tên sáng kiến kinh nghiệm : - wordpress.com · web viewtên sáng kiến kinh nghiệm :...

Sáng Kiến Kinh NghiệmTên sáng kiến kinh nghiệm :

BIÊN SOẠN GIÁO TRÌNH GIẢNG DẠY

MÔN HỌC ĐIỀU KHIỂN KHÍ NÉN VÀ ĐIỆN KHÍ NÉNI. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI

Tôi là một giáo viên giảng dạy bộ môn điện công ngiệp cho học sinh trung cấp

nghề tại trung tâm Kỹ thuật tổng hợp – Hướng nghiệp Đồng Nai. Như chúng ta đã

biết trong các nhà máy, xí nghiệp luôn có các dây chuyền điều khiển tự động để phục

vụ cho việc sản xuất đạt hiệu suất cao. Do đó, trong chương trình đào tạo ngành điện

công nghiệp việc trang bị kiến thức cho học sinh về lĩnh vực điều khiển tự động là

một việc không thể thiếu và đặc biệt quan trọng nhằm giúp cho các em sau khi tốt

nghiệp có khả năng tiếp cận tốt nhất các hệ thống dây chuyền điều khiển tự động để

có thể lắp ráp, vận hành, bảo trì các hệ thống một cách thành thạo.

Hiện nay điều khiển bằng khí nén được sử dụng rộng rãi và phổ biến vì khí nén

là nguồn năng lượng sạch, không gây ô nhiễm môi trường, không gây nguy hiểm cho

người vận hành … Việc trang bị cho học sinh các kiến thức về nguyên lý làm việc của

các phần tử trong hệ thống điều khiển điện khí nén cũng như cách thiết kế, lắp đặt,

vận hành và sửa chữa một hệ thống điều khiển khí nén là không thể thiếu. Muốn

giảng dạy được tốt, cần phải có giáo trình giảng dạy gắn liền với thực tế, không chỉ lý

thuyết suông, xa rời thực tế mà phải có những bài tập thực hành, cũng như trang thiết

bị để học sinh, sinh viên có thể tiếp thu nhanh, đồng thời có thể rèn luyện kỹ năng của

mình.

Hiện nay, trên thị trường có rất nhiều giáo trình, sách kỹ thuật viết về điều khiển

bằng khí nén, nhưng hầu hết chỉ là lý thuyết, trình bày nguyên lý làm việc của hệ

thống, cách thiết kế hệ thống …Trong khi đối tượng giảng dạy tại trung tâm là học

sinh trung cấp nghề cần trang bị kỹ năng thực hành là chính. Tài liệu giảng dạy cần

phải có các bài tập chuyên về thực hành để học sinh qua đó có thể học được cách thiết

kế một hệ thống điều khiển thực tế cũng như rèn luyện được kỹ năng lắp đặt hệ thống

Thực hiện : Đào Phương Tùng Trang 1

Sáng Kiến Kinh Nghiệmđiều khiển bằng khí nén. Đứng trước thực trạng trên tôi đã biên soạn tài liệu chuyên

giảng dạy phần thực hành môn học này cho học sinh tại trung tâm.

II. TỔ CHỨC THỰC HIỆN ĐỀ TÀI

1. Cơ sở lý luận

- Như đã nói ở trên, hiện nay các giáo trình, tài liệu dùng trong giảng dạy môn

học điều khiển điện khí nén hầu hết chỉ là lý thuyết, rất ít tài liệu nói về các bài thực

hành. Có chăng cũng chỉ một vài ví dụ minh họa nên khi giảng dạy giáo viên phải vẽ

thêm các bài thực hành để học sinh có thể tiến hành thực tập. Do đó nếu không có một

tài liệu hướng dẫn thực hành thống nhất thì giáo viên giảng dạy sẽ gặp nhiều khó khăn

đồng thời khả năng tiếp thu của học sinh theo đó cũng sẽ rất yếu. Vì thế việc cung cấp

tài liệu có các bài thực hành gắn liền với các yêu cầu thực tế để từ đó các em có thể

lắp đặt vận hành nhằm hình thành kỹ năng chuyên môn là một việc hết sức quan

trọng.

- Trước đây khi giảng dạy môn học điều khiển điện khí nén, ở phần thực hành,

giáo viên chỉ đưa ra các bài tập, sau đó vẽ mạch điện lên bảng cho học sinh. Học sinh

căn cứ vào mạch đã vẽ để lắp ráp và vận hành. Nếu mạch có sai xót thì khi vận hành

mới có thể phát hiện để sửa chữa. Việc làm trên dẫn đến việc học tập gặp rất nhiều

khó khăn. Khi có giáo trình này, giáo viên sẽ căn cứ vào các bài tập đẽ được thiết kế,

vẽ sẵn để giải thích nguyên lý làm việc của mạch. Học sinh sau khi nghe giảng giải

nguyên lý vận hành của mạch sẽ tiến hành lắp ráp theo mạch điện để rèn luyện kỹ

năng lắp đặt cũng như kỹ năng sửa chữa nếu mạch có xảy ra sự cố, từ đó giúp các em

hình thành các kỹ năng của bộ môn. Song song với việc lắp đặt theo các bài thực hành

trong giáo trình này, giáo viên cũng có thể hướng dẫn học sinh mô phỏng mạch điện

trên máy tính để mô phỏng hoạt động của mạch cũng như rèn luyện kỹ năng thiết kế

mạch điều khiển của học sinh.

- Giáo trình tôi biên soạn chủ yếu là các bài tập thực hành gắn liền với những

trang thiết bị hiện có tại trung tâm, chỉ đề cập đến những vấn đề chính, cô đọng về lý

thuyết để học sinh trung cấp nghề có thể tiếp thu nhanh nhất, dễ hiểu, dễ làm theo

không đi quá chuyên sâu về tính toán thiết kế, vì đại đa số học sinh học nghề thường


Sáng Kiến Kinh Nghiệmkhông có khả năng tốt về việc suy luận , tư duy logic như sinh viên cao đẳng, đại học.

Thông qua giáo trình này giúp cho giáo viên gặp nhiều thuận lợi trong khi giảng dạy.

Nội dung giảng dạy được thống nhất theo chương trình khung đào tạo của Bộ Lao

động đồng thời giúp cho các em học sinh củng cố, nắm vững phần lý thuyết đã được

học trong chương trình, rèn luyện được kỹ năng lắp ráp mạch cũng như phát hiện sự

cố và khắc phục một cách tốt nhất. Việc đưa giáo trình này vào giảng dạy sẽ tăng

thêm phần hứng thú học tập ở học sinh đồng thời các em còn tiếp cận được thực tiễn

để sau khi tốt nghiệp ra trường các em có thể thiết kế, lắp đặt, vận hành và sửa chữa

được các hệ thống điều khiển bằng khí nén tại các công ty mà các em công tác .

2. Nội dung của đề tài :

CHƯƠNG I : KHÁI NIỆM VỀ KHÍ NÉN

I / SỰ PHÁT TRIỂN CỦA KỸ THUẬT KHÍ NÉN : Như chúng ta đã biết không khí nén là một dạng năng lượng cũ mà con người

đã sử dụng để thay thế cho các lực cơ học .Từ hàng ngàn năm trước, không khí đã nén tới mức có thể chảy được. Nó còn

là một trong bốn phần tử cơ bản đươc thừa nhận bởi người xưa, người ta sử dụng chúng một cách có ý thức hoặc vô ý thức .

Một trong những bước đầu tiên là sự hiểu biết của chúng ta về ứng dụng kỹ thuật khí nén, có nghĩa là dùng không khí nén đến mức có thể chảy được để công tác.Một người Hy lạp tên là Ktesibios , cách đây hơn 2000 năm , đã tạo ra máy bắn đá đầu tiên bằng khí nén . Một trong những cuốn sách đầu tiên đã ghi lại việc sử dụng không khí như một nguồn năng lượng vào ngày đầu tiên của công nguyên . Nó đã mô tả lại các các bộ phận điều khiểnn bằng khồng khí nóng .

Sự hiểu biết của nhân loại về khoa học khí nén từ những thế kỷ đầu, song phải chờ đến thế kỹ này mới được chúng ta nghiên cứu có hệ thống. Từ đó kỹ thuật khí nén đã thực sự đi vào các nghành công nghiệp.

Điều đáng quan tâm là không khí nén được áp dụng rộng rãi trong các lĩnh vực quan trọng ví dụ như: trong công nghiệp khai thác quặng mỏ, đường sắt, dệt và các nghành công nghiệp thực phẩm ….

Ngày nay không khí nén được dùng rộng rãi trong các nhà máy hiện đại được bố trí thành hệ thống nguồn cung cấp như hệ thống điện.


Sáng Kiến Kinh NghiệmII / NHỮNG ĐẶC TRƯNG CỦA KHÔNG KHÍ NÉN LÀ:

Các đặc trưng cơ bản của không khí nén:

Về số lượng: không khí có ở khắp nơi nên có thể nén với số lượng vô hạn.Về vận chuyển: không khí nén có thể vận chuyển trong các đường ống, với

một khoảng cách nhất định. Các đường ống dẫn về thì không cần thiết vì khí sẻ được cho thoát ra bên ngoài sau khi đã công tác.

Về lưu trữ: máy nén khí không nhất thiết phải hoạt động liên tục. Khí nén có thể được lưu trữ trong các bình chứa, được lắp nối trong các hệ thống ống dẫn để cung cấp cho sử dụng khi cần thiết.

Về nhiệt độ: không khí nén ít thay đổi theo nhiệt độ. Về chống cháy nổ: không một nguy cơ nào gây cháy nổ bởi khí nén, nên

không tốn chi phí phòng cháy. Hoạt động với áp suất khoảng 6 bar nên phòng nổ không quá phức tạp.

Về tính sạch sẽ: khí nén thì trong sạch ngay cả trong trường hợp là dòng chảy trong các đường ống hay là trong các thiết bị, không một nguy cơ gây bẩn nào được quan tâm đến. Tính chất này rất cần thiết trong các ngành công nghiệp chuyên biệt như công nghiệp thực phẩm, vải sợi, lâm sản và thuộc da…

Về cấu tạo trang thiết bị: đơn giản nên rẻ tiền.Về tốc độ: không khí nén là một dòng chảy có lưu tốc lớn, cho phép đạt

được tốc độ cao ( vận tốc các xi lanh làm việc thường từ 1-2 m/s, cá biệt có thể đạt đến 5m/s ).

Về tính điều chỉnh: vận tốc và lực của các thiết bị công tác của khí nén được điều chỉnh một cách vô cấp.

Về sự quá tải: các công cụ và các thiết bị khí nén đảm nhận tải trọng cho đến khi chúng dừng hoàn toàn,cho nên sẻ không quá tải.

III / CÁC ĐẶC TÍNH CỦA KHÍ NÉN :Không khí ở xung quanh ta có áp suất thay đổi, nó phụ thuộc vào: Độ cao so với mực nước biển. Vị trí địa lí. Khí tượng.

Chúng ta có thể phân loại các loại áp suất sau: Áp suất khí trời: là áp suất không khí xung quanh ta, áp suất này

bằng 1013 bar ở mực nước biển, 0 độ và vĩ tuyến 45 độ.Áp suất chân không: nếu khí quyển biến mất chung quanh quả đất,

áp suất không còn nữa ta có chân không tuyệt đối. Áp suất được biểu diễn với chân không tuyệt đối gọi là áp suất tuyệt đối

Áp suất dư: là áp suất đọc được so với áp suất khí quyển.Không khí dùng trong công nghiệp lúc đầu là không khí ở áp suất

khí trời, được tăng lên một áp suất cao gọi là áp suất tương đối hay còn gọi là áp suất dư ( áp suất đo ).


Sáng Kiến Kinh Nghiệm

IV / KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG CỦA KHÍ NÉN :1 / Trong lĩnh vực điều khiển:

Hệ thống điều khiển bằng khí nén được sử dụng ở những lĩnh vực có khả năng nguy hiểm nhiều nhất như: cháy, nổ …,ví dụ như các thiết bị phun sơn, các loại đồ gá, kẹp chi tiết, plastic, hoặc được sử dụng trong những lĩnh vực sản xuất các thiết bị điện tử. Ngoài ra hệ thống điều khiển bằng khí nén được sử dụng trong các dây chuyền rửa tự động, trong các thiết bị vận chuyển và kiểm tra lò hơi, thiết bị mạ điện, đóng gói, bao bì và trong công nghiệp hóa chất.

