tÀi liỆu phÁt thanhlieu+phat+thanh... · web viewtài liệu gồm 50 bài phát thanh, mỗi...

TỔNG CỤC DÂN SỐ - KẾ HOẠCH HÓA GIA ĐÌNH

TÀI LIỆU PHÁT THANH VỀ

DÂN SỐ-KẾ HOẠCH HÓA GIA ĐÌNH

DÀNH CHO VỊ THÀNH NIÊN/ THANH NIÊN

Hà Nội, năm 2014

Tài liệu phát thanh về DS - KHHGĐ dành cho VTN/TN

MUC LUC

Các chữ viết tắt...........................................................................................................4

Lời giới thiệu...............................................................................................................5

Bài 1: Tình bạn - Tình bạn khác giới.....................................................................5

Bài 2: Vai trò của tình yêu trong cuộc sống của mỗi người?................................8

Bài 3: Tình yêu và tình dục...................................................................................10

Bài 4: Tình dục an toàn và có trách nhiệm............................................................12

Bài 5: Hậu quả của QHTD không an toàn trước hôn nhân...................................14

Bài 6: Các rối loạn biệt hoá về giới tính sinh dục ................................................17

Bài 7: Trì hoãn quan hệ tình dục..........................................................................20

Bài 8: Kỳ thị tình dục đồng giới – nguyên nhân của sự kỳ thị..............................22

Bài 9: Tình dục đồng giới – có chấp nhận được không?.......................................24

Bài 10: Là một người đồng tính, tôi phải làm sao?...............................................26

Bài 11: Các biện pháp tránh thai tuổi VTN...........................................................28

Bài 12: Lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp........................................................30

Bài 13: Mang thai và phá thai ở lứa tuổi VTN.....................................................32

Bài 14: Phá thai bằng thuốc...................................................................................34

Bài 15: Hậu quả của phá thai không an toàn.........................................................36

Bài 16: Bệnh lây truyền qua đường tình dục.........................................................38

Bài 17: Một số lưu ý về bệnh lây truyền qua đường tình dục...............................40

Bài 18: Các dịch vụ chăm sóc SKSS thân thiện đối với VTN/TN........................42

Bài 19: Quyền được chăm sóc SKSS/ SKTD của VTN/TN.................................44

Bài 20: Quyền được chăm sóc SKSS/ SKTD của VTN/TN.................................46

Bài 21: Những trở ngại đối với VTN/TN khi thực hiện mong muốn của mình trong chăm sóc SKSS/SKTD................................................................................47

Bài 21: Những trở ngại đối với VTN/TN khi thực hiện mong muốn của mình trong chăm sóc SKSS/SKTD................................................................................48

Bài 22: Phòng tránh xâm hại tình dục trẻ em.......................................................50

Bài 23: Cần làm gì để phòng tránh xâm hại tình dục?..........................................52

Bài 24: Nhiễm HIV chỉ vì một lần “trót dại” ?.....................................................54

Bài 25: Bạn đã biết cách phòng tránh lây nhiễm HIV chưa?................................56

Bài 26: Không kỳ thị và phân biệt đối xử với người có HIV................................58

2


Bài 27: Mô hình phòng chống HIV/AIDS hiệu quả..............................................60

Bài 28: Hút thuốc lá làm cuộc đời ngắn lại...........................................................62

Bài 29: Đánh mất tương lai vì nghiện...................................................................64

Bài 30: Nhận biết dấu hiệu của nghiện ma túy.....................................................66

Bài 31: Làm sao để cai nghiện ma túy..................................................................68

Bài 32: Nguyên nhân của vô sinh - nỗi lo sợ vô hình...........................................71

Bài 33: Chúng ta không nên lựa chọn giới tính khi sinh......................................73

Bài 34: Làm thế nào để ngăn chặn lựa chọn giới tính khi sinh ?..........................75

Bài 35 : Con trai – con gái: Giá trị ngang nhau.....................................................77

Bài 36: Nguy cơ thừa nam, thiếu nữ trong tương lai............................................79

Bài 37: Thực trạng và nguyên nhân của nữ thanh niên kết hôn có yếu tố nước ngoài......................................................................................................................82

Bài 38: Nữ thanh niên cần chuẩn bị những gì khi làm dâu xứ người?..................84

Bài 39: Vai trò của Tư vấn và khám SKSS trước hôn nhân..................................86

Bài 40: Bạn có biết nơi tư vấn và Chăm sóc SKSS tiền hôn nhân?......................88

Bài 41: Chăm sóc sức khoẻ đúng cách trước khi mang thai.................................90

Bài 42: Chăm sóc sức khoẻ đúng cách trong quá trình mang thai........................92

Bài 43: Nạn tảo hôn ở nước ta và các hệ luỵ.........................................................94

Bài 44: Hậu quả của hôn nhân cận huyết thống....................................................96

Bài 45: Bạn phải làm gì khi bị ép buộc tảo hôn, hôn nhân cận huyết thông?.......98

Bài 46: Cần phải làm gì để nâng cao chất lượng dân sô?....................................100

Bài 47: Vai trò của dinh dưỡng trong việc nâng cao chất lượng dân số.............103

Bài 48: Vai trò của chăm sóc sức khoẻ trong việc nâng cao chất lượng dân số..............................................................................................................................105

Bài 49: Lợi ích của sàng lọc, chẩn đoán trước và sơ sinh...................................107

Bài 50: Bình đẳng giới mang lại hạnh phúc cho gia đình và xã hội phát triển.. .109

Tài liệu tham khảo…………………………………………………..…………………..111

3


CÁC CHỮ VIẾT TẮT

AIDS Hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người

BCS Bao cao su

Bộ LĐTBXH Bộ Lao động thương binh xã hội

DS-KHHGĐ Dân số - Kế hoạch hoá gia đình

HIV Virut gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người

KHHGĐ Kế hoạch hoá gia đình

LTQĐTD Lây truyền qua đường tình dục

QHTD Quan hệ tình dục

XHTD Xâm hại tình dục

SKSS Sức khoẻ sinh sản

SKSS/ SKTD Sức khoẻ sinh sản/ Sức khoẻ tình dục

SKSS VTN/TN Sức khoẻ sinh sản Vị thành niên/ Thanh niên

TTT Thuốc tránh thai

VTN/TN Vị thành niên/ Thanh niên

4


LỜI GIỚI THIỆU

Công tác Dân số - Kế hoạch hóa gia đình có vị trí quan trọng trong Chiến

lược Phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, là yếu tố cơ bản để nâng cao chất

lượng cuộc sống của cá nhân, gia đình và xã hội. Đảng và Nhà nước luôn coi trọng

công tác dân số, kế hoạch hóa gia đình ở cấp cơ sở.

Nhằm nâng cao nhận thức, kỹ năng và thực hiện hành vi đúng cho vị thành

niên/ thanh niên về những vấn đề mới trong công tác DS - KHHGĐ, Tổng cục DS -

KHHGĐ - Bộ Y tế biên soạn cuốn “Tài liệu phát thanh về Dân số - Kế hoạch hoá

gia đình dành cho vị thành niên/ thanh niên”. Cuốn tài liệu được xây dựng dựa

trên những câu chuyện có thật trong cuộc sống qua đó truyền tải kiến thức, kỹ năng

xử lý các tình huống theo chiều hướng tích cực và có thông điệp định hướng hành vi

để giúp VTN/TN dễ dàng áp dụng, thực hành.

Tài liệu gồm 50 bài phát thanh, mỗi bài dài trung bình 2 trang, đọc trong

khoảng thời gian 5 -7 phút. Cấu trúc của một bài phát thanh gồm có 3 phần:

- Mở bài: Câu đầu ngắn gọn mở bài bằng cách gây chú ý. Câu thứ hai nêu chủ đề

của bài phát thanh. Câu thứ ba nêu lý do trình bày vấn đề.

- Thân bài: Tuỳ theo nội dung của từng chủ đề có thể đưa ra: Câu chuyện, các

tình huống cụ thể; Cách giải quyết tình huống và hướng dẫn thực hành; Cũng có

thể là bài viết giới thiệu về các địa điểm cung cấp dịch vụ, mô hình Câu lạc bộ

điển hình…

- Kết bài: Câu kết rút ra từ câu chuyện kể trên dưới dạng lời cam kết hoặc nhận

thức được từ câu chuyện để tóm tắt lời khuyên. Nhắc lại thông điệp chủ chốt.

Chúng tôi trân trọng cảm ơn các chuyên gia trong và ngoài ngành Y tế đã tham gia

biên soạn tài liệu này.

TỔNG CỤC DÂN SỐ - KHHGĐ

5


Bài 1: Tình bạn - Tình bạn khác giới

Chào quý vị và các bạn

Mời quý vị và các bạn nghe chương trình phát thanh về chăm sóc sức khỏe

sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay chúng ta sẽ cùng bàn là Tình bạn – Tình

bạn khác giới tuổi vị thành niên/ thanh niên.

Các bạn thân mến, trong chúng ta ai cũng phải có bạn – đó là nhu cầu tối

thiểu trong cung bậc tình cảm của mỗi con người từ lúc còn bé cho đến khi lớn. Ở

lứa tuổi vị thành niên các em có sự thay đổi lớn về tâm sinh lý. Lúc này, các em

phát triển mạnh tính độc lập, muốn tự khẳng định mình, muốn tách khỏi sự quản lý,

kiểm soát của gia đình, phát triển mạnh cá tính và muốn tìm kiếm những mối quan

hệ bạn bè cùng lứa, có cùng nhu cầu, sở thích. Nhu cầu về tình bạn trở nên quan

trọng và các em hay chịu ảnh hưởng của nhóm bạn đó, đặc biệt các em đã chú ý đến

người bạn khác giới và dễ nhầm lẫn tình cảm với bạn bạn khác giới đầu tiên như là

tình yêu. Ở lứa tuổi này các em thường kết thân với một nhóm bạn bao gồm có trai,

có gái trên cơ sở hợp nhau về tính tình, giống nhau về sở thích, có sự phù hợp về

cách sống, lý tưởng, niềm tin.... Các em sẽ có sự gắn kết hơn khi cùng nhau tham

gia các hoạt động học tập, vui chơi. Tuy nhiên, có những lúc sự gắn kết này lại trở

thành mục tiêu để chúng bạn trêu ghẹo. Bạn Hằng năm nay 14 tuổi, là một cô gái

hoạt bát và ưa nhìn. Trong lớp, Hằng chơi thân với nhóm bạn có cả con trai và con

gái, nhóm của Hằng luôn tích cực tham gia các phong trào của trường. Cả nhóm

đang chuẩn bị cho tiết mục biểu diễn văn nghệ của trường thì Nhung hớt hải thông

báo Thành đánh nhau bị thầy bắt được giờ đang ngồi trong phòng hội đồng. Thì ra

Thành bị các bạn trong lớp gán ghép với Hằng khi hai người được chọn hát song ca

chính cho buổi biểu diễn, giải thích mãi không được tức quá Thành lao vào đánh

bạn.

Các em ạ, cho dù lứa tuổi nào thì việc trao đổi tâm tư, tình cảm, hoài bão

ước mơ và dự định trong cuộc sống giữa những người bạn khác giới là một nhu cầu

khách quan, cần thiết cho sự phát triển nhân cách hài hoà của bản thân mỗi giới.

Tình bạn khác giới luôn tồn tại ở mọi thời đại và không phân biệt tuổi trẻ hay tuổi

6


già. Vì vậy, trong mối quan hệ tình bạn khác giới, các em không nên: Gán ghép, chế

diễu ghép đôi bạn dù vô tình hay cố ý; cũng không nên ganh ghét, nói xấu nhau

hoặc đối xử thô bạo, nói bóng gió khi thấy bạn mình chơi với bạn khác giới; hay

ngộ nhận tình bạn khác giới là tình yêu hoặc có thái độ lấp lửng, mập mờ gây cho

bạn khác giới sự hiểu lầm đó là tình yêu. Không bị bạn bè gán ghép như Thành

nhưng Dung lại rất buồn và lo lắng khi bị mẹ hiểu lầm mối quan hệ của em với Đức

và với các bạn khác. Dung và Đức là đôi bạn thân và học giỏi đều các môn, hai bạn

thường xuyên tổ chức những buổi tự học nhóm để kèm các bạn học chưa tốt. Kỳ thi

cuối năm sắp đến mà không thấy con gái ở nhà tập trung học, mẹ Dung rất lo lắng

vì sợ con gái “mới có ít tuổi mải chơi, rồi theo chúng bạn đua đòi yêu đương không

lo học hành” nên đã gay gắt cấm đoán mỗi khi Dung xin đi học nhóm. Và một lần

không kiềm chế được Dung đã cãi lại mẹ bởi Dung thấy mẹ không hiểu và tôn

trọng mình... Cũng có rất nhiều ông bố, bà mẹ như bố mẹ của Dung lo lắng cho con

cái của mình. Nhưng quý vị cũng cần hiểu ở lứa tuổi này các em muốn tự khẳng

định mình, muốn được đối xử như người lớn và cũng muốn có quan hệ xã hội, giao

lưu bạn bè và đó là điều rất bình thường. Dung và Thành đã có sự đồng cảm và

thông cảm cùng những người bạn của mình, muốn giúp các bạn trong học tập, đó là

điều tốt. Tuy nhiên để tránh cho mẹ hiểu lầm, Dung nên nói rõ với mẹ. Các bậc cha

mẹ cũng nên tôn trọng và lắng nghe con và chia sẻ với con để hiểu con mình đã làm

gì, đang làm gì và muốn làm gì để có sự hỗ trợ con kịp thời chứ không nên cấm

đoán khi chưa hiểu rõ việc làm của con.

Các bậc cha mẹ hãy tin tưởng khi con có thêm bạn, nhất là bạn khác

giới vì tình bạn sẽ giúp các em trưởng thành ngày một tốt hơn.

Cảm ơn sự quan tâm theo dõi của quý vị và các bạn./.

7


Bài 2: Vai trò của tình yêu trong cuộc sống của mỗi người?

Chào quý vị và các bạn!


sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay chúng tôi muốn trao đổi cùng quý vị và các

bạn là “vai trò của tình yêu trong cuộc sống”.

Là một cô gái đẹp, Linh được nhiều người theo đuổi, trong đó có Hùng.

Thấy Linh ít để ý đến mình, Hùng càng quyết tâm theo đuổi. Hùng luôn ăn mặc

sành điệu, lại có tác phong tỏ ra lịch sự và dí dỏm để gây sự chú ý của Linh và gạt

đi các “đối thủ” của mình. Ngày sinh nhật Linh, Hùng cố gắng tìm mua món quà ấn

tượng hơn hẳn quà của các bạn trai khác để tặng Linh và Hùng chính thức tỏ tình

với Linh. Theo các bạn, tình cảm của Hùng đối với Linh như thế có phải là tình yêu

không?

Các bạn thân mến,

Thực ra tình cảm của Hùng đối với Linh chưa phải là tình yêu mà Hùng chỉ

mong muốn chinh phục được Linh mà thôi. Bởi vì tình yêu là loại tình cảm đặc biệt,

là biểu hiện cao nhất của tình người, thúc đẩy mỗi người vượt qua cá nhân mình để

hoà hợp với nhau về tâm hồn, thể xác trên nguyên tắc bình đẳng và tự nguyện gắn

bó với nhau. Trong tình yêu luôn có sự chân thành, tin cậy, tôn trọng và trách nhiệm

với nhau.

