toplu taşımacılığın organizasyonu
DESCRIPTION
Toplu Taşımacılığın Organizasyonuİdareler ile İşletmeciler Arasındaki İlişkilerin Yönetimiİstanbul Üniversitesi Toplu Taşımacılık Yönetimi DersiÖğr. Grv. Kaan YıldızgözTRANSCRIPT
Toplu TaĢımacılığın OrganizasyonuĠdareler ile ĠĢletmeciler Arasındaki
ĠliĢkilerin Yönetimi
Ġstanbul Üniversitesi Toplu TaĢımacılık Yönetimi Dersi
18 Ekim 2010Kaan Yıldızgöz
Karar Alma Sürecine Temel YaklaĢım
Seviyeler
• Stratejik
• Taktik
• Operasyonel
Politika
Yönetim
STRATEJĠK
TAKTĠK
OPERASYONEL
Ulaşım Politikasının Belilrnmesi
Genel Hizmet Özelliklerinin Belirlenmesi (Bölge, Network, Tür)
Ulaşım Arzının Belirlenmesi (Miktar, Nitelik)
Ücret Politikası, Tarife
İşletme ve Bakım
Maliyet Yönetimi
Toplu TaĢımacılık Organizasyonun ÇeĢitli Seviyeleri
Günlük
Orta
Uzun Dönem
Toplu TaĢımcılıkta PaydaĢlar
Vatandaşlar / Yolcular
Politikacılar / Belediye Meclisi/ Belediye Başkanı
İşletmecilerToplu Taşımacılık
Otoritesi /İdaresi
Müşteri İlişkisi
Kontrat İlişkisi
Vatandaş İlişkisi
Yönetimsel İlişkisi
Pazar KoĢullarına GöreToplu TaĢımacılığın Organizasyon Türleri
İDARE GİRİŞİMİ
DOĞRUDAN
YÖNETİM
DELEGE EDİLMİŞ
YÖNETİM
KAMU ŞİRKETLERİ ÖZEL ŞİRKETLER
PAZAR GİRİŞİMİ
OTORİTELİ REJİM GİRİŞE AÇIK PAZAR
KAMU ŞİRKETLERİ ÖZEL ŞİRKETLER
Toplu TaĢımacılıkta Organizasyonel Türlerin Kıyaslanması
• Esneklik
• Üretimde Verimlilik
Dezavantajlar
Deregülasyon
Rekabetin
Yönetilmesi
Ġdare Ġnsiyatifi
• Toplu Taşımacılık şebekesinin
dağılımı ve entegrasyonunda zayıflık riski
• Düşük kalite riski
• Şeffaflık
• Eşitlik•Rekabetçi Baskı
• Çok yoğun ve uzun
prosedürler
• İstikrar
•Entegre Toplu Taşıma Ağı
•Finansal erişilebilirlik
• Verimsiz işletmeden
kaynaklanan yüksek maliyetler
Organizasyonel
Sistemler Avantajlar Dezavantajlar
Toplu TaĢımacılık Ġdarelerinde ÇeĢitli Organizasyon Türleri
1. Politik Seviye tarafından toplu taşımacılık şebekesinin organizasyonu ve planlaması için kurulurlar – Madrid, Barselona, Paris, Lyon, Münih, Berlin, Prag, Amman
2. Uzun zamandır taşımacılık işletmecisi olan kurumlar toplu taşımacılık idaresine dönüşür.– Stokholm’de 10 yıldan uzun süre toplu taşımacılık işletmecisi olan SL,
kendi ulaşım türlerine ait alt bölümlerini bir süre sonra bağımsız işletmecilere dönüştürmüş sonrasında özelleştirmiştir. SL halihazırda sadece toplu taşımacılık şebekesinin planlanması ve işletcilerle kontratların yapılmasından sorumludur.
– Transport for London, Roma ve Milan...
Toplu TaĢımacılık Ġdarelerinde ÇeĢitli Organizasyon Türleri
3. Toplu Taşımacılığn dışında da konularla ilgilenen toplu taşımacılık idareleri– Kopenhag, Helsinki, Dubai– Kopenhag’da HT önce toplu taşımacılıktan sonra idare görevini
yürütüyordu, akabinde HT’ninde görevlerini alan HUR kuruldur. HUR aynı zamandaKopenhag bölgesinde turizm ve kültür aktivitelerinden de sorumlu.
– Dubai Road Transport Authority ulaşım ve trafikle ilgili tüm konulardan bütün ulaşım modlarında sorumlu olarak kuruldu. Planlama, altyapı yapımı, regülasyon ve kontrolden sorumlu. Ayrıca, otobüs, taxi ve deniz ulaşımın (abra) işletmecikliğinden sorumlu.