2 / Hệ thống truyền động :Các dụng cụ, thiết bị máy va đập: máy khai thác đá, khai thác than,

xây dựng hầm mỏ đường hầm….Truyền động quay: các động cơ quay với công suất lớn, mặc dù

giá thành đắt gấp 10-15 lần so với động cơ điện có cùng công suất, như thể tích và trọng lượng nhỏ hơn 30% những dụng cụ vặn vít từ M4 đến M30, máy khoan có công suất khoảng 3,5kw, máy mài có công suất khoảng 2,5kw.

Truyền động thẳng: được sử dụng trong các đồ gá kẹp chặt, các thiết bị đóng gói, máy gia công gỗ, trong các thiết bị làm lạnh, cũng như trong các hệ thống phanh hãm của ô tô.

Trong các hệ thống đo và kiểm tra: trong các hệ thống vận chuyển xi măng.V / ƯU NHƯỢC ĐIỂM CỦA HỆ THỐNG TRUYỀN ĐỘNG BẰNG

KHÍ NÉN :1/ƯU ĐIỂM :

Do khả năng chịu nén (đàn hồi) lớn của không khí, do vậy khả năng tích chứa áp suất nén một cách thuận lợi. Như vậy có khả năng ứng dụng để thành lập một trạm tích chúa khí nén.

Có khả năng truyền tải năng lượng xa, bởi vì độ nhớt động học của khí nén nhỏ và tổn thất áp suất trên đường dẫn ít.

Đường dẫn khí ra (khí thải) không cần thiết .Chi phí thấp để thiết lập một hệ thống truyền động bằng khí nén.Hệ thống phòng ngừa quá tải áp suất giới hạn được bảo đảm.

2/NHƯỢC ĐIỂM :Lực truyền tải trọng nhỏ .Khi tải trọng trong hệ thống thay đổi, thì vận tốc truyền cũng thay

đổi, vì khả năng đàn hồi của khí nén lớn, do đó không thể thực hiện được những chuyển động thẳng hoặc quay đều .

Khí thoát gây tiếng ồn.



CHƯƠNG II : CÁC PHẦN TỬ TRONG HỆ THỐNG ĐIỀU KHIỂN KHÍ NÉN

I.KHÁI NIỆM: Một hệ thống điều khiển bao gồm các phần tử sau:

Nguồn: đây là nguồ khí nén với áp xuất làm việc ( 6I8bar) Phần tử đưa tín hiệu vào: nhận những giá trị của tín hiệu vào, cũng

là phần tử đầu tiên của mạch như: công tắc hành trình, nút nhấn, cảm biến…

Phần tử xử lý tín hiệu: tín hiệu vào được xử lý theo một quy tắc logic xác định, làm thay đổi trạng thái của phần tử điều khiển như: vay tiếp lưu, van logic OR hoặc AND.

Phần tử điều khiển: điều khiển dòng năng lượng theo yêu cầu, thay đội trạng thái cửa cơ cấu chấp hành như: van đạo chiều, ly hợp.

Cơ cấu chấp hành: làm thay đội trạng thái của đối tượng điều khiển, là đại lượng ra của mạch điều khiển như: xylanh, động cơ.

II. VAN ĐẢO CHIỀU: Van đảo chiều có nhiệm vụ điều khiển dòng năng lượng bằng cách

đóng mở hay chuyển đổi vị trí, để thay đội hướng của dòng năng lượng.


Đại lượng vào Lưu lượng Áp suất

Phần tử đưa tín hiệu vào

Phần tử xử lý tín hiệu

Phần tử điều khiển

Cơ cấu chấp hành

Đối tượng điều khiển

Bộ phận lọc

Van khóa

2(A)

1(P) 3(R)

12


1/Ký hiệu:Sự chuyển đổi của nòng van được biểu diễn bằng các ô vuông liền

nhau, dòng năng lượng sẽ di chuyenr theo chiều của mũi tên và sẽ bị chặn lại khi có ký hiệu của chữ T.

2/Van đảo chiều không duy trì 3/2:Nguyên lý hoạt động của van đảo chiều không duy trì

3/2 như sau: khi chưa có tín hiệu, nguồn tư cửa P sẽ bị chặn lại nơi ký hiệu T, khi có tín hiệu đường điều khiển 12, thì nòng van sẽ dịch chuyển sang phải và nguồn tư cửa P sẽ di chuyển theo chiều mũi tên đi lên đường A và khi tìn hiệu ở đường điều khiển 12 mất, thì do áp lực cửa lò xo nòng van sẽ tự di chuyển sang trái, lúc này nguồn từ cửa P sẽ thôi cấp tín hiệu.

3/Van đảo chiều không duy trỉ 5/2:Nguyên lý hoạt động của van đảo chiều không duy

trì 5/2 như sau: khi chưa có tín hiệu, nguồn từ cửa P sẽ đi theo chiều mũi tên lên cửa A, khi đường điều khiển 14 có tín hiệu thì nòng van sẽ dịch chuyển sang phải và nguồn từ cửa P sẽ dịch chuyển theo chiều mũi tên và lên cửa B, khi tín hiệu ở đương 14 mất thi do áp lực của lò xo nòng van sẽ tự dịch chuyển sang trái, lúc này nguồn từ cửa P sẽ di chuyển theo chiều mũi tên đi lên cửa A.

4/Van đảo chiều duy trì 3/2:Nguyên lý hoạt động của van đảo chiều duy trì 3/2

như sau: khi chưa có tín hiệu, nguồn từ cửa P sẽ bị chặn lại nơi cửa ký hiệu T , khi có tín hiệu ở đường điều khiển 12, nòng van sẽ dịch chuyển sang phải và nguồn từ cửa P sẽ di chuyển theo chiều mũi tên đi lên đường A, và khi tín hiệu ở đường điều khiển 12 mất, nòng van không tử di chuyển về vị trí ban


4(A) 2(B)

5(R)1(P)

3(S)

14

2(A)

1(P) 3(R)

12 10

Sáng Kiến Kinh Nghiệmđầu được, nếu muốn thay đội trạng thái thì đồng thời tín hiệu ở đường điều khiện 10 phải có và tín hiệu ở đường 12 phải mất đi, nòng van sẽ bị tác động và di chuyển sang trái, lúc này nguồn từ cửa P sẽ thôi cấp tín hiệu.

Lưu ý: do hai đầu của van đảo chiều đều có đường tín hiệu vào, do đó người ta quy ước rằng vị trí khởi đầu của van đảo chiều duy trì là vị trí ở ô vuông phía bên phải.

5/Van đảo chiều duy trì 5/2:Nguyên lý hoạt động của van đảo chiều duy trì 5/2

như sau: khi chưa có tín hiệu, nguồn từ cửa P sẽ di chuyển theo chiều mũi tên đi lên cửa A, khi có tín hiệu ở đường điều khiển 14, nòng van sẽ dịch chuyển sang phải và nguồn từ cửa P sẽ di chuyển thiều mũi tên đi lên đường B, và khi tín hiệu ở đường 14 mất, nòng van không tự dịch chuyển về vị trí ban đầu được, nếu muốn thay đổi trạng thái thì đồng thời tín hiệu ở đường điều khiển 12 phải có và tín hiệu ở đường 14 phải mất đi, nòng van sẽ tự tác động và di chuyển sang trái, lúc này nguồn cửa P sẽ di chuyển lên cửa A.

Lưu ý: do hai đầu của van đảo chiều đều chó đường tin hiệu vào, do đó người ta quy ước rằng vị trí khởi đầu cửa van đảo chiều duy trì là vị trí ô vuông phía bên phải.

III. CƠ CẤU CHẤP HÀNH:1/Xy lanh tác dộng một phía :

Xy lanh tác động một phía được cung cấp khí nén bởi một phía duy nhất.Như vậy nó chỉ có thể cho hành trình làm việc ở một chiều duy nhất. hành trình ngược lai của piston được thực hiện bởi lò xo hoặc lực ngoài. Cho nên khí nén chỉ cần thiết cho việc duy chuyển ở một chiều duy nhất. sự xác định kích thước lò xo tùy thuộc kiểu có thể đưa piston đi (hay về) vị trí khởi động một cách nhanh chóng.

Trong xylanh tác động một phía phản hồi bằng lò xo, hành trình là một hàm theo độ dài của lò xo. Thường trong xylanh tác động một phía hành trình không vượt quá 100 mm.

Như thế chỉ sử dụng chúng giới hạn trong những công việc đơn giản như: siết chặt, đẩy ra, nâng lên, lắp vào các chi tiết, các chuyển động.

XY LANH KIỂU PISTON : Độ kín được đảm bảo bởi vật liệu nhựa dẻo hoặc vật liệu mềm được lắp

vào trong piston bằng kim loại. chuyển động ở mép piston là chuyển động trượt kín trong bề mặt hình trụ của xy lanh.

Điều thứ hai cần trình bày đó là loại xy lanh có lò xo thực hiện có hành trình ngược thường trong trường hợp này người ta sử dụng năng lượng khí


4(A) 2(B)

5(R)1(P)

3(S)

14 12

Sáng Kiến Kinh Nghiệmnén để dừng, hãm (sự hãm trong các xe tải xe hơi, toa xe và nó đảm bảo một cách chắc chắn).

2/ XY LANH TÁC ĐỘNG HAI PHÍA:Xy lanh trong trường hợp này lực tác dụng bởi khí nén kích thích lên

piston một chuyển động về một phía. Một lực tác động tương tự làm di chuyển một hành trình ngược.

Xy lanh tác dộng hai phía trong trường hợp đòi hỏi cần thực hiện hai chiều có điều kiện. độ kín giữa xy lanh và piston được bảo đảm bởi các đệm ở mép của piston hoặc của màng.

XY LANH CÓ GIẢM CHẤN Ở CUỐI HÀNH TRÌNH : Ở đây khối dẫn hướng đóng vai trò quan trọng. để tránh sự va đập và dẫn

tới sự hư hỏng của các trang thiết bị trong xy lanh, người ta làm một hệ thống giảm chấn điều chỉnh được ở cuối hành trình của xy lanh. Hệ thống này cần được thiết lập vì piston cần được giảm chấn một cách đáng kể ở hành trình. Nó có một đường thoát khí với tiết diện nhỏ có thể điều chỉnh tạo nên hiệu ứng giảm chấn.

Khí được tích trữ trong phần cuối buồng chứa của xy lanh sau mỗi lần nén. Lúc bấy giờ áp suất dư phát sinh thoát qua van tiết lưu và hiệu ứng giảm chấn bắt đầu (do chảy qua tiết diện nhỏ). Sự nén khí qua đường này bổ sung thêm cho việc hấp thu một phần năng lượng, piston hãm chuyển động và đi tới chậm dần cho tới vị trí cuối của hành trình. Ở lần đảo chiều chuyển động của sự di chuyển piston, khí đi vào một cách tự do trong

buồng xy lanh và đi ngang qua van một chiều.

CÁC KIỂU GIẢM CHẤN KHÁC : Giảm chấn không điều chỉnh được ở hai phía.

Giảm chấn không điều chỉnh ở một phía.

Giảm chấn có diều chỉnh ở một phía.


Sáng Kiến Kinh NghiệmIV. CÔNG TẮC HÀNH TRÌNH:Chức năng của công tắc hành trình là cung cấp tín hiệu cơ cấu (như xy

lanh) đạt đến vị trí của hành trình đã định sẵn, để điều khiển như đảo chiều chuyển động, điều chỉnh tốc độ, điều khiển các bộ phận khác ,vvv…

1/CÔNG TẮC HÀNH TRÌNH TÁC ĐỘNG HAI CHIỀU:

Nguyên Lý Làm Việc : Công tắc hành trình 3/2 được nối liền với nguồn cung cấp khi qua cửa P.Khi con lăn bị tác động khí nén tràn về phía màn đẩy con trượt đi xuống

làm đóng đường dẫn khí giữa A và R và mở đường nối P tới A.Khi con lăn không còn bị tác động nữa thì đường dẫn khí nén tới màng bị

đóng, khí sẽ đi từ cửa A đến thoát ra ở cửa R.Bằng cách đổi chỗ các nhánh P,R và quay cần gạt con lăn đi một góc 180

độ. Chúng ta sẽ đổi được van hành trình này : thường đóng hay thường mở.

