1

TÜRKÇEDE 7–11 YAġ ÇOCUKLARINA ÖĞRETĠLMESĠ

GEREKEN, EN SIK KULLANILAN 1800 KELĠME1

Saadettin KEKLĠK 2

AraĢtırmanın amacı, Türkçede 7–11 yaĢ çocuklarına öğretilmesi

gereken en sık kullanılan 1800 kelimeyi belirlemek ve bu kelimeleri

kavram alanlarına göre listelemektir.

AraĢtırmada betimleme yöntemi kullanılmıĢtır. 1800 kelimeyi

belirleyebilmek amacıyla yetmiĢ sekiz kaynak, doküman incelemesi

tekniğine göre taranmıĢ ve içerik analizine tabi tutulmuĢtur.

Kaynaklar, çocukların yaĢlarına ve kaynağın niteliğine göre altı gruba

ayrılmıĢ. Daha sonra kelimeler metot bölümünde açıklanan ölçütlere

göre bu kaynaklardan seçilmiĢtir. Türkçe kaynaklardaki toplam kelime

sayısı 4.836.385 iken, yabancı kaynaklardaki toplam kelime sayısı

100.031.577’dir. Kelime havuzunda biriken 10.101 farklı kelime,

yöntem bölümünde açıklanan ölçütlere göre önce 3000 kelimeye

indirilmiĢtir. Daha sonra sık kullanılan 1200 ile 3000 kelime

arasındaki 1800 kelime seçilmiĢtir. En sonunda da bu kelimeler, 7–11

yaĢ arası çocukları için uzman görüĢleriyle oluĢturulmuĢ kavramlara

göre listelenmiĢtir.

Anahtar Kelimeler: Kelime hazinesi, kelime sıklığı, sıklık

listesi, dil geliĢimi, dil edinimi.

1 Bu çalıĢma, M.Ü. Eğitim Bilimleri Enstitüsü tarafından kabul edilen “On

Bir YaĢına Kadar Çocukta Dil Edinimi” adlı doktora tezinden elde edilmiĢtir. 2 Yrd. Doç. Dr.; Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Türkçe

Eğitimi Bölümü, e-mail: sadikeklik@gmail.com

2

THE MOST FREQUENT 1800 WORDS USED IN TURKISH

WHICH ARE NECESSARY TO BE TAUGHT TO 7–11 YEAR OLD

CHILDREN

Saadettin KEKLĠK

ABSTRACT

The purpose of this study is to determine 1800 words which are

the most frequently used in Turkish necessary to be taught 7-11 year

old children and to list these words according to the category of their

concept.

In this study, descriptive method is used. Seventy eight

documents have been searched and content analysis has been applied

them so as to find out 1800 words which are the most frequently used

ones in Turkish. Documents were classified into six groups according

to age of children and quality of documents. Later, words were

selected from these documents constructed according to criterion

explained in method section. The number of words calculated in

Turkish documents is about 4.836.385, whereas are 100.037.577 in

foreign documents. First of all, 10.101 different words accumulated in

the corpus were eliminated to 3000 according to the criterion

explained in method section. And then, 1800 words which are

frequently used in Turkish have been chosen from 1200-3000 words.

Finally, they are listed according to the category of the concept

formed by the experts’ opinions and views for 7-11 year old children.

Key words: Vocabulary, word frequency, list of frequency,

development of language, language acquisition.

This study was derived from doktorate thesis named “Language Acquisition

Of Children Up To Eleven Years Old” approved by M. U., Institute of

Educational Sciences. Ass. Prof.; Zonguldak Karaelmas University, Faculty of Education,

Department of Turkish Education. e-mail: sadikeklik@gmail.com

3

1. GĠRĠġ

Çocukta dil edinimi, önce dinleme sonra konuĢma; çocuğun

okula baĢlamasıyla da okuma ve yazma becerisiyle devam eder. Dört

temel becerinin geliĢimi aynı zamanda kelime hazinesinin de

geliĢimidir.

Dil edinilirken kelime hazinesinin de aĢamalı bir Ģekilde

geliĢtirilmesi dört temel becerinin geliĢtirilmesi açısından oldukça

önemlidir. Özellikle ilköğretime baĢlayan çocuğun kelime hazinesinin

planlı ve aĢamalı bir Ģekilde geliĢtirilmesi gerekir. Türkçe öğretim

programı, ders kitapları, okul sözlükleri ve çocuk kitapları yaĢ ve sınıf

seviyesine uygun kelime listelerinden faydalanılarak hazırlanmalıdır.

AraĢtırmalarda, Türkçe öğretilirken kelime hazinesinin aĢamalı

bir Ģekilde geliĢtirilmediği, Türkçe öğretim programında bu konuda

hedeflerin belirlenmediği, yaĢ ve dil geliĢimine uygun kelime

listelerinin tespit edilmediği, bu listelere göre Türkçe ders kitapları,

okul sözlükleri ve çocuk kitaplarının hazırlanmadığı, bunların

neticesinde okuma alıĢkanlığı, okul baĢarısı ile anlama ve anlatma

becerilerinde yetersizliklerin olduğu belirlenmiĢtir (BaĢ, 2006; Demir,

2006; Çiftçi, 2006; Yıldız vd., 2006; Karadağ, 2005; KarakuĢ, 2005;

Cemiloğlu, 2004; Pehlivan, 2003; Çotuksöken, 1999; Aksan, 1998;

Dilidüzgün, 1996; Akyüz, 1988; Özdemir, 1983; Aksan, 1982).

Çocuklara öğretilecek kelime listelerinin hazırlanmasında,

çeĢitli ölçütler bulunmaktadır. Bunlar; en sık kullanılan kelimeler, en

yaygın kelimeler, dağılımı en geniĢ kelimeler, sözlü dildeki kelimeler,

günlük hayatta kullanılan kelimeler, çekirdek kelimeler ve birleĢim

gücü en yüksek kelimelerin öncelikli olarak öğretilmesi, Ģeklindedir.

4

Bunların en önemlisi, en sık kullanılan kelimelerin

öğretilmesidir (Öztokat, 1977: 190; Aksan, 1998:III.C-17; Cemiloğlu,

2004:170). Bu araĢtırmada ise kelime sıklığı ölçüt olarak alınmıĢtır.

Bu sebeple, araĢtırmanın amacı, Türkçede en sık kullanılan 1800

kelimeyi belirleyerek 7–11 yaĢ çocukları göre uygun üst kavramlarına

göre bu kelimeleri listelemektir.

2. YÖNTEM

AraĢtırmada betimleme yöntemi kullanılmıĢtır. Betimleyici

çalıĢmalar bir durumu var olduğu Ģekliyle ortaya koyan araĢtırma

yaklaĢımıdır. AraĢtırmaya konu olan hadise, kiĢi, ya da nesne kendi

koĢulları içinde ve olduğu gibi tanımlanmaya çalıĢılır. Onları herhangi

bir Ģekilde değiĢtirme, etkileme çabası gösterilmez. Önemli olan onu

uygun bir biçimde gözleyip belirleyebilmektir (Karasar, 2005:77). Bu

araĢtırmada da kaynaklardan hareketle en sık kullanılan kelimeler

belirlenmiĢtir. AraĢtırmacı tarafından herhangi bir müdahale

yapılmamıĢ, mevcut durum olduğu gibi ortaya konulmuĢtur.

2.1. Veri toplama araçları

Sık kullanılan 1800 kelime belirlenirken doküman incelemesi

tekniği kullanılmıĢtır.

Var olan kayıt ve belgeleri inceleyerek veri toplamaya belgeye

dayalı tarama denir. Taranan belge ve kayıtlar çeĢitli kalıntılar

olabileceği gibi mektup, rapor, kitap, ansiklopedi, resmi ve özel yazı

ve benzeri Ģeyleri kapsar (Karasar, 2005:183). Bu araĢtırmada ise

Türkçe ve yabancı dilde yazılmıĢ tez, kitap ve sözlükler taranmıĢtır.

