Yrd. Do. Dr. Mahmut Grgan

Muse : (Yunanca: Mousa veya Moisa, Latince: Musa)

Greko-Romen din ve mitolojisinde, karanlk ama antik kkenli karde tanralar grubu Drt ylda bir yaplan bir festivale ve bir ark yarmasna (Museia) hamilik yaptklar anlatlr. Sanat ve bilimin hamisi olarak kabul edilirler. Mouseion = Mze kavram da bu szckten tremitir.

MUSESMaurice Denis klasik mitolojiden ilham alarak, sanat ve bilim hamisi Muses kardeleri ada kyafetler giymi kadnlar olarak betimlemitir (1893).

Mzik Mzik duygulan ifade etmenin belki de en etkili aracdr. Aclar, sevinler, kahramanlklar, heyecanlar, zlemler,

fikirler gibi bireysel ve toplumsal planda insana dair her ey mziin konusudur Mzik sadece sanatn deil, tarih, sosyoloji, ilahiyat, edebiyat, antropoloji, felsefe, psikoloji gibi disiplinlerin de ilgi alanndadr. Mzik, tarihin en eski dnemlerinden beri, savalardan din ritellere kadar hayatn her sahasnda insan hayatnn merkezinde yer almtr. nsanolunun konuma kabiliyetini kazanmadan nce duygularn mzik yoluyla aktardklarn iddia edilmektedir.

Tp ve Mzik likisi kinci bir ura olarak mzikle ilgilenen salklar

Genel olarak mzikle ilgilenmenin mesleki katklar Bir tedavi arac olarak mzik

Mzikle Tedavinin Sala Etkisi Mzikle tedavi, hastalarn duygu durum, motivasyon,

kendilerini ifade edebilme yeteneklerini arttrr, Var olan yeteneklerini ve glerini kullanma frsat verir Kendini ifade etmeyi arttrmay, rahatlamay retmeyi, ba

etme stratejilerine yardmc olmay ve normal bir evre salamay hedefler. Ayrca mzik, sosyallemeyi arttran, psikotik semptomlar

azaltan, egoyu kuvvetlendiren, bilin uyanklln arttran ve aktiviteyi ilerleten bir tedavi modeli olarak da kullanlmtr.

Mziin insanlar zerinde brakt etkiler

psikolojik etkiler ve fiziksel etkiler olarak ikiye ayrlmaktadr. Burada iki teori sz konusudur. Bunlardan biri, mziin birinci derecede duygulara

yapm olduu etki, ikincisi ise mziin fizyolojik etkilerinden dolay beraberinde oluturduu psikolojik etkidir

Mzik tedavisinin psikolojik etkileri Hastalarn ruhsal

durumlarn ykseltilmesi, Depresyonun etkilerini yok edilmesi, Korku ve endielerini ortadan kaldrlmas, bylece kaygy azaltlmas.

Mzik Tedavisinin Fizyolojik Etkileri Mzik kalp hzn, kan basncn, vcut ssn ve solunum

hzn dren, gevemeyi salayan, hastann ar algsn deitiren, moralini dzelten, kemoterapiye bal bulanty azaltan nemli bir aratr Yaplan pek ok alma, mziin ar zerinde olumlu etkiler yarattngstermitir. Mzik, derin dzeyde relaksasyon oluturma yeteneine sahiptir. Uykusuzluu hafifletici etkileri olduu bilinmektedir ' ' .

Blgesel beyin kan akmn gsteren PET grntleri

zerine bindirilmi EEG verileri ile oluturulan parametrik haritalarda mziin fizyolojik etkileri izlenmektedir.

