tip fakÜltesİ 1. sinif ÖĞrencİlerİnİn hİstolojİ...

Metafor, bir konuyu diğer bir konunun bakış açısından algılamaya ve anlamaya izin veren zihindeki bilgiler arasında bir bağ kurma sürecidir (8,9). Metaforik düşünce çalışmalarıyla tanınan Lakoff ve

Johnson (2005)’e göre, metafor “bir şeyi başka bir şeyin bakış açısıyla anlamak ve tecrübe etmek, bir düşünce malzemesini, insan kavrayışının bir şekli ile ifade etme sürecidir (10,11). Metafor sadece bir söz

figürü değil aynı zamanda bir düşünce figürüdür”. Geleneksel sosyal psikolojide metafor; henüz kelimelere dökülmemiş düşünceleri ifade etmenin güzel bir yoludur (3,12). Metafor tanımının gerçekleşmesi için

olmazsa olmaz üç temel öğe tanımlanmıştır: 1.metaforun konusu, 2. metaforun kaynağı, 3. metaforun kaynağından konusuna atfedi lmesi düşünülen özellikler (13,14). “Histoloji görsel sanatlara benzer” metaforu

bu sınıflandırmaya göre değerlendirildiğinde histoloji metaforun kaynağı sanat, görselliği ise metaforun konusudur. Görsel sanatlarda nasıl ki o sanatla ilgili temel bilgileri bilmeden yapılan yorumlar çok yüzeysel

kalıyorsa histoloji gibi temel bilgileri bilmeden de tıp bilimi hakkında söylenecek her şeyin yüzeysel kalacağı vurgulanmıştır.

Eğitimle ilgili metafor çalışmaları incelendiğinde lisans eğitimlerinde fen bilgisi öğretmenliği, bilgisayar öğretmenliği, sosyoloji, kültür… üzerine yapılan metaforik çalışmalara rastladık. Bu çalışmalarda da

belirtildiği gibi insanların bir olgu ile ilgili direk söyleyemedikleri veya ifade edemedikleri bilinçaltı duygularını tek bir metaforla çok anlamlı şekilde ifade edebilmektedir. Bizim çalışmamızda da histolojiyle ilgili

metaforlar sorulduğunda bina resim, görsel sanatlar, bulmaca gibi metaforlarla öğrencinin histolojiyle ilgili fikirlerini net olarak belirledik.

Sonuçlardan da anlaşıldığı gibi histoloji dersinin görselliğe dayalı olmasından ve detaylı olmasından dolayı öğrencilerin zor lanması metaforların çeşitliliğine yol açmıştır. Buradan yola çıkarak tıp fakültesi

öğrencileri histoloji ile karşılaşmadan önce biraz daha bilgilendirilmeleri gerektiğine inanmaktayız. Öğrencilerin bilgi üretimleri ile kavramsallaştırma ve ifade etme becerileri metafor üretmeleri sağlanarak

geliştirilebilir (16). Böylece kendini geliştirebilen yetkin hekimler olarak yetişmelerinde katkı sağlayabilmek adına yapılan metafor çalışmaları arttırılmalı ve öğrencilerin üretecekleri metaforlara göre histoloji

dersinin temelinin sağlamlığı açısından teorik ve pratik derslerinin işlenme şekillerini geliştirmeliyiz.

TIP FAKÜLTESİ 1. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN HİSTOLOJİ HAKKINDAKİ

METAFORLARI

Ayşegül AYTEKİN¹, Mehmet Hamdi AYTEKİN², Yusufhan YAZIR¹, Kübra KAVRAM¹, Rabia TAŞDEMİR³, Hümeyra Selenay FURAT RENÇBER¹, ,

Melda YARDIMOĞLU YILMAZ¹

¹Kocaeli Üniversitesi Tıp Fak. Histoloji Anabilim Dalı, Türkiye

² Kocaeli Derince Eğitim Araştırma Hastanesi

³ Kocaeli Üniversitesi Tıp Fak. Anatomi Anabilim Dalı

[email protected]

Metafor; anlatmak istenilen bir şeyi benzetme, kıyaslama yöntemiyle anlatmaya yarayan mecazlardır. Türk Dil Kurumu sözlüğünde de mecaz olarak tanımlanmaktadır (1). Metafor bilinmeyen

