Ozan Cengiz, Orhun Ufuk Tipi, Meriç Ülgen, Emir Şenocak

Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi 1. Sınıf

http://www.printable-math-worksheets.com/mathematicians.html

1. Giorgio A, De Stefano N. Clinical use of brain volumetry. J Magn Reson Imaging. 2013;37:1-14.2. Geuze E, Vermetten E, Bremner JD. MR-based in vivo hippocampal volumetrics: 2. Findings in neuropsychiatric disorders. Mol Psychiatry. 2005;10:160-184.3. Geuze E, Vermetten E, Bremner JD. MR-based in vivo hippocampal volumetrics: 1. Review of methodologies currently employed. Mol Psychiatry. 2005;10:147-159.4. Yucel K, Taylor VH, McKinnon MC, Macdonald K, Alda M, Young LT, MacQueen GM. Bilateral hippocampal volume increase in patients with bipolar disorder and short-term lithium treatment. Neuropsychopharmacology. 2008;33:361-367. 5. Palmen SJ, Durston S, Nederveen H, Van Engeland H. No evidence for preferential involvement of medial temporal lobe structures in high-functioning autism. Psychol Med. 2006;36: 827-834. 6. http://sportsci.org/resource/stats/xrely.xls

Stereolojiİki boyutlu görüntülerden hacim hesaplaması

Stereolojinin babası ünlü İtalyan matematikçi Francesco Cavalieri’dir.

Bonaventura Francesco Cavalieri

Stereolojinin prensipleri kullanılarak Toplam alan x Kesit kalınlığıToplam alan x Kesit kalınlığı

Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG)’de 1980’lerin sonlarından, 1990’ların başından itibaren beyin yapılarının hacimleri sağlıklı kontroller ve nöroloji/psikiyatri hastalarında karşılaştırılmaya başlanmıştır.

Son 25 yılda onlarca Son 25 yılda onlarca nörolojik ve psikiyatrik hastalıktanörolojik ve psikiyatrik hastalıkta

yüzlerce kranial MRG’ de hacim çalışması (1,2)yüzlerce kranial MRG’ de hacim çalışması (1,2)

İşlenmemiş hacim (Raw volume)İşlenmemiş hacim (Raw volume)İlgilenilen yapının (hippocampus, amigdala v.b.) görüldüğü her kesitte

alanı çizilerek yapılan ölçümlerde elde edilen hacim

Bir beyin yapısı hacim ölçümü projesinde işlenmemiş (ham) hacmin, beynin boyutuna göre değerlendirilmesi gerekir (3). Toplam İntrakranial Hacim (TİKH) daha önceki çalışmalarda olduğu gibi her iki kesitte bir beyin çizilerek yapılır (4).

Her iki kesitte bir TİKH ˜ 70- 80 dak. süreHer dört kesitte bir TİKH güvenilir mi?

Migren ile ilgili MRG’de hacim ölçme projesinde, TİKH’leri ölçme görevini üstlenmek üzere dört öğrenci (Ozan, Ufuk, Meriç ve Emir) Dr.Kaan Yücel (Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Anatomi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi) tarafından internetten bedelsiz olarak indirilen AFNI (Analysis of Functional Neuromaing) programında eğitildi.

http://afni.nimh.nih.gov/afni Palmen ve ark. (5) çalışmalarında kullandığı MRG parametreleri kullanılmıştır. TİKH çizimleri sagittal planda 10 sağlıklı bireyin kranial MRG’lerinde gerçekleştirilmiştir. Herhangi bir beyin yapısı MRG hacim ölçme çalışmasında esas ölçen kişiler (İng. primer rater) en az 10 beyni iki kez ölçerler. Öğreten kişi –ikincil ölçen kişi- (secondary rater) ise bir kez ölçer. Ölçen kişiler arası güvenilirlik, ölçen kişinin kendi içinde güvenirliği hesaplanır. MRG hacim çalışmalarında 0.90 ve üstü ICC (Intra-class coefficient) değeri uygun olarak değerlendirilir. Biz öncelikle, intrakranial hacim (dura mater altında yer alan beyin omurilik sıvısının altında yer alan beyin dokusunun hacmi) ölçüm protokolünün çalışıp çalışmadığına 10 sağlıklı olgunun beyninde baktık.TİKH= Toplam piksel sayısı x 2 x voxel hacmi Daha sonra 4 birincil ölçen kişiden 3’ünün (Ozan, Ufuk ve Meriç) orijinal çizimlerini (her iki kesitte bir), her dört kesitte bir olacak şekilde tekrar değerlendirdik. TİKH= Toplam piksel sayısı x 4 x voxel hacmi

Ölçen kişi Ortalama ± Standart Sapma (mm3)2 kesitte bir

Ortalama ± Standart Sapma (mm3) 4 kesitte bir

ICC (Intra-class coefficient)

Kaan 1204875,98 ± 87202,52 1091588,7 ± 373921,8 1,000

Ozan 1207814,19 ± 83018,70 1207471,8 ± 83452,1 1,000

Meriç 1217330,21 ± 77564,54 1217307,8 ± 77812,7 1,000

Ufuk 1192899,87 ± 80622,83 1191499,9 ± 75919,0 0,996

1. TİKH protokolü çalışıyor mu? (n=10)

Dr. Kaan Yücel’in 10 olguda TİKH ölçümlerine göre dört birincil ölçen kişinin güvenilirlik değerlendirmeleri (inter-rater reliabilities) (6)

Ozan’ın birinci ve ikinci kez ölçümlerinin güvenilirliği (intra-rater reliability) ICC = 0.988Alt-üst güvenirlik sınırları= 0.956 - 0.997

2. TİKH’i her 4 kesitte bir ölçmek güvenilir mi? (n=10)

Şekil 1. T-1 ağırlıklı kranial sagittal MRG’de sağ hemisferde intrakranial alanın çizilmesi.

İki kesitte bir (orijinal protokol) ve dört kesitte bir beynin çizilmesi ile dört ölçen kişinin (Kaan, Ozan, Ufuk ve Meriç) TİKH ortalama ve standart sapma değerleri

Şekil 2. Ozan’ın her iki yaklaşımla değerlendirilen TİKH ölçümlerix- ekseni: TİKH, (mm3 ), y- ekseni= olgular

Şekil 3. Ufuk’un her iki yaklaşımla değerlendirilen TİKH ölçümlerix- ekseni: TİKH, (mm3 ), y- ekseni= olgular

Şekil 4. Meriç’in her iki yaklaşımla değerlendirilen TİKH ölçümlerix- ekseni: TİKH, (mm3 ), y- ekseni= olgular

ICC Alt-üst güvenilirlik sınırlarıOzan 0.991 0.967 – 0.988Ufuk 0.997 0.989 – 0.999Meriç 0.983 0.929 – 0.996Emir 0.988 0.953 – 0.997