T R A F İ K G Ü V E N L İ Ğ İTrafik Kazalarının Azaltılması

18 Aralık 2014

Prof. Dr. Mustafa ILICALI

Bahçeşehir Üniversitesi Ulaştırma Mühendisliği Bölümü

ve UYGAR Başkanı

1. Giriş

Birleşmiş Milletler önderliğinde, Dünya Sağlık Örgütü koordinasyonunda 10 yıllık eylem planı hazırlanmış, 2011-2020 yılları arasında olması beklenen trafik kazası ölümlerinin %50

oranında azaltılarak 5 milyon hayatın kurtarılması ve 50 milyon yaralanmanın önüne geçilmesi hedeflenmiş olup, Türkiye konuyla ilgili deklarasyonu Moskova’da 2009 yılında imzalamıştır.

2000 2005 2010 20202015

2.000.000

1.500.000

1.000.000

500.000

2025

Karayolu ölümleri

Global Karayolu Güvenliği 10 Yıllık Eylem Planı

Ölümlerde %50 azalma hedefi

Hiçbir şey yapılmazsa Eylem planı uygulanırsa

Dünya genelinde 2013 yılında trafik çarpışmalarında hayatını

kaybedenler yaklaşık: 1.3 milyon kişi

Trafik kazalarının sosyo-ekonomik

maliyeti: 518 milyar dolar

Ülkelerin gayri safi milli

hasılalarının yaklaşık %2-%3’ü

Trafik kazalarında :

Saatte 158 kişi

Her 3 dakikada 1 çocuk

hayatını kaybetmektedir.

2013yılında trafik çarpışmalarında

yaralananlar: 50 milyon kişiden

fazla

Dünya Sağlık Örgütü Verilerine göre;

2. Trafik Kaza İstatistikleri, Hız ve Denetimlerle İlgili Bazı Değerlendirmeler

Taşıt x Km (Milyon)

Can Kaybı(100 MilyonTaşıt x Km)

2003 52.349 5,72

2004 57.767 5,71

2005 61.129 5,51

2006 64.577 5,39

2007 69.609 5,43

2008 69.771 4,61

2009 72.432 4,41

2010 80.124 3,68

2011 85.495 3,24

2012 90.625 2,63

100 Milyon Taşıt x Km başına düşen can kaybı sayısı 2003yılında 5,72 iken 2012 yılında 2,63 seviyelerine inerek

%54 oranında azalmıştır.

Kaynak: KGM

- %54

Trafik istatistikleri TUİK ve EGM (2014)

Son 10 yıldaki ölümlü/yaralanmalı trafik kazası istatistikleri

YILLARÖlümlü/

Yaralanmalı Kaza sayısı

Ölen / yaralanan sayısı

Nüfusun etkilenme oranı

2004 77.008 140.864 0,75%

2005 87.273 158.591 0,86%

2006 96.128 173.713 1,00%

2007 106.994 194.064 1,17%

2008 104.212 188.704 1,33%

2009 111.121 205.704 1,45%

2010 116.804 215.541 1,50%

2011 131.845 241.909 1,64%

2012 153.549 271.829 1,71%

2013 161.306 278.514 1,75%

Son 5 yıldaki

artış%45 %35 %36

Son 10

yıldaki artış%110 %98 %163

Uygulanan trafik cezalarının dağılımı

154,787

1,282,745

235,408

449,074

114,087 106,1808,255

2.350.536

0

500,000

1,000,000

1,500,000

2,000,000

2,500,000

3,000,000

Alkol Aşırı Hız CepTelefonu

EmniyetKemeri

KorumaBaşlığı

Takograf Yaya Toplam

2010 2011 2012

*

Hız neden önemli bir risktir? *

.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0 20 40 60 80 100

Km/h

.

..

.Ö

lüm

Ola

sılığ

ı

Kaynak: Pasanen E, 1991 ve Joksch, 1993

.

%90

..

.

.

