trafiku rrugor-draft (1)

Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë

Programi mësimor ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2013

Transport dhe Trafik Niveli I dhe II

Profili: Trafik Rrugor

Kosovë, 2013

2

UDHËZIM ADMINISTRATIV

3

PËRMBAJTJA I. Korniza e programit mësimor profesional për lëmin e punës “Transport

dhe Trafik”, Niveli I dhe II. Profili: Trafik Rrugor

II. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale për Nivelin I

a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 10. 1. Vizatimi Teknik dhe Aplikimi me Kompjuter 2. Njohuri për Mjetet e Transportit Rrugor 3. Bazat e Transportit Rrugor 4. Elektroteknika e Mjeteve të Transportit

b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 10. 1. Puna me kompjuter, njohuri fillestare me AutoCAD, 2. Punime çmontimi dhe montimi të pjesëve të automjeteve, c) Programet e lëndëve profesionale, kl. 11. 1. Mirëmbajtja e Mjeteve të Transportit Rrugor, 2. Siguria në Trafikun Rrugor I, 3. Rrugët dhe Objektet Rrugore, 4. Shenjat e Trafikut dhe Sinjalizimi Rrugor. 5. Mjekësia dhe Psikologjia në Trafikun Rrugor d) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 11. 1. Mirëmbajtja e automjeteve, 2. Kontrollimi teknik i automjeteve të lehta, 3. Leximi i projekteve të sinjalizimit dhe vendosja e sinjalizimit rrugor, 4. Mirëmbajtja rrugore dhe mirëmbjajtja e sinjalizimit rrugor. 5. Dhënia e ndihmës së parë në trafikun rrugor.

III. Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve të

praktikave profesionale për Nivelin II. a) Programet e lëndëve profesionale, kl. 12. 1. Rregullimi i Trafikut Rrugor, 2. Mekanikë Teknike, 3. Siguria në Trafikun Rrugor II, 4. Metodika e Aftësimit në Ngasje të Mjetit,

b) Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, kl. 12. 1. Inspektimi në vendin e aksidentit, 2. Shfrytëzimi i automjeteve rrugore, 3. Numërimi në trafikun rrugor. 4. Rregullimi në trafikun rrugor.

4

I. PARATHËNIE

5

Korniza e programit mësimor profesional

ARSIMI PROFESIONAL

Programi 2013

Transport dhe Trafik Niveli I dhe II

6

Korniza e programit mësimor profesional

Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I dhe II I. Njoftime të përgjithshme për shkollimin 1. Struktura e shkollimit Arsimimi në profilin mësimor “Trafik Rrugor” për nivelet I dhe II trajtohet në kuadrin e shkollimit të mesëm të lartë në Kosovë.

- Niveli i parë i arsimimit profesional, me kohëzgjatje dy vite mësimore pas përfundimit të arsimit të detyruar (kl. 10 dhe 11), i përgatit nxënësit për kompetencat fillestare (hyrëse) të punësimit në profesionin “Trafik Rrugor”. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të nivelit të punonjësit të gjysmëkualifikuar dhe mundëson kalimin në nivelin e dytë të arsimimit profesional.

- Niveli i dytë i arsimimit profesional, me kohëzgjatje një vit mësimor (kl. 12) pas përfundimit me sukses të nivelit të parë, i përgatit nxënësit për të fituar një kualifikim profesional që u mundëson atyre integrimin në tregun e punës për trafik rrugor, si dhe vazhdimin e arsimimit në nivele më të larta. Jep një certifikatë të përgatitjes profesionale të nivelit të punonjësit të kualifikuar dhe mundëson kalimin në nivelin e tretë të arsimimit profesional (maturë) që lejon kalimin edhe në studimet universitare.

Ky dokument përmban dokumentet kurrikulare të profilit mësimor “Trafik Rrugor” për nivelet I dhe II, të strukturuara në lëndë mësimore (teorike) dhe module mësimore (praktike), në tri grupe kryesore: a) grupi i lëndëve të përgjithshme, që synojnë formimin shkencor/humanitar të

nxënësve për të lehtësuar integrimin e tyre në shoqëri, si dhe vazhdimin e shkollimit të mëtejshëm.

b) grupi i lëndëve teorike-profesionale, që synojnë konsolidimin te nxënësit, të koncepteve shkencore, si dhe bëjnë njohjen e tyre me proceset teknike-teknologjike që lidhen me profesionin e trafikut rrugor.

c) grupi i moduleve të praktikës profesionale, që synojnë përgatitjen e nxënësve me kompetencat praktike të nevojshme për t’u integruar me sukses në tregun e punës në sektorin e trafikut rrugor.

2. Qëllimet e përgjithshme të shkollimit Qëllimi kryesor i shkollimit (dynivelësh) për Trafik Rrugor është zhvillimi i personalitetit të nxënësve për t’u inkuadruar në një shoqëri demokratike si qytetarë aktivë e kompetentë, si dhe për t’u angazhuar me sukses në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Sfida të rëndësishme për arritjen e këtij qëllimi janë dhe zhvillimi te nxënësit i ndjenjës së vetëbesimit, kultivimi i vullnetit të lirë në marrjen e vendimeve, nxitja e ndjenjës së sipërmarrjes dhe e gatishmërisë për të nxënë gjatë gjithë jetës. Për të mundësuar zhvillimin individual të nxënësve nga pikëpamja emocionale, intelektuale dhe profesionale, është e nevojshme që shkolla profesionale t’u krijojë atyre:

7

- Mundësi të përshtatshme për të nxënë, pavarësisht nga gjinia, raca, etniteti dhe aftësitë fizike e mendore;

- Lehtësi për të kuptuar mjedisin shoqëror dhe ekonomik, lokal, kombëtar dhe rajonal, si dhe për të qenë të vetëdijshëm për rolin që mund të luajnë në shoqëri;

- Mbështetje për të zhvilluar ndjenjën e sipërmarrjes dhe të disiplinës, kureshtjen intelektuale dhe vlerat morale;

- Kushte për t’u zhvilluar psikologjikisht dhe fizikisht, për të përballuar vështirësitë që do të ndeshin gjatë veprimtarive të ardhshme jetësore dhe profesionale;

- Mundësi për të zhvilluar kompetencat profesionale, të bazuara në njohuritë, shprehitë dhe qëndrimet/vlerat, të mjaftueshme për të lehtësuar punësimin dhe përparimin drejt arsimit dhe aftësimit profesional të mëtejshëm;

- Mbështetje për të çmuar me realizëm vlerat dhe potencialin e tyre, për tu orientuar drejtë në drejtimet e karrierës profesionale të ardhshme dhe për të marrë përgjegjësi në procesin e zhvillimit të tyre të vazhdueshëm personal dhe profesional;

- Mbështetje për të zhvilluar format e bashkëpunimit dhe të besimit të ndërsjellë nëpërmjet përvojës së punës praktike;

- Mundësi për t’u njohur me zhvillimet perspektive të profesionit të tyre, të para këto në kontekstet e integrimit rajonal dhe evropian;

- Kushte për t’u njohur me teknologjitë dhe proceset teknologjike aktuale e të perspektivës, në sektorin e trafikut rrugor;

- Kushte për të njohur dhe për të zbatuar rregullat e mbrojtjes në punë e të ruajtjes së mjedisit, në përputhje me standardet ndërkombëtare.

3. Grupi të cilit i drejtohet shkollimi Shkollimin për “Trafik Rrugor”, niveli I dhe II, mund ta ndjekin të gjithë të rinjtë dhe të rejat të cilët kanë përfunduar me sukses arsimin e detyruar nëntë vjeçar, janë në moshë deri 24 vjeç dhe zotërojnë aftësi shëndetësore (fizike e mendore) të mjaftueshme për të kryer këto nivele shkollimi. Në raste të veçanta, kur kërkesat e nxënësve për të ndjekur këtë shkollim janë më të larta se sa mundësitë reale të shkollave profesionale të veçanta, Ministria e Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë (MASHT) përgatit udhëzime me kritere të posaçme pranimi në këto shkolla. 4. Mundësitë e shkollimit të mëtejshëm Përfundimi me sukses i shkollimit për profilin mësimor “Trafik Rrugor” në nivelin I, u lejon nxënësve vazhdimin e shkollimit në nivelin II të këtij profili. Përfundimi me sukses i shkollimit për profilin mësimor “Trafik Rrugor” niveli II, u lejon nxënësve për të fituar diplomën e maturës, me të drejtë kalimi në shkollimin e lartë universitar. 5. Mundësitë e punësimit Shkollimi për “Trafik Rrugor” niveli I dhe II, u referohet punëve në ndërmarrjet që merren me ofrimin e shërbimeve në Trafikun rrugor që janë me përparësi për të ardhmen në tregun e Kosovës. Nisur nga kjo, nxënësi për Trafik Rrugor i nivelit I dhe II mund të punësohet në ndërmarrjet që merren me kontrollimin teknik të automjeteve, sinjalizimin rrugor, matjet në trafik, servisimin e automjeteve, me sigurimin e automjeteve dhe në shërbimet tjera që merren me sigurinë në trafik. Me kualifikime të mëtejshme dhe pas një përvoje pune të konsiderueshme, ai mund të krijojë një biznes të vetin në këtë sektor dhe të punësojë të tjerë.

8

I. Kompetencat e fituara nga nxënësit në përfundim të shkollimit 1. Kompetencat e përgjithshme Ndjekja e shkollimit në profilin mësimor “Trafik Rrugor”, niveli I, do të zhvillojë te nxënësit një tërësi kompetencash të përgjithshme, të cilat do t’i shërbejnë atij për përvetësimin me efektivitet të programit mësimor, zhvillimin në nivelin e kërkuar të kompetencave profesionale dhe integrimin e mëtejshëm në shoqëri dhe në tregun e punës gjithnjë në ndryshim. Këto kompetenca të përgjithshme do të zhvillohen në një nivel më të lartë gjatë kryerjes së shkollimit për “Trafik Rrugor”, niveli II. Kështu, nxënësi do të jetë i aftë: - Të komunikojë në mënyrë korrekte, me shkrim dhe me gojë, për të shprehur

mendimet e ndjenjat e tij dhe për të argumentuar opinionet për çështje të ndryshme.

- Të përdorë burime dhe teknika të ndryshme (përfshirë dhe ato të kompjuterizuara) të mbledhjes dhe të shfrytëzimit të informacioneve të nevojshme për zhvillimin e tij personal dhe profesional.

- Të angazhohet fizikisht, mendërisht dhe emocionalisht në zgjidhjen e situatave të ndryshme problemore që do të ndeshë në kontekstin profesional, personal dhe shoqëror.

- Të manifestojë qasje të një kritike konstruktive ndaj zhvillimeve profesionale, personale dhe shoqërore.

- Të nxitë potencialin e tij të brendshëm për kërkim të vazhdueshëm në drejtim të zgjidhjeve të reja, më efektive dhe më efikase.

- Të respektojë rregullat dhe parimet e një bashkëjetese demokratike në kontekstin e integrimeve lokale, rajonale dhe globale.

- Të manifestojë guxim dhe iniciativë në marrjen e përgjegjësisë për të ardhmen e tij.

- Të tregoj vetëkontroll në ushtrimin e veprimtarive të tij në kontekstin e pavarësisë në vendimmarrje.

- Të organizojë drejtë procesin e të nxënit të tij dhe të shfaqë gatishmërinë e vullnetin për një të nxënë që zgjat gjithë jetën.

- Të respektojë parimet e punës në grup dhe të bashkëpunojë aktivisht në arritjen e objektivave të pranuara.

- Të bëj vlerësime dhe vetëvlerësime nisur nga kritere të drejta, si bazë për të përmirësuar dhe çuar më tej arritjet.

- Të hulumtojë vetveten dhe rrugët e mundshme të karrierës profesionale për të bërë zgjedhje të përshtatshme të veprimtarive profesionale të ardhshme.

9

2. Kompetencat profesionale Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit dyvjeçar në profilin “Trafik Rrugor”, niveli I, nxënësi do të jetë i aftë të ushtrojë kompetencat profesionale si më poshtë: - Përgatit vendin e punës. - Përzgjedhë, përdor dhe mirëmban veglat dhe mjetet e punës. - Vendosë shenjat e sinjalizimit vertikal në rrugë. - Shënon (vendos) vijat gjatësore dhe tërthore të sinjalizimit horizontal në rrugë. - Kryen punime të thjeshta të mirëmbajtjes së automjeteve. - Bën kontrollimin teknik të automjeteve. - Zbaton rregullat për ruajtjen e mjedisit. Me përfundimin e suksesshëm të shkollimit të mëtejshëm njëvjeçar në profilin mësimor “Trafik Rrugor”, niveli II, nxënësi do të rrisë në një shkallë më të lartë nivelin e kompetencave profesionale të fituara në nivelin I, si dhe do të aftësohet të ushtrojë kompetenca të tjera profesionale si më poshtë: - Mbledhë të dhënat për shfrytëzimin e autoparkut. - Zbaton programin e mirëmbajtjes së autoparkut. - Bën mirëmbajtjen e sinjalizimit horizontal dhe vertikal. - Përpilon skicimin e projektit të sinjalizimit. - Kryen matje në vendin e aksidentit. - Zbaton rregullat e sigurisë teknike dhe të mbrojtjes në punë. - Kryen punët e nevojshëm për regjistrimin e automjeteve. - Mbledhë dhe dorëzon dokumentacionin për automjetet e aksidentuara. - Bën numërimin e trafikut. - Plotëson policën e sigurimit motorik të automjetit.

10

III. Plani mësimor për profilin mësimor “ Trafik Rrugor”, Niveli I dhe II

Nr Lëndët dhe modulet mësimore Orët javore/vjetore dhe kreditet

Niveli I Niveli II Klasa 10 Klasa 11 Klasa 12

A. Lëndët e përgjithshme (Gjithsej) 16 (560) 13 (455) 13 (416) 1 Gjuhë shqipe dhe letërsi 3 (105) 3 (105) 3 (96) 2 Gjuhë angleze 2 (70) 2 (70) 2 (64) 3 Matematikë 2 (70) 3 (105) 3 (96) 4 Teknologji e informimit dhe komunikimit 1 (35) 1 (35) 1 (32) 5 Ekonomia dhe ndërmarrësia 1 (35) 1 (35) 1 (32) 6 Edukatë qytetare 1 (35) - - 7 Edukatë fizike 2 (70) 2 (70) 2 (64) 8 Fizikë 1 (35) 1 (35) 9 Menaxhim i Projekteve - - 1 (32)

10 Histori 1 (35) - - 11 Gjeografi 1 (35) - - 12 Kimi 1(35) - - B. Lëndët profesionale (Gjithsej) 10 (350) 10 (350) 7 (224)

1 Vizatimi Teknik dhe Aplikimi me Kompjuter 3 ( 105 ) - - 2 Njohuri për Mjetet e Transportit Rrugor 3 ( 105 ) - - 3 Bazat e Transportit Rrugor 2 ( 70 ) - - 4 Elektroteknika e mjeteve të transportit 2 ( 70 ) - - 5 Mirëmbajtja e Mjeteve të Transportit Rrugor - 2 (70) - 6 Siguria në Trafikun Rrugor I - 2 (70) - 7 Rrugët dhe Objektet Rrugore - 2 (70) - 8 Shenjat e Trafikut dhe Sinjalizimi Rrugor - 2 (70) - 9 Mjekësia dhe Psikologjia në Trafikun Rrugor - 2 (70) -

10 Rregullimi i Trafikut Rrugor - - 2 (64) 11 Mekanikë teknike - - 2 (64) 12 Siguria në Trafikun Rrugor II - - 2 (64) 13 Metodika e Aftësimit në Ngasje të Mjetit - - 1 (32) C. Modulet e praktikës profesionale (Gjithsej) 6 (210) 9 (315) 12 (384) 1 Puna me kompjuter, njohuri fillestare me AutoCAD 10 K (100) - -

2 Punime çmontimi dhe montimi të pjesëve të automjeteve 11 K (110) - -

3 Mirëmbajtja e automjeteve - 5 K (50) - 4 Kontrollimi teknik i automjeteve të lehta 7 K (70)

5 Leximi i projekteve të sinjalizimit dhe vendosja e sinjalizimit rrugor - 7 K (70) -

6 Mirëmbajtja rrugore dhe mirëmbajtja e sinjalizimit rrugor - 7 K (70) -

7 Dhënia e ndihmës së parë në trafikun rrugor - 5.5 K (55) -

8 Inspektimi në vendin e aksidentit - - 15 K (150) 9 Shfrytëzimi i automjeteve rrugore - - 7 K (70)

10 Numërimet në trafikun rrugor - - 7 K (70) 11 Rregullimi ne trafikun rrugor 9.4 K (94)

Gjithsej A+B+C 32 (1120) 32 (1120) 32 (1024)

11

IV. Udhëzime për zbatimin e Kornizës së programit mësimor profesional Programet e hollësishme të lëndëve të përgjithshme parashtrohen në një dokument të veçantë të MASHT. Javët mësimore sipas klasave: - Klasa 10 - 35 javë; Klasa 11 - 35 javë (niveli I); - Klasa 12 - 32 javë (niveli II). Java mësimore (5 ditë mësimore) përmban 30 - 32 orë mësimore. Një orë mësimore ka 45 minuta. Si njësi e ngarkesës mësimore për praktikat mësimore profesionale do të përdoret krediti (K), i cili do të jetë i barasvlershëm me 10 orë mësimore. Rekomandohet që praktikat profesionale të realizohen ditore (6 orë në ditë), si më poshtë: - Klasa 10: Praktikë – 1 ditë në javë dhe Teori – 4 ditë në javë - Klasa 11: Praktikë – 1.5 ditë në javë dhe Teori – 3.5 ditë në javë - Klasa 12: Praktikë - 2 ditë në javë dhe Teori - 3 ditë në javë Rekomandohet që modulet praktike për çdo vit mësimor, të realizohen në përputhje me radhën e paraqitur në planin mësimor. Shkollat profesionale, në varësi nga kushtet dhe situatat e veçanta në të cilat ndodhen, mund të bëjnë ndryshime të radhës së trajtimit të moduleve mësimore praktike, gjithnjë duke synuar të mos e dëmtojnë procesin e përvetësimit të tyre. Mbështetur në programet e detajuara të lëndëve profesionale, mësimdhënësit e lëndëve teorike profesionale bëjnë planifikimin e njësive mësimore përkatëse. Mbështetur në përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale, mësimdhënësit e praktikave profesionale përgatisin plane më të detajuara, ku parashtrohen veprimtaritë praktike konkrete. Njëkohësisht, ata përgatisin instrumentet e vlerësimit për çdo rezultat mësimor të paraqitur në përshkruesit e moduleve. Vlerësimi përfundimtar i nxënësve, në mbarim të secilit prej të dy niveleve të përgatitjes në profilin “Trafik rrugor”, do të organizohet në formë provimesh: - Në Nivelin I: Provimi i integruar i përgatitjes praktike që organizohet nga shkolla

profesionale. - Në Nivelin II: (a) Provimi i integruar për lëndët e teorisë profesionale, që

organizohet nga shkolla profesionale, dhe (b) Provimi i integruar për praktikën profesionale që organizohet nga shkolla profesionale.

Rezultatet e provimeve do të pasqyrohen në certifikatat përkatëse të përfundimit të shkollimeve profesionale në të dy nivelet e përgatitjes. Modalitetet e procedurave të provimeve përfundimtare, kriteret e vlerësimit të nxënësve me nota dhe të përmbajtjes së certifikatave, përcaktohen me udhëzime të veçanta të MASHT. V. Udhëzime të përgjithshme didaktike Mësimdhënësit e lëndëve teorike profesionale dhe të praktikave profesionale duhet të përzgjedhin dhe përdorin forma dhe metoda mësimdhënieje të tilla që të nxisin sa më shumë të nxënit aktiv të nxënësve dhe të çojnë në krijimin tek ata, të kompetencave sociale e profesionale, të plota dhe të qëndrueshme. E rëndësishme është që planifikimi i mësimdhënies të bazohet në një proces analize fillestare, i cili të marrë parasysh faktorë të tillë të rëndësishëm si, niveli i hyrjes së nxënësve, përmbajtja e hollësishme e lëndëve të teorisë profesionale dhe e moduleve të praktikave profesionale, shkalla e integrimit të tyre, objektivat konkretë që do të arrihen, mundësitë reale që ka shkolla për realizimin e veprimtarive mësimore etj. Për këtë planifikim duhet një bashkëpunim i ngushtë i të gjithë personelit drejtues dhe mësimdhënës të shkollës. Elementi kyç për arritjen e suksesit në një proces të nxëni, është motivimi i nxënësve. Njohja e vazhdueshme e nxënësve me shkallën e përmbushjes së objektivave nga ana

12

e tyre, përbën një mekanizëm të fuqishëm motivimi, i cili duhet të shihet me përparësi nga mësimdhënësit e lëndëve teorike dhe moduleve praktike. Një element tjetër që ndihmon suksesin është integrimi i teorisë me praktikën e profesionit. Parimi i “të nxënit duke bërë” duhet të gjejë vendin e duhur në procesin e të mësuarit në shkollën profesionale që përgatit nxënësit në profesionin e Trafikut Rrugor. Mësimdhënësit duhet të përdorin metoda të tilla të të mësuarit që zhvillojnë jo vetëm njohuritë teorike, shkathtësitë dhe shprehitë praktike të nxënësve, por edhe qëndrimet e tyre ndaj jetës, punës dhe shoqërisë në përgjithësi. Puna në grup dhe Puna me projekte janë dy nga format bazë të organizimit të mësimit (teorik apo praktik) për të zhvilluar kompetencat kyçe, të nevojshme për zgjidhjen e problemeve që kanë të bëjnë me veprimtarinë profesionale, në veçanti, dhe veprimtarinë sociale të qytetarit të ardhshëm, në përgjithësi. Një parim tjetër që duhet respektuar nga mësimdhënësit dhe instruktorët është fakti që të nxënit nuk ndodh vetëm në mjediset e shkollës, por edhe jashtë tyre. Dhënia e detyrave dhe puna kërkimore e pavarur e nxënësve ka një ndikim të dukshëm në formimin e tyre si profesionistë të ardhshëm. Format dhe metodat e të mësuarit janë të shumta e të shumëllojshme dhe mësimdhënësit, në konsultim të ngushtë me njëri-tjetrin, duhet të përzgjedhin ato që janë më të përshtatshme për kontekstin e tyre konkret. Të tilla janë: ligjërata tradicionale, demonstrimi, zgjidhja e problemit teorik, ushtrimi praktik, projektet praktike, veprimtaritë në grupe të vogla etj. Rekomandohet që në përmbajtjet teorike të përdoren kryesisht ligjërata, zgjidhja e problemit teorik dhe demonstrimi, kurse në zbatimin e moduleve praktike të përdoren kryesisht demonstrimi nga mësimdhënësi, praktika e mbikëqyrur dhe praktika e pavarur e nxënësve. Projektet praktike, sidomos ato që integrojnë kompetenca të lidhura me shumë aspekte të profesionit, janë një metodë që rekomandohet sidomos në fazat përmbyllëse të shkollimit. Në kushtet e mungesës së mjediseve reale të punës, duhet të synohet krijimi i mjediseve të simuluara të punës. Për sa i përket vlerësimit të nxënësve, rekomandohet të përdoren metoda dhe instrumente vlerësimi që të nxisin përparimin e nxënësve, shmangin subjektivizmin në vlerësim dhe pasqyrojnë arritjet reale të tyre. Me rëndësi është vlerësimi i vazhdueshëm dhe ai përfundimtar, ku format dhe instrumentet e vlerësimit përzgjidhen apo hartohen nga vetë mësimdhënësit. Duhet të synohet vlerësimi i arritjeve i bazuar në kriteret, ku arritjet e nxënësit krahasohen me standardet e paracaktuara dhe të shmanget sa më shumë të jetë e mundur vlerësimi i bazuar në renditjen, ku nxënësit krahasohen me njëri-tjetrin. Format dhe instrumentet e vlerësimit që rekomandohen janë: pyetjet me gojë, pyetjet me shkrim, detyrat me shkrim,vëzhgimi i veprimtarisë së nxënësve, listat e kontrollit, projekte për vlerësim etj. Në veprimtaritë praktike, listat e kontrollit duhet të jenë instrumenti vlerësues që duhet të mbizotërojë. Mësimdhënësi përzgjedh ato që janë më të përshtatshme, duke marrë parasysh kushtet konkrete. Edhe gjatë provimeve përfundimtare në teori profesionale dhe praktikë profesionale, në përputhje me udhëzimet përkatëse të MASHT, duhet të mbizotërojë vlerësimi i kompetencave të punës së nxënësve, që testohen në situata pune reale ose të simuluara. Në përgjithësi, si për mësimdhënien, ashtu edhe për vlerësimin duhet të synohen forma e metoda që e vendosin nxënësin në qendër të veprimtarive mësimore dhe e shndërrojnë rolin e mësimdhënësit nga ligjërues (lektor) i thjeshtë, në një moderator, mbikëqyrës dhe vlerësues i veprimtarisë së nxënësve.

