TÜRKİYE’DEKİ RÜZGAR ENERJİSİ YATIRIMLARINA GENEL BAKIŞ Overview of Wind Energy Investments in Turkey

ETK Uzman Yrd. /Asst. Energy & Natural Resources Specialist Ozan SOYDAŞ

Türkiye Offshore Energy Conference

19/06/2013

İTÜ Süleyman Demirel Arts and Conference Center - İstanbul

TÜRKİYE’NİN ELEKTRİK KURULU GÜCÜ (31/05/2013 itibariyle) Installed Electricity Capacity of Turkey (As of 31/05/2013)

3,2

6,9

20

,3

35

,6

58

,3

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

19

70

19

72

19

74

19

76

19

78

19

80

19

82

19

84

19

86

19

88

19

90

19

92

19

94

19

96

19

98

20

00

20

02

20

04

20

06

20

08

20

10

20

12

Bin

MW

TÜRKİYE'NİN ELEKTRİK KURULU GÜÇ GELİŞİMİ Turkey’s Installed Electricity Capacity

2/23

HİDROLİK 20.380,9

34,9%

D.GAZ +LNG 17.402,7

29,8%

KÖMÜR 12.427,8

21,3%

ÇOK YAKITLILAR 3.939,9

6,8% FO+ASF.

+NAF.+MOT. 1.362,3

2,3%

RÜZGAR 2.457,9

4,2%

B.KÜTLE+ATIK 189,2 0,3%

JEOTERMAL 162,2 0,3%

Diğer 2.809,3

4,8%

TÜRKİYE’NİN ELEKTRİK KURULU GÜCÜ (31/05/2013 itibariyle) Installed Electricity Capacity of Turkey (As of 31/05/2013)

3/23

2002 •Elektrik Piyasası Lisans Yönet. 2004

•Elek. Enerjisi Sek. Strateji Belgesi

2007 •5686 Jeotermal Kay. Kanunu

2009 •Arz Güv. Strateji Belgesi

2011 •Lisanssız Elek. Üret. Yön.

2008 •Rüzgar Lisans Baş. Yön.

2010 •ETKB Stratejik Planı

6446 Elektrik Piyasası Kanunu

5896 Kyoto Protok. ilişkin Kanun

4628 Elek. Piyasası Kanunu

2011 •6094 YEK Kan. Değişiklik

5346 YEK

Kanunu

MEVZUAT Legislation

4/23

Kanunlar • 4628 Elektrik Piyasası Kanunu • 5346 Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun • 5836 Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesine Yönelik Kyoto Protokolüne Katılmamızın

Uygun Bulunduğuna Dair Kanun • 6094 Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun • 6446 Elektrik Piyasası Kanunu

Yönetmelikler • Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği • Rüzgâr Enerjisine Dayalı Lisans Başvurularının Teknik Değerlendirilmesi Hakkında Yönetmelik • Rüzgâr Enerjisine Dayalı Üretim Tesisi Kurmak Üzere Yapılan Lisans Başvurularına İlişkin Yarışma

Yönetmeliği • Yenilenebilir Enerji Kaynak Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik • Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Belgelendirilmesi ve Desteklenmesine İlişkin Yönetmelik • Yenilenebilir Enerji Kaynaklarından Elektrik Enerjisi Üreten Tesislerde Kullanılan Aksamın Yurt İçinde İmalatı

Hakkında Yönetmelik • Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmelik

Tebliğler • Rüzgar ve Güneş Enerjisine Dayalı Lisans Başvurularına İlişkin Ölçüm Standardı Tebliği • Elektrik Piyasasında Lisanssız Elektrik Üretimine İlişkin Yönetmeliğin Uygulanmasına Dair Tebliğ

Stratejik Belgeler • Elektrik Enerjisi Sektörü Reformu ve Özelleştirme Strateji Belgesi (Mart 2004) • Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesi (2009) • ETKB 2010-2014 Dönemi Stratejik Planı

MEVZUAT Legislation

5/23

YEK’in AMACI Aim of Renewable Energy Law

Yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik enerjisi üretimi amaçlı kullanımının yaygınlaştırılması, bu kaynakların güvenilir, ekonomik ve kaliteli biçimde ekonomiye kazandırılması

Promotion of the use of renewable energy sources for electricity generation

Kaynak çeşitliliğinin artırılması

Increasing the diversity of sources

Sera gazı emisyonlarının azaltılması, Atıkların değerlendirilmesi, Çevrenin korunması

Protection of environment

Bu amaçların gerçekleştirilmesinde ihtiyaç duyulan imalat sektörünün geliştirilmesidir.