Türkçede sıklık sayısı verilmeyen araĢtırmalar hariç, kelime sıklığıyla

ilgili bütün araĢtırmalara ulaĢılmıĢtır. Yabancı kaynak sayısı ise yirmi

dörtle sınırlandırılmıĢtır. AĢağıdaki tablo 2’de bu dokümanlara iliĢkin

ayrıntılı bilgiler yer almaktadır.

5

Tablo 2: AraĢtırmadaki kaynak sayısı

Diller Kaynak sayısı

Türkçe 54

Ġngilizce 12

Almanca 7

Fransızca 2

Rusça 2

Ġspanyolca 1

Toplam 78

2.2. Verilerin çözümlenmesi ve yorumlanması

AraĢtırmanın verileri içerik analiziyle çözümlenmiĢtir.

Ġçerik analizi türlerinden frekans analizi ile

kelimelerin/birimlerin nicel olarak görünme sıklığı ortaya konur. Bu

analiz türü, kelimelerin yoğunluğunu ve önemini anlamayı sağlar.

Sıklık analizi sonunda kelimeler önem sırasına sokulabilmekte ve

sıklığa dayalı bir sınıflama yapılabilmektedir (TavĢancıl ve Aslan,

2001:87). Bu araĢtırmada da yetmiĢ sekiz kaynak, önceden belirlenen

ölçütler ıĢığında sıklıkları esas alınarak incelenmiĢ ve en sık kullanılan

1800 kelime tespit edilmiĢtir. Daha sonra bu kelimeler üst kavramlar

altında sınıflandırılmıĢtır.

2.3. AraĢtırma süreci

AraĢtırma sürecinde, sık kullanılan 1800 kelime ve 7–11 yaĢ

çocuklarına göre üst kavramların nasıl belirlendiği ayrıntılı Ģekilde

açıklamıĢtır.

2.3.1. 1800 kelimelik listenin oluĢturulması

Kelime listesi aĢamalı bir Ģekilde oluĢturulmuĢtur. Öncelikle

Türkçede en sık kullanılan 3.000 kelime belirlenmiĢ, daha sonra en sık

6

kullanılan 1200 kelime 0–6 yaĢ çocukları için üst kavramlarına göre

listelenmiĢtir.3 1200 ile 3000 kelime arası olan 1800 kelime 7–11 yaĢ

çocukları için belirlenmiĢtir. Kelime havuzuna kelimeler yazılmadan

önce Ģu ölçütler belirlenmiĢtir:

1. Kelime seçiminde günümüz Türkiye Türkçesini yansıtan

TDK’nin 2005 basımı Türkçe Sözlük esas alınmıĢtır. Bununla birlikte

sözlükte madde baĢında olmayan kelimeler de kelime havuzuna

yazılmıĢtır.

2. KiĢi, ülke, millet, dil, para birimi, kurum, kuruluĢ, Ģirket,

dükkân, marka ve yer adları kelime havuzuna alınmamıĢtır.

3. Fiile –mak/-mek eki getirilerek yapılan mastarlar kelime

havuzuna alınmazken “çakmak, yemek, ekmek, kaymak” gibi isimler

alınmıĢtır.

4. Birden yirmiye kadar ve yirmiden de otuz, kırk, elli Ģeklinde

yüze kadar sayılar kelime havuzuna alınırken “yirmi bir, elli iki,

yetmiĢ beĢ” gibi sayılar kelime havuzuna alınmamıĢtır. Sıralama

sayılarında birden ona kadar kelimeler alınmıĢtır.

Bu dört ölçütten sonra kaynaklardan kelime seçimine

baĢlanmıĢtır. Önce kaynaklar niteliğine göre altı gruba ayrılmıĢ daha

sonra her gruptan tablo 3’deki ölçütler dâhilinde kelimeler alınmıĢtır.

Ayrıca yetmiĢ sekiz kaynağın her birinden ne kadar kelime seçildiğini

açıklayan bilgilere ve tablolara doktora tezinden ulaĢılabilir.

3 Bu kelimeler, “Türkçede 0–6 YaĢ Çocuklarına Öğretilmesi Gereken, En Sık

Kullanılan 1200 Kelime” adlı makalede Türkiye Sosyal AraĢtırmalar

Dergisinde 2010 yılında yayımlanmıĢtır.

7

Tablo 3: Kelime seçiminde ölçütler

N

u

Gru

pla

r YaĢ veya sınıf

Kay

nak

say

ısı

Seçilme ölçütü

1 A 0–6 yaĢ arası Türk çocukları

üzerinde yapılan çalıĢmalar

8 2005 basımı TDK

sözlüğünde madde

baĢı olan kelimeler

2 B Ġngilizce, Almanca,

Fransızca, Rusça ve

Ġspanyolca okul öncesi resimli

sözlükler

17 2005 basımı TDK

sözlüğünde madde

baĢı olan kelimeler

3 C 1–5. sınıf Türk çocukları

üzerinde yapılan çalıĢmalar

13 Toplam kelime sayısının

sıklığına göre %90–95 arası

4 D 1–5. sınıf Türkçe

Ders kitapları

12 Toplam kelime sayısının

sıklığına göre %60–70 arası

5 E 11 yaĢ üstü Türkçe

ile ilgili yapılan

çalıĢmalar

19 1.Kompozisyon ve sözlü dil

için toplam kelime sayı-

sının sıklığına göre %80’i.

2. 6–8. sınıf Türkçe ders

kitaplarının toplam kelime

sayısının sıklığına göre %60–

70 arası.

3. Büyük ölçekli çalıĢmalarda

sıklığına göre yoğunluğun

yüksek olduğu yüzdelik dilim.

6 F Türkçe, Ġngilizce,

Almanca, Fransızca,

Rusça 3000 kelime

(Genel)

9 1. 2005 basımı TDK sözlüğün

de madde baĢı olan kelimeler

2. Toplam kelime sayısının

sıklığına göre ilk 3000 kelime

T 78

Kelime havuzuna yabancı dildeki kelimelerin Türkçe

karĢılıkları yazılırken Ģu ölçütler göz önünde bulundurulmuĢtur:

1. B grubundaki on yedi yabancı resimli sözlükte kelimeler

yazılırken resme sadık kalınarak kelimelerin yalnızca tek kelimeyle

Türkçe karĢılıkları yazılmıĢtır.

8

2. F2, F3, F4, F5 kodlu kaynaklarda kelimelerin Türkçe

karĢılığı bulunmaktadır. Bu kaynaklarda kelimelerin Türkçe

karĢılıkları yazılırken en fazla iki kelimeyle sınırlandırılmıĢtır.

3. F6, F8, F9 kodlu kaynaklarda Türkçe karĢılığı

bulunmamaktadır. Bu kaynaklarda ise kelimelerin Türkçe karĢılıkları

yazılırken sözlüklerden en fazla iki kelimeyle sınırlandırılmıĢtır.

4. Yabancı kaynaklarda kelimelerin Türkçe karĢılıkları

yazılırken 2005 basımı Türkçe Sözlükte geçen yabancı asıllı kelimeler

de yazılmıĢtır. Söz geliĢi, Ġngilizce “poor” kelimesinin karĢılığı olarak

“fakir ve yoksul” kelimeleri alınmıĢtır.

5. Yabancı kaynaklarda fiillerin karĢılığı yazılırken önce

isimden fiil yapan yapım ekleriyle, ikinci olarak “etmek, yapmak,

olmak, kılmak, almak, vermek, gelmek, görmek, duymak” gibi

yardımcı fiillerle karĢılığı verilmiĢtir. Söz geliĢi, “meraklanmak ve

merak etmek” gibi.

Gruplara göre toplam kelime sayısı tablo 4’te gösterilmiĢtir.

Tablo 4: Gruplara göre toplam kelime sayısı

Grup-

lar

A

grubu

B

grubu

C

grubu

D

grubu

E

grubu

F

grubu

Toplam

kelime

10.765

kelime

13.602

kelime

665.448

kelime

56.050

kelime

1.697.011

kelime

102.425.086

kelime

Genel

Toplam

104.867.962 kelime

Kelime havuzunda yetmiĢ sekiz kaynağa göre toplam kelime

sayısı 104.867.962 kelime iken, farklı kelime sayısı 10.101’dir. Farklı

kelime sayısı aĢağıdaki ölçütler göz önünde bulundurularak 3000

kelimeye Ģu Ģekilde indirilmiĢtir:

9

1. Kelime havuzunda biriken 10.101 farklı kelimeden, sıklığı

dört ve altında olan 6.254 kelime çıkarılmıĢtır. BaĢka bir deyiĢle

sıklığı beĢ ve üstünde olan 4.007 farklı kelime bulunmaktadır.