13

Programet e lëndëve profesionale dhe përshkruesit e moduleve profesionale

ARSIMI PROFESIONAL

Niveli I dhe II

14

Klasa 10

Programet e lëndëve profesionale

Programi i lëndës

“Vizatimi Teknik dhe Aplikimi me Kompjuter” Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 10 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të trajtimit të lëndës në klasën e 10-të, nxënësi duhet të: - shpjegoj rëndësinë, parimet dhe rregullat kryesore të vizatimit teknik; - përdorë veglat dhe materialet e vizatimit teknik; - bëj projektime ortogonale të pikës, të vijës dhe të trupave gjeometrikë; - bëj projektime ortogonale të pjesëve të trupave gjeometrikë; - interpretoj kuotimet në vizatime teknike; - shpjegoj dhe skicoj detale të paraqitura me prerje; - skicoj pjesë makinerie në aksonometri; - lexojë dhe interpretoj tolerancat e paraqitura në vizatime teknike; - lexojë dhe interpretoj shenjat e cilësisë së sipërfaqes së detaleve; - interpretoj vizatimet e trupave gjeometrikë dhe të tërësive; - kryejë skicime të detaleve; - interpretoj dhe skicoj shenja të trafikut rrugor; - shpjegoj parimet themelore të vizatimit teknik me kompjuter. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 3 orë/javë = 105 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Hyrje në vizatimin teknik 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - tregoj qëllimin dhe objektivat e vizatimit teknik; - shpjegoj se çfarë ndihme i jep punëtorit të trafikut rrugor vizatimi teknik; - rendit llojet e vizatimeve teknike; - dallojë materialet dhe pajisjet për vizatim teknik. b) Temat e kapitullit - Qëllimi dhe objektivat e vizatimit teknik. - Rëndësia e vizatimit teknik - Llojet e vizatimeve teknike. - Materialet dhe pajisjet për vizatim teknik. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:

15

- ilustroj vizatimet teknike dhe materialet e vizatimit teknik me objekte konkrete.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë për vizatim teknik; - formate dhe materiale të vizatimit teknik. - Kompjuteri dhe Projektori.

Kapitulli 2: Parimet themelore të vizatimit teknik 9 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - tregoj formatet, llojet e vijave dhe përdorimin e vizatimeve teknike; - shpjegoj veçoritë e shkrimit teknik; - jap shembuj për përpjesën; - interpretoj simbolet në vizatim teknik; - tregoj standardet dhe rëndësinë e tyre për vizatimin teknik. b) Temat e kapitullit - Formatet e vizatimeve teknike. - Llojet e vijave dhe përdorimi. - Shkrimi teknik. - Përpjesa. - Simbolet në vizatim teknik. - Standardet, rëndësia e tyre për vizatimin teknik. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj çështjet që trajton me objekte konkrete; - jap ushtrime konkrete për nxënësit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë për vizatim teknik; - vizatime të ndryshme teknike. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 3: Projektimet ortogonale 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj konceptin e projektimeve dhe veçoritë e projektimeve ortogonale; - kryej projektimin e pikës, të vijës dhe të trupit gjeometrik.

b) Temat e kapitullit - Projektimet ortogonale. - Projektimi i pikës, i vijës dhe i trupit gjeometrik. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - trajtoj shembuj konkret të projektimeve; - angazhoj nxënësit në ushtrime projektimi.

16

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë për vizatim teknik; - trupa të ndryshëm gjeometrikë. - Kompjuteri dhe Projektori.

Kapitulli 4: Projektimi ortogonal i trupave gjeometrikë 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - skicoj pamjet e trupave gjeometrikë nga ana e përparme; - skicoj pamjet e trupave gjeometrikë nga ana e sipërme; - skicoj pamjet e trupave gjeometrikë nga ana e majtë; - skicoj pamjet e trupave gjeometrikë nga ana e djathtë; - skicoj pamjet e trupave gjeometrikë nga ana e poshtme; - skicoj pamjet e trupave gjeometrikë nga ana e prapme; - caktoj numrin e nevojshëm të pamjeve. b) Temat e kapitullit - Projektimi ortogonal i trupave gjeometrikë. - Drejtimet e projektimeve ortogonale të trupave gjeometrikë. - Caktimi i numrit të nevojshëm të pamjeve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - trajtoj shembuj konkret të projektimeve ortogonale të trupave gjeometrikë; - angazhoj nxënësit në ushtrime projektimi ortogonal të trupave gjeometrikë. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë për vizatim teknik; - pjesë të ndryshme të trupave gjeometrikë. - Kompjuteri dhe Projektori

Kapitulli 5: Kuotimi 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - tregoj cilat janë elementet e kuotimit; - shpjegoj konvencionet dhe mbishkrimet; - tregoj si bëhet bartja e përmasave; - tregoj veçoritë e kuotimit me koordinata dhe atij tabelor; - tregoj si vendosen përmasat e jashtme dhe të brendshme dhe në elementet që

përsëriten; - shpjegoj kur bëhen ndryshimet dhe përmirësimet; - bëj shënimin e konicitetit dhe të pjerrtësisë në vizatim; - bëj kuotimin e nivelit. b) Temat e kapitullit - Elementet e kuotimit. - Konvencionet dhe mbishkrimet. - Bartja e përmasave në varësi prej kërkesave konstruktive.

17

- Kuotimi me koordinata. - Kuotimi tabelor. - Përmasat e jashtme dhe të brendshme. - Përmasat në elementet që përsëriten. - Ndryshimet dhe përmirësimet. - Shënimi i konicitetit dhe i pjerrtësisë në vizatim. - Kuotimi i nivelit. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj çështjet që trajton me vizatime dhe shembuj konkret të kuotimeve; - jep ushtrime konkrete për nxënësit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë për vizatim teknik; - vizatime të ndryshme teknike me kuotime. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 6: Prerjet 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj ç’janë prerjet dhe llojet e tyre; - shpjegoj ç’janë pamjet e posaçme dhe të pjesshme; - shpjegoj ç’janë ndërprerjet, shkurtimet dhe depërtimet. b) Temat e kapitullit - Prerjet, llojet e prerjeve. - Pamjet e posaçme dhe të pjesshme. - Ndërprerjet dhe shkurtimet. - Depërtimet. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj çështjet që trajton me vizatime të objekteve të prera, të ndërprera dhe të

depërtuara; - jep ushtrime konkrete për nxënësit.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë për vizatim teknik; - vizatime të ndryshme teknike me prerje, ndërprerje dhe depërtime. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 7: Paraqitja aksonometrike e trupave gjeometrikë 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - paraqes trupa gjeometrikë në pamje izometrike; - paraqes trupa gjeometrikë në pamje dimetrike; - paraqes trupa gjeometrikë në projektim të pjerrët. b) Temat e kapitullit

18

- Paraqitja izometrike. - Paraqitja dimetrike. - Projeksioni i pjerrët. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj çështjet që trajton me paraqitje izometrike, dimetrike dhe të pjerrëta të

trupave gjeometrikë; - jep ushtrime konkrete për nxënësit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë për vizatim teknik; - vizatime të ndryshme teknike me paraqitje izometrike, dimetrike dhe të pjerrëta të

trupave gjeometrikë. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 8: Cilësia e përpunimit të sipërfaqeve të detaleve 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - tregoj kuptimin e cilësisë së përpunimit të sipërfaqeve të detaleve; - jep shembuj të ashpërsive të ndryshme të sipërfaqeve të detaleve; - jep shembuj për saktësinë e sipërfaqeve të detaleve të ndryshme. b) Temat e kapitullit - Kuptimi i cilësisë së përpunimit të sipërfaqeve të detaleve. - Ashpërsia e sipërfaqeve të detaleve. - Saktësia e sipërfaqeve të detaleve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Ilustroj çështjet që trajton me shembuj për ashpërsinë dhe saktësinë e sipërfaqeve; - angazhoj nxënësit në diskutimin e koncepteve të ashpërsisë dhe të saktësisë së

sipërfaqeve. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë për vizatim teknik; - vizatime të ndryshme teknike me paraqitje të ashpërsisë dhe të saktësisë së

sipërfaqeve të detaleve; - detale me ashpërsi dhe saktësi të ndryshme. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 9: Vizatimi i shenjave të trafikut 13orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - interpretoj vizatimin e shenjave të rrezikut;

b) Temat e kapitullit - Vizatimi i shenjave të rrezikut, - Vizatimi i shenjave të urdhërave të prera, - Vizatimi i shenjave të lajmrimit,

19

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj çështjet që trajton me shembuj të lidhjeve konkrete të llojeve të ndryshme; - angazhoj nxënësit në diskutime për interpretimin e vizatimeve të lidhjeve të

ndryshme. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë për vizatim teknik; - vizatime të ndryshme teknike me paraqitje të lidhjeve të detaleve; - lidhje të ndryshme të detaleve. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 10: Vizatimi i tërësive 9 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj parimet themelore të vizatimit të tërësive; - interpretoj vizatimet e tërësive. b) Temat e kapitullit - Vizatimi i tërësive, parimet themelore. - Rregullat e paraqitjes në vizatim të tërësive të shenjave të trafikut rrugor. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj çështjet që trajton me shembuj të paraqitjeve të tërësive konkrete; - angazhoj nxënësit në diskutime për interpretimin e vizatimeve të tërësive. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë për vizatim teknik; - vizatime të ndryshme teknike me paraqitje të tërësive; - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 11: Skicimi 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - interpretoj skica të ndryshme; - vizatoj skica të shenjave të ndryshme të trafikut. b) Temat e kapitullit - Skicimi, rregullat e skicimit. - Skicimi i trupave gjeometrikë. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj çështjet që trajton me shembuj të trupave gjeometrikë të skicuara; - angazhoj nxënësit në vizatimin e skicave të trupave gjeometrikë; - jep detyra shtëpie për skicimin e trupave gjeometrikë. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë për vizatim teknik; - skica të ndryshme të trupave gjeometrikë;

20

- Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 12: Vizatimi me kompjuter 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - tregoj parimet e përgjithshme të vizatimit me kompjuter; - tregoj veçoritë e vizatime me kompjuter, me programet e AutoCAD-it. b) Temat e kapitullit - Njohuri të përgjithshme për vizatimin me kompjuter. - Përdorimi i programit të AutoCAD -it për vizatim me kompjuter. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj çështjet që trajton me shembuj nga vizatimi me kompjuter. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë për vizatim teknik, me kompjuter që përmban program të AutoCAD-it. - vizatime të ndryshme me kompjuter. - Kompjuteri dhe Projektori

21

Programi i lëndës

“Njohuri për Mjetet e Transportit Rrugor” Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 10 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet të: - përshkruaj historikun e lindjes/zhvillimit të automjeteve; - përshkruaj llojet dhe klasifikimet e automjeteve; - përshkruaj sistemin “automjet”; - përshkruaj konceptet themelore të ndërtimit të automjeteve; - përshkruaj sistemet përbërëse të automjeteve (ndarjen dhe funksionin e tyre); - përshkruaj ndërlidhjet në mes sistemeve/nënsistemeve të automjeteve; - përshkruaj pajisjet ndihmese në funksionimin e automjeteve. Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet të: - përshkruaj historikun e lindjes/zhvillimit të automjeteve; - përshkruaj llojet dhe klasifikimet e automjeteve; - të tregojnë parimin e punës, pjesët kryesore, llojet dhe përdorimet e motorëve me

djegie të brendëshme (MDB); - përshkruaj sistemet përbërëse të automjeteve (ndarjen dhe funksionin e tyre); - përshkruaj ndërlidhjet në mes sistemeve/nënsistemeve të automjeteve; - përshkruaj pajisjet ndihmese në funksionimin e automjeteve. - Njohuri për lëndët djegëse në mjetet e transportit - Njohuri lidhur me Sistemet e ndriçim-sinjalizimit në mjetet e transportit II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 3 orë/javë = 105 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Historiku i zhvillimit te mjeteve motorike 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj historikun e automjeteve; - shpjegoj zhvillimin e automjeteve. b) Temat e kapitullit - Zbulimi i automjetit. - Historik i shkurtër i zhvillimi i automjeteve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj zbulimin e automjetit; - përshkruaj zhvillimin e automjeteve në fillimet e tij; - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe;

22

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; flip-chart për punën në grupe me nxënës; - albume me foto të mjeteve në fillimin e prodhimit të tyre; - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 2: Mjetet e transportit dhe klasifikimi i tyre 14 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj llojet e automjeteve sipas destinimit të përdorimit; - përshkruaj ndarjen e automjeteve të udhëtarëve sipas numrit të gjurmëve; - përshkruaj ndarjen e automjeteve të udhëtarëve sipas vëllimit punues të motorit; - përshkruaj ndarjen e automjeteve të udhëtarëve sipas numrit të personave që bart; - përshkruaj ndarjen e automjeteve transportuese sipas peshës bartëse. b) Temat e kapitullit - Automjete e udhëtarëve. - Automjetet transportuese të mallrave. - Automjetet punuese. - Automjetet speciale. - Automjetet tërheqëse. - Automjetet ushtarake. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - përshkruaj ndarjen e automjeteve të udhëtarëve sipas kritereve: destinimit të

përdorimit, vëllimit punues të motorit, numrit të personave që bartin; - përshkruaj ndarjen e automjeteve për transport të mallrave sipas peshës bartëse; - përshkruaj ndarjen e automjeteve punuese; - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori

Kapitulli 3: Njohuri të përgjithshme për motorët me djegie të brendshme (MDB)17 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - të bëj klasifikimin e motoreve me djegie të brendshme - të dij funksionin e motoreve me djegie të brendshme - të përshkruaj pjesët kryesore të motorëve me dy dhe katër kohësh - të bëj dallimin e motorit me karburator dhe atij dizel - të përshkruaj funksionin e sistemit shpërndarjes së gazrave - të përshkruaj pjesët përberëse të karburatorit dhe funksionin e tij - të pershkruaj sistemin e ushqimit të motori dizel - të përshkruaj sistemin e lubrifikimit te motorët me djegie të brendshme - të përshkruaj funksionin dhe llojet e sistemit të ftohjes b) Temat e kapitullit

- Funksioni, funksionimi dhe pjesët perberese

23

- Motoret me karburator dy e katër kohesh - Ndryshimi i motorit me karburator dhe atij dizel - Motori dizel dy dhe kater kohesh - Sistemi i shperndarjes se gazrave (MDB) - Sistemi i ushqimit (MDB) me karburator dhe dizel - Sistemi i lubrifikimit te (MDB) - Sistemi i ftohjes së motorit

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - te shpjegoj ne përgjithësi funksionin, funksionimin dhe pjesët perberese te

motoreve me djegie te brendshme - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - figura te ndryshme te motorëve me djegie te brendshme - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 4: Njohuri për lëndët djegëse në mjetet e transportit 11 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj se çka paraqesin karburantet; - shpjegoj përbërjen e karburanteve - elementet që përbëjnë karburantet; - përshkruaj aplikimin e tyre në fusha të ndryshme; - përshkruaj ndikimin e karburanteve në ambient gjatë përdorimit - përshkruaj se çka paraqesin yndyrat; - shpjegoj përbërjen e yndyrave - elementet që përbëjnë yndyrat; - përshkruaj aplikimin e tyre në fusha të ndryshme; - përshkruaj ndikimin e yndyrave në ambient gjatë përdorimit. b) Temat e kapitullit - Karburantet. - Klasifikimi i karburanteve. - Përfitimi i karburanteve. - Elementet përbërëse të karburanteve. - Përdorimi i karburanteve. - Ndikimi në ambient i karburanteve dhe Yndyrave - Klasifikimi i yndyrave c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj se çka paraqesin karburantet dhe yndyrat, përfitimin , përdorimin dhe

klasifikimin e karburanteve dhe yndyrave; - përshkruaj përbërësit e karburanteve dhe yndyrave; - shpjegoj lëmit ku përdoren karburantet dhe yndyrat; - përshkruaj ndikimin në ambient të karburantevedhe yndyrave gjatë eksploatimit; - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela;

24

- flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori

Kapitulli 5: Transmisionet kryesore 13 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj transmetimin e fuqisë nga motori deri në rrotat e automjetit; - përshkruaj funksionin e diferencialit. b) Temat e kapitullit - Transmisioni kryesor konik qendror - Transmisioni kryesor anesor planetar te rrotave te pasme - Diferencialet. (funksioni, funksionimi dhe pjeset perberese) c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj transmisionet kryesore dhe funksionin e tyre; - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës; - skema të ndryshme te diferencialit. - Kompjuteri dhe Projektori

Kapitulli 6: Sistemet kryesore të mjeteve të transportit 16 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj sistemet e automjeteve; - përshkruaj funksionin e sistemeve të automjeteve. b) Temat e kapitullit - Sistemi i frenimit - Llojet e sistemit të frenimit - Sistemi i drejtimit (funksioni, funksionimi dhe llojet) c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj sistemet e automjeteve dhe funksionin e tyre; - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës; - skema të sistemeve te frenimit dhe drejtimit të automjetit. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 7: Pjesët e levizshme te automjetit 13 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

25

- përshkruaj sistemin e shuarjes se lëkundjeve (amortizimit) - te përshkruaj llojet dhe funksionin e sistemeve te amortizimit - te përshkruaj funksionin, funksionimin dhe pjesët perberese te rrotave. b) Temat e kapitullit - Sistemi i amortizimit - Llojet e sistemeve të amortizimit - Rrotat dhe gomat. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegoj në përgjithësi shuarjen e lëkundjeve dhe goditjeve dinamike - Shpjegoj amortizimin ne urat e përparme dhe te pasme - Te shpjegoj pjeset perberese te rrotes, ndarjen e gomave, rendesin e tyre gjate

lëvizjes se mjetit . d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës; - skema te ndryshme te amortizimit dhe rrotave. - Kompjuteri dhe Projektori

Kapitulli 8: Sistemet strukturore (shasia-karoceria) në mjetet e transportit 13 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj rolin e shasise dhe kabines ne komoditetin e udhetimit; - përshkruaj funksionin e pjesëve te jashtme te mjetit b) Temat e kapitullit - Shasia (funksioni, llojet e shasive) - Kabina dhe karroceria - Pjeset e jashte te mjetit (mbrojtesi, anësoret para dhe prapa, dyert, kapaku i

motorit, llamarina lidhese , traversa gjatesore etj.)

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj rolin e shasise, kabines, pjesëve te jashtme te mjetit dhe funksionin e

tyre; - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori

26

Programi i lëndës

“Bazat e Transportit Rrugor”

Lëmi: Transport dheTrafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 10 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet të: - tregoj qëllimin dhe rëndësinë e transportit; - përshkruaj kufizimet fizike dhe njerëzore të transportit; - të përshkruaj koston e transportit; - përshkruaj transformimin e atributeve gjeografike të mallrave, njerëzve dhe

informatave; - përshkruaj lehtësinë për lëvizje të mallrave, njerëzve dhe informatave; - përshkruaj qëllimin specifik të transportit për plotësimin e kërkesës për lëvizje; - tregoj rolin e transportit në strukturimin dhe organizimin e hapësirës dhe

territoreve; - tregoj rolin e transportit në krijimin e lidhjeve ndërmjet regjioneve dhe

aktiviteteve ekonomike, ndërmjet njeriut dhe pjesës tjetër të botës; - tregoj rolin historik, social, politik, ekonomik dhe mjedisor të luajtur nga degët e

ndryshme të transportit; - shpjegoj rolin, strukturën dhe veçoritë e rrjeteve të transportimit dhe transferit në

degët e ndryshme të transportit; - shpjegoj funksionin, veçoritë dhe ndarjen e nyjeve (terminaleve) të transportit

degët e ndryshme të transportit; - shpjegoj rolin dhe rëndësinë e transportit integral dhe multimodal (të kombinuar); - përshkruaj teknologjinë e transportimit me përdorimin e paletave dhe

kontejnerëve; - përshkruaj teknologjinë e transportimit të mjeteve të njërës degë të transportit në

mjetet e degës tjetër të transportit; - bëj një përshkrim të shkurtër të historikut të transportit rrugor; - tregoj rolin, rëndësinë dhe funksionin e transportit rrugor; - shpjegoj se si ndikon transportit rrugor në ambient; - bëj ndarjen e transportit rrugor në transport të udhëtarëve, mallrave dhe të

kombinuar; - shpjegoj llojet e rrugëve transportuese dhe të dallojë rolin e tyre; - shpjegoj rëndësinë e organizimit të transportit rrugor dhe të jep shembuj të llojeve

të organizimit; - shpjegoj rëndësinë e eksploatimit, karakteristikat dhe aftësitë bartëse të mjeteve të

transportit rrugor; - shpjegoj parametrat themelor gjatë procesit të bartjes në transportin rrugor; - shpjegoj mënyrat, mjetet dhe dokumentacionin themelor që përdoret në

transportin rrugor; - analizojë rastet e ndryshme për transportin e mallrave varësisht nga lloji i barrës; - shpjegoj parimet themelore të mirëmbajtjes së mjeteve të transportit rrugor; - shpjegoj rregullat dhe afatet e obliguara për kontrollin teknik. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë

27

III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Qëllimi i transportit 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj qëllimin specifik të transportit për plotësimin e kërkesës për lëvizje të

njerëzve, mallrave dhe informatave; - tregoj rolin e transportit në strukturimin dhe organizimin e hapësirës dhe

territoreve. b) Temat e kapitullit - Plotësimi i kërkesës për lëvizje. - Roli i transportit në strukturimin dhe organizimin e hapësirës dhe territoreve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - zhvillojë pyetje-përgjigje. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mjete të ndryshme vizuale; - pankarta; - flip-chart. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 2: Rëndësia e transportit 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - tregoj rolin e transportit në krijimin e lidhjeve ndërmjet regjioneve dhe

aktiviteteve ekonomike, ndërmjet njeriut dhe pjesës tjetër të botës; - tregoj rolin historik të luajtur nga degët e ndryshme të transportit në ngritjen e

civilizimeve, në krijimin e strukturave sociale dhe në mbrojtjen nacionale. - përshkruaj rolin social të transportit në lehtësimin e qasjes në kujdesin

shëndetësor, në mirëqenie dhe në ngjarje kulturore apo artistike; - tregoj rolin politik të transportit në ndërtimin e korridoreve të komunikimit për

qëllime politike si për qasje nacionale apo për krijimin e vendeve të punës; - tregoj rolin e transportit në zhvillimin ekonomik (prodhimin e të mirave materiale

dhe të shërbimeve) dhe në formësimin e aktiviteteve ekonomike; - tregoj rolin e transporti në mjedis (koston mjedisore), në cilësinë e ajrit dhe ujit,

nivelin e zhurmës dhe në shëndetin publik. b) Temat e kapitullit - Rëndësia e transportit si aktivitet multidimensional. - Rëndësia historike e transportit në ngritjen e civilizimeve, krijimin e strukturave

sociale dhe në mbrojtjen nacionale. - Rëndësia sociale e transportit në kryerjen e shërbimeve shoqërore. - Rëndësia politike e transportit në ndërtimin e korridoreve të komunikimit. - Rëndësia ekonomik e transportit.