Yaya

Sürücü

Yıllar Polis Sayısı Ceza Sayısı Araç Sayısı Kaza Sayısı

2003 20.270 6.012.334 8.903.843 455.637

2004 20.220 6.856.121 10.236.357 537.352

2005 20.410 5.912.646 11.145.826 620.789

2006 20.580 6.482.931 12.227.393 728.755

2007 21.200 7.078.579 13.022.945 825.561

2008 22.300 8.612.983 13.765.395 950.120

2009 22.840 8.499.073 14.316.700 1.053.346

2010 23.060 8.715.742 15.095.603 1.106.201

2011 23.440 8.969.433 16.089.528 1.228.928

2012 23.870 10.732.000 17.033.413 1.296.636

Denetim artınca kazalar azalıyor!

Geçen 10 yılda

Araç sayısı % 91, sürücü sayısı %59 arttı

Trafik kaza sayısı %185 arttı

Trafik Polisi sayısı %18 trafik birimi %56 arttı

Radar sayısı son iki yılda %30 azaldı

Uygulanan ceza sayısı sadece %78 arttı

Fiziki denetim yetersiz kalıyor.Kaynak sorunu var.

%78.50%91.30

%184.58

%17.76

%58.46

-%30.00

%56.63

-50%

0%

50%

100%

150%

200%

2003 2012Ceza Artış Araç Artış Kaza Artış Polis Sayısı

Sürücü Belgesi Radar Trafik Birimi

2014

-20%

-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

25%

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Ceza/Artış Oranı Kaza /Artış Oranı

Denetim zayıflayınca

kazalar artıyor

2011 yılında TCT %13’ü EDS ile düzenlendi

11- Günlük Yolculuklarınızda Özel Otomobil Kullanıyorsanız Aşağıdaki Hangi Hallerde Toplu Ulaşımı Tercih Edip veya Otomobilinizi Başkalarıyla Paylaşabilirsiniz?

Yeterli Kapasite ve Konforda Toplu Ulaşım Hizmeti Sunulması 3,878 43%

Toplu Ulaşımla Devam Edebileceğiniz Park Alanlarının Oluşturulması 2,103 23%

Trafik Denetiminin Güçlendirilmesi 1,454 16%

3’ten Fazla Yolculu Otomobiller İçin Tercihli Yol Uygulaması 1,083 12%

Trafik Sıkışıklığının Ücretlendirilmesi 586 6%

0 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000

Yeterli Kapasite ve Konforda Toplu Ulaşım Hizmeti Sunulması

Toplu Ulaşımla Devam Edebileceğiniz Park AlanlarınınOluşturulması

Trafik Denetiminin Güçlendirilmesi

3’ten Fazla Yolculu Otomobiller İçin Tercihli Yol Uygulaması

Trafik Sıkışıklığının Ücretlendirilmesi

25 Mart 2014 tarihli BAU Ulaştırma Mühendisliği’nin yapmış olduğu İstanbul Ulaşım-Trafik Halk Anketi sonuçları. Link: http://goo.gl/eXyjKt

17. Son 1 yılda trafik ekiplerince yapılan bir uygulamaya takıldınız mı?

18. Son 1 yılda kaç kez ekiplerce yapılan bir uygulamaya takıldınız?

Baz: 33

Bir kez %0 Dört kez %21

İki kez %9 Daha fazla %58

Üç kez %12

57%

43%

Evet Hayır

Yılda ortalama 108.000 kilometre yol

yapan sürücülerin %43 ’ünün trafik

denetimine takılmaması durumu çok anlamlı bir veridir.

Kamyon sürücüleriyle yapılan ankete göre

15. Trafik kurallarına genel uyumunuzla ilgili olarak cevaplarınız

Trafik kurallarınagenel uyum

Hız sınırlarına uyum

Çalışma süresine uyum

Koşulsuz uyarım %2 %2 %4

Uyarım %2 %0 %6

Ne uyarım, ne uymam %0 %12 %12

Pek uymam %16 %12 %8

Hiç uymam %80 %74 %70

Trafik kurallarına uymamak hali %90’a yakın oranlarla korkutucu

düzeydedir.

34. Size okuyacağım cümlelere katılma durumunuzubelirtir misiniz?

Baz: 51

Sürücüler, %90 ’dan fazla oranla elektronik denetim sistemlerine

uyacaklarını söylüyorlar.