Beyin Dalgalar (EEG) BETA: 13 ve 30 Hz arasnda Beta, beynin uyan ritmidir. Yani

yaadmz dnyaya ilikin aktif dnme, ilgilenme, konsantre olabilme, gnlk problemleri zebilme ile ilgili bilin durumudur. ALPHA: 7.5(8)-13 Hz arasnda. Alpha dalgalar ile rahatlk, farkndalk, sakinlik ve huzur hissini yaarz THETA: frekanslari 4 ile 8 Hz arasnda deiir. Yaratclk, derin meditasyon, bilin d materyal ile ilgilidir. DELTA: 0 - 4 Hz frekanslarnda yer alr. Genellikle anestezide, derin uykuda grlr

Beyin Dalgalar (EEG)

Alfa dalgalar glendirme yntemleri: Zihinsel geveme ve bilinli konsantrasyon1. Hobiler: mzik, resim, spor

2. Yoga Meditasyon3. Biofeedback yntemi (elektronik ekipman vs kullanm)

4. Eksersiz, igong, Akupunktur, Mzik tedavisi

Mzikle Tedaviye likin Grler: Modern Bat tbbnda ilk defa II. Dnya Sava

yllarnda uygulanmaya balanan mzikle tedaviye ilikin grler: Mzik ile tedavinin tek bana bir tedavi yntemi

olmayp, sadece tedaviyi destekler nitelikte bir rehabilitasyon yntemi olduu gr Mzikten alternatif bir tedavi tarznda yararlanlabilecei gr Mzik ile tedavide, mziin tam merkezde yer aldn, insann psikolojik, biyolojik ve sosyolojik ynlerinin bir btn olarak dnlmesi gerektii gr

Gnmzde Mzikle Tedavinin Uygulanmasnda Kullanlan Yntemler Drt gruba ayrlr: -Konser dinletilerek uygulanan tedavi yntemi

(pasif tedavi) -Konser icra ettirilerek uygulanan tedavi yntemi (aktif tedavi) -Mzik yaratlmas salanarak uygulanan tedavi yntemi (aktif tedavi) -Dansla uygulanan tedavi yntemi (aktif tedavi)

Pasif Tedavi Konserle uygulanan tedavide hasta, kendisine sunulan

mziin etkisinde kalr. Bu tedavi ynteminde, bir konser dzenlenir. Bir mzik topluluu veya bir solist konser verir. Hasta burada sadece dinleyici durumundadr. Konserle tedavi, ilala tedaviye benzer. Bunda da hastann yapaca tek ey, sadece verileni almaktr. Konser icra ettirilerek uygulanan tedavi ynteminde hasta aktiftir. Hasta, hastalar topluluunda ya da hastalar korosunda grev alarak, mziin uygulamasna katlr.

Aktif Tedavi Mzik icra ettirilerek uygulanan tedavi ynteminde

hastadan sadece uygulamaya katlmas deil, ayn zamanda yaratc bir alma gstermesi beklenir. Dansla tedavi ynteminde ise, mziin ritmine uyularak yaplan dans, duygularn bedensel olarak da vurumudur. nsann eitli nedenlerle dans etmesi ruhsal adan rahatlamasn salar.

Antik Yunanistanda nanlar Hastalk durumlarnda kendisinden

yardm istenen ve mzik tanrs da olan Apollon, insanlara kendisine hitap edebilmeleri iin zel algs liri gndermi Hatta, mzik konusunda kskan olan Apollon, kei ayakl orman cini olan Pan'n Flt'n kendi Lir'ine tercih eden Kral Midas'a eek kulaklarn vermi Bu nedenle, ayn zamanda Apollon'dan dilekte bulunmak isteyen ibadetinde alarken veya sylerken tanrnn honut olaca bir melodiyi icra etmesi olduka nem tamaktayd.

Yunan filozof Sokrates'in rencisi

Platon (Eflatun) da M.. 400'l yllarda, mziin ahenk ve ritim ile ruhun derinliklerine etki ederek, kiiye bir hogr ve rahatlk verdiini belirtmitir. Platon, arky iyiletirici zellii olan bir are olarak kabul etmi ve ark olmakszn hastaya uygulanan reetelerin etkisiz olacan sylemitir.