28

- Rëndësia mjedisore e transportit. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - zhvillojë pyetje-përgjigje. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mjete të ndryshme vizuale; - pankarta; - flip-chart. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 3: Rrjetat e transportit 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj rolin, strukturën dhe veçoritë e rrjetave të transportimit (bartjes) dhe

transferit në degët e ndryshme të transportit; - përshkruaj rrjetat në transportin rrugor; - përshkruaj rrjetat në transportin hekurudhor; - përshkruaj rrjetat në transportin detar; - përshkruaj rrjetat në transportin ajror; - përshkruaj rrjetat në transportin përmes gyp-sjellësve (naftësjellësve, gazsjellësve)

dhe shiritave transportues; - përshkruaj rrjetat në transportin lumor, liqenor dhe përmes kanaleve; - përshkruaj rrjetat e transportimit dhe transferit në transportin postar dhe në

teletrafik. b) Temat e kapitullit - Roli, struktura dhe veçoritë e rrjetave të transportit. - Rrjetat në transportin rrugor. - Rrjetat në transportin hekurudhor. - Rrjetat në transportin detar. - Rrjetat në transportin ajror. - Rrjetat në transportin përmes gyp-sjellësve dhe shiritave transportues. - Rrjetat në transportin lumor, liqenor dhe përmes kanaleve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - zhvillojë pyetje-përgjigje. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mjete të ndryshme vizuale; - pankarta; - flip-chart - Kompjuteri dhe Projektori.

29

Kapitulli 4: Terminalet e transportit në degët e ndryshme të transportit 7 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj funksionin dhe veçoritë e nyjeve (terminaleve) të transportit, ku rrjedhat

gjenerojnë, përfundojnë apo transferohen nga njëra degë në tjetrën; - shpjegoj ndarjen e nyjeve (terminaleve) të transportit në terminale të udhëtarëve

dhe të mallrave; - përshkruaj terminalet në transportin rrugor; - përshkruaj terminalet në transportin hekurudhor; - përshkruaj terminalet në transportin ujor; - përshkruaj terminalet në transportin ajror; - përshkruaj terminalet në postë dhe teletrafik. b) Temat e kapitullit - Funksioni, veçoritë dhe ndarja e terminaleve të transportit. - Terminalet në transportin rrugor. - Terminalet në transportin hekurudhor. - Terminalet në transportin ujor. - Terminalet në transportin ajror. - Terminalet në postë dhe teletrafik. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - zhvillojë pyetje-përgjigje. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - mjete të ndryshme vizuale; - pankarta; - flip-chart. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 5: Zhvillimi historik i transportit rrugor 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - bëj një përshkrim të shkurtër të historikut të transportit rrugor; - tregoj rolin, rëndësinë dhe funksionin e transportit rrugor; - shpjegoj se si ndikon transportit rrugor në ambient. b) Temat e kapitullit - Kushtet dhe arsyet e paraqitjes dhe zhvillimit të transportit rrugor. - Sistemi i transportit rrugor. - Elementet, struktura dhe funksioni i transportit rrugor. - Ndikimi i zhvillimit të transportit rrugor në ambient. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuri të reja mbi zhvillimin e transportit rrugor; - zhvillojë diskutim dhe debat për temat e kapitullit.

30

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - pankarta, dhe katalogë. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 6: Ndarja dhe karakteristikat e transportit rrugor 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - bëj ndarjen e transportit rrugor në transport të udhëtarëve, mallrave dhe të

kombinuar; - shpjegoj llojet e rrugëve transportuese dhe të dallojë rolin e tyre; - shpjegoj rëndësinë e organizimit të transportit rrugor dhe të jep shembuj të llojeve

të organizimit; - shpjegoj rëndësinë e eksploatimit, karakteristikat dhe aftësitë bartëse të mjeteve të

transportit rrugor. b) Temat e kapitullit - Ndarja e transportit rrugor (transport i udhëtarëve, mallrave dhe i kombinuar). - Rrugët transportuese. - Organizimi i transportit. - Detyrat e transportit. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj rrugët transportuese dhe ndarjen e tyre; - ilustroj shpjegimin e parimeve themelore të organizimit të transportit rrugor; - nxisë dhe motivoj nxënësit nëpërmjet pyetje përgjigjeve dhe diskutimit mbi

rëndësinë dhe detyrat e transportit rrugor; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - pankarta, dhe katalogë. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 7: Procesi i bartjes në transportin rrugor 13 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj parametrat themelor gjatë procesit të bartjes në transportin rrugor; - shpjegoj mënyrat, mjetet dhe dokumentacionin themelor që përdoret në

transportin rrugor; - analizojë rastet e ndryshme për transportin e mallrave varësisht nga lloji i barrës. b) Temat e kapitullit - Puna transportuese në transportin rrugor. - Matësit e punës në transportin rrugor. - Rruga, koha dhe shpejtësia e bartjes. - Shpejtësia mesatare dhe eksploatuese e mjeteve transportuese. - Transportimi i mallit dhe dokumentacioni në transportin rrugor. - Llojet e barrës dhe karakteristikat e tyre. - Procesi i transportit të barrës. - Urdhëresa rrugore. - Fleta përcjellëse. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:

31

- shpjegoj procesin e transportit të mallrave me shembuj konkret; - angazhoj nxënësit në zgjidhjen e ushtrimeve të parametrave themelor gjatë

procesit të bartjes në transportin rrugor. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - pankarta, dhe katalogë. - Kompjuteri dhe Projektori

32

Programi i lëndës

“Elektroteknika e mjeteve të transportit” Lëmia: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 10 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 10-të, nxënësi duhet të: - shpjegojë parimet themelore të elektroteknikës; - shpjegojë parimet themelore të elektronikës; - interpretojë skemat kryesore elektrike dhe elektronike, si dhe të tregojë kuptimin e

simboleve të tyre; - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e burimeve të energjisë elektrike në

mjetet e transportit; - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e: sistemit të startimit (ndezjes), sistemit

tradicional të ndezjes me bateri, sistemeve elektronike të ndezjes, pajisjeve elektrike dhe elektronike të sistemeve të ushqimit - karburator, dizel e injeksion benzine, sistemit të ndriçimit, pajisjeve të sinjalizimit, pajisjeve elektrike ndihmëse, pajisjeve të sigurisë në mjetet e transportit.

II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Njohuri plotësuese për elektroteknikën 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegojë parimet themelore të elektroteknikës; - shpjegojë rrymat elektrike dhe burimet e saj, qarqet elektrike dhe parametrat e

tyre, përçuesit dhe izolatorët, ligjin e Omit, kondensatorët, lidhjen e rezistorëve, bobinat, rrymat e vazhduara dhe alternative, motorët e rrymës së vazhduar.

b) Temat e kapitullit - Hyrje në elektroteknikë. - Rrymat elektrike dhe burimet e saj. - Qarqet elektrike dhe parametrat e tyre. - Përçuesit dhe izolatorët. - Ligji i Omit. - Kondensatorët. - Lidhja e rezistorëve. - Bobinat. - Rryma e vazhduar dhe rryma alternative. - Motorët e rrymës së vazhduar.

33

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - pasurojë shpjegimin për elektroteknikën me pankarta, makete dhe elemente

konkrete; - angazhojë nxënësit në diskutime për elektroteknikën, me detyra dhe shembuj

konkret. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pankarta, skema elektrike, makete të elementeve në

qarqe elektrike - Kompjuteri dhe Projektori. Kapitulli 2: Njohuri për elektronikën 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegojë parimet themelore të elektronikës; - shpjegojë: gjysmëpërçuesit; diodat; rrymëdrejtuesit në elektronikë; stabilizuesit e

tensionit; sensorët; reletë; qarqet e thjeshta në elektronikë. b) Temat e kapitullit - Hyrje në elektronikë. - Gjysmëpërçuesit. - Diodat. - Rrymëdrejtuesit në elektronikë. - Stabilizuesit e tensionit. - Sensorët. - Reletë. - Qarqet e thjeshta në elektronikë. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - pasurojë shpjegimin e elektronikës me pankarta, makete dhe elemente konkrete; - angazhojë nxënësit në diskutime për elektroteknikën, me detyra dhe me shembuj

konkret. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pankarta, skema elektronike, makete të elementeve

në qarqe elektronike. - Kompjuteri dhe Projektori. Kapitulli 3: Skemat elektrike dhe elektronike më kryesore, simbolet elektrike 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - lexojë dhe të shpjegojë skemat elektrike; - lexojë dhe të shpjegojë skemat elektronike.

b) Temat e kapitullit - Skemat elektrike. - Skemat elektronike.

34

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - pasurojë shpjegimin për skemat elektrike dhe elektronike; - angazhojë nxënësit në diskutime për skemat elektrike dhe elektronike, me skema

të ndryshme nga librat teknikë dhe aplikimi i tyre praktik. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me skema e makete të sistemeve elektrike dhe

elektronike. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 4: Burimet e energjisë elektrike në mjetet e transportit 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e baterisë; - shpjegojë karakteristikat e baterisë; - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e gjeneratorëve të rrymës alternative -

alternatorit; - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e gjeneratorëve të rrymës së vazhduar -

dinamos; - përshkruajë ndërtimin e starterit (motorinës) si dhe të identifikojë tipat e

starterëve; - përshkruajë funksionimin e starterit. b) Temat e kapitullit - Bateria, qëllimi, ndërtimi dhe funksionimi. - Karakteristikat e baterisë. - Gjeneratorët e rrymës alternative - alternatori. - Gjeneratorët e rrymës së vazhduar - dinamoja. - Qëllimi, ndërtimi dhe tipat e starterit (motorinës). - Funksionimi i starterit. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - pasurojë shpjegimin për burimet e energjisë elektrike në mjetet e transportit me

pankarta, makete dhe elemente konkrete; - angazhojë nxënësit në diskutime për burimet e energjisë elektrike në mjetet e

transportit.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pankarta, skema, makete e elemente të burimeve të

energjisë elektrike në mjetet e transportit - Kompjuteri dhe Projektori

35

Kapitulli 5: Sistemi i startimit në mjetet e transportit 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruajë ndërtimin e elektroinstalimeve për startim; - shpjegojë skemat elektrike të lidhjes së starterit; - shpjegojë skemat elektrike për lidhjen e alternatorit. b) Temat e kapitullit - Elektroinstalimet për startim. - Skemat elektrike të lidhjes së starterit. - Skemat elektrike për lidhjen e alternatorit. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - pasurojë shpjegimin e sistemit të startimit në mjetet e transportit me skema,

makete dhe elemente konkrete; - angazhojë nxënësit në diskutime për ndërtimin dhe rolin e sistemit të startimit në

mjetet e transportit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pankarta, skema, makete e elemente të sistemit të

startimit në mjetet e transportit. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 6: Sistemi tradicional i ndezjes me bateri 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegojë qëllimin, llojet dhe elementet përbërës të sistemit me bateri; - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e sistemit të ndezjes me bateri; - shpjegojë bobinën induktive; - shpjegojë qëllimin dhe të përshkruajë ndërtimin e shpërndarësit (distributorit); - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e rregullatorëve të distributorit; - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e ndërprerësit të kondensatorit. b) Temat e kapitullit - Qëllimi, llojet dhe elementet përbërëse të sistemit me bateri. - Ndërtimi i sistemit të ndezjes me bateri dhe funksionimi i tij. - Bobina induktive. - Qëllimi dhe ndërtimi i shpërndarësit (distributorit). - Rregullatorët e shpërndarësit (distributorit). - Ndërprerësit e kondensatorit. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - pasurojë shpjegimin e sistemit tradicional të ndezjes me bateri me skema, makete

dhe elemente konkrete; - angazhojë nxënësit në diskutime për sistemin tradicional të ndezjes me bateri.

36

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pankarta, skema, makete dhe elemente të sistemit

tradicional të ndezjes me bateri. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 7: Sistemet elektronike të ndezjes në mjetet e transportit 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e elektroinstalimeve për ndezjen e

përzierjes; - tregojë paraqitjen skematike të elektroinstalimeve për ndezjen e përzierjes; - tregojë paraqitjen skematike të ndezjes me transistorë; - tregojë paraqitjen skematike të ndezjes elektronike; - tregojë paraqitjen skematike të ndezjes magnetike. b) Temat e kapitullit - Elektroinstalimet për ndezjen e përzierjes. - Paraqitja skematike e elektroinstalimeve për ndezjen e përzierjes. - Paraqitja skematike e ndezjes me transistorë. - Paraqitja skematike e ndezjes elektronike. - Paraqitja skematike e ndezjes magnetike. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - pasurojë shpjegimin e sistemeve elektronike të ndezjes në mjetet e transportit, me

skema, makete dhe elemente konkrete; - angazhojë nxënësit në diskutime për sistemet elektronike të ndezjes në mjetet e

transporti. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pankarta, skema, makete dhe elemente të sistemeve

elektronike të ndezjes në mjetet e transportit. - Kompjuteri dhe Projektor. Kapitulli 8: Pajisjet elektrike dhe elektronike të sistemeve të ushqimit me karburator, dizel dhe injektim benzinë 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e rregullimit kompjuterik të sistemit të

ushqimit të motorit; - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e rregullatorëve të sistemit të ushqimit të

motorit (rregullatorët e presionit të karburantit, rregullatorët elektronikë); - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e sensorëve për përcaktimin e pozitës së

hapjes së fluturës; të presionit atmosferik; të temperaturës së ajrit hyrës e të presionit të ajrit në degën thithëse; për detektimin e sasisë së oksigjenit në degën liruese; për matjen e temperaturës së motorit; për përcaktimin e sasisë së oksigjenit e për përcaktimin e gjendjes së përzierjes.

37

b) Temat e kapitullit - Rregullimi kompjuterik i sistemit të ushqimit të motorit. - Rregullatorët e sistemit të ushqimit të motorit. - Sensorët. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - pasurojë shpjegimin e pajisjeve elektrike e elektronike të sistemeve të ushqimit

me karburator, dizel dhe injektim benzine; me skema; makete dhe elemente konkrete;

- angazhojë nxënësit në diskutime për pajisjet elektrike dhe elektronike të sistemeve të ushqimit me karburator, dizel dhe injektim benzine.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pankarta, skema, makete dhe elemente të pajisjeve

elektrike e elektronike të sistemeve të ushqimit me karburator, dizel dhe injektim benzine.

- Kompjuteri dhe Projektori

38

Kapitulli 9: Sistemi i ndriçimit në mjetet e transportit 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e pajisjeve të jashtme të ndriçimit

(fenerët, llambat, çelësat); - shpjegojë skemat e lidhjes së pajisjeve të jashtme të ndriçimit; - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e pajisjeve të brendshme të ndriçimit

(dritat e brendshme të kabinës, dritat e brendshme të bagazhit dhe të motorit); - shpjegojë skemat e lidhjes së pajisjeve të brendshme të ndriçimit. b) Temat e kapitullit - Pajisjet e jashtme të ndriçimit (fenerët, llambat, çelësat). - Skemat e lidhjes së pajisjeve të jashtme të ndriçimit. - Pajisjet e brendshme të ndriçimit (dritat e brendshme të kabinës, dritat e

brendshme të bagazhit dhe të motorit). - Skemat e lidhjes së pajisjeve të brendshme të ndriçimit.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - pasurojë shpjegimin e sistemit të ndriçimit në mjetin e transportit, me skema,

makete dhe elemente konkrete; - angazhojë nxënësit në diskutime për sistemin e ndriçimit në mjetin e transportit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pankarta, skema, makete dhe elemente të sistemit të

ndriçimit në mjetin e transportit. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 10: Pajisjet e sinjalizimit në mjetin e transportit 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e pajisjeve të sinjalizimit kumbues; - shpjegojë skemat e lidhjeve të sinjalizimit kumbues (me zë); - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e sinjalizuesit të krahut të kthimit; - shpjegojë skemat e lidhjes së sinjalizimit të krahut të kthimit; - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e sinjalizuesit të frenimit dhe të lëvizjes

prapa; - shpjegojë skemat e lidhjes së sinjalizimit të frenit dhe të lëvizjes prapa. b) Temat e kapitullit - Pajisjet e sinjalizimit kumbues (me zë). - Skema e lidhjeve të sinjalizimit kumbues. - Sinjalizuesit e krahut të kthimit. - Skema e lidhjes së sinjalizimit të krahut të kthimit. - Sinjalizuesi i frenimit dhe i lëvizjes prapa. - Skemat e lidhjes së sinjalizimit të frenit dhe të lëvizjes prapa. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - pasurojë shpjegimin e pajisjeve të sinjalizimit në mjetin e transportit me skema,

makete dhe elemente konkrete;

39

- angazhojë nxënësit në diskutime për ndërtimin dhe rolin e pajisjeve të sinjalizimit në mjetin e transportit.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pankarta, skema, makete dhe elemente të pajisjeve të

sinjalizimit në automjet. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 11: Pajisjet ndihmëse në mjetin e transportit 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e larësit të xhamave; - shpjegojë skemat e lidhjes së larësit të xhamave; - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e ngrohësit dhe ventilatorit të kabinës; - shpjegojë skemat e lidhjes së ngrohësit dhe ventilatorit të kabinës; - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e pajisjeve elektrike ndihmëse për hapjen

dhe mbylljen e dyerve; - shpjegojë skemat dhe lidhjet e pajisjeve për hapjen dhe mbylljen e dyerve; - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e pajisjeve elektrike ndihmëse për hapjen

dhe mbylljen e dritareve; - shpjegojë skemat dhe lidhjet e pajisjeve elektrike ndihmëse për hapjen dhe

mbylljen e dritareve; - përshkruajë ndërtimin dhe funksionimin e pajisjeve elektrike ndihmëse për hapjen

dhe mbylljen e kabrioletit; - shpjegojë skemat dhe lidhjet për hapjen dhe mbylljen e kabrioletit. b) Temat e kapitullit - Larësi i xhamave. - Skemat e lidhjes së larësit të xhamave. - Ngrohësi dhe ventilatori i kabinës. - Skemat e lidhjes së ngrohësit dhe ventilatorit të kabinës. - Pajisjet elektrike ndihmëse për hapjen dhe mbylljen e dyerve. - Skemat dhe lidhjet e pajisjeve për hapjen dhe mbylljen e dyerve. - Pajisjet elektrike ndihmëse për hapjen dhe mbylljen e dritareve. - Pajisjet elektrike ndihmëse për hapjen dhe mbylljen e kabrioletit. - Skemat dhe lidhjet për hapjen dhe mbylljen e kabrioletit. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - pasurojë shpjegimin për pajisjet ndihmëse në mjetin e transportit me skema,

makete dhe elemente konkrete; - angazhojë nxënësit në diskutime për pajisjet ndihmëse në mjetin e transportit. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pankarta, skema, makete dhe elemente të pajisjeve

ndihmëse në mjetin e transportit. - Kompjuteri dhe Projektori

40

Klasa 10

PËRSHKRUESI I MODULIT TË PRAKTIKËS PROFESIONALE

“ Puna me kompjuter, njohuri fillestare me AutoCAD” Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 10

Numri i modulit 1 Qëllimi i modulit

Një modul që aftëson nxënësit për të kryer punime të ndryshme duke aplikuar vizatimin teknik përmes programit AutoCAD.

Kohëzgjatja e modulit

10 kredite (100 orë)

Rezultatet e të mësuarit (RM) dhe përmbajtja

RM 1 Nxënësi aplikon instalimin e programit AutoCAD. Përmbajtja: - Instalimi i programit AutoCAD. - Startimi i programit AutoCAD, - Mbyllja e programit AutoCAD, - Mënyja Home dhe riboni përkatës, - Hapësira punuese, - Shiriti i gjendjes (status bar), - Shkalla ose përpjesa e vizatimit, - Arkivimi i vizatimit, - Hapja e dokumenteve të krijuara dhe të arkivuara më herët.

RM 2 Nxënësi mëson veglat kryesore për vizatim me AutoCAD.

Përmbajtja: - Veglat për vizatim, - Vizatimi i pikës, - Vizatimi i vijës dhe vijës së përbërë (komandat Line

dhe Polyline), - Drejtëza dhe gjysëmdrejtëza, - Vizatimi i rrethit (komanda Circle), - Vizatimi i drejtkëndëshit (komanda Rectang), - Vizatimi i shumëkëndëshit (komanda Polygon), - Vizatimi i harkut (komanda Arc), - Vizatimi i elipsës (komanda Ellipse),

RM 3 Nxënësi mëson përshtatjen e kushteve për vizatim dhe

koordinatat në AutoCAD. Përmbajtja: - Selektimi i objekteve, - Sistemi UCS, - Lëvizja e pamjes së vizatimit (komanda Pan), - Zmadhimi apo zvogëlimi i pamjës së vizatimit, - Llojet e koordinatave (kënddrejta, polare),

41

RM 4 Nxënësi mëson shtresat, ngjyrat dhe llojet e vijave dhe ikona të ndryshme. Përmbajtja: - Krijimi i shtresave të reja, veçoritë, emërtimi dhe fshirja

e shtresave, - Rregullimi i objekteve në vizatim, - Ikona për zhvendosje të objekteve (komanda Move), - Ikona për kopjim të objekteve (komanda Copy), - Ikona për rrotullim të objekteve (komanda Rotate), - Ikona për pasqyrim të objekteve (komanda Mirror), - Ikona për zgjatje të objekteve (komanda Stretch), - Ikona për shkallzimin e objekteve (komanda Scale), - Ikona për prerje të objekteve (komanda Trim), - Ikona për thyerje të objekteve (komanda Fillet), - Ikona për prerje të objekteve (komanda Chamfer), - Ikona për shumfishim të objekteve (komanda Array), - Ikona për vizatim të objekteve paralele (komanda

Offset), - Vegla për tekst.

RM 5 Nxënësi mëson veglat për dimensionimin e objekteve,

pastaj vizaton shenjat e trafikut rrugor duke bërë edhe dimensionimin e tyre. Përmbajtja: - dimensionimi linear, - dimensionimi paralel, - dimensionimi i këndit, - dimensionimi i harkut, - dimensionimi i rrethit (rrezja dhe diametri), - vizatimi i rrugëve dhe vendosja e sistemve të

sinjalizimit përmes AutoCAD-it, - Vizatimi i udhëkryqeve.

Procedurat e vlerësimit

Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit

RM 1 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli

KR Nxënësi duhet të: - dijë të bëj instalimin dhe aktivizimin e programit

AutoCAD; - dijë të ndërmerr veprimet elementare me AutoCAD; - bëj përgatitjen e hapësirës punuese në AutoCAD; - bëj arkivimin e vizatimit dhe hapjen e dokumenteve

të arkivuara;


42

KR Nxënësi duhet të:

- jetë në gjendje të shfrytëzojë veglat për vizatim. - jetë në gjendje të përdor komandat dhe veglat

përkatëse për vizatim me kompjuter.



