tÜrkÇe...haydi Çöz bakalım - 3 sözcükte anlam. asikül 5 8. safa s˜n˜f meslek adları terim...

TÜRKÇE

YAZILIYA HAZIRLIK SETİ

1. Fasikül8. S

ınıf

İÇİNDEKİLER1. Bölüm:

Çok Anlamlılık, Temel Anlam, Yan Anlam, Terim Anlam, Mecaz Anlam, Somut - Soyut Anlam

Yazılıya Yazırlık & Ödev Soruları - 1

3

2. Bölüm:

Eş Sesli (Sesteş) Sözcükler, Eş Anlamlı (Anlamdaş) Sözcükler, Karşıt (Zıt) Anlamlı Sözcükler, Yansıma, Genel - Özel Anlamlı Sözcükler


12

3. Bölüm:

İkilemeler, Deyimler, Söz Öbeklerinin Anlamı


21

4. Bölüm:

Öznel Nesnel Cümleler, Neden - Sonuç İlişkisi, Amaç Sonuç ilişkisi, Koşul - Sonuç İlişkisi, Karşılaştırma Cümleleri, Abartma Cümleleri, Tanım Cümleleri


28

1. Fasikül Örnek Yazılı Soruları41

5. Bölüm:

Yorum Cümlesi, Değerlendirme Cümlesi, Eleştiri Cümlesi, Öz Eleştiri Cümlesi, Üslup - İçerik Cümleleri


34

Sözcükte Anlam1. Fasikül

3Sayfa1.

Bölüm

ÇOK ANLAMLILIKSözcükler, dilin tek başınayken anlamlı parçalarıdır. Her sözcük, cümlenin içinde olma-yıp tek başına kaldığında belli bir anlam taşır.

Su: Sıvı durumunda bulunan, renksiz, kokusuz, tatsız madde.

Bana bir bardak su getirir misin?

Uçmak: Kanatlar yardımıyla havada düşmeden durmak, havada yol almak.

Hayat kısa, kuşlar uçuyor.

İnce: Kalınlığı az olan.

Bu ince kitabı bile bir haftada bitirmişsin.

Sözcüğün tek başına kaldığında taşıdığı anlam, cümlenin içine yerleştirildiğinde değişebilir. Yukarıda akla gelen ilk anlamları verilen sözcüklerin aşağıdaki cüm-lelerdeki anlamlarını inceleyelim:

Yemeğin suyu bana çok tuzlu geldi. (yemeğin sıvı bölümü)

Bu sulu şakalara artık bir son vermelisin. (gereğinden fazla samimi, rahatsız edici)

Saçları bir o yana bir bu yana uçuyordu kızın. (dalgalanmak)

Ablam bu yaz yuvadan uçuyor. (gelin olmak, evlenmek)

Bu kadar ince ayrıntılara takılmayın lütfen. (detaylı)

Dedemin ince bir sanat anlayışı vardı. (zevkli)

Gördüğümüz gibi dilimizde sözcükler kullanıldıkları cümle içinde yeni anlamlar kaza-nabilir.

TEMEL ANLAMBir sözcüğün söylendiğinde akla ilk gelen, herkeste çağrıştırdığı anlamına temel an-lam denir.

Örnek

“Bacak” sözcüğünün aklınıza gelen ilk anlamını düşünün.

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “bacak” sözcüğü, bu anlamı taşıyor?

Yorgunluktan bacakları ağrıyordu.

Masanın bacağı kısa olduğundan masa sallanıyordu.

“Bacak” sözcüğü, birinci cümlede temel anlamında kullanılmıştır.

TürkçeSözcükte Anlam4

Sayfa 1.Bölüm

Dilimizde yan anlam, genellikle insan organlarının kimi eşyalara benzetilmesi yoluyla oluşmuştur. Örneğin: kapının kolu, masanın ayağı…

İpucu

YAN ANLAMSözcüklerin gerçek anlamlarıyla bağlantılı olarak zamanla ortaya çıkan anlamlarına yan anlam denir. Yan anlamda benzerlik ve yakıştırma ilgisi etkilidir.