M.. 585-500 yllar arasnda

yaayan byk Yunan filozofu ve matematikisi Pytagoras, umutsuzlua den veya abuk fkelenen hastalar, belirli melodilerle tedavi edebilme olanaklarn aratrmtr mzikle tedavi yntemini ilk kullananlardan biridir.

Tbbn babas saylan

Hipocrates de 2400 yl nce, baz hastalklar tedavi iin, hastalar ilahilerle tapnaa gtrrd.

Platon'un rencisi ve Byk

skender'in hocas Aristoteles (M.. 384-322) de mziin insan ruhu zerindeki etkilerini aratrm ve bunu yazlarnda belirtmitir.

Roma Mzii Roma mziine ilikin en eski belge, Romulus'un

Cecina'llar yenmesini kutlayan trenlerde ilahiler okunduunu anlatan bir yazttr. Eski Roma' da Celsus ve Areteus, mziin ruhu yattrdn ve ruh hastalklarn iyi ettiini sylemektedirler. M.. 250-184 tarihleri arasnda yaayan Roma'l air Titus Maccius Platus "Charmides" adl arksnn yaralara iyi geldiine deinmitir.

Ortaa Romal bir Hristiyan olan

Boethius, Ortaa balangcndaki en eski kuramclardan biridir. "De Musica" adl kitabnda mzik ve matematiin ayrlmazlna, mziin insan karakterine etkisi ve eitimindeki yerine deinir. Mziin beden ve ruh sal arasnda bir denge unsuru olarak kullanlmas gerektiini ifade etmitir.

Henri de Mondeville (1260-1320) antigalenist olup,

Galen'in her eyi bildiine inanmam, yaralarn temiz tutulmasn nermi, maneviyat ykseltmek iin mzikoterapinin faydal olabileceini bildirmitir. XIV. yzylda Fransa'nn nl hekimlerinden Fodere yle der: Mzik iki bak asndan dikkate alnmaldr;

(1) yorgunluktan kurtulmak ve elenmek amacyla, (2) etkileyici ve teskin edici bir ila olarak.

Finlilerin yar insan yar ilah olarak kabul edilen

Voinamonien adl mitolojik kahramanlar, savata ar bir biimde yaralandnda, eski bir skandinav arks ile tedavi olmutur. Bir ngiliz hekimi Filip Lebon, sa dklmesinin operasyon ve mzikle tedavi edilebileceini ileri srmtr. Yaplan operasyon srasnda, anestezi altndaki hastaya mzik dinletilmekte, bylelikle de bataki kan dolam hzlandrlmaktayd. Dr. Lebon, almalarn ngiltere'de byk bir amfide yzlerce uzman hekim nnde gerekletirmitir.

slamiyet ncesi Trk Kltrnde Mzik ve Mzik ile Tedavi Altay blgesinde yaayan topluluklar, M. 3000'li yllardan

balamak zere slmiyet ncesi Trk mzik kltrnn temellerini atmlar ve gler yoluyla bu kltr drt bir yana yaymlardr. Trklerin kulland enstrmanlar eitlilik arz etmekteydi. flemeli, vurmal, telli pek ok mzik aleti kullanmaktaydlar. Altaylar'daki Paznk Vadisi'nde buzlarn altndan karlan ve M. ikinci bin yl iinde tarihlendirilen "eng" isimli enstrman bunlardan birisidir. Dou Trkistan blgesindeki kalntlarndan M. ikinci ve nc bin yllarda Trklerin flt kulland anlalmaktadr. Fergana blgesinde de zurna ok sk kullanlmtr.

Eski dnemlerde insanlar tabiattaki sesleri ruhlara ait

addettikleri iin mzii de ruhlara ulamann bir arac olarak kullanyorlard. Mzik, melodi, ritim ve dans Trk kltr sisteminde ok nemliydi. Mzik, duygulan younlatran bir zellie sahip olduu iin din ritellerde ve hastalklarn tedavisinde de bir yntem olarak kullanlyordu. Erken dnemlerde llerini ark syleyerek ve dans ederek uurlayan Uygur Trkleri hastalklar da mzik ve dans ile tedavi ediyor ve tedavide kullanlan mzik aletlerini kutsal sayyorlard.

