1

Tim Anderson

LUFTA E NDYTEuml NEuml SIRI Vashingtoni ndryshimi i dhunsheumlm i regjimit dhe rezistenca

Peumlrktheu nga bosnjakishtja Azem Bajrami

2

Mbi autorin

Dr Tim Andersoni eumlshteuml ligjeumlrues i ekonomiseuml politike neuml Universitetin e Sidnejit neuml Australi (The University of Sydney) Merret me hulumtimin e zhvillimit teuml teuml drejtave dhe veteumlvendosjes neuml Amerikeumln Latine me rajonin azio-pacifik dhe me Lindjen e Mesme Ka botuar njeuml numeumlr teuml punimeve akademike neuml publikime teuml ndryshme dhe neuml revista shkencore

Librin e tij meuml teuml ri me titull lsquoLand and Livelihoods in Po-pua New Guinea ndash Toka dhe mireumlmbajtja neuml Papui teuml Gui-neseuml seuml RErsquo e botoi shteumlpia botuese Australian Scholarly Publishing neuml Melburn 2015

Copyright Prof Tim Anderson Global Research 2015

Ky libeumlr eumlshteuml botuar me leje teuml autorit

Sheumlnime mbi burimet

Lexuesi i kujdessheumlm do teuml veumlrejeuml se kam peumlrdorur njeuml spekteumlr teuml gjereuml teuml burimeve kryesisht neuml gjuheumln angleze Keumlteuml e kam beumlreuml jo veteumlm pse gjuha angleze eumlshteuml gjuha e ime amtare por peumlr ateuml shkak se i kam parasysh lexuesit neuml gjuheumln angleze teuml cileumlve para seuml gjithash ky libeumlr u dedikohet Deumlshiroj qeuml lexuesit teuml mund teuml vijneuml gjer te keumlto burime relevante Po ashtu jam i veteumldijsheumlm peumlr paragjykimet e thella teuml Pereumlndimit ndaj burimeve ruse iraniane siriane dhe latino-amerikane Nga ndonjeumlhereuml duhej sheumlrbyer me peumlrkthime duke ua bashkangjitur disa intervistave nga Siria

Burimet pereumlndimore i kam shfryteumlzuar aty ku kishte mun-deumlsi dhe ateuml jo peumlr shkak se ato ishin meuml teuml besueshme por peumlr trsquoi ikur rrezikut teuml mos marr kritika peumlr shkak teuml mbeumlshtetjes neuml burimet pro-siriane Mediat pereumlndimore

3

peumlrgjitheumlsisht janeuml katasrofike kur eumlshteuml neuml pyetje infor-mimi peumlr lufteumln neuml Siri marr parasysh se janeuml thelleuml teuml lidhur ngushteuml me peumlrcaktimin dhe politikeumln e qeverive teuml tyre qeuml kaneuml qeumlndrime intervencioniste ndaj Siriseuml Mu peumlr keumlteuml argumentet e mia aspak nuk i bazoj duke u mbeuml-shtetur neuml burimet pereumlndimore Megjithateuml uneuml i shfry-teumlzoj neuml meumlnyreuml qeuml teuml karakterizoj pozitat dhe peumlr teuml gjetur pohim dhe pranim kundeumlr interesit teuml qeverive qeuml sillen neuml meumlnyreuml agresive ndaj Siriseuml Neuml fund kam shkruar veumlrejtje peumlr burimet e posaccedilme dhe teuml pavarura

Mireumlnjohje dhe faleumlnderim

Dua trsquou faleumlnderohem miqve teuml mi nga Siria meumlsuesve teuml mi qeuml meuml ndihmuan teuml meumlsoj diccedilka peumlr vendin e tyre dhe kultureumln e atij vendi si dhe peumlr peumlrleshjen neuml vendin e tyre Siri Keumltu nuk kam mundeumlsi trsquoi numeumlroj ata teuml cileumlt kaneuml shpenzuar koheuml peumlr teuml biseduar me mua andaj do trsquoi peumlrmendi veteumlm disa miq teuml miteuml mireuml Renin Ilhamin Jasminin Ahmedin Meramin Hanadin Thaniun Favazin Mahirin Liadin Samirin Mazinin Renain Afrain dhe Muhamedin

Gjithashtu duhet trsquou shpreh faleumlnderim dy shkenceumltareumlve teuml meumldhenj nga Siria peumlr meumlsimet dhe lekcionet qeuml mrsquoi afruan I falenderohem rahmetli shejh Muhamed Seid Ramadan el- Butij

Shpreh respekt teuml madh ndaj marreumldheumlnies dinjitoze dhe humanitetit teuml shumeuml njereumlzve konservatoreuml teuml feseuml Pas keumlsaj takimin me muftiun karizmatik Ahmed Bedruddin Hassunin i cili meuml ndihmoi teuml peumlrteumlrij besimin neuml peumlrshpirtshmeumlrineuml e sinqerteuml qeuml buron nga religjioziteti i veumlrteteuml Ky gjithsesi eumlshteuml njeuml melhemi mireumlpritur neuml plageuml pas pseudomuslimaneumlve teuml cileumlt realisht e mundeumlsuan keumlteuml

4

konflikt Gjithnjeuml do trsquoi kujtoj shpjegimet e mufti Hassunit qeuml meuml ka treguar peumlr Islamin cili e karakterizon Sirineuml lsquoShamin Islamrsquo Edhe njeuml hereuml u faleumlnderohem teuml gjitheuml meumlsuesve teuml mi sirianeuml por natyrisht teuml gjitheuml peumlrgje-gjeumlsineuml peumlr fjaleumlt e mia e mbaj vet

5

Peumlrmbajtja

1 Hyrje Lufta e ndyteuml neuml Siri 7

2 Siria dhe lsquoLindja e afeumlrme e rersquo e Vashingtonit 21

3 Fuccedili - bombat burimet e aneumlsishme dhe propaganda luftarake 33

4 Daraa 2011 Edhe njeuml kryengritje islamike 51

5 Bashar el Asadi dhe reformat politike 69

6 Xhihadisteumlt e perandoriseuml 103

7 Mediat e kooptuara dhe lsquoROJTAREumlTrsquo e teuml drejtave njereumlzore 135

8 Edhe njeuml rishikim i masakreumls Houl 173

9 Shpifjet kimike Rasti i Gauteumls lindore 197

10 Peumlrgjegjeumlsia peumlr teuml mbrojtur dhe Loja e dyfishteuml 215

11 Sheumlndeteumlsia dhe sankcionet 227

12 Vashingtoni Terrorizmi dhe ISIL Provat-deumlshmiteuml 237

13 Intervenimi pereumlndimor dhe ndeumlrgjegjia koloniale 259

14 Kah Lindje e afeumlrme e pavarur 269

15 Teuml mbetemi teuml informuar 281

6

7

1 Hyrje Lufta e ndyteuml neuml Siri

Pika e qeumlndrimit teuml armateumls siriane Damask

8

Tekstin qeuml e kemi peumlrpara eumlshteuml hyrje e kreut teuml librit Lufta e

ndyteuml neuml Siri e profesorit Tim Anderson Edhe pse ccedildo lufteuml peumlrmban shumeuml teuml paveumlrteta dhe mashtrime lufta neuml Siri eumlshteuml e bazuar neuml dezinformata masive qeuml kurreuml gjer meuml sot nuk i kemi hasur neuml keumlteuml maseuml Gazetari britaniko-australian Fhilip Knightley tregon faktin se propaganda e lufteumls tipikisht peumlrfshineuml formeumln depresive teuml parapareuml teuml demonizimit teuml udheumlheqeumlsit armiqeumlsor meuml pastaj demonizon popullin armiqeumlsor duke i rreumlfyer mbi masakrat qofshin ato teuml veumlrteta apo teuml imagjinuara (Knightly 2001)

Neuml keumlteuml meumlnyreuml specialisti i padjalleumlzuar i oftalmologjiseuml Bashar al Asad u beuml lsquoburim i ri i krimitrsquo neuml boteuml dhe neuml ateuml meumlnyreuml sipas paraqitjeve konsistence teuml mediave ushtria siriane nuk ka beumlreuml asgjeuml tjeteumlr pos qeuml ka vrareuml civileuml plot kateumlr vite Deri meuml sot e keumlsaj dite shumeuml njereumlz konfliktin e Siriseuml e veumlshtrojneuml si njeuml lufteuml qytetare kryengritje popullore ose si njeuml lloj konflikti i brend-sheumlm sektar Keumlto mite janeuml teuml arritura teuml shumeumlfishta dhe sukses i fuqive teuml meumldha teuml cilat gjateuml keumltyre 15 viteve qeuml kaluan zbatuan njeuml seumlreuml operacionesh me qeumlllim teuml peumlrmbysjes dhe ndryshimit teuml dhunsheumlm teuml regjimit neuml rajonin e Lindjes seuml Afeumlrme secili prej tyre neuml bazeuml teuml njeuml preteksti teuml gabuar

Ky libeumlr eumlshteuml njeuml puneuml akademike precize por edhe njeuml mbrojtje e fuqishme e teuml drejtave teuml popullit sirian qeuml ai vet teuml peumlrcaktojeuml formeumln e shoqeumlriseuml dhe teuml sistemit politik teuml udheumlheqjes me shtetin Ky pozicion eumlshteuml konzistent me parimet e teuml drejteumls ndeumlr-kombeumltare dhe teuml drejtave teuml njeriut edhe pse ajo mund teuml jeteuml irituese kur eumlshteuml neuml pyetje senzibiliteti i Pereumlndimit siccedil jemi edhe ne vet neuml teuml drejteumln e intervenimeve qeuml ia kemi kundeumlrveumlneuml vetes Koheuml pas kohe detyrohem teuml jem peumlrafeumlrsisht i vendosur neuml meumlnyreuml qeuml trsquoi shmangem bisedeumls seuml dyfishteuml

Fuqiteuml e meumldha janeuml munduar neuml Siri trsquoi fshehin gishtat e vet duke shfryteumlzuar keumlteuml hereuml armateumln me ccedilrsquorast duke demonizuar qeverineuml siriane dhe armateumln vazhdimisht duke i akuzuar peumlr krime ndeumlrkaq pastaj duke u shtireuml gjoja se populli sirian deumlshiron teuml shpeumltojeuml nga pushteti i vet Njeuml numeumlr shumeuml meuml i vogeumll i njereumlzve neuml Pereumlndim i eumlshteuml kundeumlrveumlneuml lufteumls neuml Sirise sa qeuml

9

ishte rasti i invadimit neuml Irak ngase u mashtruan neuml pikeumlpamje teuml natyreumls seuml atij konflikti Neuml fillim teuml viti 2011 kam pasur njeuml kuptim bazik peumlr Sirineuml dhe historineuml e saj Mireumlpo u beumlra gjerdiku i dyshimteuml kur fillova teuml lexoj raportet e gazetave peumlr dhuneumln qeuml kishte shpeumlrthyer neuml kufirin jugor teuml Siriseuml neuml qytezeumln Daraa E dija se njeuml dhuneuml e tilleuml teuml gjuajturit me snajper e policiseuml dhe civileumlve peumlrdorimi i armeumls gjysmeuml automatike nuk mund teuml ndodh spontanisht nga protestat e thjeshta teuml rrugeumlve Isha shumeuml i dyshimteuml kur ishin neuml pyetje fuqiteuml e meumldha

Teumlreuml jeteumln jam duke deumlgjuar rrena me teuml cilat mundohen teuml arsyetohen lufteumlrat Andaj vendosa vet teuml hulumtojeuml prapavijeumln teuml konfliktit neuml Siri duke lexuar me qindra libra e artikuj duke ana-lizuar njeuml numeumlr teuml madh teuml video-incizimeve dhe duke biseduar me sa kam pasur mundeumlsi me njeuml numeumlr teuml madh teuml sirianeumlve Kam shkruar me dhjeteumlra tekste dhe dy hereuml e kam vizituar Sirineuml gjateuml lufteumls Ky libeumlr eumlshteuml rezultat i atij hulumtimit tim Lufteumlrat e ndyta nuk janeuml kurrgjeuml e re Heroi kombeumltar kuban Jose Marti duke i treguar shokut teuml vet parashikon qeuml Vashingtoni do teuml provojeuml teuml intervenojeuml neuml Kubeuml neuml meumlnyreuml qeuml teuml pengojeuml lufteumln e saj peumlr pavareumlsi kundeumlr spanjolleumlve Ata deumlshirojneuml teuml nxitin lufteuml shkroi meuml 1889 peumlr teuml pasur pretekst peumlr intervenim ndeumlrkaq kur teuml intervenojneuml shfryteumlzojneuml teuml drejteumln e ndeumlrmjeteumlsuesit dhe garantuesit teuml paqes neuml meumlnyreuml qeuml teuml marrin kontrollin mbi shtetin Nuk ka akt meuml teuml poshteumlr neuml analet e popujve teuml lireuml madje as krim meuml gjakftohteuml (Marti 1975 53)

Neumlnteuml vjet meuml voneuml gjateuml lufteumls seuml treteuml peumlr pavareumlsi neuml shpeumlrthimin qeuml ndodhi neuml portin e Havaneumls u shkateumlrrua anija luftarake amerikane USS Maine ku humbeumln jeteumln 258 marinareuml amerikaneuml e qeuml sheumlrbeu si pretekst peumlr invadimin amerikan neuml Kubeuml Me keumlteuml lufta ameriko-spanjolle ua kidnapoi kubaneumlve fitoren pas seuml cileumls SHBA-teuml marrin kontrollin mbi koloniteuml teuml tjera spanjolle Njeuml pjeseuml e territorit kuban u aneksua ndeumlrsa iu imponua edhe njeuml kushtetuteuml komprometuese Asnjeumlhereuml srsquoeumlshteuml veumlrtetuar se spanjolleumlt kaneuml qeneuml peumlrgjegjeumls peumlr sulmin me bomba ndaj anijes amerikane Maine Aq meuml tepeumlr shumeuml kubaneuml besojneuml se amerikaneumlt veteuml e kaneuml bombarduar anijen e vet Peumlrmendorja neuml Havaneuml neuml shenjeuml peumlrkujtimi teuml marinareumlve teuml reumlneuml edhe meuml tej mban keumlteuml mbishkrim

10

ldquoPeumlr sakrificat e Maineumls qeuml u sakrifikuan peumlr ambicie imperialiste deumlshira peumlr marrjen e kontrollit mbi Kubeumlnrdquo (Irichter 1998)

Administrata amerikane beumln dhjeta intervenime neuml Amerikeumln La-tine gjateuml shekullit vijues Lufta e reumlndeumlsishme e feumllliqur udheuml-hiqet neumln mbrojtjen e CIA-s dhe teuml ashtuquajturit ldquolufteumltareumlt peumlr liri mercenareuml nga Hondurasi qeuml sulmuan Qeverineuml e Sandinit dhe popullin i Nikaraguas gjateuml vitit 1980 Modeli qeuml eumlshteuml peumlrdorur neuml ateuml konflikt nuk dallon shumeuml nga metoda e lufteumls neuml Siri Neuml Nikaragua janeuml vrareuml meuml se 30000 njereumlz Gjyqi ndeumlr-kombeumltar qeverineuml e SHBA-s e shpall peumlrgjegjeumlse peumlr njeuml seumlreuml sulmesh terroriste neuml keumlteuml shtet teuml vogeumll teuml Amerikeumls seuml Mesme I njeumljti gjyq i caktoi Nikaraguas kompensim teuml deumlmit (ICJ 1896) Vashingtoni nuk i pranoi keumlto vendime teuml gjyqit

Me paraqitjen e ldquoPranvereumls araberdquo meuml 2011 fuqiteuml e meumldha shfry-teumlzuan rastin teuml njeuml situate teuml nxehteuml politike peumlr teuml marreuml njeuml iniciativeuml ta imponojneuml ldquodimrin islamikrdquo duke sulmuar disa shtete teuml pavarura qeuml kishin mbetur neuml rajon Shumeuml shpejt e pameuml zhdukjen e Libiseuml vendit teuml vogeumll me standard meuml teuml larteuml jete neuml Afrikeuml Bombardimet e NATO dhe fushatat e forcave speciale u ndihmuan grupeve teuml Al Kaideumls neuml teren Keumlto bishtnime neuml meumlnyreuml rapide e ngacmuan rezuluteumln e Keumlshillit teuml sigurimi teuml KB qeuml u soll neumln pretekstin teuml sigurojeuml mbrojtjen e banoreumlve civileuml duke shpallur zoneumln e ndalimit teuml fluturimeve - no fly zone Tani meuml e kemi teuml njohur se ky besim eumlshteuml bishtnuar dhe vendet e paktit teuml NATO-s e keqpeumlrdoreumln lejen e kufizuar teuml KB-seuml peumlr ta peumlrmbysur qeverineuml e Libiseuml (McKinney 2012)]