– Helsinki
Toplu TaĢımacılık Ġdarelerinde ÇeĢitli Organizasyon Türleri
1. Geçmişten Gelen Kamu Monopolleri
2. Lokal Özel İşletmeciler
3. Uluslararası Özel İşletmeciler (Global Oyuncular)
Toplu TaĢımacılık ĠĢletmecilerinde ÇeĢitli Organizasyon Türleri
• 1980’lerden sonra toplu taşımacılık hizmetlerinde liberalizasyon
• İlk önce UK, İskandinav ülkeleri ve Australasia
• Global işletmecilerin giderek artan yayılımı
• Özel işletmecilerin yansıra kamu tarafından sahip olunan bazı işletmecilerde uluslarlası pazara çıktı. (RATP Paris, BVG Berlin, Hamburger Hochbahn, TMB Barselona)
Global Toplu TaĢımacılık ĠĢletmecileri
Global Toplu TaĢımacılık ĠĢletmecileri
Global Toplu TaĢımacılık ĠĢletmecileri
• Araç Parkı Büyüklüğü
Global Toplu TaĢımacılık ĠĢletmecileri
KARAYOLU
ÖZEL ARAÇLAR
MINIBUS
I.E.T.T.
RAYLI SİSTEMLER
T.C.D.D.
ISTANBUL ULASIM
DOLMUS
TAXI
DENİZ
ÖZEL TEKNELER
I.D.O.
ÖZEL HALK OTOBÜSÜ
SERVİSLER
Ġstanbul’da UlaĢım Türleri
Ġdareler ile ĠĢletmeciler Arasındaki ĠliĢkilerin Yönetimi
Kontratlarde belirlenmesi gereken temel prensipler:
• Risklerin Dağılımı• İşletme Maliyetleri – (Endüstriyel Riskler)
• Ticari Gelirler (Ticari Riskler)
• Hakediş hesaplama türleri
• Tüm konulara ilişkin yetki ve sorumlulukların ĠDARE VE ĠġLETMECĠ ARASINDA NET DAĞILIMI
Kontrat Ġçerikleri (I)
• Hizmetlerin Tanımlanması– Güzergah, – Seyahat süresi,– Tarife, – Özel hizmetler.
• Bilet Ücretleri– Ücretleme,– İndirimli ve Ücretsiz Gruplara İlişkin Politikalar.
• Çalışan ve Çalıştırma Koşulları– Maaşlar, Çalışma Saatleri, – Kontrat süresi sonrası veya Kontrat iptali durumunda,
çalışanların durumu
Kontrat Ġçerikleri (II)
• Hizmet Kalitesi
Kontrat Ġçerikleri (III)
• Pazarlama
• Gelir Toplama ve Gelirlerin Yönetimi– Ücret Gelirleri– İkincil Gelirler (Reklam, Kira...)
• İşletmeci Hakedişleri – Bonus & Malus
• Varlık Yönetimi
• Kontrat Denetimi
Kontrat Türlerine Göre Risklerin PaylaĢımı
Yönetim Kontratı
Gross CostKontrat
Net Cost Kontrat
İdare Riski
Oprt.Riski
İdare Riski
Oprt.Riski
İdare Riski
Oprt.Riski
EndüstriyelRiskler
(Maliyetler)
X X X
Ticari Riskler(Gelirler)
X X X
Risklerin ve Sorumlulukların Dağılımı
Ġdare Tarafından
Gross-Cost Gross-Cost + TeĢvikler
Kontrollü Net-Cost
Net-Cost Deregüle
Gelir Ġdare Ġdare Ġdare /OP OP OP OP
Fiyatlama Ġdare Ġdare Ġdare Ġdare /OP OP OP
Tarife Planlama
Ġdare Ġdare Ġdare Ġdare /OP OP OP
Kalite Ġdare Ġdare Ġdare /OP OP OP OP
ĠĢletme Maliyeti
Ġdare OP OP OP OP OP
Sübvansiyon Ġdare Ġdare Ġdare Ġdare Ġdare -
Pazalama Bilgisi
Ġdare Ġdare Ġdare Ġdare /OP Ġdare /OP OP
Duraklar Ġdare Ġdare Ġdare Ġdare /OP Ġdare /OP OP
Bilet SatıĢ Ġdare Ġdare /OP Ġdare /OP OP OP OP
ĠĢletme Ġdare OP OP OP OP OP
Brüksel’de Ġdare –ĠĢletmeci Kontratı
• Brüksel Bölge Yönetimi & STIB
• 5 Yıllık
• Sorumluluk, Görevler, İşbirliği Kuralları, Kontrol Biçimleri
• Prosedürler, Kalite Hedefleri, Sefer Tarifeleri Politikası, Finans ve Değerlendirme
Toplu TaĢımacılığın OrganizasyonuĠdareler ile ĠĢletmeciler Arasındaki
ĠliĢkilerin Yönetimi
Ġstanbul Üniversitesi Toplu TaĢımacılık Yönetimi Dersi
18 Ekim 2010Kaan Yıldızgöz