin:

Gohdarya me bike.) Ji bona (Muhemmed ra) ne bjin: Tu guhdarya me

bike. hn bjin: Tu li me mze bike hn guhdar bikin. Ji bona filan ra

apatek e dilsoz heye.

105. 105Ewan filene xwey pirtk ewan hevr perest hez nakin, ku ji

Xuday we, ji bona we ra qencyek b hinartin. Yezdan bi xweber j evne

xwe ji dilovanya xwe ra xwur dike. Yezdan bi rast xwey rmeta mezin

e.

106. 106Heya me h genctir ya j wek w, beratan neynin, em tu

beratan biryaran ji na wan ranakin. Qey tu nizan ku Yezdan bi rast li

ser hem titan bi hz e?

107. 107Ma qey tu nizan, ku maldarya ezman zemn hey j bona Yezdan

ra ne? ji bona we ra ji ptir Yezdan tu serkar arkar tune ye.

108. 108Qey hn j (gel musilmanan!) divn ku hn j ji pxeber xwe

pirsan bikin, a hj ber da ji Msa pirs hatine kirin? bi sond! d k

bawery bi filetiy biguhure, ew wunda kirye.

109. 109Pir kes ji xwey pirtkan hene, ji dexesyan ji pit maf ji wan ra

bye j hez dikin, ku we ji bawerya we bifetilnin, bixne file. d heya

fermana Yezdan ku b, hn ewan bibaxinin; ji wan bibore. Bi rast Yezdan

li ser hem titan bi hz e.

110. 110 hn nimj bikin, baca mal xwe bidin. Hn ji bona xwe ra

qencyan i p da verkin, hn ew gency li bal Yezdan bibnin. Bi rast

Yezdan, ddevan hem kirin we ye.

20 | P a g e Kurd


111. 111 ewan (cih mexnan) gotine: Ji ptir cih mexnan tu kes

nae bihit. Eva gotina dilxwazya wan e. Tu (ji wan ra) bje: Heke hn

digotina xwe da rastin, ka nana xwe bnin.

112. 112Na, wek gotina wan nne; l k xwe hispartibe Yezdan, bi xweber

j qenckarbe, d ji bona w ra li bal Xuday w, xelata w heye. Ji bona wan

ra tu tirs murzaya (ji km xwelat dan) j tune ye.

113. 113 Cihyan gotin: Tu ola mexnan tune ye. Mexnan j gotin:

Tu ola cihyan tune ye. Ewan (herduk) j pirtk dixnin. Wek van

herdukan ewan ne xwend j, wek gotina wan gotin. d di roya rabna

hemt da Yezdan di wan titne, ku ewan tda ne wekhev dibin, berewan

bike.

114. 114Gelo ji wan kesne; ku nahlin di mizgevtne Yezdan da, nav

Yezdan bi perest b hildan dixebitin, ku ewan mizgevtan hilnin,

cewrkartir k hene? Evanan hey bi tirs dikarin bikebine mizgevtan. Di cihan

da ji bona wan ra riswat heye di dan para da j ji bona wan ra apatek e

mezin heye.

115. 115 rojhilat rojava ji bona Yezdan ra nin. d (ji bona peresty)

hn kjan al bizivirin, bardana Yezdan di wura dane. Bi rast (dilovanya)

Yezdan pir fre ye ewa pir zan e.

116. 116Ewan (filan) gotin: Yezdan ji xwe ra zar hildane. Yezdan ji zar

girtin ber ye. L ixwa hem titne di ezman zemn da hey, ji bona

Yezdan ra ne. Hem j ji bona Yezdan ra bi tirs ser berjr dikin.

117. 117Ji tunebn (Yezdan) ezman zemn afirandiye. gava ewa biv,

ku byerek bibe; d ji w byer ra dibje: Bibe. Ewa byara j heman

dibe.

118. 118 ewan nezan (ji bona pxeberya te) gotine: Got Yezdan bi me

ra biaxifta, ya j ji bona me ra beratek ne anbya? Ewan berya wan da j

wek gotina wan gotine, dil wan di gotin da wek hev bye. Bi sond! Me

berate ji bona w komal ku di nzk da bawer dikin, vekirine.

119. 119Bi rast me tu bi maf andy, ji bo ku tu mizgnvan tirsvan b

tu ji hevrne doje nay pirs kirin.

120. 120 bi rast cih mexn hene! Heya tu neb peyrew komal ola

wan, ewan bi te qayl nabin. Tu (ji wan ra) bje: Bi rast rya rast hey rya

21 | P a g e Kurd


Yezdan e. heke ji pit ku ewan zanna ji te ra hatye, tu bib peyrew

hewasa wan, d ji bona te ra li bal Yezdan tu serkar arkar tune ye.

121. 121Ewan ku me ji wan ra pirtk anye hene! Ewan pirtk bi

babetya pirtk dixnin. ixwa ewan bi pirtk bawer dikin evan in. k

(bi pirtk bawer neke) bibe file, d evan in hey zyan kirine.

122. 122Gel zarne cihyan! Hn ewan qencn min, ku li ser we hene

bra xwe bnin. Kan min hn bi rast li ser hem komalne chan rmetdar

kiribn.

123. 123 hn, ji w roya, ku di w roy da, tu canek ji ber canek may ra

nay celat kirin ji w can celat kir, tu bertl xelat j nayne girtin, (ku

ewa ji celat kirin fereste be) tu mehder j havil nake ewan canan

nayne arkar kirin j, xwe biparisnin.

124. 124 di gavek da, Xuday brahm, bi end peyvan brahm

ceribandye, d brahm j ewan peyvan pk anne. Xud ji bona brahm ra

gotye: Bi rast ez te ji bona merivan bixme prewan. brahm (ji Xud

ra) gotye: Ji rta min j prewanan bike. Xud gotye: (brahm) ji

rta te ewan cewrkar nagihjne peymana min.

125. 125Di wan gava da j me xaxistib na civn qenc ewlwty. Hn

j di bingeha brahm da ji xwe ra na nimjkirin bigirin. me li bal

brahm smal peyman daye, ku ewan herduk xany min, ji bona

sertdanne w ji bona rnitne w (bi perest) ji bona ewan ku di w da

bi kzay bi kundet nimj dikin, paqij bikin.

126. 126 di w gav da brahm ji Xud lava kirye, gotye: Xuda! T ev

der ji bona kesan ra bixe bajarek wusa, ku bibe na ewlety tu na

rnitne w ra, ku bi Yezdan bi dan gav para da bawer dikin, ber zr

zewadne xwe bibe. (Xud gotye:) Kjan ji wan bibe file, d ez ew bi

berxudar hindik bidime jnandin, pa ez ew li bal apata agir da stxar

bikim. apata agir i qa sik nan e.

127. 127 di w gav da brahm smal xme xan ji zemin bilind kirine,

(aha) gotine: Xuday me! Tu evan kirin me, ji me lit bike. Bi rast tu bi

xweber dibh dizan.

128. 128Xuday me! Tu me herduka j, bi gern ji wan ku xwe hispartine

te. tu ji rta me j, komne, ku ji bona te ra xwe hispartine bi (afirn ) bi

22 | P a g e Kurd


gihin tu r biryar perestya me, bi me bide hnkirin tu nostemne

me bibaxine. Birast tu pir baxiger dilovin .