Meuml neuml fund deumlshmiteuml qeuml Gaddafi ka patur peumlr qeumlllim ka kryer apo eumlshteuml keumlrceumlnuar se do teuml beumlj krime me peumlrmasa teuml meumldha siccedil iu vesh atij (Forte 2012) Genevieve Garrigos nga Amnesty international (Frannca) pranoi qeuml ldquonuk ka deumlshmirdquo qeuml mund trsquoi arsyetojneuml pohimet e meumlparshme teuml organizateumls seuml vet peumlr ateuml se Gaddafi ka shfryteumlzuar lsquomercenareuml zezakeumlrsquo peumlr kryerjen e masa-krave (Forte 2012 Edvards 2013) Alan Kupermani dukeu thirreuml kryesisht neuml burimet e Amerikeumls Veriore ilustron me sa vijon Seuml pari akcioni i Gaddafit peumlr teuml shuar kryengritjen kryesisht teuml kryengriteumlsve muslimaneuml neuml veri teuml Libiseuml ishte me njeuml intensitet

11

teuml dobeumlt neuml aspekt teuml peumlrdorimit teuml forceumls por kjo qeuml meuml hereumlt ishte sugjeruar Ekzistojneuml deumlshmi peumlr ateuml se qeveria e tij ndeumlrmori teuml gjitha masat e teuml peumlrmbajturit peumlr peumlrdorim teuml tepruar teuml forceumls Islamikeumlt ishin teuml armatosur qeuml nga fillimi Sipas vlereumlsimeve teuml meuml vonshme amerikane neuml mes teuml njeuml mijeuml sakri-ficave qeuml raneuml shtateuml javeumlt e para afeumlr tre peumlr qind prej tyre ishin gra dhe feumlmijeuml (Kuperman 2015)

E dyta kur forcat qeveritare u peumlrgatiteumln ta marrin aneumln veriore teuml Libiseuml ateumlhereuml NATO intervenoi duke pohuar se me ateuml deumlshiron teuml pengojeuml masakrat qeuml padyshim do teuml ndodhnin po teuml mos vinte gjer te intervenimi Dhjeteuml mijeuml njereumlz humben jeteumln pas inter-venimit teuml NATO-s neuml krahasim me njeumlmijeuml veta para inter-venimit teuml forcave teuml NATO-s

Gaddafi premtoi se nuk do teuml beumljeuml reprezalje neuml Bengazi dhe nuk eumlshteuml gjetur asnjeuml deumlshmi apo arsye me teuml cileumln do teuml mund teuml veumlrtetohet pohimi se Qeveria e tij ka planifikuar teuml kryej vrasje masive (Kuperman 2015) Megjithateuml deumlmi u beuml NATO e doreumlzoi vendin neuml duart e grupeve teuml ngateumlrruara islamike dhe teuml lsquolibe-raleumlversquo propereumlndimoreuml Deri ateumlhereuml relativisht shteti i pavarur u shkateumlrrua ndeumlrkaq Libia neuml ateuml proces u rreumlnua krejteumlsisht As kateumlr vjet pas keumlsaj Libia nuk ka qeveri funksionale dhuna vazh-don ende ndeumlrkaq agresioni ndaj Libiseuml kaloi pa u ndeumlshkuar

Dy diteuml para bombardimit teuml NATO-s Libineuml ndodhi edhe njeuml kryengritje islamike neuml Duraa qytet neuml fund teuml jugut teuml Siriseuml Megjithateuml marreuml parasysh se kjo kryengritje u fut neuml lidhje me protestat e leumlvizjes peumlr reforma politike me keumlteuml karakteri i saj ishte i maskuar Shumeumlkush nuk e veumlrejti qeuml vendet teuml cilat i furnizuan kryengriteumlsit me armeuml e ato para seuml gjithash ishin Katari dhe Arabia Saudite njeumlherit mbi karakterin e kryengritje peumlrhapeumln lajme teuml rrejshme dhe raporte gazetash peumlrmes makineriseuml seuml mediave teuml veta Al- Xhezire dhe Al- Arabijje Ka arsye teuml tjera peumlr keumlta imagjinata mitologjike afatgjata mbi lufteumln neuml Siri Shumeuml veumlzhguesve pereumlndimoreuml liberaleumlve dhe majtisteumlve si dhe shtresave konzervative teuml popullateumls u peumllqeu ideja peumlr rolin e tyre teuml shpeumltimtarit peumlr njeuml popull teuml huaj duke folur forteuml dhe me emocione peumlr njeuml vend qeuml absolutisht asgjeuml nuk kishin ditur dhe

12

qeuml nuk e kishin kuptuar Megjithateuml ata iu bashkeumlngjiteumln asaj pro-paganda e cila peumlr ta donte teuml thoteuml lufteuml lsquoe drejteumlrsquo kundeumlr regjimit teuml njeuml lsquodiktatori teuml rirsquo duke krijuar njeuml imagjinateuml teuml veten Keumlta gjoja se kishin harruar rrenat propagandistike qeuml i karakterizonin disa lufteumlra teuml meumlparshme si dhe trasheumlgimineuml e vet koloniale Do teuml merrja guxim teuml shkoj aq larg qeuml teuml them se neuml lufteumln e feumllliqur kundeumlr Siriseuml kultura pereumlndimore krejteumlsisht e kishte harruar pjeseumln meuml teuml mireuml teuml traditeumls seuml vet teuml kuptuarit ngulmimin neuml parimet etike dhe gjurmimin peumlr arsye teuml pavarura gjateuml koheumls seuml konfliktit neuml dobi teuml traditeumls seuml tij meuml teuml keqe prerogativave imperialiste peumlr nevojeumln e intervenimit qeuml e peumlrcjellin paragjykimet e thella raciste dhe reflektimi i keq mbi historineuml e kultureumls seuml vet Kjo dobeumlsi edhe meuml tepeumlr eumlshteuml njeuml mbeumlshtetje e ashpeumlr e fushateumls teuml propagandeumls seuml lufteumls Pasi qeuml filloi fushata e demonizimit teuml udheumlheqeumlsit sirian Bashar el Asad u vendua njeuml bllokadeuml e ploteuml informative e cila ishte e orientuar kundeumlr ccedildo variant tjeteumlr teuml komentimit teuml ndodhive qeuml do teuml mund ta vente neuml dyshim ver-sionin zyrtar teuml lufteumls teuml peumlrhapur nga ana e Pereumlndimit Pas 2011 krejteumlsisht njeuml numeumlr i vogeumll i interpretimeve objektive mbi lufteumln neuml Siri vinin nga Pereumlndimi marreuml parasysh se teuml gjitheuml qeumlndrimet kritike ishin bllokuar si teuml pa deumlshirueshme

Pikeumlrisht neuml keumlteuml kontekst vendosa ta shkruaj keumlteuml libeumlr Ky eumlshteuml kontributi im kushtuar mbrojtjes seuml Siriseuml pikeumlseumlpari nuk u dedikohet atyre qeuml janeuml teuml zhytur neuml mitet pereumlndimore por atyre qeuml deumlshirojneuml trsquou kundeumlrvihen atyre me argumente Andaj ky libeumlr eumlshteuml njeuml resurs dhe kontribut i historiseuml seuml konfliktit sirian Versionet pereumlndimore lidhur me keumlteuml janeuml thelleuml teuml preokupuara me boteumlkuptimet e tyre peumlr ccedilka mendoj se eumlshteuml humbje e koheumls qeuml trsquoua lajmeuml gjynahet seuml tepeumlrmi atyre Mendoj se meuml e mira eumlshteuml peumlr ndodhiteuml aktuale teuml flasim peumlr ateuml qeuml ata neuml teuml veumlrteteuml janeuml ndeumlrsa perden e tymosur peumlr ata trsquoua adresojmeuml meuml voneuml Uneuml nuk i injoroj mitet pereumlndimore neuml ateuml lufteuml aq meuml tepeumlr ky libeumlr shumeuml prej tyre i argumenton Por shkruaj peumlr realitetin e asaj lufte

Mitologjia pereumlndimore mbeumlshtetet neuml ideneuml e prerogativave imperialiste duke pyetur se ccedilka duhet ndeumlrmarreuml lsquonersquoneuml lidhje me problemet e popujve tjereuml ccedilka neuml teuml veumlrteteuml paraqet afrimi qeuml nuk

13

ka bazeuml neuml teuml drejteumln ndeumlrkombeumltare ose teuml drejtat njereumlzore neuml peumlrgjitheumlsi Hapat neuml vijim shqyrtojneuml serineuml e deumlshmive teuml fabri-kuara peumlr shkakun karakterin dhe rrjedheumln e lufteumls qeuml vendet e paktit teuml NATO-s dhe monarkive teuml Gjirit i kaneuml inicuar neuml shenjeuml peumlrkrahje teuml lsquorevolucionit shekullarist demokratikrsquo Kur u beuml e qarteuml se kjo nuk eumlshteuml e peumllqyeshme u shfaq njeuml gjeuml tjeteumlr ajo se si ata neuml realitet duan ta shpeumltojneuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml shtypur teuml popullateumls siriane qeuml janeuml lsquomuslimaneumlt suniteumlrsquo nga lsquoregjimi sektar alevitrsquo Pas keumlsaj kur u pa haptas se pjeseumltareumlt e forcave antiqeveritare kaneuml kryer krime teuml meumldha dhe kur ajo teumlrhoqi veumlmendjen e boteumls shkaku peumlr lufteuml u shndeumlrrua neuml arsyetim se neuml skeneuml neumlrealitet eumlshteuml njeuml lufteuml neumln hijen e njeuml konflikti teuml gjereuml neuml kuadeumlr teuml teuml cilit pohohet se lsquokryengriteumlsit e maturrsquo luftojneuml kundeumlr grupeve ekstremiste Andaj intervenimi i Pereumlndimit eumlshteuml i patjeteumlrsuesheumlm neuml meumlnyreuml qeuml trsquoi forcojneuml lsquokryengriteumlsit e maturrsquo kundeumlr grupeve ekstremiste teuml cilat peumlrnjeumlhereuml u paraqiteumln neuml meumlnyreuml misterioze e teuml cilat paraqesin kanosje peumlr mbareuml boteumln

Ky eumlshteuml rreumlfimi lsquoBrsquo Nuk ka asnjeuml fije dyshimi se Holivudi neuml vi-tet e ardhshme neuml bazeuml teuml keumltij skenari do teuml prodhojeuml shumeuml filma Megjithateuml ky libeumlr mbeumlshtetet neuml rreumlfimin lsquoArsquo Peumlrfa-qeumlsuesit e armateumls islamike teuml cileumlt i armatoseumln aleateumlt rajonaleuml teuml Shteteve teuml bashkuara teuml Amerikeumls (kryesisht Arabia Saudite Katari dhe Turqia) u infiltruan neuml radheumlt e leumlvizjes peumlr reforma duke hapur zjarr ndaj forcave siriane teuml rendit dhe neuml popullateumln civile Pastaj peumlr sulm e akuzojneuml Regjimin dhe nxiteumln kryengritje teuml armatosur me qeumlllim teuml peumlrmbysjes seuml Regjimit sirian dhe teuml shtetit shekullar dhe plural Kjo ngjau menjeumlhereuml pas ambicieve teuml shprehura haptas teuml SHBA-s qeuml keumlrkojneuml teuml hapin lsquoLindje teuml afeumlrme teuml rersquo duke i neumlnshtruar teuml gjitha vendet e rajonit qofteuml me aneuml teuml reformave ccedilarmatimit unilateral ose peumlrmbysjes seuml drejtpeumlrdrejt teuml qeveriseuml legjitime Siria ishte e radheumls pas Afganistanit Irakut dhe Libiseuml Neuml rastin e Siriseuml peumlrfaqeumlsuesit e armateumls u formuan prej kombinimit teuml Veumlllezeumlrve muslimaneuml dhe vehabisteumlve fanatikeuml nga Arabia Saudite Krahas lufteumls teuml koheuml-paskohshme peumlr pushtet midis keumltyre grupeve dhe sponsoreumlve teuml tyre si keumlta edhe ata kaneuml njeuml ideologji teuml peumlrbashkeumlt selefiste e drejtuar kundeumlr regjimeve shekullare ose nacionale ndeumlrsa

14

qeumlllimi final eumlshteuml krijimi i njeuml shteti fetar sipas kalleumlpit ideologjik teuml tyre

Mireumlpo islamikeumlve teuml Vashingtonit neuml Siri iu kundeumlrvu ushtria nacionale e disiplinuar e cila nuk u shkateumlrrua sipas kalleumlpit fetar edhe peumlrkundeumlr provokimeve teuml shumta Shteti sirian gjithashtu kishte aleateuml neuml Rusi dhe Iran Siria nuk donte teuml beumlhet Libia e dyteuml Neuml keumlteuml konflikt shumeumlvjeccedilar sipas versionit pereumlndimor dhuneuml ka ushtruar ushtria siriane e cila lsquoqeumlllimishtrsquo i sulmon civileumlt Sipas Siriseuml njereumlzit ballafaqoheshin me sulme teuml peumlr-ditshme teuml terroristeumlve ndaj qyteteve e banoreumlve teuml tyre shkollave spitaleve dhe me masakrimin e qytetareumlve teuml thjeshteuml nga ana e lsquolufteumltareumlve peumlr lirirsquo teuml NATO-s pas seuml cileumls pasuan kundeumlrsulmet e Armateumls Terroristeumlt e huaj rekrutoheshin neumlpeumlr dhjetra shtete dhe ateuml sipas ujdisjes seuml Arabiseuml Saudite dhe Katarit me aneuml teuml seuml cileumlve ndihmoheshin mercenareumlt vendoreuml

Edhe pse grupet terroriste jashteuml Siriseuml shpeshhereuml quhen si opozitareuml militanteuml ose grupe sunite brenda Siriseuml seumlrish opozita politike i braktisi islamikeumlt qeuml nga fillimi i vitit 2012 Protestat u larguan nga rruga me dhuneuml ndeumlrsa shumica e opoziteumls peumlrveccedil (Veumlllezeumlrve muslimaneuml dhe disave neuml egzil) iu bashkeumlngjiteumln shtetit dhe armateumls edhe pse jo partiseuml Barsquoth neuml pushtet Armata siriane u soll brutalisht ndaj terroristeumlve por peumlr dallim nga cytjet e propagandeumls pereumlndimore u ofroi ndihmeuml popullateumls civile Ndeumlrkaq islamikeumlt u solleumln brutalisht ndaj teuml gjitheumlve dhe ateuml neuml meumlnyreuml teuml hapeumlt Miliona njereumlz teuml shpeumlrngulur internisht keumlrkonin mbrojtje nga armata dhe qeveria ndeumlrsa disa prej tyre u larguan nga vendi Neuml keumlrkim teuml aktit peumlrfundimtar teuml mbarimit teuml lufteumls fuqiteuml e meumldha provuan ta peumlrmbysin qeverineuml siriane ose neuml pamundeumlsi teuml arritjes teuml keumlsaj shqyrtojneuml vendosjen e njeuml shteti jofunkcional po bile edhe copeumlzimin e tij neuml shtete teuml vogla sektare ashtu qeuml me keumlteuml teuml shkateumlrronin boshtin e shteteve teuml pavarura teuml rajonit Keumlteuml bosht e peumlrbeumln Hizbullahu neuml jug teuml Libanit dhe Leumlvizja palestineze e rezistenceumls krahas Siriseuml dhe Iranit dy shtete teuml vetme teuml rajonit ku nuk ka baza ushtarake amerikane Neuml koheumln e fundit edhe meuml tej Iraku i traumatizuar me invazionin pereumlndimor me maskara dhe okupim ka filluar gradualisht trsquoi bashkeumlngjitet keumltij boshti Rusia gjithashtu fillon teuml

15

luajeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm Historia e re dhe veprimi tregojneuml se as Rusia as Irani nuk kaneuml kurrfareuml ambicie imperialiste peumlr teuml cilat do teuml mund teuml thuhej se u rrineuml balleuml ambicieve teuml Vashingtonit dhe aleateumlve teuml tij neuml mes teuml cileumlve janeuml disa prej tyre (Britanija Franca dhe Turqia) ish udheumlheqeumlsit kolonialisteuml neuml ateuml rajon Sipas keumlndveumlshtrimit teuml shteteve teuml boshtit teuml rezistenceumls humbja e lufteumls seuml ndyteuml kundeumlr Siriseuml do teuml thoshte fillimi i ngjeshjes seuml radheumlve teuml peumlrbashkeumlta kundeumlr politikeumls seuml fuqive teuml meumldha Mbrojtja e suksesshme e Siriseuml don teuml thoshte fillimi i fundit teuml lsquoLindjes seuml afeumlrme teuml rersquo teuml Vashingtonit

Kjo eumlshteuml njeuml paraqitje e situateumls neuml makro plan Ky libeumlr do ta dokumentojeuml rreumlfimin rsquoArsquo ndeumlrkaq rreumlfimin lsquoBrsquo do teuml insistojeuml ta zbulojeuml Keumlteuml do ta beumljeuml neuml ateuml meumlnyreuml qeuml trsquoi shpeumltojeuml disa zakone meuml teuml mira teuml traditeumls pereumlndimore si shfryteumlzimi i teuml kuptuarit teuml hulumtuarit neuml parime morale dhe etike dhe teuml gjurmuarit e deumlshmive teuml pavarura sa i peumlrket keumltij konflikti Shpresoj se kjo neuml keumlteuml kuptim do teuml sheumlrbejeuml si njeuml resurs i dobisheumlm Pason shfaqje e shkurteuml e peumlrmbajtjes seuml librit sipas kapitujve