Her zaman

BazenHiçbir zaman

Radar uygulamalarının yoğun olduğunu bildiğim bölgelerde hızımı düşürürüm

92% 6% 2%

Kameralı denetim (EDS) yapılan yerlerde kurallara uyarım

94% 4% 2%

Sürekli denetim sağlayan bir sistem olsa, hız ihlali halinde bir uyarı alırsam hızımı yasal sınırlar altında tutarım

92% 4% 4%

3. Trafik Kazalarının En Büyük Nedenlerinden: HIZ

Kaynak: Trafik istatistikleri EGM (2013)

Ölümlü/yaralanmalı kazalarda kusur oranları

Sürücü Yaya Yolcuİnsan

FaktörüAraç Yol

2008 90,53% 8,37% 0,43% 99,33% 0,26% 0,42%

2009 89,60% 9,09% 0,41% 99,10% 0,29% 0,61%2010 89,72% 8,97% 0,36% 99,05% 0,33% 0,63%

2011 90,20% 8,51% 0,39% 99,10% 0,30% 0,60%

2012 89,69% 9,02% 0,41% 99,12% 0,30% 0,57%

2013 87,99% 10,10% 0,88% 98,97% 0,61% 0,40%

Kaynak: Trafik cezası istatistikleri (TUİK 2012)

Kazaların %71’i aşırı hıza bağlı *

Sürücü Kusurları, 2012

Sürücü Kusurları Oran (%)

51/2-a 1,35

51/2-b 0,99

52/1-a 33,80

52/1-b 34,69

52/1-c 0,27

Diğer 28,91

Toplam 100

Trafik istatistikleri EGM (2012)

Sürücü kaynaklı ölümlü/yaralanmalı kazalar

Aşırı Hız43.73%

HatalıSollama14,90%

Kırmızı Işık2.73%

Ters Yön2.53%

Alkollü Araç

Kullanma1.36%

Diğer34,75% *

14.2%

5.1%

5.8%

10.0%

14.7%

16.3%

33.9%

DİĞER

Manevra ihlalleri

Şerit ihlalleri

Arkadan çarpma

Dönüş kurallarına uymama

Geçiş önceliği kuralı

ihlalleri

HIZ İHLALLERİ

Kazaya neden olan unsurlar(Son 3 yıl ortalaması)

Trafik Kaza Nedenleri

Avrupa Birliği aşırı hızı affetmiyor!

1.000 kişiye düşen aşırı hız ceza tutanağı sayısı (yıllık)

Ülke 2006 2007 2008

Hollanda 543 595 558

Avusturya 327 458 456

İsviçre 350 335 n/a

Fransa 114 127 138

Kıbrıs 87 165 137

Slovenya n/a n/a 72

Norveç 52 52 51

Türkiye* 18

Hollanda’nın

1/31’iyiz!

Kaynak: PIN Panellists based on Police data (ETSC 2010, 4th PIN Report)* Emniyet Genel Müdürlüğü (2010 istatistiği)

The European Transport Safety Council

Son 10 yılda AB (28) - Türkiye kaza sayısı karşılaştırması

1.077.700

1.296.636

0

200,000

400,000

600,000

800,000

1,000,000

1,200,000

1,400,000

1,600,000

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

AB Üyesi 28 Ülke Türkiye

Türkiye’de AB üyesi 28 ülkeden daha fazla trafik kazası oluyor.

Kaynak: ETSC 2013, 8th PIN Report * Emniyet Genel Müdürlüğü (2012 istatistiği)

Almanya’daki ölümlü/yaralanmalı kamyon kazalarının gelişimi (1992-2007)

-0.30

8.0010.90 11.90

24.00

29.40

40.0042.40

45.30 46.4050.10

57.90 59.60

74.00

84,90

-1.70

6.30 6.20 -0.60 -2.50-6.90

-2.90

-9.40

-16.80

-24.80 -26.80-31.20

-33.80 -34.00-36,50

-3.80

0.30-3.20

-9.60 -8.80

-19.50

-14.20-9.90

-21.80-25.20 -27.00

-31.80

-38.50-36.40

-40.30-50

-40

-30

-20

-10

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007

Ton Kilometre Ağır Yaralı Ölümcül

19

92

ile

ka

rşıla

ştı

rıld

ığın

da

% d

eğ

işim

Kaynak: StBA, Wiesbaden; DIW, Berlin; ifo, München; Prognos/ProgTrans, Basel; BVU, Freiburg und BGL-Berechnungen