Đã một năm nay, Hạnh có mấy người bạn trai theo đuổi. Hạnh luôn niềm nở,

lịch sự và vui vẻ với tất cả mọi người. Nếu có người ngỏ lời, Hạnh đều cảm ơn và

nói chỉ muốn làm bạn. Nhưng rồi Hạnh thấy đã tới lúc phải chọn cho mình một

người để mỗi lần đi đâu sẽ có người đưa đón hoặc khi họp nhóm bạn bè cô sẽ không

chỉ có một mình như trước kia... Trong số những người theo đuổi minh, Hạnh thấy

Tuấn là người hiền lành, chu đáo, công việc ổn định, gia đình khá giả. Tuấn luôn

chiều theo các yêu cầu của Hạnh như mua sắm quần áo, mỹ phẩm, đi chơi... Hạnh

cho rằng Tuấn như vậy là hơn những người khác. Vì vậy khi Tuấn ngỏ lời, thay vì

từ chối như các chàng trai khác, Hạnh đã nhận lời yêu Tuấn. Trong câu chuyện này

Hạnh đã có sự ngộ nhận về tình yêu, Hạnh nhận lời yêu Tuấn để đáp ứng mong

muốn có người cặp đôi và có người chiều theo các nhu cầu sở thích của mình.

8


Quý vị và các bạn thân mến,

Trong cuộc sống muôn mầu muôn vẻ, mỗi người có một quan điểm về tình

yêu khác nhau nhưng chúng ta đừng nên yêu như Hùng hay yêu như Hạnh bởi quan

niệm về tình yêu của các bạn ấy chỉ dựa trên những toan tính của bản thân. Vì tình

yêu là một trong những cơ sở vững chắc cho hôn nhân và hạnh phúc gia đình. Tình

yêu là sự đồng cảm của cả hai người yêu nhau, để giúp cho hai người được hoàn

thiện hơn, vị tha hơn, nhân ái hơn và thêm yêu cuộc sống hơn. Tình yêu tạo ra

những biến đổi sâu sắc trong tình cảm mỗi người nên nếu tình yêu phát triển theo

chiều hướng tiêu cực như yêu vì vụ lợi, yêu vội, yêu ngộ nhận ... sẽ dẫn đến các

hậu quả không hay cho cả hai người bởi điều cần thiết trong tình yêu đó là: sự quan

tâm, chăm sóc lẫn nhau; chia sẻ những niềm vui, nỗi buồn; sự chung thuỷ với

người mình yêu; sự tôn trọng và thông cảm với các mối quan hệ xã hội của người

mình yêu.

Các bạn ạ, trong tình yêu không có chỗ cho vụ lợi hay giả dối. Tình yêu chỉ

đẹp và bền vững khi hai trái tim yêu cùng rung cảm, cùng chí hướng.


9


Bài 3: Tình yêu và tình dục


Mời quý vị và các bạn cùng lắng nghe chương trình phát thanh về chăm sóc

sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là tình yêu và tình dục.

Đây là vấn đề rất tế nhị, khó nói nhưng lại là vấn đề rất có ích trong chăm sóc SKSS

vị thành niên, thanh niên.

Quý vị và các bạn có biết, theo báo cáo điều tra quốc gia về VTN/TN năm

2009, VTN ngày càng có xu hướng yêu đương sớm, có 96% học sinh khẳng định có

cảm xúc yêu đương ở lứa tuổi học trò; gần 70% cho rằng đây là tình trạng phổ biến.

Độ tuổi quan hệ tình dục lần đầu của vị thành niên đang thấp dần đi, năm 2009 là

18.1 tuổi giảm 1.5 tuổi so với năm 2004 (19.6 tuổi).

Mai và Trung yêu nhau đến nay đã 3 năm, gia đình hai bên đều coi họ là con

cái trong nhà chỉ chờ ngày hai bạn ra trường, có công việc ổn định là tính chuyện

đám cưới. Gần đây Trung luôn có những đòi hỏi Mai về “chuyện ấy”, Mai không

đồng ý vì cô thấy cả hai vẫn đang đi học, Mai muốn giữ gìn cho đến ngày cưới...

Nhưng Trung cho rằng trước sau hai người cũng sẽ là vợ chồng nên luôn gây áp lực

cho Mai từ hứa hẹn chuyển sang dọa đòi chia tay... bởi cho rằng Mai chưa hết lòng

yêu mình. Mai thấy băn khoăn và lo lắng vô cùng. Vì vừa chưa muốn chuyện ấy,

vừa sợ sẽ mất Trung.

Các bạn ạ, tình dục là nhu cầu sinh lý tự nhiên của mỗi con người, nhưng

phải là sự tự nguyện, hoà hợp về tâm hồn và thể xác giữa hai người. Là sự cần thiết

cho sự tồn tại của giống nòi. Tình dục có thể là các cử chỉ hành động đem lại cho

nhau khoái cảm như âu yếm, hôn, vuốt ve và kích thích để đạt được khoái cảm.

Giao hợp (quan hệ tình dục) cũng chỉ là một hình thức để thể hiện tình dục.

Tình yêu và tình dục luôn có mối quan hệ mật thiết bởi tình dục chính là một

phần không thể thiếu của tình yêu. Một tình cảm sâu sắc và một sự hòa hợp trong

tình dục của cả hai người yêu nhau sẽ tạo nên một mối quan hệ bền vững. Vì vậy,

quan hệ tình dục được xuất phát từ tình yêu, từ sự tự nguyện và có trách nhiệm với

nhau sẽ đem lại sự thoải mái và hạnh phúc. Ép buộc và cưỡng bức trong quan hệ

tình dục là hành vi xâm hại, bạo hành trong tình dục và là hành vi vi phạm pháp

10


luật. Thái độ và quan niệm của mỗi người với tình yêu sẽ ảnh hưởng đến thái độ

trong quan hệ tình dục. Nếu thái độ yêu chân tình, nghiêm túc thì trong quan hệ tình

dục thể hiện trách nhiệm với nhau. Nếu thái độ yêu là giả dối, vụ lợi thì tình dục sẽ

vô trách nhiệm và ích kỷ. Điều quan trọng trong tình yêu đó là cả hai người cần

phải biết tôn trọng và giữ gìn cho người mình yêu.

Ngày nay, nhiều bạn trẻ cho rằng cách duy nhất chứng tỏ tình yêu là phải có

quan hệ tình dục, với quan điểm đó các bạn đã đồng nhất tình yêu với tình dục.

Quan điểm này chưa thật sự đúng đắn và xuất phát từ nhận thức của một bộ phận

giới trẻ. Các bạn cho rằng đã yêu nhau là phải trao nhau tất cả, đã yêu thì phải

chứng minh tình yêu bằng hành động hoặc phải có tình dục thì mới giữ được tình

yêu... mà các bạn quên rằng khi chưa được thoả mãn thì con người lại càng muốn

tìm kiếm và muốn chinh phục.

Các bạn gái đừng bao giờ quên rằng: chính sự kín đáo, sự khéo léo gìn giữ

mình của người con gái sẽ càng làm cho người con trai thấy thu hút, hấp dẫn. Vì

vậy các bạn gái đừng nhẹ dạ cả nể, đừng thương cảm hay xiêu lòng trước sự nài nỉ,

giận hờn hay hứa hẹn của bạn trai mà dễ dàng tạo điều kiện cho “chuyện ấy” xảy ra

bởi quan hệ tình dục không phải là cái để chứng minh cho một tình yêu chân chính.

Trong tình yêu, cả hai người cần phải biết tôn trọng và giữ gìn cho người yêu của

mình. Quan hệ tình dục khi chưa được chuẩn bị sẵn sàng có thể để lại các hậu quả

như sốc tâm lý, dễ gây tổn thương gây viêm nhiễm các lây truyền qua đường tình

dục, mang thai ngoài ý muốn, có con ngoài ý muốn hoặc phải kết hôn khi còn đang

dang dở học hành.... và những điều đó có thể sẽ khiến cho các bạn trẻ cảm thấy ân

hận, nuối tiếc.

Các bạn hãy luôn nhớ: Để tình yêu bền vững thì sự tôn trọng lẫn nhau

cũng như sự hấp dẫn nhau lâu bền là điều rất cần thiết và chỉ có tình yêu mới

giữ được tình yêu.

Quý vị và các bạn vừa nghe bản tin phát thanh về tình yêu – tình dục.


11


Bài 4: Tình dục an toàn và có trách nhiệm



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là Tình dục an toàn và có trách

nhiệm.

Tình dục an toàn và có trách nhiệm là tình dục không dẫn đến có thai ngoài

ý muốn và các bệnh lây truyền qua đường tình dục, kể cả HIV/AIDS. Để có tình

dục an toàn và có trách nhiệm, hai người phải cùng nhau thống nhất lựa chọn sử

dụng biện pháp tránh thai phù hợp. Với VTN/TN, biện pháp tránh thai tốt nhất là sử

dụng bao cao su đúng cách để tránh mang thai ngoài ý muốn và không bị mắc các

bệnh lây truyền qua đường tình dục, kể cả HIV/AIDS. Thực hiện tình dục an toàn sẽ

bảo vệ bạn tình không lây nhiễm hoặc lây nhiễm cho người khác những bệnh như:

viêm gan, HIV/AIDS, các bệnh lây truyền qua đường tình dục và ngăn ngừa có thai

ngoài ý muốn một cách chủ động. Thực hiện tình dục an toàn cũng là một khía cạnh

thể hiện tình dục có trách nhiệm. Ngoài ra, tình dục có trách nhiệm còn được biểu

hiện ở chỗ quan tâm đến cảm xúc của người mình yêu, biết dừng lại khi người yêu

chưa sẵn sàng cho chuyện ấy, cùng nhau chia sẻ và tìm cách giải quyết phù hợp nếu

lỡ mang thai ngoài ý muốn.

Hà My quen Vỹ cách đây 3 tháng, cô bé thấy rất thích và tin tưởng vào Vỹ.

Sinh nhật lần thứ 17 của Vỹ, khi các bạn về hết, chỉ còn lại hai người Vỹ muốn món

quà My tặng mình đó là “làm chuyện ấy”. My không muốn điều đó vì cả hai còn rất

trẻ và đang đi học, họ mới quen nhau trong khoảng thời gian ngắn và My cũng rất lo

sợ nếu như mình có thai… nhưng Vỹ khăng khăng nói rằng điều đó là bình thường

đối với những người đang yêu nhau, và chỉ có điều ấy mới chứng tỏ được tình yêu

của cả hai và hai người đã tranh luận rất gay gắt…My thực sự rất phân vân không

biết nên nghe theo lời Vỹ hay nghe cảm nhận của chính mình? Nhưng My cũng lo

sợ sẽ mất Vỹ nếu My không đồng ý!

Trong câu chuyện trên My cần phải lường trước hậu quả của việc ra quyết

định có hay không quan hệ tình dục là một điều rất quan trọng bởi vì My có thể sẽ

cảm thấy tội lỗi và thất vọng nếu cho rằng mình đã quyết định sai lầm và cảm thấy

12


bản thân chưa sẵn sàng chuyện đó. Vì vậy My cần phải suy nghĩ thật chín trước khi

đưa ra quyết định. My hãy cân nhắc về những hậu quả có thể xẩy ra bởi hậu quả đó

sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống sau này của My. My cần phải xem đã thật sự hiểu rõ về

Vỹ hay chưa? Cũng như bản thân đã hiểu rõ về tình dục và tình dục an toàn hay

chưa! My hãy trao đổi với Vỹ những lo lắng của mình, về khả năng có thai ngoài ý

muốn hoặc cả hai có nguy cơ mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục sẽ ảnh

hưởng đến sức khoẻ, học tập...., về việc cả hai chưa sẵn sàng để kết hôn và sinh con

vì cả hai vẫn đang sống phụ thuộc cha mẹ, gia đình. Điều quan trọng là My có

quyền từ chối không quan hệ tình dục với Vỹ khi chưa sẵn sàng. My cần phải kiên

quyết nhưng cũng hết sức nhẹ nhàng, khéo léo khi thuyết phục Vỹ để vẫn duy trì

được tình cảm giữa hai người.

Quý vị thân mến,

Trong cuộc sống, mỗi người chúng ta đều có những lý do khác nhau để

lựa chọn, quyết định về quan hệ tình dục vì vậy các bạn hãy kiên định với lựa

chọn của mình và hãy tôn trọng với lựa chọn của người khác.

Quý vị và các bạn vừa nghe bản tin phát thanh về tình dục an toàn và có

trách nhiệm.


13


Bài 5: Hậu quả của QHTD không an toàn trước hôn nhân



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là Hậu quả của quan hệ tình dục không an

toàn trước hôn nhân.

Quý vị và các bạn thân mến, hiện nay, ở Việt Nam, nhóm Vị thành niên/

thanh niên đang chiếm một tỉ lệ lớn trong dân cư, những năm gần đây, tuổi quan hệ

tình dục lần đầu của thanh niên ngày càng giảm đi. Theo điều tra quốc gia về vị

thành niên/thanh niên lần thứ 2 thực hiện năm 2009, tuổi quan hệ tình dục lần đầu

trung bình là 18,1 tuổi, giảm 1,5 tuổi so với năm 2004. Tuy nhiên, vị thành niên/

thanh niên chưa được trang bị những kiến thức cần thiết về quan hệ tình dục an

toàn, đặc biệt là các kiến thức về phòng tránh mang thai ngoài ý muốn. VTN/TN

chưa có ý thức để chủ động tự trang bị cho mình những kiến thức về chăm sóc

SKSS/ SKTD nên không lường trước được hậu quả của việc QHTD trước hôn nhân.

Mai Lan đang học lớp 12 và có người yêu học năm thứ hai đại học. Tình cảm của

hai người rất thắm thiết và có nhiều dự định trong tương lai. Trong một lần đi dã ngoại

cuối tuần với nhóm bạn thân ở Mai Châu, sau khi uống một chút rượu, không kiềm chế

nổi mình hai bạn đã thử “trái cấm”. Kể từ sau lần đó, hai bạn thỉnh thoảng quan hệ tình

dục với lý do “đằng nào cũng là của nhau rồi” mà không sử dụng một biện pháp tránh

thai an toàn nào cho dù đôi lúc Mai Lan cũng cảm thấy không thoải mái... Gần đây Mai

Lan thấy đã chậm kinh hơn 1 tháng, rất lo lắng cô đi bệnh viện để kiểm tra. Trong lúc

chờ bác sỹ trả kết quả, Mai Lan nghe chị khách ngồi cạnh kể chuyện chị bị nhiễm trùng

sau lần phá thai khi cả hai vẫn còn là sinh viên, ra trường lấy nhau mãi mà không có

con, đi khám mới biết chị rất khó có con lại. Sau 5 năm chữa chạy đủ cách chị mới có

bầu bé đầu tiên. Mai Lan cảm thấy lo lắng và sợ hãi, cô thầm nghĩ nếu mình cũng

giống như chị thì sẽ ra sao? nếu biết hậu quả thế này ngay từ đầu mình đã từ chối. Thật

may cho Mai Lan khi được bác sỹ thông báo cô bị rối loạn kinh nguyệt, và bác sỹ cũng

tư vấn cho cô, nếu hai người vẫn tiếp tục quan hệ tình dục trong thời điểm này thì nên

thống nhất sử dụng một biện pháp tránh thai phù hợp.