Yukarıdaki örnekten hareketle aşağıdaki soruları cevaplayınız.

“Diş” sözcüğü hangisinde temel anlamında kullanılmıştır?

a. İki diş sarımsak doğrar mısın?

b. Dişi ağrıdığı için bugün izin aldı.

Haydi Çöz Bakalım - 1

“Sıcak” sözcüğü aşağıdakilerin hangisinde temel anlamında kullanılmıştır?

a. Bize çok sıcak davrandınız, teşekkür ederiz.

b. Su hâlâ sıcak, duşa girebilirsiniz.


Aşağıdaki cümlelerde yan anlamda kullanılmış sözcüklerin altını çiziniz.

1. Sıranın gözünde bir tomar para buldum.

2. Uçağın kanadı inerken zarar görmüş.

3. Sandalyenin kırık ayağının altına kâğıt sıkıştırmışlar.

4. Dağın etekleri yemyeşildir bu mevsimde.

5. Atarinin kolu bozuk olduğu için oyunu kaybettim.



5Sayfa8.

Sınıf

Meslek adları terim anlam sayılmaz.

Örneğin: doktor, profesör, hemşire…

İpucu

Ders adları terim anlam sayılmaz.

Örneğin: Matematik, Türkçe…

İpucu

TERİM ANLAMBir bilim, sanat, meslek dalıyla veya bir konu ile ilgili özel ve belirli bir kavramı karşıla-yan kelimelere terim denir.

Örn: Tiyatro terimleri -> replik, perde, suflör…

Futbol terimleri -> ofsayt, taç, frikik…

Coğrafya terimleri -> plato, meridyen, bağıl nem…

Türkçe terimleri -> noktalı virgül, yüklem, kök…

“Daire” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamda kullanılmıştır?

a. Dairenin alanını hesaplamayı öğrendik.

b. Yukarıdaki daireden çok gürültü geliyor.


“Ay” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamda kullanılmıştır?

a. Ay, Dünya’nın uydusudur.

b. Okulumuzda ayda bir veli toplantısı yapılır.


“Açı” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim anlamda kullanılmıştır?

a. Olaya farklı açılardan bakmayı denemelisin.

b. Üçgenin iç açıları toplamı 180 derecedir.



Sayfa 1.Bölüm

SOMUT – SOYUT ANLAMBeş duyumuzdan (görme, hissetme, tatma, işitme, koklama) herhangi biriyle algılaya-bileceğimiz varlıklar somut, algılayamadıklarımız ise soyuttur.

Kalem somuttur çünkü onu görebilir, ona dokunarak onu hissedebiliriz.

Rüzgâr somuttur çünkü onu tenimizle hissedebiliriz.

Gürültü somuttur çünkü onu işitebiliriz.

Arkadaşlık, öfke, rüya, gerçek vb. sözcükler ise soyuttur çünkü onları beş duyu organı-mızdan hiçbiriyle algılayamayız.

Temel, yan ve terim anlamlar sözcüğün gerçek anlamı kapsamına girer. Ancak mecaz anlam, sözcüğün kendi anlamının dışına çıkıp başka anlamı çağrıştırmasıdır. Mecaz anlamlı bir sözcük, gerçek anlamı dışında kullanılmıştır.

İpucu

MECAZ ANLAMCümleyi daha etkileyici hâle getirmek için bir sözcüğü başka bir sözcük yerine kullan-maktır. Mecaz anlamdaki sözcük, bilinen anlamının dışında başka anlama gelecek şe-kilde kullanılır, kendi anlamından sıyrılıp başka bir sözcüğü çağrıştırır.

Sözleriyle zavallı adamı herkesin önünde ezdi. (küçük düşürdü)

Bu zor günlerde en büyük desteğim annemdi. (yardımcım)

Onunla kesin olarak ipleri kopardık artık. (görüşmeyi kestik)


7Sayfa8.

Sınıf

Altı çizili kelimelerinin aşağıdaki cümlelerde temel, yan ve mecaz anlamlardan hangilerini taşıdığını karşılarına yazınız.