129. 129Xuday me! Tu di nava rta me da, ji wan, pxemberan bine, ku

ewan ji wan rt me ra beraten te bixnin ewan bi wan rt me,

xwendina pirtk zanna retkok hn bikin ewan rt me ji sikatyan paqij

bikin. Bi rast tu bi xweber j servahat bijejkey.

130. 130 bi rast ji ptir wan evsene tu kes ji ola brahm, r

nafetilne. Bi sond! Me (brahm) di cihan da hlbijartye brahm di dan

gav para da j ji atkaran e.

131. 131Di gava Xuday (brahm,) ji bona w ra gotye: Tu xwe hispere.

(brahm) gotye: Min xwe hispartye Xuday gerdne.

132. 132 brahm eva reta han ji bona zarne xwe ra bi olit ret kiriye

Yaqb j ret kirye ( gotye): Gel zarne min! Bi rast Yezdan ji bona we

ra eva ola hlbijartye. d hn j hey bihispar misilman bimirin.

133. 133Qey (gel cihyan!) di gava Yaqb ketib ber mirin, hn amede

bn? Di w gav da Yaqb ji bona zarne xwe ra gotib: Gel zarne min!

Hn di pey min da ji bona ira perest bikin? Zaran ji bona Yaqb ra

gotine: Em ji bona Xuday te ji bona Xuday bav baprne te ra;

brahm smal shaq, ku Xudak bi tne ye, perest bikin. em bi xweber

j ji bona w ra xwe hisparokin.

134. 134Evan (zarne brahm Yaqb) komne wusa nin bi rast hatine

ne. Ewan iked kiri-bin, keda wan ji bona wan ra ne hn j iked bikin,

keda we j ji bona we ra ne hn ji kirine wan nayne pirs kirin.

135. 135Ewan ji bona we ra gotin: Hn bibne cih ya bibne mexn, ku

hn werne rya rast. (Muhammed! Tu ji wan ra bje:) Gotina we nne, l

em di ola brahim e ku ji xary dr e, rast dann. brahm bi xweber j qe ne

bye ji hevr keran.

136. 136(Gava ewan wusa ji bona we ra bjin) hn j bjin: Me bi Yezdan

bi w pirtk bir-yarne li bal me da hatine hinartin bi wan biryarne li bal

brahn smail shaq Yaqb nevne wan hatine hinartin bi wan

pirtne, ku ji Msa ji sa ra hatine bi wan pirtne biryarne ku ji hem

pxemberan ra, ji Xudey wan hatine, bawer kiriye. Em di nava wan yek da

23 | P a g e Kurd


j tu veqetandin nakin me bi xweber j ji bona Yezdan ra xwe

hispartye.

137. 137d heke ewanan wek we a bawer kirye, bawer bikin, bi rast

ewan hatine rya rast heke ewan pita xwe bidine bawerya bi v away, bi

rast d ewan di dudily danin. Di hember wan da Yezdan bes te ye.

Yezdan bihstek pir zan e.

138. 138(Hn bibne peyrew) reng, ku Yezdan (ji bona we ra daye). gelo

reng (ola k) ji reng (ola) Yezdan rindtire? em bi xweber j hey ji bona

Yezdan ra perest dikin.

139. 139Tu ji bona filan ra bje: Ka hn a di ola Yezdan da bi me ra

tekon dikin? Yezdan bi xweber j Xuday me herdu destan e, keda me ji

bona me ra ne keda we j ji bona we ra ne em bi xweber ji bona Yezdan

ra hey perest dikin.

140. 140Qey hn dibjin: Ku bi rast brahim smal shaq Yaqb

nevne wan, cih ya j mexn ne? (Muhemmed! Tu ji wan ra) bje: Gelo

hn tir dizanin, ya j Yezdan tir dizane? gelo ji w kes, ku Yezdan ji w

ra rast dabe hn kirin, ewa j rasty vere, cewrkartir k heye? Yezdan

bi xweber j ji kirin we b agah nne.

141. 141Evan komek in hatine ne, keda wan ji bona wan ra ne keda

we j ji bona we ra ne hn ji wan kirin, ku ewan dikin, nayne pirs kirin.

142. 142Di nzk da ewan evsenene ji kesan w bjin: Gelo ber wan

(misilmanan) ji berdana wan e, ku ber da ewan ber xwe didane, idaye

fetilandin? (Muhemmed! tu ji wan ra) bje: Rojhilat rojava, herduk j ji

bona Yezdan ra ne. Yezdan ji k ra biv, ew tne rya rast.

143. 143 her wusa me hn xistine kemek e nvwar, ji bo ku hn li ser

kesan bibne (nem ) nihrevan ji bo ku pxember j li ser we bibe (nem

) nihrevan ji bo ku em evan peyrew te ewan ji peyrewya te para da

ne, bi zann ji hev raqetnin, me ewa berdana te ye hj ber da te (di

peresty da) ber xwe didaye ji we ra xistye berdan. eva berdana j ji

ptir ser wan, ku Yezdan ewan anne rya rast i qa li ser kesan mezine!

Yezdan (bi van fermanan) bawer ( perestya) we wunda nake. Bi rast

Yezdan ji boma kesan ra dilsoz di-lovn e.

24 | P a g e Kurd


144. 144Bi sond! Em ry te (Muhemmed!) ku tu li ezmanan mze dik (ji

bona niqandinan) dibnin. d bi rast em ber te (Muhemmed!) bizivirne li

bal berdanek e wusa, ku tu bi w berdan qayil bib. d (Muhemmed!) tu

ry xwe bi fetilne bide aly mizgevta (bi nav) Mescid el-Heram. hn

(gel bawergeran!) li kur bi i away dibin bibin (di peresty da) d hn j

ber xwe bidine aly w mizgevt. bi rast ewan ku ji wan ra pirtk

hatye hene! Ewan dizanin, ku eva fermana mafek rast e ji Xuday wan

hatye. Yezdan bi xweber j ji kirin wan b guman nne.

145. 145 heke (Muhemmed!) tu ji bona wan pirtk ji wan ra hatye

hem beratan j bn, dsa ewan nabine peyrew berdana te tu bi xweber

j nab peyrew berdana wan. Ewanan j nabine peyrew berdana hev. bi

sond! Heke tu ji pit, ku ji te ra zann hatye bib peyrew xweya wan, bi

rast d tu di w gav da dib ji wan cewrkar.

146. 146Bi rast ewan, ku me ji wan ra pirtk daye hene! Ewan (bi

Muhemmed bi pxember-ya w) nyasin a zarne xwe nas dikin; bi rast

destek ji wan hene maf vedirin, ewan bi xweber j bi maftya w dizanin.

147. 147d tu nebe ji wan du dil; rast ji Xuday te ye.

148. 148 ji bona her yek ra berdanek heye, ewa ber xwe dide w al. d

hn (gel bawerge-ran!) di qencyan da bidine ber hev. Hn li kur dibin bibin

hey Yezdan we hemkan bicivne. Bi rast Yezdan li ser hem titan bi hz

e.