14


Quý vị thân mến, quan hệ tình dục trước hôn nhân có thể để lại hậu quả xấu

về tâm lý và sức khoẻ cho cả bạn nam và bạn nữ như: Bạn nữ có mặc cảm tội lỗi,

không còn tự tin với bản thân và với người yêu, luôn lo sợ bị người yêu ruồng bỏ;

có thể nhiễm các bệnh LTQĐTD, có thể mang thai, sinh ra những đứa con khi còn

đang đi học, chưa có điều kiện kinh tế để lo cho con. Nếu phải phá thai có thể dẫn

đến nhiều hậu quả, ảnh hưởng đến sức khoẻ người con gái và hạnh phúc gia đình về

sau. Phía bạn nam có cảm giác nghi ngờ vì sự dễ dãi của bạn gái đối với mình cũng

có thể xẩy ra với người con trai khác. Trong quan hệ tình dục, ham muốn sẽ thường

đến từ cả hai phía, tuy nhiên nam giới thường chủ động hơn còn nữ giới thường bị

động nhưng lại phải chịu hậu quả trực tiếp, nặng nề, vì vậy để tránh các hậu quả trên,

các bạn hãy tránh những cuộc hẹn hò ở nơi kín đáo, riêng biệt. Luôn tỉnh táo và tránh

dùng các chất kích thích như rượu, bia. Khi bạn trai biểu lộ sự đòi hỏi, có cử chỉ kích

động thì bạn gái hãy nhắc nhở, từ chối một cách tế nhị nhưng cương quyết.

Các bạn thấy đấy, trong cậu chuyện trên, nếu như Mai Lan và bạn trai xác định

được rõ định hướng của mình trong trường hợp hai bạn vẫn còn đang đi học và tìm

kiếm sự nghiệp trong tương lai thì hai bạn đã có những quyết định đúng đắn hơn trong

việc có hay không quan hệ tình dục.

Thật may cho Mai Lan vì lần này không có hậu quả gì xảy ra, nhưng không phải

lúc nào cũng như vậy. Mai Lan nên biết rằng cô có toàn quyền quyết định việc không

tiếp tục có quan hệ tình dục với bạn trai nếu có bất kỳ lý do gì khiến cô thấy không

thoải mái trong chuyện này như: lo lắng có thai, lo lắng về việc chưa phải là thời điểm

thích hợp để chuyện này xảy ra, lo lắng gia đình và bạn bè phản đối hoặc không chấp

nhận, lo lắng về tình cảm của hai người sau khi chuyện này đã trở nên nhàm chán... tuy

nhiên, để làm được điều này, Mai Lan cần thành thực với bản thân mình, Mai Lan nên

xem lại tình cảm của mình, thái độ và tình cảm của người yêu đối với cô cũng như tình

cảm và tình huống xảy ra quan hệ tình dục lần trước.

Nếu như Mai Lan thật sự không muốn quan hệ tình dục thì chính bản thân cô phải

tôn trọng suy nghĩ ấy và đừng để bạn trai làm lung lay. Còn nếu Mai Lan vẫn tiếp tục

quan hệ tình dục thì hai bạn phải có trách nhiệm cùng nhau thống nhất lựa chọn sử

dụng biện pháp tránh thai phù hợp. Cả hai bạn vẫn đang đi học thì biện pháp tránh thai

15


tốt nhất là sử dụng bao cao su để tránh mang thai ngoài ý muốn và không mắc các bệnh

lây truyền qua đường tình dục, kể cả HIV/AIDS.

Các bạn nên nhớ: Quan hệ tình dục không an toàn trước hôn nhân có thể dẫn

đến mang thai ngoài ý muốn, sinh con ngoài ý muốn và nhiễm các bệnh lây truyền

qua đường tình dục. Vì vậy các bạn gái có quyền từ chối quan hệ tình dục khi chưa

sẵn sàng. Và các bạn trai hãy tôn trọng, gìn giữ cho người yêu của mình.

Quý vị và các bạn vừa nghe bản tin phát thanh về hậu quả của quan hệ tình dục

trước hôn nhân.


16


Bài 6: Các rối loạn biệt hoá về giới tính sinh dục



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là Các rối loạn biệt hóa giới tính sinh dục.


Biệt hóa giới tính sinh dục là quá trình phát triển những khác biệt giới tính

của bào thai sẽ là trai hay là gái. Ở đây chính do sự có mặt của kháng nguyên H-Y

(nhiễm sắc thể Y) đã dẫn đến sự biệt hóa giới tính của bào thai sẽ là trai hay là gái.

Khi trứng đã được thụ tinh phân chia được 8 tế bào là giai đoạn bào thai

được 5-6 ngày tuổi sẽ hoàn thành một trong những lớp trong túi mầm. Có thể là tế

bào mầm. Giai đoạn ngày thứ 17-21 sau thụ tinh, các tế bào mầm phát triển, cư trú ở

nội bì của thành sau ống niệu nang. Khi bào thai được 28-46 ngày tuổi tế bào mầm

sẽ di chuyển, một phần phát triển thành lồi sinh dục, phần còn lại phát triển thành

lồi trung thận. Sau khi di chuyển, các tế bào mầm hoặc chuyển sang nguyên bào

tinh hoặc chuyển sang nguyên bào noãn có liên quan đến sự phát triển của tuyến

sinh dục. Nhờ sự có mặt của kháng nguyên H-Y (nhiễm sắc thể Y) tế bào mầm gốc

sinh dục trở thành tinh hoàn bào thai. Nếu là tinh hoàn bào thai thì tế bào nguyên

thủy trở thành tinh hoàn. Còn khi không có kháng nguyên H-Y (nhiễm sắc thể Y)

không có sự khác nhau trong phát triển buồng trứng ở giai đoạn sớm. Khi bào thai

được 45-55 ngày tuổi, mầm gốc của tuyến sinh dục chuyển dần sang buồng trứng

bào thai. Nếu là buồng trứng bào thai thì các tế bào mầm phân chia gián phân và

chuyển thành tế bào noãn.

Sự biệt hóa giới dù là phát triển theo giới nào cũng đều xuất phát từ một

nguồn gốc. Sự biệt hóa giới gồm:

- Sự phát triển tuyến sinh dục.

- Sự phát triển đường hoặc ống sinh dục.

- Sự phát triển của bộ phận sinh dục ngoài.

Quá trình biệt hóa giới tính bắt đầu từ hệ thống xác định nhiễm sắc thể giới

tính XX hay nhiễm sắc thể giới tính XY. Sau khi trứng đã được thụ tinh. bào thai sẽ

phát triển thành trai nếu nhiễm sắc thể giới tính là XY, bào thai sẽ phát triển thành

17


gái nếu nhiễm sắc thể giới tính là XX. Tuy nhiên đối với con trai thì Androgen do

tinh hoàn bào thai sản sinh kích thích sự phát triển bộ máy sinh dục trong của nam.

Riêng tế bào Serrtoli không mẫn cảm với Androgen vẫn giữ trạng thái không trưởng

thành cho đến khi sinh ra và nó sẽ phát triển trong thời gian dậy thì để hoàn thiện

ống sinh tinh, ống dẫn tinh của bộ máy sinh dục nam.

Sự biệt hóa cơ quan sinh dục ngoài bắt đầu khi bào thai được 7 tuần tuổi. Khi

ấy lồi sinh dục xuất hiện.Sự biệt hóa sinh dục được hoàn chỉnh ở tuần thứ 14 đối với

thai con gái và ở tuần thứ 16 đối với thai con trai. Cơ quan sinh dục của thai nhi gần

như hoàn thiện. Nhưng chúng chưa có hoạt động. Phải đến tuổi dậy thì, có sự hoạt

động của tuyến Yên kích thích mới khởi động hoạt động của bộ máy sinh dục mạnh

mẽ rõ rệt ở nam là sự xuất tinh lần đầu và ở nữ có chu kỳ kinh nguyệt đầu tiên.

Như vậy, sự biệt hóa giới tính sinh dục là một quá trình dài – từ thời kì phôi

thai tới hết tuổi dậy thì và quá trình ấy cũng hết sức phức tạp chịu ảnh hưởng trực

tiếp từ cơ thể mẹ. Vì vậy trong 3 tháng đầu của thai nhi nếu mẹ bị nhiễm một số

bệnh cấp tính như cúm, cảm sốt, sốt rét cũng dễ gây tai biến cho sự phát triển của

thai nhi, dẫn tới các dị tật bẩm sinh. Từ tháng thứ tư trở đi, nếu mẹ bị các bệnh mãn

tính thì cũng đều ảnh hưởng không tốt đến sự phát triển của thai nhi. Vì vậy những

phụ nữ có các bệnh mãn tính nên đi khám chuyên khoa để được tư vấn có nên mang

thai hay không. Khi thai được 2 tháng có thể xét nghiệm nước ối để chẩn đoán các

bệnh di truyền. Khi thai được 4 tháng có thể chẩn đoán siêu âm để xem thai có bị di

tật hay không.

Trong quá trình biệt hóa giới do lỗi mã gien và do tác động từ các bệnh lý

của cơ thể mẹ dẫn đến một số rối loạn biệt hóa giới tính như:

Lưỡng giới thật: là bệnh lý của người có cả tổ chức buồng trứng và tinh

hoàn. Hoặc hai tuyến sinh dục riêng biệt, hoặc hai tổ chức sinh dục ở trên cùng một

tuyến sinh dục. Nguyên nhân là do tế bào sinh dục không phân ly , cộng với việc

mất một vài tế bào của dòng tế bào này và giữ lại dòng tế bào khác hoặc do nhiễm

sắc thể dạng khảm (chimerism). Lưỡng giới thật có nhiễm sắc thể đồ 46,XX/46,XY

thiên về Nam hơn là Nữ.

Lưỡng giới giả kiểu Nam: gọi tắt là Nam giả Nữ là những người mang

nhiễm sắc thể Y nhưng cơ quan sinh dục ngoài không phát triển như nam giới bình

18


thường. Các nguyên nhân gây giả Nam, giả Nữ bao gồm: sự bất thường về tế bào di

truyền học, nguyên nhân do sai lầm xử dụng thuốc, do sự thiếu sót sinh tổng hợp

testosterone và sự thiếu sót hoạt động androgen.

Lưỡng tính giả kiểu Nữ: gọi tắt là giả Nam, là trường hợp nhiễm sắc đồ và

tuyến sinh dục là nữ nhưng bộ phận sinh dục ngoài đã bị nam tính hóa. Sự nam tính

hóa của nữ xảy ra khi androgen xuất hiện trong thời kỳ bào thai. Mức độ nam tính ít

hay nhiều tùy thuộc vào thời gian tiếp xúc với androgen. Ngoài các nguyên nhân

mang tính di truyền cũng có thể trong thời gian mang thai người mẹ đã sử dụng

nhiều loại thuốc dạng androgen.

Các rối loạn biệt hóa giới tính dẫn đến sự sai lệch giới tính- lưỡng giới. Tuy

lưỡng giới chỉ có một tỷ lệ rất nhỏ trong dân số nhưng là những người đáng quan

tâm. Nếu được chẩn đoán càng sớm càng giải thoát được sang chấn tâm lý cho

người bệnh. Tuy nhiên đây là việc phải làm hết sức thận trọng thông qua các xét

nghiệm, giúp đỡ tế nhị, kín đáo được đưa đi khám các chuyên khoa để có kết luận

chẩn đoán về giới một cách chính xác trước khi điều trị can thiệp.

Lưỡng giới là do các rối loạn biệt hóa giới tính ngay từ khi còn là bào thai

dẫn đến. Nó là bệnh như các bệnh khác vì vậy cần được khám để chữa trị kịp thời.

Tốt nhất là được chữa trị trước 18 tuổi để khẳng định mình chính là Nam hay đích

thị là Nữ.

Nếu bạn có biểu hiện không bình thường về giới tính xin đừng ngại

Hãy đi khám ngay để được giúp đỡ kịp thời .

Cảm ơn sự quan tâm theo dõi của quý vị và các bạn!

19


Bài 7: Trì hoãn quan hệ tình dục



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là “trì hoãn quan hệ tình dục”.


Mỗi năm ở nước ta có khoảng 300 ngàn ca phá thai ở độ tuổi từ 15 đến 19

tuổi tức là độ tuổi vị thành niên. Trong số đó, có nhiều ca dẫn đến tai biến nguy

hiểm và cả tử vong. Đó quả là một con số đáng báo động khiến chúng ta phải tìm

cách phòng ngừa, không thể để mình phải chịu hậu quả này. Một trong những cách

phòng ngừa mang thai và phá thai ở vị thành niên là trì hoãn quan hệ tình dục lần

đầu.

Tại sao phải trì hoãn quan hệ tình dục lần đầu? Tuổi vị thành niên là thời kỳ

chuyển tiếp từ giai đoạn ấu thơ sang giai đoạn trưởng thành, là giai đoạn có sự thay

đổi lớn cả về thể xác lẫn tinh thần. Trong giai đoạn này cơ thể có nhiều biến đổi

quan trọng về hình thể cũng như tâm lý. Các bạn trai muốn tự khẳng định mình,

muốn được công nhận mình là người lớn. Các bạn gái bắt đầu chú ý đặc biệt đến

hình thể, thích soi gương, thích ngắm vuốt làm đẹp. Các bạn bắt đầu có những xúc

cảm khi gần bạn khác giới, nghĩ đến chuyện yêu đương và dần dần phát triển lòng

ham muốn tình dục. Tuy nhiên, mặc dù cơ thể phát triển nhanh lớn xác nhưng chưa

gọi là trưởng thành mà cơ thể vẫn đang trong quá trình phát triển và hoàn thiện cả

về thể chất và tinh thần. Sự phát triển đối với cơ thể nữ cho đến 25 tuổi, nếu có quan

hệ tình dục và sinh con sớm sẽ làm ngừng quá trình phát triển này. Mức độ nhận

thức và ứng xử trong cuộc sống của các bạn vẫn chưa chín chắn. Quan hệ tình dục ở

tuổi vị thành niên có thể làm tổn thương cơ quan sinh dục do cơ quan này chưa phát

triển hoàn thiện. Bên cạnh đó, các bạn còn thiếu những kiến thức hiểu biết về tình

dục và sức khỏe sinh sản nên dễ mang thai ngoài ý muốn, sinh con ngoài ý muốn.

Đó thực sự là một thảm họa, là gánh nặng cho bản thân các bạn, cho gia đình và xã

hội. Vì vậy, càng trì hoãn quan hệ tình dục lần đầu được lâu bao nhiêu càng tốt, ít

nhất là sau tuổi 25 đối với nữ .

20

http://kienthucsinhsan.vn/tinh-duc-va-suc-khoe/

http://kienthucsinhsan.vn/tinh-duc-va-suc-khoe/


Vậy, làm thế nào để trì hoãn quan hệ tình dục lần đầu? Câu chuyện sau đây

có thể là một gợi ý cho các bạn. My và Thắng học cùng lớp 12. Họ rất thân nhau và

sự cảm mến chuyển thành tình yêu lúc nào không biết. Tôn trọng nhau nhưng không

tránh khỏi những giây phút ham muốn nhất thời. Rất may, cả hai bạn đều đã được

tham gia lớp tập huấn về sức khỏe và tâm lý vị thành niên do nhà trường tổ chức

nên họ biết cách vượt qua. Hai bạn thống nhất với nhau không vượt quá giới hạn.

Thật khó kiềm chế khi chỉ có hai người với nhau. Vì vậy, để tránh xảy ra chuyện đó,

Thắng chỉ sang chơi nhà My khi có cả người khác ở nhà. Mỗi khi cảm xúc dâng

trào, hai bạn thường dừng việc gặp gỡ để chia tay nhau ai về nhà nấy. Nhờ đó mà họ

đã giữ được sự thiêng liêng của tình yêu cho đến ngày cưới khi mà cả hai đã tốt

nghiệp đại học và có công việc ổn định. Đôi vợ chồng này cũng tâm sự rằng họ biết

dừng lại đúng lúc nhờ sự tôn trọng và ý thức được tác hại của việc ăn trái cấm. Nếu

không họ khó mà trì hoãn chuyện ấy hết lần này đến lần khác như vậy. Bởi chỉ cần

xảy ra một lần là lần sau không thể cưỡng nổi.