Hastalklar kt ruhlarn eseri olarak telakki etmeleri

sebebiyle mzik yoluyla kt ruhlar kovarak hastalklar tedavi etmeye alyorlard. Trklerde en eski telli alg ise iyi ruhlar arp kt ruhlar kovmas sebebiyle tedavi edici kabul edilen kopuzdur. Trkler arasnda en yaygn enstrman olan davul da kamlar tarafndan ayn amala kullanlrd.

zbekistan'da ise pek mehur olmasa da halkn iinde "Kine Yyc'ler" yani nazar deen insanlar tedavi edenler olmutur. Onlar da ark syleyerek ve dans ederek eytan

hastann ruhundan kovmaya alyordu. Kazak ve Krgz Trkleri de "Karaorga" ad verilen ve bir atn yryn temsil eden zel bir dans tedavilerde kullanmlardr.

Daha sonraki devirlerde kamlarn yerini Bakslar almtr.

Bakslar davul yerine kenarlarn ziller ve ses veren maden paralan ile ssledikleri iki telli kemence kullanr, bir de asa tarlard. Denek eklindeki bu asann banda da bir ngrak ve maden paralan vard. "Seans sresince mzik, iir, taklit ve dans sanatkrane bir biimde birletirerek hastay iyiletirmeye alrlard. Kendisinden tamamen getii zaman (trans) yapt dansn zellikle iyiletirici bir gce sahip olduuna inanlrd.

Trk toplum yaps iinde Kam/Baks sadece bir hekim

veya bir sanat deildir. Dede Korkut, soy soylar, boy boylar, destan syler, t verir, kopuz alar, hasta tedavi eder, iyi ilerin gereklemesi iin dua ederdi. Dede Korkut rneinden hareketle baksnn toplumun ihtiyalarna gre farkl fonksiyonlar stlenebilen; yeri geldiinde bir medyumun, bir psikoloun, bir sosyoloun veya bir pedagogun grevlerini icra edebilen ok ynl bir varlk hatta toplumsal bir lider olduunu syleyebiliriz.

slm Medeniyetinde Mzik ve Mzik ile Tedavi slmiyet'in ilk dnemlerinde insan zevk ve sefaya yneltecei

dncesiyle mzie scak baklmamtr. Ancak Hz. Peygamberin Kuran- Kerim'in gzel okunmasn tevik etmesi zerine mzie olan bak deimeye balam ve nce sade melodilerle okunan Kuran giderek mill ve yerel zelliklere gre farkl melodilerle de okunmaya balanmtr. Sonraki dnemlerde devlet byklerinin mzie ilgi gstermesi zerine mzik slm medeniyeti inde gelimeye balamtr. Abbasiler dnemine gelindiinde ise ok yksek bir seviyeye ulamtr. Bu donemde Trk-slm filozofu ve bilgini Farabi mzik ve mzik aletleri zerine nazar aklamalarda bulunmutur.

Tasavvuf ekol mensuplar mzikle uram ve mziin

insann ruh (nefsi) hastalklardan kurtulup olgunlamasna katkda bulunduunu savunmulardr Byk Trk ve slm bilgin ve hekimleri Raz (584-932), Farabi (870-950) ve bn Sina (980-1037) mzikle tedavinin, zellikle musikinin psiik hastalklarn tedavisindeki etkinliinin bilimsel temellerini kurmulardr. bn Sina (980-1037) musikinin tpta oynad rol yle tanmlamaktadr; "Tedavinin en iyi yollarndan, en etkililerinden biri, hastann akl ve ruh glerini arttrmak, ona hastalkla daha iyi mcadele iin cesaret vermek, ona en iyi musikiyi dinletmek, onu sevdii insanlarla bir araya getirmektir."