1. Yerden bir taş aldı ve denize doğru fırlattı. ( )

2. Gönlüne bir ateş düştü genç adamın. ( )

3. Öğle ışığında yola gölgesi vuruyordu ağaçların. ( )

4. Yanımdaki koltuk yol boyunca boştu. ( )

5. Öğretmenimiz bize şiirde redif bulmayı öğretti. ( )

6. Sait Faik, ilk hikâyesini lise yıllarında yazmıştır. ( )

7. Bu kadar kırıcı olmanıza hiç gerek yoktu. ( )

8. Geç kalırsam babamın nasıl kükreyeceğini tahmin et. ( )

9. Bu sözcüğün kökünün isim olduğunu biliyorum. ( )

10. Başkalarına karşı duvarlar ören bir insandı. ( )

11. Pişmanlığı gözlerinden okunuyor. ( )

12. Bulutlar çekildi, güneş her yeri aydınlattı. ( )

13. Bu yıl otuz fidan daha mezun edeceğiz. ( )

14. Şehirden uzakta kıyı bir yerde yaşıyordu. ( )

15. Sessizlik sözcüğünün kökü nedir? ( )

16. Akşamları yıldızlar ne güzel parlıyor gökyüzünde. ( )

17. Verdiği güzel bilgilerle bizi aydınlattı. ( )

18. Şehrin göbeğinde büyük bir patlama oldu. ( )

19. Otobüsü kaçırırsak biletimiz yanar. ( )

Etkinlik - 1


Sayfa 1.Bölüm

Karar

Baba

Hukuk Bulut

Dost

Ömür

Roman Hava

Türklük Kardeşlik Limon Çığlık

Türkü

Sıcak

Aşağıdaki tabloda Yasemin Öğretmen’in sorusunun doğru yanıtı olabilecek söz-cükleri yuvarlak içine alınız.

Etkinlik - 3

Altı çizili sözcüğün terim anlamda kullanıldığı cümleyi belirleyiniz.

Etkinlik - 2

1. Hafta sonu iki perdelik bir komedi oyunu izledim.

2. Derste üçgenin iç açılarını gördük.

3. İyi bir sanatçı olmanın sırrı eğitimdir.

4. Nota konusunda hayli bilgim vardır.

5. Bugün çocuklara çiçek aşısı yapılacak.

6. Bugün atom parçaları da inceleniyor.

7. Çocuklar ısınmak için ateş yakmıştı.

8. “Oyuncak” sözcüğünde üç ünlü vardır.

9. Birşey biliyor mu diye ağzını aradım.


9Sayfa8.

Sınıf

1. “Polisler hırsızları kısa sürede yakaladı” cümlesinde terim anlamlı sözcük vardır.

2. “Boş gözlerle yüzüme bakıyor.” cümlesinde mecaz anlamlı sözcük vardır.

3. “Bâki bize edebiyatın altın çağını yaşatmıştır.” cümlesinde mecaz anlamlı sözcük vardır.

4. “Vücudumuzdaki dokular organları oluşturur.” cümlesinde tüm sözcükler gerçek anlamdadır.

5. “Doğa her zaman kendi yasalarını belirler.” cümlesinde mecaz anlamlı sözcük vardır.

6. “Beni bu melek büyüttü, onun hakkını ödeyemem.” cümlesinde tüm sözcüler gerçek anlamlıdır.

Aşağıdaki cümlelerde verilen bilgiler doğruysa yanlarına “D” yanlış ise “Y” har-fi yerleştiriniz.

Etkinlik - 4

1. “Yakala-” sözcüğünü gerçek anlamda kullanınız.

2. “Say-“ sözcüğünü mecaz anlamda kullanınız.

3. “Parla-“ sözcüğünü gerçek anlamı dışında kullanınız.

4. “Harca-“ sözcüğünü temel anlamda kullanınız.

5. “Süzül-“ sözcüğünü mecaz anlamda kullanınız.

6. “Ağız” sözcüğünü yan anlamda kullanınız.