- bëj përshtatjen e kushteve për vizatim. - të shfrytëzoj si duhet koordinatat dhe llojet e

koordinatave në AutoCAD.



- të shfrytëzoj rregullimin e objekteve në vizatim me kompjuter.

- të bëj modifikimin e objekteve në vizatim me kompjuter.

- të shfrytëzoj ikonat themelore të shiritave të veglave në autoCAD.



- jetë në gjendje të kryej dimensionimin e objekteve të punuara në AutoCAD.

- kryej punime të ndryshme të trupave gjeometrik dhe vizatime të ndryshme të rrugëve dhe kryqëzimeve, pastaj kryerjen e vizatimeve të sistemeve të sinjalizimit rrugor.

Metodat e të mësuarit të rekomanduara

- Ky modul duhet të trajtohet në kabinetin e informatikës.

- Mësuesi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete të teknikave dhe procedurave të vizatimit të objekteve të ndryshme.

- Nxënësit duhet të angazhohen në veprimtari konkrete pune për kryerjen e punimeve të vizatimeve me kompjuter, fillimisht në mënyrë të mbikëqyrur dhe më pas në mënyrë të pavarur. Duhet të nxiten të diskutojnë në lidhje me proceset e punës që kryejnë.

- Gjatë vlerësimit të nxënësve duhet të vihet theksi te verifikimi i shkallës së arritjes së shprehive praktike për

43

realizimin e proceseve të punës në vizatim përmes kompjuterit.

- Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjitha kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit.

Baza materiale e domosdoshme

Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:

- Mjedise të praktikës së punës me kompjuter. - Kompjuter të mjaftueshëm për klasën. - Projektor. - Katalogë, manuale, udhëzues, materiale të shkruara në

mbështetje të çështjeve që trajtohen në modul.

44


“ Punime çmontimi dhe montimi të pjesëve të automjeteve” Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 10


Një modul që aftëson nxënësit për të kryer punime të ndryshme të çmontimit dhe montimit të agregateve kryesore nga Automjetet.




RM 1 Nxënësi çmonton agregatet kryesore nga automjeti. Përmbajtja: - Analiza e dokumentacionit teknik të automjetit. - Përcaktimi i radhës së punës për çmontimin - Përzgjedhja e veglave dhe pajisjeve për çmontim. - Përgatitja e automjetit dhe vendit të punës për çmontim. - Procedura e çmontimit të motorit nga automjeti. - Procedura e çmontimit të freksionit nga automjeti. - Procedura e çmontimit të kutisë së shpejtësisë nga

automjeti - Procedura e çmontimit të transmisionit kardanik nga

automjeti - Procedura e çmontimit të urave nga automjeti. - Procedura e çmontimit të grupit të timonit nga automjeti. - Procedura e çmontimit të rrotave nga automjeti. - Kujdesi për veglat dhe pajisjet e punës. - Rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit gjatë

çmontimit të agregateve kryesore nga automjeti.

RM 2 Nxënësi monton agregatet kryesore në automjet. Përmbajtja: - Analiza e dokumentacionit teknik të automjetit. - Përcaktimi i radhës së punës për montimin. - Përzgjedhja e veglave dhe pajisjeve për montim. - Përgatitja e automjetit dhe vendit të punës për montim. - Procedura e montimit të motorit në automjet. - Procedura e montimit të freksionit në automjet. - Procedura e montimit të kutisë së shpejtësisë në

automjet. - Procedura e montimit të transmisionit kardanik në

automjet. - Procedura e montimit të urave në automjet. - Procedura e montimit të grupit të timonit në automjet. - Procedura e montimit të rrotave në automjet. - Kujdesi për veglat dhe pajisjet e punës. - Rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit

gjatë montimit të agregateve kryesore në automjet.

45

RM 3 Nxënësi çmonton pjesët kryesore të motorit të automjetit. Përmbajtja: - Analiza e dokumentacionit teknik të automjetit. - Përcaktimi i radhës së punës për montimin. - Përzgjedhja e veglave dhe pajisjeve për montim. - Përgatitja e automjetit dhe vendit të punës për montim. - Procedura e montimit të motorit në automjet. - Procedura e montimit të freksionit në automjet. - Procedura e montimit të kutisë së shpejtësisë në

automjet. - Procedura e montimit të transmisionit kardanik në

automjet. - Procedura e montimit të urave në automjet. - Procedura e montimit të grupit të timonit në automjet. - Procedura e montimit të rrotave në automjet. - Kujdesi për veglat dhe pajisjet e punës. - Rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit

gjatë montimit të agregateve kryesore në automjet.

RM 4 Nxënësi monton pjesët kryesore të motorit të automjetit. Përmbajtja: - Analiza e dokumentacionit teknik të motorit të

automjetit. - Përcaktimi i radhës së punës për montimin e pjesëve të

motorit. - Përzgjedhja e veglave dhe pajisjeve për montimin e

pjesëve të motorit. - Përgatitja e vendit të punës për montimin e pjesëve të

motorit. - Procedura e montimit të grupit pistoni-cilindër. - Procedura e montimit të boshtit të motorit. - Procedura e montimit të boshtit me gunga dhe

elementeve të shpërndarjes së gazeve. - Procedura e montimit të elementeve të sistemit të

vajisjes. - Procedura e montimit të nënkarterit. - Procedura e montimit të kokës së motorit. - Procedura e montimit të elementeve të sistemit të

ndezjes. - Procedura e montimit të elementeve të sistemit të

ftohjes. - Procedura e montimit të elementeve të sistemit të

ushqimit. - Kujdesi për veglat dhe pajisjet e punës. - Rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit

gjatë montimit të pjesëve kryesore të motorit.

46




KR Nxënësi duhet të: - përgatisë hapësirën për vendosjen e mjetit; - lexojë dhe interpretoj nivelin e ujit në motor sipas

metodës së leximit; - lexojë dhe interpretoj nivelin e vajit në motor sipas

metodës së leximit; - lexojë dhe interpretoj nivelin e fluidit të frenave

sipas metodës së leximit; - vendosë pajisjen për matjen e shtypjes së ajrit në

valvolën e gomave; - lexojë dhe interpretoj vlerën e shtypjes së ajrit në

goma; - kontrollojë nivelin e konsumimit të gomave; - vendosë pajisjet për matjen e gjeometrisë së rrotave; - lexojë dhe interpretoj gjeometrinë e rrotave; - përzgjedhë drejtë mjetet dhe veglave të punës të

nevojshme për kryerjen e punimeve të përshkruara; - zbatojë rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes në punë

gjatë kryerjes së veprimeve përgatitore për mirëmbajtjen e automjeteve.



- të analizojë drejt dokumentacionin teknik të automjetit.

- të përcaktoj drejt radhën e punës për montim. - të përzgjedhë veglat dhe pajisjet e duhura për

montim. - të përgatitë automjetin dhe vendin e punës për

montim. - të zbatojë procedurat e duhura të montimit të motorit

në automjet. - të zbatojë procedurat e duhura të montimit të

freksionit në automjet. - të zbatojë procedurat e duhura të montimit të kutisë

së shpejtësisë në automjet. - të zbatojë procedurat e duhura të montimit të

transmisionit kardanik në automjet. - të zbatojë procedurat e duhura të montimit të urave

në automjet. - të zbatojë procedurat e duhura të montimit të grupit

47

të timonit në automjet. - të zbatojë procedurat e duhura të montimit të rrotave

në automjet. - të tregoj kujdesin e duhur për veglat dhe pajisjet e

punës. - të zbatojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së

mjedisit gjatë montimit të agregateve kryesore në automjet.



- të analizojë drejt dokumentacionin teknik të motorit të automjetit.

- të përcaktoj drejt radhën e punës për montimin e pjesëve të motorit.

- të përzgjedhë veglat dhe pajisjet e duhura për montimin e pjesëve të motorit.

- të përgatitë vendin e punës për montimin e pjesëve të motorit.

- të zbatojë procedurat e duhura të montimit të grupit piston-cilindër.

- të zbatojë procedurat e duhura të montimit të boshtit të motorit.

- të zbatojë procedurat e duhura të montimit të boshtit me gunga dhe elementeve të shpërndarjes së gazeve.

- të zbatojë procedurat e duhura të montimit të elementeve të sistemit të vajisjes.

- të zbatojë procedurat e duhura të montimit të nënkarterit.

- të zbatojë procedurat e duhura të montimit të kokës së motorit.

- të zbatojë procedurat e duhura të montimit të elementeve të sistemit të ndezjes.

- të zbatojë procedurat e duhura të montimit të elementeve të sistemit të ftohjes.

- të zbatojë procedurat e duhura të montimit të elementeve të sistemit të ushqimit.

- të tregoj kujdesin e duhur për veglat dhe pajisjet e punës.

- të zbatojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së mjedisit gjatë montimit të pjesëve kryesore të motorit.



- të analizojë drejt dokumentacionin teknik të motorit të automjetit.

- të përcaktoj drejt radhën e punës për çmontimin e pjesëve të motorit.

- të përzgjedhë veglat dhe pajisjet e duhura për çmontimin e pjesëve të motorit.

48

- të përgatitë motorin dhe vendin e punës për çmontim.

- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të elementeve të sistemit të ushqimit.

- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të elementeve të sistemit të ftohjes.

- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të elementeve të sistemit të ndezjes.

- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të kokës së motorit.

- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të nënkarterit.

- të zbatojë procedurat e çmontimit të elementeve të sistemit të vajisjes.

- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të boshtit me gunga dhe elementeve të shpërndarjes së gazeve.

- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të boshtit të motorit.

- të zbatojë procedurat e duhura të çmontimit të grupit piston-cilindër.

- të sistemojë si duhet pjesët e çmontuara të motorit. - të tregoj kujdesin e duhur për veglat dhe pajisjet e

punës. - të zbatojë rregullat e sigurimit teknik e të ruajtjes së

mjedisit gjatë çmontimit të pjesëve kryesore të motorit.


- Ky modul duhet të trajtohet në repartin e shërbimit të automjeteve ose në mjedise pune (servise) ku kryhen punime çmontim-montimit të pjesëve të automjeteve.

- Mësuesi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë të jetë e mundur demonstrimet konkrete të teknikave dhe procedurave të çmontim-montimit të pjesëve të automjeteve.

- Nxënësit duhet të angazhohen në veprimtari konkrete pune për kryerjen e punimeve të çmontim-montimit të pjesëve të automjeteve, fillimisht në mënyrë të mbikëqyrur dhe më pas në mënyrë të pavarur. Duhet të nxiten të diskutojnë në lidhje me proceset e punës që kryejnë.

- Gjatë vlerësimit të nxënësve duhet të vihet theksi te verifikimi i shkallës së arritjes së shprehive praktike për realizimin e proceseve të punës të çmontim-montimit të pjesëve të automjeteve.

- Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjitha kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit.

49


Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, veglat, pajisjet, dhe materialet e mëposhtme:

- Mjedise të praktikës së çmontim-montimit. - Kompleti i veglave, pajisjeve dhe instrumenteve të

nevojshme për çmontim-montimin e pjesëve të automjeteve

- Automjet mësimor. - Agregate të automjeteve. - Katalogë, manuale, udhëzues, materiale të shkruara në

mbështetje të çështjeve që trajtohen në modul.

50

Klasa 11

Programet e lëndëve profesionale

Programi i lëndës

“Mirëmbajtja e Mjeteve të Transportit Rrugor” Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet të: - përshkruaj ndikimin e kushteve natyrore në eksploatimin e automjeteve; - përshkruaj procesin e mirëmbajtjes së automjeteve; - përshkruaj organizimin e procesit të mirëmbajtjes teknike të automjeteve; - përshkruaj pajisjet për kontroll dhe mirëmbajtje teknike të automjeteve; - përshkruaj hapësirat për kontrollin dhe mirëmbajtjen teknike të automjeteve; - përshkruaj procesin e kontrollimit teknik të automjeteve të lehta e të rënda; - përshkruaj materialet për kontrollin dhe mirëmbajtjen teknike të automjeteve. II. Fondi i orëve të lëndës 35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Afatshërbimi i automjeteve 14 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj mënyrën e përcaktimit të afatshërbimit të automjeteve në varësi nga

kushtet e eksploatimit të automjeteve; - shpjegoj mënyrën e përcaktimit të afatshërbimit të automjeteve në varësi nga

regjimi i punës së automjeteve; - shpjegoj mënyrën e përcaktimit të afatshërbimit të automjeteve në varësi nga

kushtet klimatike; - shpjegoj mënyrën e përcaktimit të afatshërbimit të automjeteve në varësi nga

kultura e eksploatimit. b) Temat e kapitullit - Format e konsumit të automjetit. - Kushtet e eksploatimit të automjeteve. - Regjimi i punës së motorit. - Kultura e përdorimit të automjeteve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore;

51

- zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës - Kompjuteri dhe Projektori. Kapitulli 2: Ndikimi i kushteve të eksploatimit në konsumin e automjeteve 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - rendisë dhe përshkruaj kushtet e shfrytëzimit që ndikojnë në konsumin e

automjeteve; - përshkruaj efektin e këtyre kushteve në automjete; - përshkruaj mënyrën e uljes së ndikimit negativ të këtyre kushteve. b) Temat e kapitullit - Regjimi i lëvizjes. - Ngarkesa intensive. - Kushtet e udhëtimit. - Kushtet klimatike. - Cilësia e karburanteve dhe lyerësve. - Cilësia e mirëmbajtjes teknike. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 3: Mirëmbajtje e automjeteve 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj mirëmbajtjen e automjeteve dhe rëndësinë e saj; - përshkruaj llojet e mirëmbajtjes së automjeteve. b) Temat e kapitullit a) Mirëmbajtja e automjeteve. b) Mirëmbajta preventive. c) Mirëmbajtja operative. d) Riparimi.

52

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës; - skema të sistemeve të automjetit. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 4: Organizimi dhe mënyra e mirëmbajtjes teknike të automjeteve 14 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj organizimin e mirëmbajtjes teknike të automjeteve; - përshkruaj mënyrën e mirëmbajtjes teknike të automjeteve. b) Temat e kapitullit - Mirëmbajta e jashtme e automjeteve. - Shërbimi i rregullt teknik i automjeteve. - Kontrolli teknik i automjeteve. - Lyerja e automjeteve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës; - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 5: Pajisjet për mirëmbajtjen teknike të automjeteve 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj pajisjet për mirëmbajtje të automjeteve si për nga funksioni, ashtu edhe

nga qëllimi; - përshkruaj mënyrën e përdorimit të pajisjeve; - përshkruaj rezultatin e fituar nga përdorimit të pajisjeve; b) Temat e kapitullit - Kanalet për punë në automjete. - Pajisjet për ngritjen e automjeteve. - Pajisjet për larjen e automjeteve. - Pajisjet për lyerjen e automjeteve. - Pajisjet për verifikimin e gjendjes së pajisjeve të automjetit.

53

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 6: Materialet për mirëmbajtjen teknike të automjeteve 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj materialet që përdoren për mirëmbajtjen e automjeteve; - përshkruaj mënyrën dhe vendin e përdorimit të tyre; - përshkruaj klasifikimin e materialeve për mirëmbajtje. b) Temat e kapitullit - Lyerësit. - Klasifikimi i lyerësve. - Vajrat e regjeneruara. - Lëngjet për ftohje. - Ngjyrat, llaçet dhe kiti. - Materialet izoluese dhe nënshtresat. - Sistemi fleksibilo-progresiv. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori

54

Programi i lëndës

“Siguria në Trafikun Rrugor I” Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet të: - përshkruaj zhvillimin e trafikut; - përshkruaj llojet e fatkeqësive që mund të ndodhin në trafikun rrugor; - përshkruaj shkaktarët e fatkeqësive në trafikun rrugor; - përshkruaj pasojat e fatkeqësive në trafikun rrugor; - përshkruaj treguesit që përdoren për mbajtjen e statistikave të fatkeqësive në

trafikun rrugor; - përshkruaj faktorët që ndikojnë në sigurinë e trafikut rrugor; - përshkruaj funksionin dhe karakteristikat e elementeve aktive të sigurisë së

automjetit; - përshkruaj funksionin dhe karakteristikat e elementeve pasive të sigurisë së

automjetit. II. Fondi i orëve të lëndës

35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Zhvillimi i trafikut rrugor 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj dhe jep shembuj të zhvillimit të trafikut rrugor; - përshkruaj dhe jep shembuj të zhvillimit të automobilizmit; - shpjegoj shkallën e motorizimit; - shpjegoj arsyet e rritjes së numrit të automjeteve në botë sipas viteve dhe

destinimit. b) Temat e kapitullit - Zhvillimi i trafikut rrugor. - Shkalla e motorizimit. - Numri i automjeteve sipas destinimit. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe.

55

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 2: Fatkeqësitë në trafikun rrugor 11 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj definicionin mbi fatkeqësitë në trafik; - bëj ndarjen e fatkeqësive të trafikut sipas vendit të ndodhjes; - bëj ndarjen e fatkeqësive të trafikut sipas kohës së ndodhjes; - bëj ndarjen e fatkeqësive të trafikut sipas pasojave; - bëj ndarjen e fatkeqësive të trafikut sipas mënyrës së ndodhjes; - bëj ndarjen e fatkeqësive të trafikut sipas shkakut të ndodhjes; - bëj ndarjen e fatkeqësive të trafikut sipas karakteristikave të rrugës. b) Temat e kapitullit - Fatkeqësitë në trafik. - Ndarja e fatkeqësive të trafikut sipas vendit të ndodhjes. - Ndarja e fatkeqësive të trafikut sipas kohës së ndodhjes. - Ndarja e fatkeqësive të trafikut sipas pasojave. - Ndarja e fatkeqësive të trafikut sipas mënyrës së ndodhjes. - Ndarja e fatkeqësive të trafikut sipas shkakut. - Ndarja e fatkeqësive të trafikut sipas karakteristikave të rrugës. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 3: Shkaktarët e fatkeqësive në trafikun rrugor 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj shkaqet kryesore të fatkeqësive në trafik; - përshkruaj formën e manifestimit të atyre shkaqeve; - jep shembuj statistikash të fatkeqësive sipas shkaqeve. b) Temat e kapitullit - Paaftësia për drejtim të automjetit. - Mospërshtatja e shpejtësisë së lëvizjes. - Mos mbajtja e distancës së sigurisë në lëvizje dhe ndalesë. - Mos respektimi i përparësisë. - Gabimet gjatë tejkalimit. - Shkëputja nga rruga.

56

- Gabimet gjatë kthimit majtas, ndërrimit të shiritit dhe lëvizjes mbrapa. - Këmbësori si shkaktar i fatkeqësisë në trafik.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 4: Pasojat e fatkeqësive në trafikun rrugor 7 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj pasojat e fatkeqësive në trafik; - shpjegoj mënyrën e llogaritjes së pasojave në vende të ndryshme; - përshkruaj raportin në mes numrit të automjeteve, banorëve dhe pasojave nga

fatkeqësitë në trafik. b) Temat e kapitullit - Fatkeqësitë e trafikut me pasojë dëme materiale. - Fatkeqësitë e trafikut me pasojë lëndime trupore. - Fatkeqësitë e trafikut me pasojë humbje të jetës. - Raporti në mes numrit të banorëve, automjeteve dhe numrit të viktimave nga

aksidentet.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori

57

Kapitulli 5: Faktorët e sigurisë në trafikun rrugor 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj ndikimin e faktorit “njeri” në sigurinë e trafikut rrugor; - përshkruaj ndikimin e faktorit “automjet” në sigurinë e trafikut rrugor; - përshkruaj ndikimin e faktorit “rrethinë” në sigurinë e trafikut rrugor; - përshkruaj veçoritë themelore të funksionimit të sistemit “njeri-automjet-rrethinë”. b) Temat e kapitullit - Faktori “njeri”. - Karakteristikat personale të drejtuesit të automjetit (këmbësorit). - Vetitë psiko-fizike të drejtuesit të automjetit. - Kultura dhe edukimi. - Sistemi “njeri-automjet-rrethinë”. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 6: Elementet të sigurisë aktive të automjetit 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj elementet aktive të sigurisë së automjetit; - përshkruaj rolin e elementeve; - përshkruaj funksionin dhe karakteristikat e elementeve aktive të sigurisë së

automjetit. b) Temat e kapitullit - Sistemi i frenave të automjetit. - Mekanizmi për drejtimin e automjetit. - Pneumatikët. - Pajisjet sinjalizuese dhe ndriçuese. - Pajisjet për zmadhimin e fushës së dukshmërisë. - Konstruksionet e ulëseve. - Pajisjet për ngrohje, ftohje dhe ventilim të automjetit. - Vibrimet e automjetit dhe zhurma. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe.

58

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 7: Elementet sigurisë pasive të automjetit 14 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj elementet pasive të sigurisë së automjetit; - përshkruaj rolin e elementeve; - përshkruaj funksionin dhe karakteristikat e elementeve pasive të sigurisë së

automjetit.

b) Temat e kapitullit - Karoseria. - Dyert e automjetit. - Rripat e sigurisë. - Mbështetësit e kokës. - Xhami erembrojtes. - Pozicioni i motorit, rezervarit, gomës rezervë dhe baterisë. - Mbrojtësit elastik. - Jastëku ajror. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori

59

Programi i lëndës

“Rrugët dhe Objektet Rrugore”

Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Transporti Rrugor Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet të: - përshkruaj zhvillimin e rrjetit rrugor, - përshkruaj kategoritë e rrugëve; - përshkruaj karakteristikat eksploatuese të rrugës, - përshkruaj ndikimin e automjetit në rrugë; - përshkruaj elementet tërthore të rrugës; - përshkruaj elementet gjatësore të rrugës; - përshkruaj gjendjen e rrugës; - përshkruaj dukshmërinë horizontale dhe vertikale të rrugës; - përshkruaj trasimin e rrugës; - përshkruaj procesin e projektimit të rrugës; - përshkruaj objektet përcjellëse të rrugës; - përshkruaj pajisjet e rrugës; - përshkruaj mirëmbajtjen e rrjetit rrugor.

II. Fondi i orëve të lëndës

35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Hyrje 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj historikun e rrjetit rrugor të Republikës së Kosovës; - shpjegoj zhvillimin aktual të rrjetit rrugor të Republikës së Kosovës. b) Temat e kapitullit - Historiku i rrjetit rrugor të Republikës së Kosovës. - Zhvillimi i rrugëve. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj historikun dhe zhvillimin e rrjetit rrugor të Republikës së Kosovës; - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - harta të rrjetit rrugor, foto të ndryshme të rrugëve, publikime lidhur me rrjetin

rrugor, etj. - Kompjuteri dhe Projektori

60

Kapitulli 2: Klasifikimi i rrjetit rrugor 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - përshkruaj klasifikimin e rrugëve sipas kritereve: gjeopolitike, eksploatuese dhe

teknike; - përshkruaj klasifikimin e rrjetit rrugor të Republikës së Kosovës; - përshkruaj lidhjet e rrjetit rrugor me shtetet fqinje; - përshkruaj zhvillimin e rrjetit rrugor të Republikës së Kosovës. b) Temat e kapitullit - Klasifikimi i rrugëve sipas kritereve gjeopolitike. - Klasifikimi i rrugëve sipas kritereve eksploatuese. - Klasifikimi i rrugëve sipas kritereve teknike. - Rrjeti rrugor i Republikës së Kosovës. - Zhvillimi i rrjetit rrugor të Republikës së Kosovës. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj klasifikimin e rrugëve sipas kritereve: gjeopolitike, eksploatuese dhe

teknike; - shpjegoj klasifikimin e rrugëve të Republikës së Kosovës; - shpjegoj lidhjen e rrugëve të shteteve fqinje me rrjetin e rrugëve të Republikës së

Kosovës; - ftojë për diskutim zyrtarë kompetente për të bashkëbiseduar mbi rrjetin rrugor

aktual të vendit dhe krahasimin me rrjetet rrugore të aplikuara në vendet tjera (evropiane).