2

1 3

2/CÔNG TẮC HÀNH TRÌNH TÁC ĐỘNG MỘT CHIỀU:Trong những mạch ở trường hợp có sự trùng tín hiệu như một van đảo

chiều tác động lần lượt hai phía, thì đối với công tắc hành trình tác động hai chiều thì không sử dụng, trong trường hợp này thì phải sử dụng công tắc hành trình tác động một chiều.

Lưu ý: khi sử dụng công tắc hành trình tác động một chiều,trong sơ đồ mạch cần phải vẽ chiều mũi tên mà cơ cấu chấp hành tác động ở phía nào.


2

1 3


V. VAN TIẾT LƯU:Van tiết lưu có nhiệm vụ điều chỉnh dòng chảy, tức là điều chỉnh vận tốc

hoặc thời gian chạy của cơ cấu chấp hành. Nguyên lý làm việc của van tiếp lưu là lưu lượng dòng chảy qua van phụ thuộc vào sự thay đổi tiết diện.

Van có tác dụng điều chỉnh, tiết lưu dòng chảy đi qua, tác động trên cả hai chiều của dòng khí.

Van tiết lưu có mặt cắt không đổi : Van tiết lưu bằng mặt cắt : ở van này có độ dài của sự tiết lưu cao hơn đường kính tiết lưu. Van có màng ngăn : ở van này có độ dài củasự tiết lưu ngắn hơn đường kính tiết lưu.

Van tiết lưu có chỗ co hẹp thay đổi : Van tiết lưu có mặt cắt điều chỉnh được Van tiết lưu bằng mặt cắt (dòng chảy) được điều khiển bằng cơ khí có

một phản hồi bằng lò xo.Van này tiện dụng khi lắp van tiết lưu bằng mặt cắt trực tiếp lên xy lanh.

1/VAN TIẾT LƯU MỘT CHIỀU:Van này thường được sử dụng để điều chỉnh tốc độ của những xy lanh

khí nén.


Sáng Kiến Kinh NghiệmVan tiết lưu một chiều có thể lắp trực tiếp lên xy lanh khí nén. Người ta

phân biệt thành hai kiểu chính để điều chỉnh xy lanh tác dụng một phía bởi sự giảm lưu lượng khí. Theo chiều đóng của van một chiều dòng khí chỉ có thể đi qua tiết diện tiết lưu theo chiều ngược lại, dòng khí có thể di chuyển tự do qua van một chiều. như vậy dòng khí chỉ bị tiết lưu ở một chiều của

dòng chảy. TIẾT LƯU ĐƯỜNG CUNG CẤP (TIẾT LƯU SƠ CẤP)

Trong trường hợp tiết lưu đường cung cấp (đường vào), van tiết lưu một chiều được lắp ở đường vào và hạn chế lượng khí cung cấp cho xy lanh. Trong khi đó khí có thể thoát ra từ xy lanh một cách tự do nhờ van một chiều. tiết lưu đường cung cấp được sử dụng trong các xy lanh tác động đơn giản và thể tích nhỏ.

Ngược lại trong trường hợp tiết lưu đường ra, khí nén cung cấp tự do cho xy lanh và bị thiết lưu ở đường ra. Thông thường trong hệ thống khí nén để điều chỉnh tốc độ của cơ cấu chấp hành người ta sử dụng phương pháp tiết lưu đường ra.

2.VAN TIẾT LƯU HAI CHIỀU :Van tiết lưu hai chiều thực hiện việc tiết lưu cả hai chiều, dòng khí nén đi

từ P về A và ngược lại. tiết diện thay đổi bởi vít điều chỉnh.



VI. VAN THOÁT NHANH:Van thoát khí nhanh là thiết bị phụ để tăng tốc độ của piston. Như vậy

người ta tránh được sự mất thời gian ở hành trình ngược (chạy không), nhất là những xy lanh tác động một phía.

Van này bao gổm một đường ống dẫn áp suất P, một đường thoát R và một đường ra A. khi có áp suất và ở P, đệm dỉa che đường thoát R, khí nén đi qua A. khi áp suất bị ngắt ở nơi P, khí đến từ A tác động lên dỉa đệm cản lại đường đến từ P, cửa P đóng kín. Đường ra của khí có thể thoát trực tiếp theo chiều ra ngoài khí trời vì thế đường ra của khí không cần đi qua một quảng đường dài và không qua ống dẫn điều khiển dẫn đến cơ cấu phân phối. van thoát khí nhanh có thể lắp trên xy lanh.

VII. VAN LOGIC:1.Van OR:

Người ta có thể gọi van loại này là van “hoặc” chế độ làm việc của van loại này gồm hai cửa vào X, Y và một cửa ra A duy nhất. khi khí nén đến cửa vào X thì bị duy chuyển đến đóng cửa Y, khí đi từ X đến A. Ngược lại khi khí đến bằng cửa Y nó sẽ di chuyển đến A và cửa vào X sẽ được đóng kín lại. lúc dòng ngược về thì viên bi vẫn còn như ở vị trí trước của nó.

VIII.VAN AND:


Sáng Kiến Kinh NghiệmNgười ta gọi là van “Và”, loại này có hai đường vào X, Y và có một

đường ra duy nhất A. Chỉ có tín hiệu khí nén ở cửa A khi cả hai tín hiệu vào cùng tồn tại,một tín hiệu vào X hoặc vào Y sẽ che kín đường dẫn lên cửa A bởi một lực tác động đến lõi phía trong van. Khi tín hiệu thứ nhất vào thì không có sự đi qua đến tín hiệu kia vào ở đường kia thì lúc này mới có sự đi qua ở đường ra A. trong trường hợp áp suất khác nhau ở các đường tín hiệu vào thì áp xuất nào lớn hơn sẽ dóng kín cửa van, còn áp xuất nào nhỏ hơn thì sẽ di chuyển sang A.

Thiết bị này chủ yếu sử dụng trong các mạch logic, mạch an toàn để thực hiện chứa năng điều khiển và mối liên hệ logic.

IX. VAN ÁP SUẤT:

1. VAN AN TOÀN: Van an toàn có nhiệm vụ giữ áp xuất lớn nhất mà hệ thống có thể tải.

khi áp suất lớn hơn áp suất cho phép của hệ thống thì dòng áp suất khí nén

sẽ thắng lực lò xo và như vậy khí nén sẽ theo cửa R ra ngoài không khí.


Sáng Kiến Kinh Nghiệm2.VAN TRÀN:

Nguyên tắc hoạt độngcủa van tràn tương tự như van an toàn nhưng khác là khi áp suất ở cửa P đạt được giá trị xác định, thì cửa P sẽ nối với cửa A

nối với hệ thống điều khiển.X.RƠLE THỜI GIAN:Thiết bị này là sử tổng hợp của van 3/2 điều khiển bằng khí nén van tiết

lưu một chiều là một bình chứa khí nhỏ.1 .rơle thời gian thường đóng ( bộ phận làm trễ thường đóng ):

Nguồn khí cung cấp cho bộ phận làm trễ qua cửa P. Dòng khí qua cửa điều khiển vào Z đi qua van tiết lưu một chiều tùy thuộc vào sự điều chỉnh của vít tiết lưu mà nó sẽ làm tăng thêm hoặc giảm lượng khí đi vào bình chứa nhỏ. Khi áp suất điều khiển cần thiết đã được thiết lập trong bình chứa nó sẽ tác động đẩy con trượt đi xuống làm kín sự liên thông từ A đến R. Lúc này bề mặt tựa của van được mở và khí có thể đi từ P qua A . Khoảng thời gian cần thiết để thiết lập áp suất ở trong bình chứa khí có tác dụng làm chậm trễ sự điều khiển của van phân phối 3/2.Bộ làm trễ bắt đầu trở về vị trí của van ban đầu khi cửa điều kiện Z trở thành cửa thoát,khí sẽ thoát ra từ bình chứa một cách tự do quan van tiết lưu một chiều và đường thoát của van 3/2 lại có tín hiệu.Dưới tác dụng đàn hồi của lò xo đẩy con trượt đi lên đóng kín cửa P,nối liên thông từ A đến R.

2. Rơ le thời gian thường mở (bộ phận làm trễ thường mở):Giống như trên khi điều khiển đi vào cửa Z của bình chứa. khi áp suất

điều khiển cần được thiết lập trong bình chứa khí, van 3/2 được chỉnh lưu đóng kín sự đi qua từ P đến A đường ống làm việc A được nôi với đường R. sự chậm trễ tương ứng với sự thiết lập áp suất ở trong bình khí. Khi ngắt nguồn khí điều khiển tác động vào cửa Z làm trễ bắt đầu lại ở vị tri ban đầu.



XI. RƠLE ÁP SUẤT:Thiết bị này là sự tổ hợp của một van phân phối 3/2 điều khiển bằng khí

nén một van áp suất điều khiển từ bên ngoài. Nguyên lý làm việc của rơle áp suất:

Khí nén vào cơ cấu phân phối qua ống nối P, khí điều khiển qua cửa vào Z, tùy vào sự điều chỉnh của độ nén khí lò xo thì áp suất đạt được sẽ đẩy van điều khiển 3/2 làm thông cửa A và dẫn khí từ B sang A.

XII. CÁC KÝ HIỆU THƯỜNG DÙNG TRONG KHÍ NÉN:Các ký hiệu tiêu chuẩn ( DIN ISO 1219 ).

1.Biến đổi năng lượng: Máy nén khí . Động cơ nén khí có lưu lượng không đổi có

một đường tiêu thụ không khí. Động cơ có khí lưu lượng điều chỉnh được

cơ một đường tiêu thụ khí. Động cơ nén khí cơ một góc quay giới hạn.

Xy lanh tác động hai phía, phục hồi bằng nội lực.

Xy lanh tác động một phía, phục hồi bằng lò xo.

Xy lanh tác động một phía,piston có một trục.


A

p

A

PA

P R

A

P R


Xy lanh tác động một phía,piston có hai truc.

Xy lanh tác động hai phía, có đệm điều chỉnh ở 2 trục.

2. Điều chỉnh và điều khiển năng lượng:a.các van điều khiển:

Van điều khiển 2/2, đóng ở vị trí đầu.

Van điều khiển 2/2, mở ở vị trí đầu.

Van điều khiển 3/2, đóng ở vị trí đầu.

Van điều khiển 3/2, mở ở vị trí đầu.

Van điều khiển 3/3,đóng ở vị trí giữa.

Van điều khiển 4/2.



Van điều khiển 5/2.b.Các van:

Van một chiều không lò xo.

Van một chiều có lò xo.

Van một chiều điều khiển được.

Van OR.

Van thoát nhanh.

c.Điều chỉnh áp suất:

Bộ điều tiết với áp suất điều chỉnh được.

Bộ điều chỉnh áp suất không đường thoát,điều chỉnh được.


2

P R

B A

P R

B A

RP

S

B A

P R

B A

P R

Sáng Kiến Kinh Nghiệm Bộ điều chỉnh áp suất có đường thoát ra chung quanh.

d. Điều chỉnh lưu lượng: Van thoát điều tiết cố định.

Màng ngăn điều tiết cố định.

Van thoát điều chỉnh được.

Van thoát điều chỉnh được bằng tay.

Van thoát lưu lượng thay đổi được,điều khiển bằng cơ phục hồi bằng lò xo.

e. Vòi khóa Vòi khóa(van hãm) biểu diễn đơn giản.

f. Các van điều chỉnh lưu lượng:

Tiết lưu đường tới,đường về không tiết lưu.

Màng ngăn điều tiết lưu lượng thay đổi được,đường về không tiết lưu.3.Chuyển tải năng lượng:

Nguồn áp suất. Đường truyền ,mạch công tác. Đường truyền,mạch điều khiển. Đường truyền,mạch đường thoát.

Đoạn dây điện.

Mối nối cố định.

Chéo nhau.

Đường thoát.

Đường thoát ra chung quanh.

]Đường thoát có liên kết.

Bộ hãm thanh.

Nguồn dự trữ khí nén.



Bộ lọc.

Bộ lọc…tách nước tự động.

Bộ cấp dầu bôi trơn.

Bộ bảo dưỡng. Bộ làm nguội.