Aşağıda verilen boşluklara sizden istenen özellikte birer cümle yazınız.

Etkinlik - 5

10Sayfa Türkçe

Sözcükte Anlam1.Bölüm

Yazılıya Hazırlık&

Ödev Soruları - 1

a

Elif’in bahsettiği durum aşağıdaki cümlele-rin hangisinde örneklenmemiştir?

A) Mehmet amcam, ailemizin ne olursa olsun yıkılmayan direğidir.

B) Türk filmleri, bizim için eskiyle yeni arasın-da bir köprü gibidir.

C) En yakın arkadaşım Ece ile aramızda çok güçlü bir bağ vardır.

D) Çikolata yediğim günlerin ertesinde mi-demde hafif bir ağrı olur.

b Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir varlı-ğın özelliği verilerek kendisi çağrıştırılmış-tır?

A) Anneannemim elinden her iş gelir.

B) Doğayı sevip yeşili korumalıyız.

C) Okulun en popüler öğrencisidir Emre.

D) Bahçenin içinde büyük bir havuz var.

c Aşağıdaki cümlelerin hangisinde terim an-lamlı bir sözcüğe yer verilmemiştir?

A) Yazdıklarıyla ülkenin tablosunu çiziyor.

B) Sıralı cümlelerin arasına virgül konur.

C) İki bilinmeyenli denklemlere henüz geç-medik.

D) Oyundaki bazı replikler gereğinden fazla uzundu.

d Aşağıdaki cümlelerin hangisinde gerçek an-lamı dışında kullanılmış bir sözcük yoktur?

A) Ondan çok umutluydum ama boş bir insan çıktı.

B) Duydukları bir hayli kafasını bozmuştu.

C) Onu ikna etmek sandığın kadar kolay ol-mayacak.

D) Böyle yaparsan kendini çok yanlış yollara sürükleyebilirsin.

e O gün şahit olduğun her şeyi bize noktasına virgülüne dokunmadan anlatmalısın.

Altı çizili sözün cümleye kattığı anlam aşa-ğıdakilerin hangisinde vardır?

A) Tüm dikkatini toplamış, dersi dinliyordu.

B) Ödevini çok özenli yapmış, umarım tam puan alır.

C) Babaannem hiç sebep yokken bize küsü-yor bazen.

D) Filmi tarafsız ve eksiksiz şekilde değerlen-dirmeni bekliyorum.

f “Yarın” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin han-gisinde farklı bir anlamda kullanılmıştır?

A) Yarını düşünmeden yaşarsan kaybeden sen olursun.

B) Yarın bu saatlerde eve varmış oluruz.

C) Yarından sonra burada işimiz bitecek.

D) Yarın televizyonda en sevdiğim dizi var.

11Sayfa

Sözcükte Anlam1. Fasikül Yazılıya Hazırlık

& Ödev Soruları - 1

8.Sınıf

g Dostlarım yanımda olmasaydı şüphesiz ki bu

zor günleri atlatamaz, bugün kendi ayaklarım

üzerinde duramazdım.

Altı çizili sözcüklerden hangisi gerçek an-lamının dışında kullanılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

1 2

3 4

i Sonuçlandırılan hiçbir iş artık eski durumuna getirilemez; …………… her davranıştan ön-ce bunun nasıl sonuçlanacağını çok iyi hesap-lamak gerekir.

Boş bırakılan yere aşağıdaki sözcüklerden hangisinin getirilmesi uygun değildir?

A) dolayısıyla

B) çünkü

C) o yüzden

D) o hâlde

j I. Ekmekleri daha ince dilimleyin.

II. Bence bu çok ince bir davranıştı.

III. Bu kadar ince düşünme.

IV. Halı dokumak ince bir iştir.

“İnce” sözcüğü numaralanış cümlelerde kaç farklı anlamda kullanılmıştır?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

l 1. Antoloji anlamında pekâlâ yaraşır bir söz-cüktür seçki.

