Tng quan ngnh hng nha Vit Nam - Phn 1 Ngnh sn xut sn phm nha l mt trong nhng ngnh cng nghip ang pht trin nhanh nht ti Vit Nam vi tc tng trng trung bnh trong 10 nm tr li y l 15 20%. Tng doanh thu ca ngnh nm 2008 t 5 t USD, tng 26% so vi cng k nm trc. Vit Nam sn xut rt nhiu chng loi sn phm nha bao gm sn phm ng gi, gia dng, vt liu xy dng, thit b in v in t, linh kin xe my v t v cc linh kin phc v cho ngnh vin thng v giao thng vn ti.

Tiu dng trong v ngoi nc tng to iu kin thun li cho ngnh sn xut nha Vit Nam tng trng nhanh trong nhiu nm ti. Chnh ph t ra k hoch tng trng ngnh giai on 2006 2010 l 15%/nm. Hip hi Nha c tnh rng nm 2009 ngnh sn xut nha trong nc s t sn lng l 3,2 triu tn, tng t 2,3 triu tn nm 2008; v kim ngch xut khu nm 2009 s t 1 t USD, tng 15,9% so vi nm 2008.

Vit Nam l nc nhp khu rng nguyn liu nha, cc cht ph gia, my mc v thit b phc v cho ngnh sn xut nha. Trung bnh hng nm, Vit Nam nhp khu t 70 n 80% nguyn liu nha, trong c hn 40 loi nguyn liu khc nhau v hng trm loi cht ph gia. Vit Nam nhp khu hu nh tt c cc thit b v my mc cn thit cho ngnh sn xut nha, ch yu l t cc nc chu v chu u.

Nhu cu th trng K t nm 2000 tr li y, ngnh cng nghip sn xut nha ca Vit Nam duy tr tc tng trng cao nh tiu dng trong nc v xut khu khu tng mnh. Tiu th nha bnh qun theo u ngi ti Vit Nam nm 1975 ch mc 1kg/nm v khng c du hiu tng trng cho n nm 1990. Tuy nhin, k t nm 2000 tr i, tiu th bnh qun u ngi tng trng u n v t mc 12kg/nm v nh cao l nm 2008 l 34kg/ngi. Chnh ph hy vng n nm 2010 sc tiu th bnh qun u ngi s l 40kg/nm. Tiu th sn phm nha tng to ra mt ln sng u t trc tip nc ngoi ti Vit Nam, to iu kin thun li cho ngnh xy dng, giao thng vn ti v cc ngnh sn xut khc pht trin.

Hnh 1: Tiu th sn phm nha bnh qun theo u ngi ti Vit Nam (n v: kg/ngi)

Ngun: B Cng Thng

Trong khi , xut khu sn phm nha tng cng kch thch s tng trng ca ngnh sn xut nha ti Vit Nam. Nha l mt trong nhng mt hng xut khu c tc tng trng nhanh nht ti Vit Nam trong 5 nm tr li y. Theo mt s bo co, d bo nm 2009 kim ngch xut khu nha tng 15,9%.

Sn phm nha Vit Nam c tim nng pht trin rt ln to c v th vng chc trn th trng quc t. Nm 2008, tng doanh thu mt hng nha ton cu khong 400 t USD trong s , nha vt liu chim 50%, nha bn thnh phm chim 25% v 25% l nha hon chnh. Doanh thu nha hon chnh t khong 100 t USD s tip tc m ra nhiu c hi xut khu cho sn phm nha ca Vit Nam. Sn phm nha Vit Nam c v th kh cnh tranh trn trng quc t nh vo (1) vic p dng cc cng ngh sn xut tin tin; (2) c hng nhng u i v thu quan v (3) c kh nng thm nhp th trng tt.