Các bạn thấy đấy,

Những lúc bên nhau, gần gũi nhau, hai bạn đều có thể bị kích thích dẫn đến

chuyện kia. Vậy để trì hoãn quan hệ tình dục thì tốt nhất là hãy tránh ngay từ đầu

những tình huống khó xử. Đừng dẫn nhau vào chỗ vắng vẻ, đừng sang nhà nhau khi

không có ai khác ở nhà. Phải dừng ngay việc âu yếm đang có chiều lả lơi. Bạn gái

hãy lưu ý, lúc vui thì cả hai cùng vui nhưng hậu quả chỉ có mình bạn gánh chịu. Bạn

nên trao đổi thẳng thắn với người yêu về tình dục, rằng đối với bạn bây giờ chưa

phải lúc. Sự trao đổi đó không những tránh cho bạn khó xử mà còn giúp bạn và bạn

trai hiểu nhau hơn, gắn bó với nhau hơn.

Hãy nói không với quan hệ tình dục khi bạn đang còn đi học.

Cảm ơn quý vị và các bạn đã chú ý lắng nghe!

21


Bài 8: Kỳ thị tình dục đồng giới – nguyên nhân của sự kỳ thị.



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là “Kỳ thị tình dục đồng giới và nguyên

nhân của sự kỳ thị đó.”

Các bạn hẳn cũng sẽ có chút bất ngờ khi nghe Viện Nghiên cứu Xã hội, Kinh

tế và Môi trường (ISEE), thông báo ước tính con số người đồng tính tại Việt Nam là

1,65 triệu người, tương đương với khoảng 2% dân số. Từ giữa thế kỷ 20, đồng tính

dần dần không còn bị xem là một căn bệnh và phạm pháp ở hầu hết các nước phát

triển. Tại châu Á hiện chưa có quốc gia nào chấp nhận hôn nhân hoặc kết hợp dân

sự đồng tính, tuy nhiên thái độ của nhiều quốc gia khác với tình dục đồng tính cũng

đã có nhiều thay đổi trong nhìn nhận thực tế này. Tình dục đồng tính tại Việt Nam

cũng đang là vấn đề được xã hội rất quan tâm.

Hiện nay, đa số người đồng tính đều phải chịu sự kỳ thị và phân biệt đối xử

của cả gia đình và xã hội thường là do truyền thống văn hóa, đạo lý. Sự kỳ thị tình

dục đồng tính thường xuất phát từ những người không quen biết hoặc không thân

thiết với người đồng tính. Nguyên nhân là do việc thiếu hiểu biết về người đồng tính

và tình dục đồng tính nên việc hai người cùng giới yêu nhau họ cho là bất bình

thường, chê bai và cho rằng có vấn đề. Một lý do nữa, người ta kỳ thị người đồng

tính vì người Việt Nam thường cho rằng một người sinh ra và lớn lên phải có gia

đình, lấy vợ lấy chồng, sinh đẻ con, trong khi đó hôn nhân những người đồng giới

không thể có con. Người ta lạ lùng khi hôn nhân cùng giới, không thể sinh con.

Biểu hiện của những kỳ thị này thường là dư luận qua những lời bàn tán, dèm pha

cho rằng đồng tính là trái với lẽ tự nhiên, là ăn chơi, là bệnh hoạn. Minh Hằng, một

les (lesbian - đồng tính nữ) ở Hà Nội chia sẻ: “Em nghe thấy nhiều người bàn tán

sau lưng, cho rằng mình là bệnh hoạn, là không bình thường nên mới như vậy chứ

làm gì có loại tình yêu như thế. Họ không hiểu được là bản thân em cũng đâu muốn

mình là người như vậy”.

Các bạn có lẽ cũng thấy sự kỳ thị và phân biệt đối xử từ gia đình và những

người thân thường mạnh mẽ hơn cả. Bằng tình thương và trách nhiệm của mình, các

22


thành viên trong gia đình thường dùng mọi cách để ngăn cấm khi biết con mình có

quan hệ đồng giới. Từ khuyên bảo, ngọt ngào tình cảm đến những biện pháp mạnh

mẽ như cấm ra ngoài, đánh đập, đưa đến bệnh viện chữa bệnh, thậm chí sử dụng

đông tây y kết hợp với tâm linh cúng bái cũng chỉ với mong muốn thay đổi thực

trạng đồng tính cho con.

Mặc dù hiện nay, qua truyền thông và mạng xã hội, mọi người có quan niệm

cởi mở cảm thông hơn về đồng tính, song tâm lý khó chấp nhận những điều bất

thường vẫn còn khá phổ biến. Đặc biệt là ở Việt Nam, những người lớn tuổi thường

khó chấp nhận nhóm đồng tính hơn là những người trẻ tuổi. Họ thường cho rằng

đồng tính là trái với tự nhiên, trái với thuần phong mỹ tục, trái với luân thường đạo

lý, với lẽ đời, nó là điều bất thường cần phải loại bỏ, trong khi những người trẻ tuổi

thường có cách nhìn cảm thông hơn…Người đồng tính cũng như mọi người bình

thường khác, họ có quyền yêu nhau và lấy nhau.

Sự kỳ thị phân biệt đối xử của cộng đồng có thể gây ra những tổn thương

nặng nề về tâm lý và sức khỏe cho những người đồng tính. Thậm chí đã có người

đồng tính có ý định hoặc hành vi tự tử. Bởi vậy, họ cần ở cộng đồng xã hội, những

người xung quanh sự chấp nhận và tôn trọng con người thực của mình.

Các bạn thân mến, tổ chức y tế thế giới đã coi “Tình dục đồng tính là

một khuynh hướng tình dục của một bộ phận dân cư trong cộng đồng, chúng

ta cần tôn trọng và đón nhận bình thường trong cuộc sống.”

Cảm ơn sự quan tâm theo dõi của quý vị và các bạn.

23


Bài 9: Tình dục đồng giới – có chấp nhận được không?



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là tình dục đồng giới, tại sao lại xảy ra tình

dục đồng giới và tình dục đồng giới có chấp nhận được hay không?


Những cái nhìn lệch lạc về đồng tính đã dẫn đến không ít những câu chuyện

đau thương. Là một học sinh lớp 10 ngoan ngoãn, học giỏi và được thầy cô, bạn bè

yêu quý, khi Minh phát hiện mình chỉ rung động trước các bạn đồng giới, em đã vô

cùng hoang mang. Khi ở lớp, em trở nên nhạy cảm với những va chạm thể xác với

các bạn nữ, cũng như cảm thấy lo lắng, né tránh khi chủ đề nói chuyện động chạm

đến vấn đề đồng tính. Em đã phải trải qua những ngày sống trong khủng hoảng, lo

sợ rằng bạn bè, người thân sẽ phát hiện và xa lánh, căm ghét em. Em chỉ có thể tìm

được sự an ủi khi chia sẻ trên những diễn đàn dành cho người đồng giới. Chỉ ở đây,

em mới cảm thấy mình được chấp nhận và tìm được những tiếng nói chung. Nhưng

giấy thì làm sao gói được lửa, trải qua 2 năm sống trong giấu giếm, bí mật, Minh đã

bị phát hiện khi chị gái em vô tình vào phòng và đọc được những dòng tâm sự của

em trên diễn đàn mạng xã hội. Sự phản đối gay gắt, thái độ hắt hủi, không chấp

nhận của người nhà đã đẩy Minh đến bờ vực tuyệt vọng, và em đã bỏ nhà ra đi.

Ngày nay, tình dục đồng giới – hay còn gọi là đồng tính đã không còn là chủ

đề quá mới lạ đối với xã hội hiện đại nữa. Theo một điều tra, có 90% người được

hỏi biết về đồng tính và 62% biết về việc sống chung như vợ chồng giữa hai người

cùng giới. Tuy nhiên, nhận thức và thái độ của cộng đồng đối với đồng tính vẫn còn

là vấn đề gây nhiều tranh cãi.

Tình dục đồng giới xuất phát từ nhiều nguyên nhân, do bẩm sinh hoặc do

tâm lý. Các nhà nghiên cứu đã từng cho rằng, đồng tính là do một bộ gen quy định.

Tuy nhiên, nghiên cứu của một nhóm nhà khoa học thuộc khu vực châu Á đã chỉ ra

rằng sự giống nhau về thiên hướng tình dục không tương ứng với sự giống nhau về

kiểu gen. Yếu tố kiểu gen nếu có thì nó đã bị các yếu tố khác nổi trội hơn lấn áp.

Nghiên cứu mới nhất vào tháng 6/2012 chỉ ra rằng, vùng đồ thị trên não của những

24


người đồng tính có sự khác biệt nhất định so với những người có xu hướng tình dục

khác giới.

Bên cạnh những nguyên nhân sinh học, các nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng,

ngoài trường hợp đồng tính bẩm sinh còn tồn tại đồng tính tâm lý. Đây là dạng đồng

tính phổ biến nhất hiện nay, thể hiện sự ngưng phát triển về mặt tâm lý và tính dục.

Nó được hình thành ngay từ nhỏ do sự tác động qua lại của các yếu tố sinh học, tâm

lý và xã hội, có thể là trước cả khi cá nhân có trải nghiệm về tình dục. Một trong

những nguyên nhân có thể là do cá nhân đã phải trải qua những sang chấn như tuyệt

vọng, bạo lực hay ám ảnh, ghen tuông dữ dội.

Hiện nay vẫn còn một số đông tin rằng, đồng tính là một dạng bệnh và có thể

điều trị. Tuy nhiên, Hiệp hội Tâm lý học Hoa Kỳ (APA) khẳng định: Đồng tính

không phải là bệnh mà chỉ là một biểu hiện của xu hướng tình dục. Khuynh hướng

tình dục của con người là điều không thể lựa chọn, nó được hình thành có tính liên

tục từ khi một cá nhân còn nhỏ cho đến tuổi đầu trưởng thành.

Đồng tính nam hay nữ, lưỡng tính hay dị tính đều là những khuynh hướng

bình thường và cần được tôn trọng như nhau. Việc bắt hoặc thuyết phục người đồng

tính thay đổi là điều không thể, một số người sẽ cảm thấy áp lực khi phải thay đổi,

cố gắng làm cái điều mà mình không thể, dẫn đến trạng thái bị stress hay tuyệt

vọng, thậm chí là tự tử. Chúng ta cần chuẩn bị cho mình nhận thức và thái độ đúng

đắn về tình dục đồng giới cũng như đứng lên chống lại những định kiến, hành động

sai lệch của một nhóm người trong xã hội về vấn đề này.

Chúng ta “Hãy tôn trọng tình dục đồng giới”, đó là thông điệp mà chúng

tôi muốn chia sẻ với các bạn trong bản tin này.


25


Bài 10: Là một người đồng tính, tôi phải làm sao?

Chào quý vị và các bạn !Mời quý vị và các bạn nghe chương trình phát thanh về chăm sóc sức khỏe

sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay : “Là một người đồng tính, tôi phải làm sao”?

Quý vị và các bạn thân mến, Lúc nhỏ, mẹ vẫn thường bảo tôi phải đi bên phải, đi như vậy sẽ ít bị xe cộ va

vào, người ta chỉ đi bên phải thôi chứ ai lại đi bên trái. Vậy mà, hiện tại tôi thấy mình như đang đi trái đường vậy, còn mọi người toàn đi bên phải.

Đi bên trái, đi bên cái ngã rẽ của cuộc đời, đôi khi tôi tưởng chừng mình chẳng biết đi về đâu. Người ta có thể công khai với giới tính của mình, người ta đi như vậy là phải đường, còn tôi thì đã sai, đi sai với cả quy luật tạo hóa, bởi tôi là người đồng tính. Tôi yêu mẹ nhất, người đã dạy bảo tôi từng chút một từ khi còn bé. Tôi vẫn nhớ như in những lần được trò chuyện tâm sự, mẹ vẫn khen con gái mẹ xinh xắn, đáng yêu, dường như mẹ rất hạnh phúc khi có tôi. Bên cạnh những lúc nghịch ngợm như một đứa con trai, chơi trò bắn bi, đá bóng, tôi cũng nữ tính đến lạ. Tôi thích vòng cổ, vòng tay, cũng thích chơi búp bê,…những món đồ mẹ mua cho. Nói chung, trong mắt mẹ và mọi người tôi là một đứa con gái chứ không phải người đồng tính.Tôi chỉ biết mình đi bên trái đường, đi bên ngã rẽ của số phận khi tôi chập chững bước chân vào giảng đường đại học. Đến với môi trường mới, tôi quen nhiều bạn hơn. Có bạn ở miền trung, miền nam, người ở miền núi, miền biển,..các bạn từ nhiều vùng khác nhau, tính cách mỗi người mỗi vẻ nhưng họ còn được là chính họ, còn tôi thì lo sợ, không dám nói cho ai biết dù là với mẹ.

Trong lớp, tôi ngồi gần một bạn nữ khá xinh xắn, bạn ý có nước da hơi trắng, khuôn mặt tròn trĩnh, đặc biệt là đôi mắt trong veo. Những ngày đầu, chúng tôi vẫn là bạn bình thường như hai đứa con gái. Dần dần, chẳng hiểu sao mà mỗi lần tiếp xúc tôi lại hơi có cảm giác khác lạ. Nhất là khi bạn ý nghỉ học. Thỉnh thoảng, tôi lại chạm phải ánh mắt của bạn nữ ấy. Ban đầu, tôi nghĩ nó chỉ là sự vô tình, bạn bè quý mến nhau nhưng càng ngày, tôi lại càng thấy tình cảm của mình dành cho cô gái ấy lớn hơn, trên cả mức bạn bè. Trong lớp, vì vẻ ngoài tôi hơi khác một chút, tôi cắt tóc con trai, hay đi giày thể thao, không mặc áo bó. Có lẽ vì vậy mà mọi người xa lánh nên ít bạn chơi với tôi. Chỉ có cô bạn ấy là luôn vui vẻ, nhiệt tình, chúng tôi thấy hợp nhau và dần trở thành đôi bạn thân thiết. Cô gái ấy vẫn không hay biết gì cả, còn tôi thì vẫn lặng lẽ dành cho cô ấy một tình cảm đặc biệt, mà tôi nghĩ đó là yêu đơn phương.

26


Nhưng điều khiến tôi dằn vặt, lo sợ nhất là khi mọi người biết tôi là người đồng tính, họ sẽ nghĩ gì, mọi người sẽ xa lánh, chẳng ai ở bên tôi. Mẹ và cả cô bạn gái mà tôi yêu mến sẽ rất sốc khi biết chuyện này, tôi không muốn mẹ phải buồn vì tôi. Tình yêu của tôi sẽ như thế nào, tôi thà có cô ý bên cạnh như một người bạn còn hơn để cô ấy xa tôi. Tôi phải làm sao đây? Tôi lên mạng tìm hiểu, đọc những chia sẻ của các bạn đồng tính thấy nhiều bạn cũng rơi vào hoàn cảnh như tôi hiện tại. Có những bạn đã lấy hết dũng cảm chia sẻ với bố mẹ, người tin cậy nhất. Ban đầu, họ rất sốc khi biết sự thật nhưng dần dần người ta cũng học cách chấp nhận vì dù sao đấy cũng là con cái mình, chối bỏ con cái có khác nào chối bỏ chính mình. Tuy nhiên, để đến được sự chấp nhận ấy có lẽ phải qua nhiều gian nan, và cả nước mắt. Có ông bố bà mẹ còn thậm chí cho con gái uống thuốc ngủ và quan hệ với bạn trai để những mong con họ thay đổi xu hướng tình dục, nhưng điều đó chỉ làm tình hình xấu đi hơn mà thôi. Cô con gái sẽ cảm thấy đau khổ khi bố mẹ không hiểu và thông cảm với mình. Điều đó còn gây nên những tổn thương tâm lý nặng nề hơn. “Tôi phải làm sao khi biết mình bị đồng tính” câu hỏi ấy cứ vang lên, mà tôi không có câu trả lời. Có lẽ, tôi nên chuẩn bị tâm lý để nói với người khác, người mà tôi tin tưởng nhất. Nhiều người đồng tính đã làm vậy. Họ còn tham gia vào các câu lạc bộ, tổ chức dành cho người đồng tính như mình. Đó sẽ là ngôi nhà thứ hai, nơi họ được yêu thương, chia sẻ, đồng cảm và xóa dần đi mặc cảm với xã hội. Mỗi người rồi cũng sẽ tự viết nên câu chuyện của đời mình nhưng đôi khi câu chuyện của chúng ta cũng sẽ bị chi phối bởi quy luật của tự nhiên.