2. Argo ve kaba kelimeler, kelime havuzundan çıkarılmıĢtır.

Argo kabul edilen dört kelime (aptal, öküz, salak, manyak)

çıkartılmıĢtır.

3. Çocuklara sağlığa zararlı davranıĢları çağrıĢtıran yedi kelime

(viski, Ģarap, alkol, bira, içki, sigara ve bar) çıkartılmıĢtır.

4. EskimiĢ kelime olarak kabul edilen “ilkokul” ile Türkiye’de

çok az bilinen “ksilefon” kelimesi çıkartılmıĢtır.

5. Piaget’nin zihin geliĢmesi görüĢüne göre somut kavramlar,

soyut kavramlardan önce öğrenilmektedir. Buna göre genel isimler üst

kavramından sıklığı on ile konuĢmayı kolaylaĢtıran kelimeler üst

kavramından sıklığı yedi ve üstü olan kelimeler seçilmiĢtir.

6. Kelime havuzuna “on iki”, “bağlama (3)”, yedinci (1),

sekizinci (2), dokuzuncu ve onuncu (1) kelimeleri olmak üzere altı

kelime eklenmiĢtir.

Bütün bunların neticesinde sıklığı beĢ ve üstü 4007 kelimeden

toplam 990 farklı kelime çıkartılmıĢ, altı yeni kelime eklenmiĢtir.

Böylece 3023 farklı kelime belirlenmiĢtir.

7. 3023 kelime içerisinden sıklığı en yüksek 1200 kelime, 0–6

yaĢ çocukları için belirlenmiĢti. 1200–3000 kelime arası 1800 kelime

ise, 7–11 yaĢ çocukların kelimelerini oluĢturmaktadır.

2.3.2. Üst kavramların belirlenmesi

Kavramlar kendi içinde alt, orta ve üst kavram Ģeklinde üç

kısma ayrılabilir. Söz geliĢi mobilya, sandalye ve mutfak sandalyesi

(Çengelci, 1996:45-76). Üst kavramlar belirlenirken, kavram geliĢimi

ve öğretimiyle ilgili kitaplar, makaleler, ve tezler, okul öncesi öğretim

10

programları, okul sözlükleri ve resimli sözlükler incelenmiĢtir. Buna

göre hayvanlar, bitkiler, aile ve akraba, giysiler, vücudumuz ve taĢıtlar

gibi kavramlar üst kavram olarak kabul edilmiĢtir. Sıklığına göre

seçilen ilk 1800 kelime, üst kavramlara göre listelenerek, on uzman

(sınıf öğretmenliği ve Türkçe öğretmenliği bölümündeki

akademisyenler ve sınıf ve Türkçe öğretmenleri) tarafından

değerlendirilmiĢtir. Değerlendirmede; uzmanlardan belirlenen üst

kavramların, verilen kelimelere uygunluğuyla ilgili tamamen uygun,

kısmen uygun, uygun değil ve fikrim yok Ģeklinde dört Ģıktan bir

tanesini iĢaretlemesi istenmiĢtir. Bu değerlendirmeler doğrultusunda

yeniden düzenlenmiĢtir. Bunların neticesinde 7–11 yaĢ için yirmi yedi

üst kavram belirlenmiĢtir.

11

3. BULGULAR

Bulgular bölümünde, 1800 kelime ve yetmiĢ sekiz kaynağa göre

bu kelimelerin sıklık sayısı verilmiĢtir:

7–11 yaĢ çocukları için belirlenen kelimeler

1. Aile ve akraba

büyükanne 13

büyükbaba 10

eniĢte 13

kız kardeĢ 7

kuzen 24

torun 10

yeğen 19

yenge 19

2. AlıĢ-veriĢle

ilgili

kelimeler

alıcı (müĢteri) 9

bedava 7

çarĢı 23

etiket 9

fatura 6

fiĢ 6

fiyat 17

indirim 7

kasiyer 5

kuruĢ 7

lira 15

madeni para 10

müĢteri 15

para 55

satıcı 10

satıĢ 9

tutar 8

tüketici 6

tüketim 7

üretim 9

ürün 12

vitrin 7

3. Araç-gereçler

ağ (file) 17

akvaryum 9

albüm 10

ampul 7

anten 8

balta 14

bank 7

bant 8

baston 5

bavul 12

beĢik 5

bez 14

bilezik 9

boncuk 6

boru 18

bulaĢık makinesi 6

cankurtaran simdi

5

çanak 7

çapa 8

çarĢaf 8

çengel 5

çerçeve 11

çömlek 8

çöp tenekesi 5

çuval 14

değnek 14

delgi 6

dürbün 7

el arabası 7

el feneri 5

elektrikli süprge5

fener (lamba) 5

fermuar 9

fıçı 7

gerdanlık 6

güneĢ gözlüğü 6

halat 11

halka (çember)14

hesap makinesi 6

hortum 9

ızgara 9

iskemle 7

kablo 7

kalbur 5

kanepe 10

kap 17

kasa 11

kase 13

kaset 8

kask 6

kazan 8

kese 7

kilim 10

kitaplık 6

kolonya 5

kolye 7

korkuluk 5

kumbara 7

kupa 8

küp 8

madalya 6

mangal 9

matkap 6

mıknatıs 7

mikrodalga fırın7

mikrofon 9

minder 8

mobilya 12

mürekkep 10

ocak 9

olta 6

paket 16

paraĢüt 5

parfüm 8

paspas 5

peçete 9

pense 6

plak 7

poĢet 7

pul 14

pusula 6

ruj 5

saksı 7

sandık 9

sargı 9

sehpa 5

sırt çantası 8

sicim 7

sopa 16

sünger 10

Ģezlong 5

tabela 7

tabure 6

takvim 15

tartı 8

tas 6

tebrik kartı 5

terazi 10

termometre 8

testere 9

testi 7

teyp 6

tıraĢ makinesi 5

toplu iğne 8

torba 15

tornavida 7

tutkal 6

tüp 11

uydu (anten) 6

valiz 11

vazo 12

vida 10

video 9

zarf 15

12

zincir 17

4. Bitkiler

4.a. Ağaçlar

kavak 5

meĢe 12

palmiye 9

söğüt 7

4.b. Çiçekler

gelincik 5

karanfil 6

menekĢe 10

papatya 8

4.c. Genel

bitkiler

asma 5

bağ 6

çalı 13

diken 6

kamıĢ 5

tütün 8

yer fıstığı 5

yosun 5

4.d. Meyveler

ahududu 5

ayva 5

dut 5

greyfurt 6

hindistan cevizi 5

incir 9

mandalina 5

4.e. sebzeler

bezelye 12

karnabahar 9

kereviz 5

maydanoz 6

turp 7

4.f. Tahıllar

ayçiçeği 7

buğday 19

mercimek 6

nohut 5

pirinç 16

5. Bilgisayar ile

ilgili kelimeler

ekran 9

e-posta 7

internet 14

klavye 5

sidi (cd) 7

sidi sürücü 6

site 9

tuĢ 5

yazıcı 5

6. Coğrafya

6.a. Dünya ve

çevremiz

baraj 7

çığ 5

çöl 17

evren 9

gezegen 13

gök 18

gölcük 10

gölet 11

ırmak 19

kaya 26

kıta 7

kumsal 10

mağara 25

nehir 22

okyanus 14

ova 9

plaj 11

Ģelale 10

tepe 32

uzay 15

vadi 14

yanardağ 10

6.b. Hava

durumu

dolu 5

don 6

fırtına 19

gök gürültüsü 9

hortum 5

sis 14

ĢimĢek 14

yel 8

yıldırım 6

7. Ev ve bina ile

ilgili kelimeler

apartman 12

avlu 11

çit 19

dam (çatı) 8

koridor 5

Ģömine 5

taban 8

tavan 11

yemek odası 6

yürüyen merdiven

5

yüzme havuzu 6

posta kutusu 10

raf 14

tuğla 12

8. Fiiller

abartmak 7

acı çekmek 7

acıtmak 8

açıklamak 17

adlandırmak 7

affetmek 8

ağrımak 8

akıtmak 6

aksırmak 6

aktarmak 7

aldatmak 5

aldırmak 8

alıkoymak 5

alınmak 14

alıĢveriĢ ypmak 5

anımsamak 5

anlaĢılmak 6

anmak 9

araĢtırmak 12

artırmak 6

asılmak 6

aĢmak 9

atamak 5

ateĢ etmek 8

ayakta kalmak 9

ayarlamak 6

aydınlatmak 8

ayırt etmek 7

azaltmak 7

azarlamak 6

bağıĢlamak 8

bağlanmak 7

bahse girmek 5

bahsetme 10

barıĢmak 8

bastırmak 6

baĢlatmak 9

baĢvurmak 6

belirlemek 17

belirmek 8

belirtmek 17

bellemek 7

betimlemek 5

bıkmak 7

biçmek 6

bildirmek 11

bilgilendirmek 6

bilinmek 8

boğmak 7

boğulmak 9

boĢaltmak 8

boĢanmak 8

buluĢmak 7

buyurmak 8

büyütmek 15

canlandırmak 7

canlanmak 6

cesaret etmek 7

cezalandırmak 7

çabalamak 10

çakmak 6

çalıĢtırmak 10

çatlamak 7

çatmak 5

çekinmek 16

çektirmek 8

13

çökmek 9

çürümek 5

danıĢmak 7

değer vermek 5

değerlendirmek11

delmek 7

desteklemek 7

direnmek 8

doğramak 6

doğrulamak 6

doğurmak 15

dönüĢmek 6

dövüĢmek 6

dua etmek 6

duĢ almak 8

düzelmek 5

düzeltmek 9

ebelemek 6

edilmek 7

edinmek 21

eğitmek 7

eğmek 9

elde etmek 9

eleĢtirmek 8

emir vermek 6

emretmek 6

eriĢmek 7

ermek 6

ertelemek 5

eĢlik etmek 8

etkilenmek 6

evlenmek 29

ezmek 10

farkına varmak 6

garanti etmek 5

geçinmek 15

geliĢtirmek 15

gerçekleĢmek 9

gerektirmek 6

gerilemek 5

germek 8

giriĢmek 5

gizlemek 8

gizlenmek 6

gömmek 10

görülmek 11

görüĢmek 17

gözetlemek 5

gözlemek 6

gözükmek 7

gürlemek 6

haber vermek 7

hak etmek 6

hakaret etmek 5

halletmek 6

hatırlatmak 10

hayal etmek 9

hayret etmek 6

hazırlanmak 24

hecelemek 7

hesaplamak 9

heyecanlanmak 5

hissetmek 28

hizmet etmek 10

ısınmak 5

ısıtmak 9

icat etmek 7

içermek 9

idare etmek 6

iddia etmek 5

ifade etmek 7

ikna etmek 6

ilan etmek 6

ilave etmek 6

ileri sürmek 5

iletmek 5

ilgilendirmek 7

imzalamak 12

inanmak 36

incelemek 12

inandırmak 6

incitmek 5

inĢa etmek 14

ispatlamak 5

israf etmek 5

istenmek 5

iĢaret etmek 6

iĢletmek 5

itiraf etmek 5

iyileĢtirmek 7

kabul etmek 14

kabullenmek 8

kaçınmak 7

kanıtlamak 8

kaplamak 8

kapmak 10

kapsamak 7

kararmak 7

karĢı koymak 5

karĢılaĢtırmak 9

katlanmak 12

kavga etmek 15

kavramak 8

kavuĢmak 10

kaydetmek 8

kaynaklanmak 6

kaynamak 5

kaynatmak 7

kemirmek 5

keĢfetmek 14

kılmak 7

kıskanmak 8

kıvırmak 5

kızarmak 8

kiralamak 7

kopyalamak 9

kovmak 9

kullanılmak 11

kurulamak 7

kurutmak 6

kuĢatmak 5

kuĢkulanmak 5

küfretmek 7

memnun etmek 5

meydana gelmek 6

mırıldanmak 6

mutlu etmek 5

müsaade etmek 5

nakletmek 7

nefes almak 10

okunmak 5

okutmak 8

oluĢturmak 16

onaylamak 8

ortaya çıkarmak5

ortaya çıkmak 8

oturtmak 7

ovmak 5

oy vermek 5

oynatmak 8

ödüllendirmek 5

ödünç almak 6

ödünç vermek 9

öğüt vermek 6

ölçmek 10

öldürmek 5

önermek 9

önlemek 9

örmek 9

övmek 7

paketlemek 7

parçalamak 8

parıldamak 5

park etmek 9

pazarlık etmek 5

piknik yapmak 7

planlamak 8

püskürtmek 6

rahatsız etmek 10

reddetmek 11

rica etmek 6

saçmak 6

sağlamak 34

sakınmak 6

saldırmak 16

saptamak 6

sarsmak 25

satılmak 5

satın almak 18

savunmak 12

saygı göstermek 5

sayılmak 12

seçilmek 9

selamlamak 10

serbest bırkmak6

sergilemek 6

sevilmek 9

sevindirmek 5

seyahat etmek 11

sıkıĢmak 5

sıkıĢtırmak 7

sinirlendirmek 5

sohbet etmek 8

sollamak 6

14

sona ermek 6

soyunmak 6