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - harta të rrjetit rrugor; - foto të rrugëve të kategorive të ndryshme; - publikime lidhur me rrjetin rrugor. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 3: Rrugët dhe objektet rrugore 16 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Qe te bej dallimin e elementeve themelore të projektimit të rrugëve - Te përshkruaj pajisjet rrugore - Shpjegoj ruajtjen e infrastrukturës rrugore - Shpjegoj rëndësinë e mirëmbajtjes se infrastrukturës rrugore

b) Temat e kapitullit - Zhvillimi aktual i rrjetit rrugor të Republikës së Kosovës. - Rrjeti rrugor Evropian. - Projektimi i rrugëve. - Elementet themelore të projektim të rrugëve. - Rrugët në seksionin gjatësor dhe tërthor. - Mënyra e ndërtimit të pjesëve të rrugës trotuaret, urat, mbikalimet dhe nënkalimet.

61

- Mirëmbajtja e infrastrukturës rrugore. - Mirëmbajtja e rregullt e rrugës. - Mirëmbajtja e shenjave ekzistuese dhe objekteve në rrugë. - Zëvendësimi i shenjave ekzistuese dhe rivendosja e sinjalizimit adekuat. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj historikun dhe zhvillimin e rrjetit rrugor të Republikës së Kosovës; - shpjegoj rrjetin rrugor evropian; - shpjegoj projektimin e rrugëve; - shpjegoj elementet themelore të projektim të rrugëve; - shpjegoj rrugët në seksionin gjatësor dhe tërthor; - shpjegoj mënyrën e ndërtimit të pjesëve të rrugës trotuaret, urat, mbikalimet dhe

nënkalimet; - shpjegoj mirëmbajtjen e infrastrukturës rrugore; - shpjegoj mirëmbajtjen e rregullt te rrugës; - shpjegoj mirëmbajtjen e shenjave ekzistuese dhe objekteve në rrugë; - shpjegoj zëvendësimin e shenjave ekzistuese dhe montimin e ri te sinjalizimit; - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart; - Katalogje dhe manuale; - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 4: Elementet teknike të rrugës 30 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj aksin e rrugës; - përshkruaj profilin gjatësor të rrugës; - përshkruaj profilin tërthor të rrugës; - përshkruaj niveletën e rrugës; - shpjegoj kthesat horizontale (simetrike, josimetrikë dhe serpentinat); - shpjegoj rrezen minimale dhe maksimale të kthesave horizontale; - shpjegoj pjerrtësinë tërthore në kthesa; - shpjegoj kthesat kaluese; - përshkruaj zgjerimin e rrugës në kthesa. b) Temat e kapitullit - Aksi i rrugës. - Profili gjatësor i rrugës. - Profili tërthor i rrugës. - Niveleta. - Kthesat horizontale simetrike. - Kthesat horizontale josimetrike. - Serpentinat. - Kthesat kaluese. - Pjerrtësia tërthore në kthesa. - Zgjerimi i rrugës në kthesa.

62

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj se çka paraqet dhe si formohet boshti i rrugës; - shpjegoj se si paraqitet profili gjatësor dhe tërthor i rrugës; - shpjegoj elementet e kthesave horizontale dhe kthesave kaluese; - shpjegoj pjerrtësinë tërthore në kthesa duke u fokusuar në ndikimin e saj në

stabilitetin e automjeteve gjatë lëvizjes në kthesa; - shpjegoj zgjerimin e rrugës në kthesa, përmes një shembulli mbi dallimin e

gjurmëve të mjeteve gjatë lëvizjes në kthesa. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart; - pjesë të një projekti të rrugëve; - foto të elementeve teknike të rrugës (kthesa, pjerrtësi tërthore, etj). - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 5: Teknika e ndërtimit të rrugëve 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit nxënësi duhet të: - përshkruaj trasenë e rrugës; - përshkruaj principin teknik të trasimit; - përshkruaj principin ekonomik të trasimit; - përshkruaj principin estetik të trasimit; - përshkruaj trupin e rrugës; - përshkruaj materialet që përbëjnë trupin e rrugës. b) Temat e kapitullit - Traseja e rrugës. - Principi teknik i trasimit të rrugës. - Principi ekonomik i trasimit të rrugës. - Principi estetik i trasimit të rrugës. - Trupi i rrugës. - Materialet e trupit të rrugës. - Proceset për formimin e trupit të rrugës. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj se çka paraqet dhe si formohet traseja e rrugës si dhe principet që

aplikohen për formimin e saj; - shpjegoj se si formohet trupi i rrugës me të gjitha karakteristikat; - përshkruaj materialet që përdoren për formimin e trupit të rrugës (dheu, zhavorri

sipas fraksioneve të ndara në shtresa); - shpjegoj proceset e nevojshme për formimin e trupit të rrugës (gërmimi, mbushja,

ngjeshja, hapja e kanaleve anësore); - ftojë inxhinier të ndërtimit të rrugëve për bashkëbisedim.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart; - pjesë të një projekti të rrugëve; - Kompjuteri dhe Projektori

63

Programi i lëndës

“Shenjat e Trafikut dhe Sinjalizimi Rrugor” Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 11-të, nxënësi duhet të: - përshkruaj llojet e sinjalizimit; - përshkruaj sinjalizimin vertikal - përshkruaj sinjalizimin horizontal - shpjegoj përmbajtjen e shënjave të rrezikut për nga forma, madhësia, dhe ngjyra - të mësoj dhe të dij domethenjen e shënjave te rrezikut - shpjegoj përmbajtjen e shënjave urdhëruese për nga forma, madhësia, dhe ngjyra; - të shpjegoj ndarjen e shenjave udhëruese dhe të beje dallimin e tyre - të mësoj dhe të dij domethenjen e shënjave te udhëruese - përshkruaj sinjalizimit horizontal (llojet e vijave gjatesore dhe terthore ne rruge)

dhe të dijë domethenjen e tyre - rëndësinë dhe përshkruaj kriteret për vendosjen e sinjalizimit horizontal; II Fondi i orëve të lëndës

35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Në përgjithesi për sinjalizimin rrugor 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Në pergjithësi për sinjalizimin vertikal, horizontal dhe atë ndriques. - shpjegoj ndarjen e sinjalizimit rrugor b) Temat e kapitullit - njohuri të përgjithshme lidhur me sinjalizimin rrugor - ndarja e sinjalizimit rrugor c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming) dhe të merr shembuj konkret ; - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori

64

Kapitulli 2: Shënjat e Rrezikut 14 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj përmbajtjen e shënjave të rrezikut për nga forma, madhësia, dhe ngjyra; - të mësoj dhe të dij domethenjen e shënjave te rrezikut. b) Temat e kapitullit - njohuri te përgjithshme lidhur me shënjat e rrezikut. - rruge e deformuar , gropë, kurrize, kthese e rrezikshme djathtas, majtas, kthese e

dyfishte (e para djathtas ose majtas). - vendkalim i linjese se tramvajit, kalim binaresh me tra kalimi dhe pa tra kalimi,

panelet e largesise. - Afërsi vendkalimi per kembesor, kalim biqikletash, tatpjetë dhe përpjetë e

rrezikshme. - ngushtim rruge simetrike, asimetrike (majtas djathtas), ure levizese, buze rruge e

rrezikshme, rruge e rreshqitshme. - Kafshë shtepiake dhe te egra endese, qarkullim dyaneshem, qarkullim

rrethrrotullues. - dalje ne mol ose mbi dige, material i paqendrueshem mbi rruge, rënje guresh,

afërsi sinjalesh ndriquese. - Afërsi mjete fluturuese, erë e fortë anësore, rrezik zjarri, rreziqe tjera. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming) dhe të merr shembuj konkret ; - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela. - katalogje të ndryshme që përmbajnë këto lloje të shënjave. - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori. Kapitulli 3: Shenjat Urdhëruese 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj përmbajtjen e shënjave urdhëruese për nga forma, madhësia, dhe ngjyra; - të shpjegoj ndarjen e shenjave udhëruese dhe të beje dallimin e tyre. - të mësoj dhe të dij domethenjen e shënjave te udhëruese. b) Temat e kapitullit - Në pergjithesi per shenjat urdheruese (te drejte kalimi, ndaluese, detyruese) - Ndarja e shenjave urdheruese c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming) dhe të merr shembuj konkret ; - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe.

65

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - katalogje të ndryshme që përmbajnë këto lloje të shënjave - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 4: Shenjat e të drejtes së kalimit 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj përmbajtjen e shënjave te se drejtes se kalimit; - të mësoj dhe të dij domethenjen e shënjave te se drejtes se kalimit. b) Temat e kapitullit

Shenjat: - Kryqezim me te drejt kalimi djathtas ( Udhekryq i rendesise se njejt ). - Kryqezimi i rrugeve dytesore me rrugen me perparesi kalimi ( Kendi i drejte ). - Kryqezim ne form ’’ T ’’ me te drejt kalimi. - Kryqezim ( Piketakim djathtas ose majtas nen kend ). - Kryqezimi i rrugeve me perparesi kalimi (Paralajmerim per te dhen te drejten e

kalimit ). - Shenja ” STOP ’’- ndal dhe jep përparësi. - Rruge me perparesi kalimi dhe fundi i rruges me perparesi kalimi. - Dhenia e te drejtes se kalimit ne rruget me qarkullim te njeanshem alternativ.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Merr shembuj konkret se ku perdoren keto shenja; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori. Kapitulli 5: Shenjat ndaluese 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj përmbajtjen e shënjave ndaluese për nga forma, madhësia, dhe ngjyra; - të mësoj dhe të dije domethenjen e shënjave ndaluese. b) Temat e kapitullit

Shenjat: - Ndalim qarkullimi, ndalim qarkullimi per kategori te veqanta mjetesh. - Ndalim kalimi - Ndalim parakalimi, fundi i ndalim parakalimit, ndalim parakalimi i mjeteve mbi

peshe 3.5 t, fundi i ndalim parakalimit per mjetet me peshe mbi 3.5 t. - Largesia minimale e detyrueshme. - Kufizimi i shpejtesise maksimale, fundi i kufizimit te shpejtesise maksimale,

ndalim borie ( sirene ). - Ndalim qarkullimi per kategorite veqanta mjetesh.

66

- Shenjat e kufizimit te permasave dhe te peshes se mjeteve. - Shenjat e vend ndalimit, te qendrimit dhe te parkimit. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Merr shembuj konkret se ku perdoren keto shenja; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori. Kapitulli 6: Shenjat Detyruese 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj përmbajtjen e shënjave detyruese për nga forma, madhësia, dhe ngjyra; - të mësoj dhe të dij domethenjen e shënjave te detyruese. b) Temat e kapitullit - Drejtim i detyrueshem, paralajmrim i drejtimit të detyrueshem - Drejtimet e lejuara, kalimet e lejueshme, rrethëqarkullim, kufizimi dhe fundi i

shpejtësisë minimale, vendosje e detyruar e zingjireve te borës - Qarkullim i rezervuar për kategori te veqanta te mjeteve - Shenjat detyruese të veqanta - Panelet plotësuese

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Merr shembuj konkret se ku perdoren keto shenja; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori.

67

Kapitulli 7: Shenjat Udhëzuese 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj përmbajtjen e shënjave udhezuese për nga forma, madhësia, dhe ngjyra; - të mësoj dhe të dij domethenjen e shënjave te udhezuese. b) Temat e kapitullit - Shenjat e qarkullimit të një anëshem - Shënjat e përzgjedhjes - Shënjat e drejtimit - Shënjat e identifikimit të rrugës - Shenjat e lokalizimit dhe shenjat turistike - Shenjat të dobishme për drejtimin e mjetit - Shenjat e përdorimit dhe ndrrimit të shiriti qarkullues - Shenjat udhezuese që tregojnë sherbime - Shenja të perkohshme dhe shenjat e kantierit rrugor - Shenjat plotësuese c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori. Kapitulli 8: Sinjalizimi horizontal 16 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj ne pergjithesi per sinjalizimin horizontal; - të dije permasat dhe vendosjen e vijave te sinjalizimit horizontal. b) Temat e kapitullit - Vijat gjatësore ndarja - Vijat e korsise dhe të ndarjes së drejtimit të qarkullimit - Vijat anësore - Vijat nderlidhëse - Vijat udhëzuese në kryqëzime - Vijat terthore ose të ndalesës - Vendkalimet për këmbësor - Vendkalimet per biqikleta - Vijat e percaktimit të vendeve të qendrimit ( Parkimit ) - Vijat e percaktimit të vendstacioneve të autobusit dhe trolejbusit - Shigjetat drejtuese dhe korsit e specializuara - Shigjetat e rikthimit - Paralajmrim i ndalimit të qëndrimit - Paralajmrime të ndryshme

68

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe projektori.

69

Programi i lëndës

“Mjekësia dhe Psikologjia në Trafikun Rrugor” Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 11 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të trajtimit të lëndës në klasën e 12-të, nxënësi duhet të: - Shpjegon parimet themelore e ndihmës së parë; - Shpjegon rolin dhe rëndësin e shpetimtarit në ofrimin e ndihmës së parët - Shpjegon mjetet doracake për dhenjen e ndihmës së parë - Shpjegon vlerësimin e vendit të aksidentit, shkallen e rrezikshmerisë të lenduareve

dhe rrezikshmerin e shpetimtarit - Shpjegon egzaminimet parësore dhe dytësore të lenduareve ose të sëmureve - Shpjegon mekanizmin e lendimeve në trafik - Shpjegon ndihmen e parë në gjakëderdhjet akute - Shpjegon proceduren e bartjes të përsonave të aksidentuar nga vendi i aksidentit - Shpjegon konceptet themelore të psikologjisë sociale - Shpjegon karakteristikat personale të ngasësit - Shpjegon rëndësinë e palestrës, pushimit dhe shëndetit - Shpjegon njohuritë themelore të marrëdhënieve të njeriut dhe puna ekipore. II. Fondi i orëve të lëndës

35 javë x 2 orë/javë = 70 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Parimet themelore dhe rëndësia e ndihmës së parë 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Tregoj rëndësin e ndihmës së parë - Tregoj rolin personave në shpetimin e jetes së personave të personave të lënduar - Tregoj njohjën e rrethanave dhe marrjën e vendimit në ofrimin e ndihmës së parë - Vlerësimi i vendit të aksidentit, shkalla e rrezikshmerisëe të lënduarëve dhe

rrezikshmeria e shpetimtarit b) Temat e kapitullit - Parimet themelore dhe rëndësia e ndihmës së parë. - Roli i shpetimtarit në ofrimin e ndihmës së parë - Njohja dhe vlerësimi i nevojave për ndihmë të parë - Marrja e vendimit në ofrimin e ndihmës së parë - Egzaminimi parësor pastrimi dhe lirimi i rrugeve të frymarrjës - Egzaminimi dytësor shikimi i sistemeve të të gjitha pjesëve të trupit. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj me fotografi shembuj konkret të dhënjes së ndihmës së parë; - angazhoj nxënësit që të japin ndihme të parë njëri tjetrit.

70

- Ushtrimet duhet të kryhet gjatë zbatimit të njësive mësimore d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pajisje themelore për dhënje të ndihmës së parë - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 2: Vlerësimi dhe përcjellja e shenjave jetësore 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Të fitoj njohuri lidhur me shenjat jetësore ; - Te fitoj njohuri idhur me kontrollimin e temperatures, frymarrjes, pulsit, shtypjen

e gjakut dhe shikimin e bebzave te syrit dhe lekures b) Temat e kapitullit - Vlerësimi dhe përcjellja e shenjave jetësore - Temperatua - Frymarrëja - Pulsi - Shtypja e gjakut - Shikimi i bebëzave të syrit dhe lëkurës. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj me fotografi shembuj konkret të dhënjes së ndihmës së parë; - angazhoj nxënësit që të japin ndihme të parë njëri tjetrit. - ushtrimet duhet të kryhet gjatë zbatimit të njësive mësimore d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pajisje themelore për dhënje të ndihmës së parë - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 3: Fashimi, materiali fashues dhe mjetet për imobilizim 9 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj mjetet e nevojshme për ndihmë të parë; - të shpjegoj lidhjen e pjesëve të lenduara përmes mjeteve për ndihmë të parë b) Temat e kapitullit - Mjetet doracake per dhenjen e ndihmës së parë - Kutia e ndihmes së parë - Fashimi - Fashimi i kokës - Fashimi i gjymtyrëve të sipërme. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj me fotografi shembuj konkret të dhënjes së ndihmës së parë; - angazhoj nxënësit që të japin ndihme të parë njëri tjetrit. - Ushtrimet duhet të kryhet gjatë zbatimit të njësive mësimore

71

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pajisje themelore për dhënje të ndihmës së parë. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 4: Mekanizmi i lendimit në aksidentet e trafikut rrugor 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Të shpjegoj lendimet më të shpeshta nga aksidentet ballore, anësore, gjatë

ndeshjeve në pjesën anësore, gjatë përplasjës me këmbësor - Shpjegoj ndihmën e parë në gjakëderdhjet akute, hunda dhe veshi b) Temat e kapitullit - Lendimet më të shpeshta nga aksidentet ballore - Lendimet nga aksidentet anësore - Lendimet nga goditjet në pjesën e pasme të mjetit - Lendimet gjatë përplasjes së mjetit me kembësor - Rripi i sigurisë dhe lendimet e fshehura - Ndihma e parë në gjakderdhjet akute - Ndihma e parë te gjakderdhjët nga hunda dhe veshi c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj shpjegimin e lendime nga aksidente me shembuj konkret; d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pajisje themelore për dhënje të ndihmës së parë - Kompjuteri dhe projektori Kapitulli 5: Tërheqja – Bartja e të aksidentuarëve nga vendi i aksidentit 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj se si behet transporti i përsonave të lënduar gjatë aksidentit të trafikut - shpjegoj menyren e bartjës të personave të lënduar b) Temat e kapitullit - Transporti i të lënduareve dhe të sëmureve - Mënyra e bartjës së të lënduarë c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Të merr shembuj konkret lidhur me transportin dhe mënyrat e bartjes të personave

të lenduar dhe të sëmurë ;

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pajisje themelore për dhënje të ndihmës së parë - Kompjuteri dhe projektori

72

Kapitulli 6: Vetit psikofizike të njeriut 9 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj funksionet e shqisave - shpjegoj rolin e aftesive psikofizike gjatë drejtimit të mjetit b) Temat e kapitullit - Funksionet e shqisave - Shqisa e të pamurit - Shqisa e të degjuarit, prekjes, nuhatjes, baraspeshës. - Aftësit psikomotorike - Aftësit mentale c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Të merr shembuj konkret lidhur me aftesit psikofizike të njeriut;

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pajisje themelore për dhënje të ndihmës së parë - Kompjuteri dhe projektori Kapitulli 7: Psikologjia sociale 7 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Shpjegoj njohuri themelore lidhur me përgjegjesit individuale dhe kolektive - Shpjegon edukaten dhe qeshtjen e kulturës në trafik - Shpjegoj ndikimin e stresit, lodhjes, alkoolit dhe drogës gjatë drejtimit të mjetit ; b) Temat e kapitullit - Përgjegjësia: individuale dhe kolektive - Motivimi dhe demotivimi - Çështjet e "kulturës" - Stresi në shtëpi dhe në punë - Gjumi dhe Lodhja: puna me ndërrime - Ndikimi i alkoolit dhe drogës c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Merr shembuj konkret për përgjegjësit individuale dhe kolektive - Të tregoj përmes videove të ndyshme, ngasjen e mjetit nën ndikimin e alkoolit,

medikamenteve dhe drogës. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pajisje themelore për dhënje të ndihmës së parë - Kompjuteri dhe projektori

73

Kapitulli 8: Kushtet e punës 7 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Shpjegon ndikimin e kushteve të punës gjatë drejtimin e mjetit motorik b) Temat e kapitullit - Zhurma dhe tymi - Ndriqimi - Klima dhe temperatura - Mjedisi i punës c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj me fotografi dhe shembuj konkret ndikimin e kushteve të punës gjatë

drejtimit të mjetit motorik d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pajisje themelore për dhënje të ndihmës së parë - Kompjuteri dhe projektori

74


“Mirëmbajtja e automjeteve” Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 11


Një modul që aftëson nxënësit për të kryer punime në mirëmbajtjen e automjeteve, fokusuar në mirëmbajtje të pajisjeve më të thjeshta të automjeteve.


5 kredite (50 orë)


RM 1 Nxënësi bën përgatitjet për mirëmbajtjen e automjeteve. Përmbajtja: - Përgatitja e hapësirës për vendosjen e automjetit. - Kontrolli i nivelit të ujit të motorit. - Kontrolli i nivelit të vajit të motorit. - Kontrolli i nivelit të fluidit të frenave. - Vendosja e pajisjes për matjen e shtypjes së ajrit në

valvolën e gomave. - Kontrolli i shtypjes së ajrit në goma. - Kontrolli i nivelit të konsumimit të gomave. - Vendosja e pajisjeve për matjen e gjeometrisë së

rrotave. - Kontrolli i gjeometrisë së rrotave. - Përzgjedhja e mjeteve dhe veglave të punës.

RM 2 Nxënësi kryen shërbimet e thjeshta për mirëmbajtjen e

automjeteve. Përmbajtja: - Shtimi i sasisë së nevojshme të ujit në ftohës të motorit. - Shtimi i sasisë së nevojshme të vajit në motor. - Shtimi i sasisë së nevojshme të fluidit të frenave. - Rritja/ulja e shtypjes së ajrit në goma. - Vendosja e vinçit në dyshemenë e automjetit për

zëvendësimin e gomave. - Zëvendësimi i gomave. - Rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes në punë gjatë

mirëmbajtjes së automjeteve. Procedurat e vlerësimit


75


KR Nxënësi duhet të: - përgatisë hapësirën për vendosjen e mjetit; - lexojë dhe interpretoj nivelin e ujit në motor sipas

metodës së leximit; - lexojë dhe interpretoj nivelin e vajit në motor sipas

metodës së leximit; - lexojë dhe interpretoj nivelin e fluidit të frenave

sipas metodës së leximit; - vendosë pajisjen për matjen e shtypjes së ajrit në

valvolën e gomave; - lexojë dhe interpretoj vlerën e shtypjes së ajrit në

goma; - kontrollojë nivelin e konsumimit të gomave; - vendosë pajisjet për matjen e gjeometrisë së rrotave; - lexojë dhe interpretoj gjeometrinë e rrotave; - përzgjedhë drejtë mjetet dhe veglave të punës të

nevojshme për kryerjen e punimeve të përshkruara; - zbatojë rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes në punë

gjatë kryerjes së veprimeve përgatitore për mirëmbajtjen e automjeteve.



- shtojë sasinë e nevojshme të ujit në ftohës të motorit dhe matë nivelin e tij;

- shtojë sasinë e nevojshme të vajit në motor dhe matë nivelin e tij;

- shtojë sasinë e nevojshme të fluidit të frenave dhe bëj kontrollin përkatës;

- shtojë/pakësojë sasinë e nevojshme të shtypjes së ajrit në goma;

- vendosë vinçin në dyshemenë e automjetit për zëvendësimin e gomave;

- bëj zëvendësimin e gomave të konsumuara; - mirëmbajë veglat dhe pajisjet e punës; - pastrojë sistemojë vendin e punës; - zbatojë rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes në punë

gjatë veprimeve për mirëmbajtjen e automjeteve.

76


- Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhet kryesisht në mjedise të hapura, ofiçina, në shkollë apo jashtë saj.