Câu chuyện của những người đồng tính cũng vậy. Tạo hóa đem cho họ giới tính như thế nào, họ cần phải chấp nhận, bằng lòng với nó. Hạnh phúc cũng công bằng với tất cả, ai cũng có quyền nắm trong tay nó, với người đồng tính có lẽ để được hạnh phúc chúng tôi cần phải cố gắng nhiều hơn. “Hết mưa là nắng hửng lên thôi” mẹ vẫn thường nói với tôi mỗi khi tôi buồn chuyện gì. Câu nói ấy như tiếp thêm cho tôi nghị lực, sức mạnh lớn lao. Có lẽ, tôi nên nói chuyện với mẹ, mong mẹ sẽ thông cảm và hiểu cho tôi.

Quý vị và các bạn thân mến! Hãy bằng lòng với giới tính của mình. Dù bạn là đồng tính, lưỡng tính

hay dị tính thì bạn cũng không có lỗi trong việc này. Đó là thông điệp mà chúng tôi muốn chia sẻ với các bạn ngày hôm nay!

Cảm ơn sự chú ý lắng nghe của các bạn!

27


Bài 11: Các biện pháp tránh thai tuổi VTN



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là tránh thai ở vị thành niên.


Ở tuổi VTN, khi cơ thể phát triển, các bạn có những đặc điểm riêng về giới

tính. Các bạn có bạn thân khác giới, có những rung động đầu đời và có những tò mò

lứa tuổi. Do đó, các bạn rất dễ sa đà vào chuyện tình ái non nớt và dễ vượt quá giới

hạn dẫn đến mang thai ngoài ý muốn. Do không có kinh nghiệm và sự hiểu biết nên

khi được phát hiện ra thì thai đã lớn. Lúc này, phá thai rất nguy hiểm mà để sinh

con thì cũng nguy hiểm và phức tạp không kém. Sự căng thẳng vì bỗng dưng mang

thai và tìm cách phá thai ảnh hưởng xấu đến tinh thần và thể trạng của các bạn. Phá

thai dù ở lứa tuổi nào cũng có những ảnh hưởng nhất định đến sức khỏe. Ở lứa tuổi

vị thành niên, cơ thể chưa đủ trưởng thành về mặt thể chất, tinh thần và tâm lý xã

hội. Do đó, mang thai và phá thai ở lứa tuổi này sẽ có những hậu quả nặng nề, nguy

cơ tai biến cao. Mang thai ở lứa tuổi học trò rất dễ tạo ra những sự tổn thương,

khủng hoảng về tâm lý và học hành. Sự căng thẳng, lo lắng vì sợ cha mẹ, thầy cô,

bạn bè biết chuyện khiến vị thành niên rơi vào trạng thái tinh thần bất ổn và không

còn tâm trí để học hành. Như vậy, việc mang thai mang lại cho vị thành niên rất

nhiều phiền toái và nguy hiểm. Do đó, phòng tránh mang thai ngoài ý muốn đối với

lứa tuổi này là vô cùng quan trọng.

Cách phòng tránh tốt nhất là trì hoãn quan hệ tình dục lần đầu ở tuổi VTN.

Tuy nhiên, trong nhiều hoàn cảnh các bạn không thể trì hoãn việc này thì phải biết

lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp với lứa tuổi mình để tránh mang thai ngoài ý

muốn. Chương trình hôm nay xin giới thiệu với các bạn một số biện pháp tránh thai

an toàn và phù hợp với vị thành niên là những người chưa lập gia đình.

Biện pháp đầu tiên mà chúng tôi muốn giới thiệu là bao cao su. Bao cao su

tránh thai là một màng mỏng bằng cao su La-tex, là dụng cụ ngăn không cho tinh

dịch vào trong âm đạo để có thể dẫn đến có thai. BCS chẳng những có hiệu quả

tránh thai rất cao mà còn tránh được các bệnh lây qua đường tình dục khi dùng đúng

28


cách. Có hai loại BCS, loại cho nam giới và loại cho nữ giới. Hiện tại BCScho nam

giới được phổ biến vì dễ dùng, giá rẻ. Các bạn cần lưu ý xem hạn sử dụng trước khi

dùng. Mỗi BCS chỉ được sử dụng 1 lần, sử dụng ngay từ trước khi quan hệ tình dục.

Dùng BCS rất thuận tiện vì bạn có thể mua tại cửa hàng thuốc, có thể cất trong ví

hoặc túi quần để khi cần là có ngay.

Biện pháp thứ hai là dùng thuốc tránh thai hàng ngày dành cho các bạn nữ.

TTT có tác dụng ngăn không cho rụng trứng hàng tháng. Các bạn uống viên thuốc

đầu tiên vào ngày đầu của chu kỳ kinh nguyệt. Cứ như thế, mỗi ngày uống một viên

vào một giờ nhất định. Có hai loại vỉ 28 viên và 21 viên. Nếu vỉ thuốc có 28 viên

bạn uống liên tục, hết vỉ này đến vỉ khác. Còn với vỉ thuốc 21 viên thì uống hết vỉ

thuốc lại nghỉ 7 ngày, sau đó uống đến vỉ thuốc khác. Biện pháp này giúp bạn gái

chủ động phòng tránh thai nhưng không có tác dụng phòng chống các bệnh lây qua

đường tình dục. Biện pháp này cũng khó thực hiện đối với bạn gái hay quên vì phải

uống thuốc đều đặn hàng ngày mới có tác dụng tránh thai cao. Sử dụng BCS và

uống TTT hàng ngày là hai biện pháp tránh thai an toàn, phù hợp đối với VTN.

Trong trường hợp các bạn có quan hệ tình dục không an toàn cần phải uống thuốc

tránh thai khẩn cấp. Bạn cần uống viên tránh thai khẩn cấp càng sớm càng tốt, uống

ngay sau khi có quan hệ tình dục không an toàn hoặc chậm nhất là uống trong vòng

72 giờ sau khi quan hệ tình dục không được bảo vệ. Hiện thuốc tránh thai khẩn cấp

có 2 loại, loại uống 1 viên duy nhất và loại uống 2 viên, viên thứ hai cách viên thứ

nhất 12 giờ. Lưu ý các bạn, thuốc tránh thai khẩn cấp chỉ dùng trong trường hợp

khẩn cấp, thuốc có rất nhiều tác hại đối với sức khỏe. Không được coi thuốc tránh

thai khẩn cấp như thuốc tránh thai thường xuyên.


Hãy giữ gìn sự hồn nhiên, trong trắng của tuổi VTN bằng các hoạt động học

tập, vui chơi đầy bổ ích. Tuổi vị thành niên không nên có quan hệ tình dục vì cơ thể chưa phát triển hoàn thiện. Nếu không thể trì hoãn, hãy lựa chọn biện pháp tránh thai phù hợp để tránh mang thai vì mang thai sẽ mang đến nhiều nguy cơ cho sức khỏe, tinh thần, học tập và cả tính mạng. Đó là điều chúng tôi

muốn nói trong chương trình này.


29


Bài 12: Lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là không nên lạm dụng viên thuốc tránh thai

khẩn cấp.


Theo nhận định của các bác sĩ tại bệnh viện Phụ sản Hà Nội, giới trẻ ngày

nay coi thuốc tránh thai khẩn cấp là lựa chọn tối ưu sau mỗi lần quan hệ tình dục

không an toàn. Nhưng chính hiểu lầm đó đã khiến các bạn phải chịu những hậu quả

nặng nề do thuốc gây ra.

Có bạn gái phải quan hệ tình dục do bị ép buộc, có bạn gái quan hệ với người

mình yêu nhưng xong rồi mới sực nhớ ra là chưa dùng một biện pháp tránh thai nào.

Nỗi lo có thai ngoài ý muốn trong những trường hợp như vậy được giải tỏa bằng

một giải pháp đơn giản mà hiệu quả, đó là uống viên thuốc tránh thai khẩn cấp. Tuy

nhiên, thuốc tránh thai khẩn cấp cần phải được dùng đúng chỗ, đúng lúc mới có

hiệu quả. Đúng chỗ tức là trong những hoàn cảnh “khẩn cấp” như đã nêu ở trên, tức

là bất đắc dĩ mới phải uống chứ không phải trường hợp nào cũng cầu cứu đến thuốc

này. Đúng lúc là thuốc phải được uống trong vòng 72 giờ sau khi có quan hệ tình

dục và không uống quá 2 liều trong một tháng, tức là không uống quá 2 viên với

loại thuốc tránh thai 1 viên và 4 viên với loại thuốc tránh thai 2 viên. Thuốc tránh

thai khẩn cấp có chứa một lượng nội tiết tố cao hơn so với thuốc tránh thai thông

thường. Vì thế mà nó có thể gây ra các tác dụng phụ như chóng mặt, buồn nôn, nôn,

đau đầu, chảy máu giữa chu kỳ kinh nguyệt… Thế mà vẫn có nhiều bạn gái uống

thuốc thuốc tránh thai khẩn cấp như ăn kẹo.

Mai Phương là cô sinh viên năm thứ hai của một trường đại học. Từ khi vượt

rào với người yêu, cô coi thuốc tránh thai khẩn cấp như bùa hộ mệnh. Với Phương,

thuốc tránh thai khẩn cấp đúng là một phương pháp tránh thai tuyệt vời. Người yêu

của Phương không thích dùng bao cao su mà Phương thì lại rất ghét uống thuốc

hàng ngày. Mỗi khi quan hệ xong chỉ cần uống thuốc tránh thai khẩn cấp là xong,

chẳng phải lo lắng gì. Vô tình, Phương đã biến bản chất của thuốc từ “khẩn cấp”

30


thành “thường xuyên” và hồn nhiên với việc làm đó cho đến một hôm. Phương đã

uống thuốc tránh thai khẩn cấp đến lần thứ tư trong tháng. Không thể chịu đựng

được, Phương phải gọi taxi đưa đến bệnh viện. Bác sĩ chẩn đoán Phương bị ngộ độc

thuốc tránh thai khẩn cấp do uống quá liều.

Còn Hoa, một bạn gái cùng tuổi với Phương thì lại ở trong tình thế dở khóc,

dở cười. Sau khi quan hệ với bạn trai, Hoa đã uống thuốc tránh thai khẩn cấp mua ở

một hiệu thuốc nhỏ gần trường học. Yên tâm như vậy là an toàn, Hoa không hề nghĩ

rằng sau lần đó cô đã mang một mối tình con đang lớn dần. Hoa chỉ giật mình khi

nhận thấy người mệt mỏi, buồn nôn và đã quá ngày kinh một tuần. Nhìn que thử

hiện lên hai vạch đỏ, Hoa không tin ở mắt mình. Bởi Hoa đã uống thuốc đủ liều và

uống ngay sau khi quan hệ, thế mà vẫn có thai. Trường hợp của Hoa có thể giải

thích theo hai cách. Một là bạn ấy mua phải thuốc giả bởi trên thị trường đang lưu

hành khá nhiều thuốc giả chứ không chỉ là thuốc tránh thai khẩn cấp. Hai là với bạn

ấy, thuốc không phát huy tác dụng bởi hiệu quả của thuốc tránh thai khẩn cấp không

phải là 100%, có thể Hoa ở trong số vài phần trăm còn lại. Theo các chuyên gia sản

phụ khoa, nếu lạm dụng thuốc tránh thai khẩn cấp, sẽ bị nhờn thuốc. Nghĩa là, càng

sử dụng nhiều lần thì hiệu quả tránh thai của thuốc càng giảm. Về lâu dài, việc lạm

dụng loại thuốc này sẽ hạn chế sự phát triển và rụng trứng, niêm mạc tử cung sẽ bị

teo lại, trứng không làm tổ được, có thể dẫn tới vô sinh.


Thuốc tránh thai khẩn cấp là loại thuốc chỉ dùng trong tình huống khẩn

cấp khi có quan hệ tình dục không an toàn, hoặc bị cưỡng bức tình dục.

Không sử dụng thuốc tránh thai khẩn cấp như một biện pháp để tránh

thai thường xuyên.

Cảm ơn các bạn đã chú ý lắng nghe!

31


Bài 13: Mang thai và phá thai ở lứa tuổi Vị thành niên



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là mang thai và phá thai ở tuổi vị thành

niên.

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, Việt Nam là nước có tỷ lệ nạo phá thai ở tuổi

VTN cao nhất Đông Nam Á và đứng thứ 5 trên thế giới. Mặc dù tỷ lệ nạo phá thai ở

Việt Nam trong 10 năm trở lại đây giảm, nhưng tỷ lệ nạo phá thai ở trẻ VTN, thanh

niên lại có dấu hiệu gia tăng, chiếm hơn 20% các trường hợp nạo phá thai.

Mang thai ở tuổi vị thành niên ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và sự phát triển

tâm lý của bạn gái. Linh là một trường hợp như vậy. Là học sinh lớp 9, Linh không

chăm học mà chỉ kiếm cớ học thêm để đi chơi. Cha mẹ Linh yên tâm là con mình

vẫn ngoan và học giỏi như trước đây. Họ không hề biết điều gì đang xảy ra với cô

bé. Mỗi khi Linh cần gì đều được cha mẹ đáp ứng kịp thời.

Rồi Linh tham gia vào một nhóm bạn chuyên hẹn hò nhau đi chơi vào dịp

cuối tuần. Trong nhóm đó có Phong, theo giới thiệu là sinh viên một trường đại học.

Phong giỏi tán tỉnh và chiều chuộng Linh nên cô bé dễ dàng nhận lời yêu. Rồi

chuyện gì đến cũng đã đến. Linh và Phong đã ăn trái cấm rất nhiều lần. Sau vài

tháng, Linh phát hiện thấy cơ thể có nhiều dấu hiệu khác lạ nên nói với Phong. Anh

chàng có vẻ kinh nghiệm liền đi mua que thử. Khi kết quả hiện lên hai vạch, Phong

tái cả mặt còn Linh thì sợ hãi vô cùng. Từ sau hôm đó, Phong cắt đứt liên lạc với

Linh. Mệt mỏi vì mang thai, lo lắng vì sợ bố mẹ biết, cô bé luôn ở trong tâm trạng

hoang mang. Linh muốn đến lớp nhưng lại ngại các bạn, chỉ cần một đứa biết thì

chuyện sẽ bị lan truyền rất nhanh. Nghĩ đến khi bụng to lên và phải sinh con, Linh

thấy thật kinh khủng. Mỗi ngày qua đi với Linh là một ngày nặng nề.

Các bạn thấy đó, việc mang thai đã lấy đi của Linh sự hồn nhiên trong sáng

tuổi học trò. Ở tuổi vị thành niên, cơ quan sinh sản chỉ mới khởi động, chưa sẵn

sàng cho quan hệ tình dục và mang thai. Vì thế, có rất nhiều rủi ro về sức khỏe đang

rình rập Linh ở phía trước. Mang thai khi cơ thể chưa phát triển hoàn thiện có thể

dẫn đến sảy thai, đẻ non, đẻ khó…, thậm chí có thể tử vong. Linh không nhận biết

32


được điều ấy, cô bé chỉ mong thoát ra khỏi tình cảnh này càng sớm càng tốt mà

thôi.