149. 149 tu keng li kuder derkeb r, d tu ber xwe bide aly

mizgevta (bi nav) Mescid el-Heram. (eva fermana) bi ber dana aly miz-

gevta (bi nav) Mescid el-Haram rastyek e ji Xuday te ye. Yezdan bi

xweber j ji kirin we b agah nne.

150. 150 tu keng li kuder derkeb r, d tu ber xwe bide aly

mizgevta (bi nav) Mescid el-Heram. hn (gel bawergeran!) keng li

kuder bin, ji bo ku tu kes ji we ra rexne nekin. d hn j ber xwe bidine

aly w mizfevt, ji ptir wan cewrkarne ji wan (dexesan, ix-wa) tu

kes (ji we ra rexnan nake). d hn ji wan netirsin hn ji min bitirsin, ku

ez (ewan) qencne min e, ku li ser we hene pk bnim hv heye ku hn

werne rya rast.

25 | P a g e Kurd


151. 151Loma me di nava we da ji we pxemberek (wusa) andye ji bo ku

ewa (pxembera) ji bona we ra beraten me bixne we ji sikatyan paqij

bike xwendina pirtk zann retkok hn we bike ewa (pxembera)

zanna wan titne, qe we di ber da p nizanbye hn we bike.

152. 152d hn min (bi perest) bra xwe bnin, ku ez j ji bona we ra

(baxiandin) bra xwe bnim hn sipazya min bikin hn nankorya min

nekin.

153. 153Gel bawergeran! hn bi hewandin bi nimj kirin (ji Yezdan)

arkar bixwazin. Bi rast Yezdan bi hew keranrane.

154. 154 hn ji bona wan kesne di rya Yezdan da hatine kutin, nebejin:

Ewan mirne. Na, ewan ne mir ne l ewan dijn haya we (bi jna) wan tune

ye.

155. 155 (gel bawergeran!) bi rast em we bi hinek ji tirs birbn

bi kemasya di mal can beran da biceribnin. (Muhemmed!) tu mizgn

bide hewkeran.

156. 156Ewan di gava bi wan da atek hatibe, (aha) gotine: Bi rast em

benden Yezdan in bi rast em li bal Yezdan da bizivirin hene! hewker ew

in.

157. 157(Ewan) ku ji bona wan ra ji Xuday wan baxiandin dilovn

heye, evan in (ewan) hatine rya rast j evan in.

158. 158Bi rast Sefa Merve herduk j ji nian Yezdan in. d kjan li

dora xany (Kabe) bigere ya j senedana (bi nav) Umre bike, tu zyan li ser

w tune ye, ku ewa di nveka wan herdu girikanda j bigere. kjan ji ber

xwe qencyek bike bira (bizane, bi rast Yezdan hember ya qenciya w) dide

w. d bi rast Yezdan sipazkar pir zan e.

159. 159Bi rast ewan ku ji pit me ewan (biryarne xwene ji salix rya

rast e) me bi huzwart hinartye, ji pit me ewan (biryaran) di pirtk da ji

bona merivan ra daye vekirin, vedi-rin, hene! Yezdan ewanan ji

dilovanya xwe didehirne ewan, ku hatine dehrandin j evanan

didehernin.

160. 160Ji ptir wan, ku (ji kirin xwe) poman bne at kirine

titne veart, derxistine derva. d ez j evan dibaxinim. bi rast ez bi

xweber pir baxikar dilovn im.

26 | P a g e Kurd


161. 161Bi rast ewan, ku bne file di gava mirin e, bi filet j mirin e,

hene! Evan in, ku deherandina Yezdan firitan merivan bi hemt li ser

wan in.

162. 162Ewanan di deherandin da her dimnin. apat liwan sivik nabe li

wan nay mze kirin j (ku apata wan para bikebe).

163. 163 (gel bawergeran!) Xuday we Yezdanek bi tne ye, ji ptir w

tu yezdan (babet peresty) tune ye. Ewa ye dilovan dilovn.

164. 164Bi rast di afirandina ezman zemn da di newek hevbna ev

royan da di ki-andina wan kelekne, ku di deryay da bi bar xwe va bi

wan titne ku havilin ji bona merivan ra, di gera wan da di w ava ku

Yezdan ji ezmanan hinartye. d yezdan bi w av zemn ji pit mirina w

zinde kirye da di belav kirina Yezdan, ya hem candaran di zemn da di

hatina bay da di w ewr amedey di nveka ezman zemn da ku li hev

dizivirin, beraten (hca ji bona hebna afirandok wan) ji bona komalek

(ku bi ponijandin hi hildidin) heye.

165. 165 (bi v ra j) hinek meriv hene, ku ji ptir Yezdan (babet

peresty) ji xwe ra hinek manendan digirin (ji wan ra perest dikin) a ji

Yezdan hez dikin wusa j ji wan manendan hez dikin. Ewan bawer kirine

hene! Ewan pir ji Yezdan hez dikin. Xwezka ewan ku li xwe cewrkirine di

gava apat dibnin, bi zanyan ku bi rast hem hez ji bona Yezdan ra ne!

Yezdan bi xweber j bi rast zor apat e.

166. 166Di gava ewan apat dibnin, bi rast ewan peyrew ji wan

prewne xwe para da diin di nava wan bi xweber da j bend grdan

pizirye.

167. 167 ewan peyrew hene! (Aha) gotine: Heke careke din j ji bona

me ra hatina (cihan hebe) d em ji wan perewanan xwe bion, a ewan

dest ji me berdabn e. Bi v away Yezdan kirin wan bi wan dide dtin, ji

bo ku ji wan ra bibe kovan. Ewan ji agir j der-nakebin.

168. 168Gel kesan! Hn ji wan titne di zemn da hey bi durist bi paqij

bixun, hn nebine peyrew opa peld. Bi rast peld ji bona we ra ne

yarek xya ye.

27 | P a g e Kurd


169. 169Peld hey fermane we bi kirina sikatyan b fed matqiyan

dike ( peld fermana we dike) ku hn tita p nizanin, di maf Yezdan da

bjin.

170. 170 di gava ji bona wan ra hatye gotin: Hn bibine peyrew wan

biryarne ku Yezdan hinartine. Ewan gotine: Na, em nabine peyrew wan,

l ewan titne, ku bav kal me hogir daye wan em hey bibne peyrew

wan. Ere! L heke bav kal wan qe hi wan negi-hje tu tit di rya rast

da nebin j, ewan dsa bibine peyrew hogirya wan?

171. 171 hecwekya wan file hene! Wek hecwekya w ivan tarian,

ku di gava qr tarian dike, tari ji ptir deng tu tit ji w ivan nabih

(evan filan j ji pxemberan hey deng dibhn tu aran, ji gaz kirina wan

nabihn. Ewan filan) ker in lal in kor in, d ewan (ji gaz kirina

pxemberan) tu hi hilnadin.

172. 172Geli bawergeran! Hn ji qenc wan rozne me dane we bixun

hn ji bona Yezdan ra sipaz bikin, heke hn bi rast ji bona Yezdan ra

perest dikin.

173. 173Bi rast ji bona we ra hey mirar xn got berazan got wan

tarine, ku ne ji bona qayl bona Yezdan hatine ser jkirin, ne durist in. d

heke yek bar bibe ji bona xwarina wan ra; heke ji wan xwarinek e (wusa

nvwar) ne j ne mir bixun ji bo xwarina ji wan tu guneh li ser w tune ye.

