timbuktu _ mali _daily life and festival
TRANSCRIPT
Có một thành phố ở Mali, một quốc gia Tây Phi, đã từng là trung tâm kiến thức của
thế giới Hồi giáo, đã từng giàu có và cũng đã từng bị lãng quên trong nhiều thế kỷ. Đó
là Timbuktu, nằm ở rìa nam của sa mạc Sahara, cách sông Niger 20 km về phía bắc.
Lịch sử của Timbuktu
Timbuktu bắt đầu được tộc người di cư Tuareg xây dựng vào năm 1100 sau CN. Sau đó đến
cuối thế kỷ 13, nó sát nhập vào Đế chế Mali. Trong thời gian sở hữu Timbuktu, những vị vua
Mali đã cho xây dựng những đền thờ Hồi giáo lớn (vẫn còn đến ngày nay) và một khu dân cư
dành cho hoàng tộc.
Trong thế kỷ 14, Timbuktu trở thành một điểm quan trọng trên con đường buôn vàng-nô lệ-
muối xuyên Sahara. Trong thời gian này, Timbuktu rất nhộn nhịp với sự có mặt của nhiều
thương gia Ả rập, Do Thái đến từ nhiều phương.
Cùng với việc bắt người châu Phi sang các nước khác làm nô lệ, con đường buôn bán vàng-
muối xuyên Sahara dần dần bị mất đi. Chính vì vậy mà Timbuktu cũng không còn giữ được
vị trí đầu mối quan trọng của mình và dần dần bị suy yếu.
Timbuktu chính thức đánh mất mình vào năm 1591 khi mà người Ma Rốc chiếm được thành
phố này. Theo chính sách của người Ma Rốc, tất cả các học giả đều bị giết hoặc đưa về Ma
Rốc vì bị cho rằng họ chống đối chính quyền mới.
Các cuộc tranh giành đã diễn ra để giành lấy Timbuktu mãi đến năm 1893 khi thực dân Pháp
chính thức qua châu Phi.Người Pháp đã giữ nguyên "hiện trạng" điêu tàn và cô lập của
Timbuktu mà không xây đường xe lửa đến Timbuktu như họ làm với những nơi khác. Đến
năm 1960, Timbuktu trở thành một phần của nước CH Mali độc lập.
Vị thế của Timbuktu
Bên cạnh việc phát triển rực rỡ về mặt kinh tế, Timbuktu cũng trở thành trung tâm
tri thức với trường ĐH Sankóre danh tiếng và nhiều tài liệu quý giá. Cho đến cuối
thế kỷ thứ 16, Timbuktu vẫn còn giữ được vị trí số 1 về mặt kinh tế và học thức tại
châu Phi (theo một số tài liệu đã có thời gian Timbuktu thu hút được 25.000 học
viên đến đây).
Để diễn tả điều này, một nhà thơ Ả Rập cổ sống tại Tây Phi đã viết: "Muối đến từ
phương Bắc, vàng đến từ phương Nam còn tri thức đến từ Timbuktu".
Tại thành phố lãng quên Timbuktu, nổi bật nhất là đền thờ hồi giáo Djingareyber.
Cũng như phần còn lại của Timbuktu, chỉ một phần nhỏ của Djingareyber được
xây bằng đá vôi. Nguyên liệu chính của kiến trúc này là "banco", một hỗn hợp của
đất với rơm hoặc gỗ. Bên trong Djingareyber có 3 gian chính, 2 cột chính và 25
hàng cột theo hướng đông - tây.
Với điều kiện địa lý khắc nghiệt (khí hậu khô và luôn phải chịu các cơn gió cát sa
mạc), Timbuktu luôn ở trong tình trạng hư hại. Từ quá khứ cho đến nay, con người
luôn phải ra sức bảo vệ nó. Năm 1996, Timbuktu đã được đưa vào danh sách các
Di sản thế giới cần phải bảo tồn. Ngày nay ít nhất 2 năm một lần người ta phải
trùng tu các ngôi đền một lần. ( Nguồn : Vietbao)
Biên tập PPS: http://my.opera.com/bachkienhttp://chieuquetoi.blogspot.com