2. Pekâlâ, senin dediğin olsun.

3. Hâlbuki yalının rehinde olduğunu pekâlâ işitmiştim.

4. Pekâlâ gideceğim, siz ne karışıyorsunuz.

Numaralanmış cümlelerin hangisinde “pe-kala” sözcüğü “çok iyi” anlamında kullanıl-mıştır?

A) 1. B) 2. C) 3. D) 4.

h “Salmak” sözcüğü aşağıdaki cümlelerin han-gisinde “uğratmak” anlamıyla kullanılmıştır?

A) Yine başını derde salmış.

B) Aç kurt, yılana da salar, taşa da, dedi.

C) Öğretmen, hemen çocuğun peşine bir öğ-renci salmış.

D) Boş kovayı hemen kovaya saldı.

k Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi mecaz anlamda kullanılmıştır?

A) Ben henüz ömrümün baharındayım, mut-lu olmak benim de hakkım.

B) Son otobüse yetişemezsem işte o zaman yandım.

C) Yazılıdan yüksek not alan öğrenciler çok sevinçliydi.

D) Köyden kente göçün artması, şehirlerdeki yapılaşmayı beraberinde getirdi.


Sayfa 2.Bölüm

EŞ SESLİ (SESTEŞ) SÖZCÜKLERYazılışları ve söylenişleri aynı, anlamları farklı olan sözcüklere eş sesli (sesteş) sözcük-ler denir.

“Aç” sözcüğünün aşağıdaki kullanımlarını inceleyiniz:

Karnım çok aç, haydi bir şeyler yiyelim.

Kargoyla gelen paketi heyecanla açtı.

Dilimizde bazı sözcüklerin eş seslisi varken bazılarının yoktur.

“Yol” sözcüğü sesteş olarak hem “üzerinde yürünen yol” hem de “bir şeyi sökmek” an-lamında kullanılabilir:

Bu yol nehir kıyısına kadar gidiyor.

Bahçedeki otları yol da gel.

“Kır” beyazla az miktarda siyah karışmasından oluşan renk, şehir ve kasabaların dışında kalan, çoğu boş ve geniş yer, dağ bayır anlamında sesteş olarak kullanılabilir:

Kapıyı kır saçlı bir adam açmıştı.

Kır kokları arasında yavaş yavaş yürüyoruz.

Ancak gemi, raf, dünya vb. sözcüklerin dilimizde sesteşi yoktur.

Not

Sesteş sözcükler arasında asla anlam bağı bulunmaz. Sesteş sözcükler yan anlamlı ve-ya mecaz sözcüklerle karıştırılmamalıdır.

Örnek

On üç yaşında bir çocuktu. Yaş toprağa bastı.

Yukarıdaki cümlelerde “yaş” sözcükleri arasında sesteşlik ilişkisi vardır.

Yaş toprağa bastı. Bu iş yaş, sen bu işi unut.

Yukarıdaki cümlelerde ise “yaş” sözcükleri arasında sesteşlik ilgisi değil, gerçek- mecaz ilgisi vardır. Bu sözcükler sesteş değildir.


13Sayfa8.

Sınıf

EŞ ANLAMLI (ANLAMDAŞ) SÖZCÜKLERYazılış ve söylenişleri farklı, anlamları aynı olan sözcüklere eş anlamlı (anlamdaş) söz-cükler denir.

Eş anlamlı sözcükler arasında hiçbir anlam ayrımı yoktur, biri diğeri yerine kullanılabilir.

KARŞIT (ZIT) ANLAMLI SÖZCÜKLERBirbirinin anlamının tersini ifade eden sözcüklerdir.

Not

Eş anlamlı sözcüklerle yakın anlamlı sözcükler birbirine karıştırılmamalıdır. Yakın an-lamlı sözcükler birbirini çağrıştırır ancak birbirleri yerine kullanılamaz.

Not

Karşıt sözcükler birbirlerinden bağımsız olarak dilde yer almak zorundadır. -me, -mez, -siz gibi eklerle karşıtlık ilişkisi kurulamaz.