Bi rast Yezdan baxikar dilovn e.

174. 174Bi rast ewan, ku beraten Yezdan ji pirtk hinartin vedirin,

ji bo ku ewan (beraten di pirtk da) bi perek hindik bifiroin, hene!

Evanan zik xwe hey bi agir tij kirine. (Ewan titne ku ewan bi beratan

kirine, xurina ewa agir e). Di roya rabna hemt da Yezdan bi wan ra

napeyve ewan ji gunehan paqij nake. Ji bona wan bi xweber j apatek e

dilsoz heye.

175. 175Ewan rya rast bi rya xar baxiandin bi apat kirne, hene!

Evan bi xweber in. d gelo ewan li ser agir a hew dikin?

176. 176Ji bo, ku Yezdan bi maf pirtk hinartib, ewan (bawer ne dikir eva

apat bi wan da hatye). Ewan di pirtk da ne wekhevbn e hene! Bi rast

ewan di ne wekhevbnek e dr danin.

28 | P a g e Kurd


177. 177Bi rast berdana we ye ku hn ber xwe didine aly rojhilat

rojava ji qencyan nne, l qencya rast (qencya w kes) ku ewa bi Yezdan

bi dan gav para da bi firitan bi pirtkan bi pxemberan bawer

kirye (qenciya w kes) ji bona hez kirina (Yezdan) mal, ji bona pismam

swyan xezanan rwyn ryan xwustevanan ji bona azadya bende

zebnan, dabe. (qencya w kes) nimj kiribe baca mal xwe dabe

(qencya wan kesne) di gava peyman ji bona hev ra dabin, peymana xwe

pk tnin, (gencya w kes) di tirs tengay di gava tirs da j hew

hewdanok in. Evan bi van salixan in, rast in evan bi xweber in hey Yezdan

paris dikin.

178. 178Gel bawergeran! Tl hildan di kutin da, li ser we bi v nev

bye. (Kutin hemberye; kjan meriv ku merivek bikuje, ewa kujraw j t

kutin). Meriv azad bi azadek may merivek bende bi bendek may

jinek bi jinek e ma bihemberne. heke kujraw ji alye bira ( xwayn e)

kut da hate baxiandin, d (div ku kujraw) bibne peyrew (xwy ku di

nava wan da hey) ji bona (mrat xurne kut ra xn) bidin. Eva

(baxiandin xndana) bi v away (ji bona we ra) ji Xuday we sivikat

dilovanyek e (daye we). d ji pit (van biryaran) kjan (evan biryaran rake

disa ne yart bike) ji bona w ra apatek e dilsoz heye.

179. 179Gel xwey hian! Ji bona we ra di v tl hildan da jn heye. Bi

rast dibe ku hn (Xuda) pariz bikin.

180. 180(Gel merivan!) Di gava yek ji we amedey mirin bibe; heke (ew)

li pey xwe malek htibe, bi v nev ye, ku ewa meriva ji bona da bav

pismamne xwe ji w mal iret bi qencyan bike. (Evan retan) li ser (Xuda)

parisan mafek e.

181. 181d kjan ewan (retan) ji pit bihstn biguhure, guneh ret

guhurandin li ser ew ku retan diguhure ye. Bi rast Yezdan bihstek pir

zan e.

182. 182d k ji retvan bitirse, ku retvan di retne xwe da bixelite

ya j gunehkar be; d bira di nava wan (mrat xuran retvanan da) at

bike, tu gunehkar ji bona (atvan) tune ye. Bi rast Yezdan baxikar

dilovn e.

29 | P a g e Kurd


183. 183Gel bawergeran! Roj li ser we bi v nev hatye nivsandin, a li

ser wan merivne berya we da j bi v nev hatye nivsandin. Bi rast dibe

ku hn (Xuda) paris bikin.

184. 184(Ewa rone roj girtin) rone bi hijmar in, d kjan ji we di wan ron

roj girtin da nexwa be ya j rwy ryan be bira wek hijmara wan

rojy bor di roy may da roj bigire. ewan ku hza wan tune ye (ji bona

roj girtin) hene! Ji ber her royek rojy da li ser wan xurek (dana)

belengazek bi v nev heye. d kjan ji bona qencyan xurek pir bide, ixwa

ji bona w ra tir e. heke hn bizanin ixwa roj girtin ji bona we ra

qenctir e.

185. 185Di w meha rojy dan, ku ewa Qurana ji bona merivan bi beled

(p rasty ji hev derdixe) hatye hinartin. d kijan ji we bigihje w

meh bira di w (meh da) roj bigire; kjan ne xwe be, ya j rwy ryan

be bira wek hijmara wan rojn xwer, di roy may da roj bigire. Ji bo ku

hn hijmara rojyan hem pk bnin ji bo ku hn bi payan Yezdan ji gote

gotan paqij bikin, Yezdan ji bona we ra firet di v ji bona we ra tengas

nav. Ji ber ku ew hn anne rya rast, bi rast dibe ku hn sipazya w bikin.

186. 186 di gava bendene min pirsa min ji te kirin, (Muhemmed! Tu ji

wan ra) bje: Ez li bal wan da nezk im. Gava yek gaz min bike, ez pisyara

w bidim. d bira ewan j ji bona min ra pisyar bidin bira ewan bi min

bawer bikin. Bi rast heke ewan (aha) bikin, dibe ku ewan di rya rast da

herin.

187. 187Ji bona we ra di ew meha rojy da na we li bal (nivna) jina

we, durist bye, ewan jinan ji bona we ra kinc in, a hn j ji bona wan jinan

ra kinc in. (Hn ji hev ra kinc in, ji ber ku hn hev ji sikariyan diparisnin).

Yezdan dizanya ku hn bi xwe nikarin ji ber v qas Yezdan hn baxiandin

pomanya we ji gunehan lit kirye. d di naha da hn dikarin herne nivna

wan jinne xwe (di ev meha rojy da) hn ji Yezdan ewa tita, ku Yezdan

ji bona we ra bi pvay nivsye bixwazin. hn heya tay sip ji tay re (ku

j ra segura sib dibjin) ji bona we ra diyar be bixun vexun hn ji pit v

dan, rojya xwe heya ev pk bnin. heke hn di mizgevtan da ji bona

peresty rawestyabin, d hn neine nivna wan jinan. (Di meha rojye da,

nemaze di deh rojy para da di mizgevtan da bi roj meriv rtnin, perest

30 | P a g e Kurd


dikin). Evanan biryarne Yezdan in, d hn nzk wan nebin. Bi v away

Yezdan biryarne xwe ji bona merivan ra vedike. Bi rast dibe ku ewan

merivan paris bikin.

188. 188 hn (gel kesan!) mal hev di nava hev da bi sedemne p

nexun hn bi zann mal hevdu nevjine bal berewanan, ku ewan

berewanan j bi gunehkar hinek mal kesan bixun (hn mal hevdu bi

bertl nedine xwerin).

189. 189(Muhemmed!) Ewan ji te hvan di pirsin. (Tu ji bona wan ra) bje:

Ewan hvan ku n dibin, ji bona meriv hec kirin, danin (meriv dan xwe

dan hec bi wan hvan dizanin). ji qencyan nne, ku hn di pita

xanyan da herne xanyan l xudaparisya kesan ji qenc-yan e hn di

der xanyan da herne xanyan hn Yezdan paris bikin, bi rast hv heye

ku hn fereste bibin.