Kapitulli i dyteuml Siria dhe lsquoLindja e afeumlrme e rersquo e Vashingtonit Sirineuml e pozicionon neuml kontekst teuml planeve amerikane peumlr lsquoLindje teuml afeumlrme teuml rersquo meuml e reja neuml historineuml e gjateuml teuml orvatjeve ame-rikane peumlr teuml dominuar neuml rajon

Kapitulli i treteuml lsquoFuccedili- bombat burimet e aneumlsishme dhe propaganda e lufteumls adreson problemin e raportimit dhe teuml kuptuarit e krizeumls siriane Shteumlpiteuml e mediave treguan mbeumlshtetje shumeuml teuml madhe neuml burimet e aneumlsishme informative teuml cilat mbajneuml aneumln e agresorit kundeumlr Siriseuml dhe teuml cilat neumlnccedilmojneuml rolin e armateumls siriane Kjo paraqet njeuml pengeseuml kryesore neuml rrugeumln e teuml kuptuarit teuml pa-qarteumlsive neuml lidhje me gjoja peumlrdorimin e armeumlve kimike krimit ndaj civileumlve dhe shkalleumls seuml peumlrkrahjes ose opoziteumls ndaj Asadit

Kapitulli i kateumlrt Daraa 2011 edhe njeuml kryengritje islamikersquo neuml bazeuml teuml shumeuml burimeve rekonstruon kryengritjen e armatosur teuml mbeumlshtetur nga ana e Arabiseuml Saudite neuml qytezeumln Daraa neuml mars teuml vitit 2012 Keumlto sulme teuml armatosura peumlrafeumlrsisht janeuml ndryshe nga protestat e qytetareumlve qeuml kaneuml keumlrkuar reforma qeuml islamikeumlt jo shumeuml voneuml nga kjo i larguan nga rugeumlt e keumltij qyteti

16

Kapitulli i pesteuml lsquoBashar al Asadi dhe reformat politikersquo flet peumlr reforma politike qeuml nga koha kur Asadi eumlshteuml zgjedhur peumlr kryetar teuml Siriseuml gjateuml vitit 2000 dhe gjer neuml fillimin e krizeumls siriane meuml 2001 Nga kjo mund teuml shohim se grupet opozitare teuml cilat u ishin kushtuar reformave neuml kontekstin e brendsheumlm teuml Siriseuml praktikisht teuml gjitha u kundeumlrvuneuml sulmeve ndaj shtetit teuml Siriseuml Ky kapitull shqyrton rolin e Basharit si reformator si dhe deumlshmiteuml peumlr popullaritetin e tij

Kapitulli i gjashteuml lsquoXhihadisteumlt e perandoriseumlrsquo ka teuml beumljeuml me ccedileumlshtjen e bashkeumlpunimit teuml Islamit selefisto-politik me forcat imperialiste neuml Lindjen e afeumlrme Ndryshe nga rrjedhat imperi-aliste islame neuml Iran dhe neuml Libanin jugor Islami selefisto-politik u beuml njeuml forceuml sektare neuml marreumldheumlniet konkurruese ndaj nacio-nalizmit arab neuml Egjipt Palestineuml dhe Siri i cili gjateuml koheuml eumlshteuml mbeumlshtetur neuml bashkeumlpunim me fuqiteuml e meumldha Historian e ofron njeuml rreumlfim teuml reumlndeumlsisheumlm me prapavijeuml mbi karakterin e lsquorevolu-cionitrsquo sirian islamik dhe parullave teuml tij teuml ndryshme

Kapitulli i shtateuml lsquoMediat e kooptuara dhe mbrojteumlsit e teuml drejtave njereumlzorersquo identifikon teknikat propaganduese teuml kanaleve mediatike dhe rrjetin e organizatave peumlr teuml drejta njereumlzore (Human Rights Watch Avaaz e tj) teuml cileumlt funksionojneuml si megafoneuml dhe mode-ratoreuml neuml sheumlrbim teuml agjendeumls seuml Vashingtonit Shumeuml prej tyre u beumlneuml mbrojteumls teuml zjarrteuml teuml lsquolufteumls humanitarersquo Njeuml numeumlr i ri i organizatave joqeveritare pereumlndimore (peumlr shembull The Syria Campaign - Fushata siriane The White helmets - Helmetat e bardha) themeluan agjenci neuml Wall Street dhe ateuml me njeuml qeumlllim teuml veccedilanteuml teuml udheumlheqjes seuml lufteumls seuml ndyteuml kundeumlr Siriseuml Ky kapitull dokumenton njeuml seumlreuml teuml fabrikimeve teuml tyre

Kapitulli i teteuml lsquoEdhe njeuml veumlshtrim i masakreumls neuml Houlrsquo detajisht shqyrton deumlshmiteuml nga krimi i pareuml meuml i madh qeuml u orkestrua (faleuml aplikimit teuml suksessheumlm teuml keumlsaj teknike neuml rastin e Libiseuml) e i cili eumlshteuml paramenduar me qeumlllim qeuml teuml nxit Keumlshillin e sigurimit teuml KB-seuml teuml japeuml leje peumlr intervenim Gjersa grupi i pareuml i Kombeve teuml bashkuara ai neuml Siri erdhi neuml peumlrfundim se deumlshmiteuml - provat peumlr keumlteuml ccedileumlshtje janeuml kontradiktore ekipi tjeteumlr i KB-seuml ai jashteuml Siriseuml qeuml e udheumlhoqi njeuml diplomat amerikan u mundua qeuml

17

peumlrgjegjeumlsineuml peumlr dy masakrat trsquoia hedh Qeveriseuml siriane Peumlrseumlri dhjeta deumlshmitareuml peumlr keumlteuml krim akuzonin grupin islamik Faruk qeuml vepron neuml kuadeumlr teuml Ushtriseuml teuml lireuml siriane (FSA) peumlr vrasjen e disa fshatareumlve proqeveritareuml pas seuml cileumls moreumln kontrollin mbi ateuml territor teuml cilin disa muaj me radheuml e mbajteumln neumln kontroll Ky kapitull gjithashtu elaboron njeuml numeumlr teuml krimeve teuml ngjashme me flamur teuml rrejsheumlm lsquofalse flagrsquo

Kapitulli i neumlnteuml lsquoFabrikimi i deumlshmive - provave peumlr armeuml kimi-ke Incident neuml Gauteumln Pereumlndimorersquo lsquofalse flagrsquo i dyteuml detajizon incidentin me reumlndeumlsi ndeumlrkombeumltare Ky rast qeuml ndodhi neuml gusht teuml vitit 2013 i cili peumlrpak do teuml nxiste eskalim teuml gjereuml teuml lufteumls duke i bashkangjitur edhe mundeumlsineuml e leumlvizjes seuml sulmit raketor amerikan kundeumlr Siriseuml eumlshteuml shfryteumlzuar peumlr ta akuzuar qeverineuml siriane peumlr vrasjen e disa qindra civileumlve madje gra dhe feumlmijeuml me armeuml kimike Peumlr njeuml koheuml relativisht teuml shkurteumlr njeuml numeumlr i madh i burimeve teuml pavarura duke u bashkangjitur edhe ato teuml Amerikeumls veriore i hodhi poshteuml keumlto akuza Mireumlpo edhe peumlr-kundeumlr keumlsaj kundeumlrshtareumlt e Siriseuml vazhduan me akuza teuml rrejshme deri meuml sot mu sikur teuml ishin ato teuml veumlrteta

Kapitulli i dhjeteuml lsquopeumlrgjegjeumlsia peumlr mbrojtje dhe loja e dyfishteumlrsquo ka teuml beumljeuml me doktrinat meuml teuml reja politike qeuml paraqesin njeuml seumlreuml masash teuml intervenimit humanitar i njohur si alet (mjet) i materialit doracak imperialist Zbatimi i keumlsaj doktrine neuml Libi u tregua katastrofale peumlr keumlteuml vend teuml vogeumll Fatmireumlsisht peumlrpjekjet qeuml ajo teuml implementohet neuml Siri deumlshtuan

Kapitulli i njeumlmbeumldhjeteuml lsquoSankcionet dhe sistemi sheumlndeteumlsor publikrsquo dokumenton sulmet islamike teuml ndihmuara nga NATO ndaj sistemit sheumlndeteumlsor teuml Siriseuml i cili eumlshteuml i lidhur me influ-enceumln e sanksioneve ekonomike pereumlndimore kundeumlr keumltij vendi Kjo rrjedheuml dy kahesh i shkaktoi deumlme jashteumlzakonisht teuml meumldha sistemit sheumlndeteumlsor publik neuml Siri Sulme teuml tilla nuk janeuml bazuar neuml asnjeuml motiv teuml arsyesheumlm me teuml cilin do teuml siguroj peumlrkrahja e popullateumls vendore ashtu qeuml patjeteumlr trsquoi interpretojmeuml si njeuml pjeseuml e strategjiseuml seuml gjereuml qeumlllimi i teuml cilit eumlshteuml shkateumlrrimi i sistemit teuml shtetit teuml Siriseuml neuml meumlnyreuml qeuml ajo teuml beumlhet meuml e leumlnduar dhe meuml e neumlnshtruar peumlr intervenim teuml jashteumlm

18

Kapitulli i dymbeumldhjeteuml lsquoterrorizmi dhe ISIL-irsquo Deumlshmiteuml veumlrtetojneuml lidhjen neuml mes teuml fuqive teuml meumldha dhe grupeve meuml teuml reja terroriste kundeumlr teuml cileumlve amerikaneumlt pohojneuml se janeuml duke luftuar Mendim meuml i drejteuml informativ peumlr keumlteuml ccedileumlshtje kontradiktore mund teuml formohet veteumlm neuml bazeuml teuml deumlshmive teuml sakta ndeumlrsa keumlto deumlshmi janeuml me bolleumlk Pak eumlshteuml dallimi ideologjik ndeumlrmjet grupeve teuml ndryshme selefiste islamike ndeumlrsa Vashingtoni dhe aleateumlt e tij e kaneuml financuar dhe armatosur ccedildo njeumlreumln prej tyre

Kapitulli i trembeumldhjeteuml lsquoIntervenimi pereumlndimor dhe veteumldija koloniale shpjegon ndeumlrthurjen kulturore mentale teuml Pereumlndimit qeuml eumlshteuml i qeumlndisur me shkelje teuml pandeumlrprereuml teuml teuml drejtave teuml popujve tjereuml

Kapitulli i kateumlrmbeumldhjeteuml lsquoKah Lindja e afeumlrme e pavarurrsquo shqyrton peumlrfundimin e krizeumls siriane dhe implikimin e saj teuml mundsheumlm neuml rajonin e Lindjes seuml afeumlrme Duke paguar tatim teuml reumlndeuml Republika Arabe e Siriseuml armata dhe populli i saj me vite i beumlneuml me sukses rezistenceuml heroike agresionit teuml armiqve teuml shumteuml dhe teuml fuqisheumlm Siria arrin teuml mbijetojeuml faleuml rezistenceumls seuml forteuml dhe unitetit teuml brendsheumlm i forcuar me mbeumlshtetjen e disa aleateumlve teuml fuqisheumlm Fillimi i sulmeve ajrore ruse kah fundi i vitit 2015 ka njeuml reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml E reumlndeumlsishme eumlshteuml edhe mbeumlshtetja e forcave tokeumlsore teuml Iranit Irakut dhe Libanit qeuml i erdheumln neuml ndihmeuml Siriseuml seuml pavarur

Kur do teuml ndalen sulmet ndaj Siriseuml Lindja e afeumlrme do teuml jeteuml e gatshme teuml transformohet me njeuml vullnet meuml teuml madh politik dhe peumlrgatitje teuml fuqive teuml zgjeruara teuml boshtit rezistues Kjo do teuml thoteuml fillimi i mbarimit teuml dasmeumls seuml peumlrgjakur teuml Vashingtonit teuml gjakderdhjes dhe ndeumlrrimit teuml regjimit me dhuneuml qeuml shkateumlrrojneuml neumlpeumlr rajonin e Lindjes seuml afeumlrme qe peseumlmbeumldhjeteuml vjet

Sheumlnime

Edwards Dave (2013) lsquoLimited But Persuasiversquo Evidence - Syria Sarin Libya Liesrsquo Media Lens 13June online

httpwwwmedialensorgindexphpalertsalert-archivealerts-1013735-limited-but-persuasive-evidence-syria-sarin-libya-lieshtml

2

Mbi autorin

Dr Tim Andersoni eumlshteuml ligjeumlrues i ekonomiseuml politike neuml Universitetin e Sidnejit neuml Australi (The University of Sydney) Merret me hulumtimin e zhvillimit teuml teuml drejtave dhe veteumlvendosjes neuml Amerikeumln Latine me rajonin azio-pacifik dhe me Lindjen e Mesme Ka botuar njeuml numeumlr teuml punimeve akademike neuml publikime teuml ndryshme dhe neuml revista shkencore

Librin e tij meuml teuml ri me titull lsquoLand and Livelihoods in Po-pua New Guinea ndash Toka dhe mireumlmbajtja neuml Papui teuml Gui-neseuml seuml RErsquo e botoi shteumlpia botuese Australian Scholarly Publishing neuml Melburn 2015

Copyright Prof Tim Anderson Global Research 2015

Ky libeumlr eumlshteuml botuar me leje teuml autorit

Sheumlnime mbi burimet

Lexuesi i kujdessheumlm do teuml veumlrejeuml se kam peumlrdorur njeuml spekteumlr teuml gjereuml teuml burimeve kryesisht neuml gjuheumln angleze Keumlteuml e kam beumlreuml jo veteumlm pse gjuha angleze eumlshteuml gjuha e ime amtare por peumlr ateuml shkak se i kam parasysh lexuesit neuml gjuheumln angleze teuml cileumlve para seuml gjithash ky libeumlr u dedikohet Deumlshiroj qeuml lexuesit teuml mund teuml vijneuml gjer te keumlto burime relevante Po ashtu jam i veteumldijsheumlm peumlr paragjykimet e thella teuml Pereumlndimit ndaj burimeve ruse iraniane siriane dhe latino-amerikane Nga ndonjeumlhereuml duhej sheumlrbyer me peumlrkthime duke ua bashkangjitur disa intervistave nga Siria

Burimet pereumlndimore i kam shfryteumlzuar aty ku kishte mun-deumlsi dhe ateuml jo peumlr shkak se ato ishin meuml teuml besueshme por peumlr trsquoi ikur rrezikut teuml mos marr kritika peumlr shkak teuml mbeumlshtetjes neuml burimet pro-siriane Mediat pereumlndimore

3

peumlrgjitheumlsisht janeuml katasrofike kur eumlshteuml neuml pyetje infor-mimi peumlr lufteumln neuml Siri marr parasysh se janeuml thelleuml teuml lidhur ngushteuml me peumlrcaktimin dhe politikeumln e qeverive teuml tyre qeuml kaneuml qeumlndrime intervencioniste ndaj Siriseuml Mu peumlr keumlteuml argumentet e mia aspak nuk i bazoj duke u mbeuml-shtetur neuml burimet pereumlndimore Megjithateuml uneuml i shfry-teumlzoj neuml meumlnyreuml qeuml teuml karakterizoj pozitat dhe peumlr teuml gjetur pohim dhe pranim kundeumlr interesit teuml qeverive qeuml sillen neuml meumlnyreuml agresive ndaj Siriseuml Neuml fund kam shkruar veumlrejtje peumlr burimet e posaccedilme dhe teuml pavarura

Mireumlnjohje dhe faleumlnderim

Dua trsquou faleumlnderohem miqve teuml mi nga Siria meumlsuesve teuml mi qeuml meuml ndihmuan teuml meumlsoj diccedilka peumlr vendin e tyre dhe kultureumln e atij vendi si dhe peumlr peumlrleshjen neuml vendin e tyre Siri Keumltu nuk kam mundeumlsi trsquoi numeumlroj ata teuml cileumlt kaneuml shpenzuar koheuml peumlr teuml biseduar me mua andaj do trsquoi peumlrmendi veteumlm disa miq teuml miteuml mireuml Renin Ilhamin Jasminin Ahmedin Meramin Hanadin Thaniun Favazin Mahirin Liadin Samirin Mazinin Renain Afrain dhe Muhamedin

Gjithashtu duhet trsquou shpreh faleumlnderim dy shkenceumltareumlve teuml meumldhenj nga Siria peumlr meumlsimet dhe lekcionet qeuml mrsquoi afruan I falenderohem rahmetli shejh Muhamed Seid Ramadan el- Butij

Shpreh respekt teuml madh ndaj marreumldheumlnies dinjitoze dhe humanitetit teuml shumeuml njereumlzve konservatoreuml teuml feseuml Pas keumlsaj takimin me muftiun karizmatik Ahmed Bedruddin Hassunin i cili meuml ndihmoi teuml peumlrteumlrij besimin neuml peumlrshpirtshmeumlrineuml e sinqerteuml qeuml buron nga religjioziteti i veumlrteteuml Ky gjithsesi eumlshteuml njeuml melhemi mireumlpritur neuml plageuml pas pseudomuslimaneumlve teuml cileumlt realisht e mundeumlsuan keumlteuml