Almanya’daki ölümlü trafik kaza sayılarının gelişimi ve yol güvenliği uygulamaları (1953-2011)

19901960 1970 1980 2000 2010

195312.631

195813.891

197021.332

197416.665

198510.070

199111.300

20016.977

20103.648

20114.009

1957 EylülKırsalda 50 km/h hız limiti

1972 EkimŞehirlerarası hız limiti 100 km/h

1974 MartOtoyollarda hız raporu alınması

1973 Temmuz 0,80 promil alkol sürüş limiti1974 Dünya petrol krizi

1980 Ağustos Motosikletlerde kask kullanım zorunluluğu

1984 Ağustos Emniyet kemeri kullanım ihlallerine ceza

1998 Mayıs 0,50 promil alkol sürüş limiti

Kaynak: dpa, Statistisches Bundesamt

4. İnteraktif Uyarı Sistemi: İUS

Sistem 3 ana bileşenden oluşmaktadır:

1. Donanım1.1. Dijital Takograf Donanımı1.2. Uydu Takipli (Telematik) Donanım1.3. Odometrik Donanım

2. Haberleşme/İletişim

3. Veri Merkezi

Dijital harita, web ve mobil uygulamalar

Halen kullanılmakta olan teknolojiler

Navigasyon

Araç Takip Sistemi

Ülkemizde 750.000 araç takip edilmektedir.

Takograf CAN/OBD II

Kaza Kara

Noktası

Kaza Kara Noktaları (KGM Mart 2014)

Trafik Risk Uyarı Bilgileri

Kaza Kara Noktaları

Yol İnşaat Çalışmaları

Sis, Buzlanma, Yoğun Yağış

Anlık Kaza Bilgilendirme

Sistemin uyarı bilgileri

Sürücü Uyarı Cihazı

Sayın Yolcularımız, yoğun sis bölgesine

girilmektedir.

Sayın Yolcularımız, yoğun sis bölgesine girilmektedir

Sayın Yolcularımız, yoğun sis bölgesine girilmektedir

Yolcu Uyarı Sistemi

Yol durumu bilgilendirmeyolculara güven hissi verir

≈≈≈≈

Yolcu Uyarı Sistemi (emniyet kemeri kullanımı)

Buzlanma var, dikkatli olun

Binek araçların Akıllı Ekranları da sisteme dahil olabilir.

Prototip test edildi, çalışıyor!

İTD Sistemi’nin avantajları…

7/24 denetim ve izleme imkanı:

Dijital Harita üzerinden anlık konum ve hız tespiti

Sürücü ile interaktif iletişim

Etkili caydırıcılık

Sürücü davranışını kalıcı olarak değiştirir

Dijital takograf uygulaması başladığında cihazdaki verilerin okunacağı, aktarılacağı, depolanacağı, analiz edileceği sistemin kamu bünyesinde oluşturulması,

Hızın denetim altına alınabilmesi için, akıllı sistemler yardımı ilesadece noktasal bazda değil, koridor boyunca hız denetimininyapılması,

Dijital takograf veya araç içerisine takılan ikinci bir cihazdan toplanan verilerin standart bir platform üzerinden yönetilmesi ve bu platformun veri işlenmesine uygun şekilde tasarlanması,

EGM kontrolünde özellikle ağır taşıt sürücüleri için “sürücüveritabanın” oluşturulması ve periyodik analizlerle takip edilmesi,

EGM ve Meteoroloji arasında canlı veri paylaşımının sağlanması vekritik kesimler öncesinde karayolu ile ilgili bilginin araçtaki radyofrekansı farketmeksizin (HAR-Highway Advisory Radio) sürücülerinbilgilendirilmesi.

BAHÇEŞEHİR ÜNİVERSİTESİ

Ulaştırma Mühendisliği Bölümü

ve

Ulaştırma Uygulama Araştırma

Merkezi (UYGAR)

Teşekkürler.

E-mail : mustafa.ilicali@bahcesehir.edu.tr

Web : www.mustafailicali.com

Twitter : @m_ilicali