Development of relevant manufacture sector

6/23

2010-2014 STRATEJİK PLANINDA YENİLENEBİLİR ENERJİ Renewable Energy in 2010-2014 Strategic Plan

Amaç 2: Yenilenebilir enerji kaynaklarının enerji arzı içindeki payını artırmak Goal 2: To increase share of renewable energy resources (especially hydropower)

• 2023 yılında yenilenebilir enerji kaynaklarının elektrik üretimi içerisindeki payının en az %30 düzeyde olması

Increase the share of renewable energy resources in electricity generation to at least %30 until 2023

• Yapımına başlanılan 5000MW’lık hidroelektrik santrallerin 2013 yılı sonuna kadar tamamlanması

To complete installation of at least 5000MW hydroelectric power plants until the end of 2013

• Rüzgar enerjisi kurulu gücünün 2015’e kadar 10.000MW’a çıkarılması

To increase the total installed capacity of wind energy to 10000MW until 2015

• Jeotermal enerji kurulu gücünün 2015’e kadar 300MW’a çıkarılması

To increase the total installed capacity of geothermal energy to 300MW until 2015

7/23

• Potansiyeli yüksek yerlerin belirlenmesi

• Başka başvuru olup olmadığı

• Rüzgar ölçümleri

• Yatırım Kararı

Fizibilite (Feasibility)

• EPDK’ye başvuru

• YEGM’nin teknik değer.

• ÇED Süreci

• Bağlantı Görüşleri

• İzin, Onay, Ruhsat, Kamulaştırma

• Lisans alınması

Lisans Süreci (Licensing)

• Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na başvuru

• Proje Onayı

• Proje Kabulü

• Santralin Devreye Girmesi

Yatırım (Investment)

RES YATIRIM SÜRECİ Wind Investment Process

8/23

MUAFİYETLER Exemptions

TEŞVİK MUAFİYET MEVZUAT

Lisans ücreti •Lisans alma bedelinin sadece %1’i alınır •Tesis tamamlanma tarihinden itibaren 8 yıl boyunca yıllık lisans ücreti alınmaz

Elektrik Piyasası Lisans Yönetmeliği (Madde 12)

Şebekeye bağlantı ve Arazi kullanım bedelleri

•İletim ve dağıtım sistemine bağlantıda öncelik •31.12.2015 tarihine kadar işletmeye girecek tesislerden, ulaşım yollarından, enerji nakil hatlarından yatırım ve işletme dönemlerinin ilk on yılında izin, kira, irtifak hakkı ve kullanma izni bedellerine %85 indirim uygulanır. Orman Köylüleri Kalkındırma Geliri, Ağaçlandırma ve Erozyon Kontrolü Geliri alınmaz.

5346 Sayılı YEK Kanunu (Madde 8)

Lisans alma ve şirket kurma muafiyeti

•500kWe 1MW altı yenilenebilir enerjiden elektrik üreten tesisler •50kWe 100kW altı mikrokojenerasyon santralleri •Belirli verime sahip ve yalnızca kendi ihtiyaçları için enerji üreten kojenerasyon santralleri

6446 Sayılı Elektrik Piyasası Kanunu (Madde 14)

Satın alma zorunluluğu

Dağıtım sistemine verilen elektrik enerjisinin perakende satış lisansını haiz ilgili dağıtım şirketi tarafından satın alınması zorunludur.

5346 Sayılı YEK Kanunu (Madde 6/A)

Feed-in Tariff

31.12.2015’ten önce devreye giren santraller için 10 yıl süreyle (I sayılı Cetvel) + 5 yıl süreyle yerli üretim desteği (II sayılı Cetvel)

5346 Sayılı YEK Kanunu (Madde 6)

9/23

LİSANSSIZ ÜRETİM VE MUAFİYETLER License Exemption

10/23

Kaynak (Source): EPDK (Energy Market Regulatory Authority)

LİSANSSIZ ÜRETİM VE MUAFİYETLER License Exemption

Kojenerasyon Santralleri

Mikrokojenerasyon Santralleri

Yenilenebilir Enerji Kaynaklarına Dayalı

Santraller

Lisans alma şartı YOK YOK YOK

Şirket kurma şartı YOK YOK YOK

Gerçek/tüzel kişi başvuru yapabilir

EVET EVET EVET

Kurulu güç sınırı > 0kW ≤ 100kW ≤ 1MW

İhtiyaç fazlası enerji satışı

SİSTEME VEREMEZ

•Tüzel kişi satabilir •Gerçek kişi satamaz

Gerçek ve tüzel kişi satabilir

İhtiyaç fazlası enerji bedeli

Kaçan enerji için bedel ödenmez

Cetvel 1’deki en düşük fiyat

•Kaynak için Cetvel 1 •Aksam için Cetvel 2

Verimlilik sınırı Belirlenecek YOK YOK

1 tüketim tesisi için 1+ tesis kurulumu KURULABİLİR KURULAMAZ KURULABİLİR

11/23

20.381

2.458

160 189 0

7,3 7,3

10,5

13,3 13,3

0

2

4

6

8

10

12

14

0

5000

10000

15000

20000

25000

Hydraulic Wind Geothermal Biomass Solar

Fee

d-i

n T

ari

ffs

($ce

nt/

kW

h)

Inst

alled

Cap

aci

ty (

MW

)