190. 190 hn (gel bawergeran!) Bi wan ku bi we re qirn dikin, di rya

Yezdan da bi wan ra qirn bikin hn bi cewrkar p va nein. Bi rast

Yezdan ji wan, ku bi cewrkar p va di in hez nake.

191. 191 hn (gel misilmanan!) li kder, bi i away rast wan

(qirnkerne, ku bi we ra qirn dikin) hatin, bi wan ra qirn bikin hn ewan

(qirnkarne, qureyyan) ji w cy (Mekke) ku ewan hn ji wura derxistibn,

derxin; bi rast tevdan ji kutin zortir e. hn (geli misilmanan!) li bal

mizgevta (bi nav) Mescid el-Heram da, bi wan (filan ra) qirn nekin, heya ku

ewan di wura da bi we ra qirn nekin. d heke ewan di wura da bi we ra

qirn bikin, hn j di wura da bi wan ra qirn bikin. Celata filan ahan e.

192. 192d heke ewan ji qirn poman bibin, hn ewan bibaxinin. Bi

rast Yezdan baxikar dilovn e.

193. 193 hn (gel misilmanan!) heya tu tevdan nemne heya ol j ji

bona Yezdan ra bi ten bimne, bi wan (filan ra) qirn bikin. d heke ewan ji

qirn poman bibin hn ewan bibaxinin. Neyart hey ji bona wan

cewrkar e.

194. 194Mehne bi rmet hemberne. (Heke ewan di wan mehan da bi we

ra qirn bikin, hn j di wan mehan da bi wan ra qirn bikin.) ixwa

rmetdar bi hemberye. d heke yek ri an ser we hn j wek ria w

31 | P a g e Kurd


ri bikin hn Yezdan paris bikin, hn bizanin! Bi rast Yezdan bi wan

yezdanparis ra ne.

195. 195 hn di rya Yezdan da, ji bona hewcan ra xwarin xwakirina

bidin, hn bi dest xwe, xwe nevjine taqel hn qencyan bikin. Bi rast

Yezdan ji qenckaran hez dike.

196. 196 hn (gel misilmanan!) ji bona Yezdan, hec umra xwe pk

bnin. d heke hn hatine para xistine, ji bona we ra ji tari heyran kjan

hsay be, hn ew bi ne na heyran j kirinan hn ser xwe kur nekin

heya heyran neghjne na heyran j kirinan. Heke ji we yek nexwa be

ya j di ser w de cefadan hebe (keeli, ya birndar). Li ser w, di na ser

kurkirin da, hember ji van herskan yek heye; roj girtin, ya j ji bona

hewcan ra mal dayn ya j heyran j kirin. d heke hn ewlebn, kjan

kes, ku biv di gava hec da umre j pk bne (kjan heyran ji tarian ji bona

w ra hsay be) bira ew j bike. d ewan ku nikarin (heyranan j bikin) ya

j gor bi dest wan neket, dive ku ewan s royan roj, di gav hec da heft

royan j gava hn para da hatine mala xwe bigirin. Deh roy pkhat eva ye.

Evan biryaran ji bona wan kesne, ku mala wan di bajar mizgevta (bi nav)

Mesdd el-Heram da nebe, heye. hn parisaya Yezdan bikin, hn bizanin!

Bi rast Yezdan zor apat e.

197. 197Hec, mehne diyar zanene, d kjan di wan mehan da ketibe

hec (yan hram hilgirtibe) bira bizane! Di hec da na bal nivna jinan

sikat dujmndayn tekon tune ye. Hn ji qencyan i bikin, Yezdan bi

w qency dizane. hn ji xwe ra rozinan bikin, d bi rast rozina qenc,

parisya Yezdan e. gel xwy hian! Hn parisya min bikin.

198. 198Ji ber ku we ji aborya Xuday xwe, berxwudar di dan hec da

dixwast, tu sikat li ser we tune ye (di dan hec de hn dikarin, kirn

frotin bikin), d di gava hn ji nwar bi nav (Erefat) rabn, ber bi

muzdelf herkin hatin, hn li bal mizgevta (bi nav) Mescid el-Heram bi

perest Yezdan bra xwe bnin. hn Yezdan bi perest bira xwe bnin, wek

ew a hn anne rya rast. Hn di berya naha da hj ji wan r wunda r

wundanok bne.

32 | P a g e Kurd


199. 199Pa hn j di wan cne, ku meriv tda bi hev ra diin, bi hev ra

herin. Hn ji Yezdan baxiandina gunehne xwe bixwazin. Bi rast Yezdan

baxikar dilovn e.

200. 200d di gava, ku we perestya heca xwe pk an, hn Yezdan bi

perest bra xwe bnin wek ku hn a bav xwe bra xwe tnin. Hj ji

branina bav xwe pirtir j Yezdan bi perest bra xwe bnin. d hinek ji

merivan hene (aha) daxwaz dikin: Xuday me! Tu di cihan da ji bona me

ra (qencyan) bide. ji bona w ra di dan gav para da tu par tune ye.

201. 201 hinek ji merivan hene j (aha) daxwaz dikin, dibjin: Xuday

me! Tu ji bona me ra di cihan da di dan gav para da ji qencyan bide

tu me ji apata agir biparisne.

202. 202d ewan, ku ji bona wan ra ji keda ku ewa kirye par heye,

evanan in. Yezdan bi xweber j (kirinan) z dihijmire.

203. 203 hn di rone hijmar da Yezdan bi perest bra xwe bnin (Ellahu

ekber bejin) d (ji bona wan ku xudaparis dikin) heke ewan perestne

xwene (Mina) di duryan da pk bnin ya j di duryan da pk neynin para

dikebin, tu gunehkar tune ye. hn parisya Yezdan bikin, hn bizanin bi

rast hn hemk j li bal Yezdan da bicivin.

204. 204Ji merivan hinek hene! Ku mijlya w di jna v cihan de te sodret

dike, ewa Yezdan ji bona tita dil xwe da dixe ahid (ku rastbj e). L ewa

bi xweber j dijwar ne yaran e.

205. 205 di gava ku ewa dibe (serok merivan) ji bona ku di zemn da

tevdan derxe ku an din rtan hemkan teqele bike, li bal heval

pitevanne xwe ra die. Yezdan bi xweber j ji tevdanokan hez nake.

206. 206Di gava ji bona w ra b gotin: Tu Yezdan paris bike (dest ji van

xebatan berde.) Quret bi w digire, hj ji bona wan xebatan pvatir die.

d ji bona w ra doj bes e doj j i qa nek e sike!

207. 207 hinek ji merivan j hene, ku can xwe di rya Yezdan da difiroe

(xwe dide kutin) ji bo ku qaylbna Yezdan bikire. Bi rast Yezdan bi

xweber j ji bona benden xwe ra henn e.

208. 208Gel bawergeran! Hn bi hemt bikebine ola bi nav slam (ya j

bi hemt bi at bijn, li hev werin.) hn nebine peyrew opa peld. Bi

rast peld ji bona we ra ne yarek xwya ye.