4

konflikt Gjithnjeuml do trsquoi kujtoj shpjegimet e mufti Hassunit qeuml meuml ka treguar peumlr Islamin cili e karakterizon Sirineuml lsquoShamin Islamrsquo Edhe njeuml hereuml u faleumlnderohem teuml gjitheuml meumlsuesve teuml mi sirianeuml por natyrisht teuml gjitheuml peumlrgje-gjeumlsineuml peumlr fjaleumlt e mia e mbaj vet

5

Peumlrmbajtja

1 Hyrje Lufta e ndyteuml neuml Siri 7

2 Siria dhe lsquoLindja e afeumlrme e rersquo e Vashingtonit 21

3 Fuccedili - bombat burimet e aneumlsishme dhe propaganda luftarake 33

4 Daraa 2011 Edhe njeuml kryengritje islamike 51

5 Bashar el Asadi dhe reformat politike 69

6 Xhihadisteumlt e perandoriseuml 103

7 Mediat e kooptuara dhe lsquoROJTAREumlTrsquo e teuml drejtave njereumlzore 135

8 Edhe njeuml rishikim i masakreumls Houl 173

9 Shpifjet kimike Rasti i Gauteumls lindore 197

10 Peumlrgjegjeumlsia peumlr teuml mbrojtur dhe Loja e dyfishteuml 215

11 Sheumlndeteumlsia dhe sankcionet 227

12 Vashingtoni Terrorizmi dhe ISIL Provat-deumlshmiteuml 237

13 Intervenimi pereumlndimor dhe ndeumlrgjegjia koloniale 259

14 Kah Lindje e afeumlrme e pavarur 269

15 Teuml mbetemi teuml informuar 281

6

7

1 Hyrje Lufta e ndyteuml neuml Siri

Pika e qeumlndrimit teuml armateumls siriane Damask

8

Tekstin qeuml e kemi peumlrpara eumlshteuml hyrje e kreut teuml librit Lufta e

ndyteuml neuml Siri e profesorit Tim Anderson Edhe pse ccedildo lufteuml peumlrmban shumeuml teuml paveumlrteta dhe mashtrime lufta neuml Siri eumlshteuml e bazuar neuml dezinformata masive qeuml kurreuml gjer meuml sot nuk i kemi hasur neuml keumlteuml maseuml Gazetari britaniko-australian Fhilip Knightley tregon faktin se propaganda e lufteumls tipikisht peumlrfshineuml formeumln depresive teuml parapareuml teuml demonizimit teuml udheumlheqeumlsit armiqeumlsor meuml pastaj demonizon popullin armiqeumlsor duke i rreumlfyer mbi masakrat qofshin ato teuml veumlrteta apo teuml imagjinuara (Knightly 2001)

Neuml keumlteuml meumlnyreuml specialisti i padjalleumlzuar i oftalmologjiseuml Bashar al Asad u beuml lsquoburim i ri i krimitrsquo neuml boteuml dhe neuml ateuml meumlnyreuml sipas paraqitjeve konsistence teuml mediave ushtria siriane nuk ka beumlreuml asgjeuml tjeteumlr pos qeuml ka vrareuml civileuml plot kateumlr vite Deri meuml sot e keumlsaj dite shumeuml njereumlz konfliktin e Siriseuml e veumlshtrojneuml si njeuml lufteuml qytetare kryengritje popullore ose si njeuml lloj konflikti i brend-sheumlm sektar Keumlto mite janeuml teuml arritura teuml shumeumlfishta dhe sukses i fuqive teuml meumldha teuml cilat gjateuml keumltyre 15 viteve qeuml kaluan zbatuan njeuml seumlreuml operacionesh me qeumlllim teuml peumlrmbysjes dhe ndryshimit teuml dhunsheumlm teuml regjimit neuml rajonin e Lindjes seuml Afeumlrme secili prej tyre neuml bazeuml teuml njeuml preteksti teuml gabuar

Ky libeumlr eumlshteuml njeuml puneuml akademike precize por edhe njeuml mbrojtje e fuqishme e teuml drejtave teuml popullit sirian qeuml ai vet teuml peumlrcaktojeuml formeumln e shoqeumlriseuml dhe teuml sistemit politik teuml udheumlheqjes me shtetin Ky pozicion eumlshteuml konzistent me parimet e teuml drejteumls ndeumlr-kombeumltare dhe teuml drejtave teuml njeriut edhe pse ajo mund teuml jeteuml irituese kur eumlshteuml neuml pyetje senzibiliteti i Pereumlndimit siccedil jemi edhe ne vet neuml teuml drejteumln e intervenimeve qeuml ia kemi kundeumlrveumlneuml vetes Koheuml pas kohe detyrohem teuml jem peumlrafeumlrsisht i vendosur neuml meumlnyreuml qeuml trsquoi shmangem bisedeumls seuml dyfishteuml

Fuqiteuml e meumldha janeuml munduar neuml Siri trsquoi fshehin gishtat e vet duke shfryteumlzuar keumlteuml hereuml armateumln me ccedilrsquorast duke demonizuar qeverineuml siriane dhe armateumln vazhdimisht duke i akuzuar peumlr krime ndeumlrkaq pastaj duke u shtireuml gjoja se populli sirian deumlshiron teuml shpeumltojeuml nga pushteti i vet Njeuml numeumlr shumeuml meuml i vogeumll i njereumlzve neuml Pereumlndim i eumlshteuml kundeumlrveumlneuml lufteumls neuml Sirise sa qeuml

9

ishte rasti i invadimit neuml Irak ngase u mashtruan neuml pikeumlpamje teuml natyreumls seuml atij konflikti Neuml fillim teuml viti 2011 kam pasur njeuml kuptim bazik peumlr Sirineuml dhe historineuml e saj Mireumlpo u beumlra gjerdiku i dyshimteuml kur fillova teuml lexoj raportet e gazetave peumlr dhuneumln qeuml kishte shpeumlrthyer neuml kufirin jugor teuml Siriseuml neuml qytezeumln Daraa E dija se njeuml dhuneuml e tilleuml teuml gjuajturit me snajper e policiseuml dhe civileumlve peumlrdorimi i armeumls gjysmeuml automatike nuk mund teuml ndodh spontanisht nga protestat e thjeshta teuml rrugeumlve Isha shumeuml i dyshimteuml kur ishin neuml pyetje fuqiteuml e meumldha

Teumlreuml jeteumln jam duke deumlgjuar rrena me teuml cilat mundohen teuml arsyetohen lufteumlrat Andaj vendosa vet teuml hulumtojeuml prapavijeumln teuml konfliktit neuml Siri duke lexuar me qindra libra e artikuj duke ana-lizuar njeuml numeumlr teuml madh teuml video-incizimeve dhe duke biseduar me sa kam pasur mundeumlsi me njeuml numeumlr teuml madh teuml sirianeumlve Kam shkruar me dhjeteumlra tekste dhe dy hereuml e kam vizituar Sirineuml gjateuml lufteumls Ky libeumlr eumlshteuml rezultat i atij hulumtimit tim Lufteumlrat e ndyta nuk janeuml kurrgjeuml e re Heroi kombeumltar kuban Jose Marti duke i treguar shokut teuml vet parashikon qeuml Vashingtoni do teuml provojeuml teuml intervenojeuml neuml Kubeuml neuml meumlnyreuml qeuml teuml pengojeuml lufteumln e saj peumlr pavareumlsi kundeumlr spanjolleumlve Ata deumlshirojneuml teuml nxitin lufteuml shkroi meuml 1889 peumlr teuml pasur pretekst peumlr intervenim ndeumlrkaq kur teuml intervenojneuml shfryteumlzojneuml teuml drejteumln e ndeumlrmjeteumlsuesit dhe garantuesit teuml paqes neuml meumlnyreuml qeuml teuml marrin kontrollin mbi shtetin Nuk ka akt meuml teuml poshteumlr neuml analet e popujve teuml lireuml madje as krim meuml gjakftohteuml (Marti 1975 53)

Neumlnteuml vjet meuml voneuml gjateuml lufteumls seuml treteuml peumlr pavareumlsi neuml shpeumlrthimin qeuml ndodhi neuml portin e Havaneumls u shkateumlrrua anija luftarake amerikane USS Maine ku humbeumln jeteumln 258 marinareuml amerikaneuml e qeuml sheumlrbeu si pretekst peumlr invadimin amerikan neuml Kubeuml Me keumlteuml lufta ameriko-spanjolle ua kidnapoi kubaneumlve fitoren pas seuml cileumls SHBA-teuml marrin kontrollin mbi koloniteuml teuml tjera spanjolle Njeuml pjeseuml e territorit kuban u aneksua ndeumlrsa iu imponua edhe njeuml kushtetuteuml komprometuese Asnjeumlhereuml srsquoeumlshteuml veumlrtetuar se spanjolleumlt kaneuml qeneuml peumlrgjegjeumls peumlr sulmin me bomba ndaj anijes amerikane Maine Aq meuml tepeumlr shumeuml kubaneuml besojneuml se amerikaneumlt veteuml e kaneuml bombarduar anijen e vet Peumlrmendorja neuml Havaneuml neuml shenjeuml peumlrkujtimi teuml marinareumlve teuml reumlneuml edhe meuml tej mban keumlteuml mbishkrim

10

ldquoPeumlr sakrificat e Maineumls qeuml u sakrifikuan peumlr ambicie imperialiste deumlshira peumlr marrjen e kontrollit mbi Kubeumlnrdquo (Irichter 1998)

Administrata amerikane beumln dhjeta intervenime neuml Amerikeumln La-tine gjateuml shekullit vijues Lufta e reumlndeumlsishme e feumllliqur udheuml-hiqet neumln mbrojtjen e CIA-s dhe teuml ashtuquajturit ldquolufteumltareumlt peumlr liri mercenareuml nga Hondurasi qeuml sulmuan Qeverineuml e Sandinit dhe popullin i Nikaraguas gjateuml vitit 1980 Modeli qeuml eumlshteuml peumlrdorur neuml ateuml konflikt nuk dallon shumeuml nga metoda e lufteumls neuml Siri Neuml Nikaragua janeuml vrareuml meuml se 30000 njereumlz Gjyqi ndeumlr-kombeumltar qeverineuml e SHBA-s e shpall peumlrgjegjeumlse peumlr njeuml seumlreuml sulmesh terroriste neuml keumlteuml shtet teuml vogeumll teuml Amerikeumls seuml Mesme I njeumljti gjyq i caktoi Nikaraguas kompensim teuml deumlmit (ICJ 1896) Vashingtoni nuk i pranoi keumlto vendime teuml gjyqit

Me paraqitjen e ldquoPranvereumls araberdquo meuml 2011 fuqiteuml e meumldha shfry-teumlzuan rastin teuml njeuml situate teuml nxehteuml politike peumlr teuml marreuml njeuml iniciativeuml ta imponojneuml ldquodimrin islamikrdquo duke sulmuar disa shtete teuml pavarura qeuml kishin mbetur neuml rajon Shumeuml shpejt e pameuml zhdukjen e Libiseuml vendit teuml vogeumll me standard meuml teuml larteuml jete neuml Afrikeuml Bombardimet e NATO dhe fushatat e forcave speciale u ndihmuan grupeve teuml Al Kaideumls neuml teren Keumlto bishtnime neuml meumlnyreuml rapide e ngacmuan rezuluteumln e Keumlshillit teuml sigurimi teuml KB qeuml u soll neumln pretekstin teuml sigurojeuml mbrojtjen e banoreumlve civileuml duke shpallur zoneumln e ndalimit teuml fluturimeve - no fly zone Tani meuml e kemi teuml njohur se ky besim eumlshteuml bishtnuar dhe vendet e paktit teuml NATO-s e keqpeumlrdoreumln lejen e kufizuar teuml KB-seuml peumlr ta peumlrmbysur qeverineuml e Libiseuml (McKinney 2012)]

Meuml neuml fund deumlshmiteuml qeuml Gaddafi ka patur peumlr qeumlllim ka kryer apo eumlshteuml keumlrceumlnuar se do teuml beumlj krime me peumlrmasa teuml meumldha siccedil iu vesh atij (Forte 2012) Genevieve Garrigos nga Amnesty international (Frannca) pranoi qeuml ldquonuk ka deumlshmirdquo qeuml mund trsquoi arsyetojneuml pohimet e meumlparshme teuml organizateumls seuml vet peumlr ateuml se Gaddafi ka shfryteumlzuar lsquomercenareuml zezakeumlrsquo peumlr kryerjen e masa-krave (Forte 2012 Edvards 2013) Alan Kupermani dukeu thirreuml kryesisht neuml burimet e Amerikeumls Veriore ilustron me sa vijon Seuml pari akcioni i Gaddafit peumlr teuml shuar kryengritjen kryesisht teuml kryengriteumlsve muslimaneuml neuml veri teuml Libiseuml ishte me njeuml intensitet

11

teuml dobeumlt neuml aspekt teuml peumlrdorimit teuml forceumls por kjo qeuml meuml hereumlt ishte sugjeruar Ekzistojneuml deumlshmi peumlr ateuml se qeveria e tij ndeumlrmori teuml gjitha masat e teuml peumlrmbajturit peumlr peumlrdorim teuml tepruar teuml forceumls Islamikeumlt ishin teuml armatosur qeuml nga fillimi Sipas vlereumlsimeve teuml meuml vonshme amerikane neuml mes teuml njeuml mijeuml sakri-ficave qeuml raneuml shtateuml javeumlt e para afeumlr tre peumlr qind prej tyre ishin gra dhe feumlmijeuml (Kuperman 2015)

E dyta kur forcat qeveritare u peumlrgatiteumln ta marrin aneumln veriore teuml Libiseuml ateumlhereuml NATO intervenoi duke pohuar se me ateuml deumlshiron teuml pengojeuml masakrat qeuml padyshim do teuml ndodhnin po teuml mos vinte gjer te intervenimi Dhjeteuml mijeuml njereumlz humben jeteumln pas inter-venimit teuml NATO-s neuml krahasim me njeumlmijeuml veta para inter-venimit teuml forcave teuml NATO-s

Gaddafi premtoi se nuk do teuml beumljeuml reprezalje neuml Bengazi dhe nuk eumlshteuml gjetur asnjeuml deumlshmi apo arsye me teuml cileumln do teuml mund teuml veumlrtetohet pohimi se Qeveria e tij ka planifikuar teuml kryej vrasje masive (Kuperman 2015) Megjithateuml deumlmi u beuml NATO e doreumlzoi vendin neuml duart e grupeve teuml ngateumlrruara islamike dhe teuml lsquolibe-raleumlversquo propereumlndimoreuml Deri ateumlhereuml relativisht shteti i pavarur u shkateumlrrua ndeumlrkaq Libia neuml ateuml proces u rreumlnua krejteumlsisht As kateumlr vjet pas keumlsaj Libia nuk ka qeveri funksionale dhuna vazh-don ende ndeumlrkaq agresioni ndaj Libiseuml kaloi pa u ndeumlshkuar

Dy diteuml para bombardimit teuml NATO-s Libineuml ndodhi edhe njeuml kryengritje islamike neuml Duraa qytet neuml fund teuml jugut teuml Siriseuml Megjithateuml marreuml parasysh se kjo kryengritje u fut neuml lidhje me protestat e leumlvizjes peumlr reforma politike me keumlteuml karakteri i saj ishte i maskuar Shumeumlkush nuk e veumlrejti qeuml vendet teuml cilat i furnizuan kryengriteumlsit me armeuml e ato para seuml gjithash ishin Katari dhe Arabia Saudite njeumlherit mbi karakterin e kryengritje peumlrhapeumln lajme teuml rrejshme dhe raporte gazetash peumlrmes makineriseuml seuml mediave teuml veta Al- Xhezire dhe Al- Arabijje Ka arsye teuml tjera peumlr keumlta imagjinata mitologjike afatgjata mbi lufteumln neuml Siri Shumeuml veumlzhguesve pereumlndimoreuml liberaleumlve dhe majtisteumlve si dhe shtresave konzervative teuml popullateumls u peumllqeu ideja peumlr rolin e tyre teuml shpeumltimtarit peumlr njeuml popull teuml huaj duke folur forteuml dhe me emocione peumlr njeuml vend qeuml absolutisht asgjeuml nuk kishin ditur dhe

12

qeuml nuk e kishin kuptuar Megjithateuml ata iu bashkeumlngjiteumln asaj pro-paganda e cila peumlr ta donte teuml thoteuml lufteuml lsquoe drejteumlrsquo kundeumlr regjimit teuml njeuml lsquodiktatori teuml rirsquo duke krijuar njeuml imagjinateuml teuml veten Keumlta gjoja se kishin harruar rrenat propagandistike qeuml i karakterizonin disa lufteumlra teuml meumlparshme si dhe trasheumlgimineuml e vet koloniale Do teuml merrja guxim teuml shkoj aq larg qeuml teuml them se neuml lufteumln e feumllliqur kundeumlr Siriseuml kultura pereumlndimore krejteumlsisht e kishte harruar pjeseumln meuml teuml mireuml teuml traditeumls seuml vet teuml kuptuarit ngulmimin neuml parimet etike dhe gjurmimin peumlr arsye teuml pavarura gjateuml koheumls seuml konfliktit neuml dobi teuml traditeumls seuml tij meuml teuml keqe prerogativave imperialiste peumlr nevojeumln e intervenimit qeuml e peumlrcjellin paragjykimet e thella raciste dhe reflektimi i keq mbi historineuml e kultureumls seuml vet Kjo dobeumlsi edhe meuml tepeumlr eumlshteuml njeuml mbeumlshtetje e ashpeumlr e fushateumls teuml propagandeumls seuml lufteumls Pasi qeuml filloi fushata e demonizimit teuml udheumlheqeumlsit sirian Bashar el Asad u vendua njeuml bllokadeuml e ploteuml informative e cila ishte e orientuar kundeumlr ccedildo variant tjeteumlr teuml komentimit teuml ndodhive qeuml do teuml mund ta vente neuml dyshim ver-sionin zyrtar teuml lufteumls teuml peumlrhapur nga ana e Pereumlndimit Pas 2011 krejteumlsisht njeuml numeumlr i vogeumll i interpretimeve objektive mbi lufteumln neuml Siri vinin nga Pereumlndimi marreuml parasysh se teuml gjitheuml qeumlndrimet kritike ishin bllokuar si teuml pa deumlshirueshme