şeylerin öğretilmesi için bir teknik, öğrenilen bilgilerin akılda tutulması ve hatırlanması konusunda geçerliliği kanıtlanmış bir araçtır. Metafor çok güçlü öğrenme ve öğretme aracıdır (2). Eğitimde metafor

kullanımı; bilimsel kavramların öğrenilmesini ve akılda uzun süre tutulmalarını kolaylaştırır, bilimsel düşünme ve problem çözme yeteneklerini geliştirir, anlaşılması zor olan soyut kavramların somut hale

getirilmesini sağlar, öğrenenlerin düşünme yetilerini ve yaratıcılıklarını geliştirir ve öğrencilerin eğitim ortamına aktif katılımını sağlar (3). Bundan dolayı metafor araştırmaları çoğunlukla eğitimle ilgili

bölümlerde (sınıf öğretmenliği, görsel sanatlar öğretmenliği, bilgisayar öğretmenliği, vb.) kullanılmaktadır (3,4,5). Biz, çalışmamızda metafor tekniği ile histoloji eğitimi alan tıp fakültesi 1. sınıf öğrencilerinin

histoloji dersine karşı tutumlarını ve histoloji dersi ile ilgili duygu ve düşüncelerini belirlemeyi amaçladık.

Katılımcıların gönüllülük esasına dayanan bu çalışmamıza Kocaeli Üniversitesi Tıp Fakültesi 2014-2015 yılında öğrenim gören 1.sınıf 300 öğrenci katıldı. Yapılan ankette öğrencilerin yaşı cinsiyeti,

tıp fakültesini seçme nedeni, öğrenimi süresince ikamet ettiği yer ve hangi bölgeden geldiği soruldu ve histoloji kavramına ilişkin metafor üretmeleri istendi. Anket formlarının değerlendirilmesi sonucu 200 (100

erkek, 100 kız) öğrencinin metaforu değerlendirilmeye alındı. 100 öğrecinin metaforu ise amaca yönelik olmadığı için veya boş bırakıldığı için değerlendirilmeye alınmadı.

Metafor üretmelerinde kolaylık sağlamak amacıyla öğrencilere metafor hakkında açıklamalar yapılarak örnekler verildi. Ankette öğrencilerden “Histoloji…….’ye/ya benzer/gibidir; çünkü….” cümlesini

tamamlamaları istendi.

Elde edilen verilerin SPSS for Windows 13.0 paket programı ile istatiksel analizleri yapıldı(6). Üretilen metaforların sayı ve yüzdesi hesaplandı. Öğrenciler tarafından 175 metafor üretilmiş olduğu görüldü.

Üretilen metaforlar açıklama bölümüne göre değerlendirilerek 8 kategoriye ayrıldı (3). Her bir kategorinin sayısı ve yüzdesi hesaplandı.

Yapılan anket sonucu geçerli olarak değerlendirilen 200 metafordan 151 metafor belirlendi.

Öğrenciler tarafından üretilen metaforlar açıklama kısmıyla birlikte değerlendirilerek 8 kategoriye ayrıldı. Sınıflandırma işlemini daha sonra farklı alandan iki kişi tarafından daha değerlendirilerek

kategoriler kesinleştirildi. En fazla metafor keşfetme/ortaya çıkarma kategorisinde toplanırken en az metafor ise uçmuş olma hissi/sağlıksız zevk kategorisinde toplanmıştır. Tablo1’de bu kategoriler ile her bir

kategorideki öğrenci sayısı ve yüzdesi verilmiştir. Yapılan anket değerlendirmesi sonucu öğrencilerin tıp fakültesini tercih etme nedenlerinin başında %33’lük oranla kendi isteğim seçeneği gelmektedir. %18’lik

bir oranla iş garantisi seçeneği ikinci sırada gelmektedir. Öğrencilerin tıp fakültesini seçme nedenleri tablo-2’de verilmiştir.

1. http://metafor.nedir.com/

2. http://tdk.gov.tr/index.php?option=com_gts&arama=gts&guid=TDK.GTS.55630efd847fa8.34757969

3.Aktekin M. Anatomi öğrenmenin kaçınılmaz acısı. Mersin Üniversitesi Anatomi Anabilim Dalı

4. Kalyoncu R. Görsel sanatlar öğretmeni adaylarının “öğretmenlik” kavramına ilişkin metaforları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2012: 9/471-484.

5. Gültekin M. İlköğretim Öğretmen Adaylarının Eğitim Programı Kavramına Yükledikleri Metaforlar. Eğitim ve Bilim Dergisi 2013: 38/126-141.

6. Kocaeli Üniversitesi SPSS programı

7.Çolak S, Metaphoric Perceptions Of Physical Education And Sports Students To The Concept “Computers Education”. INTE 2014, International Conference On New Horizons In Education. Paris, France, 25-27, June, 2014.