Seluklu ve Osmanllarda Mzik ve Mzikle Tedavi Orta Asya Trk musikisindeki be seslilik slmiyet'in

kabulyle birlikte deimi ve bir gamda sekiz ses kullanlmaya balanmtr. Bu mzik yava yava Seluklu Mziini ve bununla yakn ilgisi olan Mevlev Mziini oluturmutur. 13. yy. da yaayan byk Trk-slm bilgini Safiyuddin Urmev, Trk musiki sistemini ilm bir ekilde ortaya koymu, santur, nzhe, mugni gibi alglar icat etmitir. 1360-1435 yllan arasnda yaam olan Hoca Abdlkadir Meragi byk bestekr, musiki bilgini, hanende, sazende olarak bilinir.

1207 ylnda doan Mevlana'nn babas Bahaeddin

veled'in, Anadolu'ya gelirken Mevlevi kltrn oluturan ney, rebab, eng, kudm, halile mahzar gibi alglar getirdii bilinmektedir. Mevlana zellikle rebab, ney gibi alglara nem vermitir . Bu dnemde Klasik Trk Mzii ve Mevlev mziinin yannda temeli Hoca Ahmet Yesev'nin iirleriyle Bekta nefeslerinin kopuz ve balama eliinde icra edilmesine dayanan Trk Halk mzii de trk, uzun hava, bozlak gibi trleriyle birlikte byk bir gelime gstermitir.

OSMANLILARDA MZK LE TEDAV Seluklulardan devraldklar mzik geleneini yaatan Osmanllar

dneminde Mehter takm en olgun an yaamtr. Ks, davul, nakkare, kudm, zurna, nefir, nsfiye, zil, zilli maa gibi

aletlerin kullanld Mehter Mziinin Avrupa mzik kltrn deetkiledii bilinmektedir . Osmanl Devleti pek ok konuda olduu gibi mzikle tedavi

hususunda da kendinden nceki tecrbeleri ve birikimlerikullanmasn bilmi ve Seluklu hastanelerinde uygulanan mzikle tedavi yntemini sistematik ve ciddi bir hale getirmitir.

Akl ve Ruh Hastalklarnn Su ve Musiki Sesi ile Tedavisi Bata Evliya elebi olmak zere birok grg tan, II. Bayezid Darifasnda akl ve ruh hastalklarnn su ve musiki sesi ile tedavi edildiini bildirmektedir. Evliya elebi u bilgileri nakletmektedir:

Bayezid Han Camii'nin d byk avlusu sanda rem ba iinde bir ifa yurdu vardr. Bayezid veli hazretleri vakfnamesinde hastalara deva, dertlilere ifa, divanelerin ruhuna gda ve defi sevda olmak zere on adet hanende ve sazende gulam tayin etmi ki, hanende biri neyzen, biri kemanc, biri musikarc, biri santurcu, biri engi, biri cenk santurcu, biri udcu olup, haftada kere gelerek hastalara ve delilere musiki fasl ederler. Allah'n emri ile nicesi saz sesinden holanr ve rahat ederler. Dorusu musiki ilminde neva, rast, dgh, segh, argh, suzinak makamlar onlara mahsustur. Ama Zengle makam ile buselik makamnda rast kara klsa insana hayat verir. Btn saz ve makamlar da ruha gda verir.

Musikinin Tpla Olan lgisi Osmanl air hekimlerinden uuri Hasan Efendi (. 1693)

"Tadil-l Emzice" adl eserinde musikinin tpla olan ilgisini yle dile getiriyor: "Musiki

ilminin, dier ilimlerle olduu gibi tp ilmiyle de ilikisi olduu aikrdr. Nabzn vurular makamlarn usullerine gredir. Nabz hareketi makamlar usulne (ritmine) aykr olsa, bu hayrl bir belirti deildir. Nabz hareketi usulnden haberi yoksa hekimlikte yetkin ve sanatnda becerikli olmayp hastalklar tanmada gszdr."