sökmek 7

söndürmek 8

söylenmek 9

söz vermek 11

suçlamak 5

sunmak 9

sürdürmek 11

sürüklemek 8

ĢakalaĢmak 5

ĢaĢırtmak 7

ĢaĢmak 6

Ģikâyet etmek 7

Ģüphelenmek 7

takdir etmek 5

taklit etmek 6

tanımlamak 6

tanıtmak 11

tartmak 11

tasarlamak 6

tavsiye etmek 9

tedavi etmek 5

tehdit etmek 7

teklif etmek 7

tekmelemek 8

temin etmek 6

temsil etmek 6

tercih etmek 12

tercüme etmek 5

terk etmek 8

teslim etmek 10

tespit etmek 5

tırmalamak 20

tutturmak 6

tutuklamak 6

tutuĢmak 5

tükenmek 6

tüketmek 7

tütmek 5

uğramak 15

umut etmek 6

utanmak 10

uydurmak 7

uygulamak 13

uzaklaĢtırmak 5

uzamak 7

üretmek 12

ütülemek 5

varsaymak 5

vedalaĢmak 6

vurgulamak 6

vurulmak 5

yakıĢmak 8

yalamak 6

yalvarmak 6

yanılmak 7

yanıtlamak 7

yansıtmak 6

yaralamak 9

yaralanmak 10

yaramak 10

yararlanmak 9

yaratmak 13

yarılmak 6

yaĢanmak 6

yaĢlanmak 5

yatırmak 8

yayımlamak 10

yaymak 9

yazdırmak 5

yazılmak 10

yedirmek 7

yenilemek 6

yerine getirmek 6

yerleĢmek 10

yerleĢtirmek 10

yetiĢtirmek 16

yetmek 24

yitirmek 8

yok etmek 9

yol göstermek 5

yormak 6

yönetmek 9

yönlendirmek 5

yummak 5

yuvarlamak 5

yuvarlanmak 7

yüklemek 11

yükseltmek 14

zannetmek 10

zarar vermek 5

zehirlemek 5

zevk almak 5

ziyaret etmek 8

zorlamak 10

zorlanmak 7

9. Genel

kelimeler

9.a. Genel

isimler

açı 12

açıklama 13

açlık 13

adalet 10

adres 16

afiĢ 10

ağırlık 14

ağrı 16

ait 10

akraba 22

alçı 10

alev 14

alıĢkanlık 19

alıĢtırma 14

alıĢveriĢ 19

ameliyat 15

anı 27

anlam 30

anlaĢma 11

anlayıĢ 10

araĢtırma 16

arkadaĢlık 23

armağan 11

arzu 10

aĢı 11

ata 17

atasözü 11

av 16

ayıp 11

aylık 15

ayrıntı 10

bağ (ip, iliĢki) 16

bağımsızlık 13

bahar 13

bakım 11

bakır (metal) 10

baskı 10

baĢbakan 10

baĢkan 18

baĢkent 10

baĢlık 11

belediye 13

belge 15

benzer 17

biçim 19

bilgi 44

bilim 25

bilinç 10

bomba 11

borç 11

boya 11

boynuz 11

bölge 18

bölüm 25

cennet 16

cesaret 12

cumhuriyet 26

cümle 12

çaba 22

çağ 16

çamaĢır 12

çare 12

çekirdek 12

çelik 10

çeĢit 16

çeyrek 13

çığlık 13

çocukluk 15

çoğunluk 10

çözüm 10

dakika 37

davet 13

değer 32

değiĢiklik 13

demir 19

demokrasi 10

deney 10

denge 14

derece 19

dernek 11

dert 19

destek 10

15

devam 17

devlet 34

dikiĢ 10

dil (lisan) 16

din 15

direk 10

dizi 13

doğa 29

doğum 17

dostluk 31

dosya 11

dönem 24

dönüĢ 10

dua 13

durum 46

duĢ 10

duygu 30

düĢ 11

düĢünce 34

düzen 14

düzey 14

edebiyat 10

eğitim 36

eğlence 15

ek 11

elmas 11

emek 21

emir 15

enerji 11

engel 16

enstrüman 11

esas 12

eser 24

eĢ 15

etki 19

evlat 15

fayda 16

felaket 10

fırsat 14

fidan 10

fikir 25

fizik 10

gaga 11

gaz 13

gelin 19

gelir 12

gençlik 21

genel 18

giriĢ 19

gönül 16

görev 34

görüĢ 12

gösteri 13

gurur 11

gümüĢ 14

gürültü 17

güven 12

güvenlik 11

güzellik 34

hafıza 12

hâl (durum) 42

halk 35

hap 11

hariç 12

hasar 10

hastalık 23

hat 10

hayat 46

hazırlık 14

hesap 12

his 12

hizmet 11

hobi 12

hoca 33

huzur 12

içecek 18

idare 11

ifade 15

ihtiyaç 28

il 19

ilan 16

ilçe 19

iliĢki 12

ilke 16

ilköğretim 10

imkân 17

imza 15

inanç 13

insanlık 13

insanoğlu 10

inĢaat 19

ipek 12

iplik 11

iĢ yeri 11

iĢaret 17

iĢlem 10

iyilik 19

iz 19

kabuk 13

kalabalık 16

kaldırım 13

kalıp 11

kamp 14

kanal 12

kanun (yasa) 15

karakter 10

karar 35

karı 22

kart 19

kasaba 19

kavram 14

kayıp 19

kayıt 11

kazanç 10

kelime 24

kent 16

kesin 10

kısım 19

kıyafet 13

kıymet 12

kilit 14

kilogram 11

kilometre 13

kira 10

kiĢilik 22

koca 28

konser 10

kontrol 11

konu 41

korku 33

koĢul 10

kök 13

kötülük 19

kraliçe 16

kucak 14

kulübe 16

kumaĢ 13

kurban 13

kurs 14

kurul 10

kurum 11

kusur 10

kuĢak 13

kutsal 11

kuvvet 14

kuyu 15

kültür 20

küme 12

kürk 10

laf 11

lastik 15

leke 11

liste 12

macera 13

madde 16

mahkeme 11

makine 26

mal (mülkiyet) 15

malzeme 16

manzara 13

matematik 26

meclis 11

memleket 19

memnun 25

merak 19

merkez 18

mesaj 12

mesele 13

metal 12

mevcut 10

meydan 19

mezar 18

miktar 10

millet 41

milletvekili 10

model 10

mutluluk 33

mücadele 13

müdür 26

nefes 11

nesil 11

nihayet 16

nitelik 11

nokta 17

16

normal 14

not 18

numara 16

nüfus 12

oksijen 11

olanak 11

onur 10

ordu 22

orkestra 11

ortak 11

ortalama 10

ortam 13

oy (rey) 10

öfke 10

öğretim 10

ölçü 15

ölüm 22

ömür 13

öneri 10

öpücük 12

öte 11

öz 13

özellik 33

özen 10

özgür 12

özgürlük 20

özür 16

paĢa 11

peri 13

peĢ (peĢinden) 14

petrol 11

plan 24

posta 12

prens 13

prenses 13

problem 10

program 16

proje 11

puan 12

rakam 10

rapor 10

rehber 10

roket 11

ruh 19

saf 14

saha 18

sahip 41

sahne 12

saldırı 11

sanat 24

sanayi 10

saniye 16

saygı 28

seçim 16

sefer 16

sel 10

selam 18

sergi 16

serin 14

servis 15

sessizlik 15

sevgi 43

sevinç 42

seviye 13

seyahat 13

sıcaklık 13

sıkıntı 18

sınav 28

sınır 14

sır 21

sıvı 12

silah 23

sinir 12

sistem 13

sofra 16

sohbet 12

soluk 12

sorumluluk 12

soyadı 16

sözcük 16

suç 10

sürpriz 19

sürü 22

sürücü 12

süs 11

Ģampiyon 10

Ģans 11

Ģart 18

Ģikâyet 10

Ģüphe 10

tabanca 12

tabiat 13

tablo 12

tahıl 12

takdir 12

tanrı 11

taraf 47

tarih 41

tartıĢma 11

tarz 10

tehlike 18

teklif 10

teknik 12

teknoloji 15

temizlik 13

temsilci 10

tercih 10

tohum 13

toplam 13

toplama 11

toplum 35

tören 11

turizm 10

tuzak 10

tüfek 11

tür 21

türkü 11

ulus 25

umut 19

uzunluk 11

ülke 45

ümit 14

üye 14

üzüntü 20

varlık 23

vatan 29

vatandaĢ 10

vergi 12

yaka 10

yakıt 10

yangın 19

yanlıĢlık 10

yarar 16

yasa 12

yaĢam 35

yeĢillik 11

yetenek 13

yığın 12

yokuĢ 9

yönetici 12

yönetim 14

yurt 35

yük 17

yün 16

yürek 20

yürüyüĢ 12

zafer 15

zar 11

zehir 10

zemin 13

ziyaret 19

zorluk 22

9.b. KonuĢmayı

kolaylaĢtıran

kelimeler4

acayip (sf.) 8

acil (sf.) 14

açıkça (zf.) 8

adeta (zf.) 8

aferin (ünl., is.) 8

alıĢılmıĢ (sf.) 9

aman (ünl.) 11

ani (sf.) 10

aniden (zf.) 8

ara sıra (zf.) 9

askerî (sf.) 12

aslında (zf.) 20

aĢırı (sf.) 8

ayrıca (zf.) 24

azıcık (sf., zf.) 8

bağımsız (sf.) 9

baĢlıca (sf.) 8

baĢta (sf., zf.) 7

bayağı (sf.) 14

belirli (sf.) 14

belirsiz (sf.) 7

4 Zarf, sıfat,

zamir, ünlem,

bağlaç, edat gibi

kelimelerin genel

adı.