4. Điều khiển:a. Điều khiển bằng tay:

Ký hiệu chung. Bằng nút nhấn. Bằng cần. Bằng bàn đạp.

b. Điều khiển tự động:

Bằng nút nhấn.

Bằng lò xo.

Bằng con lăn.

Bằng con lăn một chiều.c. Điều khiển bằng điện:

Bằng nam châm điện có cuộn dây tác dụng.

Bằng nam châm điện có hai cuộn dây tác dụng ngược chiều.d. Điều khiển bằng khí nén:

Trực tiếp bằng (một) áp suất. Trực tiếp bằng sự sụt áp.

Bằng một áp suất khác.

Gián tiếp bằng một áp suất khác.

Gián tiếp bằng sự sụt áp.e. Điều khiển tổng hợp:

Bằng nam châm điện và van điều khiển dẫn hướng.



Bằng nam châm điện hay van điều khiển dẫn hướng.

Bằng nam châm điện hay điều khiển bằng tay.

5. Các máy khác:

Áp kế.

Nhiệt kế.

Thông lượng kế.

Bộ công tắc khí nén.

Cảm biến áp suất.

Cảm biến lượng.

6. Các ký hiệu đặc biệt:

Cảm biến áp suất ngược.

Van AND.

Cảm biến kiểu phản xạ.

7. Bộ khuếch đại:

Bộ khuếch đại áp suất.

Bộ khuếch đại lưu lượng.

Van điều khiên 3/2 có bộ khuếch đại.

XIII. CÁC KÝ HIỆU BIỂU DIỄN CÁC ĐẦU NỐI:1. Biểu diễn bằng các ký tự:

A, B, C đường công tác.


Sáng Kiến Kinh Nghiệm P đường cung cấp khí nén. R, T, S đường thoát. X, Y, Z đường điều khiển.

2. Biểu diễn bằng số: 1 đường cung cấp khí nén. 2, 4 đường công tác. 3, 5 đường thoát ( xả ). 10, 14, 12 đường điều khiển.

Mối liên hệ giữa các cách biểu diễn:

ISO5599 Biểu diễn ký tự1 P

2,4 A,B3,5 R,S

10,12 Y12,14 Z

NGUYÊN TẮC TRÌNH BÀY SƠ ĐỒ MẠCH:Để có thể đọc và hiểu các sơ đồ mạch trình bày trong bảng vẽ cần nắm

vững các khái niệm và quy ước sau Mạch điều khiển gồm nhiều thành phần khác nhau:

Nguồn: thiết bị phục vụ và ống dẫn khíCảm biến: đưa tín hiệu đến bộ phận xử lýBộ phận xử lý: đưa tín hiệu đến các thiết bị điều khiểnThiết bị điều khiển: điều khiển các dòng tín hiệu khí nén đến các cơ

cấu chấp hành.Cơ cấu chấp hành: nhận tín hiệu và chấp hành.Trong mạch điều khiển khi trình bày bằng sơ đồ, các xy lanh thường

được đánh số theo sơ đồ sau: Số chẵn cho vị trí đi ra của xy lanh ( 1.2, 1.4, 1.6 ) Số lẻ cho vị trí đi vào của xy lanh ( 1.3 ) Nếu xy lanh la cơ cấu chấp hành duy nhất trong mạch thì được ký

hiệu 1.0 và van điều khiển xy lanh được đánh số 1.1 Ký hiệu các thiết bị nguồn:

Nhũng ký hiệu trình bày được sử dụng theo tiêu chuẩn DIN ISO 1219 “Ký hiệu của các hệ thống và thiết bị lưu chất ”.


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Các ký hiệu của nguồn cung cấp có thể thể hiện như các thiết bị

riêng lẻ hay như các thiết bị tổ hợp. Thông thường ở những chỗ ghi chú các yêu cầu kỹ thuật đặc biệt

như không bôi trơn hay lọc cực mịn thì phải sử dụng ký hiệu đầy đủ. Thông thương nếu nguồn cung cấp chung cho tất cả các thiết bị sử dụng các thiết bị đơn giản. Sơ đồ chi tiết rất hữu ích khi sửa chữa và nghiên cứu, nhưng

không nên thêm vào vì nó sẽ làm phức tạp sơ đồ. Ký hiệu các van điều khiển:

Van điều khiển được thể hiện bởi số các đầu nối để điều khiển và số vị trì. Để mô tả đầy đủ các chức năng, thông tin khác như phương pháp tác động và thông số về các đường đi đặc biệt được thêm vào. Mỗi vị trí van được mô tả bởi một hình vuông riêng biệt. Việc thể

hiện các cửa rất quan trọng khi giải thích sơ đồ khi lắp van vào hệ thống. Việc thể hiện các van điều khiển phù hợp với dư luận DIN ISO

5599. Trước kia người ta sử dụng hệ thống chữ cái, nhưng hiện nay sử dụng cả hai hệ thống (chữ cái và số).

Mối quan hệ giữa chữ cái và số:

Cửa DIN ISO 5599

Hệ thống chữ cái

Nguồn 1 PCửa xả 3 R (van 3/2)Cửa xả 5, 3 R, S (van 5/2)Cửa xuất dòng tín hiệu 2, 4 A, BCửa tác động cho tín hiệu từ 1 đến 2 12 Z (van 3/2)Cửa tác động cho tín hiệu từ 1 đến 2 12 Y (van 5/2)Cửa tác động cho tín hiệu từ 1 đến 4 14 Z (van 5/2)Cửa tác động để ngắt nguồn 10 Y (van 5/2)Nguồn khí trợ lực 81, 91 Pz

Phương pháp điều khiển: Phương pháp điều khiển van khí nén tùy thuộc vào ứng dụng bao

gồm: Bằng tay Cơ khí Khí nén Điện Tổ hợp


Sáng Kiến Kinh Nghiệm Các ký hiệu phương pháp tác động được chi tiết hóa theo tiêu

chuẩn DIN ISO 1219. khi ứng dụng van điều khiển khí nén cần lưu ý cách tác động và phục hồi. Các ký hiệu của hai cách tác động được thể hiện bên cạnh các ô ký hiệu vị trí. Có thể có thêm tác động trực tiếp bằng tay, được thể hiện bằng ký hiệu thêm vào. Nguyên tắc thiết kế sơ đồ mạch:

Mọi chi tiết phải được thể hiện trên sơ đồ mạch ở vị trí ban đầu. Nếu van được vẽ tương ứng với vị trí chấp hành ban đầu thì nó phải được thể hiện, ví dụ như bằng một mũi tên, hay là trong trường hợp van giới hạn hành trình thì được thể hiện bằng cam (trạng thái đang tác động)

Hệ thống số của các thiết bị tùy thuộc vào số của nhóm công tác (như trong ví dụ dưới đây ) và theo các tiêu chuẩn sau:

Xy lanh 1.0 2.0 3.0

Van tiết lưu 1.01 2.01 3.01

Van thoát nhanh 1.02 2.02 3.02

Van đảo chiều 1.1 2.1 3.1

Phần tử làm cho 1. Số chẵn 2. Số chẵn 3. Số chẵn

xy lanh đi ra Phần tử làm cho

xy lanh đi vào 1. Số lẻ 2. Số lẻ 3. Số lẻ



CHƯƠNG III : PHƯƠNG PHÁP THIẾT KẾ MẠCHo Biểu đồ trạng thái (sơ đồ hành trình bước) :

Trong biểu đồ trạng thái, người ta biểu diễn các phần tử trong mạch , mối liên hệ giữa các phần tử trong mạch và trình tự chuyển mạch trong phần tử .

Trục toạ độ thẳng đúng biểu diễn trạng thái (hành trình chuyển động, góc quay, thời gian…).Hành trình làm việc được chia thành các bước. Sự thay đổi trạng thái trong các bước được biểu diễn bằng nét liền đậm.

Để vẽ được sơ đồ hành trình bước , ta lần lượt thực hiện theo các bước sau: Vẽ một mắc lưới bằng các nét liền mãnh gồm có m cột dọc và n hàng

ngang . Với m (số cột dọc bằng số bước) thực hiện các chuyển đổi của trạng thái các phần tử cơ cấu chấp hành xy lanh ; với n là số hàng ngang chính là số công tắc hành trình , sensor định vị khoảng dịch của các cơ cấu chấp hành .

Vẽ các nét liền đậm mô tả sự thay đổi trạng thái của các xylanh trong hệ thống .

Để thiết kế một hệ thống điều khiển bằng khí nén , người ta có thể sử dụng một trong ba phương pháp sau đây : phương pháp thiết kế kiểu tuần tự, thiết kế theo tầng điều khiển và phương pháp thiết kế theo nhịp.

I / PHƯƠNG PHÁP THIẾT KẾ THEO KIỂU TUẦN TỰ :Phương pháp này cụm điều khiển chỉ có một nguồn duy nhất . Dựa vào sơ đồ

hành trình bước sau mỗi bước cơ cấu chấp hành sẽ tác động vào công tắc hành trình . Tín hiệu này sẽ tác động vào các van điện từ sẽ đảo chiều tương ứng để thay đổi trang thái của cơ cấu chấp hành . Cứ như thế quá trình được thực hiện cho đến cuối chu trình .

Trình tự thực hiện:


2

1 3

S1

S1

2

1 32

1 3

50%

2

1 3

Sáng Kiến Kinh Nghiệm Từ sơ đồ hành trình bước , ta xác định số lượng và vị trí các công tắc hành trình

hoặc cảm biến tương ứng .Thông thường ta ký hiệu các công tắc hành trình nào ở bên trong thì nhận giá trị lẻ ví dụ như S1 , S3 , S5 , S7…Còn công tắc hành trình ở phía ngoài thì nhận giá trị chẳn ví dụ như S2 , S4 , S6 , S8…Các van điện từ được sử dụng có thế có duy trì hoặc không có duy trì .

Vẽ các cơ cấu chấp hành, các van đảo chiều Vẽ tín hiệu vào (nút nhấn, công tắc), khi có tín hiệu vào sẽ làm cho cơ cấu chấp

hành (xilanh) dịch chuyển. Đến cuối hành trình dịch chuyển sẽ tác động vào các công tắc hình trình hoặc sensor tương ứng để sinh ra tính hiệu tiếp theo. Cứ tiếp tục như vậy ta tiến hành cho các bước dịch chuyển tiếp theo như hành trình bước của hệ thống.

Kiểm tra hiệu chỉnh.

CÁC BÀI THỰC TẬP THIẾT KẾ MẠCH THEO KIỂU TRÌNH TỰ :1/ CÁC BÀI TẬP KHÍ NÉN :

Bài 1 : Những chi tiết cần chuyển sang một dây chuyền khác bằng cách nhấn một nút nhấn, xi lanh đi ra và thả nút nhấn xi lanh tự quay về.

Bài 2 : Các kiện hàng được di chuyển bởi băng tải và hệ thống điều khiển như sau : Nhấn 1 nút nhấn xilanh tác động 1 chiều đi vào nhanh để nhận hàng và sau khi kiện hàng đã được di chuyển đi nơi khác đến cuối hành trình , xi lanh tự đi ra chậm với thời gian 2 giây.



Bài 3 : Để uốn một tấm thép phẳng 5 x 40 thành hình L bằng cách : Nhấn đồng thời hai nút nhấn xilanh mang đầu dập di chuyển nhanh đi ra và dập chi tiết theo hình dạng yêu cầu . Chỉ cần thả 1 trong hai nút nhấn xilanh sẽ di chuyển vào chậm

Bài 4 : Chi tiết cần được đóng nhãn hiệu bằng cách : Chi tiết được đặt vào cơ cấu định vị, xilanh A đi ra sẽ đưa chi tiết vào đúng vị trí cần đóng, tiếp theo đó xilanh B đi ra có mang đầu đóng và đóng xuống chi tiết,khi đóng dấu xong, xilanh A quay về, sau đó xilanh B đi về.