Farabi'ye gre baz makamlarn etkileri Rast Makam: Havale ve fel illetine devadr. nsana sefa, huzur ve nee verir.' Irak Makam: Har mizallara, sersem ve hafakana faydaldr. sfahan Makam: Zihni aar, zeky arttrr^ anlar tazeler. Zirefgent Makam: Srt ve eklem arlarnn ve kuluncun tedavisinde fayda-ndr. Rehav Makam: Ba ars ve hafakana devadr. nsana beka (sonsuzluk) verir. Sabah vaktinde etkilidir. Bzrk Makam: Ateli hastalklara iyi gelir, zihni temizler, vesvese ve korkuyu uzaklatrr, fikre yn verir. Neva Makam: Irk'un nisa'ya iyi gelir. Zengle Makam: Kalp hastalklarnn devasdr. nsana uyku verir. leye doru etkilidir. Hicaz Makam: drar zorluuna iyi gelir. nsana tevazu verir. kindi vakti etkilidir.

Buselik Makam: Kulun ve bel arlarnn ilacdr. nsana kuvvet verir. Kuluk vaktinde etkilidir. Uak Makam: Kalp, karacier, stma ve mide hastalklarna faydaldr. nsana glme hissi verir. len vakti etkilidir. Kuek Makam: nsana hzn ve elem verir.

Makamlarn Gnn Farkl Zamanlarnda Etkileri Eski Trk hekimlerinden uuri'nin 'Tadil-l Emzice' adl eserinde baz

makamlarn gnn farkl zamanlarnda etkili olmas: Rehav makam: Seher zamanlan etkilidir. Hseyn makam: Sabahleyin etkilidir. Irak makam: Kulukta etkilidir. Nihavend makam: leyin etkilidir. Hicaz makam: ki ezan aras etkilidir. Buselik makam: kindi zaman etkilidir. Uak makam: Gn batarken etkilidir. Zengle makam: Gurubdan sonra etkilidir. Muhalif makamlar: Yatsdan sonra etkilidir. Rast makam: Gece yans ve seher vakti etkilidir. Zirefgend makam: Gece yarsndan sonra etkilidir.

Modern Tpta Mzik Modern tpta mzik 20. yzyln ilk yarsnda hastane

ortamnda tedavi amal olarak kullanlmaya balanmtr Hastanelerdeki ilk mzikoterapi uygulamalar ounlukla anestezi ve analjezi ile birlikte olmutur. 20. yzyln ortalarnda, aratrmaclar mziin fizyolojik parametreler zerine etkilerini deneysel olarak aratrmlar ve mziin etkilerinin nrolojik temelleri hakknda teoriler gelitirmeye balamlardr. Ruh hastalarndan sonra, bedensel hastalklarn tedavisinde mzik kullanlmaya balanmtr.

Eskiden yalnzca ruh hastalar mzikle iyiletirilirdi.

Gnmzde ise mzik, modern tbbn bavurduu tedavi yntemleri arasna girmeye balad. Erken domu bebekler, kuvzde kulaklklardan dinledikleri ninnilerle yaama sava veriyor; Ameliyathanelerde lokal anesteziyle ameliyat olacak hastalara mzik etkili Felliler ritm ve nota eliinde rehabilite ediliyor. Unutkanlktan ikayeti Alzheimer hastalarnn mzikle anlarn tazelemeleri salanyor.

Kanser hastalarnda New York -Drexel niversitesinden Joke Bradt, 30 ylda yaplan ve 2

bin kadar hastay kapsayan aratrma sonucunda, kanser tedavisiyle birlikte ark syleyerek ya da bir enstrman alarak gerekletirilen mzikle tedavi alanlarn, sadece kanser tedavisi grenlere kyasla daha az kaygl olduu belirtilirken, ayrca bu tedavi ynteminin hastann daha az ar hissetmesini ve ruh halinin dzelmesini, bununla beraber, mziin hastalarn kalp ritminin dakikada 4 kez daha az atmasn salad belirledi. Bradt ve ekibi, mziin kanser hastalarnn anksiyete, ar hissi, yaam kalitesi, kalp ve solunum ritmi ile tansiyon sorunlarna olumlu etkilerinin bulunduunu da vurgulad.