33 | P a g e Kurd


209. 209(Gel bawergeran!) Heke hn ji pit, ku ewan biryarne huzwart ji

we ra hatibe biimitn, d hn bizanin! Bi rast Yezdan servahet bijejke ye.

210. 210Qey ewan hv ne, ku Yezdan bi tev firitan va di nava sne ji

ewran da (bi ser wan da apatan) bnin paya byera wan pk hatibe,

guman dikin? Hem byer hey li bal Yezdan da dizivirin.

211. 211(Muhemmed!) tu ji zarne cihyan bipirse; ka me ji bona wan ra i

qa beraten daveker daye? k qencne Yezdan ji pit ku ji w ra hatibe,

biguhure, bira bizane! Bi rast Yezdan zor apat e.

212. 212Jna cihan ji bona wan file hatye xemlandin ewan file bi

wan bawer kirine tinazan dikin. Di roya rabna hem da j ewan Xuda

paris dikin, li sit wan file da nin. Yezdan ji bona evn xwe ra b hijmar

roznan dide.

213. 213Di cara yekem da hemk meriv komeke bi ten bne, Yezdan li

bal wan da bi mizgnvan bi tirs darok pxember andine (Yezdan) bi

wan (pxemberan ra) pirtk bi maf hinartye, ji bo ku ewan (pxemberan)

bi wan (pirtkan) di nava (merivan da) di wan titne ku (meriv) tda ne wek

hev bne, berewan bikin. Ji ptir wan kesne ku ji wan ra berate hatine,

pa ewan di (raman xwe da) ji dexesya di nava wan da hey ne wek hev

bne, tu kes (di wan biryaran da) ne wekhevbn nekirine. d Yezdan

ewan, ku bawer kirine bi dustra xwe ewan ji ne wekhevbna wanan, kjan

rya rast e li bal w da anye. Bi rast Yezdan evn xwe li bal rya rast da

tne.

214. 214Qey (gel koma Muhemmed!) hn guman dikin, ku hn herne

bihit, wek wan cefane, ku bi ser wan komne berya we da hatib, bi ser

we da ney? (Cefa danne wusa hatib ser wan) ji tirs tengas zemn

hej, ewan bawer kiribn bi tev pxember xwe va aha lava di kiribne:

Gelo d arkarya Yezdan ji bona me ra we keng be? Hn bizanin! Bi rast

arkarya Yezdan nzk e.

215. 215(Muhemmed!) ewan ji te dipirsin: Ka ewan di rya Xuda da i

bidin? Tu ji bona wan ra bje: Hn ji qencyan i bikin, d ewa qencya ji

bona da bav pismam swyan belengaz rwne ryan bikin. Hn i

qa qencyek bikin, ixwa Yezdan bi w dizane.

34 | P a g e Kurd


216. 216Qirn li ser we bi v nev hatye nivsandin qirn kirin bi xweber

j ji bona we ra miz t. Guman e, ku tita hn j mz xwe tnin, ewa ji

bona we ra qenc be guman e, tita ku hn j hez kin, ewa bi xweber j ji

bona we ra qenc nebe. Yezdan dizane, hn bi xwber p nizanin.

217. 217(Muhemmed!) Ewan ji te qirna di wan mehne, ku qirn di wan da

qedexe ne, dipirsin. Tu ji wan ra bje: Bi rast di wan mehan da qirn pir

gunehek mezin e, l fetilandina (ber merivan) ji rya Yezdan filetya bi

Yezdan para dana merivan ji mizgevta (bi nav) Mescid el-Heram

derxistina komal w (bajar) ji wura, li bal Yezdan bi guneh hj ji qirna di

wan da meztir e bi rast eytan tevdan, ji kutin meztir e. Heke ewan

(filan) bikaribin haya ku ewan we ji ola we nezivirnin w bi we ra qirn

bikin, ji we kjan ji ola xwe derkebe dsa bibe file, d pa ewa bi filet j

miribe, evan in ku keda wan di cihan da kir, di cihan di dan gav para

da j ewtye. hevrn agir, evan in evan bi xweber j di agir da hey

dimnin.

218. 218Bi rast ewan bawer kirine di rya Yezdan da ji welat xwe ko

kirine derketine ji bona qaylbna di rya Yezdan da tekon dikin hene!

Ewan dilovanya Yezdan guman dikin evan in. Yezdan bi xweber j

baxikar dilovn e.

219. 219(Muhemmed!) Ewan ji te ra durist bn qedexen mey xumar

dipirsin. Tu (ji bona wan ra) bje: Di wan herdukan da j ji bona merivan

gunehne mezin krhatin hene. L gunehne wan herdukan j ji krhatina

wan herdukan meztir e. Ewan ji te dipirsin: Ka ewan ji bona hewcan ra i

bidin? Tu ji bona wan ra bje: Baxiandin (yan mal ji ber hewcene we

mane ya j mal durist paqij bidine wan). Bi v away Yezdan ji bona we ra

beraten xwe vedike. Bi rast dibe ku hn di beraten Xuda da raman bikin.

220. 220Ka Yezdan di cihan di dan gav para da i armanc kirye? Ewan

ji te maf swyan dipirsin. Tu (ji bona wan ra) bje: Heke hn ji bona wan

ra bi at (mal wanji wan ra bihvnin) tir e heke hn tev wan bibin

(mal wan tev mal xwe bikin, bi hev ra di cyek da bijn) ixwa di ewan

swyan biran we ne (bi hev ra bijn). Yezdan bi xweber j bi tevdanok

bi atkaran dizane. heke Yezdan biva w hn bixistina tengas

cefadan. Bi rast Yezdan servahat bijejke ye.

35 | P a g e Kurd


221. 221 hn bi wan jinne hevr ker ra heya ewan bawer nekin, kevn

nebin. Bi rast jinek e bawerger bende, ji w jinika hevr ker qenctir e, i

qa bedew zareway w jinika hevr ker xwea we here we sodret

bike j. hn jin bawerger, bi mrne hevr ker ra kevn nekin heya ewan

mran bawer nekin. bi rast bendeki bawerger ji w mrik hevr ker

qenctir e i qa bedew zar w (zar rnya w maldarya w) xwea w

here w sodret j bike. Evan hevr keran we gaz li bal agir da dikin

Yezdan bi xweber ji we bi dustra xwe gaz li bal behit baxiandin dike

ji bona merivan j beraten xwe vedike. Bi rast hv heye, ku ewan ji wan

beratan bi raman hi hildin.

222. 222 (Muhemmed!) Ewan ji te kiras jinan dipirsin, tu (ji bona wan

ra) bje: Ewa kiras jinan cefak bi qirje, d hn di kirasan da dr jinan

bikebin, heya ku ewan jinan ji kirasan paqij bibin. Gava ewan jinan ji kirasan

paqij bn, d Yezdan a, di kur da fermana we, ji bona nivna wan kiribe,

hn j wusa herne bal wan. Bi rast Yezdan ji wan, ku ji sikatine xwe

poman dibin ji wan paqij, hez dike.

223. 223Jinne we, ji bona we ra zevnin; d hn a hez dikin, wusa herne

zevn xwe hn ji bona xwe ra hj di ber da hza xwe amade bikin hn

Yezdan pariz bikin hn bizanin! Ku bi rast hn herin rast Yezdan bn.