17

bence (zf.) 18

beri (is., sf.) 27

bilimsel (sf.) 11

binlerce (sf.) 7

bir kere (zf.) 14

bir sürü (sf.) 13

bir tane (sf.) 11

birazcık (sf.) 9

birdenbire (zf.)11

birer (sf.) 12

birisi (zm.) 10

bizimki (zm.) 8

bol (sf.) 16

bu yüzden (zf.)17

buçuk (sf.) 18

çoğu (zm.) 17

çoktan (zf.) 9

daima (zf.) 19

değerli (sf.) 22

değiĢik (sf.) 19

dek (e.) 10

derhal (zf.) 9

deste (is., sf.) 7

devamlı (zf.,sf.)9

dik (sf.) 15

dilim (sf.) 9

düĢük (sf.) 7

düzgün (sf.) 15

eğlenceli (sf.) 17

ekonomik (sf.)12

ekĢi (sf., is.) 11

elbette (zf.) 14

elektrikli (sf.) 8

erkenden (zf.) 7

eskiden (zf.) 16

etkili (sf.) 7

etkin (sf.) 8

evvel (zf.) 14

ey (ünl.) 7

falan (zm., sf.) 12

fena (sf.) 8

filan (zm.) 7

galiba (zf.) 13

garip (sf.) 15

geçenlerde (zf.) 7

geçici (sf.) 9

gene (zf.) 9

genellikle (zf.) 18

gerçi (zf.) 7

gereksiz (sf.) 7

gevĢek (sf.) 8

gözde (sf.) 8

gülünç (sf.) 10

güvenli (sf.) 9

ha (ünl.) 9

halbuki (bağ.) 7

halen (zf.) 9

hani (zf.) 13

harika (sf.) 14

hele (bağ.) 18

henüz (zf.) 17

hep berber (zf.) 8

her gün (zf.) 18

herhalde (zf.) 11

herhangi (sf.) 8

hızla (zf.) 9

hiç kmse (zm.)16

ılık (sf.) 12

ıssız (sf.) 7

ideal (is., sf.) 11

iğrenç (sf.) 8

iken (zf.) 9

ikiz (sf.) 9

ileride (zf.) 10

ilginç (sf.) 27

ilk önce (zf.) 12

imkânsız (sf.) 14

inanılmaz (sf.) 7

insanî (sf.) 7

itibaren (zf.) 9

iyice (sf.) 13

kalan (is., sf.) 8

karmaĢık (sf.) 8

karĢılıklı (sf.) 8

katlı (sf.) 7

kesinlikle (zf.) 11

keskin (sf.) 13

keĢke (ünl.) 15

kırık (sf., is.) 9

kısmen (zf.) 7

ki (bağ.) 44

kiĢisel (sf.) 8

kolayca (zf.) 8

komik (sf.) 16

kusursuz (sf.) 7

lakin (bağ.) 10

lezzetli (sf.) 8

maalesef (zf.) 10

mantıklı (sf.) 10

merkezî (sf.) 9

mesela (e.) 26

meĢgul (sf.) 11

meĢhur (sf.) 8

millî (sf.) 22

minik (sf.) 19

muhteĢem (sf.) 9

mutlaka (zf.) 20

mutsuz (sf.) 14

mükemmel (sf.)14

mümkün (sf.) 17

nemli (sf.) 7

nerede (zf.,) 18

nereden (zf.) 7

neredeyse (zf.)10

nereye (zf.) 16

neyse (bağ.) 13

niye (zf.) 19

o sırada (zf.) 9

of (ünl.) 7

oh (ünl.) 8

olağanstü (sf.) 10

oldukça (zf.) 13

ona (zf.) 11

oraya (zf.) 11

otomatik (sf.) 8

oysa (bağ.) 16

önceden (zf.) 16

önceki (sf.) 14

öncelikle (zf.) 9

örneğin (e.) 17

öteki (sf.) 16

parlak (sf.) 18

pek çok (sf.) 8

plastik (sf.) 10

pratik (sf.) 8

rahatsız (sf.) 9

renkli (sf.) 17

resmî (sf.) 11

saçlı (sf.) 8

saçma (sf.) 10

sahte (sf.) 8

sakın (ünl.) 9

sana (zf.) 12

sayesinde (zf.)17

sık sık (zf.) 9

sıkı (sf.) 13

sırf (zf.) 7

sihirli (sf.) 11

sonradan (zf.) 11

sonraki (sf.) 10

sonsuz (sf.) 12

sosyal (sf.) 17

Ģanslı (sf.) 10

Ģiddetli (sf.) 10

Ģimdiki (sf.) 8

Ģunlar (zm.) 12

Ģüphesiz (sf.) 8

tabi (zf.) 13

tamamen (zf.) 10

tarihî (sf.) 20

taze (sf.) 15

tehlikeli (sf.) 14

tek baĢına (zf.) 8

tuhaf (sf.) 13

ulusal (sf.) 13

uygun (sf.) 19

üstelik (zf.) 7

üstün (sf.) 13

üstüne (zf.) 10

üzerinde (zf.) 16

üzerine (zf.) 11

ve benzeri 11

verimli (sf.) 8

yağlı (sf.) 7

yakında (zf.) 8

yaklaĢık (sf.) 13

yalnızca (zf.) 7

yanık (sf.) 11

yanında (zf.) 10

yazık (ünl., is.)16

yazılı (sf.) 17

yedek (sf., is.) 7

yerine (zf.) 9

yeter (sf.) 11

18

yeterli (sf.) 15

yıllık (sf.) 11

yoğun (sf.) 9

yoksa (bağ.) 15

yüce (sf.) 10

yüzünden (zf.) 15

zaten (zf.) 27

zehirli (sf.) 13

zevkli (sf.) 10

zorunlu (sf.) 9

9.c. ĠliĢki sözleri

efendim (ünl.) 7

merhaba(ünl.) 15

inĢallah (ünl.) 19

10. Giysiler

bluz 10

bot 13

çizme 13

don 6

eĢofman 5

hırka 9

iç çamaĢırı 6

kostüm 6

kot 12

kravat 11

kurdele 7

manto 10

mayo 14

mont 10

önlük 17

palto 17

pijama 21

sandalet 5

spor ayakkabısı 6

Ģort 10

takım elbise 5

tiĢört 11

yağmurluk 6

11.Hayvanlar

11.a. Havada

uçan h.

ağaçkakan 7

akbaba 5

baykuĢ 18

bülbül 5

çekirge 8

eĢek arısı 7

kanarya 5

kuğu 12

martı 10

muhabbet kuĢu 6

serçe 10

sivrisinek 9

Ģahin 7

yarasa 6

11.b. Karada

yürüyen h.