Etkinlik - 6

Açıklamadan ve verilen örnekten yararlanarak aşağıdaki sözcüklerin karşısına eş anlamlılarını yazınız.

f.a. yaş – ıslak akran – yaşıt

g.b. sene – basit –

h.c. metot – yabancı –

j.d. hasım – çukur –

k.e. derin – mektep –

Örneğin: akşam – gece üzülmek – ağlamak yorgun – bezgin

Örneğin: gitmek / gelmek, çıkmak / inmek, sevinmek / üzülmek, soğuk / sıcak


Sayfa 2.Bölüm

YANSIMA Doğadaki canlı cansız varlıkların çıkardığı seslere yansıma denir. Yansımalar doğadaki varlıkların çıkardığı sese benzetilerek oluşturulduğundan doğa taklidi seslerdir.

Örneğin “miyavlamak” sözcüğü kedinin çıkardığı “miyav” sesinden oluşmuştur. “Gürle-mek” sözcüğü “gür” sesinden meydana gelir. Bir sözcüğün kökünü bulduğumuzda an-lamlı bir sözcükle değil, bir ses taklidiyle karşılaşıyorsak o sözcük yansımadır.

“ölmek” ve “ölmemek” sözcükleri karşıt anlamlı değildir.

“tuzlu” ve “tuzsuz” sözcükleri karşıt anlamlı değildir.

“okur” ve “okumaz” sözcükleri karşıt anlamlı değildir.

a. Kart horoz, arkamdan nasıl da iş çeviriyor!

Kart borcunuzu en kısa zamanda ödemelisiniz.

b. Ak akçe kara gün içindir.

Ben eminim ki hepinizi iyi bir gelecek bekliyor.

c. Kendisini ezenlerin karşısında hep dik durdu.

Ona neden boyun eğdiğini anlayamıyorum.

d. Elimi kapıya sıkıştırdım, çok acıyor.

Eller senin kıymetini bilmez.

e. Utançtan yanakları al al olmuştu.

Duvarları kırmızıya boyayacağız.

Altı çizili sözcükler arasındaki anlam ilişkisini yanlarında verilen boşluğa yazınız.

Etkinlik - 7


15Sayfa8.

Sınıf

Not

Yansıma sözcükler, herhangi bir anlamı olmayan ses taklitleridir. Kendi başına anlamı olan sözcükler kulağımızda bazı sesler çağrıştırsa da yansıma sözcük sayılmaz. Örne-ğin: ağlamak, bağırmak, ötüşmek…

Not

Sesleri taklit yoluyla oluşmayan hiçbir sözcüğe yansıma sözcük diyemeyiz. Örneğin: pı-rıl pırıl, pırıltı, ışıl ışıl, ışıltı…

Etkinlik - 8

Aşağıdaki yansıma köklerinden yansıma sözcükler türetiniz.

a. çıt →

d. şır →

e. çın →

b. hor →

c. pat →


Sayfa 2.Bölüm

GENEL – ÖZEL ANLAMLI SÖZCÜKLERBirbirini kapsayan, birbirinin alt kümesi olan sözcükler birbirine genel – özel anlam iliş-kisiyle bağlıdır. Dünyada tek bir tane olan varlıklar özel, birden fazla olanlar genel an-lamlıdır.

Örneğin:

Varlık – cansız varlık – şehir – Türkiye’deki şehirler – Ege Bölgesi’ndeki şehirler – İzmir

Varlık – canlı varlık – insan – kadın – Ayşe

Kitaplarım içinde en sevdiğim Beyaz Diş’tir. -> Kitaplarım, çok elemanlı bir kümedir, Beyaz Diş ise bu kümenin içindedir. Önce kitap, sonra Beyaz Diş söylendiği için cümle genelden özele doğru sıralanmıştır.

Dünya, en büyük üçüncü gezegendir. -> Önce Dünya, sonra gezegen sözcüğü söylen-diği için cümle özelden genele doğru sıralanmıştır.

Aşağıdaki cümleleri inceleyiniz. İçinde yansıma sözcük bulunan cümlelerin ba-şındaki kutucuğu işaretleyiniz.