- Gjatë trajtimit të modulit, mësimdhënësi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrime konkrete të proceseve të mirëmbajtjes së automjeteve dhe përdorimit të mjeteve e veglave të punës.

- Nxënësit duhet të praktikohen sa më shumë që të jetë e mundur për kryerjen e veprimeve përgatitore dhe të punës për mirëmbajtjen e automjeteve, si: kontrollimi i nivelit të ujit në ftohës, nivelit të vajit në motor, shtypjes së ajrit në goma etj.

- Nxënësit duhet të angazhohen në vëzhgime dhe diskutime në lidhje me çështjet e ndryshme të punimeve të mirëmbajtjes së automjeteve në situata të veçanta.

- Mësimdhënësi i praktikës duhet të mbikëqyrë zbatimin e rreptë të rregullave të mbrojtjes në punë, ruajtjes së mjedisit dhe mirëmbajtjes së veglave dhe pajisjeve.

- Gjatë vlerësimit të nxënësve, duhet të synohet në demonstrimin praktik të njohurive dhe aftësive të fituara.


Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, makinat, veglat, pajisjet, instrumentet dhe materialet e mëposhtme: - Pajisjet për ngritjen e mjetit gjatë zëvendësimit të gomave. - Pajisjet për kontrollin e gjeometrisë së rrotave. - Punto, çekiç, dalta, çelësa për shtrëngim bulonash, lopatë,

fshesë etj. - Skema të tipave të ndryshme të automjeteve. - Rregullore, standarde, manuale.

77


“Kontrollimi teknik i automjeteve të lehta” Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 11


Një modul që aftëson nxënësit për të kontrollin e automjeteve të udhëtarëve dhe automjeteve të lehta të mallrave (deri 3.5t), të identifikojë defektet eventuale që kanë të bëjnë me: karrocerinë, motorin, sistemin e furnizimit me karburant, sistemi për largimin e gazrave, sistemin e drejtimit, mbështetjes, transmisionit, frenimit, rrotave, gomave, dritave, pajisjeve ndihmëse, instrumenteve si dhe përgatitjen e raportit mbi kontrollin dhe defektet e automjetit.


7 kredite (70 orë)


RM 1 Nxënësi bën përgatitjet për kontrollimin e automjeteve. Përmbajtja: - Zgjedhja dhe përgatitja e hapësirës për kontrollin e

automjeteve. - Zgjedhja dhe përgatitja e pajisjeve ndihmëse dhe

veglave për kontroll të automjeteve. - Identifikimi i llojit dhe modelit të automjetit. - Shënimi i të dhënave të automjeteve. - Aplikimi i masave të sigurisë dhe të mbrojtjes së

mjedisit.

RM 2 Nxënësi bën kontrollimin dhe identifikon defektet në karrocerinë e automjeteve. Përmbajtja: - Identifikimi i llojit të karrocerisë. - Identifikimi i hapësirave të ngarkuara. - Kontrollimi dhe identifikimi i defekteve në karrocerinë

e automjetit. - Kontrollimi i nivelit të korrozionit në karrocerinë e

automjetit. - Paraqitja e rrezikut nga korrozioni. - Gjendja e ngjyrës së automjetit dhe krahasimi me

shënimin në regjistrin e automjetit. - Identifikimi i dëmtimeve mekanike në karroceri. - Paraqitja e rrezikut nga korrozioni. - Regjistrimi i të dhënave nga kontrollimi i karrocerisë së

automjetit.

78

RM 3 Nxënësi bën kontrollimin dhe identifikon defektet në motor,

në sistemin për largimin e gazrave dhe furnizimin me karburant. Përmbajtja: - Kontrollimi i regjimit të punës së motorit. - Mbajtja e shënimeve nga kontrollimi i regjimit të punës

së motorit. - Paraqitja e rrezikut potencial nga defektet në motor. - Kontrollimi i sistemit për largimin e gazrave. - Matja e nivelit të gazrave të liruara. - Mbajtja e shënimeve nga kontrollimi i sistemit për

largimin e gazrave. - Kontrollimi i sistemit të furnizimit me karburant. - Mbajtja e shënimeve nga kontrolli i sistemit për

furnizimin me karburant. - Rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes së mjedisit gjatë

kontrollimit të automjetit.

RM 4 Nxënësi bën kontrollimin dhe identifikon defektet në sistemin e drejtimit, mbështetjes dhe transmisionit. Përmbajtja: - Identifikimi i pajisjeve të sistemit të drejtimit. - Identifikimi i defekteve në sistemin e drejtimit. - Paraqitja e rrezikut potencial nga defektet e sistemit të

drejtimit. - Identifikimi i pajisjeve të sistemit të mbështetjes. - Identifikimi i defekteve në sistemin e mbështetjes. - Identifikimi i pajisjeve të sistemit të transmisionit. - Identifikimi i defekteve në sistemin e transmisionit. - Paraqitja e rrezikut potencial nga defektet e sistemit të

transmisionit. - Mbajtja e shënimeve nga kontrollimi i sistemit të

drejtimit, mbështetjes dhe transmisionit. - Rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes së mjedisit gjatë

kontrollimit të automjetit.

RM 5 Nxënësi bën kontrollimin dhe identifikon defektet në sistemin e frenimit, rrotave dhe gomave. Përmbajtja: - Identifikimi i sistemit të frenimit të automjetit. - Identifikimi i defekteve në sistemin e frenimit. - Kontrollimi i rrotave. - Identifikimi i defekteve të rrotave. - Kontrollimi i gomave të automjetit. - Identifikimi i defekteve të gomave. - Paraqitja e rreziqeve nga defektet në sistemin e frenimit,

në rrota dhe goma. - Mbajtja e shënimeve nga kontrollimi i sistemit të

frenimit, rrotave dhe gomave. - Rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes së mjedisit gjatë

kontrollit të automjetit.

79

RM 6 Nxënësi bën kontrollimin dhe identifikon defektet në dritat, pajisjet ndihmëse dhe instrumentet e automjetit. Përmbajtja: - Identifikimi dhe kontrollimi i dritave të detyrueshme. - Kontrollimi i pajisjeve ndihmëse. - Kontrollimi i instrumenteve të automjetit. - Paraqitja e rreziqeve nga defektet në drita, pajisjet

ndihmëse dhe në instrumentet e automjetit. - Mbajtja e shënimeve nga kontrollimi i dritave, pajisjeve

ndihmëse dhe instrumenteve të automjetit. - Rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes së mjedisit gjatë

kontrollit të automjetit.

RM 7 Nxënësi përgatit raportin mbi kontrollimin dhe identifikimin e defekteve në automjet. Përmbajtja: - Të dhënat mbi automjetin. - Përshkrimi i pajisjeve të kontrolluara. - Paraqitja e defekteve të identifikuara dhe veprimet

kundërligjore që paraqesin. Procedurat e vlerësimit




- zgjedhë hapësirën e mjaftueshme për kontroll të automjeteve;

- përgatisë hapësirën për kontrollin e mjeteve; - zgjedhë në mënyrë korrekte pajisjet ndihmëse dhe

veglave që ndihmojnë në kontrollin e automjetit; - përgatisë pajisjet ndihmëse dhe veglat e punës; - identifikojë llojin, modelin e automjetit; - mbajë shënimet në mënyrë korrekte; - zbatojë masat e sigurisë dhe të mbrojtjes së mjedisit.

80

RM 2 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli:


- identifikojë llojin e karrocerisë (sistemin) në mënyrë korrekte;

- identifikojë në mënyrë korrekte hapësirat e ngarkuara (traversat, kushinetat etj.).

- aplikojë formën e kontrollit të karrocerisë në përputhje me procedurat relevante të kontrollit;

- identifikojë defektet në karrocerinë e automjetit përmes kontrollit vizual;

- identifikojë pajisjet e gërryera; - paraqes drejtuesit të automjetit rrezikun potencial që

vjen nga korrozioni; - krahasojë ngjyrën e automjetit me shënimin në

regjistrin e automjetit; - identifikojë dëmtimet mekanike në lidhjet e pjesëve

të karrocerisë; - paraqes drejtuesit të automjetit rrezikun potencial që

vjen nga dëmtimet mekanike; - regjistrojë të dhënat e kontrollit të automjetit në

formularët përkatës.


KR Nxënësi duhet të: - aplikojë metodat e testeve dhe kontrollit në

përputhje me procedurat relevante të kontrollit të automjeteve;

- identifikojë të gjitha defektet e motorit përmes inspektimit/kontrollit vizual;

- paraqes drejtuesit të automjetit rrezikun potencial nga defektet në motor;

- identifikojë defektet në sistemin e largimit të gazrave përmes matjeve të sakta të nivelit të gazrave të liruara;

- identifikojë defektet në sistemin e furnizimit me karburant (rrjedhje, dëmtime mekanike, shkëputje nga lidhjet si shkak i konsumit etj);

- paraqes drejtuesit të automjetit rrezikun potencial nga defektet në sistemin e largimit të gazrave dhe atë të furnizimit me karburant;

- mbajë shënimet e duhura për të gjitha defektet e identifikuara nga kontrolli;

- zbatojë rregullat e sigurisë dhe mbrojtjes së mjedisit gjatë kontrollit të automjetit.

81

RM 4 IV Vëzhgim i demonstrimit të nxënësit me listë-kontrolli:


- identifikojë saktë sistemin e drejtimit përmes kontrollit vizual;

- identifikojë të gjitha defektet e sistemit të drejtimit (këndin e lirë të timonit, lëvizjen e kufizuar të timonit, rrjedhjen e vajrave/yndyrave nga lidhjet – tirantet, grushtet, montimin jokorrekt, dëmtimet mekanike në krahët e sistemit të drejtimit etj);

- paraqes drejtuesit të mjetit rrezikun potencial nga ato defekte;

- identifikojë drejtë sistemin e mbështetjes; - identifikojë saktë tipin e sustave dhe amortizatorëve

në pjesën e përparme dhe të pasme të automjetit; - identifikojë të gjitha defektet në sistemin e

mbështetjes (shkëputjen e gominave, torzionin e shufrave dhe spiraleve pneumatike, rrjedhjen e vajit nga amortizatorët etj);

- paraqes drejtuesit të mjetit rrezikun potencial nga defektet në sistemin e mbështetjes;

- identifikojë saktë sistemin e transmisionit të automjetit;

- identifikojë defektet në sistemin e transmisionit (rrjedhjen e vajit, konsumimin e lidhjeve, montimin jo korrekt);

- paraqes drejtuesit të mjetit rrezikun potencial nga defektet e sistemit të transmisionit;





- identifikojë llojin e sistemit të frenimit si dhe tipin e njësive në kuadër të sistemit të frenimit;

- kontrollojë performancën e sistemit të frenimit përmes testimit të tij;

- identifikojë të gjitha defektet e sistemit të frenimit (lëvizjen e tepërt të pedalit të frenit, rrjedhjen e fluidit të frenave, dëmtimin e gypave të frenave, konsumim e disqeve të frenave, shkëputjen e kavos së frenit të dorës etj.);

- kontrollojë në mënyrë vizuale të gjitha rrotat një nga një, duke identifikuar tipin e rrotave;

- identifikojë të gjitha defektet në rrota (mungesën e bulonave të rrotave, vendosjen jokorrekte të bulonave të rrotave, shtrembërimin ose çarjen e rrotave, vendosjen jostandarde dhe të përzier e rrotave);

82

- kontrollojë në mënyrë vizuale gomat, duke identifikuar llojin dhe konstruksionin e gomave;

- identifikojë të gjitha defektet në goma (konsumin e tepërt, fryrjen e tepërt, fryrjen e pakët, gërryerjen, krijimin e gungave në pjesën anësore, ndarjen e shtresave etj);

- paraqes drejtuesit të automjetit rreziqet nga defektet në sistemin e frenimit, në rrota dhe goma;





- identifikojë dhe kontrollojë të gjitha pajisjet ndriçuese obliguese: dritat e përparme, anësore, treguesit, stop dritat, dritat e pasme;

- identifikojë dhe kontrollojë të gjitha pajisjet ndihmëse të automjetit: dritat e mjegullës, fshirëset e xhamit, pasqyrat;

- testojë të gjitha pajisjet ndriçuese obliguese dhe ndihmëse të automjetit duke identifikuar defektet e mundshme;

- testojë dhe identifikojë defektet në matësin e shpejtësisë dhe llambat paralajmëruese;

- paraqes drejtuesit të automjetit rreziqet nga defektet në drita, pajisjet ndihmëse dhe instrumentet e automjetit;





- hedhë saktë të dhënat e automjetit: targën, llojin, modelin, numrin e shasisë, emrin e pronarit, datën dhe kohën e inspektimit, personat prezent;

- përpilojë në mënyrë të saktë raportin mbi kontrollin e automjetit;

- përpilojë në mënyrë të saktë raportin mbi defektet e identifikuara gjatë ekzaminimit të automjetit.

- përshkruaj saktë secilin nga defektet se çfarë veprimi kundërligjor paraqet.


- Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhet kryesisht në mjedise të hapura, në shkollë apo jashtë saj.

- Gjatë trajtimit të modulit, mësimdhënësi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrime konkrete të procedurave për kontrollimin teknik të automjeteve të lehta.

83

- Nxënësit duhet të praktikohen sa më shumë që të jetë e mundur për kryerjen e veprimeve përgatitore dhe të punës për kontrollimin teknik të automjeteve

- Nxënësit duhet të angazhohen në vëzhgime dhe diskutime në lidhje me çështjet e ndryshme të kontrollimit teknik të automjeteve.




Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, makinat, veglat, pajisjet, instrumentet dhe materialet e mëposhtme: - Hapësira e nevojshme për kontrollimin e automjeteve, e

pajisur me pajisjet e nevojshme për kontrollim të automjeteve.

- Formular për shënimin e pajisjeve të inspektuara si dhe defekteve të identifikuara.

- Mbajtëse formularësh. - Jelek të sigurisë (fluoreshent). - Manuale për inspektimin e automjeteve. - Manuale mbi defektet më të shpeshta të pajisjeve të

automjetit.

84


“Leximi i projekteve të sinjalizimit dhe vendosja e sinjalizimit rrugor”

Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 11


Një modul që aftëson nxënësit për të përpiluar planin e sinjalizimit në udhëkryqe të thjeshta ( udhëkryqe të formës T dhe + me nga një shirit qarkullimi në secilin drejtim).


7 kredite (70 orë)


RM 1 Nxënësi bën përgatitjet për përpilimin e planit të sinjalizimit. Përmbajtja: - Leximi dhe interpretimi i situatës në udhëkryq. - Definimi i shiritave qarkulluese (gjerësia). - Përzgjedhja e mjeteve dhe pajisjeve të punës.

RM 2 Nxënësi vendos shenjat horizontale dhe vertikale në planin

e sinjalizimit. Përmbajtja: - Vendosja e vijës ndarëse të shiritave qarkullues. - Vendosja e shenjave të ndalimit të obligueshëm. - Vendosja e shenjave të prioritetit të qarkullimit. - Vendosja e shenjave të obligimit të lëvizjes. - Vendosja e vendkalimeve të këmbësorëve. - Zbatimi i rregullave dhe standardeve të aplikueshme për

përpilimin e planit të sinjalizimit.

RM 3 Nxënësi vendos shenjat në planin e sinjalizimit. Përmbajtja: - Definimi i sipërfaqes qarkulluese të automjeteve. - Matjet dhe shënimet përkatëse nga situata në udhëkryq. - Definimi i ishujve të trafikut. - Definimi i pikave të konfliktit gjatë qarkullimit të

mjeteve në udhëkryq,. - Përcaktimi i sasisë së shenjave të përdoruara në planin e

sinjalizimit (paramasa dhe parallogaria). - Zbatimi i rregullave dhe standardeve të aplikueshme për

përpilimin e planit të sinjalizimit

85





- lexojë dhe interpretoj saktë situatën në udhëkryq; - identifikojë drejtë pozicionin për vendosjen e

shenjave në planin e sinjalizimit; - përzgjedhë drejtë shenjat e nevojshme për vendosje

në planin e sinjalizimit.


KR Nxënësi duhet të: - lexojë me saktësi të dhënat nga situacioni i

udhëkryqit; - bëj ndarjen e sipërfaqes qarkulluese të automjeteve

dhe udhëtarëve në mënyrë të saktë; - vendosë shenjat në plan sipas kategorizimit të tyre

duke aplikuar shenjat e përshtatshme për atë plan sinjalizimi;

- zbatojë rregullat nga vizatimi teknik dhe standardet e aplikueshme për përpilimin e planit të sinjalizimit.



- zbatojë rregullat për rritjen e sigurisë së pjesëmarrësve në qarkullim,

- përcaktoj pikat e konfliktit në bazë të qarkullimit të planifikuar sipas planit (të ofrojë zgjidhjen me sa më pak pika konflikti);

- përcaktoj sasinë e shenjave të aplikuara në planin e sinjalizimit;

- zbatojë rregullat dhe standardet e aplikueshme për përpilimin e planit të sinjalizimit.

86



- Gjatë trajtimit të modulit, mësimdhënësi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrime konkrete të proceseve të vendosjes së shenjave vertikale dhe horizontale të sinjalistikës rrugore në planet e sinjalizimit.

- Nxënësit duhet të praktikohen sa më shumë që të jetë e mundur për kryerjen e veprimeve përgatitore dhe të punës për vendosjen e shenjave të sinjalistikës rrugore në planin e sinjalizimit, si identifikimi i lokacionit të vendosjes së shenjës, përputhshmëria në mes shenjave horizontale dhe vertikale etj.

- Nxënësit duhet të angazhohen në vëzhgime dhe diskutime në lidhje me çështjet e ndryshme të punimeve të planit të sinjalizimi

- Mësimdhënësi i praktikës duhet të mbikëqyrë zbatimin e rreptë të rregullave dhe standardeve për përpilimin e planit të sinjalizimit



Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, makinat, veglat, pajisjet, instrumentet dhe materialet e mëposhtme: - Pajisje për vizatim teknik. - Formate për vizatim teknik (A3 …A1). - Katalogë të shenjave të sinjalizimit. - Standardet mbi përpilimin e planeve të sinjalizimit. - Plan të sinjalistikës rrugore.

87


“Mirëmbajtja rrugore dhe mirëmbajtja e sinjalizimit rrugor” Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 11


Një modul që aftëson nxënësit për të kryer punime për vendosjen e shenjave të sinjalistikës rrugore, si ato vertikale edhe ato horizontale që e ndihmojnë për qarkullimin e sigurt të automjeteve.


7 kredite (70 orë)


RM 1 Nxënësi bën përgatitjet për vendosjen e sinjalistikës rrugore. Përmbajtja: - Leximi dhe interpretimi i planit të sinjalistikës rrugore. - Identifikimi i lokacionit për vendosjen e shenjave. - Vendosja e shenjave të sigurisë. - Përzgjedhja e mjeteve dhe veglave të punës.

RM 2 Nxënësi vendos shenjat vertikale në rrugë.

Përmbajtja: - Hapja e gropës. - Vendosja dhe nivelimi i detalit të fundit. - Vendosja dhe shtrëngimi i mbajtësit vertikal të shenjës. - Vendosja dhe shtrëngimi i shenjës përkatëse. - Mirëmbajtja e veglave, pastrimi i shenjës dhe sistemimi i

vendit të punës. - Rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes së mjedisit gjatë

vendosjes së shenjave vertikale në rrugë.

RM 3 Nxënësi vendos shenjat horizontale në rrugë. Përmbajtja: - Pastrimi i sipërfaqes qarkulluese të automjeteve. - Matjet dhe shënimet përkatëse. - Vendosja e shabllonit të shenjës përkatëse. - Lyerja me ngjyrat përkatëse. - Mirëmbajtja e mjeteve, veglave të punës dhe pastrimi i

vendit të punës. - Rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes së mjedisit gjatë

vendosjes së shenjave horizontale në rrugë. Procedurat e vlerësimit



88

KR Nxënësi duhet të: - lexojë dhe interpretoj saktë planin e sinjalistikës

rrugore; - identifikojë drejtë lokacionin për vendosjen e

shenjave; - vendosë shenjat e sigurisë për shkak të punimeve në

rrugë; - përzgjedhë drejtë mjetet dhe veglave të punës të

nevojshme për kryerjen e punimeve të vendosjes së shenjave të sinjalistikës (konet, shenjat e kufizimit të shpejtësisë etj.) rrugore.



- hapë gropën sipas dimensioneve të detalit të fundimit të shenjës;

- vendosë dhe nivelojë detalin e fundimit, pa shkaktuar dëmtim të pjesës për ankerimin e mbajtësit të shenjës dhe duke bërë nivelimin e duhur, sipas këndit të reflektueshmërisë;

- vendosë dhe shtrëngojë mbajtësin vertikal të shenjës duke e vendosur korrekt në ankerat e fundimit dhe duke shtrënguar butonat përkatëse;

- vendosë dhe shtrëngojë shenjën përkatëse sipas planit të sinjalistikës dhe duke respektuar lartësinë e shenjës (sipas specifikimit dhe këndit të vendosjes);

- mirëmbajë puntot, daltat dhe veglat e tjera; - pastrojë shenjën dhe sistemojë vendin e punës; - zbatojë rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes së

mjedisit gjatë vendosjes së shenjave vertikale në rrugë.



- pastrojë sipërfaqen qarkulluese të automjeteve (sipërfaqe më e madhe se konturat e shenjave) me ujë dhe me ajër të komprimuar, për të përftuar një sipërfaqe sa më të pastër;

- kryejë matje dhe shënime të sakta, në varësi nga shenja që do të vendoset;

- vendosë shabllonin e shenjës përkatëse, në bazë të shënimeve gjatë matjes;

- lyejë me ngjyrat përkatëse sipas specifikimit, duke përdorur ose jo shabllonin;

- mirëmbajë mjetet dhe veglat e punës; - pastrojë dhe sistemojë vendin e punës; - zbatojë rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes së

mjedisit gjatë vendosjes së shenjave horizontale në rrugë.

Metodat e të - Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhet kryesisht në mjedise të

89

mësuarit të rekomanduara

hapura, në shkollë apo jashtë saj. - Gjatë trajtimit të modulit, mësimdhënësi i praktikës duhet të

përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrime konkrete të proceseve të vendosjes së shenjave vertikale dhe horizontale të sinjalistikës rrugore dhe përdorimit të mjeteve e veglave të punës.

- Nxënësit duhet të praktikohen sa më shumë që të jetë e mundur për kryerjen e veprimeve përgatitore dhe të punës për vendosjen e shenjave të sinjalistikës rrugore, si identifikimi i lokacionit të vendosjes së shenjës, hapja e gropës, vendosjen e shenjës vertikale, matja dhe shënimi, lyerja e shenjave horizontale, vendosja e shenjave të sigurisë në punë etj.

- Nxënësit duhet të angazhohen në vëzhgime dhe diskutime në lidhje me çështjet e ndryshme të punimeve të vendosjes së sinjalistikës në situata të veçanta.




Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, makinat, veglat, pajisjet, instrumentet dhe materialet e mëposhtme: - Vegla pune dhe instrumente matëse për hapjen e gropave,

vendosjen dhe shtrëngimin e bulonave të shenjave vertikale, pastrimin e sipërfaqeve ku do të vendosen shenjat horizontale, lyerjen e shenjave horizontale.

- Kompresor. - Punto, çekiç, dalta, çelësa për shtrëngim bulonash, lopatë,

fshesë etj. - Shenja të kufizimit të shpejtësisë, kone, udhëzues, katalogë,

rregullore, standarde, etj. - Plan të sinjalistikës rrugore..