Pikeumlrisht neuml keumlteuml kontekst vendosa ta shkruaj keumlteuml libeumlr Ky eumlshteuml kontributi im kushtuar mbrojtjes seuml Siriseuml pikeumlseumlpari nuk u dedikohet atyre qeuml janeuml teuml zhytur neuml mitet pereumlndimore por atyre qeuml deumlshirojneuml trsquou kundeumlrvihen atyre me argumente Andaj ky libeumlr eumlshteuml njeuml resurs dhe kontribut i historiseuml seuml konfliktit sirian Versionet pereumlndimore lidhur me keumlteuml janeuml thelleuml teuml preokupuara me boteumlkuptimet e tyre peumlr ccedilka mendoj se eumlshteuml humbje e koheumls qeuml trsquoua lajmeuml gjynahet seuml tepeumlrmi atyre Mendoj se meuml e mira eumlshteuml peumlr ndodhiteuml aktuale teuml flasim peumlr ateuml qeuml ata neuml teuml veumlrteteuml janeuml ndeumlrsa perden e tymosur peumlr ata trsquoua adresojmeuml meuml voneuml Uneuml nuk i injoroj mitet pereumlndimore neuml ateuml lufteuml aq meuml tepeumlr ky libeumlr shumeuml prej tyre i argumenton Por shkruaj peumlr realitetin e asaj lufte

Mitologjia pereumlndimore mbeumlshtetet neuml ideneuml e prerogativave imperialiste duke pyetur se ccedilka duhet ndeumlrmarreuml lsquonersquoneuml lidhje me problemet e popujve tjereuml ccedilka neuml teuml veumlrteteuml paraqet afrimi qeuml nuk

13

ka bazeuml neuml teuml drejteumln ndeumlrkombeumltare ose teuml drejtat njereumlzore neuml peumlrgjitheumlsi Hapat neuml vijim shqyrtojneuml serineuml e deumlshmive teuml fabri-kuara peumlr shkakun karakterin dhe rrjedheumln e lufteumls qeuml vendet e paktit teuml NATO-s dhe monarkive teuml Gjirit i kaneuml inicuar neuml shenjeuml peumlrkrahje teuml lsquorevolucionit shekullarist demokratikrsquo Kur u beuml e qarteuml se kjo nuk eumlshteuml e peumllqyeshme u shfaq njeuml gjeuml tjeteumlr ajo se si ata neuml realitet duan ta shpeumltojneuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml shtypur teuml popullateumls siriane qeuml janeuml lsquomuslimaneumlt suniteumlrsquo nga lsquoregjimi sektar alevitrsquo Pas keumlsaj kur u pa haptas se pjeseumltareumlt e forcave antiqeveritare kaneuml kryer krime teuml meumldha dhe kur ajo teumlrhoqi veumlmendjen e boteumls shkaku peumlr lufteuml u shndeumlrrua neuml arsyetim se neuml skeneuml neumlrealitet eumlshteuml njeuml lufteuml neumln hijen e njeuml konflikti teuml gjereuml neuml kuadeumlr teuml teuml cilit pohohet se lsquokryengriteumlsit e maturrsquo luftojneuml kundeumlr grupeve ekstremiste Andaj intervenimi i Pereumlndimit eumlshteuml i patjeteumlrsuesheumlm neuml meumlnyreuml qeuml trsquoi forcojneuml lsquokryengriteumlsit e maturrsquo kundeumlr grupeve ekstremiste teuml cilat peumlrnjeumlhereuml u paraqiteumln neuml meumlnyreuml misterioze e teuml cilat paraqesin kanosje peumlr mbareuml boteumln

Ky eumlshteuml rreumlfimi lsquoBrsquo Nuk ka asnjeuml fije dyshimi se Holivudi neuml vi-tet e ardhshme neuml bazeuml teuml keumltij skenari do teuml prodhojeuml shumeuml filma Megjithateuml ky libeumlr mbeumlshtetet neuml rreumlfimin lsquoArsquo Peumlrfa-qeumlsuesit e armateumls islamike teuml cileumlt i armatoseumln aleateumlt rajonaleuml teuml Shteteve teuml bashkuara teuml Amerikeumls (kryesisht Arabia Saudite Katari dhe Turqia) u infiltruan neuml radheumlt e leumlvizjes peumlr reforma duke hapur zjarr ndaj forcave siriane teuml rendit dhe neuml popullateumln civile Pastaj peumlr sulm e akuzojneuml Regjimin dhe nxiteumln kryengritje teuml armatosur me qeumlllim teuml peumlrmbysjes seuml Regjimit sirian dhe teuml shtetit shekullar dhe plural Kjo ngjau menjeumlhereuml pas ambicieve teuml shprehura haptas teuml SHBA-s qeuml keumlrkojneuml teuml hapin lsquoLindje teuml afeumlrme teuml rersquo duke i neumlnshtruar teuml gjitha vendet e rajonit qofteuml me aneuml teuml reformave ccedilarmatimit unilateral ose peumlrmbysjes seuml drejtpeumlrdrejt teuml qeveriseuml legjitime Siria ishte e radheumls pas Afganistanit Irakut dhe Libiseuml Neuml rastin e Siriseuml peumlrfaqeumlsuesit e armateumls u formuan prej kombinimit teuml Veumlllezeumlrve muslimaneuml dhe vehabisteumlve fanatikeuml nga Arabia Saudite Krahas lufteumls teuml koheuml-paskohshme peumlr pushtet midis keumltyre grupeve dhe sponsoreumlve teuml tyre si keumlta edhe ata kaneuml njeuml ideologji teuml peumlrbashkeumlt selefiste e drejtuar kundeumlr regjimeve shekullare ose nacionale ndeumlrsa

14

qeumlllimi final eumlshteuml krijimi i njeuml shteti fetar sipas kalleumlpit ideologjik teuml tyre

Mireumlpo islamikeumlve teuml Vashingtonit neuml Siri iu kundeumlrvu ushtria nacionale e disiplinuar e cila nuk u shkateumlrrua sipas kalleumlpit fetar edhe peumlrkundeumlr provokimeve teuml shumta Shteti sirian gjithashtu kishte aleateuml neuml Rusi dhe Iran Siria nuk donte teuml beumlhet Libia e dyteuml Neuml keumlteuml konflikt shumeumlvjeccedilar sipas versionit pereumlndimor dhuneuml ka ushtruar ushtria siriane e cila lsquoqeumlllimishtrsquo i sulmon civileumlt Sipas Siriseuml njereumlzit ballafaqoheshin me sulme teuml peumlr-ditshme teuml terroristeumlve ndaj qyteteve e banoreumlve teuml tyre shkollave spitaleve dhe me masakrimin e qytetareumlve teuml thjeshteuml nga ana e lsquolufteumltareumlve peumlr lirirsquo teuml NATO-s pas seuml cileumls pasuan kundeumlrsulmet e Armateumls Terroristeumlt e huaj rekrutoheshin neumlpeumlr dhjetra shtete dhe ateuml sipas ujdisjes seuml Arabiseuml Saudite dhe Katarit me aneuml teuml seuml cileumlve ndihmoheshin mercenareumlt vendoreuml

Edhe pse grupet terroriste jashteuml Siriseuml shpeshhereuml quhen si opozitareuml militanteuml ose grupe sunite brenda Siriseuml seumlrish opozita politike i braktisi islamikeumlt qeuml nga fillimi i vitit 2012 Protestat u larguan nga rruga me dhuneuml ndeumlrsa shumica e opoziteumls peumlrveccedil (Veumlllezeumlrve muslimaneuml dhe disave neuml egzil) iu bashkeumlngjiteumln shtetit dhe armateumls edhe pse jo partiseuml Barsquoth neuml pushtet Armata siriane u soll brutalisht ndaj terroristeumlve por peumlr dallim nga cytjet e propagandeumls pereumlndimore u ofroi ndihmeuml popullateumls civile Ndeumlrkaq islamikeumlt u solleumln brutalisht ndaj teuml gjitheumlve dhe ateuml neuml meumlnyreuml teuml hapeumlt Miliona njereumlz teuml shpeumlrngulur internisht keumlrkonin mbrojtje nga armata dhe qeveria ndeumlrsa disa prej tyre u larguan nga vendi Neuml keumlrkim teuml aktit peumlrfundimtar teuml mbarimit teuml lufteumls fuqiteuml e meumldha provuan ta peumlrmbysin qeverineuml siriane ose neuml pamundeumlsi teuml arritjes teuml keumlsaj shqyrtojneuml vendosjen e njeuml shteti jofunkcional po bile edhe copeumlzimin e tij neuml shtete teuml vogla sektare ashtu qeuml me keumlteuml teuml shkateumlrronin boshtin e shteteve teuml pavarura teuml rajonit Keumlteuml bosht e peumlrbeumln Hizbullahu neuml jug teuml Libanit dhe Leumlvizja palestineze e rezistenceumls krahas Siriseuml dhe Iranit dy shtete teuml vetme teuml rajonit ku nuk ka baza ushtarake amerikane Neuml koheumln e fundit edhe meuml tej Iraku i traumatizuar me invazionin pereumlndimor me maskara dhe okupim ka filluar gradualisht trsquoi bashkeumlngjitet keumltij boshti Rusia gjithashtu fillon teuml

15

luajeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm Historia e re dhe veprimi tregojneuml se as Rusia as Irani nuk kaneuml kurrfareuml ambicie imperialiste peumlr teuml cilat do teuml mund teuml thuhej se u rrineuml balleuml ambicieve teuml Vashingtonit dhe aleateumlve teuml tij neuml mes teuml cileumlve janeuml disa prej tyre (Britanija Franca dhe Turqia) ish udheumlheqeumlsit kolonialisteuml neuml ateuml rajon Sipas keumlndveumlshtrimit teuml shteteve teuml boshtit teuml rezistenceumls humbja e lufteumls seuml ndyteuml kundeumlr Siriseuml do teuml thoshte fillimi i ngjeshjes seuml radheumlve teuml peumlrbashkeumlta kundeumlr politikeumls seuml fuqive teuml meumldha Mbrojtja e suksesshme e Siriseuml don teuml thoshte fillimi i fundit teuml lsquoLindjes seuml afeumlrme teuml rersquo teuml Vashingtonit

Kjo eumlshteuml njeuml paraqitje e situateumls neuml makro plan Ky libeumlr do ta dokumentojeuml rreumlfimin rsquoArsquo ndeumlrkaq rreumlfimin lsquoBrsquo do teuml insistojeuml ta zbulojeuml Keumlteuml do ta beumljeuml neuml ateuml meumlnyreuml qeuml trsquoi shpeumltojeuml disa zakone meuml teuml mira teuml traditeumls pereumlndimore si shfryteumlzimi i teuml kuptuarit teuml hulumtuarit neuml parime morale dhe etike dhe teuml gjurmuarit e deumlshmive teuml pavarura sa i peumlrket keumltij konflikti Shpresoj se kjo neuml keumlteuml kuptim do teuml sheumlrbejeuml si njeuml resurs i dobisheumlm Pason shfaqje e shkurteuml e peumlrmbajtjes seuml librit sipas kapitujve

Kapitulli i dyteuml Siria dhe lsquoLindja e afeumlrme e rersquo e Vashingtonit Sirineuml e pozicionon neuml kontekst teuml planeve amerikane peumlr lsquoLindje teuml afeumlrme teuml rersquo meuml e reja neuml historineuml e gjateuml teuml orvatjeve ame-rikane peumlr teuml dominuar neuml rajon

Kapitulli i treteuml lsquoFuccedili- bombat burimet e aneumlsishme dhe propaganda e lufteumls adreson problemin e raportimit dhe teuml kuptuarit e krizeumls siriane Shteumlpiteuml e mediave treguan mbeumlshtetje shumeuml teuml madhe neuml burimet e aneumlsishme informative teuml cilat mbajneuml aneumln e agresorit kundeumlr Siriseuml dhe teuml cilat neumlnccedilmojneuml rolin e armateumls siriane Kjo paraqet njeuml pengeseuml kryesore neuml rrugeumln e teuml kuptuarit teuml pa-qarteumlsive neuml lidhje me gjoja peumlrdorimin e armeumlve kimike krimit ndaj civileumlve dhe shkalleumls seuml peumlrkrahjes ose opoziteumls ndaj Asadit

Kapitulli i kateumlrt Daraa 2011 edhe njeuml kryengritje islamikersquo neuml bazeuml teuml shumeuml burimeve rekonstruon kryengritjen e armatosur teuml mbeumlshtetur nga ana e Arabiseuml Saudite neuml qytezeumln Daraa neuml mars teuml vitit 2012 Keumlto sulme teuml armatosura peumlrafeumlrsisht janeuml ndryshe nga protestat e qytetareumlve qeuml kaneuml keumlrkuar reforma qeuml islamikeumlt jo shumeuml voneuml nga kjo i larguan nga rugeumlt e keumltij qyteti

16

Kapitulli i pesteuml lsquoBashar al Asadi dhe reformat politikersquo flet peumlr reforma politike qeuml nga koha kur Asadi eumlshteuml zgjedhur peumlr kryetar teuml Siriseuml gjateuml vitit 2000 dhe gjer neuml fillimin e krizeumls siriane meuml 2001 Nga kjo mund teuml shohim se grupet opozitare teuml cilat u ishin kushtuar reformave neuml kontekstin e brendsheumlm teuml Siriseuml praktikisht teuml gjitha u kundeumlrvuneuml sulmeve ndaj shtetit teuml Siriseuml Ky kapitull shqyrton rolin e Basharit si reformator si dhe deumlshmiteuml peumlr popullaritetin e tij

Kapitulli i gjashteuml lsquoXhihadisteumlt e perandoriseumlrsquo ka teuml beumljeuml me ccedileumlshtjen e bashkeumlpunimit teuml Islamit selefisto-politik me forcat imperialiste neuml Lindjen e afeumlrme Ndryshe nga rrjedhat imperi-aliste islame neuml Iran dhe neuml Libanin jugor Islami selefisto-politik u beuml njeuml forceuml sektare neuml marreumldheumlniet konkurruese ndaj nacio-nalizmit arab neuml Egjipt Palestineuml dhe Siri i cili gjateuml koheuml eumlshteuml mbeumlshtetur neuml bashkeumlpunim me fuqiteuml e meumldha Historian e ofron njeuml rreumlfim teuml reumlndeumlsisheumlm me prapavijeuml mbi karakterin e lsquorevolu-cionitrsquo sirian islamik dhe parullave teuml tij teuml ndryshme

Kapitulli i shtateuml lsquoMediat e kooptuara dhe mbrojteumlsit e teuml drejtave njereumlzorersquo identifikon teknikat propaganduese teuml kanaleve mediatike dhe rrjetin e organizatave peumlr teuml drejta njereumlzore (Human Rights Watch Avaaz e tj) teuml cileumlt funksionojneuml si megafoneuml dhe mode-ratoreuml neuml sheumlrbim teuml agjendeumls seuml Vashingtonit Shumeuml prej tyre u beumlneuml mbrojteumls teuml zjarrteuml teuml lsquolufteumls humanitarersquo Njeuml numeumlr i ri i organizatave joqeveritare pereumlndimore (peumlr shembull The Syria Campaign - Fushata siriane The White helmets - Helmetat e bardha) themeluan agjenci neuml Wall Street dhe ateuml me njeuml qeumlllim teuml veccedilanteuml teuml udheumlheqjes seuml lufteumls seuml ndyteuml kundeumlr Siriseuml Ky kapitull dokumenton njeuml seumlreuml teuml fabrikimeve teuml tyre

Kapitulli i teteuml lsquoEdhe njeuml veumlshtrim i masakreumls neuml Houlrsquo detajisht shqyrton deumlshmiteuml nga krimi i pareuml meuml i madh qeuml u orkestrua (faleuml aplikimit teuml suksessheumlm teuml keumlsaj teknike neuml rastin e Libiseuml) e i cili eumlshteuml paramenduar me qeumlllim qeuml teuml nxit Keumlshillin e sigurimit teuml KB-seuml teuml japeuml leje peumlr intervenim Gjersa grupi i pareuml i Kombeve teuml bashkuara ai neuml Siri erdhi neuml peumlrfundim se deumlshmiteuml - provat peumlr keumlteuml ccedileumlshtje janeuml kontradiktore ekipi tjeteumlr i KB-seuml ai jashteuml Siriseuml qeuml e udheumlhoqi njeuml diplomat amerikan u mundua qeuml