Ameliyatta Perioperatif dnemde mziin etkisini inceleyen

literatrlerin deerlendirildii bir almada Cunningham (1997), artroskopi hastalarnda solunum seslerinin anlaml derecede azald, plastik cerrahi operasyonu geirecek hastalarda sistolik, diastolik ve kalp hz lmlerinde anlaml bir azalma olduu belirlenmitir. ntraoperatif dnemde yaplan bir almada ise genel anestezi altnda yaplan artroskopi ileminde, lokal ve rejional anestezi altndaki el - bilek cerrahi ilemi ve bronkoskopi ilemi srasnda dinletilen mziin, hastalarn anksiyete seviyelerini, sistolik ve diastolik kan basncn anlaml derecede azaltt bildirilmitir.

Yank yaralanmalar sonras debridman ilemi

sresince mziin etkisini inceleyen Fratianne (2000), mziin anksiyeteyi azaltmakta etkili olduunu ve yank tedavisinde non - invaziv bir yntem olan mzikle terapinin uygulanabileceini ifade etmitir. Winter ve ark. (1994) cerrahi hastalarnda mziin stres ve anksiyeteye olan etkisini deerlendirmiler ve mzik dinletilen grupta stres, anksiyete dzeyini daha dk bulmulardr.

Mzik ve geveme tekniklerinin koroner youn bakm

nitesindeki hastalarn anksiyetesine etkisini aratran bir almada Elliott (1994), mzik grubunun anksiyete dzeyinin daha dk olduu bildirilmitir. Burns'un (2001) kanser hastalar ile yapt bir almada, mzik dinleme srecinde hastalarda iyilik hali ve gevemenin artt, gerilimin azald bildirilmitir. Ayn almada kortizol salnmnn azald, immngloblin A salnmnn da artt saptanmtr

Miluk-Kolasa (1994)'nn mzik tedavisinin cerrahi

ilem ncesi kortizol salnmna etkisini inceledii almasnda, mzik grubunun kortizol dzeyinin daha dk olduu bildirilmitir. Radyoterapi alan hastalara dinletilen mziin anksiyete zerine etkisini inceleyen Smith (2001) ise mziin radyoterapi ncesinden balayarak ilem srasnda da bir hemirelik giriimi olarak kullanlabileceini gstermitir.

Augustin ve Hain'in (1996) mziin cerrahi

hastalarnn preoperatif anksiyetelerine olan etkisini inceledii almada, deney grubundakilerin kalp hz ve anksiyete dzeyleri daha dk saptanmtr. Postoperatif uyanma periyodunun ilk saatlerinde hastalara mzik dinleterek, ar ve anksiyetelerindeki deiimi inceleyen Heiser (1997) bir almada, mziin hastalarn geveme ve rahatlamalarna yardm ettii belirlenmitir.

Kardiyak cerrahi sonras rahatlatc mziin,

hastalarn ar ve anksiyetesine etkisinin incelendii bir almada ise Voss ve ark. (2004), mzik grubunun, ar ve anksiyete dzeyinin kontrol grubuna gre daha dk olduu ve istatistiksel olarak da anlaml bulunduu bildirilmitir100. Mziin mekanik ventilasyondaki hastalarn anksiyete dzeyine etkisini inceleyen Roteta (2003), deney grubunun anksiyetesinin kontrol grubuna gre daha az olduunu saptamtr101.

O'Callaghan ve Clare'nin (1996) belirttiine gre,

mzik terapisinin palyatif bakm hastalarnda ary azalttn ve rahatlamaya yardm ettiini gstermitir. Gagner-Tjellesen mzik dinlemenin rahatlamaya neden olabileceini ya da sadece ary azaltan deil, ayn zamanda kan basncn ve nabzda dme gibi dier fizyolojik tepkilere yol aan endorfin salgsnn artmasna da neden olabileceini gsterdiini belirtmilerdir.