2

1 3

2

1 3

S1 S2

50%

1 12

2

1 3

S1 S2

4 2

51

3

2

1 3

2

1 3

S4

S3 S4

4 2

51

3

2

1 3

S2

2

1 3

S1

4 2

51

3

S1 S2

2

1 3

2

1 3

S2

2

1 3

2

1 3

S1

1 12

S1 S2

4 2

51

3

60%

50%

1 12

2

1 3

2

1 3

S1

2

1 3

S2

40%

2

1

12

3

2

1 3

1 12


Bài 5 : Chi tiết cần di chuyển sang một dây chuyền khác bằng cách : Nhấn 1 nút nhấn xilanh đi ra, cuối hành trình tự quay về. Trong sơ đồ người ta có yêu cầu thiết kế thêm một nút tự động để có thể sử dụng điều khiển từng chiếc hoặc điều khiển tự động

Bài 6 : Các chi tiết dạng trụ sau khi gia công cần được kiểm tra kích thước … được điều khiển bởi hệ thống :

Nhấn một nút nhấn xilanh đi ra với thời gian t1 = 0,6 s đồng thời đẩy chi tiết vào bộ phận kiểm tra , cuối hành trình và chờ khoảng thời gian t2 = 1s sau đó xilanh tự động trở về với tời gian t3 = 0,4 s.

Chu trình được điều khiển tự động và yêu cầu khi hết phôi để kiểm tra thì chu trình tự dừng lại.


2

1 3

S1 S2

46%

4 2

51

3

1 12

1 12

60%

2

1

12

32

1 3

2

1 3

S1

2

1 3

S2

2

12 1

3

2

1 3


Bài 7 : Một tấm nhựa cần được ép hai mép lại với nhau bằng hệ thống điều khiển : Nhấn 1 nút nhấn xilanh mang đầu gia nhiệt đi ra chậm thực hiện ép nóng, lực tối đa của đầu xilanh cho phép ở áp suất 4 bar ( với áp suất này tấm nhựa không bị hư, khi xilanh đến cuối hành trình và đạt áp suất P = 3 bar thì xilanh tự quay về kết thúc một chu trình.

Tuy nhiên ở đây người ta muốn thực hiện chu trình tự động , nghĩa là sau khi thực hiện một chu trình, xilanh chờ một khoảng thời gian 2 giây sau đó tự động tiếp tục chu trình kế tiếp.

Bài 8 : Một hệ thống hợp chất lỏng được trộn với nhau bằng hệ thống điều khiển sau :

Nhấn 1 nút nhấn xilanh lùi về để mang chất lỏng vào bên trong, cuối hành trình xilanh lại tự động đi ra, khi đi ra khoảng ½ hành trình, tác động một công tắc hành trình thì lại tự động lùi trở vào. Cứ như thế trong một khoảng thời gian là 5 giây xilanh sẽ đi hoàn toàn ra ngoài để hoàn tất một chu trình.


S3 S4

2

1 3

4 2

51

3

1 12

2

12 1

3

S1 S2

2

1 3

2

1 3

S2

2

1 3

S4

2

1 3


Bài 9 : Một hệ thống ép rác sinh hoạt được điều khiển như sau : Hệ thống gồm 2 xilanh, nhấn 1 nút nhấn xilanh tác động 1 phía đi ra, đến cuối hành trình thì xilanh tác động 2 phía đi ra để ép lức ép tối đa cho phép là 2200N. Cuối hành trình thì cả 2 xilanh quay trở về để hoàn tất một chu trình. Trường hợp khi xi lanh 2 đang thực hiện đi ra mà áp suất vượt quá mức áp suất cho phép thì cả 2 xilanh phải đồng thời lập tức quay trở về.

Bài 10 : Cơ cấu cấp phôi tự động được điều khiển bởi hệ thống sau : Chi tiết được đưa từng cặp đến vị trí tiện tự động. Để thực hiện được việc này phải sử dụng 2 xilanh chuyển động ngược nhau. Khi nhấn nút xilanh A sẽ đi xuống cuối hành trình đồng thời xilanh B sẽ đi lên, lúc này chi tiết được đua đến vị tri gia công. Sau 30 giây ( thời gian gia công ) thì xilanh A đi


4 2

51

3

S1 S2

2

1 3

2

1 3

S1

2

1 3

S2

70%

2

1

12

3

1 12

80%

2

1

12

3

2

1 3

1 12

2

1 3

4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2

S3 S4

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2 K2 S4

K4

K3K2 Y2

STARTK1

K3

S1

K4

1 2 3 4 5 6 7 8

23

56

1 4

4 2

51

3

Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2

S3 S4

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2 K2 S4

K4

K3K2 Y2

K1

K3

MAN

S1

K4

AUTO

S3

1 2 3 4 5 6 7 8 9

34

67

1 5

Sáng Kiến Kinh Nghiệmlên đồng thời xilanh B đi xuống. Quá trình có thể thực hiện 1chu kỳ hoặc tự động chu kỳ tiếp theo sau 1 khoảng thời gian định trước.

2/ CÁC BÀI TẬP ĐIỆN KHÍ NÉN : Bài 1 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự A + B + A – B – bằng van 5/2 đơn.

Bài 2 : Tương tự như bài 1 nhưng có thêm nút tự động để lặp lại chu trình tiếp theo.


4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2

S3 S4

K1 Y1

0V

K1 S2

K3

K2

K1

K4

+24V

K2

Y2

S4 K3

K3 K4

K3

S3START

K4

K1

1 2 3 4 5 6 7 8

234

5 78

4 16

4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3

Y2

S3 S4

K1 Y1

0V

K1 S2

K3

K2

K1

K4

+24V

K2

Y2

S4 K3

K3 K4

MAN

K3

S3

K4

K1

AUTO

S1

1 2 3 4 5 6 7 8 9

345

6 89

5 17


Bài 3 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự : A + B + B – A – bằng van 5/2 đơn.



4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2 Y3

S3 S4

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2

K2 Y2

K1

K3

START S1

Y3

S4

K3 K4

K4

K3

1 2 3 4 5 6 7 8

23

5 71 8

4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2 Y3

S3 S4

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2

K2 Y2

K1

K3

MAN S1

Y3

S4

K3 K4

K4

K3

AUTO

S3

1 2 3 4 5 6 7 8 9

34

6 81 9


Bài 5 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự : A + B + A – B – trong đó A dùng van 5/2 đơn và B dùng van 5/2 kép để điều khiển.



4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2 Y3

S3 S4

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2 K3

K3

K2 Y2

K1START S3

Y3

S4

K3 K4

K4

K3

K4 K3

K1

1 2 3 4 5 6 7 8 9

234

5 789

4 16

4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2 Y3

S3 S4

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2 K3

K3

K2 Y2

K1

MAN S3

Y3

S4

K3 K4

K4

K3

K4

K3

K1

AUTO

S1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

345

6 8910

5 17


Bài 7 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự : A + B + B – A – trong đó A dùng van 5/2 đơn, B dùng van 5/2 kép để điều khiển.

Bài 8 : Tương tự như bài 7 nhưng có thêm nút nhấn tự động để lặp lại chu trình tiếp theo.


4 2

51

3Y1 Y2

4 2

51

3Y3

K1

+24V

Y1

0V

K1

S2 K2

K2

K2 Y3

K1S1S4

K3 K4

S1 S2 S3 S4

K4

Y2

K3

K3

START

K3K2

1 2 3 4 5 6 7 8 9

23

567

89

1 4

4 2

51

3Y1 Y2

4 2

51

3Y3

K1

+24V

Y1

0V

K1

S2 K2

K2

K2 Y3

K1

MANS1S4

K3 K4

S1 S2 S3 S4

K4

Y2

K3

K3

K3K2

AUTO

S3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

34

678

910

1 5


Bài 9 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự : A + B + A – B – trong đó A dùng van 5/2 kép , B dùng van 5/2 đơn để điều khiển.

Bài 10 : Tương tự như bài 9 nhưng có thêm nút nhấn tự động để lặp lại chu trình tiếp

theo.


4 2

51

3

Y1 Y2

4 2

51

3

Y3

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2 K3

K3

K2 Y3

K1

K4

K3

Y2

S4

K3 K4

K5

K4

S1 S2 S3 S4

START S1

K5

S3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

23

5 78

4 91 6


Bài 11 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự : A + B + B – A – trong đó A dùng van 5/2 kép , B dùng van 5/2 đơn để điều khiển.



4 2

51

3Y1

S1 S2S3 S4

4 2

1

Y2 Y35 3

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2

K2 Y2

K1

K3

MAN S1

Y3

S4

K3 K4

K4AUTO

S3

1 2 3 4 5 6 7 8 9

34

6 1 9

4 2

51

3Y1 Y2

4 2

51

3Y3

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2 K3

K3

K2 Y3

K1

K4

K3

Y2

S4

K3 K4

K5

K4

S1 S2 S3 S4

S3MAN

S1

K5

AUTO

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

34

6 89

5 101 7


Bài 13 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự : A + B + A – B – trong đó A dùng van 5/2 đơn , B dùng van 5/3 để điều khiển.



4 2

51

3Y1

S1 S2S3 S4

4 2

1

Y2 Y35 3

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2

K2 Y2

START K1

K3

S1

Y3

S4

K3 K4

K4

1 2 3 4 5 6 7 8

23

5 1 8

4 2

51

3Y1

S1 S2 S3 S4

4 2

1

Y2 Y35 3

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2 K3

K3

K2 Y2

K1K3

Y3

S4

K3 K4

K4

K3

K4

START

S3

K1

1 2 3 4 5 6 7 8 9

234

5 789

4 16


Bài 15 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự : A + B + B – A – trong đó A dùng van 5/2 đơn , B dùng van 5/3 để điều khiển.


4 2

51

3Y1

S1 S2 S3 S4

4 2

1

Y2 Y35 3

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2 K3

K3

K2 Y2

K1

MANK3

Y3

S4

K3 K4

K4

K3

K4

S3

K1

AUTO

S1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

345

6 8910

5 17

4 2

51

3Y3

S3 S4S1 S2

4 2

1

Y1 Y25 3

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2 K2

K2 Y3

K1

K3

STARTS1S4

K3 K4

K4

Y2

K3

K3

1 2 3 4 5 6 7 8 9

23

56

89

1 4

Sáng Kiến Kinh NghiệmBài 16 : Tương tự như bài 15 nhưng có thêm nút nhấn tự động để lặp lại chu trình tiếp theo.

Bài 17 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự : A + B + A – B – trong đó A dùng van 5/3, B dùng van 5/2 đơn để điều khiển.


4 2

51

3Y3

S3 S4S1 S2

4 2

1

Y1 Y25 3

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2 K2

K2 Y3

K1

K3

MANS1S4

K3 K4

K4

Y2

K3

K3

AUTO

S3

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

34

67

910

1 5

4 2

51

3

Y3

S3 S4S1 S2

4 2

1

Y1 Y25 3

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2 K3

K3

K2 Y3

K1

K2

S3

Y2

S4

K3 K4

K5

K4

K3

STARTS1

K5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

23

51 78

4 9 6


Bài 19 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự : A + B + B – A – trong đó A dùng van 5/3, B dùng van 5/2 đơn để điều khiển.


4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y1

+24V

0V

K4

K1 K2

K2 Y2

K5

K2

S2

K3 Y3

K3

S4

K5

S1

K4

S6

K6 Y4

K6S3

4 2

51

3Y3 Y4

START

K5K4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

23

56

8 101 114 12

4 2

51

3Y3

S3 S4S1 S2

4 2

1

Y1 Y25 3

K1

+24V

Y1

0V

K1 S2 K2 K3

K3

K2 Y3

K1

K3

S3

Y2

S4

K3 K4

K5

K4

K3MAN

K4

AUTOS1

K5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

34

6 89

15

101 7


Bài 21 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự : A + B + C + A – B – C – trong đó A,B dùng van 5/2 đơn, C dùng van 5/2 kép để điều khiển.


