tip 1 diyabetes mellitus - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/ihsan.esen/diyabetes mellitus ders...
TRANSCRIPT
Tip 1 Diyabetes MellitusTip 1 Diyabetes Mellitus
Dr. İhsan ESEN
Fırat Üniversitesi Hastanesi
Çocuk Endokrinolojisi Kliniği
Diyabetes Mellitus nedir?
Kan şekeri yüksekliği ile sonuçlanan vücutta yetersiz insülin
üretimi veya insülin etki basamaklarında problemin olduğu
hastalık tablosudur.
DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusTanı KriterleriTanı Kriterleri
� Diyabet belirtileri + rastlantısal plazma glikozu ≥ 200 mg/dl
veya
� Açlık plazma glikozu ≥ 126 mg/dl� Açlık plazma glikozu ≥ 126 mg/dl
veya
� Glikoz yüklemesi sonrası 2. saat plazma glikozu ≥ 200 mg/dl
� HbA1c ≥ %6,5
Çocuk ve Ergenlerde Tip 1, Tip 2 Diyabetes Mellitus ve Monogenik Diyabetin Klinik Özellikleri
Tip 1 Tip 2 Monogenik
Genetik Poligenik Poligenik Monogenik
Başlangıç yaşı 6 ay – genç erişkin Genellikle puberte ve sonrası
Çoğu zaman ergenlik sonrası – istisna glikokinaz ve neonataldiyabet
Klinik başvuru Çoğu zaman akut, hızlı
Değişken; yavaş seyir – ciddi
Değişken (Glikokinazdahızlı – ciddi (Glikokinazdainsidental olabilir)
Otoimmünite Var Yok Yok
Ketozis Yaygın Yaygın değil Yaygın değil
Glisemi Yüksek Değişken Değişken
Obezite Toplumdaki sıklık Artmış sıklık Toplumdaki sıklık
Akantozis nigrikans Yok Var Yok
Sıklık (tüm gençdiyabetlilerde)
Genellikle %90 + Çoğu ülkede < %10(Japonya %60-80)
%1-2
Diyabetli ebeveyn %2-4 %80 %90
Tip 1 Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitus
� Mutlak insülin eksikliği-ketoasidoz eğilimi
� T hücre aracılıklı pankreatik adacık β-hücre harabiyeti
� Otoimmün patolojik sürecin serolojik işaretleri- diyabet
otoantikorları
Tip 1 Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusİnsidansİnsidans
� Finlandiya 64 /100.000
� Türkiye 10,8/100.000
� Çin/ Venezuela 0,1 /100.000
Tip 1 Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusİnsidansİnsidans
Type 1 diabetes. Atkinson MA et al. Lancet. 2014 Jan 4;383(9911):69-82
Tip 1Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusİnsidansİnsidans
� İnsidans artıyor…. (özellikle < 5yaş )
� Başvuruda mevsimsel fark var (Sonbahar-Kış > Yaz)
�Doğum ayı bahar ayları olanlar daha riskli
�Erkek > Kız
Tip 1Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusGenetik Genetik
� HLA DR3 - DQA1*0501 - DQB1* 0201 (Yatkınlık)
� HLA DR4 - DQA1*0301 - DQB1* 0302 (Yatkınlık)� HLA DR4 - DQA1*0301 - DQB1* 0302 (Yatkınlık)
� HLA DR2 - DQA1*0102 - DQB1* 0602 (Koruyucu)
Etken olaylar belkiin utero gelişmekte
Genetik predispozisyon muhtemelen immünanormallikler ile ilişkili veya anahtar faktör
Tetikleyici olay öncesi, çevresel faktörler tümdoğal süreci etkiliyor olabilir
(Tetikleyici olay)
İki veya daha fazla adacık otoantikorununolması asemptomatiktip 1 diyabeti gösterebilir.