Tu (ev) bi mizgin ji bona bawergeran ra (bje).

224. 224 hn (gelb awergeran!) ji bo ku hn ewan di hember xwe da,

bi xwe bidne bawer kirin ji bona parisya xwe ji gunehan ji bo ku hn di

nava merivan da at dikin (ewan bi xwe bidne bawer kirin) Yezdan nexne

armanc di sondne xwe da. ixwa Yezdan dibh dizane.

225. 225Yezdan we di wan sondne we ne, ku hn tda dixelitin gunehkar

nake, lYezdan we bi wan kedne, ku dil we dike we gunehkar dike. Yezdan

bi xweber j baxikar muahm e.

226. 226Ji bona wan mrne, ku sond dixun neine nivna jin xwe, heya

ar mehan dan hv mabn heye, heke ewan mran di w dan da dsa

ne nivna wan jinne xwe, d bi rast Yezdan baxikar dilovn e.

227. 227 heke (ewan mrne sond xwar) hey berdana wan jinan van, d

bira bizanin! Ku bi rast Yezdan dibh dizane.

36 | P a g e Kurd


228. 228 ewan jinne hatine berdan hene! Heya s kirasan, bi xweber

xwe ji mr kirin digirin. Heke ewan jinan bi Yezdan bi dan gav para da

bawer dikin, ne durist e ji bona wan ra, ku ewan, ewa tita Yezdan di zik

wan da afrandye verin (yan zara di zik xwe da verin, bejin: Em bi

zar nnin). Heke ewan hevhatin bivn, di w gav da (yan di w dan jinik

xwe ji mr kirin dide para da, merivne atkar bikebine nveka wan, ewan li

hev bnin) mr wan, ji bona wan jinan ra tir e, ku ewan jinan dsa hildne

bin kevn bne xwe da ji bona jinan ra maf wan, wek xy (adet) jin

wan dera pk xebat heye (ewan jinan di kar xebatan da wek hev in).

ji bona mran ra li ser jinan payek heye. Yezdan bi xweber j servahat

bijejke ye.

229. 229Berdana jinan du cure ne; d di w dan xwe girt da, ya ewan

jinan bi qenc dsa hildne bine kevn kirina xwe, ya j bi wan qenc bikin

ewan berdin. Ji bona we mran ra durist nne, ku hn titek ji mara wan

jinan, ku we daye wana, para da bigirin, xnc heke herduk tirsyan, ku ewan

herduk j (mr jin) di nava xwe da biryarne Yezdan pk naynin. Heke hn

tirsyan, ku ewan herduk biryarne Yezdan e, ku di nava wan da hey pk

naynin, d tu zyan li ser wan herdukan j tune ye, ku jinik ji bona berdana

xwe hinek ji mara xwe, ji bona mrik ra bibaxine. Evan (biryarne di nava

mr jinan da hatine bi c dan) biryarne Yezdan in. d hn ji wan biryaran

neborin kjan ji biryarne Yezdan bibore, bi rast d cewrkar hey evn bi

xweber in.

230. 230d heke ji pit (kevn kirina cara duduyan) mrik dsa jinik berda,

ji bona w mrik ra dsa kevnbna bi w jinik ra ne durist e, heya ewa

jinika bi mrik may ra kevn nebe. d ji pit ku ew mr may j ewa jinika

berda, tu zyan ji bona w mrik cara yekem jinika berday ra tune ye, ku

dsa bi hev ra kevn bibin. Heke ewan herduk j (jinik mrik) goman bikin,

ku w ewan biryarne Yezdan e (di nava mr jinan da danye) pk bnin.

Yezdan evan biryaran, ji bona komal zana ra vedike.

231. 231Di gava ku hn jinan berdin, d ewan jinan j gehtine dawya

dac hv mayn, hn d di w gav da ya ewan bi xwe bigirin(bi wan ra

dsa kevn bibin) ya j ewan bi qenc berdin, ji bo ku hn li wan cewr bikin,

hn ewan jinan (di mala wan da) negirin (ewan jinan negirin, bira ewan bi

37 | P a g e Kurd


xwe herin bighjne armanca xwe). Kjan ewan jinan xwur ji bona cewr

kirin bigire, bi sond! Ew d li xwe cewr kirye. Hn biryarne Yezdan bi

tinaz negirin hn qencne Yezdan ne, ku li ser we hene bra xwe bnin. (

ewan qencne Yezdan) ku pirtk zanna retkok li ser we da hinartye, bi

wan li we retan dike (bixne sere xwe). Hn Yezdan paris bikin hn

bizanin! Bi rast Yezdan bi hem titan dizane.

232. 232 di gava, ku hn jinan berdin, d heke mrne wan van, dsa

ewan jinne xwe hildine bin kevnya xwe, di gava ku ewan herdukan j

(mr berdanok jina berday) bi kevn kirine qayl bibin, hn (gel serkarne

jinan!) ewan jinan ji kevn kirina bi wan mran ra nedine para dan. Bi van

(biryaran Yezdan) ewan merivne ji we ne, ku bi Yezdan bi dan gav para

da bawer dikin, retan hildidin. (Evan biryarne) han heke hn wusa pk

bnin, ji bona we ra temz paqijtir e. Yezdan dizane (ku evan biryaran ji

bona we ra tir e) l hn bi xweber j nizanin.

233. 233Dayk; heke bav zaran biv, ji bona zara xwe ra du salan bi

hemt bi v nev r dide, xwarin xwey kirina wan jinan wek adet wan

deran, li ser bav wan zara ne. (Ewa jinika hatye berdan, heke zara w

hebe, div ku ewa jinika r bide w zarok heya du salan, heke bav w

zarok biv; w gav, xwarin xwey kirina w jinik li ser bav zarok ye).

Her yek dikare wek burha xwe xwarin xwey kirina bide, qe tu kes ji burha

xwe pirtir nade. Dayk; bi zaroka xwe nay zyan kirin bav w zarok j bi

w zaroka xwe, nay zyan dayn li ser mrat xurn wan j evan mafan

hene. d heke ewan da bavan, herduk j qayl bn, ku ew zarok re

vekin, tu zyan li ser herduka j tune ye. heke hn bivn, ku hn zarne

xwe,bi wan jinne may bidne r dayn, heke hn wek adet wan deran bi

wan jinan ra qencyan bikin (xwarin, xwey kirina wan bidin) tu zyan ji bona

we ra tune ye. Hn Yezdan paris bikin hn bizanin j ku Yezdan bi rast

tita hn dikin dibne.

234. 234 ewan mrne ji we ne, ku dimirin, li pey xwe da jinan dihlin,

evan jinne (mr mir hene!) w bi xweber heya ar mehan deh royan ji

mr kirin xwe para da bigirin (yan ewan jinne, ku mr wan mirine, ewan

jinan bi xweber w xwe ji merkirin ji xemlandin heya ar mehan deh

royan bigirin, naine mr. Di v dana hvt da, ji bona mr kirin qe tu tit

38 | P a g e Kurd


nakin). d gava ewan jinan, gehjtine dawya dan hv mayy, ewan jinan ji

bona qencya bi xwe ra, i ji xwe ra bikin (ji xemilandin mrkirin wek

adet wan deran) li ser we tu zyan tune ye. Yezdan bi tita hn dikin

agahdar e.