Trong khi rối trí, Linh vào mạng tìm hiểu và quyết định tự xử lý bằng cách

mua thuốc uống để phá thai. Thật may cho em, cô bán thuốc đã hỏi han và khuyên

Linh nên nói với mẹ. Cô ấy bảo phá thai cần phải thận trọng để không dẫn đến các

tai biến về sau. Các tai biến có thể là viêm nhiễm buồng tử cung, buồng trứng, ống

dẫn trứng. Nặng hơn có thể tắc ống dẫn trứng, dính tử cung, vô sinh. Cô bán thuốc

cũng khuyên Linh không nên tự ý phá thai ở các cơ sở y tế tư nhân mà phải đến

bệnh viện. Thấy Linh có vẻ lưỡng lự, cô bảo em đưa số điện thoại của mẹ để cô nói

chuyện này. Ngày hôm sau, mẹ đã nghỉ làm và đưa Linh đến Bệnh viện Phụ sản để

phá thai. Bác sĩ cho biết vì thai còn nhỏ nên việc phá thai dễ dàng hơn. Mặt khác,

phá thai tại bệnh viện có độ an toàn cao nên có thể giảm được những biến chứng về

sinh sản sau này.

Qua đây, Linh càng thấm thía sự quá đà của mình để dẫn tới hậu quả nặng nề

mà em đã phải trải qua. Hậu quả này không chỉ mình em mà cả cha mẹ cũng phải

gánh chịu. Cha mẹ Linh cũng đã nhận ra chỉ vì sự thiếu quan tâm đến con đã xảy ra

chuyện đau lòng. Họ dành nhiều thời gian để chăm sóc con chu đáo hơn.

Tuổi vị thành niên hãy sống hồn nhiên vô tư, đúng với lứa tuổi trong sáng

của mình. Không nên có quan hệ tình dục và mang thai ở tuổi vị thành niên vì

việc đó dễ dẫn đến các tai biến nguy hiểm. Các bạn gái lỡ có thai cần đến các cơ

sở y tế chuyên khoa sản để được hướng dẫn và thực hiện phá thai an toàn. Đó là

bệnh viện phụ sản tuyến trung ương hoặc bệnh viện phụ sản tuyến tuyến tỉnh/thành

phố, khoa sản bệnh viện tuyến quận/huyện hoặc khoa sản bệnh viện tuyến

tỉnh/thành phố.

Đó là những điều chúng tôi muốn chia sẻ trong bản tin này.


33


Bài 14: Phá thai bằng thuốc


Mời quý vị và các bạn theo dõi chương trình phát thanh về chăm sóc sức

khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là phá thai bằng thuốc.


Mang thai là niềm hạnh phúc của tất cả những người phụ nữ nhưng mang

thai ngoài ý muốn lại khiến cho chị em rất lo lắng. Nếu không thể giữ thai, chị em

cần lựa chọn biện pháp phá thai an toàn. Trong các phương pháp phá thai, phá thai

bằng thuốc hay còn gọi là phá thai nội khoa được nhiều người lựa chọn bởi không

cần phải can thiệp bằng thủ thuật. Phá thai bằng thuốc được thực hiện ở tất cả các

cơ sở y tế công lập và tư nhân có đủ điều kiện và được cấp có thẩm quyền cho phép,

do bác sĩ được đào tạo khám và chỉ định. Tuyệt đối không được tự ý phá thai bằng

thuốc để tránh nguy cơ có thể dẫn đến tử vong. Phá thai bằng thuốc đạt hiệu quả

94% ở bệnh viện (vẫn có thể thất bại), tỷ lệ biến chứng không nhỏ, thậm chí tử vong

nếu dùng sai chỉ định và không được theo dõi, cấp cứu kịp thời.

Vì không hiểu biết về phương pháp phá thai bằng thuốc mà chị Hoa suýt nữa

phải trả giá bằng mạng sống của mình. Chị là cô nuôi dạy trẻ ở một khu công

nghiệp của tỉnh A. Chị có người yêu là công nhân trong khu công nghiệp đó. Khi

thấy chậm kinh hơn một tuần, chị dùng que thử thai thấy hiện lên hai vạch. Hoa rất

lo lắng vì hoàn cảnh hiện tại chưa thể cưới xin gì mà mọi người biết được thì không

còn mặt mũi nào. Chị không dám đến bệnh viện để phá thai mà chỉ dám lên mạng

tìm hiểu cách phá thai nào nhẹ nhàng nhất, không phải đến bác sĩ. Chị mừng rơn khi

thấy có thể phá thai bằng thuốc, vừa không đau đớn lại không ai biết. Không thể

chờ đợi, Hoa đã đi mua một loại thuốc để phá thai mà với chị đó là “thần dược”.

Uống thuốc được hai chục phút, Hoa thấy đau bụng và ra máu. Tưởng rằng đó là

dấu hiệu bình thường nên Hoa vẫn đi làm và yên trí chờ đợi. Gần một ngày máu ra

quá nhiều, Hoa bị ngất đi tại nơi làm việc. Các chị em đồng nghiệp vội vàng đưa chị

đến bệnh viện cấp cứu. Bác sĩ đã phải truyền máu và nhanh chóng hút thai để cấp

cứu cho chị.

Chị Hoa rùng mình khi nhớ lại chuyện đã qua. Tưởng rằng ai cũng có thể

phá thai bằng thuốc, uống thuốc xong là thai ra và mọi chuyện trở lại bình thường.

Chị đã không tính đến chuyện phải uống thuốc đúng cách và phải được y bác sĩ sản

34


khoa theo dõi sau khi uống thuốc phá thai. Bên cạnh đó, nhiều trường hợp bị chống

chỉ định phá thai bằng thuốc như thai ngoài tử cung, đang mang vòng, dùng

corticoid kéo dài, có tiền sử băng huyết, vết mổ cũ, thiếu máu, có bệnh về tim mạch,

thận, hen phế quản… Người muốn phá thai có một trong các yếu tố chống chỉ định

không được áp dụng biện pháp này.

Phá thai bằng thuốc chỉ được áp dụng khi thai dưới 42 ngày tuổi và thai đã

nằm trong tử cung. Mà điều này thì chị em không thể biết được, phải được bác sĩ

sản khoa khám. Khi xác định chắc chắn thai đã nằm trong tử cung mới được dùng

thuốc. Sau khi uống thuốc, chị em cần được theo dõi tại cơ sở y tế và chỉ được về

nhà khi bác sĩ cho phép. Các biến chứng có thể gặp khi phá thai bằng thuốc là băng

huyết, sót thai hoặc sót rau; chảy máu nhiều và kéo dài, đau bụng nhiều trong quá

trình gây sảy thai hoặc có thể bị tác dụng phụ của thuốc như buồn nôn, ớn lạnh, sốt.

Do đó, chị em cần theo dõi diễn biến quá trình ra máu, có bất kỳ dấu hiệu nào cần

thông báo ngay cho bác sĩ để được hướng dẫn cách xử trí kịp thời.

Dù không can thiệp thủ thuật nhưng phá thai bằng thuốc vẫn có nguy cơ

nhiễm khuẩn đường sinh dục khá cao. Nguyên nhân là do trong quá trình phá thai

bằng thuốc, thai phụ ra máu lâu hơn, tạo môi trường thuận lợi cho nhiễm khuẩn

huyết, có thể gây tử vong. Bên cạnh đó, đôi khi phá thai bằng thuốc bị thất bại nên

phải tiếp tục can thiệp bằng thủ thuật. Phương pháp phá thai bằng thuốc chỉ an toàn

khi người cung cấp dịch vụ là các cán bộ y tế đã được đào tạo và có đủ kỹ năng

thực hiện phương pháp phá thai này. Cần thực hiện trước ngày thứ 42 của thai kỳ để

đảm bảo an toàn trong quá trình phá thai bằng thuốc.


Phá thai bằng thuốc là một trong những sự tiến bộ của y học khiến cho quá

trình phá thai diễn ra dễ dàng, không phải can thiệp thủ thuật. Tuy nhiên, để thực

hiện biện pháp này, cần phải được bác sĩ thăm khám và chỉ định.

Tuyệt đối không được tự ý phá thai bằng thuốc mà phải có bác sỹ được đào tạo khám, chỉ định mới được thực hiện phá thai bằng thuốc.


35


Bài 15: Hậu quả của phá thai không an toàn



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là hậu quả của nạo phá thai

không an toàn.

Khi mang thai mà không muốn sinh con, các bạn nữ chỉ còn cách phá thai. Ở

vào tình cảnh mong muốn thoát khỏi thai nghén càng nhanh càng tốt, các bạn

thường bỏ qua yếu tố an toàn. Sợ người khác biết chuyện nên các bạn tìm đến các

cơ sở phá thai chui hoặc tự mình thực hiện việc này. Như vậy, các bạn đã thực hiện

phá thai không an toàn. Hậu quả là có thể dẫn đến các biến chứng vô cùng nguy

hiểm như chảy máu âm đạo, rách cổ tử cung, nhiễm trùng tử cung. Phá thai không

an toàn có thể gây chết người.

Xuân là một cô gái ngoan và học giỏi, từ tỉnh ngoài về học ở một trường đại

học ở Hà Nội. Xuân có bạn trai là sinh viên trường bên cạnh. Hai người luôn quấn

quýt bên nhau và đã vượt quá giới hạn vì không kiềm chế được ham muốn bản thân.

Khi biết mình có thai, Xuân rất lo lắng. Không dám kể với ai, Xuân chỉ dám tâm sự

với Thảo là cô bạn thân cùng phòng. Thảo khuyên Xuân nên đi bệnh viện phá thai

nhưng Xuân không đồng ý. Xuân sợ mọi người biết thì xấu hổ chỉ có chết. Rồi một

hôm, Xuân tìm được một địa chỉ phá thai nghe nói là rất uy tín. Xuân nhờ Thảo đưa

tới chỗ đó. Thương bạn, Thảo mượn xe đưa Xuân đi. Phòng phá thai ở trong một

ngõ nhỏ, khá ẩm thấp. Bà chủ phòng khám nói rằng nơi đây chuyên phục vụ cho

các cô gái lỡ dở nên độ bí mật rất cao. Chỉ cần có thế là Xuân yên tâm rồi. Giải

quyết xong, Xuân về đi học bình thường, cứ tưởng đã êm mọi chuyện. Nào ngờ hai

ngày sau Xuân thấy đau bụng dữ dội, máu ra nhiều. Vì Xuân và Thảo cố giấu nên

các bạn cùng phòng không ý thức được mức độ nguy hiểm mà cứ nghĩ cô đang

trong ngày đèn đỏ. Cho đến lúc Xuân ngất đi, Thảo mới nói cho các bạn biết chuyện

và cả phòng nhanh chóng gọi xe đưa Xuân đi cấp cứu. Bác sĩ chẩn đoán Xuân bị

nhiễm trùng máu. Nguyên nhân là do Xuân đã phá thai ở cơ sở không đảm bảo kỹ

thuật nên bị sót rau, vi khuẩn xâm nhập vào tử cung gây nhiễm trùng nặng. Bệnh

viện hết sức cứu chữa nhưng cô vẫn không qua khỏi. Thế là chỉ vì những phút dại

36


dột mà Xuân đã phải đổi cả mạng sống của mình. Không còn nữa những ngày sinh

viên tươi đẹp. Không còn nữa những ước mơ bên giảng đường. Nếu Xuân đến phá

thai tại cơ sở y tế chuyên khoa sản có uy tín thì chuyện đã khác. Khi việc phá thai

diễn ra an toàn, Xuân hoàn toàn có thể trở lại bình thường để có cơ hội rút kinh

nghiệm cho sai lầm của mình.

Các bạn ạ, mang thai ngoài ý muốn mang đến nhiều điều phiền toái cho các

bạn nữ. Nhưng nếu có quyết định phá thai, các bạn cần sáng suốt lựa chọn

những địa chỉ tin cậy để được phá thai an toàn. Đó là bệnh viện phụ sản tuyến

trung ương hoặc bệnh viện phụ sản tuyến tỉnh/thành phố, khoa sản bệnh viện tuyến

quận/huyện hoặc khoa sản bệnh viện tuyến tỉnh/thành phố. Điều này giúp đảm bảo

cho sức khỏe của bạn và tránh những rủi ro đáng tiếc về khả năng sinh sản sau này.

Và hơn tất cả là sự an toàn cho tính mạng của bạn.

Đó là những điều chúng tôi muốn chia sẻ trong bản tin này.


37


Bài 16: Bệnh lây truyền qua đường tình dục



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là bệnh lây truyền qua đường

tình dục.


Bệnh lây truyền qua đường tình dục là các bệnh lây truyền được truyền từ

người này sang người khác qua quan hệ tình dục. Những bệnh lây truyền qua đường

tình dục hay gặp là: trùng roi, nấm sinh dục, lậu, giang mai, viêm gan B,

HIV/AIDS.

Biểu hiện thường gặp ở bệnh lây truyền qua đường tình dục là bộ phận sinh

dục bị sưng, nóng, đỏ, đau, chảy mủ, có vết loét, ngứa; người bệnh có thể đái buốt,

đái rắt, nước đái có mủ hoặc máu. Các dấu hiệu bệnh ở nam giới thường biểu hiện

rầm rộ. Dấu hiệu bệnh ở nữ giới thường lặng lẽ hơn, có thể đau vùng bụng dưới do

bị viêm tiểu khung.

Theo ước tính của các chuyên gia y tế thì hàng năm có khoảng gần 1 triệu

trường hợp người bệnh mới mắc các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Bệnh làm

ảnh hướng đến sức khỏe và chất lượng sinh sản, chất lượng cuộc sống, tăng khả

năng lây nhiễm HIV. Bệnh có thể gây chít hẹp niệu đạo, tiểu buốt, tiểu rắt, bí tiểu;

có thể dẫn đến ung thư âm hộ, cổ tử cung, dương vật; có thể gây sảy thai, sinh non,

sinh ra trẻ nhẹ cân. Bệnh có thể truyền từ mẹ sang con trong quá trình sinh đẻ dẫn

đến trẻ bị mù lòa, thiểu năng trí tuệ.

Để phòng bệnh lây truyền qua đường tình dục, cần sử dụng bao cao su đúng

cách cho tất cả các lần quan hệ tình dục. Thường xuyên vệ sinh vùng kín đúng cách.

Hãy đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để được khám và điều trị kịp thời khi có dấu

hiệu nghi ngờ mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục. Việc ngại khám bệnh có thể

dẫn đến hậu quả nặng nề như bạn Minh trong câu chuyện sau đây. Minh là công

nhân ở khu công nghiệp X. Trong một lần liên hoan, nghe các bạn rủ nên Minh đã

quan hệ tình dục với một cô tiếp viên nhà hàng. Sau đó, Minh thấy cậu nhỏ của

mình có vết loét và hơi ngứa, cậu đã tự mua thuốc bôi ngứa về bôi nhưng không

38


thấy đỡ. Vết loét có vẻ rộng ra, chảy nước khiến Minh rất lo lắng. Minh cũng nghĩ

đến lần quan hệ với cô tiếp viên nhưng chỉ có một lần thôi làm sao mà mắc bệnh

được. Chàng trai trẻ cứ tự mình mò mẫm để chữa bệnh mà không dám hỏi ai, càng

không dám đến bệnh viện để khám. Chỉ đến khi các dấu hiệu ngày càng rầm rộ

khiến Minh không thể chịu nổi, cậu ta mới xin phép nghỉ làm để đi khám bệnh. Sau

khi khám và cho làm xét nghiệm, bác sĩ chẩn đoán Minh bị bệnh lậu là bệnh lây

truyền qua đường tình dục. Do bệnh của Minh đã tiến triển phức tạp, lại được chữa

một cách tùy tiện nên khá nặng, việc điều trị tốn kém và mất thời gian. Nhưng cũng

còn may cho Minh được phát hiện và điều trị bệnh kịp thời vì bệnh này có thể chữa

khỏi, nếu chẳng may bị lây truyền HIV thì còn kinh khủng hơn nhiều. Theo bác sĩ

thì chỉ cần quan hệ tình dục với người có bệnh một lần là đã có thể bị lây truyền

bệnh chứ không cần nhiều lần. Bác sĩ cũng nhắc Minh không nên quan hệ tình dục

với các đối tượng có nguy cơ cao như gái mại dâm, tiếp viên nhà hàng.