Hnh 2: Kim ngch xut khu nha ca Vit Nam t nm 2004 n nm 2009 (n v: triu USD)

Ngun: Hip hi nha Vit Nam

Sn phm nha Vit Nam hin c mt ti hn 55 nc trn th gii, bao gm cc nc Chu , Chu M, Chu Phi, Chu u v Trung ng. 10 th trng xut khu ln nht ca Vit Nam l Hoa K, Nht Bn, Campuchia, c, Anh, H Lan, Php, i Loan, Malaysia v Philippines. V hin c 530 cng ty nha ti Vit Nam hot ng trong lnh vc xut khu.

Tham kho mt s th trng xut khu sn phm nha t kim ngch cao Th trng Thng 3/2010 (USD) So T2/2010 So T3/2010 Nht Bn M H Lan c Anh 21,807,579 8,584,888 4,848,555 6,001,882 3,839,701 64% 64% 51% 90% 48% 113% 36% 70% 43% -45% 61% 93% 34% 34% 181% 142%

Campuchia 4,999,245 Malaysia Philippin 2,921,517 3,136,487

Indonesia Php

4,409,497 2,571,649

182% 117%

418% 39%

Ngun: Hip hi nha Vit Nam

Nhm p ng nhu cu sn xut nha ngy cng tng do s gia tng mnh trong tiu dng c trong v ngoi nc, Vit Nam phi nhp khu nhiu hn nha nguyn liu cng nh thit b v my mc sn xut.

Hin nay, Vit Nam phi nhp khu t 70-80% nha nguyn liu cn thit cho hot ng sn xut. Theo Hip hi nha Vit Nam, ch c 300 nghn tn nguyn liu nha, ch yu l polyvinyl clorua (PVC) v Polyethylene Telephthalete (PET) c sn xut trong nc, trong khi ton ngnh cn phi nhp khu ln n 1,6-1,7 tn nguyn liu nha mi nm cng vi hng trm cc ph gia phc v nhu cu sn xut. Kim ngch nhp khu nha nguyn liu ca Vit Nam tng 16%/nm t nm 2000. Trong nm 2008, cc cng ty nha ti Vit Nam nhp khu 1,7 tn nha nguyn liu tr gi khong 3 t USD; trong , Polypropylene (PP), nha polyetylen (PE) v Polystyrene (PS) chim tng ng khong 39%, 27% v 8%.

Hnh 3: Kim ngch nhp khu nha nguyn liu ca Vit Nam (n v: triu USD)

Ngun: Hip hi nha Vit Nam

Vit Nam nhp khu nha nguyn liu ch yu t i Loan, Hn Quc, Thi Lan, Singapore, Nht Bn, Malaysia, Hoa K, Trung Quc v Rp X-t.

Ngoi vic nhp khu 70% - 80% nguyn liu nha u vo mi nm, Vit Nam nhp khu hu nh tt c cc thit b v my mc cn thit sn xut cc sn phm nha. Phn ln cc thit b v cc loi my sn xut nha c nhp khu t mt s nc chu bao gm i Loan, Trung Quc, Hn Quc, v Nht Bn. Ngoi ra, Vit Nam cn nhp khu mt s lng cc thit b sn xut nha v my mc t c v . Nm 2008, nhp khu thit b sn xut nha v my mc t Hoa K c tnh t 2,5% tng kim ngch nhp khu. Hnh 4: Nhp khu thit b v my mc sn xut nha ca Vit Nam (n v: triu USD) Th trng nhp khu 2005 i Loan Trung Quc Hn Quc Nht Bn c Hoa K Cc quc gia khc Tng 44,1 25,8 12,7 32,9 7 6,5 3,64 12,96 145,6 2006 44,2 38 14,3 34,2 10,5 4,8 4,34 23,26 173,6 2007 68,8 66,9 61,8 44,8 12,8 11,5 7,92 42,35 316,8 2008 72,24 70,25 64,89 47,04 13,44 12,08 8,32 49,53 363,76

Ngun: Thu thp t nhiu ngun khc nhau Ngnh nha Vit Nam chim lnh th trng th gii (Sep 18, 2010) Ngnh nha Vit Nam hin c mt ti hn 40 quc gia v vng lnh th trn th gii v ang hng n con s 1 t USD gi tr xut khu (XK), tng gn 43% so vi nm trc.