4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y1

+24V

0V

K4

K1 K2

K2 Y2

K5

K2S2

K3 Y3

K3

S4

K5

S1

K4

S6

K6 Y4

K6S3MAN

4 2

51

3

Y3 Y4

AUTO

K5K4

S5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

34

67

9 111 125 13

4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y1

+24V

0V

K1

K2 Y2

K4

K2S2

K3 Y3

K3S4

K5

S3

K4

S6

K6 Y4

K6S1START

4 2

51

3Y3 Y4

K5

K5K4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11

23

5 7 94 101 11

Sáng Kiến Kinh NghiệmBài 22 : Tương tự như bài 21 nhưng có thêm nút nhấn tự động để lặp lại chu trình tiếp theo

Bài 23 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự :A + B + C + B – A – C – trong đó A,B dùng van 5/2 đơn, C dùng van 5/2 kép để điều khiển


4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y1

+24V

0V

K1

K2 Y2

K2S2

K3 Y3

K3S4

K5

S3

K4

S6

K6 Y4

K6S1MAN

4 2

51

3Y3 Y4

K5

AUTO

K4

S5

K5K4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

34

6 8 105 111 12

4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y1

+24V

0V

K1

K2 Y2

K2S2

K3 Y3

K4

K3S4

K5

S5K4

K4

S6

K6

S3

START

4 2

51

3Y3 Y4

K6

Y4

K4

K6

K5

K4 K5K1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

234

5 7 91011

6 124 18


Bài 25 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự :A + B + C + C – B – A – trong đó A,B dùng van 5/2 đơn, C dùng van 5/2 kép để điều khiển


4 2

51

3

Y1

S1 S2

4 2

51

3

Y2

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y1

+24V

0V

K1

K2 Y2

K2S2

K3 Y3

K4

K3S4

K5

S5K4

K4

S6

K6

S3

4 2

51

3Y3 Y4

MAN

K6

Y4

K4

K6

K5

K4 K5K1

AUTO

S1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

345

6 8 101112

7 135 19

4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y2

+24V

0V

K1 K2

K2 Y1

K6

K2

S4

K3 Y3

K4

K3

S2

K5

S5

K4

K4

K6

S6

K6Y4

K4

S3

4 2

51

3Y3 Y4

K5

START K4 K5

K2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

23

567

8 101112

7 131 49


Bài 27 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự :B + A + C + C – B – A – trong đó A,B dùng van 5/2 đơn, C dùng van 5/2 kép để điều khiển.


4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y2

+24V

0V

K1 K2

K2 Y1

K6

K2

S4

K3 Y3

K4

K3

S2

K5

S5

K4

K4

K6

S6

K6Y4

K4

S3

4 2

51

3Y3 Y4

K5

MAN K4 K5

K2

AUTO

S1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

34

678

9 111213

8 141 510

4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2

S3 S4 S5 S6

4 2

51

3

Y3 Y4

K1

K1 Y2

+24V

0V

K1

K2 Y3

K2

S4

K3 Y1

K4

K3

S6

K5

S1

K4

K4

K7

S2

K6

K7

S3

START

K5

Y4

K6 S5

K7

K4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

23

5 7 910

6 1 12 811


Bài 29 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự :B + C + A + A – B – C – trong đó A,B dùng van 5/2 đơn, C dùng van 5/2 kép để điều khiển.


4 2

51

3

Y1

S1 S2

4 2

51

3

Y2

S3 S4 S5 S6

4 2

51

3

Y3 Y4

K1

K1 Y2

+24V

0V

K1

K2 Y3

K2S4

K3 Y1

K4

K3

S6

K5

S1

K4

K4

K4

K7

S2

K6

K7

S3

MAN

K5

Y4

K6 S5

K7

AUTO

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

34

6 8 1011

7 1 13 912

4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2

S3 S4 S5 S6

4 2

51

3Y3 Y4

K1

K1 Y3

+24V

0V

K1

K2 Y1

K4

K2

S6

K3

K3 Y2

K3

S2

K5

S1

K4

K7

S4

K6

S3

K5

START

K6

Y4

K6

K5

S5

K7

K4K4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

23

5 78

1011

4 126 131 9


Bài 31 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự :C + A + B + A – B – C – trong đó A,B dùng van 5/2 đơn, C dùng van 5/2 kép để điều khiển.


4 2

51

3

Y1

S1 S2

4 2

51

3

Y2 Y3

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y1

+24V

0V

K4

K1

K2 Y2

K2S2

K3 Y4

K3S4

K5

S1

K4

S6

K6 Y5

K6S3START

4 2

1

Y4 Y55 3

Y3

K5

K4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12

23

5 7 91 10 12

4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2

S3 S4 S5 S6

4 2

51

3Y3 Y4

K1

K1 Y3

+24V

0V

K1

K2 Y1

K4

K2

S6

K3

K3 Y2

K3

S2

K5

S1

K4

K4

K4

K7

S4

K6

S3

K5

MAN

K6

Y4

K6

K5

S5

K7

AUTO

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

34

6 89

1112

5 137 141 10


Bài 33 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự : A + B + C + A – B – C – trong đó A dùng van 5/2 đơn, B dùng van 5/2 kép, C dùng van 5/3 để điều khiển.


4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2 Y3

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y1

+24V

0V

K4

K1

K2 Y2

K2S2

K3 Y4

K3S4

K5

S1

K4

S6

K6 Y5

K6S3MAN

4 2

1

Y4 Y55 3

Y3

K5

K4

AUTO

S5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

34

6 8 101 11 13

4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2 Y3

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y1

+24V

0V

K1

K2 Y2

K2

S2

K3 Y4

K3

S4

K5

S5

K4

K4

S6

K6Y5

K4

S3

K5

START

4 2

1

Y4 Y55 3

Y3

K5

K6

K4

K4

K6 K5

K1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

234

5 7 91011

6 1213

4 18


Bài 35 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự : A + B + C + C – B – A – trong đó A dùng van 5/2 đơn, B dùng van 5/2 kép, C dùng van 5/3 để điều khiển.


4 2

51

3

Y1

S1 S2

4 2

51

3

Y2 Y3

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y1

+24V

0V

K1

K2 Y2

K2

S2

K3 Y4

K3

S4

K5

S5

K4

K4

S6

K6Y5

K4

S3

K5

MAN

4 2

1

Y4 Y55 3

Y3

K5

K6

K4

K4

K6

K5

K1

AUTO

S1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

345

6 8 101112

7 1314

5 19

4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2 Y3

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y2

+24V

0V

K1 K2

K2 Y1

K2

S4

K3 Y4

K3

S2

K5

S5

K4

K4

S6

K6Y5

K4S3

4 2

1

Y4 Y55 3

Y3

K5

K6K6

K5

K4

START

K5

K4

K2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

23

567

8 101112

7 1314

1 49


Bài 37 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự : B + A + C + C – B – A – trong đó A dùng van 5/2 đơn, B dùng van 5/2 kép, C dùng van 5/3 để điều khiển.


4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2 Y3

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y2

+24V

0V

K1 K2

K2 Y1

K2

S4

K3 Y4

K3

S2

K5

S5

K4

K4

S6

K6Y5

K4S3

MAN

4 2

1

Y4 Y55 3

Y3

K5

K6K6

K5

K4

K5

K4

K2

AUTO

S1

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

34

678

9 111213

8 1415

1 510

4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2 Y3

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y2

+24V

0V

K1

K2 Y4

K2S4

K3 Y1

K3S6

K5

S1

K4

K4

K4

S2

K6

S3

START

4 2

1

Y4 Y55 3

Y3

K5

K4

K6K5

Y5

K6

K2

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

23

56

7 910

6 111 138


Bài 39 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xi lanh làm việc theo trình tự : B + C + A + A – B – C – trong đó A dùng van 5/2 đơn, B dùng van 5/2 kép, C dùng van 5/3 để điều khiển.


4 2

51

3Y1

S1 S2

4 2

51

3Y2 Y3

S3 S4 S5 S6

K1

K1 Y2

+24V

0V

K1

K2 Y4

K2S4

K3 Y1

K3S6

K5

S1

K4

K4

K4

S2

K6

S3

MAN

4 2

1

Y4 Y55 3

Y3

K5

K4

K6

K5

Y5

K6

K2

AUTO

S5

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14

34

67

8 1011

7 121 149


II/ PHƯƠNG PHÁP THIẾT KẾ THEO TẦNG : Nguyên tắc thiết kế theo tầng là chia các bước thực hiện có cùng chức năng

thành từng tầng riêng. Như vậy khi họat động thì nguồn cung cấp chỉ có ở tầng đang thực hiện các chuyển động, còn các tầng khác không có nguồn. Phần tử cơ bản của điều khiển theo tầng là phần tử có nhớ (van điện từ 4/2 kép hoặc 5/2 kép).

Trình tự thực hiện như sau:Bước 1 : Vẽ sơ đồ hành trình bước.Bước 2 : Chia tầng : nguyên tắc chia tầng được thực hiện như sau : nếu ta

ký hiệu các cơ cấu chấp hành bằng các mẫu tự A, B, C … và các chuyển động chạy ra được ký hiệu bởi dấu + và chuyển động chạy vào mang dấu – thì : trong một tầng, một mẫu tự không được xuất hiện 2 lần ( Cần chú ý rằng trong một tầng được phép có nhiều mẫu tự xuất hiện nhưng chỉ có một lần hoặc + hoặc -

Bước 3 : Tạo các tầng điều khiển- Đối với hệ thống điều khiển bằng khí nén người ta tạo ra các tầng điều

khiển bằng cách sử dụng van 5/2 có duy trì.


4 2

51

3

2

1 3

T1T2

e 1 e 2

START

4 2

51

3

2

1 3

T1T2

e 2

START

4 2

51

3

T3

e 1 e 3

4 2

51

3

2

1 3

T1T2

e 2

START

4 2

51

3

Tn-1

en-1

4 2

51

3

Tn

e 1 e n

.

.

.

Sáng Kiến Kinh Nghiệm+ Để tạo 2 tầng điều khiển ngường ta xử dụng 1 van 5/2 như hình vẽ sau :

+ Để tạo 3 tầng điều khiển ngường ta xử dụng 2 van 5/2 như hình vẽ sau :

+ Để tạo n tầng điều khiển ngường ta xử dụng n - 1 van 5/2 như hình vẽ sau :


START

K1

K1

K1

+24V

E2

0V

E1

K1

TANG 1 TANG 2

1 2 3 4

23

4

K1

K1

+24V

E3

0V

K1

START

E1

K1

K2K2E2 K2

K2

TANG 1 TANG 2 TANG 3

1 2 3

4 5

7

23

7 46

5

Sáng Kiến Kinh Nghiệm- Đối với hệ thống điều khiển điện khí nén người ta sử dụng các Rơle để tạo

thành các tầng điều khiển.+ Để tạo thành 2 tầng điều khiển người ta sử dụng 1 Rơle như hình vẽ sau :

+ Để tạo thành 3 tầng điều khiển người ta sử dụng 2 Rơle như hình vẽ sau :


0V

+24V

START

K1K1

K1

E(1)

E(N)

K(N-...)

K(N-2) K(N-1)

K1

K(N-...) K(N-...)

E(N-2) K(N-2) K(N-2) K(N-2)

K(N-...)

E(N-...)

K(N-1) K(N-1)

T(1) T(N)

K(N-1)E(N-1)

T(N-...)T(N-2)T(N-1)

1 2 3

4 5

6 7

12

13

23

12 45

13 67

11 89

10

4 2

51

3Y1 Y2

S1 S2

4 2

51

3Y3 Y4

S3 S4

0V

+24V

K1

S4

K1 Y1

S3

K1

S2

Y3 Y2 Y4

S1

K1

MAN AUTO

1 2 3 4 6

34

6


+ Để tạo thành n tầng điều khiển người ta sử dụng (n – 1) Rơle như hình vẽ sau :

+ Bước 4 : Thiết kế mạch cho từng tầng điều khiển. Ở mỗi tầng có nhiệm vụ điều khiển như đã vẽ ở sơ đồ hành trình bước. Trong mỗi tầng thực hiện theo lối thiết kế tuần tự.

CÁC BÀI THỰC TẬP THIẾT KẾ MẠCH THEO TẦNG:1/ CÁC BÀI TẬP ĐIỆN KHÍ NÉN :

Bài 1 : Thiết kế mạch điều khiển theo trình tự : A + B + A – B –


Sáng Kiến Kinh NghiệmBài 2 : Thiết kế mạch điều khiển theo trình tự : A + B + B – A –

Bài 3 : Một chi tiết cần khoan một lỗ và được điều khiển bởi hệ thống sau : Chi tiết được đặt trong giá đỡ, nhấn 1 nút nhấn xilanh A đi ra đẩy chi tiết vào vị trí gia công đồng thời cũng kẹp chặt chi tiết , sau đó xilanh B được gắn đầu khoan đi ra chậm để thực hiện cộng việc chuyển động chạy dao, cuối hành trình xilanh B tự quay về nhanh . Sau đó xilanh C sẽ đi ra đẩy chi tiết vừa thực hiện xong vào thùng đặt kế bên, cuối hành trình xilanh C tự quay về, hoàn tất một chu trình


4 2

51

3Y1 Y2

S1 S2

4 2

51

3Y3 Y4

S3 S4

0V

+24V

K1

S4

K1 Y1

S1

K1

S2

Y3 Y4 Y2

S3

K1

MAN AUTO

1 2 3 4 6

34

6

4 2

51

3Y1 Y2

S1 S2

4 2

51

3Y3 Y4

S3 S4

4 2

51

3Y5 Y6

S5 S6

0V

+24V

K1

S6

K1 Y1

S5

K1

S2

Y3 Y5 Y6

K1MAN

K2

S4 K2K2 K2

Y4

S3

Y2

S1

AUTO

1 2 3 4

5 6

9

11

34

11 58

6

Sáng Kiến Kinh NghiệmBài 4 : Công nghệ tương tự như bài 43 nhưng được thiết kế chỉ 2 tầng điều khiển.