90


“Dhënia e ndihmës së parë në trafikun rrugor”

Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: I Klasa: 11


Një modul që aftëson nxënësit për të verpuar drejt në dhënien e ndihmës së parë në rastin e paraqitjes së nevojës për dhënie të ndihmës së parë në trafikun rrugor.


5.5 kredite (55 orë)


RM 1 Nxënësi bën përgatitjet për dhenie të ndihmes se parë. Përmbajtja: - Roli i shpetimtarit në ofrimin e ndihmës së parë - Njohja dhe vlerësimi i nevojave për ndihmë të parë - Marrja e vendimit në ofrimin e ndihmës së parë - Egzaminimi parësor pastrimi dhe lirimi i rrugeve të

frymarrjës - Egzaminimi dytësor shikimi i sistemeve të të gjitha

pjesëve të trupit.

RM 2 Nxënësi bën vlerësimi dhe përcjellja e shenjave jetësore. Përmbajtja: - Vlerësimi dhe përcjellja e shenjave jetësore - Temperatua - Frymarrëja - Pulsi - Shtypja e gjakut - Shikimi i bebëzave të syrit dhe lëkurës

RM 3 Nxënësi përdor mjetet doracake për dhënien e ndihmës së

parë dhe mëson se si bëhet transporti i të lënduarve në rast aksidenti. Përmbajtja: - Mjetet doracake per dhenjen e ndihmës së parë - Kutia e ndihmes së parë - Fashimi - Fashimi i kokës - Fashimi i gjymtyrëve të sipërme. - Ndihma e parë në gjakderdhjet akute - Ndihma e parë te gjakderdhjët nga hunda dhe veshi - Transporti i të lënduareve dhe të sëmureve - Mënyra e bartjës së të lënduarë


Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit.

91

Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit



- Dij rolin e shpetimtarit në ofrimin e ndihmës së parë;

- Njoh dhe vlerësoj nevojat për ndihmë të parë; - Merr vendimin e duhur në ofrimin e ndihmës së

parë; - Kryej egzaminimin parësor, pastrimin dhe lirimin e

rrugëve të frymëmarrjes; - Kryej egzaminimin dytësor, shikimin e sistemeve të

të gjitha pjesëve të trupit.


KR Nxënësi duhet të: - Bëj vlerësimin dhe përcjelljen e shenjave jetësore



- Përdor Mjetet doracake per dhenien e ndihmës së parë;

- Dijë të jep ndihmën e parë në gjakderdhjet akute; - Dijë të jep ndihmën e parë te gjakderdhjet nga hunda

dhe veshi; - Dijë të bëj transportin e të lënduarve dhe të

sëmurëve;



- Gjatë trajtimit të modulit, mësimdhënësi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrime konkrete të dhënies së ndihmës së parë.

- Nxënësit duhet të praktikohen sa më shumë që të jetë e mundur për kryerjen e veprimeve përgatitore dhe të punës për dhënien e ndihmës së parë.

- Nxënësit duhet të angazhohen në vëzhgime dhe diskutime në lidhje me çështjet e ndryshme që kanë të bëjnë me dhënien e ndihmës së parë.



92


Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset (kabineti i ndihmës së parë), veglat, pajisjet, instrumentet dhe materialet e mëposhtme: - Mjetet doracake per dhenjen e ndihmës së parë - Kutia e ndihmes së parë

93

Programi i lëndës

“Rregullimi i trafikut rrugor” Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: II Klasa: 12 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 12-të, nxënësi duhet të: - shpjegoj rregullat dhe limitet e pergjithshme dhe te veqanta te shpejtesise; - përshkruaj karakteristikat e qarkullimit- vargut në trafik; - përshkruaj metodat e matjeve - incizimeve në trafik dhe mënyrën e zbatimit të

këtyre metodave; - përshkruaj sinjalizimit ndriques në trafik; - shpjegoj rëndësinë dhe përshkruaj kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese; - shpjegoj rregullimin e qarkullimit permes policit te trafikut; - përshkruaj rregullat e perparesise se kalimit - përshkruaj rregullat e parakalimit, ndaljes dhe qendrimit - pershkruaj levizjen e mjeteve ne Autostrada dhe rruge te rezervuara - njohë mënyrat e parkimit nëpër zona të ndryshme për autoparkingje dhe Garazha III. Fondi i orëve të lëndës

32 javë x 2 orë/javë = 64 orë IV. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Rregullat e qarkullimit 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - argumentojë nevojën e përcaktimit të kufizimit të shpejtësisë; - shpjegoj distancën e sigurisë ndërmjet mjeteve në lëvizje; - njohë limitet e përgjithshme të shpejtësisë dhe për kategori të veçanta të mjeteve. b) Temat e kapitullit - Rregullimi i kufizimit të shpejtësisë, - Hapësira (distanca ) e sigurisë, - Limitet maksimale të përgjithshmë të shpejtësisë, - Limitet e shpejtësisë për kategori të veçanta c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe.

94

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës; - Kompjuteri dhe projektori; - katalogje dhe manuale të ndryshme. Kapitulli 2: Diagrami fundamental i qarkullimit në trafik 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj elementet e diagramit fondamental të qarkullimit; - tregoj si paraqitet vargu gjatë qarkullimit normal dhe të ngopur në varësi nga

numri i shiritave të qarkullimit për secilën kahje; - përshkruaj karakteristikat e vargut të automjeteve në trafik. b) Temat e kapitullit - Vargu në një korsi dhe një kah të lëvizjes. - Vargu në dy korsi dhe një kah të lëvizjes. - Vargu në dy korsi dhe dy kahe të lëvizjes. - Vargu në tre korsi dhe një kah të lëvizjes. - Vargu në tre korsi dhe dy kahe të lëvizjes. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës, - Kompjuteri dhe projektori; Kapitulli 3: Matjet në trafikun rrugor 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj qëllimin e matjeve të qarkullimit në trafik; - përshkruaj metodat e matjeve (numërimit) të qarkullimit dhe mënyrën e zbatimit

të tyre; - përshkruaj pajisjet e matjeve të qarkullimit; - jep shembuj për kohëzgjatjen e matjeve; - përshkruaj pajisjet që përdoren për matjet e qarkullimit në trafik. b) Temat e kapitullit - Rëndësia e matjeve të qarkullimit. - Matjet statike, metodat e matjeve. - Matjet dinamike, metodat e matjeve. - Kohëzgjatja e matjeve të qarkullimit. - Pajisjet për matjen e qarkullimit.

95

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe projektori Kapitulli 4: Sinjalizimi ndriques-Semaforet 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - argumentojë nevojën e vendosjes së sinjaleve ndriçuese në qarkullimin rrugor; - bëj klasifikimin e semaforëve në qarkullimin rrugor; - përshkruaj rëndësinë e llojeve të ngjyrave dhe të drejtën e përparësisë në semafor; b) Temat e kapitullit

- Në pergjithësi për Sinjalizimin ndriçues - Semaforet e zakonshem për mjetet - Semaforet e zakonshem për korsinë - Semaforet për mjetet e transportit publik - Semaforet për këmbësor - Semaforet për çiklista - Semaforet e mjeteve për korsitë e kthyeshme - Dritat e verdha vezulluese të semaforit - Drita semafori të veqanta

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës; - Kompjuteri dhe projektori; - katalogje, manuale, projekte të ndryshme. - Kompjuteri dhe Projektori

96

Kapitulli 5: Kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj rëndësinë dhe kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për

qarkullimin e automjeteve në zona urbane; - përshkruaj rëndësinë dhe kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për

qarkullimin e automjeteve jashtë zonave urbane; - krahasojë kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për qarkullimin e

automjeteve në zona urbane me kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për qarkullimin e automjeteve jashtë zonave urbane;

- përshkruaj rëndësinë dhe kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për qarkullimin e këmbësorëve në zona urbane;

- përshkruaj rëndësinë dhe kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për qarkullimin e këmbësorëve jashtë zonave urbane;

- krahasojë kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për qarkullimin e këmbësorëve në zona urbane me kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për qarkullimin e këmbësorëve jashtë zonave urbane.

b) Temat e kapitullit - Kriteret për vendosjen e sinjalizimit ndriçues për qarkullimin e automjeteve në

zona urbane. - Kriteret për vendosjen e sinjalizimit ndriçues për qarkullimin e automjeteve jashtë

zonave urbane. - Kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për qarkullimin e këmbësorëve në

zona urbane. - Kriteret për vendosjen e sinjaleve ndriçuese për qarkullimin e këmbësorëve jashtë

zonave urbane. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe projektori Kapitulli 6: Rregullimi i qarkullimit përmes policisë rrugore 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Njohë sinjalet që jep polici i trafikut rrugor; b) Temat e kapitullit - Urdherat që jepen nëpermjet sinjaleve nga policët e trafikut; - Shembuj të ndryshëm në lidhje me rregullimin e qarkullimit përmes policisë

rrugore

97

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të:

- Simuloj raste të dhënies së sinjaleve nga ana e policisë së trafikut duke punuar në grupe me nxënës.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe projektori Kapitulli 7: Rregullat e përparësisë se kalimit 7 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Dallojë dhënien e përparësisë sipas krahut të djathtë, - Dijë rregullat gjatë kalimit të kolonave, kortezheve dhe rasteve të ngjashme,

bazuar në ligjet aktuale të vendit; - Të njohë detyrat e dhënies së përparësisë në rastin e lëvizjes së automjeve në

intervenim (Policia, ndihma e shpejtë, zjarrfiksët); - Sjellja ndaj këmbësorëve. b) Temat e kapitullit - Rregulla e krahut të djathtë - Autokolona ushtarake, kortezhe dhe raste të ngjajshme - Detyrat ndaj mjeteve të policisë të zjarrëfikseve dhe autoambulancave - Sjellja e drejtueseve të mjeteve ndaj këmbësoreve

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Merr shembuj konkret të përdorimit të rregullës së krahut të djathtë; - Merr shembuj konkret të kalimit të kolonave dhe mjeteve që janë nën intervenim. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës; - Kompjuteri dhe projektori; - katalogje, manuale.

98

Kapitulli 8: Rregullat e parakalimit, ndalesa, vendndalimi dhe qendrimi 7 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Njohë fazat për parakalim të sigurtë; - Dijë rregullat për ndalje, parkim dhe sinjalit për mjetin e ndalur. b) Temat e kapitullit - Fazat për parakalim të sigurtë - Ndalimi i parakalimit - Ndalja dhe parkimi i mjeteve - Sinjalizimi i mjetit të ndaluar (trekendeshi)

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Merr shembuj konkret për fazat për parakalim të sigurtë; - Shpjegoj rregullat për ndalje, parkim dhe sinjalit për mjetin e ndalur. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës; - Kompjuteri dhe projektori. Kapitulli 9: Lëvizja e automjeteve në Autostrada dhe rrugë të rezervuara 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Fitoj njohuri për veçantinë e lëvizjes nëpër rrugë të rezervuara vetëm për

automjete motorike dhe në autostrada; - Dallojë korsitë e lëvizjes nëpër autostrada dhe rrugë të rezervuara për automjete

motorike. b) Temat e kapitullit - Korsia e ngadalsimit - Stacioni për pagesën e taksës - Korsia e përshpejtimit - Korsia emergjente dhe për mjetet e transportit publik - Korsia e levizjës normale - Korsia e parakalimit - Brezi ndarës. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; flip-chart për punën në grupe me nxënës; - Kompjuteri dhe projektori.

99

Kapitulli 10: Autoparkingjet dhe Garazhat 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Njohë parkimin e mjetit në zona të veçanta për parkim; - Njohë mënyrat e parkimit nëpër zona të ndryshme për parkim. b) Temat e kapitullit - Percaktimi i numrit të vendeve për parkim - Parkimet rrugore - Menyrat e parkimit (me lëvizje përpara, lëvizje prapa) - Parkimet gjatësore , të pjerrta dhe tërthore - Parkimi jashtë rruge - Garazhat për parkim - Lokacioni, Kapaciteti dhe ruajtja e automjeteve në garazhë c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; flip-chart për punën në grupe me nxënës; - projekte të ndryshme, katalogje, - Kompjuteri dhe projektori.

100

Programi i lëndës

“Mekanikë teknike” Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor, Niveli: II Klasa: 12 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të trajtimit të lëndës në klasën e 12-të, nxënësi duhet të: - interpretoj parimet e statikës së trupit të ngurt; - interpretoj parimet themelore të rezistencës së materialeve; - interpretoj parimet e kinematikës së pikës; - interpretoj parimet e dinamikës së pikës; - interpretoj parimet e hidraulikës e pneumatikës. II. Fondi i orëve të lëndës 32 javë x 2 orë/javë = 64 orë III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Statika e trupit të ngurtë 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - tregoj se ç’përmban lënda “Mekanika teknike”; - tregoj aksiomat e statikës, lidhjet dhe reaksionet e lidhjeve; - bëj mbledhjen dhe shpërbërjen e forcave; - tregoj ç’është forca, momenti dhe çifti i forcave; - tregoj ekuilibrin e forcave dhe momenteve të forcave në rastet konkrete; - tregoj ç’është fërkimi dhe llojet e fërkimeve. b) Temat e kapitullit - Hyrje në mekanikën teknike. - Aksiomat e statikës, lidhjet dhe reaksionet e lidhjeve. - Forca, momenti dhe çifti i forcave. - Ekuilibri i forcave dhe momenteve të forcave te trupi i ngurrtë. - Fërkimi dhe llojet e fërkimit. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj shpjegimin e koncepteve themelore të mekanikës me shembuj konkret; - angazhoj nxënësit në zgjidhjen e problemeve të thjeshta të statikës. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pankarta dhe makete në mbështetje të trajtimit të

statikës. - Kompjuteri dhe projektori

101

Kapitulli 2: Rezistenca e materialeve 10 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj parimet themelore të rezistencës së materialit; - shpjegoj konceptin e tërheqjes, shtypjes e prerjes, përkuljes, përdredhjes, të jep

shembuj; - shpjegoj konceptin e goditjeve mekanike, të jep shembuj; - shpjegoj konceptet e sforcimeve të përbëra (përkulja dhe përdredhja normale dhe

tangjenciale); - shpjegoj llojet e ngarkesave statike dhe dinamike. b) Temat e kapitullit - Hyrje në rezistencë të materialit. - Tërheqja, shtypja, prerja, përkulja dhe përdredhja. - Goditja mekanike. - Sforcimet e përbëra (përkulje dhe përdredhje, normale e tangjenciale). - Llojet e ngarkesave statike dhe dinamike. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj shpjegimin e parimeve themelore të rezistencës së materialit me shembuj

konkret; - zgjidhë ushtrime të ndryshme mbi tërheqjen, shtypjen, prerjen, goditjet mekanike,

përkuljen, përdredhjen, sforcimet e përbëra dhe ngarkesat statike e dinamike; - angazhoj nxënësit në zgjidhjen e ushtrimeve për tërheqjen, shtypjen, prerjen,

goditjet mekanike, përkuljen, përdredhjen, sforcimet e përbëra dhe ngarkesat statike e dinamike.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pankarta e makete në mbështetje të trajtimit të

rezistencës së materialeve. - Kompjuteri dhe projektori Kapitulli 3: Kinematika e pikës 13 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj kuptimet themelore të kinematikës së pikës; - shpjegoj madhësitë themelore të lëvizjes së pikës (kohën, rrugën, shpejtësinë dhe

shpejtimin); - analizojë rastet e ndryshme të lëvizjes së pikës. b) Temat e kapitullit - Kuptimet themelore. - Madhësitë themelore. - Lëvizja e pikës. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj shpjegimin e parimeve të kinematikës me shembuj konkret; - angazhoj nxënësit në zgjidhjen e ushtrimeve për lëvizjen e pikës.

102


kinematikës. - Kompjuteri dhe projektori Kapitulli 4: Dinamika e pikës 17 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj parimet themelore të dinamikës; - shpjegoj llojet e ndryshme të lëvizjes së pikës në dinamikë; - shpjegoj konceptin e punës, energjisë dhe fuqisë dhe të jep shembuj; - shpjegoj konceptet e punës dhe rendimentit të një makine dhe të jep shembuj për

to. b) Temat e kapitullit - Parimet themelore të dinamikës. - Llojet e lëvizjes së pikës në dinamikë (drejtvizore, vijëpërkulur, rrethore dhe

hedhja e pikës). - Puna e forcës, energjia dhe fuqia. - Rendimenti i një makine. c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj shpjegimin e parimeve themelore të dinamikës me shembuj konkret; - angazhoj nxënësit në zgjidhjen e ushtrimeve nga lëvizja e pikës, puna, energjia,

fuqia dhe rendimenti. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - klasë mësimore e pajisur me pankarta e makete në mbështetje të trajtimit të

dinamikës. - Kompjuteri dhe projektori

Kapitulli 5: Hidraulika dhe pneumatika 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegoj nocionet themelore në hidraulikë e pneumatikë; - tregoj ç’është presioni hidrostatik dhe të shpjegoj Ligjin e Paskalit; - tregoj ç’janë lëngjet punuese dhe sistemet hidraulike; - shpjegoj karakteristikat e lëngjeve dhe gazrave (dendësia, ngjeshja, shtypja,

viskoziteti dhe stabiliteti kimik). b) Temat e kapitullit - Nocionet themelore në hidraulikë e pneumatikë. - Presioni hidrostatik - Ligji i Paskalit. - Lëngjet dhe gazrat punuese te sistemet hidro dhe pneumatike. - Karakteristikat e lëngjeve dhe gazrave (dendësia, ngjeshja, shtypja, viskoziteti dhe

stabiliteti kimik).

103

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - ilustroj shpjegimin e nocioneve themelore në hidraulikë e pneumatikë; - angazhoj nxënësit në zgjidhje të ushtrimeve të ndryshme për presionin hidrostatik - Ligjin e Paskalit, lëngjet dhe gazrat punuese te sistemet hidro dhe pneumatike.


hidraulikës dhe pneumatikës. - Kompjuteri dhe projektori

104

Programi i lëndës

“Siguria në Trafikun Rrugor II” Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: II Klasa: 12 I Qëllimet e lëndës Në përfundim të lëndës së zhvilluar në klasën e 12-të, nxënësi duhet të: - përshkruaj rrjedhjen e aksidentit ne trafikun rrugor; - përshkruaj llojet e ndeshjeve ndermjet mjeteve në trafikun rrugor; - përshkruaj perplasjen e mjetit me kembesor; - përshkruaj elementet e inspektimit te vendit te aksidentit - përshkruaj llojet e gjurmeve te aksidentit ne trafikun rrugor; - përshkruaj pergjegjesin civile dhe te drejten e kompensimit. II Fondi i orëve të lëndës

32 javë x 2 orë/javë = 64 orë III Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Aksidentet në trafikun rrugor 7 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj ndarjen dhe klasifikimin e aksidenteve; - jepë shembuj per parandalim te aksidenteve ne trafikun rrugor; b) Temat e kapitullit - Në përgjithësi për aksidentin dhe pasojat e tij - Ndarja dhe klasifikimi i aksidenteve - Parandalimi i aksidenteve në trafik c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj njohuritë e reja me mbështetjen edhe të mjeteve pamore; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës - Kompjuteri dhe projektori

105

Kapitulli 2: Ndeshja ndermjet automjeteve 9 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj pasojat e ndeshjeve frontale; - përshkruaj pasojat e ndeshjese te mjetit prapa me mjetin para; - përshkruaj pasojat e ndeshjeve nen kend; - përshkruaj pasojat e ndeshjeve anesore; b) Temat e kapitullit - Ndeshjet frontale - Ndeshja e mjetit prapa me mjetin para - Ndeshja nën kend - Ndeshja anësore

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Merr shembuj konkret evident lidhur me ndeshjet ndermjet mjeteve motorike; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës - Kompjuteri dhe projektori

Kapitulli 3: Përplasja e mjetit me këmbësor 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj llojet e perplasjeve - shpjegon perplasjet e mjetit me kembesor gjate perplasjeve (ballore, te pjesshme,

anesore dhe gjate shkeljes se kembesorit)

b) Temat e kapitullit - Llojet e perplasjeve - Përplasja ballore - Përplasja e pjësshme ballore - Gërvishja anësore - Shkelja e kembesorit - Shkeputja e pjesëve të automjetit dhe gjërave të këmbësorit

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Merr shembuj konkret evident lidhur me perplasjet ndermjet mjetit dhe

kembesorit; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe.

106

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - Kompjuteri dhe projektori per simulim te situatave gjate aksidenteve - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 4: Elementet e Inspektimit të vendit ngjarjës gjatë aksidenteve në trafik 16 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - përshkruaj përgaditjen paraprake për kryerje të inspektimit - te përshkruaj si behet sigurimi i vendit të aksidentit - tregon dokumentacionin e nevojshme gjate inspektimit në vendin e ngjarjës - te dij te plotesoj procesverbalin për inspektim - te vizatoj skicen ne vendin e aksidentit - te dij te beje fotografimin e makro dhe mikro lokacionin e vendit të aksidentit - te dij pajisjet e nevojshme teknike për realizimin e inspektimit në vendin e

aksidentit

b) Temat e kapitullit - Përgaditja paraprake për kryerje të inspektimit - Sigurimi i vendit të aksidentit - Dokumentacioni i inspektimit të vendit ngjarjës - Procesverbali për inspektim - Skica e vendit të aksidentit - Fotografimi i vendit të aksidentit - Pajisjet teknike për realizimin e inspektimit të vendit aksidentit c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Merr shembuj konkret lidhur me proceduren e inspektimit ne vendin e aksidentit; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - Kompjuteri dhe projektori - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori

107

Kapitulli 5: Gjurmet e aksidenteve në trafikun rrugor 12 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Pershkruaj ndarjen e gjurmeve sipas fazave - Pershkruaj llojet e gjurmeve te mjetit (ngasjes, frenimit, rrotes se bllokuar,

rreshqitjes dhe bartjes) b) Temat e kapitullit - Ndarja e gjurmeve sipas fazave - Llojet e gjurmeve gjatë procesit të frenimit të mjetit motorik - Gjurmet e ngasjës - Gjurmet e frenimit - Gjurmet e rrotës së bllokuar - Gjurmet e rreshqitjës - Gjurmet e bartjës

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj llojet e gjurmeve gjate ngasjes se mjetit; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - Kompjuteri dhe projektorii - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 6: Përgjegjësia civile - Sigurimi 8 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - shpjegon pergjegjesin civile (kundervajtje ose penale) - pershkruan se si behet kompensimi i demit

b) Temat e kapitullit - Përgjegjësia kundervajtëse - Përgjegjësia penale - E drejta e kompensimit.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - shpjegoj pergjegjesin civile dhe te drejten e kompensimit; - zhvillojë diskutime në grup (brainstorming); - nxisë vëmendjen nëpërmjet pyetje-përgjigjeve dhe punës në grupe.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - Kompjuteri dhe projektori - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori

108

Programi i lëndës

“Metodika e Aftësimit në Ngasje të Mjetit”

Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: II Klasa: 12 I. Qëllimet e lëndës Në përfundim të trajtimit të lëndës në klasën e 12-të, nxënësi duhet të: - Qëllimi i metodikës së aftësimit të ngasjes së automjetit është të aftësoj dhe

përgaditë nxënësin për ngasje më të lehtë, të shpejtë dhe efikase, të aftësoj vozitësin e ardhshme të mjeteve motorike për punë të pavarur dhe të rregulltë të drejtimit të automjetit, në harmoni me ligjin për siguri në trafik

- Përvetësimi i njohurive mbi sistemin, principet, metodat, format si dhe mjetet mësimore në aftësimin e kandidateve për vozitje të mjeteve motorike

- Përvetësimi i njohurive dhe shkathtësive për realizimin e suksesshem të aftësimit - Arritja e shprehive dhe iniciativave krijuese për punë të pavarur - Arritja e njohurive mbi ate që procesi i aftësimit është i panderprerë dhe duhet

vazhduar edhe pas dhënjës së provimit për patëntë shofer

II. Fondi i orëve të lëndës 32 javë x 1 orë/javë = 32 orë

III. Programi i hollësishëm i lëndës Kapitulli 1: Bazat teorike të aftësimit për drejtimin e automjeteve 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Njohë qëllimet dhe detyrat e aftësimit për drejtimin e automjetit, - Dijë parimet, metodat dhe format e aftësimit të ngasjes së automjetit

b) Temat e kapitullit - Zhvillimi i aftësimit - Qëlimi dhe detyrat - Zgjidhja dhe planifikimi i materialit për aftësim - Pjesët edukative të aftësimit për vozitje - Parimet , metodat dhe format e aftësimit - Kodeksi i vozitësit të mire

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Shpjegoj qëllimin dhe detyrat e aftësimit në ngasje, - Përdor metodat dhe parimet bashkëkohore për aftësim në ngasje, - Sqaroj kodeksin e vozitësit të mirë.