Glikoz düzeyinde artan sapmalar semptomatik başlangıca bireysel olarakyaklaşıma işaret etmekte
Genetik predispozisyon
Aşikarİmmünolojikanormallikler
Progresifİnsülin salınımı
kaybı
Yaş (yıllar)
β-h
ücr
e k
ütl
esi
Bazı hastalar tanıdan uzun süre sonra düşük konsantrasyonlarda C-peptitüretmeye devam eder.
Uzun süredir diyabetli hastalarda β-hücre kütlesi her zaman sıfırdeğildir.
Her ne kadar β-hücre harabiyetiPotansiyel olarak doğrusal olsa da, bu durum bazen dalgalanan birpatern gösterebilir.
Normal insülin salınımı
Glikoz normal
anormalliklerkaybı
Aşikardiyabet
C-peptitvar
C-peptityok
Tip 1Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusOtoantikorlarOtoantikorlar
� Adacık hücre antikoru
� Anti GAD (Glutamik asid dekarboksilaz otoantikoru)
�İnsulin otoantikoru�İnsulin otoantikoru
�IA2 ( ayrıca ICA 512 veya tirozin fosfataz diye bilinir ) antikoru
Tip 1Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitus““PrePre””-- diyabetdiyabet
�Bozulmuş açlık glisemisi
�Açlık kan şekeri 100-126 mg/dl
�Bozulmuş glikoz toleransı�Bozulmuş glikoz toleransı
�OGTT ‘de 2. saat kan şekeri 140-200 mg/dl
Tip 1Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusBelirtiler Belirtiler
� Poliüri
� Polidipsi
� Polifaji� Polifaji
� Kilo kaybı
� Sekonder enürezis
Tip 1Tip 1 DiyabetesDiyabetes mellitusmellitusBulgularBulgular
� Hiperglisemi
� İnsülinopeni
� Ketonemi� Ketonemi
� Asidemi
� Glikozüri
� Ketonüri
Frederick Banting
Charles Bestve 10 köpek
James Collip
11 Ocak 1922'de,
John James Macleod
11 Ocak 1922'de, 14 yaşında bir şeker hastası olan Leonard Thompson'a
Eli Lilly1923 Nobel Fizyoloji
Ödülü
İnsülin tipi Etki başlangıcı Pik etki zamanı Etki süresi
Lispro
Aspart
Glulisine
5-15 dk 45-75 dk 2-4 st
Regüler 30 dk 2-4 st 5-8 st
NPH 2 st 6-10 st 18-28 st
İnsülin 2 st Pik yok 20- >24 st
Glargine
İnsulin
detemir
2 st Pik yok 6-24 st
İnsülin kalemi ile kan insülin düzeyi
İnsü
lin d
üze
yi
20.00 07.00 12.00 18.00
Kahvaltı Öğle yemeği Akşam yemeği
İnsü
lin d
üze
yi
İnsülin pompasında bazal insülin
İnsü
lin d
üze
yi
20.00 07.00 12.00 18.00
Kahvaltı Öğle yemeği Akşam yemeği
İnsü
lin d
üze
yi
İnsülin pompasında bolus insülin
İnsü
lin d
üze
yi
20.00 07.00 12.00 18.00
Kahvaltı Öğle yemeği Akşam yemeği
İnsü
lin d
üze
yi
Tip 1Tip 1 Diyabetes mellitus Diyabetes mellitus komplikasyonlarkomplikasyonlar
�Mikrovasküler
� Diyabetik retinopati
� Diyabetik nefropati
� Diyabetik nöropati� Diyabetik nöropati
�Makrovasküler
� Kardiyovasküler olaylar
� Miyokard infarktüsu
� İnme
� Anjina
� By-pass ihtiyacı
Tip 1Tip 1 Diyabetes mellitus Diyabetes mellitus primer ve sekonderprimer ve sekonder korunmakorunma
�Primer korunma
� Hidrolize formula
� İnek sütü proteini eliminasyonu� İnek sütü proteini eliminasyonu
�Sekonder korunma
� Oral insülin
� Nazal insülin
� Nikotinamid