1. Üst kattakilerin tıkırtıları bir türlü kesilmiyor.

2. Ne bağırıyorsun? Seni kimse duyamaz.

3. Sizin bu iş gümleyecek, benden söylemesi.

4. Deredeki kuşların cıvıltısı buraya kadar geliyor.

5. Uyumadan önce dişlerini fırçalamalısın.

6. Kimse duymasın diye fısıltıyla konuşuyorlar.

Etkinlik - 9


17Sayfa8.

Sınıf

1. Tedbir a. Dedesi doksan yaşında olmasına rağmen oldukça sağlıklıdır.

2. Kâinat b. Öğretmeni okulda Betül’ün sınıfına deprem tatbikatı yaptırdı.

4. Nafile d. Burak, sınıftaki diğer arkadaşlarından farklı bir kompozisyon yazmak istiyor.

7. Maksat g. Tarih dersinde Türk milletinin özgürlüğüne nasıl kavuştuğunu öğrendik.

8. Zelzele h. Buraya gelirken tek amacı arkadaşlarıyla buluş-maktı.

10. Hürriyet j. Bugün herkes, bir daha başının derde girmemesi için önlem alacak.

11. Objektif k. Kitaptaki hatalı bir soruyu çözmek için hepimiz de boşu boşuna uğraştık.

3. Yel c. Tatlı tatlı esen rüzgâr, çocukları biraz üşüttü.

5. İstikbal e. Olaylara tarafsız gözle bakmakta zorlanıyor.

6. Zinde f. Öğretmeni, bu öğrencinin geleceğinin parlak oldu-ğunu düşünüyor.

9. Özgün i. İnsanlar, bu evrende yalnız olmadığımızı düşünüyor.

Aşağıda verilen sözcükleri, yandaki cümlelerdeki eş anlamlılarıyla eşleştir.

Etkinlik - 10


Sayfa 2.Bölüm

Aşağıdaki sözcükleri genelden özele doğru sıralayınız.

Etkinlik - 12

sıvı – madde – gazoz – içecek 1

yiyecek – ıspanak – sebze – varlık 4

erkek – Kadir – varlık – canlı – insan 2

radyo – cihaz – nesne – el radyosu 5

akraba – Aysel hala – insan – hala 3

bekçi – belediye işçisi – insan – çalışan 6

jet – uçak – makine – araç 7

Yansımadan türemiş sözcükleri belirleyiniz.

Etkinlik - 11

a. üflemek

e. hışırtı

m. fısıltı

b. çağırmak

h. zırıltı

k. patırtı

f. hapşırık

c. düdük

l. çıngırak

g. konuşmak

d. karartı

j. çatlamak

19Sayfa

Sözcükte Anlam1. Fasikül Yazılıya Hazırlık

& Ödev Soruları - 2

8.Sınıf

a Güller dallarda dertli dertli soluyor.

Bu güzel havayı mutlulukla soluyor.

Yukarıdaki cümlelerde “soluyor” sözcüğü sesçe aynı olduğu hâlde anlamca farklıdır.

Aşağıdaki sözcüklerin hangisiyle bu anlam ilişkisini taşıyan iki ayrı cümle yazılamaz?

A) yakın B) yalın

C) kalın D) alın

c

�

��

�

��

�

��

�

��

Vagonlardan hangisi kendinden önceki söz-cüğe “genelden özele sıralama” bağıyla bağ-lı değildir?

A) 1 B) 2 C) 3 D) 4

d Kitaplara eyle nazar

Cahil mezarını kazar

Her satırda sevgi yazar

Kütüphane aynam benim

Altı çizili sözün eş anlamlısı aşağıdaki cüm-lelerin hangisinde kullanılmıştır?

A) Mutfaktaki masaya dikkat et.

B) Gökyüzüne bak, ne çok kuş var!

C) Alp, küçük kardeşini kıskanıyor.

D) Evi birkaç günlüğüne terk etti.

f Sen bizden önce gidip evi kolaçan et, ortalık dağınıksa toparla.

Altı çizili sözün cümleye kattığı anlam aşa-ğıdakilerin hangisinde vardır?