Bài 5 : Tấm thép được uốn các góc 90 độ bằng một hệ thống sau : Tấm thép được đưa vào bằng tay , sau khi nhấn nút Start xilanh A đi ra kẹp tấm thép, cuối hành trình, xilanh B đi ra uốn tấm thép 1 góc 90 độ và lập tức quay trở về, xilanh C đi ra uốn tiếp để hoàn tất, cuối cùng lần lượt xilanh C và A quay trở về, chi tiết được lấy ra bằng tay.


4 2

51

3

Y1 Y2

S1 S2

4 2

51

3Y3 Y4

S3 S4

4 2

51

3Y5 Y6

S5 S6

0V

+24V

K1

K1

S5

Y3Y5 Y6

K1

MAN

Y4

S1

Y2

S3

S2AUTO

Y1

S4

S6

A B C

1 2

3 4

6

7 8

26

4 2

51

3Y1 Y2

S1 S2

4 2

51

3Y3 Y4

S3 S4

4 2

51

3Y5 Y6

S5 S6

0V

+24V

K1

S6

K1 Y1

S1

K1

S2

Y3 Y2Y6

K1MAN

K2

S4 K2K2 K2

Y4

S3

Y5

S5

AUTO

1 2 3 4

5 6

10

34

10 58

6

4 2

51

3Y1 Y2

S1 S2

4 2

51

3Y3 Y4

S3 S4

4 2

51

3Y5 Y6

S5 S6

0V

Y5K1

S1

KS6

K1

KS4

K1

KS4

KS5

K2

K2

KS3

K2

KS6

Y3

K2

S2

Y1

K1

K2

KS5

K1

Y4

K1

KS3 KS5

Y6 Y2

S5

KS5

S4

KS4

S3

KS3

S6

KS6

AUTO MAN

1 2 3 4

5 7

10 11 12 14 15 16 17

3410

1112

5710

8 41013

42 612

71

4 2

51

3Y1 Y2

S1 S2

4 2

51

3Y3 Y4

S3 S4

4 2

51

3Y5 Y6

S5 S6

+24V

0V

S3

K1 Y2

S6

K1

K1

KS2 K2 K2

S1 S4

KS2

K2

Y3 Y5 Y1 Y6

Y4

KS2

K1

S5

S2

K2

START2 START1

1 2 3

4 5

6 8 9 10 11

23

9 45

8 36

Sáng Kiến Kinh NghiệmBài 6 : Chi tiết cần khoan 2 lỗ giống nhau và được điều khiển bởi hệ thống sau : Chi tiết

được đựng trong giá đỡ, sau khi nhấn nút khởi động xilanh A đi ra đi rađẩy chi tiết vào vị trí gia công đồng thời chi tiết cũng được kẹp chặt, xilanh B được gắn đầu khoan đi ra thực hiện chuyển động khoan, cuối hành trình tự quay về. Sau đó xilanh C đi ra để dịch chuyển chi tiết sang vị trí thứ 2 . Lúc này xilanh B lại đi ra để khoan lỗ thứ 2, cuối hành trình tự quay về. Sau đó xi lanh C tự quay về để trở về vị trí lỗ khoan thứ nhất, cuối hành trình của xilanh C, xilanh A tự quay về để tháo kẹp . Hoàn tất một chu trình.

Bài 7 : Một chi tiết cần được gia công bởi một hệ thống điều khiển điện – Khí nén như sau : + Chương trình 1: Khoan – Chi tiết chỉ đượckhoan và kẹp bằng tay. Sau khi nhấn nút khởi

động, chi tiết sẽ được khoan bởi xilanh A.+ Chương trình 2 : Khoan và Doa : Giống như ở chương trình 1, nhưng ở chương trình này,

chi tiết còn được tiếp tục thực hiện bước Doa lỗ, cả 2 chương trình chi tiết đều được kẹp bằng tay. Sau khi nhấn nút khởi động, chi tiết bắt đầu khoan bởi xilanh A, cuối hành trình, xilanh A quay về, kế đó xilanh B đi ra để đẩy chi tiết sang vị trí Doa. Xilanh C đi ra để tiến hành doa lỗ, khi Doa xong lỗ, xilanh C quay về . Kế tiếp xi lanh B quay về vị trí đầu của khoan.


K1

START

4 2

51

3Y1 Y2

KS1

S1 S2

+24V

0V

K1

S4

4 2

51

3Y3 Y4

S3 S4

Y3

K1

KS2

KS3

K2

K2

K2

KS1

KS3

K3

K3

KS2

K3

K1

K2

KS3

K3

K1

Y2 Y4

S2

KS2 KS1 KS3

K3 K2

Y1

S1 S3

1 2 3

4 5

6

8

10 11 12 13 14 15

2310

12 4510

9 678

10 37

15

3511

Sáng Kiến Kinh NghiệmBài 8 : Hai chốt ép chặt vào chi tiết khác được điều khiển bởi hệ thống sau : Nhấn nút khởi động xilanh A đi xuống ép chốt thứ 1 vào chi tiết , cuối hành trình quay về. Sau đó xi lanh A tiếp tục đi xuống để ép chốt 1 lần 2 . Sau đó xi lanh B ép chốt 2 vào chi tiết ở mặt khác và trở về, cuối cùng xi lanh A đi về . Hoàn tất một chu trình.

2/ CÁC BÀI TẬP KHÍ NÉN : Bài 1 : Một chi tiết cần khoan một lỗ và được điều khiển bởi hệ thống sau : Chi tiết được đặt

trong giá đỡ, nhấn 1 nút nhấn xilanh A đi ra đẩy chi tiết vào vị trí gia công đồng thời cũng kẹp chặt chi tiết , sau đó xilanh B được gắn đầu khoan đi ra chậm để thực hiện cộng việc chuyển động chạy dao, cuối hành trình xilanh B tự quay về nhanh, khi xilanh B đi về đến cuối hành trình xilanh A sẽ tháo kẹp chi tiết và đi về. Sau đó xilanh C sẽ đi ra đẩy chi tiết vừa thực hiện xong vào thùng đặt kế bên, cuối hành trình xilanh C tự quay về, hoàn tất một chu trình.


2

1 3

4 2

51

3

S1 S2

4 2

51

3

S5 S6S3 S4

2

1 3

S6

2

1 3

S2

2

1 3

S32

1 3

S1

2

1 3

S4

2

1 3

S5

4 2

51

3

4 2

51

3

4 2

51

3

2

1 3

1 12

MAN AUTO

50%

4 2

51

3

S1 S2

4 2

51

3

S3 S4

4 2

51

3

S5 S6

4 2

51

3

2

1 3

2

1 3

S5

2

1 3

S2

2

1 3

S4

2

1 3

S3

2

1 3

S6

2

1 3

S1

50%


Bài 2 : Công nghệ tương tự như bài 11 nhưng chỉ có 2 tầng điều khiển


S1 S2 S5 S6S3 S4

4 2

51

3

4 2

51

3

4 2

51

3

4 2

51

3

4 2

51

3

2

1 3

S4

2

1 3

S6

2

1 3

S32

1 3

S2

2

1 3

S1

2

1 3

2

1 3

S5

Sáng Kiến Kinh NghiệmBài 3 : Tấm thép được uốn các góc 90 độ bằng một hệ thống sau : Tấm thép được đưa vào

bằng tay , sau khi nhấn nút Start xilanh A đi ra kẹp tấm thép, cuối hành trình, xilanh B đi ra uốn tấm thép 1 góc 90 độ và lập tức quay trở về, xilanh C đi ra uốn tiếp để hoàn tất, cuối cùng lần lượt xilanh C và A quay trở về, chi tiết được lấy ra bằng tay.


4 2

51

3

S1 S2

4 2

51

3

S3 S4

4 2

51

3

S5 S6

1 12

1 12

1 12

1 12

1

1

2

1

1

2

4 2

51

3

4 2

51

3

4 2

51

3

2

1 3

S52

1 3

S22

1 3

S3

2

1 3

S6

2

1 3

S1

2

1 3

S4

2

1 3

Sáng Kiến Kinh NghiệmBài 4 : Chi tiết cần khoan 2 lỗ giống nhau và được điều khiển bởi hệ thống sau : Chi tiết được đựng trong giá đỡ, sau khi nhấn nút khởi động xilanh A đi ra đi ra đẩy chi tiết vào vị trí gia công đồng thời chi tiết cũng được kẹp chặt, xilanh B được gắn đầu khoan đi ra thực hiện chuyển động khoan, cuối hành trình tự quay về. Sau đó xilanh C đi ra để dịch chuyển chi tiết sang vị trí thứ 2 . Lúc này xilanh B lại đi ra để khoan lỗ thứ 2, cuối hành trình tự quay về. Sau đó xi lanh C tự quay về để trở về vị trí lỗ khoan thứ nhất, cuối hành trình của xilanh C, xilanh A tự quay về để tháo kẹp . Hoàn tất một chu trình.


Sáng Kiến Kinh NghiệmBài 5 : Công nghệ như bài 4 nhưng chỉ có 3 tầng điều khiển .

4 2

51

3

S1 S2

4 2

51

3

S3 S4

4 2

51

3

S5 S6

1 12

1 12

1 12

1 12

2

1 3

S5

2

1 3

S2

2

1 3

S3

4 2

51

3

4 2

51

3

2

1 3

S6

1 12

2

1 3

S1

2

1 3

S4

1 12

2

1 3

1

1

2

1

1

2

1

1

2


4 2

51

3

S1 S2

4 2

51

3

S3 S4

4 2

51

3

S5 S6

1 12

1 12

1 12

1 12

1 12

1 12

1 12

1 12

1 12

1 12

1 12

1 12

1 12

1 12 1 1

21 1

2

2

1 3

S1

2

1 3

S2

2

1 3

S6

2

1 3

S4

4 2

51

3

4 2

51

3

4 2

51

3

4 2

51

3

1

1

2

1

1

2

1

1

2

1

1

2

1

1

2

2

1 3

S5

2

1 3

S3

1

1

2

1

1

2

1 12

2

1 3

Sáng Kiến Kinh NghiệmBài 6 : Một chi tiết cần khoan 4 lỗ giống nhau, được điều khiển bởi hệ thống sau : Chi tiết

được đặt vào bằng tay, nhấn nút khởi động xilanh A mang đầu khoan sẽ đi ra thực hiện lỗ khoan thứ 1, cuối hành trình tự quay trở về. Xilanh B đi vào để di chuyển chi tiết đến lỗ 2, xilanh A đi ra để thực hiện khoan lỗ 2, cuối hành trình quay về. Xilanh C đi vào để dịch chuyển đến lỗ 3, xilanh A đi ra thực hiện khoan lỗ 3 sau đó quay về. Xilanh B đi ra để di chuyển đến lỗ 4, xilanh A lại đi ra để khoan lỗ 4 sau đó quay về. Xi lanh C đi ra để trở về vị trí ban đầu. Hàn tất một chu trình.


4 2

51

3

S1 S2

4 2

51

3

S3 S4

4 2

51

3

4 2

51

3

1

1

2

1 12

1 12

2

1 3

S3

1 12

1 12

1 12

2

1 3

S1

2

1 3

S4

2

1 3

S2

2

1 3

4 2

51

3

1 12

2

1 3MAN AUTO

Sáng Kiến Kinh NghiệmBài 7 : Hai chốt ép chặt vào chi tiết khác được điều khiển bởi hệ thống sau : Nhấn nút khởi động xilanh A đi xuống ép chốt thứ 1 vào chi tiết , cuối hành trình quay về. Sau đó xi lanh A tiếp tục đi xuống để ép chốt 1 lần 2 . Sau đó xi lanh B ép chốt 2 vào chi tiết ở mặt khác và trở về, cuối cùng xi lanh A đi về . Hoàn tất một chu trình.