17

peumlrgjegjeumlsineuml peumlr dy masakrat trsquoia hedh Qeveriseuml siriane Peumlrseumlri dhjeta deumlshmitareuml peumlr keumlteuml krim akuzonin grupin islamik Faruk qeuml vepron neuml kuadeumlr teuml Ushtriseuml teuml lireuml siriane (FSA) peumlr vrasjen e disa fshatareumlve proqeveritareuml pas seuml cileumls moreumln kontrollin mbi ateuml territor teuml cilin disa muaj me radheuml e mbajteumln neumln kontroll Ky kapitull gjithashtu elaboron njeuml numeumlr teuml krimeve teuml ngjashme me flamur teuml rrejsheumlm lsquofalse flagrsquo

Kapitulli i neumlnteuml lsquoFabrikimi i deumlshmive - provave peumlr armeuml kimi-ke Incident neuml Gauteumln Pereumlndimorersquo lsquofalse flagrsquo i dyteuml detajizon incidentin me reumlndeumlsi ndeumlrkombeumltare Ky rast qeuml ndodhi neuml gusht teuml vitit 2013 i cili peumlrpak do teuml nxiste eskalim teuml gjereuml teuml lufteumls duke i bashkangjitur edhe mundeumlsineuml e leumlvizjes seuml sulmit raketor amerikan kundeumlr Siriseuml eumlshteuml shfryteumlzuar peumlr ta akuzuar qeverineuml siriane peumlr vrasjen e disa qindra civileumlve madje gra dhe feumlmijeuml me armeuml kimike Peumlr njeuml koheuml relativisht teuml shkurteumlr njeuml numeumlr i madh i burimeve teuml pavarura duke u bashkangjitur edhe ato teuml Amerikeumls veriore i hodhi poshteuml keumlto akuza Mireumlpo edhe peumlr-kundeumlr keumlsaj kundeumlrshtareumlt e Siriseuml vazhduan me akuza teuml rrejshme deri meuml sot mu sikur teuml ishin ato teuml veumlrteta

Kapitulli i dhjeteuml lsquopeumlrgjegjeumlsia peumlr mbrojtje dhe loja e dyfishteumlrsquo ka teuml beumljeuml me doktrinat meuml teuml reja politike qeuml paraqesin njeuml seumlreuml masash teuml intervenimit humanitar i njohur si alet (mjet) i materialit doracak imperialist Zbatimi i keumlsaj doktrine neuml Libi u tregua katastrofale peumlr keumlteuml vend teuml vogeumll Fatmireumlsisht peumlrpjekjet qeuml ajo teuml implementohet neuml Siri deumlshtuan

Kapitulli i njeumlmbeumldhjeteuml lsquoSankcionet dhe sistemi sheumlndeteumlsor publikrsquo dokumenton sulmet islamike teuml ndihmuara nga NATO ndaj sistemit sheumlndeteumlsor teuml Siriseuml i cili eumlshteuml i lidhur me influ-enceumln e sanksioneve ekonomike pereumlndimore kundeumlr keumltij vendi Kjo rrjedheuml dy kahesh i shkaktoi deumlme jashteumlzakonisht teuml meumldha sistemit sheumlndeteumlsor publik neuml Siri Sulme teuml tilla nuk janeuml bazuar neuml asnjeuml motiv teuml arsyesheumlm me teuml cilin do teuml siguroj peumlrkrahja e popullateumls vendore ashtu qeuml patjeteumlr trsquoi interpretojmeuml si njeuml pjeseuml e strategjiseuml seuml gjereuml qeumlllimi i teuml cilit eumlshteuml shkateumlrrimi i sistemit teuml shtetit teuml Siriseuml neuml meumlnyreuml qeuml ajo teuml beumlhet meuml e leumlnduar dhe meuml e neumlnshtruar peumlr intervenim teuml jashteumlm

18

Kapitulli i dymbeumldhjeteuml lsquoterrorizmi dhe ISIL-irsquo Deumlshmiteuml veumlrtetojneuml lidhjen neuml mes teuml fuqive teuml meumldha dhe grupeve meuml teuml reja terroriste kundeumlr teuml cileumlve amerikaneumlt pohojneuml se janeuml duke luftuar Mendim meuml i drejteuml informativ peumlr keumlteuml ccedileumlshtje kontradiktore mund teuml formohet veteumlm neuml bazeuml teuml deumlshmive teuml sakta ndeumlrsa keumlto deumlshmi janeuml me bolleumlk Pak eumlshteuml dallimi ideologjik ndeumlrmjet grupeve teuml ndryshme selefiste islamike ndeumlrsa Vashingtoni dhe aleateumlt e tij e kaneuml financuar dhe armatosur ccedildo njeumlreumln prej tyre

Kapitulli i trembeumldhjeteuml lsquoIntervenimi pereumlndimor dhe veteumldija koloniale shpjegon ndeumlrthurjen kulturore mentale teuml Pereumlndimit qeuml eumlshteuml i qeumlndisur me shkelje teuml pandeumlrprereuml teuml teuml drejtave teuml popujve tjereuml

Kapitulli i kateumlrmbeumldhjeteuml lsquoKah Lindja e afeumlrme e pavarurrsquo shqyrton peumlrfundimin e krizeumls siriane dhe implikimin e saj teuml mundsheumlm neuml rajonin e Lindjes seuml afeumlrme Duke paguar tatim teuml reumlndeuml Republika Arabe e Siriseuml armata dhe populli i saj me vite i beumlneuml me sukses rezistenceuml heroike agresionit teuml armiqve teuml shumteuml dhe teuml fuqisheumlm Siria arrin teuml mbijetojeuml faleuml rezistenceumls seuml forteuml dhe unitetit teuml brendsheumlm i forcuar me mbeumlshtetjen e disa aleateumlve teuml fuqisheumlm Fillimi i sulmeve ajrore ruse kah fundi i vitit 2015 ka njeuml reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml E reumlndeumlsishme eumlshteuml edhe mbeumlshtetja e forcave tokeumlsore teuml Iranit Irakut dhe Libanit qeuml i erdheumln neuml ndihmeuml Siriseuml seuml pavarur

Kur do teuml ndalen sulmet ndaj Siriseuml Lindja e afeumlrme do teuml jeteuml e gatshme teuml transformohet me njeuml vullnet meuml teuml madh politik dhe peumlrgatitje teuml fuqive teuml zgjeruara teuml boshtit rezistues Kjo do teuml thoteuml fillimi i mbarimit teuml dasmeumls seuml peumlrgjakur teuml Vashingtonit teuml gjakderdhjes dhe ndeumlrrimit teuml regjimit me dhuneuml qeuml shkateumlrrojneuml neumlpeumlr rajonin e Lindjes seuml afeumlrme qe peseumlmbeumldhjeteuml vjet

Sheumlnime

Edwards Dave (2013) lsquoLimited But Persuasiversquo Evidence - Syria Sarin Libya Liesrsquo Media Lens 13June online

httpwwwmedialensorgindexphpalertsalert-archivealerts-1013735-limited-but-persuasive-evidence-syria-sarin-libya-lieshtml

3

peumlrgjitheumlsisht janeuml katasrofike kur eumlshteuml neuml pyetje infor-mimi peumlr lufteumln neuml Siri marr parasysh se janeuml thelleuml teuml lidhur ngushteuml me peumlrcaktimin dhe politikeumln e qeverive teuml tyre qeuml kaneuml qeumlndrime intervencioniste ndaj Siriseuml Mu peumlr keumlteuml argumentet e mia aspak nuk i bazoj duke u mbeuml-shtetur neuml burimet pereumlndimore Megjithateuml uneuml i shfry-teumlzoj neuml meumlnyreuml qeuml teuml karakterizoj pozitat dhe peumlr teuml gjetur pohim dhe pranim kundeumlr interesit teuml qeverive qeuml sillen neuml meumlnyreuml agresive ndaj Siriseuml Neuml fund kam shkruar veumlrejtje peumlr burimet e posaccedilme dhe teuml pavarura

Mireumlnjohje dhe faleumlnderim

Dua trsquou faleumlnderohem miqve teuml mi nga Siria meumlsuesve teuml mi qeuml meuml ndihmuan teuml meumlsoj diccedilka peumlr vendin e tyre dhe kultureumln e atij vendi si dhe peumlr peumlrleshjen neuml vendin e tyre Siri Keumltu nuk kam mundeumlsi trsquoi numeumlroj ata teuml cileumlt kaneuml shpenzuar koheuml peumlr teuml biseduar me mua andaj do trsquoi peumlrmendi veteumlm disa miq teuml miteuml mireuml Renin Ilhamin Jasminin Ahmedin Meramin Hanadin Thaniun Favazin Mahirin Liadin Samirin Mazinin Renain Afrain dhe Muhamedin

Gjithashtu duhet trsquou shpreh faleumlnderim dy shkenceumltareumlve teuml meumldhenj nga Siria peumlr meumlsimet dhe lekcionet qeuml mrsquoi afruan I falenderohem rahmetli shejh Muhamed Seid Ramadan el- Butij

Shpreh respekt teuml madh ndaj marreumldheumlnies dinjitoze dhe humanitetit teuml shumeuml njereumlzve konservatoreuml teuml feseuml Pas keumlsaj takimin me muftiun karizmatik Ahmed Bedruddin Hassunin i cili meuml ndihmoi teuml peumlrteumlrij besimin neuml peumlrshpirtshmeumlrineuml e sinqerteuml qeuml buron nga religjioziteti i veumlrteteuml Ky gjithsesi eumlshteuml njeuml melhemi mireumlpritur neuml plageuml pas pseudomuslimaneumlve teuml cileumlt realisht e mundeumlsuan keumlteuml

4

konflikt Gjithnjeuml do trsquoi kujtoj shpjegimet e mufti Hassunit qeuml meuml ka treguar peumlr Islamin cili e karakterizon Sirineuml lsquoShamin Islamrsquo Edhe njeuml hereuml u faleumlnderohem teuml gjitheuml meumlsuesve teuml mi sirianeuml por natyrisht teuml gjitheuml peumlrgje-gjeumlsineuml peumlr fjaleumlt e mia e mbaj vet

5

Peumlrmbajtja

1 Hyrje Lufta e ndyteuml neuml Siri 7

2 Siria dhe lsquoLindja e afeumlrme e rersquo e Vashingtonit 21

3 Fuccedili - bombat burimet e aneumlsishme dhe propaganda luftarake 33

4 Daraa 2011 Edhe njeuml kryengritje islamike 51

5 Bashar el Asadi dhe reformat politike 69

6 Xhihadisteumlt e perandoriseuml 103

7 Mediat e kooptuara dhe lsquoROJTAREumlTrsquo e teuml drejtave njereumlzore 135

8 Edhe njeuml rishikim i masakreumls Houl 173

9 Shpifjet kimike Rasti i Gauteumls lindore 197

10 Peumlrgjegjeumlsia peumlr teuml mbrojtur dhe Loja e dyfishteuml 215

11 Sheumlndeteumlsia dhe sankcionet 227

12 Vashingtoni Terrorizmi dhe ISIL Provat-deumlshmiteuml 237

13 Intervenimi pereumlndimor dhe ndeumlrgjegjia koloniale 259

14 Kah Lindje e afeumlrme e pavarur 269

15 Teuml mbetemi teuml informuar 281

6

7

1 Hyrje Lufta e ndyteuml neuml Siri

Pika e qeumlndrimit teuml armateumls siriane Damask

8

Tekstin qeuml e kemi peumlrpara eumlshteuml hyrje e kreut teuml librit Lufta e

ndyteuml neuml Siri e profesorit Tim Anderson Edhe pse ccedildo lufteuml peumlrmban shumeuml teuml paveumlrteta dhe mashtrime lufta neuml Siri eumlshteuml e bazuar neuml dezinformata masive qeuml kurreuml gjer meuml sot nuk i kemi hasur neuml keumlteuml maseuml Gazetari britaniko-australian Fhilip Knightley tregon faktin se propaganda e lufteumls tipikisht peumlrfshineuml formeumln depresive teuml parapareuml teuml demonizimit teuml udheumlheqeumlsit armiqeumlsor meuml pastaj demonizon popullin armiqeumlsor duke i rreumlfyer mbi masakrat qofshin ato teuml veumlrteta apo teuml imagjinuara (Knightly 2001)

Neuml keumlteuml meumlnyreuml specialisti i padjalleumlzuar i oftalmologjiseuml Bashar al Asad u beuml lsquoburim i ri i krimitrsquo neuml boteuml dhe neuml ateuml meumlnyreuml sipas paraqitjeve konsistence teuml mediave ushtria siriane nuk ka beumlreuml asgjeuml tjeteumlr pos qeuml ka vrareuml civileuml plot kateumlr vite Deri meuml sot e keumlsaj dite shumeuml njereumlz konfliktin e Siriseuml e veumlshtrojneuml si njeuml lufteuml qytetare kryengritje popullore ose si njeuml lloj konflikti i brend-sheumlm sektar Keumlto mite janeuml teuml arritura teuml shumeumlfishta dhe sukses i fuqive teuml meumldha teuml cilat gjateuml keumltyre 15 viteve qeuml kaluan zbatuan njeuml seumlreuml operacionesh me qeumlllim teuml peumlrmbysjes dhe ndryshimit teuml dhunsheumlm teuml regjimit neuml rajonin e Lindjes seuml Afeumlrme secili prej tyre neuml bazeuml teuml njeuml preteksti teuml gabuar

Ky libeumlr eumlshteuml njeuml puneuml akademike precize por edhe njeuml mbrojtje e fuqishme e teuml drejtave teuml popullit sirian qeuml ai vet teuml peumlrcaktojeuml formeumln e shoqeumlriseuml dhe teuml sistemit politik teuml udheumlheqjes me shtetin Ky pozicion eumlshteuml konzistent me parimet e teuml drejteumls ndeumlr-kombeumltare dhe teuml drejtave teuml njeriut edhe pse ajo mund teuml jeteuml irituese kur eumlshteuml neuml pyetje senzibiliteti i Pereumlndimit siccedil jemi edhe ne vet neuml teuml drejteumln e intervenimeve qeuml ia kemi kundeumlrveumlneuml vetes Koheuml pas kohe detyrohem teuml jem peumlrafeumlrsisht i vendosur neuml meumlnyreuml qeuml trsquoi shmangem bisedeumls seuml dyfishteuml

Fuqiteuml e meumldha janeuml munduar neuml Siri trsquoi fshehin gishtat e vet duke shfryteumlzuar keumlteuml hereuml armateumln me ccedilrsquorast duke demonizuar qeverineuml siriane dhe armateumln vazhdimisht duke i akuzuar peumlr krime ndeumlrkaq pastaj duke u shtireuml gjoja se populli sirian deumlshiron teuml shpeumltojeuml nga pushteti i vet Njeuml numeumlr shumeuml meuml i vogeumll i njereumlzve neuml Pereumlndim i eumlshteuml kundeumlrveumlneuml lufteumls neuml Sirise sa qeuml

9

ishte rasti i invadimit neuml Irak ngase u mashtruan neuml pikeumlpamje teuml natyreumls seuml atij konflikti Neuml fillim teuml viti 2011 kam pasur njeuml kuptim bazik peumlr Sirineuml dhe historineuml e saj Mireumlpo u beumlra gjerdiku i dyshimteuml kur fillova teuml lexoj raportet e gazetave peumlr dhuneumln qeuml kishte shpeumlrthyer neuml kufirin jugor teuml Siriseuml neuml qytezeumln Daraa E dija se njeuml dhuneuml e tilleuml teuml gjuajturit me snajper e policiseuml dhe civileumlve peumlrdorimi i armeumls gjysmeuml automatike nuk mund teuml ndodh spontanisht nga protestat e thjeshta teuml rrugeumlve Isha shumeuml i dyshimteuml kur ishin neuml pyetje fuqiteuml e meumldha

Teumlreuml jeteumln jam duke deumlgjuar rrena me teuml cilat mundohen teuml arsyetohen lufteumlrat Andaj vendosa vet teuml hulumtojeuml prapavijeumln teuml konfliktit neuml Siri duke lexuar me qindra libra e artikuj duke ana-lizuar njeuml numeumlr teuml madh teuml video-incizimeve dhe duke biseduar me sa kam pasur mundeumlsi me njeuml numeumlr teuml madh teuml sirianeumlve Kam shkruar me dhjeteumlra tekste dhe dy hereuml e kam vizituar Sirineuml gjateuml lufteumls Ky libeumlr eumlshteuml rezultat i atij hulumtimit tim Lufteumlrat e ndyta nuk janeuml kurrgjeuml e re Heroi kombeumltar kuban Jose Marti duke i treguar shokut teuml vet parashikon qeuml Vashingtoni do teuml provojeuml teuml intervenojeuml neuml Kubeuml neuml meumlnyreuml qeuml teuml pengojeuml lufteumln e saj peumlr pavareumlsi kundeumlr spanjolleumlve Ata deumlshirojneuml teuml nxitin lufteuml shkroi meuml 1889 peumlr teuml pasur pretekst peumlr intervenim ndeumlrkaq kur teuml intervenojneuml shfryteumlzojneuml teuml drejteumln e ndeumlrmjeteumlsuesit dhe garantuesit teuml paqes neuml meumlnyreuml qeuml teuml marrin kontrollin mbi shtetin Nuk ka akt meuml teuml poshteumlr neuml analet e popujve teuml lireuml madje as krim meuml gjakftohteuml (Marti 1975 53)