Trong 3 thng u nm - thi gian m cc giao dch cha thc s si ng, con s ny t mc tng trng trn 35% so vi cng k nm ngoi, vi tng gi tr gn 200 triu USD, trong sn phm nha bao b tip tc chim u th vi t l 80%. Thi gian gn y, nha c nh gi l mt trong nhng mt hng c tc tng trng XK nhanh nht c nc (ch ng th 4 sau c kh, ht tiu v c ph) vi nhng th trng XK cn ht sc rng ln v khng qu kh thm nhp. Theo C quan thng k Lin hip quc, i vi mt hng nha, VN l nc c kh nng thm nhp th trng tng i tt, c hng mc thu thp hoc i x ngang bng cc nc XK khc hu ht cc th trng. Bn cnh , sn phm nha nc ta ang c nh gi c sc cnh tranh cao, tip cn cng ngh sn xut hin i ca th gii v c th trng chp nhn. Ngoi Nht Bn vng th cnh tranh, cc DN VN ang ngy cng th hin quyt tm nng ng hi nhp trong vic vn ti nhng th trng mi nh Trung Quc, n , Trung ng, chu Phi v cc nc thnh vin mi ca EU - vn l nhng khu vc c nhu cu cao khng ch v sn phm bao b m cn v cc sn phm nha tiu dng v xy dng. Bn cnh , ngay trn sn nh, sn phm nha cng c mt trong hu ht cc ngnh, t cng nghip, nng nghip n giao thng vn ti, xy dng... Nhng sn phm i hi cht lng cao nh ng dn du, nha cho t hay my vi tnh cng c cc DN sn xut thnh cng thay th nhp khu (NK) m in hnh l nhng tn tui nh Tin Phong, Phng ng, Tn Tin, Bnh Minh... Tuy nhin, trong iu kin phn ln nguyn liu nha phi NK t nc ngoi, vic gi nguyn liu nha tng lin tc theo gi du th gii, cng vi s bp bnh ca mt s ngun hng, to sc p khng nh trong qu trnh sn xut kinh doanh nha. S l thuc nguyn liu u vo NK lun l thch thc ln i vi cc DN trong ngnh. Hin mi nm ngnh nha cn 1,5 triu tn nguyn ph liu, trong khi sn xut ni a mi p ng khong 300.000 tn. ng thi, cc DN cha c chin lc lu di v xc tin thng mi, qung b thng hiu v cha thm nhp trc tip vo h thng phn phi hay m h thng bn hng ti cc th trng XK. Chnh iu ny hn ch gi tr gia tng ca sn phm XK. Hin th trng th gii c 3 khu vc trng yu ca mt hng ny l M, EU v Nht. Ch ring lnh vc bao b nha, mi nm EU nhp hn 500.000 tn v Nht l 480.000 tn, trong khi ngnh nha VN ti c 3 th trng ln ny ch c mt th phn khim tn (cha n 1% M, gn 3% Nht v khong 5% EU). Ngnh nha nc ta vn cha th nhanh chng chim lnh th trng, bi gi sn phm nha trong nc cao hn gi XK. Ngoi ra, vic huy ng vn