K2

+24V

0V

K4

K1 Y1

4 2

51

3Y1 Y2

S1 S2

4 2

51

3Y3 Y4

S3 S4

K1

S2

K1

K2

K3

K2

S4

K2

K3

K4

K3

K3

S1

K4

K1

K4

K1

Y3 Y2 Y4

K2 K3 K4

SET

START

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13

2310

7 4511

1 6712

3 1813

5

Sáng Kiến Kinh NghiệmIII / PHƯƠNG PHÁP THIẾT KẾ THEO NHỊP :

Trong kỹ thuật điều khiển theo nhịp, tín hiệu sẽ được thực hiện trong nhịp đó, khi nhịp tiếp theo được thực hiện thì nhịp trước đó phải được xóa và đồng thời muốn nhịp tiếp theo được thực hiện thì phải có tín hiệu thông báo của nhịp trước đó.

Phướng pháp này được sử dụng chủ yếu khi lập trình cho các phần mềm điều khiển tự động ví dụ như lập trình như PLC, SCADA …

Để thực hiện thiết kế mạch theo phương pháp điều khiển theo nhịp ta thực hiện theo các bước sau :

+ Bước 1 : Từ sơ đồ hành trình bước đã cho (Hoặc từ yêu cầu công ghệ ta thiết lập sơ đồ hành trình bước) ta vẽ được bảng trình tự các nhịp.

+ Bước 2 : vẽ sơ đồ điều khiển khí nén.+ Bước 3 : Vẽ mạch điều khiển theo trình tự các nhịp cần thực hiện như đà làm

ở bước 1.+ Bước 4 : Tổng hợp mạch kiểm tra.

CÁC BÀI THỰC HÀNH ĐƯỢC THIẾT KẾ THEO NHỊPBài 1 : Thiết kế mạch điều khiển 2 xilanh hoạt động theo trình tự : A+B –B+A –


K2

+24V

0V

K6

K1 Y1

4 2

51

3Y1 Y2

S1 S2

4 2

51

3

Y3 Y4

S3 S4

K1

S2

K1

K2

K3

K2

S4

K2

K3

K4

K3

S3

K3

K4

K5

K4

K1

Y3 Y4 Y2

K2 K3 K4

SET

START

4 2

51

3Y5 Y6

S5 S6

50%

S6

K5

K6

K1

K6

S1

K4

K5

K6

K5 Y5 Y6

K5 K6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

2314

11 4515

1 6716

3 8917

5 101118

7 11219

9


Bài 2 : Một chi tiết cần khoan một lỗ và được điều khiển bởi hệ thống sau : Chi tiết được đặt trong giá đỡ, nhấn 1 nút nhấn xilanh A đi ra đẩy chi tiết vào vị trí gia công đồng thời cũng kẹp chặt chi tiết , sau đó xilanh B được gắn đầu khoan đi ra chậm để thực hiện cộng việc chuyển động chạy dao, cuối hành trình xilanh B tự quay về nhanh . Xilanh A tháo kẹp chi tiết và đi về, sau đó xilanh C sẽ đi ra đẩy chi tiết vừa thực hiện xong vào thùng đặt kế bên, cuối hành trình xilanh C tự quay về, hoàn tất một chu trình.

Bài 3 : Tấm thép được uốn các góc 90 độ bằng một hệ thống sau : Tấm thép được đưa vào bằng tay , sau khi nhấn nút Start xilanh A đi ra kẹp tấm thép, cuối hành trình, xilanh B đi ra uốn tấm thép 1 góc 90 độ và lập tức quay trở về, xilanh C đi ra uốn tiếp để hoàn tất, cuối cùng lần lượt xilanh C và A quay trở về, chi tiết được lấy ra bằng tay.


K2

+24V

0V

K6

K1 Y1

4 2

51

3Y1 Y2

S1 S2

4 2

51

3

Y3 Y4

S3 S4

K1

S2

K1

K2

K3

K2

S4

K2

K3

K4

K3

S3

K3

K4

K5

K4

K1

Y3 Y4 Y5

K2 K3 K4

SET

START

4 2

51

3Y5 Y6

S5 S6

S5

K5

K6

K1

K6

S6

K4

K5

K6

K5 Y6 Y2

K5 K6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19

2314

11 4515

1 6716

3 8917

5 101118

7 11219

9

K2

+24V

0V

K8

K1 Y1

4 2

51

3Y1 Y2

S1 S2

4 2

51

3Y3 Y4

S3 S4

K1

S2

K1

K2

K3

K2

KS4

K2

K3

K4

K3

KS3

K3

K4

K5

K4

K1

Y3 Y4 Y5

K2 K3 K4

SET

START

4 2

51

3Y5 Y6

S5 S6

KS4

K5

K6

K7

K6

S6

K4

K5

K6

K5 Y6 Y2

K7 K8K5S5

K7

K8

K1

K8

KS3

K6

K7

K8

K7

K6

KS3

S3

KS4

S4

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27

2318

15 4519

1 6721

3 8923

5 101120

7 121322

9 141524

11 11625

13 713

511


Bài 4 : Chi tiết cần khoan 2 lỗ giống nhau và được điều khiển bởi hệ thống sau : Chi tiết được đựng trong giá đỡ, sau khi nhấn nút khởi động xilanh A đi ra đi ra đẩy chi tiết vào vị trí gia công đồng thời chi tiết cũng được kẹp chặt, xilanh B được gắn đầu khoan đi ra thực hiện chuyển động khoan, cuối hành trình tự quay về. Sau đó xilanh C đi ra để dịch chuyển chi tiết sang vị trí thứ 2 . Lúc này xilanh B lại đi ra để khoan lỗ thứ 2, cuối hành trình tự quay về. Sau đó xi lanh C tự quay về để trở về vị trí lỗ khoan thứ nhất, cuối hành trình của xilanh C, xilanh A tự quay về để tháo kẹp . Hoàn tất một chu trình.


K2

+24V

0V

K12

MAN

K1 Y1

4 2

51

3Y1 Y2

S1 S2

4 2

51

3Y3 Y4

S3 S4

K1

KS2

K1

K2

K3

K2

K2

KS1

K3

K4

K3

K3

S3

K4

K5

K4

K4

KS2

K5

K6

K5

K5

KS1

K6

K7

K6

K1

Y2 Y3 Y4

K4 K2 K3K5 K9 S1

KS1

S2

KS2

4 2

51

3Y5 Y6

S5 S6

K6

S5

K7

K8

K7

K7

KS2

K8

K9

K8

K8

KS1

K9

K10

K9

K9

S4

K10

K11

K10

K10

KS2

K11

K12

K11

K11

KS1

K12

K1

K12

K7 K10 K8 K11

Y5 Y6

K6 K12

SET

AUTO

S6

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40

3427

24 5631

1 7835

4 91028

6 111232

8 131437

10 151629

12 171833

14 192036

16 212230

18 232434

20 12538

22 6121824

4101622

Sáng Kiến Kinh NghiệmBài 5 : Một chi tiết cần khoan 4 lỗ giống nhau, được điều khiển bởi hệ thống sau : Chi tiết

được đặt vào bằng tay, nhấn nút khởi động xilanh A mang đầu khoan sẽ đi ra thực hiện lỗ khoan thứ 1, cuối hành trình tự quay trở về. Xilanh B đi vào để di chuyển chi tiết đến lỗ 2, xilanh A đi ra để thực hiện khoan lỗ 2, cuối hành trình quay về. Xilanh C đi vào để dịch chuyển đến lỗ 3, xilanh A đi ra thực hiện khoan lỗ 3 sau đó quay về. Xilanh B đi ra để di chuyển đến lỗ 4, xilanh A lại đi ra để khoan lỗ 4 sau đó quay về. Xi lanh C đi ra để trở về vị trí ban đầu. Hàn tất một chu trình.

III. HIỆU QUẢ CỦA ĐỀ TÀI : - Trong quá trình công tác tại Trung tâm Kỹ thuật Tổng hợp – Hướng nghiệp

tỉnh Đồng Nai, với công việc chuyên môn chính là quản lý và giảng dạy. Bản thân tôi

đã gặp không ít những khó khăn trong việc giảng dạy, vì thế tôi có mong muốn đưa ra

một giải pháp nhằm khắc phục những khó khăn để đưa chất lượng và hiệu quả trong

công việc giảng dạy trở nên tốt hơn.

- Với tài liệu dùng để giảng này, học sinh ngành điện công nghiệp có thể học

tập môn điều khiển điện khí nén một cách thuận lợi, dễ hiểu, dễ áp dụng, giúp các em

có kiến thức về phương pháp để thiết kế một hệ thống điều khiển tự động dùng khí

nén. Bên cạnh đó còn giúp các em hiểu sâu hơn về nguyên lý làm việc của các phần

tử trong hệ thống điều khiển khí nén mà các em sẽ phải làm việc khi tốt nghiệp ra

trường.

- Sau khi có tài liệu học tập này học sinh có hứng thú học tập hơn đối với môn

học Khí nén – Điện khí nén, giúp các em có thể rèn luyện kỹ năng lắp đặt, kiểm tra và

khắc phục sự cố của một hệ thống điều khiển tự động bằng khí nén. Một số học sinh

sau khi tốt nghiệp đã được nhận vào làm việc ở các công ty lớn chuyên về thiết kế, lắp


Sáng Kiến Kinh Nghiệmđặt các hệ thống cung cấp điện và điều khiển tự động như công ty Ever power electric

(Vĩnh Phong). Hàng năm công ty này vẫn muốn nhận học sinh khá, giỏi của trung tâm

về làm việc.

IV. ĐỀ XUẤT, KHUYẾN NGHỊ KHẢ NĂNG ÁP DỤNGTài liệu này tôi biên soạn chủ yếu là để giảng dạy cho học sinh hệ trung cấp

nghề tại trung tâm. Trọng tâm xoay quanh nội dung các bài tập thực hành của môn Khí nén – Điện khí nén. Phần nội dung lý thuyết chỉ nêu những khái niệm quan trọng, ứng dụng trong thực tiễn không đi sâu vào nghiên cứu suy luận.

Khi sử dụng tài liệu này giáo viên phải kết hợp việc sử sụng phần mềm Fluidsim của hãng Festo để mô phỏng mạch điều khiển cho học sinh thấy rõ hoạt động của mạch điện, đồng thời rèn luyện thêm cho các em kỹ năng về thiết kế mạch điện. Bên cạnh đó, giáo viên phải giảng giải cho học sinh hiểu rõ sơ đồ mạch điều khiển để từ đó các em có thể kiểm tra phát hiện sự cố cũng như khắc phục được các lỗi có thể xảy ra trong quá trình vận hành.

Qua thời gian áp dụng tại trung tâm tôi nhận thấy rằng nếu học sinh có thể lắp ráp và hiểu rõ tất cả các mạch điều khiển trong tài liệu này thì học sinh hoàn toàn có thể tự tin vào khả năng nghề ngiệp của mình để có thể hoàn thành tốt công việc ở các công ty xí ngiệp.

Tuy nhiên, do thời gian và kinh nghiệm còn giới hạn nên tài liệu trên chắc chắn còn nhiều khiếm khuyết rất mong nhận được sự đóng góp ý kiến từ quý vị đồng nghiệp để tài liệu trên có thể phát huy hết tác dụng trong việc nâng cao chất lượng dạy và học. Xin chân thành cảm ơn!V. TÀI LIỆU THAM KHẢO

1/ Điều khiển khí nén – thủy lực . Tác giả TS. Huỳnh Nguyễn Hoàng, TS.

Nguyễn Ngọc Phương . Trường đại học sư phạm kỹ thuật Tp.HCM.

2/ kỹ thuật điều khiển khí nén – điện khí nén . Tác giả Ths. Hồ Vĩnh An . Trung

tâm dạy nghề Việt Đức Trường đại học sư phạm kỹ thuật Tp.HCM.

NGUỜI THỰC HIỆN

Đào Phương Tùng


tên sáng kiến kinh nghiệm : - wordpress.com · web viewtên sáng kiến kinh nghiệm :...

Documents