A) Doktor hastayı görünce önce ateşi olup ol-madığını kontrol etti.

B) İşi erken bitirmek istiyorsanız bir an evvel kolları sıvayın.

C) Testleri çözüp cevaplarımızı birbirimizle karşılaştırdık.

D) Her ihtimale karşı tedbirini almalısın.

b Altı çizili sözcüklerden hangisinin zıt an-lamlısı yoktur?

A) Yoksul bir çocukluk geçirmişti.

B) Haberi alınca çok sevinecek.

C) Şanslı bir adamsın, piyango sana çıktı.

D) Her canlı yaşamak için mücadele etmek zo-rundadır.

e Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcükler arasında karşıt anlamlılık ilişkisi yoktur?

A) Bir düş kadar uzakta şimdi tüm gerçekleri-miz.

B) Hırsızlar yükte hafif, pahada ağır şeyleri ça-larlar.

C) Sesim çıkmıyor, sessizliğim bu yüzden.

D) Çok kabasın, daha ince bir insan olmayı öğ-renmen gerekiyor.

20Sayfa Türkçe

Sözcükte Anlam2.Bölüm

Yazılıya Hazırlık&

Ödev Soruları - 2

k Alp Er Tunga, tarihimizdeki en gözü pek kah-ramanlardan biridir.

Altı çizili sözün cümleye kattığı anlam aşa-ğıdakilerden hangisinde vardır?

A) O çok kararlıdır, doğru bildiğinden asla dön-mez.

B) Taşkın ve sabırsız hâlleri öğretmeninin dik-katini çekmişti.

C) Bu tip maymunlar sevimli gözükse de sal-dırgan olabilir.

D) Kitabın kahramanı hiçbir şeyden korkma-yan cesur bir adam.

j Aşağıdaki cümlelerin hangisinde genelden özele bir anlatım vardır?

A) Türkiye’ni Güneydoğu Bölgesinde hava sı-caklı çok yüksek seyrediyor.

B) Bu sınıfta okulun en başarılı öğrencileri öğ-renim görüyor.

C) Çanakalle, tarihin en büyük savunma sa-vaşlarının yapıldığı yerdir.

D) Resim, öğrencilerin en sevdiği dersler ara-sında yer alır.

g Aşağıdaki dizelerin hangisinde karşıt an-lamlı sözcükler bir arada kullanılmamıştır?

A) Yerin seni çektiği kadar ağırsın

Kanatların çırpındığı kadar hafif

B) Ne zengin fakir , ne sen ben farkı olsun;

Kış günü herkesin evi barkı olsun.

C) Beyhude seslenir, beyhude çağlar

Bir sola, bir sağa çoban çeşmesi

D) Dalgalandığın yerde ne korku ne keder...

Gölgende bana da bana da yer ver

l Bugün de sonbahardan süzülüp doğdu akşam

Dağların yere indi serin, koyu gölgesi

Uludağ etekleri al ipekten bu akşam

Düştü yeşil ovaya kubbelerin gölgesi

Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisinin örneği yoktur?

A) Sesteş sözcük

B) Gerçek anlamlı sözcük

C) Yansıma

D) Yan anlam

h Aşağıdaki sözcüklerden hangisinin sesteşi yoktur?

A) Gün B) Dağ

C) Yıl D) Yan

i 1. Bu sanatçımız, yüreklerimizin telini titret-meyi iyi biliyor.

2. Kimseye ayak bağı olmak istemiyorum ar-tık.

3. Onu tanıdığımda kendi ayakları üzerinde durabilen bir kadındı.

4. İyi bir şiir, bize en yoğun duyguları yaşata-bilen şiirdir.

Numaralanmış cümlelerde altı çizili sözle-rin hangileri birbirine anlamca en yakındır?

A) 1 – 3 B) 1 – 4

C) 2 – 4 D) 3 – 4

tÜrkÇe...haydi Çöz bakalım - 3 sözcükte anlam. asikül 5 8. safa s˜n˜f meslek adları terim...

Documents