8. Eraslan L. Sosyolojik Metaforlar. Akademik Bakış Dergisi 2011:27/ 1-22.

9. Gömleksiz M.N., Et S.Z. Öğretmen Adaylarının Lisansüstü Eğitime İlişkin Metaforik

Algıları.VI. Ulusal Lisansüstü Eğitim Sempozyumu 2013.

10. Aydın İ.S., Pehlivan A. Türkçe öğretmeni adaylarının “öğretmen” ve “öğrenci” kavramlarına ilişkin kullandıkları metaforlar International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 5/3 Summer 2010.

11.Lakoff G, Johnson M. Metaforlar Hayat Anlam ve Dil (Çeviren: Gökhan Yavuz Demir) 2005. İstanbul: Paradigma Yayıncılık.

12.Kramsch C. 2003. Metaphor and the subjective construction of beliefs. In: Kalaja P and Barcelos AMF (eds.). Beliefs about SLA: New research approaches. Springer, pp.109-128.

13. Aybek H. Pamukkale üniversitesi tıp fakültesi dönem I, II ve III. sınıf öğrencilerinin Doktor kavramına ilişkin ileri sürdükleri metaforlar. Tıp Eğitimi Dünyası Dergisi 2012:35/30–43.11

14. Forceville C. The identification of target and source in pictorial metaphors. Journal of Pragmatics 2002;34:1-14.

15. http://gaziantepanatomi.com/wp-content/uploads/2014/11/poster-son-hali.pdf

16. http://bingol.edu.tr/media/208383/sosyolojik-dusunme-bolum9-Sosyolojik-Metaforlar.pdf

Tablo-1: Histoloji dersine ilişkin metaforların sınıflandırıldığı kategoriler ile sayısı ve yüzdesi.

Metaforların toplandığı kategorileri cinsiyete göre değerlendirdiğimizde, histoloji dersini kız öğrencilerin %43’ü erkek öğrencilerin %32’si keşfetme/ortaya çıkarmasına katkısı olan bir ders olarak görürken; kız

öğrencilerin %9’unun erkek öğrencilerin de %19’unun acı ve zevki aynı anda yaşatan bir ders olarak gördükleri ortaya çıkmıştır. Kız öğrencilerin cevaplarının en az bulunduğu kategori %0 ile uçmuş olma

hissi&sağlıksız zevk iken erkek öğrencilerin % 5 ile bir soruna çözüm bulma olarak gözlenmiştir. Metafor kategorilerinin cinsiyete göre dağılımı tablo- 3’te gösterilmiştir.

Tablo-3: Histoloji dersine ilişkin metaforların toplandığı kategorilerin cinsiyete göre sayı ve yüzde olarak dağılımı

Metaforların toplandığı kategoriler Kategorilerdeki metafor sayısı ve yüzdesi

Kaybolma/ Bilinmeyen durum 12 (%6)

Ümitsiz mücadele 25 (%14)

Acı & Zevk 28 (%14)

Keşfetme/ Ortaya çıkarma 75 (%37,5)

Rehberlik/ Bilgiye yatırım 23 (%11,5)

Bir soruna çözüm bulma 10 (%5)

Acı 20 (%10)

Uçmuş olma hissi/sağlıksız zevk 7 (%3,5)

Tıp fakültesini seçme nedeni Sayısı ve yüzdesi

Ailemin isteği 3 (%9)

Ailem burada/yakında ikamet ediyor 2 (%6)

Kendi isteğim 11 (%33)

İş garantisi 6 (%18)

Tablo-2: Öğrencilerin tıp fakültesini seçme nedenlerinin sayı ve yüzdesi

KATEGORİ * CİNSİYET Crosstabulation

CİNSİYET Total

erkek kadın

KATEGORİ

Kaybolma Count 6 6 12

% within CİNSİYET 6,0% 6,0% 6,0%

Ümitsiz Mücadele Count 14 11 25


Acı&Zevk Count 19 9 28


Keşfetme&Ortaya Çıkarma Count 32 43 75


Rehberlik Count 11 12 23


Bir Soruna Çözüm Bulma Count 5 5 10


Acı Count 6 14 20


Uçmuş olma hissi&Sağlıksız

Zevk

Count 7 0 7


Total Count 100 100 200

% within CİNSİYET 100,0% 100,0% 100,0%

tip fakÜltesİ 1. sinif ÖĞrencİlerİnİn hİstolojİ...

Documents