ln mt bng m rng sn xut khng n gin, bi hu ht DN trong ngnh l va v nh. Bn cnh vic ngnh nha thiu ngun nguyn liu ti sinh sch c th h gi thnh, vic thiu ht ngun nhn lc cht lng cao cng ang l bi ton kh vi cc DN, cn tr n lc m rng th phn ra nc ngoi.Theo B Cng thng, cc DN trong ngnh cn lin kt hp tc thc hin cc hp ng ln v lu di, thay v tn ti ti 1.400 DN song ch yu vn l quy m va, thm ch nh l nh hin nay. V sn phm, B khuyn co DN tng u t v p dng cng ngh mi cho cc sn phm nha k thut cao, c bit l cc loi bao b c th t hy bo v mi trng, cc sn phm phc v ni a ha ngnh t, xe my, in t, sn phm phc v sn xut nng nghip v h tng cp thot nc, cc sn phm nha tiu dng, chi tr em... Mt vn ln nht t ra l kh nng p ng yu cu t pha nh NK (ch yu v mt s lng v chng loi sn phm) cn kh hn ch. Do vy, nu c th gii c bi ton nguyn liu u vo, mu m sn phm cng nh p ng nhng n hng ln, mt hng nha VN hon ton c kh nng XK vi quy m ln do nhu cu ca th gii v mt hng ny rt cao, vi mc tng trng bnh qun NK trn 7%/nm. (Theo bavigreen.com.vn) Tng quan ngnh hng nha Vit Nam - Phn 2 S liu th trng (a) Sn lng nha: 10 nm tr li y, sn lng nha ca Vit Nam tng trng nhanh v u n vi tc trung bnh l 15%/nm. Bt chp suy thoi kinh t ton cu v bin ng gi vt liu nha trong nm 2008, sn lng nha Vit Nam vn t 2,3 triu tn, tng 22% so vi nm 2007. D kin tng sn lng ca c nc s tip tc tng trong nhiu nm ti.

Hnh 5: Sn lng nha Vit Nam giai on 2000-2010 (n v: nghn tn)

Ngun: Hip hi nha Vit Nam

Trong tng sn lng nha hng nm, sn phm nha bao b chim khong 36% trong khi nha vt liu xy dng, gia dng v cc loi dnh cho cc ngnh cng nghip khc nh in t, in, giao thng vn ti ln lt chim khong 16%, 36% v 12% tng ng.

(b) Cng ngh sn xut nha Cc cng ngh m Vit Nam s dng sn xut cc sn phm nha bao gm: Cng ngh phun p (Injection technology) - cng ngh ny c s dng lm cho cc thnh phn nha v ph tng cho cc thit b in t, in lc, xe my v ngnh cng nghip t. Theo cc chuyn gia cng nghip, c khong 3.000 loi thit b phun p ti Vit Nam.

Cng ngh n-thi (Blow-Extrusion technology): y l cng ngh thi mng, sn xut ra cc loi vt liu bao b nha t mng, dng trong cc cng ngh thi ti PE, PP v mng (cn mng PVC). Hin nay nhiu doanh nghip nha s dng cng ngh n thi bng nhiu thit b nhp t cc nc, nhiu th h sn xut cc sn phm bao b nha.

Cng ngh sn xut nha s dng thanh Profile (Profile Technology): Vit Nam, cng ngh ny c s dng lm cc sn phm nh ng thot nc PVC, ng cp nc PE, ng nhm nha, cp quang, ca ra vo PVC, khung hnh, tm lp, ph tng, v.v

Ni chung, rt nhiu cng ngh sn xut nha tin tin ang c p dng ti Vit Nam, tuy nhin cha c ph bin. T nm 2005, nhiu nh sn xut nha ti Vit Nam u t ng k vo vic nng cp trang thit b sn xut v my mc ca h ci thin sn phm nha ca h v cht lng v thit k, t nng cao kh nng cnh tranh ti th trng trong nc v quc t. V d, mt vi cng ty ln ang sn xut sn phm nha cht lng v cng ngh cao s dng thit b tin tin v my mc nhp khu t c, Italy v Nht Bn. Xu hng ny s tip tc khi m ngnh cng nghip nha Vit Nam phn u duy tr kh nng cnh tranh ca mnh v m rng nng lc thm nhp trn th trng th gii.

(c) Cc doanh nghip nha n nay, c khong 2.000 doanh nghip nha, ch yu min Nam. S lng doanh nghip ti thnh ph H Ch Minh v cc tnh ln cn nh ng Nai, Bnh Dng v Long An chim 80% tng s lng DN nha trn c nc trong khi s lng DN min Bc v min Trung ch chim 15% v 5%.