Neumlnteuml vjet meuml voneuml gjateuml lufteumls seuml treteuml peumlr pavareumlsi neuml shpeumlrthimin qeuml ndodhi neuml portin e Havaneumls u shkateumlrrua anija luftarake amerikane USS Maine ku humbeumln jeteumln 258 marinareuml amerikaneuml e qeuml sheumlrbeu si pretekst peumlr invadimin amerikan neuml Kubeuml Me keumlteuml lufta ameriko-spanjolle ua kidnapoi kubaneumlve fitoren pas seuml cileumls SHBA-teuml marrin kontrollin mbi koloniteuml teuml tjera spanjolle Njeuml pjeseuml e territorit kuban u aneksua ndeumlrsa iu imponua edhe njeuml kushtetuteuml komprometuese Asnjeumlhereuml srsquoeumlshteuml veumlrtetuar se spanjolleumlt kaneuml qeneuml peumlrgjegjeumls peumlr sulmin me bomba ndaj anijes amerikane Maine Aq meuml tepeumlr shumeuml kubaneuml besojneuml se amerikaneumlt veteuml e kaneuml bombarduar anijen e vet Peumlrmendorja neuml Havaneuml neuml shenjeuml peumlrkujtimi teuml marinareumlve teuml reumlneuml edhe meuml tej mban keumlteuml mbishkrim

10

ldquoPeumlr sakrificat e Maineumls qeuml u sakrifikuan peumlr ambicie imperialiste deumlshira peumlr marrjen e kontrollit mbi Kubeumlnrdquo (Irichter 1998)

Administrata amerikane beumln dhjeta intervenime neuml Amerikeumln La-tine gjateuml shekullit vijues Lufta e reumlndeumlsishme e feumllliqur udheuml-hiqet neumln mbrojtjen e CIA-s dhe teuml ashtuquajturit ldquolufteumltareumlt peumlr liri mercenareuml nga Hondurasi qeuml sulmuan Qeverineuml e Sandinit dhe popullin i Nikaraguas gjateuml vitit 1980 Modeli qeuml eumlshteuml peumlrdorur neuml ateuml konflikt nuk dallon shumeuml nga metoda e lufteumls neuml Siri Neuml Nikaragua janeuml vrareuml meuml se 30000 njereumlz Gjyqi ndeumlr-kombeumltar qeverineuml e SHBA-s e shpall peumlrgjegjeumlse peumlr njeuml seumlreuml sulmesh terroriste neuml keumlteuml shtet teuml vogeumll teuml Amerikeumls seuml Mesme I njeumljti gjyq i caktoi Nikaraguas kompensim teuml deumlmit (ICJ 1896) Vashingtoni nuk i pranoi keumlto vendime teuml gjyqit

Me paraqitjen e ldquoPranvereumls araberdquo meuml 2011 fuqiteuml e meumldha shfry-teumlzuan rastin teuml njeuml situate teuml nxehteuml politike peumlr teuml marreuml njeuml iniciativeuml ta imponojneuml ldquodimrin islamikrdquo duke sulmuar disa shtete teuml pavarura qeuml kishin mbetur neuml rajon Shumeuml shpejt e pameuml zhdukjen e Libiseuml vendit teuml vogeumll me standard meuml teuml larteuml jete neuml Afrikeuml Bombardimet e NATO dhe fushatat e forcave speciale u ndihmuan grupeve teuml Al Kaideumls neuml teren Keumlto bishtnime neuml meumlnyreuml rapide e ngacmuan rezuluteumln e Keumlshillit teuml sigurimi teuml KB qeuml u soll neumln pretekstin teuml sigurojeuml mbrojtjen e banoreumlve civileuml duke shpallur zoneumln e ndalimit teuml fluturimeve - no fly zone Tani meuml e kemi teuml njohur se ky besim eumlshteuml bishtnuar dhe vendet e paktit teuml NATO-s e keqpeumlrdoreumln lejen e kufizuar teuml KB-seuml peumlr ta peumlrmbysur qeverineuml e Libiseuml (McKinney 2012)]

Meuml neuml fund deumlshmiteuml qeuml Gaddafi ka patur peumlr qeumlllim ka kryer apo eumlshteuml keumlrceumlnuar se do teuml beumlj krime me peumlrmasa teuml meumldha siccedil iu vesh atij (Forte 2012) Genevieve Garrigos nga Amnesty international (Frannca) pranoi qeuml ldquonuk ka deumlshmirdquo qeuml mund trsquoi arsyetojneuml pohimet e meumlparshme teuml organizateumls seuml vet peumlr ateuml se Gaddafi ka shfryteumlzuar lsquomercenareuml zezakeumlrsquo peumlr kryerjen e masa-krave (Forte 2012 Edvards 2013) Alan Kupermani dukeu thirreuml kryesisht neuml burimet e Amerikeumls Veriore ilustron me sa vijon Seuml pari akcioni i Gaddafit peumlr teuml shuar kryengritjen kryesisht teuml kryengriteumlsve muslimaneuml neuml veri teuml Libiseuml ishte me njeuml intensitet

11

teuml dobeumlt neuml aspekt teuml peumlrdorimit teuml forceumls por kjo qeuml meuml hereumlt ishte sugjeruar Ekzistojneuml deumlshmi peumlr ateuml se qeveria e tij ndeumlrmori teuml gjitha masat e teuml peumlrmbajturit peumlr peumlrdorim teuml tepruar teuml forceumls Islamikeumlt ishin teuml armatosur qeuml nga fillimi Sipas vlereumlsimeve teuml meuml vonshme amerikane neuml mes teuml njeuml mijeuml sakri-ficave qeuml raneuml shtateuml javeumlt e para afeumlr tre peumlr qind prej tyre ishin gra dhe feumlmijeuml (Kuperman 2015)

E dyta kur forcat qeveritare u peumlrgatiteumln ta marrin aneumln veriore teuml Libiseuml ateumlhereuml NATO intervenoi duke pohuar se me ateuml deumlshiron teuml pengojeuml masakrat qeuml padyshim do teuml ndodhnin po teuml mos vinte gjer te intervenimi Dhjeteuml mijeuml njereumlz humben jeteumln pas inter-venimit teuml NATO-s neuml krahasim me njeumlmijeuml veta para inter-venimit teuml forcave teuml NATO-s

Gaddafi premtoi se nuk do teuml beumljeuml reprezalje neuml Bengazi dhe nuk eumlshteuml gjetur asnjeuml deumlshmi apo arsye me teuml cileumln do teuml mund teuml veumlrtetohet pohimi se Qeveria e tij ka planifikuar teuml kryej vrasje masive (Kuperman 2015) Megjithateuml deumlmi u beuml NATO e doreumlzoi vendin neuml duart e grupeve teuml ngateumlrruara islamike dhe teuml lsquolibe-raleumlversquo propereumlndimoreuml Deri ateumlhereuml relativisht shteti i pavarur u shkateumlrrua ndeumlrkaq Libia neuml ateuml proces u rreumlnua krejteumlsisht As kateumlr vjet pas keumlsaj Libia nuk ka qeveri funksionale dhuna vazh-don ende ndeumlrkaq agresioni ndaj Libiseuml kaloi pa u ndeumlshkuar

Dy diteuml para bombardimit teuml NATO-s Libineuml ndodhi edhe njeuml kryengritje islamike neuml Duraa qytet neuml fund teuml jugut teuml Siriseuml Megjithateuml marreuml parasysh se kjo kryengritje u fut neuml lidhje me protestat e leumlvizjes peumlr reforma politike me keumlteuml karakteri i saj ishte i maskuar Shumeumlkush nuk e veumlrejti qeuml vendet teuml cilat i furnizuan kryengriteumlsit me armeuml e ato para seuml gjithash ishin Katari dhe Arabia Saudite njeumlherit mbi karakterin e kryengritje peumlrhapeumln lajme teuml rrejshme dhe raporte gazetash peumlrmes makineriseuml seuml mediave teuml veta Al- Xhezire dhe Al- Arabijje Ka arsye teuml tjera peumlr keumlta imagjinata mitologjike afatgjata mbi lufteumln neuml Siri Shumeuml veumlzhguesve pereumlndimoreuml liberaleumlve dhe majtisteumlve si dhe shtresave konzervative teuml popullateumls u peumllqeu ideja peumlr rolin e tyre teuml shpeumltimtarit peumlr njeuml popull teuml huaj duke folur forteuml dhe me emocione peumlr njeuml vend qeuml absolutisht asgjeuml nuk kishin ditur dhe

12

qeuml nuk e kishin kuptuar Megjithateuml ata iu bashkeumlngjiteumln asaj pro-paganda e cila peumlr ta donte teuml thoteuml lufteuml lsquoe drejteumlrsquo kundeumlr regjimit teuml njeuml lsquodiktatori teuml rirsquo duke krijuar njeuml imagjinateuml teuml veten Keumlta gjoja se kishin harruar rrenat propagandistike qeuml i karakterizonin disa lufteumlra teuml meumlparshme si dhe trasheumlgimineuml e vet koloniale Do teuml merrja guxim teuml shkoj aq larg qeuml teuml them se neuml lufteumln e feumllliqur kundeumlr Siriseuml kultura pereumlndimore krejteumlsisht e kishte harruar pjeseumln meuml teuml mireuml teuml traditeumls seuml vet teuml kuptuarit ngulmimin neuml parimet etike dhe gjurmimin peumlr arsye teuml pavarura gjateuml koheumls seuml konfliktit neuml dobi teuml traditeumls seuml tij meuml teuml keqe prerogativave imperialiste peumlr nevojeumln e intervenimit qeuml e peumlrcjellin paragjykimet e thella raciste dhe reflektimi i keq mbi historineuml e kultureumls seuml vet Kjo dobeumlsi edhe meuml tepeumlr eumlshteuml njeuml mbeumlshtetje e ashpeumlr e fushateumls teuml propagandeumls seuml lufteumls Pasi qeuml filloi fushata e demonizimit teuml udheumlheqeumlsit sirian Bashar el Asad u vendua njeuml bllokadeuml e ploteuml informative e cila ishte e orientuar kundeumlr ccedildo variant tjeteumlr teuml komentimit teuml ndodhive qeuml do teuml mund ta vente neuml dyshim ver-sionin zyrtar teuml lufteumls teuml peumlrhapur nga ana e Pereumlndimit Pas 2011 krejteumlsisht njeuml numeumlr i vogeumll i interpretimeve objektive mbi lufteumln neuml Siri vinin nga Pereumlndimi marreuml parasysh se teuml gjitheuml qeumlndrimet kritike ishin bllokuar si teuml pa deumlshirueshme

Pikeumlrisht neuml keumlteuml kontekst vendosa ta shkruaj keumlteuml libeumlr Ky eumlshteuml kontributi im kushtuar mbrojtjes seuml Siriseuml pikeumlseumlpari nuk u dedikohet atyre qeuml janeuml teuml zhytur neuml mitet pereumlndimore por atyre qeuml deumlshirojneuml trsquou kundeumlrvihen atyre me argumente Andaj ky libeumlr eumlshteuml njeuml resurs dhe kontribut i historiseuml seuml konfliktit sirian Versionet pereumlndimore lidhur me keumlteuml janeuml thelleuml teuml preokupuara me boteumlkuptimet e tyre peumlr ccedilka mendoj se eumlshteuml humbje e koheumls qeuml trsquoua lajmeuml gjynahet seuml tepeumlrmi atyre Mendoj se meuml e mira eumlshteuml peumlr ndodhiteuml aktuale teuml flasim peumlr ateuml qeuml ata neuml teuml veumlrteteuml janeuml ndeumlrsa perden e tymosur peumlr ata trsquoua adresojmeuml meuml voneuml Uneuml nuk i injoroj mitet pereumlndimore neuml ateuml lufteuml aq meuml tepeumlr ky libeumlr shumeuml prej tyre i argumenton Por shkruaj peumlr realitetin e asaj lufte

Mitologjia pereumlndimore mbeumlshtetet neuml ideneuml e prerogativave imperialiste duke pyetur se ccedilka duhet ndeumlrmarreuml lsquonersquoneuml lidhje me problemet e popujve tjereuml ccedilka neuml teuml veumlrteteuml paraqet afrimi qeuml nuk

13

ka bazeuml neuml teuml drejteumln ndeumlrkombeumltare ose teuml drejtat njereumlzore neuml peumlrgjitheumlsi Hapat neuml vijim shqyrtojneuml serineuml e deumlshmive teuml fabri-kuara peumlr shkakun karakterin dhe rrjedheumln e lufteumls qeuml vendet e paktit teuml NATO-s dhe monarkive teuml Gjirit i kaneuml inicuar neuml shenjeuml peumlrkrahje teuml lsquorevolucionit shekullarist demokratikrsquo Kur u beuml e qarteuml se kjo nuk eumlshteuml e peumllqyeshme u shfaq njeuml gjeuml tjeteumlr ajo se si ata neuml realitet duan ta shpeumltojneuml pjeseumln meuml teuml madhe teuml shtypur teuml popullateumls siriane qeuml janeuml lsquomuslimaneumlt suniteumlrsquo nga lsquoregjimi sektar alevitrsquo Pas keumlsaj kur u pa haptas se pjeseumltareumlt e forcave antiqeveritare kaneuml kryer krime teuml meumldha dhe kur ajo teumlrhoqi veumlmendjen e boteumls shkaku peumlr lufteuml u shndeumlrrua neuml arsyetim se neuml skeneuml neumlrealitet eumlshteuml njeuml lufteuml neumln hijen e njeuml konflikti teuml gjereuml neuml kuadeumlr teuml teuml cilit pohohet se lsquokryengriteumlsit e maturrsquo luftojneuml kundeumlr grupeve ekstremiste Andaj intervenimi i Pereumlndimit eumlshteuml i patjeteumlrsuesheumlm neuml meumlnyreuml qeuml trsquoi forcojneuml lsquokryengriteumlsit e maturrsquo kundeumlr grupeve ekstremiste teuml cilat peumlrnjeumlhereuml u paraqiteumln neuml meumlnyreuml misterioze e teuml cilat paraqesin kanosje peumlr mbareuml boteumln

Ky eumlshteuml rreumlfimi lsquoBrsquo Nuk ka asnjeuml fije dyshimi se Holivudi neuml vi-tet e ardhshme neuml bazeuml teuml keumltij skenari do teuml prodhojeuml shumeuml filma Megjithateuml ky libeumlr mbeumlshtetet neuml rreumlfimin lsquoArsquo Peumlrfa-qeumlsuesit e armateumls islamike teuml cileumlt i armatoseumln aleateumlt rajonaleuml teuml Shteteve teuml bashkuara teuml Amerikeumls (kryesisht Arabia Saudite Katari dhe Turqia) u infiltruan neuml radheumlt e leumlvizjes peumlr reforma duke hapur zjarr ndaj forcave siriane teuml rendit dhe neuml popullateumln civile Pastaj peumlr sulm e akuzojneuml Regjimin dhe nxiteumln kryengritje teuml armatosur me qeumlllim teuml peumlrmbysjes seuml Regjimit sirian dhe teuml shtetit shekullar dhe plural Kjo ngjau menjeumlhereuml pas ambicieve teuml shprehura haptas teuml SHBA-s qeuml keumlrkojneuml teuml hapin lsquoLindje teuml afeumlrme teuml rersquo duke i neumlnshtruar teuml gjitha vendet e rajonit qofteuml me aneuml teuml reformave ccedilarmatimit unilateral ose peumlrmbysjes seuml drejtpeumlrdrejt teuml qeveriseuml legjitime Siria ishte e radheumls pas Afganistanit Irakut dhe Libiseuml Neuml rastin e Siriseuml peumlrfaqeumlsuesit e armateumls u formuan prej kombinimit teuml Veumlllezeumlrve muslimaneuml dhe vehabisteumlve fanatikeuml nga Arabia Saudite Krahas lufteumls teuml koheuml-paskohshme peumlr pushtet midis keumltyre grupeve dhe sponsoreumlve teuml tyre si keumlta edhe ata kaneuml njeuml ideologji teuml peumlrbashkeumlt selefiste e drejtuar kundeumlr regjimeve shekullare ose nacionale ndeumlrsa

14

qeumlllimi final eumlshteuml krijimi i njeuml shteti fetar sipas kalleumlpit ideologjik teuml tyre