235. 235 tu zyan ji bona we mran ra tune ye, ku hn, li ber wan jinne

dawya dan wan hv may hatibe bavjin; ji bona ku hn bi wan ra kevn

bibin, ya j ku hn kevn bna, bi wan ra di dil xwe da veerin (hn di dil

xwe da bi swirnin; heke paya dan hv mayya wan were, em bi wan ra

kevn bibin). Yezdan dizanya ku hn bi rast ji wan ra di nzk da bjin: (Ka

hn bi me ra kevn nabin?) L hn bi wan jinan ra, di dizka da peymanne

qency ptir nedin (yan hey hn ji bona wan ra bi qnat peyman bi

retne qencyan bikin, di nava hev da ewan titne, ku dibine sedemne ji

bona sikat gunehan, nedine hev). hn (gel mran!) heya ewan jinan

neghjne dawya dan xwe girtin, bi wan jinan ra kevn kirina wan nekin.

hn bizanin! Bi rast Yezdan bi tita di dil we da hey dizane. d hn xwe

ji Yezdan biparisnin hn bizanin! Ku bi rast Yezdan baxiger mulahm e.

236. 236(Gel mran!) Heke hn ewan jinne ku hj hn tkil wan jinan bi

jinan nebbin, ya j hj we ji bona wan ra marek diyar ne kiribe, berdin. Tu

gunehkar ji bona we ra tune ye. Hn ji wan jinan ra; zengin wek , zenginan

xezan j wek xezanan, bi qenc mal bidne wan. Eva temtla han mafek

babet e, li temtla qenckaran t.

237. 237 heke (gel mran!) we ewan jinan berdan, hj hn tkil wan bi

jinan nebbin l we ji bona wan ra marek diyar kiribe, nv w mara diyar

kir div ku hn bidne wan jinan. Ji xnc heke ewa jinika, ya j ewa serkar

jinik, ku birna mare di dest w da bye, mare ji bona (zav ra) bibaxinin.

Heke hn bibaxiandin (gel mran!) mar hemk bidne wan jinan, ixwa ji

bona xudaparizan nzktir e. hn (gel mran!) ewa rmet babetya, ku

di nveka we da heye (nveka mr jinan da heye) brva nekin. Bi rast

Yezdan tita ku hn dikin dibne.

238. 238Hn (gel bavergeran!) parisya li ser nimj kirin, nemaze nimja

nvwar bikin hn ji bona Yezden ra, bi dil rabin perest bikin.

239. 239d heke hn ji (atan) tirsyan, hn (a dikarin wusa bikin). d bi

peyat bi siwart (hn a dikarin wusa bikin). d gava hn ewlebn Yezdan

39 | P a g e Kurd


a kirina we ji bona we ra hn kirye hn perestya Yezdan wusa bikin, loma

we bi xweber j di berya niha da nizan bye.

240. 240Ewan merivne ji w gava dimirin, li pey xwe da jinan dihlin hene!

Div ku ewan mran ji bona wan jinne xwe ra, li wan mratxurn xwe ra

ratan bikin, ku ewan mratxuran, jina w ji xany w heya salek dernexin

xwarin xwey kirina w j bidin. d heke ewan jinan ji berxwe ji wan

xanyan bi xwe derkebin, tu gunehkar li ser we tune ye. servahat

bijejke Yezdan e.

241. 241Dayna xwarin xwey kirin, ji bona wan jinne berday li ser

xudaparisan mafek e.

242. 242Bi v away Yezdan ji bona we ra biryarne xwe vedike. Bi rast

dibe, ku hn ji wan hi hildin.

243. 243Ma qey tu li bal wan merivne ku bi hezaran, ji tirsa (merga) mirin

ji welat xwe derketine mze nak ? d Yezdan ji bona wan ra gotye: Hn

bimirin. (Ewan mirine) Pa (Yezdan) ewanan zinde kirine. Bi rast rmeta

Yezdan li ser kesan heye l pirne kesan j sipazya Yezdan nakin.

244. 244 hn (gel bawergeran!) di rya Yezdan da qirn bikin. hn

bizanin! Bi rast Yezdan dibh dizane.

245. 245Kjan ji bona qaylbna Yezdan deynek bi qenc bide, d Yezdan j

ji bona w ra hemberya w deyn (bi peywest pir dike) Yezdan bi xweber e,

ixwa mal dide distne. Bi rast hn li bal w da bizivirin.

246. 246Ma qey tu li bal wan serokne, ji zanan cihyan, ku ji pit Msa

da hatine, mze nak? Di gava ewan ji bona pxemberne xwe ra gotibne:

Ka (pxember!) tu ji bona me ra serokek bine, ku em di bin seroktya w

da di rya Yezdan da qirn bikin. (pxember ji wan ra) gotye: Heke

qirn li ser we biv nev b nivsandin. jar hn j qirn nekin? (Ewan ji

bona pxember ra) gotine: Em a di rya Yezdan da bi wan ne yaran ra

qirn nekin em bi xweber j ji welat xwe di nava zarne xwe da hatine

derxistin (dre wan ketine)? d di gava qirnkirin, li ser wan (bi v nev)

hate nivsandin ji ptir hindikne ji wan, hemka j ber xwe ji qirn

fetilandin. Yezdan bi cewrkaran pir dizane.

247. 247 pxember wan, ji bona wan ra gotbye: Bi rast Yezdan ji

bona we ra (Talt) bi serokt andye. Ewan ji bona pxember xwe ra

40 | P a g e Kurd


gotine: Ka seroktya w li ser me a dibe em bi xweber j ji w tir

babet seroktyne ji bona w bi xweber j maldaryek e mezin nehatye

dayn? Pxember wen ji wan ra gotibye: Bi rast Yezdan ewa ji bona

we ra hlbijartye Yezdan ewa bi gewde bi zann pir kirye. Yezdan

serokt maldarya xwe ji bona evne xwe ra dide. Yezdan bi xeber j

maldar pir zana ye.

248. 248 ji bona wan ra pxember wan gotibye: Bi rast berata

seroktya w ev e; w ji bona we ra sursmek were, ku di w sursm da

hawdana dilan ji Xuday we heye (a j di w sursm da) biryarne ji

bermeyne binamala Msa Harn mane j hene. Firitan ew (sursm)

hildigirin (digernin). Bi rast heke we bawer kiribe, ji bona we ra div

(byer da,) beratek mezin heye.

249. 249d di gava Talt bi leker xwe va ji bona qirn derket (Talt ji

bona leker xwe ra) gotye: (Gel leker) bi rast Yezdan we bi emek (ji

av) biceribne, d kjan ji (ava w) em vexwe, bi rast ewa d ji heval

leker min nne kjan ji (ava w) em qe tam neke, ya j kjan ji (ava w)

em qemek bi dest xwe vexwe, ewa ji heval leker min e. d ji

ptir hindikne ji wan, hemka j (av) ji w em vexwarin. d di gava

(Talt) bi xweber ewan ku (bi Talt) bawer kirine, ji em borine, e

translated in kurdish (kurdî) - archive.org · 30.Û gavekî xudayê te muhemmed! ji bona...

Documents