akrep 8

boğa 12

buzağı 8

ceylan 10

çita 5

dana 11

deve kuĢu 10

ejderha 8

enik 10

gergedan 12

goril 12

kanguru 10

kaz 16

kertenkele 7

köstebek 11

kunduz 9

leopar 8

midilli (at) 7

panda 11

penguen 16

salyangoz 11

sıçan 13

sıpa 8

sincap 16

Ģempanze 5

tavus kuĢu 9

tay 6

tırtıl 11

uğur böceği 9

11.c. Suda yüzen

hayvanlar

ahtapot 11

denizanası 6

denizyıldızı 8

fok 9

ıstakoz 7

japon balığı 5

köpek balığı 14

su aygırı 9

yengeç 16

12. Ġnsanı

niteleyen

kelimeler

acımasız (sf.) 12

anlayıĢlı (sf.) 5

becerikli (sf.) 7

bencil (sf.) 6

bey (is.) 18

beyefendi (is.) 5

bilgili (sf., zf.) 7

bilinçli (sf.) 8

çağdaĢ (sf.) 14

çaresiz (sf., zf.) 7

çılgın (sf.) 9

çıplak (sf.) 12

delikanlı ( sf.) 9

deneyimli (sf.) 7

duyarlı (sf.) 9

dürüst (sf.) 17

efendi (ünl.) 16

eğitimli (sf.) 5

esmer (is.) 6

gönüllü (sf.) 7

görevli (sf.) 13

gururlu (sf.) 9

hamile (sf.) 11

hanım (is.) 28

hanımefendi 5

heyecanlı (sf.) 22

inatçı (sf.) 6

kahraman(sf.) 13

kararlı (sf.) 8

kıskanç (sf.) 8

kızgın (sf.) 17

köylü (sf., is.) 21

kurnaz (sf.) 9

kuvvetli (sf.) 13

modern (sf.) 10

meraklı (sf.) 11

narin (sf.) 5

nazik (sf.) 10

niĢanlı (is.) 5

oğul (is.) 45

öfkeli (sf.) 6

sabırlı (sf.) 7

sağır (sf.) 10

sakat (sf.) 7

samimi (sf.) 9

sarhoĢ (sf.) 10

sarıĢın (sf.) 10

saygılı (sf.) 15

sevecen (sf.) 7

sevimli (sf.) 20

sevgili (sf.) 28

sıkıcı (sf.) 6

sorumlu (sf.) 12

Ģımarık (sf.) 5

Ģirin (sf.) 15

tanıdık (sf.) 10

terbiyeli (sf.) 6

terbiyesiz (sf.) 6

tutumlu (sf.) 5

utangaç (sf.) 5

uyanık (sf.) 8

uzun boylu 6

ünlü (sf.) 17

yakıĢıklı (sf.) 10

yaralı (sf.) 8

yetenekli (sf.) 7

yetiĢkin (sf.) 13

yiğit (sf.) 7

zarif (sf.) 7

zavallı (sf.) 12

zeki (sf.) 18

13. Köy ile ilgili

kelimeler

ahır 14

bostn krklğu 6

çiftlik 25

19

gübre 5

kır 9

kümes 9

saman 15

tarla 38

yayla 11

14. Meslekler

antrenör 5

astronot 11

aĢçı 10

avukat 11

bahçıvan 6

bekçi 10

bilim adamı 9

cambaz 5

denizci 8

ebe 9

eczacı 5

emekli 6

garson 15

hakem 7

kaptan 17

kasap 8

kuaför 9

makinist 6

manav 5

mimar 11

müzisyen 7

oduncu 6

oyuncu 17

profesör 7

ressam 9

sanatçı 20

sekreter 9

sihirbaz 5

Ģair 9

terzi 8

tesisatçı 5

tiyatrocu 12

tüccar 6

veteriner 10

yazar 17

yönetmen 7

15. Müzik ve

müzik

aletleri

keman 9

nota 9

trampet 5

trompet 5

bağlama 3

16. Okulla ilgili

kelimeler

alfabe 13

ansiklopedi 5

cetvel 17

dergi 19

ders 54

dershane 9

dolma kalem 14

fotokopi 6

harf 13

harita 17

kalem kutusu 5

kalemtıraĢ 6

kara tahta 9

karne 18

kurĢun kalem 18

mikroskop 5

öğrenci 49

öykü 9

pastel 7

roman 18

satır 8

sınıf 47

sıra 56

silgi 16

sözlük 14

sulu boya 5

tebeĢir 17

teneffüs 15

test 14

tükenmez kalem7

yazı tahtası 8

zımba 5

17. Oyun,

oyuncak,

spor ve eğlence

atlıkarınca 6

dans 12

gol 14

kale 30

kaleci 5

kayak 12

kaykay 7

kızak 8

masa tenisi 5

misket 5

parti 19

paten 12

raket 8

satranç 5

seksek 5

sinema 27

stadyum 6

stat 7

tahterevalli 5

tenis 9

tiyatro 28

topaç 5

voleybol 13

18. Renkler

boz 5

gri 16

kır 7

lacivert 5

turuncu 7

19. Sayılar

otuz 18

kırk 18

elli 18

altmıĢ 10

yetmiĢ 12

seksen 8

doksan 8

yüz 26

sıfır 18

altıncı 8

yedinci 1

sekizinci 2

dokuzuncu -

onuncu 1

bin 23

milyon 17

milyar 8

20. TaĢıtlar

ambulans 17

bot 5

cankurtaran 7

cip 5

deniz altı 7

feribot 7

jet 6

kamyonet 9

kayık 13

sandal 13

taksi 23

tekne 11

tramvay 6

yat (denizde) 7

yelkenli 9

21. UlaĢım ve

araba ile ilgili

kelimeler

geçit 8

bagaj 11

benzin 14

bilet 19

demiryolu 11

direksiyon 9

durak 14

fren 13

garaj 17

havaalanı 15

iskele 8

istasyon 17

karayolu 9

kavĢak 6

kaza (olay) 34

liman 15

lokomotif 6

metro 12

motor 26

otomobil 16

pasaport 9

20

peron 6

pist 5

ray 6

teker 8

trafik 25

trafik lambası 9

tünel 15

vagon 7

vinç 5

viraj 5

vites 8

yaya 9

22. Vücudumuz

akciğer 11

avuç 7

ayak bileği 8

bel (vücutta) 17

beyin 19

bilek 14

boğaz 19

böbrek 7

cilt 10

deri 19

göbek 8

göğüs 22

gövde 20

iskelet 8

kalça 8

karaciğer 7

kas (adale) 12

kıl 8

kirpik 5

mide 14

surat 6

ter 6

topuk 7

uyluk 5

yara 20

yumruk 11

23. Yapılar

anıt 7

banka 21

benzin istasyonu 6

büfe 7

değirmen 6

deniz feneri 9

fabrika 22

hamam 8

kafe 11

kilise 15

heykel 16

konak 6

kule 14

kütüphane 16

lokanta 19

mağaza 18

market 12

müze 26

otel 25

park 34

pastane 5

postane 11

restoran 10

saray 20

site 9

süpermarket 10

yazlık 7

24. Yiyecek ve

içecekler

24.a. Yiyecekler

baharat 6

bisküvi 14

börek 11

cips 8

çörek 6

çubuk makarna 7

dana eti 5

dolma 5

fasulye 16

gevrek (cips) 8

hamburger 10

kaymak (is.) 7

krema 7

pide 5

pizza 7

sandviç 15

sirke 9

sos 8

sosis 7

sucuk 9

tereyağı 15

un 15

yağ 17

24.b. Ġçecekler

ıhlamur 5

kahve 20

limonata 6

25. Yönler

batı 13

doğu 14

güney 12

kuzey 9

26. Zaman

dilimleri

26.a. Aylar

ocak 23

Ģubat 17

mart 23

nisan 20

mayıs 22

haziran 19

temmuz 19

ağustos 19

eylül 19

ekim 20

kasım 17

aralık 16

22. b. Genel

zaman dilimleri

akĢamleyin 5

an 43

demin 5

gece yarısı 7

hafta 47

hafta sonu 13

kıĢın 6

öğlen 7

sabahleyin 9

sene 36

yazın 11

yıl 56

yılbaĢı 10

yüzyıl 14

26.c. Günler

pazartesi 21

salı 19

çarĢamba 19

perĢembe 19

cuma 21

cumartesi 24

pazar 37

22.d. Mevsimler

ilkbahar 19

kıĢ 39

sonbahar 21

yaz 46

27. KarĢıt

anlamlı

kelimeler

acemi/usta,

uzman

4/14, 8

ağır/hafif 31/16

ak/kara 11/30

alçak/yüksek

14/41

artı/eksi 8/5

aydınlık/karanlık

10/30

aynı/farklı 47/28

baĢlangıç/bitiĢ10/5

bay/bayan 2/18

bekâr/evli 5/8

bitiĢik/ayrı 5/28

bolluk/kıtlık 3/3

cahil bilgili 4/7

ciddi/Ģaka 14 /17

cüce/dev 7/16

ham, çiğ/olgun 5,

8 /6

çürük/sağlam 5/16

dar/geniĢ 18/26

deli/akıllı 21/23

21

dost/düĢman

35/39

eğri/düz 6/23

eksik/fazla 3/42

erken/geç 28/30

evcil/vahĢi 8/14

faydalı, yararlı/

zararlı

12, 12/9

geçmiĢ/gelecek

19/36

geveze/suskun 5/5

güçlü/zayıf 24/21

haklı/haksız 10/5

hasta/sağlıklı

39/20

hayal/gerçek

26/39

ilk/son 54/55

kibar/kaba 9/9

korkak/cesur 5/15

masum/suçlu,cani

7/12,5

melek/Ģeytan 10/8

neĢeli/üzgün

18/28

olumlu/olumsuz 9

/10

ödül/ceza 16/21

ölü/canlı 15/27

öznel/nesnel 1/5

parça/bütün 38/52

sade/süslü,karıĢık

10/5, 9

savaĢ/barıĢ 40/26

sık/seyrek 12/6

sinirli/sakin 12/19

sivri kör 10/20

somut/soyut 6/2

yapay,suni/tabii,d

oğal7, 6/29, 18

taksit peĢin 2/ 3

taze/bayat 15/0

tek çift 42/15

tembel/çalıĢkan

11/22

ters/düz 14/23

tutsak,esir/özgür-

hür

4, 7/12, 5

ucuz/pahalı 12/11

üvey/öz 2/13

yalan/doğru,

gerçek

27 / 55, 39

yarım/tam 23/45

yasak/serbest 9/20

yerli yabancı 7/29

zengin/fakir,

yoksul

27 / 17, 13

22

4. SONUÇ VE ÖNERĠLER

YetmiĢ sekiz kaynağa göre en sık kullanılan 1.200-3.000 arası

olan 1800 kelimenin üst kavramlara göre toplam kelime sayıları

aĢağıda verilmiĢtir:

7–11 yaĢ grubu için belirlenen üst kavramlar ve kelime sayısı

1. Aile ve akraba : 8

2. AlıĢ-veriĢle ilgili k. : 22

3. Araç-gereçler : 115

4. Bitkiler : 33

4.a. Ağaçlar : 4

4.b. Çiçekler : 4

4.c. Genel bitkiler : 8

4.d. Meyveler : 7

4.e. Sebzeler : 5

4.f. Tahıllar : 5

5. Bilgisayar ile ilgili k. : 9

6. Coğrafya : 31

6.a. Dünya ve çevremiz : 22

6.b. Hava durumu : 9

7. Ev ve bina ile ilgili k. : 14

8. Fiiller : 346

9. Genel kelimeler : 637

9.a. Genel isimler : 419

9.b. KonuĢmayı kolaylaĢtıran

kelimeler : 215

9.c. ĠliĢki sözleri : 3

10. Giysiler : 23

11.Hayvanlar : 52

11.a. Havada uçan h. : 14

11.b. Karada yaĢayan h. : 28

11.c. Suda yüzen h. : 10

12. Ġnsanı niteleyen k. : 71

13. Köy ile ilgili k. : 9

14. Meslekler : 36

15. Müzik ve müzik alet. : 5

16. Okulla ilgili k. : 32

17. Oy., oyc., sp. ve eğlce: 23

18. Renkler : 5

19. Sayılar : 17

20. TaĢıtlar : 15

21. UlaĢımla ilgili k. : 33

22. Vücudumuz : 26

23. Yapılar : 27

24. Yiyecek ve içecekler : 26

24.a. Yiyecekler : 23

24.b. Ġçecekler : 3

25. Yönler : 4

26. Zaman dilimleri : 37

26.a. Aylar : 12

26.b. Genel zaman dilim : 14

26.c. Günler : 7

26.d. Mevsimler : 4

27. KarĢıt anlamlı k. : 133

Toplam :1.789

23

Üst kavramlara göre 1800 kelime incelendiğinde Ģunlar

görülmektedir:

1. 1800 kelime, kelime türü açısından incelendiğinde en çok

isimlerin daha sonra fiillerin, en az ise ünlemlerin kullanıldığı

görülmektedir.

2. Bazı üst kavramlarla ilgili çok az kelimenin geçtiği

görülmektedir. Söz geliĢi ağaçlar ve çiçekler üst kavramında dörder,

müzik ve müzik aletleri üst kavramında ise beĢ kelimenin yer aldığı

görülmektedir.

3. Genel kelimeler baĢlığı altında ele alınan kelimelerin

sayısının en fazla kullanıldığı görülmektedir. Bu üst kavramın altında

bulunan genel isimler ve konuĢmayı kolaylaĢtıran kelimelerin

sıklığının yüksek olduğu görülmektedir.

Türkiye’de yaĢ seviyelerine göre hazırlanmıĢ kelime listeleri

olmadığı için 1800 kelime baĢka çalıĢmalarla karĢılaĢtırma

yapılamamıĢtır.

AraĢtırmanın sonucunda üst kavramlara göre listelenen en sık

kullanılan 1800 kelime için Ģu önerilerde bulunulabilir:

1. Türkiye’de yaĢ veya sınıf seviyelerine göre hazırlanmıĢ

kelime listeleri olmadığı için bu araĢtırma sonucunda hazırlanan 1800

kelimelik liste önemli bir boĢluğu doldurabilir. 7–11 yaĢ arası

çocukların dil öğretiminde bu kelimeler öncelikli olarak kullanılabilir.

2. Türkçe öğretim programında, ders kitaplarında, çocuk

kitaplarında, okul sözlüklerinde 7–11 yaĢ için belirlenen 1800

kelimelik bu listeden yararlanılabilir.

24

KAYNAKLAR

AKSAN, D.(1982), “Türkçe ÇalıĢmalarında ve Öğretiminde

Dilbilimin Yeri”, Ankara Üniversitesi D.T.C.F Dergisi, C.30, No:1–2,

43–49.

AKSAN, D. (1998), Her Yönüyle Dil Ana Çizgileriyle Dilbilim ( I., II.

ve III. Cilt), Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara.

AKYÜZ, Y. (1988), “Türkçe Okul Sözlüklerinin Değerlendirilmesi”,

Türk Dilinin Öğretimi Toplantısı 1–3 Ekim 1986, 249–259, Ankara

Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları, Ankara.

BAġ, B.(2006), 1985-2005 Yılları Arasında Çocuk Edebiyatı

Sahasında, Yazılmış Tahkiyeli Metinlerin Söz Varlığı Üzerine Bir

Araştırma, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü,

(YayımlanmamıĢ Doktora Tezi), Ankara.

CEMĠLOĞLU, M. (2004), Türkçe Öğretimi, Aktüel Yayınevi,

Ġstanbul.

ÇENGELCĠ, N. B. (1996), Gelişimsel Olarak Kavram ve Kategori

Yapılarının İncelenmesi, Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,

(YayımlanmamıĢ Doktora Tezi), Ġzmir.

ÇĠFTÇĠ, M. (2006), “Türkçe Öğretiminin Sorunları”, Türkçenin

Çağdaş Sorunları, Gazi Kitabevi, Ankara, 79-134.

ÇOTUKSÖKEN, Y. (1999), “Okul Sözlükleri Üzerine”, Kebikeç, 7-

8. Sayı, 61-65.

DEMĠR, C. (2006), “Türkçe/Edebiyat Eğitimi ve KiĢisel Kelime

Serveti”, Millî Eğitim Dergisi, 169. Sayı, 207–225.

DĠLĠDÜZGÜN, S. (1996), Çağdaş Çocuk Yazını, Yapı Kredi

Yayınları, Ġstanbul.

KARADAĞ, Ö. (2005), İlköğretim I.Kademe Öğrencilerinin Kelime

Hazinesi Üzerine Bir Araştırma, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri

Enstitüsü, (YayımlanmamıĢ Doktora Tezi), Ankara.

KARAKUġ, Ġ. (2005), Türkçe Türk Dili ve Edebiyatı Öğretimi, Can

Matbaa, Ankara.

KARASAR, Niyazi (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi, Nobel Yayın

Dağıtım, Ankara.

25

ÖZDEMĠR, Emin (1983). “Anadili Öğretimi”, Türk Dili, Dil Öğretimi

Özel Sayısı, S.379–380, 18–30 s. Türk Dil Kurumu Yayınları.

ÖZTOKAT, Erdim (1977). “Yabancı Dilde Sözcük Öğretimi”,

Dilbilim, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yabancı Diller

Eğitim Bölümü Dergisi, S.2, 189-195.

PEHLĠVAN, Ahmet (2003). “Türkçe Ders Kitaplarında Sözcük

Dağarcığını GeliĢtirme Sorunu ve Çözüm Yolları”, Dil Dergisi, S.122,

84–91.

TAVġANCIL, E. ve ASLAN E. (2000). İçerik Analizi ve Uygulama

Örnekleri, Epsilon Yayınları, Ġstanbul.

YILDIZ, C.; OKUR, A.; ARI, G.; YILMAZ, Y. (2006). Türkçe

Öğretimi (Editör: Cemal YILDIZ), PegemA Yayıncılık, Ankara.