Mireumlpo islamikeumlve teuml Vashingtonit neuml Siri iu kundeumlrvu ushtria nacionale e disiplinuar e cila nuk u shkateumlrrua sipas kalleumlpit fetar edhe peumlrkundeumlr provokimeve teuml shumta Shteti sirian gjithashtu kishte aleateuml neuml Rusi dhe Iran Siria nuk donte teuml beumlhet Libia e dyteuml Neuml keumlteuml konflikt shumeumlvjeccedilar sipas versionit pereumlndimor dhuneuml ka ushtruar ushtria siriane e cila lsquoqeumlllimishtrsquo i sulmon civileumlt Sipas Siriseuml njereumlzit ballafaqoheshin me sulme teuml peumlr-ditshme teuml terroristeumlve ndaj qyteteve e banoreumlve teuml tyre shkollave spitaleve dhe me masakrimin e qytetareumlve teuml thjeshteuml nga ana e lsquolufteumltareumlve peumlr lirirsquo teuml NATO-s pas seuml cileumls pasuan kundeumlrsulmet e Armateumls Terroristeumlt e huaj rekrutoheshin neumlpeumlr dhjetra shtete dhe ateuml sipas ujdisjes seuml Arabiseuml Saudite dhe Katarit me aneuml teuml seuml cileumlve ndihmoheshin mercenareumlt vendoreuml

Edhe pse grupet terroriste jashteuml Siriseuml shpeshhereuml quhen si opozitareuml militanteuml ose grupe sunite brenda Siriseuml seumlrish opozita politike i braktisi islamikeumlt qeuml nga fillimi i vitit 2012 Protestat u larguan nga rruga me dhuneuml ndeumlrsa shumica e opoziteumls peumlrveccedil (Veumlllezeumlrve muslimaneuml dhe disave neuml egzil) iu bashkeumlngjiteumln shtetit dhe armateumls edhe pse jo partiseuml Barsquoth neuml pushtet Armata siriane u soll brutalisht ndaj terroristeumlve por peumlr dallim nga cytjet e propagandeumls pereumlndimore u ofroi ndihmeuml popullateumls civile Ndeumlrkaq islamikeumlt u solleumln brutalisht ndaj teuml gjitheumlve dhe ateuml neuml meumlnyreuml teuml hapeumlt Miliona njereumlz teuml shpeumlrngulur internisht keumlrkonin mbrojtje nga armata dhe qeveria ndeumlrsa disa prej tyre u larguan nga vendi Neuml keumlrkim teuml aktit peumlrfundimtar teuml mbarimit teuml lufteumls fuqiteuml e meumldha provuan ta peumlrmbysin qeverineuml siriane ose neuml pamundeumlsi teuml arritjes teuml keumlsaj shqyrtojneuml vendosjen e njeuml shteti jofunkcional po bile edhe copeumlzimin e tij neuml shtete teuml vogla sektare ashtu qeuml me keumlteuml teuml shkateumlrronin boshtin e shteteve teuml pavarura teuml rajonit Keumlteuml bosht e peumlrbeumln Hizbullahu neuml jug teuml Libanit dhe Leumlvizja palestineze e rezistenceumls krahas Siriseuml dhe Iranit dy shtete teuml vetme teuml rajonit ku nuk ka baza ushtarake amerikane Neuml koheumln e fundit edhe meuml tej Iraku i traumatizuar me invazionin pereumlndimor me maskara dhe okupim ka filluar gradualisht trsquoi bashkeumlngjitet keumltij boshti Rusia gjithashtu fillon teuml

15

luajeuml rol teuml reumlndeumlsisheumlm Historia e re dhe veprimi tregojneuml se as Rusia as Irani nuk kaneuml kurrfareuml ambicie imperialiste peumlr teuml cilat do teuml mund teuml thuhej se u rrineuml balleuml ambicieve teuml Vashingtonit dhe aleateumlve teuml tij neuml mes teuml cileumlve janeuml disa prej tyre (Britanija Franca dhe Turqia) ish udheumlheqeumlsit kolonialisteuml neuml ateuml rajon Sipas keumlndveumlshtrimit teuml shteteve teuml boshtit teuml rezistenceumls humbja e lufteumls seuml ndyteuml kundeumlr Siriseuml do teuml thoshte fillimi i ngjeshjes seuml radheumlve teuml peumlrbashkeumlta kundeumlr politikeumls seuml fuqive teuml meumldha Mbrojtja e suksesshme e Siriseuml don teuml thoshte fillimi i fundit teuml lsquoLindjes seuml afeumlrme teuml rersquo teuml Vashingtonit

Kjo eumlshteuml njeuml paraqitje e situateumls neuml makro plan Ky libeumlr do ta dokumentojeuml rreumlfimin rsquoArsquo ndeumlrkaq rreumlfimin lsquoBrsquo do teuml insistojeuml ta zbulojeuml Keumlteuml do ta beumljeuml neuml ateuml meumlnyreuml qeuml trsquoi shpeumltojeuml disa zakone meuml teuml mira teuml traditeumls pereumlndimore si shfryteumlzimi i teuml kuptuarit teuml hulumtuarit neuml parime morale dhe etike dhe teuml gjurmuarit e deumlshmive teuml pavarura sa i peumlrket keumltij konflikti Shpresoj se kjo neuml keumlteuml kuptim do teuml sheumlrbejeuml si njeuml resurs i dobisheumlm Pason shfaqje e shkurteuml e peumlrmbajtjes seuml librit sipas kapitujve

Kapitulli i dyteuml Siria dhe lsquoLindja e afeumlrme e rersquo e Vashingtonit Sirineuml e pozicionon neuml kontekst teuml planeve amerikane peumlr lsquoLindje teuml afeumlrme teuml rersquo meuml e reja neuml historineuml e gjateuml teuml orvatjeve ame-rikane peumlr teuml dominuar neuml rajon

Kapitulli i treteuml lsquoFuccedili- bombat burimet e aneumlsishme dhe propaganda e lufteumls adreson problemin e raportimit dhe teuml kuptuarit e krizeumls siriane Shteumlpiteuml e mediave treguan mbeumlshtetje shumeuml teuml madhe neuml burimet e aneumlsishme informative teuml cilat mbajneuml aneumln e agresorit kundeumlr Siriseuml dhe teuml cilat neumlnccedilmojneuml rolin e armateumls siriane Kjo paraqet njeuml pengeseuml kryesore neuml rrugeumln e teuml kuptuarit teuml pa-qarteumlsive neuml lidhje me gjoja peumlrdorimin e armeumlve kimike krimit ndaj civileumlve dhe shkalleumls seuml peumlrkrahjes ose opoziteumls ndaj Asadit

Kapitulli i kateumlrt Daraa 2011 edhe njeuml kryengritje islamikersquo neuml bazeuml teuml shumeuml burimeve rekonstruon kryengritjen e armatosur teuml mbeumlshtetur nga ana e Arabiseuml Saudite neuml qytezeumln Daraa neuml mars teuml vitit 2012 Keumlto sulme teuml armatosura peumlrafeumlrsisht janeuml ndryshe nga protestat e qytetareumlve qeuml kaneuml keumlrkuar reforma qeuml islamikeumlt jo shumeuml voneuml nga kjo i larguan nga rugeumlt e keumltij qyteti

16

Kapitulli i pesteuml lsquoBashar al Asadi dhe reformat politikersquo flet peumlr reforma politike qeuml nga koha kur Asadi eumlshteuml zgjedhur peumlr kryetar teuml Siriseuml gjateuml vitit 2000 dhe gjer neuml fillimin e krizeumls siriane meuml 2001 Nga kjo mund teuml shohim se grupet opozitare teuml cilat u ishin kushtuar reformave neuml kontekstin e brendsheumlm teuml Siriseuml praktikisht teuml gjitha u kundeumlrvuneuml sulmeve ndaj shtetit teuml Siriseuml Ky kapitull shqyrton rolin e Basharit si reformator si dhe deumlshmiteuml peumlr popullaritetin e tij

Kapitulli i gjashteuml lsquoXhihadisteumlt e perandoriseumlrsquo ka teuml beumljeuml me ccedileumlshtjen e bashkeumlpunimit teuml Islamit selefisto-politik me forcat imperialiste neuml Lindjen e afeumlrme Ndryshe nga rrjedhat imperi-aliste islame neuml Iran dhe neuml Libanin jugor Islami selefisto-politik u beuml njeuml forceuml sektare neuml marreumldheumlniet konkurruese ndaj nacio-nalizmit arab neuml Egjipt Palestineuml dhe Siri i cili gjateuml koheuml eumlshteuml mbeumlshtetur neuml bashkeumlpunim me fuqiteuml e meumldha Historian e ofron njeuml rreumlfim teuml reumlndeumlsisheumlm me prapavijeuml mbi karakterin e lsquorevolu-cionitrsquo sirian islamik dhe parullave teuml tij teuml ndryshme

Kapitulli i shtateuml lsquoMediat e kooptuara dhe mbrojteumlsit e teuml drejtave njereumlzorersquo identifikon teknikat propaganduese teuml kanaleve mediatike dhe rrjetin e organizatave peumlr teuml drejta njereumlzore (Human Rights Watch Avaaz e tj) teuml cileumlt funksionojneuml si megafoneuml dhe mode-ratoreuml neuml sheumlrbim teuml agjendeumls seuml Vashingtonit Shumeuml prej tyre u beumlneuml mbrojteumls teuml zjarrteuml teuml lsquolufteumls humanitarersquo Njeuml numeumlr i ri i organizatave joqeveritare pereumlndimore (peumlr shembull The Syria Campaign - Fushata siriane The White helmets - Helmetat e bardha) themeluan agjenci neuml Wall Street dhe ateuml me njeuml qeumlllim teuml veccedilanteuml teuml udheumlheqjes seuml lufteumls seuml ndyteuml kundeumlr Siriseuml Ky kapitull dokumenton njeuml seumlreuml teuml fabrikimeve teuml tyre

Kapitulli i teteuml lsquoEdhe njeuml veumlshtrim i masakreumls neuml Houlrsquo detajisht shqyrton deumlshmiteuml nga krimi i pareuml meuml i madh qeuml u orkestrua (faleuml aplikimit teuml suksessheumlm teuml keumlsaj teknike neuml rastin e Libiseuml) e i cili eumlshteuml paramenduar me qeumlllim qeuml teuml nxit Keumlshillin e sigurimit teuml KB-seuml teuml japeuml leje peumlr intervenim Gjersa grupi i pareuml i Kombeve teuml bashkuara ai neuml Siri erdhi neuml peumlrfundim se deumlshmiteuml - provat peumlr keumlteuml ccedileumlshtje janeuml kontradiktore ekipi tjeteumlr i KB-seuml ai jashteuml Siriseuml qeuml e udheumlhoqi njeuml diplomat amerikan u mundua qeuml

17

peumlrgjegjeumlsineuml peumlr dy masakrat trsquoia hedh Qeveriseuml siriane Peumlrseumlri dhjeta deumlshmitareuml peumlr keumlteuml krim akuzonin grupin islamik Faruk qeuml vepron neuml kuadeumlr teuml Ushtriseuml teuml lireuml siriane (FSA) peumlr vrasjen e disa fshatareumlve proqeveritareuml pas seuml cileumls moreumln kontrollin mbi ateuml territor teuml cilin disa muaj me radheuml e mbajteumln neumln kontroll Ky kapitull gjithashtu elaboron njeuml numeumlr teuml krimeve teuml ngjashme me flamur teuml rrejsheumlm lsquofalse flagrsquo

Kapitulli i neumlnteuml lsquoFabrikimi i deumlshmive - provave peumlr armeuml kimi-ke Incident neuml Gauteumln Pereumlndimorersquo lsquofalse flagrsquo i dyteuml detajizon incidentin me reumlndeumlsi ndeumlrkombeumltare Ky rast qeuml ndodhi neuml gusht teuml vitit 2013 i cili peumlrpak do teuml nxiste eskalim teuml gjereuml teuml lufteumls duke i bashkangjitur edhe mundeumlsineuml e leumlvizjes seuml sulmit raketor amerikan kundeumlr Siriseuml eumlshteuml shfryteumlzuar peumlr ta akuzuar qeverineuml siriane peumlr vrasjen e disa qindra civileumlve madje gra dhe feumlmijeuml me armeuml kimike Peumlr njeuml koheuml relativisht teuml shkurteumlr njeuml numeumlr i madh i burimeve teuml pavarura duke u bashkangjitur edhe ato teuml Amerikeumls veriore i hodhi poshteuml keumlto akuza Mireumlpo edhe peumlr-kundeumlr keumlsaj kundeumlrshtareumlt e Siriseuml vazhduan me akuza teuml rrejshme deri meuml sot mu sikur teuml ishin ato teuml veumlrteta

Kapitulli i dhjeteuml lsquopeumlrgjegjeumlsia peumlr mbrojtje dhe loja e dyfishteumlrsquo ka teuml beumljeuml me doktrinat meuml teuml reja politike qeuml paraqesin njeuml seumlreuml masash teuml intervenimit humanitar i njohur si alet (mjet) i materialit doracak imperialist Zbatimi i keumlsaj doktrine neuml Libi u tregua katastrofale peumlr keumlteuml vend teuml vogeumll Fatmireumlsisht peumlrpjekjet qeuml ajo teuml implementohet neuml Siri deumlshtuan

Kapitulli i njeumlmbeumldhjeteuml lsquoSankcionet dhe sistemi sheumlndeteumlsor publikrsquo dokumenton sulmet islamike teuml ndihmuara nga NATO ndaj sistemit sheumlndeteumlsor teuml Siriseuml i cili eumlshteuml i lidhur me influ-enceumln e sanksioneve ekonomike pereumlndimore kundeumlr keumltij vendi Kjo rrjedheuml dy kahesh i shkaktoi deumlme jashteumlzakonisht teuml meumldha sistemit sheumlndeteumlsor publik neuml Siri Sulme teuml tilla nuk janeuml bazuar neuml asnjeuml motiv teuml arsyesheumlm me teuml cilin do teuml siguroj peumlrkrahja e popullateumls vendore ashtu qeuml patjeteumlr trsquoi interpretojmeuml si njeuml pjeseuml e strategjiseuml seuml gjereuml qeumlllimi i teuml cilit eumlshteuml shkateumlrrimi i sistemit teuml shtetit teuml Siriseuml neuml meumlnyreuml qeuml ajo teuml beumlhet meuml e leumlnduar dhe meuml e neumlnshtruar peumlr intervenim teuml jashteumlm

18

Kapitulli i dymbeumldhjeteuml lsquoterrorizmi dhe ISIL-irsquo Deumlshmiteuml veumlrtetojneuml lidhjen neuml mes teuml fuqive teuml meumldha dhe grupeve meuml teuml reja terroriste kundeumlr teuml cileumlve amerikaneumlt pohojneuml se janeuml duke luftuar Mendim meuml i drejteuml informativ peumlr keumlteuml ccedileumlshtje kontradiktore mund teuml formohet veteumlm neuml bazeuml teuml deumlshmive teuml sakta ndeumlrsa keumlto deumlshmi janeuml me bolleumlk Pak eumlshteuml dallimi ideologjik ndeumlrmjet grupeve teuml ndryshme selefiste islamike ndeumlrsa Vashingtoni dhe aleateumlt e tij e kaneuml financuar dhe armatosur ccedildo njeumlreumln prej tyre

Kapitulli i trembeumldhjeteuml lsquoIntervenimi pereumlndimor dhe veteumldija koloniale shpjegon ndeumlrthurjen kulturore mentale teuml Pereumlndimit qeuml eumlshteuml i qeumlndisur me shkelje teuml pandeumlrprereuml teuml teuml drejtave teuml popujve tjereuml

Kapitulli i kateumlrmbeumldhjeteuml lsquoKah Lindja e afeumlrme e pavarurrsquo shqyrton peumlrfundimin e krizeumls siriane dhe implikimin e saj teuml mundsheumlm neuml rajonin e Lindjes seuml afeumlrme Duke paguar tatim teuml reumlndeuml Republika Arabe e Siriseuml armata dhe populli i saj me vite i beumlneuml me sukses rezistenceuml heroike agresionit teuml armiqve teuml shumteuml dhe teuml fuqisheumlm Siria arrin teuml mbijetojeuml faleuml rezistenceumls seuml forteuml dhe unitetit teuml brendsheumlm i forcuar me mbeumlshtetjen e disa aleateumlve teuml fuqisheumlm Fillimi i sulmeve ajrore ruse kah fundi i vitit 2015 ka njeuml reumlndeumlsi teuml veccedilanteuml E reumlndeumlsishme eumlshteuml edhe mbeumlshtetja e forcave tokeumlsore teuml Iranit Irakut dhe Libanit qeuml i erdheumln neuml ndihmeuml Siriseuml seuml pavarur

Kur do teuml ndalen sulmet ndaj Siriseuml Lindja e afeumlrme do teuml jeteuml e gatshme teuml transformohet me njeuml vullnet meuml teuml madh politik dhe peumlrgatitje teuml fuqive teuml zgjeruara teuml boshtit rezistues Kjo do teuml thoteuml fillimi i mbarimit teuml dasmeumls seuml peumlrgjakur teuml Vashingtonit teuml gjakderdhjes dhe ndeumlrrimit teuml regjimit me dhuneuml qeuml shkateumlrrojneuml neumlpeumlr rajonin e Lindjes seuml afeumlrme qe peseumlmbeumldhjeteuml vjet

Sheumlnime

Edwards Dave (2013) lsquoLimited But Persuasiversquo Evidence - Syria Sarin Libya Liesrsquo Media Lens 13June online

httpwwwmedialensorgindexphpalertsalert-archivealerts-1013735-limited-but-persuasive-evidence-syria-sarin-libya-lieshtml