Các bạn ạ,

Bệnh lây truyền qua đường tình dục không chừa một ai nếu có quan hệ tình

dục không an toàn. Vì thế, cần thực hiện tốt các biện pháp phòng tránh mắc bệnh.

Đó là chỉ quan hệ tình dục với một bạn tình và phải thực hiện quan hệ tình dục an

toàn bằng cách dùng bao cao su cho tất cả những lần quan hệ. Từ câu chuyện của

bạn Minh, VTN/TN chưa có gia đình cũng có thể rút kinh nghiệm cho mình.

Hãy đi khám ngay khi bạn có dấu hiệu của bệnh lây truyền qua đường

tình dục để được các bác sỹ có chuyên môn xác định bệnh và điều trị kịp thời.


39


Bài 17: Một số lưu ý về bệnh lây truyền qua đường tình dục



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là một số lưu ý về bệnh lây

truyền qua đường tình dục.


Theo báo cáo của Tổ chức y tế Thế giới, bệnh lây truyền qua đường tình

dục gồm khoảng 20 loại bệnh, là những căn bệnh nguy hiểm, ảnh hưởng tới sức

khỏe nói chung và sức khỏe sinh sản nói riêng của người bệnh. Ở nước ta, mỗi năm

có từ 800 nghìn đến trên 1 triệu trường hợp mắc các bệnh lây truyền qua đường tình

dục. Bài phát thanh này chủ yếu cung cấp thông tin để các bạn có sự hiểu biết đúng

đắn, tránh hiểu lầm về bệnh lây truyền qua đường tình dục.

Nếu hỏi bạn những người nào có thể mắc bệnh lây truyền qua đường tình

dục, hẳn bạn sẽ chỉ một nhóm đối tượng nào đó mà thôi. Điều này không đúng. Bất

kỳ ai có quan hệ tình dục không an toàn đều có nguy cơ mắc bệnh lây truyền qua

đường tình dục. Bệnh lây truyền qua đường tình dục không phân biệt giới tính,

chủng tộc, tầng lớp xã hội. Tuy nhiên, những người trẻ tuổi có khả năng quan hệ

tình dục dễ dàng và quan hệ tình dục với nhiều người có khả năng mắc bệnh lây

truyền qua đường tình dục cao hơn so với những người khác. Có cả những trường

hợp oan ức khi người bệnh là người đứng đắn, chung thủy mà vẫn mắc bệnh lây

truyền qua đường tình dục từ chồng, vợ hoặc bạn tình.

Nếu bạn cho rằng người không quan hệ tình dục không thể mắc bệnh lây

truyền qua đường tình dục thì sẽ là sai lầm. Bởi nhiều bệnh lây truyền qua đường

tình dục không lây qua hoạt động tình dục mà lây qua việc tiếp xúc ngoài da như

bệnh Herpes sinh dục. Điều này giải thích tại sao một số người dùng bao cao su

đúng cách khi quan hệ tình dục mà vẫn lây bệnh.

Phần đông chị em cho rằng không cần kiểm tra các bệnh lây truyền qua

đường tình dục trong thời kỳ thai nghén. Tuy nhiên đây lại là việc làm cần thiết

không thể bỏ qua. Bởi bệnh lây truyền qua đường tình dục có thể lây truyền từ mẹ

sang con trong khi mang thai, sinh con, hoặc sau khi em bé được sinh ra. Bệnh lây

40

http://www.blogsuckhoe.com/tag/herpes-sinh-duc

http://www.blogsuckhoe.com/tag/quan-he-tinh-duc



http://www.blogsuckhoe.com/tag/benh-lay-truyen-qua-duong-tinh-duc

http://www.blogsuckhoe.com/tag/benh-lay-truyen-qua-duong-tinh-duc

http://www.blogsuckhoe.com/tag/tinh-duc

http://www.blogsuckhoe.com/tag/tinh-duc


truyền qua đường tình dục của người mẹ ảnh hưởng xấu đến thai nhi và trẻ sơ sinh.

Bệnh có thể dẫn đến thai chết lưu, sinh con nhẹ cân, các vấn đề về thần kinh, mù

mắt, bệnh gan và nhiều bệnh nhiễm trùng. Nếu thai phụ được khám kiểm tra và điều

trị bệnh kịp thời sẽ giúp cho trẻ sinh ra tránh mắc những căn bệnh do lây truyền qua

đường tình dục từ mẹ.

Bệnh lây truyền qua đường tình dục không phải là bệnh miễn dịch mà bạn có

thể mắc một bệnh lây truyền qua đường tình dục nhiều lần nếu không biết phòng

tránh. Điều đó sẽ xảy ra nếu bạn chủ quan. Hãy coi lần mắc bệnh lây truyền qua

đường tình dục của mình là bài học nhớ đời để có biện pháp bảo vệ cho mình và

cho bạn tình của mình. Hãy nhớ rằng nguy cơ tái phát bệnh lây truyền qua đường

tình dục rất cao. Không chỉ tái phát, người bệnh còn có nguy cơ mắc thêm một căn

bệnh lây truyền qua đường tình dục khác nữa. Khi đó, việc chữa trị và diễn biến của

bệnh sẽ trở nên phức tạp hơn nhiều.

Rất nhiều người cho rằng chỉ ai có dấu hiệu bệnh mới cần chữa trị. Quan

niệm sai lầm đó là một trong những nguyên nhân khiến một người mắc bệnh lây

truyền qua đường tình dục đã được chữa khỏi mà bệnh vẫn xuất hiện nhiều lần.

Thực tế, có nhiều bệnh lây truyền qua đường tình dục cần phải điều trị bệnh cho cả

hai người mới triệt để. Vì vậy, hãy thực hiện khi bác sĩ yêu cầu đưa bạn tình đi

khám. Làm như vậy không chỉ tránh tác hại do bệnh gây ra cho bản thân bạn mà

còn tránh cho cả hai người và không để bệnh có cơ hội tái phát.

Các bạn ạ,

Bất cứ người nào cũng có khả năng mắc bệnh lây truyền qua đường tình dục

nếu có quan hệ tình dục không an toàn. Bệnh lây truyền qua đường tình dục gây ảnh

hưởng xấu đến sức khỏe và tinh thần của người bệnh, có thể tái phát nếu điều trị

không triệt để và trong nhiều trường hợp phải điều trị cho cả hai người.

Sống thủy chung. Chỉ quan hệ tình dục với một bạn tình, dùng bao cao

su đúng cách khi quan hệ tình dục là những biện pháp tốt nhất để bảo vệ mình

không bị các bệnh lây truyền qua đường tình dục.


41


Bài 18: Các dịch vụ chăm sóc SKSS thân thiện đối với VTN/TN



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề ngày hôm nay là Các dịch vụ chăm sóc

SKSS thân thiện đối với VTN/TN.

Tốt nghiệp cấp 3, do điều kiện gia đình khó khăn nên Trang Nhung xin vào

khu công nghiệp Bình Dương làm công nhân. Sau thời gian bỡ ngõ, Nhung làm

quen được với môi trường mới, cũng tại đây Nhung tìm được người yêu. Sau một

thời gian tìm hiểu, đôi bạn quyết định chung sống với nhau để có điều kiện chăm

sóc cho nhau và cùng tiết kiệm tiền để lo cho đám cưới. Nhưng khi chung sống với

nhau Nhung mới thấy có nhiều chuyện bất cập, bạn trai Nhung rất hay ghen và ích

kỷ, anh không muốn Nhung gặp gỡ, nói chuyện với những người con trai khác, cho

dù đó là bạn cùng xưởng. Anh lúc nào cũng chỉ biết đòi hỏi “chuyện ấy” cho dù

nhiều lúc Nhung không muốn hay những lúc Nhung mệt mỏi, anh cũng không chịu

dùng biện pháp tránh thai mà cho rằng việc đó là Nhung phải lo. Nhung thấy mình

thường trong trạng thái mệt mỏi, không thoải mái tuy nhiên cô cũng không biết

phải giải quyết vấn đề ra sao! Cô bạn thân khuyên Nhung hãy đi gặp bác sỹ để xin

tư vấn nhưng Nhung thấy rất ngại khi phải kể chuyện riêng tư của mình cho người

lạ, cô sợ người ta lại đánh giá mình không tốt, sống thử trước hôn nhân... Trong

một lần công ty tổ chức tư vấn, khám và kiểm tra sức khoẻ sinh sản, Nhung để ý

thấy rất nhiều người vào góc tư vấn để hỏi chuyện. Nhung lấy hết can đảm để gặp,

tâm sự với chuyên gia câu chuyện của mình và cô được chuyên gia tư vấn hỗ trợ

tìm cách tháo gỡ những khó khăn mà cô đang đối mặt. Thì ra việc tư vấn cũng hết

sức riêng tư và bí mật và chuyên gia thì thân thiện dễ chia sẻ chứ không như Nhung

nghĩ.

Các bạn biết không, sức khoẻ nói chung và sức khoẻ sinh sản nói riêng luôn

có mối liên quan đối với chất lượng dân số. Tuổi vị thành niên là thời kỳ phát triển

đặc biệt, xảy ra hàng loạt những biến đổi nhanh chóng về cơ thể, về tâm sinh lý, về

các mối quan hệ xã hội… Ở giai đoạn này, cơ thể của các em vẫn còn phát triển để

hoàn thiện và chuẩn bị cho chức năng sinh sản sau này, nên cần phải được chăm sóc

42


tốt. Tuy nhiên chăm sóc SKSS VTN/TN là một công việc phức tạp và tế nhị. Chăm

sóc SKSS VTN/TN không chỉ là nhiệm vụ của ngành y tế, mà đòi hỏi cả xã hội, các

tổ chức chính quyền, đoàn thể, nhà trường và gia đình cùng phối hợp thực hiện.

Chăm sóc SKSS VTN/TN sẽ giúp hướng các em vào một lối sống lành mạnh,

hướng các em đến những suy nghĩ, đánh giá, lựa chọn đúng đắn trong tình bạn, tình

yêu, không mắc phải những sai lầm đáng tiếc ảnh hưởng đến hạnh phúc và tương lai

cả đời sau này.

Cùng với sự phát triển của xã hội, nhu cầu được chăm sóc, chia sẻ về thể

chất và tinh thần ở lứa tuổi này ngày càng cao. Dịch vụ chăm sóc SKSS thân thiện

cho VTN/TN bao gồm cả dịch vụ y tế và dịch vụ xã hội. Hiện nay, trên cả nước đã

có các điểm cung cấp dịch vụ chăm sóc SKSS thân thiện cho VTN/TN bao gồm:

chăm sóc về tinh thần như tư vấn về sức khoẻ, dinh dưỡng, cách ứng xử trong cuộc

sống và chăm sóc thể chất như khám, kiểm tra, điều trị các vấn đề liên quan đến sức

khỏe sinh sản, đến bộ máy sinh sản, tư vấn phá thai an toàn và chăm sóc sau phá

thai..... Các điểm cung cấp dịch vụ này được lồng ghép trong các cơ sở y tế như các

bệnh viện đầu ngành, trung tâm chăm sóc sức khoẻ sinh sản, cơ sở y tế tuyến huyện

- tuyến xã hay trung tâm của các tổ chức xã hội. Khi đến đây VTN/TN được đón

tiếp chu đáo, được bảo đảm bí mật riêng tư và được giúp đỡ từ việc tư vấn đến nhận

dịch vụ sẽ thực hiện đảm bảo tính riêng tư, an toàn. Tại đây, ngoài các bác sỹ có

chuyên môn chuyên ngành VTN/TN còn gặp những tư vấn viên đồng đẳng để có

thể giúp các em ổn định tâm lý, chia sẻ những vấn đề “tế nhị”, khó nói. Các em sẽ

cảm thấy yên tâm khi tìm đến nơi này để tìm kiếm sự hỗ trợ cho bản thân từ sức

khoẻ đến tinh thần.


Chăm sóc sức khoẻ sinh sản là quyền lợi chính đáng, là việc làm cần

thiết của mỗi người .

VTN/TN không nên e ngại khi đến các dịch vụ chăm sóc SKSS thân

thiện cho mình và bạn bè.

Cảm ơn quý vị và các bạn đã chú ý lắng nghe.

43


Bài 19: Quyền được chăm sóc SKSS/ SKTD của VTN/TN (phần 1)



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là “Những quyền của VTN

trong việc chăm sóc SKSS/SKTD”.

Quý vị thân mến,

Ngày nay, trong công cuộc đổi mới cùng với sự phát triển chung của đất

nước. Vị thành niên được thừa hưởng nhiều yếu tố thuận lợi trong cuộc sống để

phát triển thể chất và tinh thần. Song cũng từ yếu tố thuận lợi đó lại nảy sinh các

thách thức cho Vị thành niên như: Tuổi dậy thì các em đến sớm hơn; nhu cầu ham

muốn tình dục trước hôn nhân cao hơn; tỉ lệ vị thành niên có thai ngoài ý muốn

ngày một gia tăng; cha mẹ của vị thành niên lại quá bận rộn hay né tránh trò chuyện

với con cái về SKSS/SKTD… Hơn ai hết Vị thành niên rất cần hiểu biết và có kiến

thức về SKSS/SKTD. Chỉ có hiểu biết đầy đủ các em mới có những hành vi đúng

để chủ động bảo vệ SKSS cho chính bản thân hôm nay và chuẩn bị hành trang cho

cuộc sống ngày mai.

Tuổi vị thành niên là giai đoạn phát triển để hoàn thiện con người. Đây là thời

kì đẹp nhất của cuộc đời, song cũng là thời kì có nhiều thách thức song song với sự

phát triển thể chất, sự biến đổi mạnh của cơ thể, vóc dáng thì sự phát triển tâm lý,

tinh thần của mỗi em cũng có diễn ra nhanh chóng để hình thành và hoàn thiện nhân

cách và hành vi mới liên quan đến cuộc sống của mỗi con người. Các em có quyền

được cung cấp đầy đủ thông tin về SKSS/SKTD trước khi trở thành người lớn một

cách thường xuyên, liên tục dưới mọi hình thức.

Các em có quyền được tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc SKSS thuận tiện,

phù hợp. Các cán bộ chuyên môn, dịch vụ phải tạo mọi điều kiện để các em có thể

tiếp cận để thực hiện 10 quyền khách hàng của mình:

1. Quyền được thông tin

2. Quyền được tiếp cận dịch vụ SKSS/SKTD

3. Quyền được lựa chọn các biện pháp tránh thai

4. Quyền được đảm bảo an toàn

44


5. Quyền được đảm bảo riêng tư

6. Quyền được giữ bí mật

7. Quyền được tôn trọng

8. Quyền được cảm thông thoải máí

9. Quyền được tiếp tục sử dụng dịch vụ

10. Quyền được bày tỏ ý kiến

Quý vị và các bạn thân mến!