Trong khong 2.000 doanh nghip trong ngnh nha, hu ht l nhng doanh nghip va v nh (SMEs), doanh nghp t nhn (chim 90%).

(d) K hoch pht trin ngnh nha nm 2010 - p dng cng ngh tin tin m bo sn phm nha Vit Nam p ng yu cu v cht lng, an ton, v sinh v tc ng mi trng theo quy nh ca Vit Nam v quc t, t nng cao nng lc cnh tranh trong v ngoi nc; - u t xy dng nh my sn xut vt liu nha, bn thnh phm, ha cht, ph gia, v khun mu; - Sn xut cc sn phm nha cng ngh cao v sn phm nha dnh cho xut khu - Pht trin ngnh ch bin cc cht thi t sn phm nha v nha nguyn liu

Di y l mt s mc tiu t ra trong nm 2010: - Tc tng trng hng nm: 15% - Tiu th sn phm nha theo u ngi: 40kg/nm

- Nha vt liu sn xut trong nc p ng c 50% nhu cu th trng - 132,000 b khun mu/nm - Xy dng mt c s ch bin cht thi nha vi cng sut 200.000 tn / nm

Trin vng Do nhu cu cp thit cn phi nng cp cng ngh sn xut v a dng ha sn phm duy tr v tng kh nng cnh tranh trong v ngoi nc, Vit Nam nhp khu nhiu trang thit b v my mc sn xut nha tin tin hn cng vt liu nha cht lng cao hn.

Chnh Ph ph duyt v quy hoch tng th pht trin ngnh Nha Vit Nam n nm 2010; trong tp trung vo cc d n sn xut nguyn liu nha. Hin nay, nhiu d n nguyn vt liu cho ngnh nha c u t xy dng nh: nh my sn x ut PP1, PP2, nh my sn xut P E Nu cc d n mi ny uc thc hin ng tin th n ht nm 2010 th cc nh my mi ny c th nng tng cng sut sn xut thm 1.2 triu tn/nm. Do c th gip cc doanh nghip ch ng hn trong ngun cung nguyn liu u vo v gim ri ro bin ng gi nguyn liu v ri ro v t gi. (theo bo co ca SBBS).

Mc tiu sn lng nguyn vt liu trong nc nm 2010 (tn/nm) Nguyn liu 1 2 3 4 5 6 Bt PVC Ht PP Ht PE Mng BOPP Ho do DO P Ht PS Tng cng Ngun: B Cng Thng 2010 5 00.000 4 50.000 4 50.000 4 0.000 6 0.000 6 0.000 1.560.000

Cc nh cung cp chnh Hin nay, vt liu nha PVC v PET c th c p ng trong nc. C hai nh sn xut PVC vi cng sut tng hp 200.000 tn/nm, trong 30% l dnh cho xut khu v 70% l dnh cho th trng trong nc. l Cng ty TPC Vina v Cng ty Nha v Ha cht Ph M. Ngoi ra, cn c Cng ty Formusa Vit Nam, cng ty 100% vn ca i Loan vi cng sut sn xut nguyn liu nha PET l 145.000 tn/nm.

Tuy nhin, Vit Nam vn phi nhp khu 70 - 80% nguyn liu nha, ch yu l PP, PE, PS v Polyester v hu ht cc thit b v my mc cn thit cho sn xut sn phm nha.

Hnh 6: Cc nc cung cp chnh nguyn liu nha cho Vit Nam

Ngun: Hip hi nha Vit Nam

Vit Nam nhp khu khong 95% cc loi thit b v my mc sn xut nha. Nm 2008, kim ngch nhp khu my mc v thit b sn xut nha khong 363,760 triu US$. Cc nc m Vit Nam nhp khu chnh cc loi thit b v my mc sn xut nha nm 2008 l i Loan, Trung Quc, Hn Quc v Nht Bn.

Hnh 7: Cc nh cung cp chnh my mc v thit b sn xut nha cho Vit Nam

Ngun: Hip hi nha Vit Nam