6094-YEK KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN Law No. 6094

Yenilenebilir Santrallere 10 Yıl Süreyle Uygulanacak Olan Taban Fiyatlar (I Sayılı Cetvel) (Feed-in Tariffs for Renewable Power Plants for 10 years)

12/23

6094-YEK KANUNDA DEĞİŞİKLİK YAPILMASINA DAİR KANUN Law No. 6094

II Sayılı Cetvel (Table II)

Tesis Tipi (Source)

Yurt İçinde Gerçekleşen İmalat (Domestic Manufacture)

Yerli Katkı İlavesi (Additional Incentive)

(ABD$ sent/kWh)

B- Rüzgar enerjisine dayalı üretim tesisi (Wind)

1- Kanat (Blade) 0,8

2- Jeneratör ve güç elektroniği (Generator & Power Electronics)

1,0

3- Türbin kulesi (Turbine Tower)

0,6

4- Rotor ve nasel gruplarındaki mekanik aksamın tamamı (Kanat grubu ile jeneratör ve güç elektroniği için yapılan ödemeler hariç) (Mechanical Equipment inside Rotor and Nacelle (Besides payment for Blade and Generator and Power Electronics))

1,3

13/23

TÜRKİYE’DE ENERJİ SANTRALLERİNİN YATIRIM MALİYETLERİ Investment Cost of Power Plants in Turkey

14/23

0

500.000

1.000.000

1.500.000

2.000.000

2.500.000

3.000.000

3.500.000

4.000.000

RES JES BİO DG HES

AVERAGE COST $/MW MAX COST $/MW MİN COST $/MW

DÜNYA RES KURULU GÜCÜ (2012 Sonu) Wind Installed Capacity Over the World (End of 2012)

Data Source: World Wind Energy Report 2012, World Wind Energy Association

World Total: 280 000MW Türkiye: 2 260MW (%0.81) (Ranked 18th)

15/22

TÜRKİYE’NİN RES KURULU GÜCÜ (31/05/2013-2457,9MW) Wind Installed Capacity of Turkey

16/23

8,7

8,7

18

,9

18

,9

18

,9

18

,9

18

,9

20

,1

59

,0

13

5,4

35

2,5

79

1,6

1.3

20

,2

1.7

28

,7 2

.26

0,6

2.4

57

,9

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

RES KURULU GÜCÜ GELİŞİMİ (MW) Wind Installed Capacity

RES

Yıl

İlave

Kapasite

(MW)

1998 8,7

1999 0

2000 10,2

2001 0

2002 0

2003 0

2004 0

2005 1,2

2006 38,85

2007 76,4

2008 217,1

2009 439,1

2010 528,6

2011 408,55

2012 531,85

2013 197,35

Toplam 2457,9

x130

0

20000

40000

60000

80000

100000

Moderate6.5-7.0m/s

Good7.0-7.5m/s

Excellent7.5-8.0m/s

Outstanding8.0-9.0m/s

Superb>9.0m/s

Po

ten

tial

(MW

)

Wind Speed @50m

Türkiye Rüzgar Enerjisi PotansiyeliWind Energy Potential of Turkey

On Land Offshore

TÜRKİYE RES POTANSİYELİ Wind Energy Potential of Turkey

17/23

On Land Potential: 47849MW

Offshore Potential: 10463MW

RES KURULU GÜCÜ (31/05/2013-2457,9MW) Wind Installed Capacity

18/23

Wind Speed Disrtribution at 50m

RES LİSANSLARI (10/06/2013 itibariyle) Wind Licenses (As of 10/06/2013)

19/23

Yürürlükte (In Force) 9905,25

86%

Uygun Bulunan

(Approved) 1192,45

10%

İncelemede (Under

Examination) 408,6

4%

Kurulu Güce Göre RES Lisansları (MW)

Yürürlükte (In Force)

272 90%

Uygun Bulunan

(Approved) 21 7%

İncelemede (Under

Examination) 9

3%

Sayısına Göre RES Lisansları

Kaynak (Source): EPDK (Energy Market Regulatory Authority)

RES LİSANSLARI (10/06/2013 itibariyle) Wind Licenses (As of 10/06/2013)

20/23

In Operation

Licensed (Will be in operation)

TÜRKİYE’DEKİ BAZI RES PROJELERİ Wind Projects in Turkey

Düzova RES 30MW, Bergama-İzmir

21/23

TÜRKİYE’DEKİ BAZI RES PROJELERİ Wind Projects in Turkey

İntepe RES 30,4MW, İntepe-Çanakkale

22/23

Bores Bozcaada RES 10,2MW, Bozcaada-Çanakkale

TÜRKİYE’DEKİ BAZI RES PROJELERİ Wind Projects in Turkey

23/23

Balıkesir RES 30MW, Bandırma-Balıkesir

Soma RES 140MW, Soma-Manisa

ETK Uzman Yrd. Ozan SOYDAŞ

Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı

Enerji İşleri Genel Müdürlüğü

Enerji Yatırımları Dairesi Başkanlığı

(0 312) 212 64 20 - 7360

E-posta: osoydas@enerji.gov.tr