109

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori

Kapitulli 2: Formimi i njohurive, shkathtësive dhe shprehive të vozitësit 6 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- Kuptojë rëndësinë dhe metodat e mësimit, - Njohë punën e motorit, - Jetë i vetëdijshëm për ushtrimin e vozijes.

b) Temat e kapitullit

- Kuptimi, rëndësia dhe metodat e mësimit - Mësimi i punës së motorit - Harresa dhe të mbajturit mend - Faktorët e të mësuarit të suksesshëm - Mundësit e të mësuarit të të rriturve (të pjekurve në moshë) - Ushtrimi i vozitjes - Aftësitë, motivet e brendshme dhe të jashtme të të mësuarit

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: Ofroj njohuri të mjaftueshme për rëndësinë dhe metodat e mësimit, Ofroj njohuri të mjaftueshme për rëndësinë e mësimit të punës së motorit, Sqaroj aftësitë dhe motivet e të mësuarit d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 3: Mjetet mësimore dhe objektet e aftësimit për drejtimin e automjetit 5 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: Kuptoj rëndësinë e simulatorëve automatik, Njohë poligonët për ngasjen praktike, Njoh rëndësinë e mjeteve dhe pajisjeve didaktike-pedagogjike të autoshkollave b) Temat e kapitullit

Autosimulatorët-për simulim automatik Poligonët për ushtrime Mjetet dhe pajisjet didaktike-pedagogjike të autoshkollave

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: Sqaroj rëndësinë e simulatorëve automatik, Shpjegoj poligonët për ngasjen praktike, Shpjegoj rëndësinë e mjeteve dhe pajisjeve didaktike-pedagogjike të autoshkollave

110

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 4: Punët dhe aktivitetet të cilat i paraprijnë vozitjes 3 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: Jetë në gjendje të kryej kontrollimin ditor dhe të përhershëm të automjetit, Ketë njohuri për manipulim me sistemin komandues të automjetit, Jetë në gjendje të evitoj parregullsitë e paraqitura në automjet. b) Temat e kapitullit

- Kontrollimi ditor dhe i përhershëm i automjetit - Hyrja dhe dalja nga automjeti - Njoftimi me vendin e punës - Manipulimi-përdorimi me sistemin komandues - Lëshimi i motorit në punë-startimi i tij - Dhënia-shtimi dhe ulja-zvoglimi përmes pedales së gazit - Evitimi i parregullsive në automjet


- Sqaroj kontrollimin ditor dhe të përhershëm të automjetit, - Sqaroj mënyrën e startimit të motorit dhe manipulimin me komanda të

automjetit, - Sqaroj evidentimin e parregullsive në automjet.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 5: Nisja nga vendi dhe ndalja e automjetit 4 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- Fitoj njohuri për mënyrën e startimit dhe ndaljes së automjetit, - Dijë të manipuloj me ndërruesin e shpejtësive, - Sqaroj metodat e nisjes në varshmëri me shkallën e pjerrësisë së rrugës.


- Startimi dhe ndalja e automjetit , - Manipulimi me ndërruesin e shpejtësive, - Metodat e nisjes në varshmëri me shkallën e pjerrtësisë së rrugës


- Ofroj njohuri të mjaftueshme për mënyrën e ngasjes së automjetit

111

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 6: Zotërimi me kthesa 3 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- Njohë zotërimin e automjetit në kthesa, - Përshtat lëvizjen e automjetit me rrezen e kthesës, - Përshtat lëvizjen e automjetit me pjerrësinë e rrugës.


- Teknika e vozitjes-të drejtuarit në kthesa, - Kthesat e lehta dhe të forta, - Kthesat në formën e shkronjës “S”, - Përshtatshmëria e automjetit në kthesa (frenimi, bartja dhe rrëshqitja), - Ndalimi në rrugën me ngritje dhe zbritje, - Lëvizja drejtvizore, e lakuar dhe harkore në poligon dhe në rrugë.


- Sqaroj teknikat e vozitjes në kushte të ndryshme të rrugës. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori Kapitulli 7: Parkimi i mjeteve motorike 3 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të:

- Jetë në gjendje të kryej veprimet e duhura të parkimit të automjetit, - Dijë dimensionet e vendparkimeve.


- Parkimi i pjerrtë, normal dhe paralel, - Parkimi në përpjetëz edhe teposhtëze, - Dimensionet e vendparkimeve


- Sqaroj veprimet e duhura të parkimit të automjetit, - Sqaroj dimensionet e vendparkimeve.

d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori

112

Kapitulli 8: Drejtimi i automjetit në vendbanim 3 orë a) Qëllimet e kapitullit Në përfundim të kapitullit, nxënësi duhet të: - Njoh elementet themelore të drejtimit të automjetit në udhëkryqe, b) Temat e kapitullit

Elementet themelore të drejtimit të automjetit në udhëkryqe, Zona e dukshmërisë, Shpejtësia me rastin a afrimit në udhëkryq dhe zotërimi, Përparësit në udhëkryqe, Metodat e zotërimit në udhëkryqet “T”, të kryqëzuara, me semafor,

udhëkryqet rrethore, kryqëzimet në të cilat rregullohet trafiku nga persona të autorizuar.

c) Udhëzime didaktike për kapitullin Rekomandohet që mësimdhënësi të: - Ofroj njohuri të mjaftueshme dhe të merr shembuj konkret për metodat e drejtimit

të automjetit nëpër zonën e udhëkryqeve. d) Kushtet për realizimin e kapitullit - tabela; - flip-chart për punën në grupe me nxënës. - Kompjuteri dhe Projektori

113

Klasa 12

Përshkruesit e moduleve të praktikave profesionale

“Inspektimi në vendin e aksidentit”

Lëmi: Transport dhe Trafik Profili: Trafik Rrugor Niveli: II Klasa: 12


Një modul që aftëson nxënësit për të kryer matjet në vendin e aksidentit, duke zbatuar procedurën paraprakisht të përcaktuar që nga përcaktimi i pikës referente e deri te paraqitja e matjeve në skicën e matjeve.




RM 1 Nxënësi bën përgatitjet për matjet në vendin e aksidentit. Përmbajtja: - Përzgjedhja e mjeteve dhe veglave të punës për kryerjen

e matjeve në vendin e aksidentit. - Përcaktimi i pikës referente për fillimin e matjeve. - Përcaktimi i sistemit koordinativ për matje. - Identifikimi i pikave relevante për matje. - Identifikimi i pozicioneve fillestare dhe përfundimtare të

automjeteve.

RM 2 Nxënësi bën matjet në vendin e aksidentit. Përmbajtja: - Matja e saktë e distancave nga pika referuese. - Matja e saktë e distancës nga pika referuese deri tek

pika e kontaktit. - Matja e saktë e distancës nga pika referuese deri tek

pozicioni përfundimtar i automjeteve. - Matja e këndit në mes gjurmëve para pikës së kontaktit

të automjeteve. - Matja e këndit në mes gjurmëve pas kontaktit të

automjeteve. - Matja e distancave të pikave relevante të përcaktuara. - Matja e dimensioneve të rrugës në vendin e aksidentit si

dhe shënimet mbi elementet e sinjalizimit në atë pjesë të rrugës.

- Mbledhja e dëshmive relevante në vendin e aksidentit. - Rregullat e sigurisë dhe mbrojtjes së mjedisit gjatë

kryerjes së matjeve në vendin e aksidentit.

114

RM 3 Nxënësi paraqet të dhënat e matjeve në skicën e përpiluar.

Përmbajtja: - Përpilimi i skicës fillestare të matjeve në vendin e

aksidentit sipas terrenit ekzistues. - Paraqitja e pikës referuese dhe drejtimit të veriut në

skicë. - Paraqitja e pikave dhe matjeve përkatëse për secilën

pikë. - Shënimi matjeve apo simboleve të veçanta nga matjet.

Legjenda e shënimeve dhe matjeve. Procedurat e vlerësimit




- përzgjedhë drejtë mjetet dhe veglave të punës të nevojshme për kryerjen e matjeve në vendin e aksidentit;

- përcaktoj në mënyrë korrekte pikën referente (pikën fikse) për fillimin e matjeve;

- identifikojë pikën e kontaktit në mes automjeteve; - përcaktoj sistemin koordinativ për matje; - identifikojë pikat relevante për matje; - përcaktoj pozicionet fillestare dhe përfundimtare të

automjeteve.


KR Nxënësi duhet të: - bëj matjen në mënyrë të saktë të distancave nga pika

referuese; - bëj matjen në mënyrë të saktë të këndeve në mes

gjurmëve të automjeteve para dhe pas kontaktit në mes tyre;

- bëj matjen e distancave të pikave relevante të përcaktuara (gjurmë xhamash feneri, copëza të llamarinave, gjurmë vaji, uji etj.);

- bëj matjen e saktë të dimensioneve të rrugës në vendin e aksidentit (gjerësia e shiritave, orientimi i pjerrtësisë tërthore, gjatësore);

- paraqes saktë dhe korrekt sinjalizimin rrugor në atë pjesë të rrugës;

- mbledhë në mënyrë korrekte të gjitha dëshmitë relevante në vendin e aksidentit;

- zbatojë rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes së

115

mjedisit gjatë matjeve në vendin e aksidentit.



- përpilojë skicën fillestare të matjeve duke përpjesëtuar hapësirën dhe madhësinë e skicës së aksidentit;

- paraqes në skicë pikën referuese dhe drejtimin e veriut në raport me vendin e ngjarjes;

- bëj paraqitjen e pikave dhe matjeve përkatëse për secilën pikë sipas renditjes në terren dhe rendit të shënimit;

- paraqes në mënyrë korrekte simbolet e veçanta në pjesën e paraqitur të rrugës;

- paraqes legjendën e shënimeve dhe simboleve të veçanta për shënimet në skicën e aksidentit.



- Gjatë trajtimit të modulit, mësimdhënësi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrime konkrete të matjeve në vendin e aksidentit.

- Nxënësit duhet të praktikohen sa më shumë që të jetë e mundur për kryerjen e veprimeve përgatitore dhe të punës për matjet në vendin e aksidentit.

- Nxënësit duhet të angazhohen në vëzhgime dhe diskutime në lidhje me çështjet e ndryshme të matjeve në vendin e aksidentit.




Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, makinat, veglat, pajisjet, instrumentet dhe materialet e mëposhtme: - Fletë pune për shënim, pajisje për matjen e kohës, pajisje

për matjen e gjatësive, këndeve. - Kalkulator. - Mbajtëse fletësh. - Jelek të sigurisë (fluoreshent), rregullore, standarde, etj.

116


“Shfrytëzimi i automjeteve rrugore”



Një modul që aftëson nxënësit për të njohur dispozita të përgjithshme mbi shfrytëzimin e automjeteve rrugore: klasifikimin e automjeteve, kushtet për marrjen e patentës së shoferit, njohuri dhe aftësi praktike që lidhen me sigurimin dhe regjistrimin e automjeteve.


7 kredite (70 orë)


RM 1 Nxënësi klasifikon automjetet, në kuadër të shfrytëzimit të tyre përmes patentës së shoferit adekuat. Përmbajtja: - Ndarja e automjeteve sipas kategorive të patentës së

shoferit. - Mosha adekuate për pajisjen me patentë shofer për

secilën kategori. - Kushtet në të cilat i hiqet shoferit e drejta e posedimit të

patentës. - Plotësimi i formës për aplikim për patentën e shoferit, si

edhe forma e organizimit të kursit për patentë shofer.

RM 2 Nxënësi bën ndarjen e klasave të automjeteve në raport me kushtet për pajisjen me policë sigurimi dhe plotëson policën e sigurimit motorik. Përmbajtja: - Ndarja e automjeteve në klasët e sigurimit motorik. - Statusi i “personit të tretë” në rastin e aksidentit. - Faktorët që ndikojnë në koston e sigurimit motorik. - Kufizimet e mbulesave siguruese. - Rregullimi ligjor i çështjeve të sigurimit motorik. - Plotësimi i formularëve të sigurimit motorik.

RM 3 Nxënësi përshkruan procedurën e zhdëmtimit në rast

aksidenti. Përmbajtja: - Kushtet e mbulesës siguruese të sigurimit motorik. - E drejta e zhdëmtimit nga aksidenti i ndodhur. - Limitet e përgjegjësisë së sigurimit motorik. - Forma e përftimit të zhdëmtimit nga aksidenti motorik.

117



RM 1 IV Pyetje me gojë dhe vëzhgim i demonstrimit të nxënësit

me listë-kontrolli

KR Nxënësi duhet të: - ndajë saktë klasat e sigurimit motorik; - përshkruaj kushtet për pajisje me patentë shoferi

duke u bazuar në moshën dhe kushtet tjera për secilën kategori të patentë shoferit (A,B,C,D,E);

- përshkruaj kushtet në të cilat i hiqet e drejta e posedimit të patentës shoferit (drejtimi i makinës nën ndikim alkooli, droge, vepër penale etj);

- përshkruaj formën e organizimit të kursit për pajisje me patentë shoferi;

- plotësojë formularin për aplikim për patentën e shoferit.

RM 2 IV Pyetje me gojë dhe vëzhgim i demonstrimit të nxënësit

me listë-kontrolli

KR Nxënësi duhet të: - ndajë automjetet sipas klasave të sigurimit motorik; - përcaktoj se në cilat raste i takon statusi i “personit

të tretë”, me rastin e aksidentit; - rendisë faktorët që ndikojnë në koston e sigurimit

motorik; - rendisë përjashtimet/kufizimet nga sigurimi motorik

për mbajtësit e policës së sigurimit; - dijë t’i referohet rregulloreve apo ligjeve që

rregullojnë çështjet e sigurimit motorik. - tregoj rëndësinë e plotësimit në mënyrë korrekte të

formularëve të sigurimit motorik (ndikimi në rastin e paraqitjes së kërkesave për zhdëmtim apo risigurim);

- plotësojë saktë formularët e sigurimit motorik sipas llojit të mbulesës siguruese.

118

RM 3 IV Pyetje me gojë


- përshkruaj kushtet në të cilat mbulesa siguruese nga sigurimi motorik është e vlefshme në rastet e përgjithshme;

- shpjegoj se nga buron e drejta e zhdëmtimit nga aksidenti i ndodhur;

- përshkruaj kufizimet e sigurimit motorik në aspektin e vlerës monetare;

- përshkruaj formën e zhdëmtimit nga aksidenti automobilistik.


- Trajtimi i këtij moduli duhet të bëhet kryesisht në ambiente shkollore apo jashtë saj.

- Gjatë trajtimit të modulit, mësimdhënësi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrime konkrete të procedurave të formave për aplikim për provimin për drejtim makine, sigurim makine, etj.

- Nxënësit duhet të praktikohen sa më shumë që të jetë e mundur për kryerjen e veprimeve përgatitore, si dokumentacioni i nevojshëm, format për plotësim.

- Nxënësit duhet të angazhohen në vëzhgime dhe diskutime në lidhje me çështjet e ndryshme të trajtuar në këtë modul.



Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen: - Rregulloret apo Dispozitat që rregullojnë sigurimin motorik

dhe çështjen e zhdëmtimit nga aksidentet. - Kopje të policave të sigurimit motorik. - Formularë për aplikim për kursin e patentës së shoferit. - Programi për aftësimin e vozitësve etj.

119


“Numërimi në trafikun rrugor”



Një modul që aftëson nxënësit për të kryer numërimin e trafikut për nevoja të analizimit të gjendjes së trafikut si dhe për propozimin e rregullimit të trafikut në forma të reja.


7 kredite (70 orë)


RM 1 Nxënësi bën përgatitjet për numërimin e trafikut. Përmbajtja: - Leximi dhe interpretimi i planit të numërimit. - Leximi dhe interpretimi i formularit për numërim. - Identifikimi i lokacionit për numërimin e trafikut. - Përzgjedhja e mjeteve dhe veglave të punës.

RM 2 Nxënësi bën numërimin e trafikut.

Përmbajtja: - Vendosja në lokacionin e numërimit. - Përcaktimi i kohës së saktë të fillimit të numërimit. - Numërimi i trafikut. - Ndarja e matjeve sipas kategorizimit në formularin për

numërim (AU, transportuese, BUS, motoçikleta etj). - Ndarja e numërimit sipas intervaleve të përcaktuara

(15’,30’,45’,60’). - Ndarja e numërimit sipas periudhës së përcaktuar

(1h...24h). - Plotësimi i formularit të numërimit.

RM 3 Nxënësi përpunon të dhënat e numëruara.

Përmbajtja: - Mbledhja e numërimit sipas intervalit kohore të

përcaktuar (15’,30’,45’,60’). - Mbledhja e numërimit të trafikut sipas periudhës kohore

(1h…24h). - Shndërrimi i numërimit të mjeteve në NAU. - Mbledhja e NAU nga secila kategori e mjeteve. - Rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes së mjedisit gjatë

numërimit të trafikut. Procedurat e vlerësimit

Realizimi i pranueshëm i modulit do të konsiderohet arritja e kënaqshme e të gjithë kritereve të realizimit të specifikuara për çdo rezultat të të mësuarit. Më poshtë jepen shkurtimet që do të përdoren: RM Rezultatet e të mësuarit

120

IV Instrumentet e vlerësimit KR Kriteret e realizimit



- lexojë dhe interpretoj saktë planin e numërimit të trafikut;

- lexojë dhe interpretoj saktë formularin e numërimit të trafikut;

- identifikojë drejtë lokacionin për numërimin e trafikut;

- përzgjedhë drejtë mjetet dhe veglave të punës të nevojshme për kryerjen e numërimit të trafikut.



- rregullojë pozicionin e tij që në mënyrë sa më komode për të vërejtur automjetet (dukshmëria në drejtimin e lëvizjes së automjeteve) si dhe për plotësimin e formularit të numërimit;

- jetë sa më pak i ekspozuar që të mos shkaktojë huti tek drejtuesit e automjeteve;

- vendosë jelekun e sigurisë (fluoreshent); - përcaktoj saktë kohën e fillimit të numërimit; - bëj numërimin e trafikut sipas kategorizimit të

mjeteve në formularin e numërimit të trafikut të përgatitur paraprakisht;

- bëj numërimin e trafikut sipas intervaleve kohore të përcaktuara në formularin e numërimit;

- bëj numërimin e trafikut sipas periudhës kohore të përcaktuar në formularin e numërimit;

- plotësojë formularin e numërimit; - zbatojë rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes së

mjedisit gjatë numërimit të trafikut.

121



- bëj mbledhjen e numërimit të trafikut sipas intervaleve kohore të përcaktuara për çdo kategori të mjeteve të përfshira në formularin e numërimit;

- bëj mbledhjen e numërimit të trafikut sipas periudhës kohore të përcaktuara për çdo kategori të mjeteve të përfshira në formularin e numërimit;

- bëj shndërrimin e numrit të mjeteve të secilës kategori në NAU;

- bëj mbledhjen e numrit të përgjithshëm të mjeteve të shndërruara në NAU;

- mirëmbajë mjetet dhe veglat e punës; - pastrojë dhe sistemojë vendin e punës; - zbatojë rregullat e sigurisë dhe të mbrojtjes së

mjedisit gjatë vendosjes së shenjave horizontale në rrugë.



- Gjatë trajtimit të modulit, mësimdhënësi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrime konkrete të procedura të numërimit dhe përdorimit të mjeteve e veglave të punës.

- Nxënësit duhet të praktikohen sa më shumë që të jetë e mundur për kryerjen e veprimeve përgatitore dhe të punës për numërimin e trafikut, si identifikimi i lokacionit të numërimit, pozicionimi, vendosja e saktë e të dhënave sipas kategorive të mjeteve, plotësimi i saktë i intervaleve kohore, plotësimi i saktë i periudhës kohore të përcaktuar, etj.

- Nxënësit duhet të angazhohen në vëzhgime dhe diskutime në lidhje me çështjet e ndryshme të numërimit të trafikut.




Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, makinat, veglat, pajisjet, instrumentet dhe materialet e mëposhtme: - Formularët për numërim, pajisje për matjen e kohës, pajisje

për shënim. - Kalkulator. - Mbajtëse formularësh. - Jelek të sigurisë (fluoreshent), rregullore, standarde, etj. - Plani i numërimit të trafikut.

122


“Rregullimi në trafikun rrugor”



Një modul që aftëson nxënësit për të kryer rregullimin e trafikut në udhëkryqe të sinjalizuara me dhe pa semafor si dhe për nevoja të situatave të veçanta.


9.4 kredite (94 orë)


RM 1 Nxënësi bën përgatitjet për rregullimin e trafikut. Përmbajtja: - Njohja me rregullat e trafikut rrugor. - Zbatimi i rregullave të trafikut në praktikë. - Paisjet percjellëse të nevojshme për sinjalizim gjatë

rregullimit të trafikut.

RM 2 Nxënësi bën numërimin e trafikut. Përmbajtja: - Rregullimii trafikut në udhëkryqe të pasinjalizuara. - Rregullimii trafikut në udhëkryqe me semafor.

RM 3 Nxënësi përpunon të dhënat e numëruara.

Përmbajtja: - Rregullimi i trafikut në situata të veçanta ( në rast aksidenti, lojrave sportive, protestave etj)





- Të njohë rregullat e trafikut si dhe ti zbatoj ato në praktikë.

- Të dije ti tregoj paisjet percjellese për sinjalizim gjatë rregullimit të trafikut.



- Bëjë rregullimin e trafikut me ndihmen e personit

123

zyrtar në udhëkryqe më dhe pa semafor.


KR Nxënësi duhet të: - Bëjë rregullimin e trafikut me ndihmen e personit

zyrtar në situata të veçanta. Metodat e të mësuarit të rekomanduara


- Gjatë trajtimit të modulit, mësimdhënësi i praktikës duhet të përdorë sa më shumë që të jetë e mundur demonstrime konkrete të procedura të rregullimit të trafikut dhe përdorimit të mjeteve e veglave të punës.

- Nxënësit duhet të praktikohen sa më shumë që të jetë e mundur për kryerjen e veprimeve përgatitore dhe të punës për rregullimin e trafikut, si identifikimi i lokacionit të rregullimit të trafikut, pozicionimi, vendosja e saktë e të tij.

- Nxënësit duhet të angazhohen në vëzhgime dhe diskutime në lidhje me çështjet e ndryshme të rregullimit të trafikut.




Për realizimin si duhet të modulit është e domosdoshme të sigurohen mjediset, makinat, veglat, pajisjet, instrumentet dhe materialet e mëposhtme: - Jelek të sigurisë (fluoreshent), rregullore, standarde, etj. - Plani i rregullimit të trafikut.

trafiku rrugor-draft (1)

Documents