Sức khoẻ sinh sản của mỗi người là tình trạng hoàn toàn khoẻ mạnh về thể

chất, tinh thần và xã hội của tất cả những gì liên quan đến hoạt động và chức năng

của bộ máy sinh sản chứ không phải chỉ là không có bệnh tật hay khuyết tật của bộ

máy sinh sản. Ở tuổi vị thành niên các em không còn là trẻ con nhưng cũng chưa

thành người lớn. Trước sự thay đổi về cơ thể và tâm sinh lý có thể các em sẽ cảm

thấy bối rối, sẽ có những khó khăn bỡ ngỡ đang chờ đợi các em ở phía trước, nhưng

đó chỉ là những vấn đề thông thường của đời sống, các em cần có thêm sự giúp đỡ

của người lớn trong gia đình, các thầy cô giáo ở nhà trường và đoàn thể xã hội để

trưởng thành và trở thành người lớn.

Những năm tháng VTN qua đi không bao giờ trở lại, mỗi người hãy tận dụng

thời gian để học tập, để được sống vui tươi lành mạnh, để rèn luyện sức khoẻ, để có

được tương lai tốt đẹp cho mình và có ích cho gia đình, xã hội.

Mỗi VTN/TN đều có quyền trong chăm sóc SKSS. Gia đình, nhà trường

và xã hội bảo đảm để bạn thực hiện các quyền đó.

Đó là thông điệp mà chúng tôi muốn chia sẻ với các bạn trong buổi phát

thanh hôm nay.

Cảm ơn sự chú ý lắng nghe của quý vị và các bạn!

45


Bài 20: Quyền được chăm sóc SKSS/ SKTD của VTN/TN (phần 2)



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là những quyền của VTN trong

việc chăm sóc SKSS/ SKTD.


Dung đang là sinh viên năm thứ nhất tại một trường đại học lớn ở Hà Nội.

Do thay đổi môi trường sống và nguồn nước sinh hoạt của nhà trọ không đựơc sạch

nên gần đây Dung thấy mình hay bị ngứa ở bộ phận sinh dục. Dấu hiệu này mỗi

ngày một tăng khiến cô cảm thấy rất khó chịu. Cô muốn đi khám xem thực chất

mình bị bệnh gì, nhưng Dung không biết phải khám ở đâu. Nhân tiện có cô bạn

thân đến chơi, Dung đã chia sẻ chuyện này. Chưa nói dứt lời, cô bạn của Dung đã

phản đối: “Mày không được đến khám tại các phòng khám sản phụ khoa đâu. Ở đó

họ coi thường mình lắm. Khi mày đến họ sẽ nghĩ chắc mày phải chơi bời hư hỏng

nên mới phải đến đây, đấy là chưa kể gặp người quen thì biết thanh minh thế nào.”

Nghe bạn nói, Dung thấy sợ quá. Vậy là ý định đi khám kiểm tra của Dung bị cô

bạn dập tắt.

Một tuần trôi qua, cô không dám đi khám và cũng không dám nói chuyện

này với ai, nhưng cảm giác khó chịu ở phần kín ngày một nặng lên. Rồi Dung cũng

tìm thấy một địa chỉ về chăm sóc sức khoẻ sinh sản cho vị thành niên, thanh niên…

Buổi sáng hôm đó Dung đeo khẩu trang kín mít vừa đi vừa ngó xem có gặp

người quen không. Rụt rè bước vào phòng khám, cô cúi gằm mặt. Dung không ngờ

thái độ của các chị bác sĩ ở đây lại thân thiện, tâm lý như vậy. Thế là mọi lo lắng

dần xua tan, Dung mạnh dạn nói lên nguyện vọng của mình.

Ở đây cô đã đựơc bác sỹ khám chu đáo và giải thích nguyên nhân viêm ngứa

âm đạo là do nguồn nước sinh hoạt không tốt. Sau đó Dung được bác sỹ tư vấn rất

kỹ về cách chăm sóc và vệ sinh cơ thể và chị còn giải thích cho Dung hiểu đây là

quyền của vị thành niên, thanh niên về chăm sóc sức khoẻ sinh sản, sức khoẻ tình

dục. Có lẽ do sự ân cần của bác sĩ nên Dung cảm thấy rất thoải mái khi trò chuyện

với chị. Cũng nhờ đến phòng khám mà Dung đã biết được vị thành niên có các

46


quyền như: được giữ bí mật, được cảm thông chia sẻ, được tôn trọng, được tiếp cận

các dịch vụ về chăm sóc sức khoẻ sinh sản, sức khoẻ tình dục…


Nếu các bạn có những băn khoăn, vướng mắc gì về SKSS/ SKTD thì hãy

tìm đến các Trung tâm Chăm sóc SKSS để được tư vấn và chăm sóc kịp thời.

Điều đó có nghĩa là bạn đang thực hiện quyền chăm sóc sức khoẻ sinh sản của mình

đấy.


47


Bài 21: Những trở ngại đối với VTN/TN khi thực hiện mong muốn của

mình trong chăm sóc SKSS/SKTD



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là “Những trở ngại đối với

VTN/TN khi thực hiện mong muốn của mình trong vấn đề chăm sóc SKSS/SKTD”.


Năm nay Diệu Linh 16 tuổi, cô học giỏi lại xinh đẹp, đang là niềm tự hào của

cả gia đình. Cô không đàn đúm lang thang cùng đám bạn bè. Ở trường về là cô lao

vào chiếc máy vi tính học thêm nhiều thứ.Vậy mà tự nhiên cô trở tính, trở nết, hay

cáu gắt, hay cãi bố, lại hay lang thang đi chơi sau giờ học.

Rồi một buổi sáng chủ nhật, Diệu Linh tìm đến Trung tâm chăm sóc SKSS

VTN/TN. Cô rụt rè chia sẻ với nhà tư vấn:

“Hôm nọ mấy đứa bạn cùng lớp cháu bảo: Con trai và con gái chỉ cần đứng

ôm nhau mà để cho hai “cái ấy” cọ vào nhau- dù còn quần áo vẫn có thể mang thai

được. Cháu sợ quá, về nhà liền mở mạng ra tìm hiểu xem có phải không. Đúng lúc

ấy mẹ cháu vào phòng bắt gặp cháu đang đọc bài viết về các biện pháp tránh thai.

Chuyện chỉ có vậy, cháu không ngờ mẹ đã làm ầm lên. Mắng cháu là trẻ con, là hư

hỏng, không được tìm hiểu về vấn đề này. Mặc cho cháu giải thích thể nào mẹ cháu

đều gạt đi và cấm cháu không bao giờ được nói đến chuyện này nữa.

Sau lần xung đột với mẹ, Diệu Linh buồn lắm! Cô luôn nghĩ rằng Mẹ không

tin tưởng mình. Thế rồi cô trở nên bướng bỉnh, học hành sa sút…Cô cố tìm cách

chứng tỏ mình là người lớn bằng việc yêu một bạn trai cùng lớp.

Rồi chuyện gì đến cũng phải đến. Linh không dám chia sẻ với mẹ về chuyện

rắc rối mà mình đang gặp phải, nên đành tìm đến nhà tư vấn. Gần đây Linh thấy

trong người có nhiều thay đổi như hay buồn nôn, mệt mỏi…Cô đang lờ mờ đoán

mình có thai nhưng hoang mang không biết phải đi khám ở đâu…”

Các bạn thân mến! Dư luận xã hội trong đó có luồng “cấm đoán” phản đối

việc giáo dục về sức khoẻ sinh sản vị thành niên, cho đó là vẽ đường cho hươu

chạy. Xu hướng dấu diếm, bưng bít thông tin “tế nhị” hiện nay chủ yếu vẫn là trong

48


các gia đình, trường học, nặng về cấm đoán, đe doạ, nhẹ về giải thích một cách

khoa học. Từ đó các em kém hoặc không hiểu biết về sự phát triển cơ thể, về sức

khoé sinh sản, về tình dục an toàn lại tò mò muốn khám phá nên đã dẫn đến tai hoạ.

Đó là chưa kể đến việc giáo dục kỹ năng sống cho các em như: giáo dục ước mơ,

rèn luyện nhân cách, lý tưởng, sự nghiệp… để các em hướng sự quan tâm đến nhiều

chuyện lớn hơn là để bản năng tình dục lấn át tất cả.

Cấm các thông tin không lành mạnh đến với các em là không thể được. Đe

doạ cấm đoán có khi còn làm các em thêm tò mò. Tốt nhất là dạy cho các em hiểu

biết. Cha mẹ cũng cần đọc sách báo để hiểu biết và chia sẻ thông tin với con nhất là

các mẹ với con gái tuổi dậy thì. Cũng cần bồi dưỡng cho các em lí tưởng cuộc sống,

tổ chức các hoạt động tập thể vui chơi lành mạnh, hoạt động thể thao, tránh để các

em có nhiều thời gian riêng tư bên nhau, ở nơi vắng vẻ, kín đáo sẽ không có lợi.

Thông tin trên mạng, sách báo, truyền hình…cũng cần đề cập nhiều hơn nữa bằng

các hình thức sinh động mang tính khoa học, giáo dục nhưng hấp dẫn thiết thực cho

các bậc cha mẹ và bản thân các em.


Hãy chủ động tìm kiếm thông tin ở những địa chỉ chăm sóc SKSS/VTN

tin cậy là để bảo vệ sức khoẻ sinh sản của bản thân. Đó là thông điệp mà chúng

tôi muốn chia sẻ với các bạn ở buổi phát thanh này.

Cảm ơn sự chú lắng nghe của quý vị và các bạn!

49


Bài 22: Phòng tránh xâm hại tình dục trẻ em


Quý vị và các bạn đang nghe chương trình phát thanh về chăm sóc sức khỏe

sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là “Phòng tránh xâm hại tình

dục trẻ em.”

Quý vị có biết, xâm hại tình dục trẻ em bao gồm lạm dụng tình dục trẻ em

và bóc lột tình dục trẻ em. Lạm dụng tình dục trẻ em là sử dụng trẻ em để thoả mãn

nhu cầu tình dục của người lớn hơn, không nhằm mục đích kiếm tiền. Lạm dụng

tình dục trẻ em phổ biến ở các dạng hiếp dâm trẻ em, loạn luân (giữa cha, mẹ và con

trai, con gái, giữa anh chị em trong gia đình), hành vi dâm ô nhằm thoả mãn dục

vọng của mình nhưng không có giao cấu, người lớn hơn sờ mó , đụng chạm vào các

bộ phận kín của trẻ em hoặc yêu cầu trẻ em sờ mó, đụng chạm vào các bộ phận kín

của người lớn. Lạm dụng tình dục và xâm hại tình dục không chỉ xẩy ra đối với các

em gái mà còn xẩy ra đối với cả các em trai.

Theo số liệu thống kê của Cục Bảo vệ chăm sóc trẻ em (Bộ LĐTBXH) năm

2011 cho thấy, cả nước có 1.453 trẻ bị xâm hại tình dục, tính trung bình 5 năm gần

đây thì mỗi năm có khoảng gần 1.000 trẻ bị xâm hại tình dục. Trong đó, riêng số vụ

hiếp dâm trẻ em lên tới 80%. Nhiều vụ có tính chất đặc biệt nghiêm trọng như: Hiếp

dâm tập thể, hiếp dâm trẻ dưới 5 tuổi, cha dượng hiếp dâm con riêng của vợ, thầy

giáo xâm hại tình dục học trò nhiều lần, thậm chí cha đẻ hiếp dâm con gái..

Trà My năm nay 12 tuổi, sống với mẹ, gia đình em khó khăn nên hè em lại đi

làm giúp việc để lấy tiền đỡ đần mẹ. Ông bà chủ nơi em làm việc rất tốt bụng, biết

hoàn cảnh em khó khăn nên thỉnh thoảng ông bà vẫn cho em thêm tiền, mỗi lần đi

công tác ông lại mua thêm quà cho em. My rất quý và tin ông bà, em cố gắng làm

việc chăm chỉ để ông bà chủ hài lòng. Hôm đó, bà chủ đi làm về muộn nên nhà chỉ

có 2 chú cháu. Đang loay hoay dọn dẹp nhà cửa bỗng ông chủ ôm chầm lấy em và

có những cử chỉ làm em rất sợ hãi, ông doạ em không được nói với ai nếu không

ông sẽ đuổi việc, sau đó ông cho My thêm ít tiền. My rất sợ bị đuổi việc nên em im

lặng...

50


Các bạn ạ, xâm hại tình dục có nhiều hình thức và biểu hiện khác nhau. Có

người dụ dỗ, cho các em xem tranh ảnh, sách báo, phim đồi truỵ, rồi vuốt ve, sờ mó,

hôn hít vào bộ phận kín trên cơ thể các em. Có người cố tình phô bày những bộ

phận kín của cơ thể mình trước mặt các em hoặc bắt các em sờ mó vào bộ phận sinh

dục của họ. Những người này thường lợi dụng sự quen biết và tình cảm thân mật để

dụ dỗ, cho các em tiền hoặc quà mà tuổi các em thường ưa thích, cho các em đi nhờ

xe hoặc giúp đỡ làm việc gì mà các em đang gặp khó khăn nhưng cũng có thể là doạ

dẫm, đe doạ hoặc khống chế bắt các em làm theo ý mình. Không chỉ có các em gái,

các em trai cũng có thể bị xâm hại tình dục. Tuấn là một cậu bé mới 13 tuổi nhưng

trông khá chững chạc, người lớn. Mới đây có anh hàng xóm mới chuyển về rất vui

tính và dễ mến, anh rất giỏi vi tính nên hễ có chuyện gì khó Tuấn lại sang nhờ anh

giúp. Dần dần anh em rất thân và quý nhau, thỉnh thoảng anh lại rủ Tuấn đi chơi, đi

câu cá... Gần đây mỗi lần đi câu cá, anh lại hay ôm và vuốt ve khắp người Tuấn,

anh nói rằng đây là bí mật riêng của hai người, Tuấn không được nói với ai. Tuấn

cảm thấy có điều gì đó không bình thường nhưng anh bảo như thế không sao cả.

Rồi một hôm lúc cậu đang nằm ngủ anh ta liền hôn Tuấn, Tuấn thấy sợ hãi vô cùng

nhưng Tuấn không hề biết rằng em đang bị anh hàng xóm XHTD.

Vì vậy, để tránh bị XHTD các em không nên:

- Ở trong phòng kín chỉ có 2 người, đặc biệt là với người lạ.

- Nhận quà và tiền của người khác mà không rõ lý do.

- Uống rượu bia và sử dụng các chất kích thích cùng người lạ.

- Xem phim ảnh và sách báo khiêu dâm.

Các em hãy nhớ rằng,

Cơ thể các em là của bản thân các em, không ai có quyền tuỳ tiện động

chạm, sờ mó vào chỗ kín trong cơ thể hoặc có bất kỳ hành động thô lỗ nào đối

với các em. Các em phải biết tự bảo vệ cơ thể mình.


51


Bài 23: Cần làm gì để phòng tránh xâm hại tình dục?



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là “Cần làm gì để Phòng tránh xâm hại tình

dục”.

Thảo đang ở nhà học bài một mình thì Thành bạn của anh trai Thảo đến chơi.

Biết bạn mình đi vắng mà chỉ có mình Thảo ở nhà nên Thành đã tán tỉnh và ôm

chầm lấy Thảo. Bị bất ngờ, Thảo muốn kêu lên nhưng cô bé lại im lặng vì sợ mọi

người xung quanh biết nên Thảo đã cố hết sức đẩy Thành ra và chạy ra khỏi phòng.

Vì xấu hổ sau đó Thảo không dám kể với ai, nhưng mỗi lần Thành đến chơi là Thảo

lại thấy sợ hãi.

Các bạn gái thân mến, các em cần phải luôn luôn có ý thức cảnh giác với

những người lợi dụng hoàn cảnh bất lợi của mình để có những hành vi lạm

dụng, XHTD. Những người này có thể là người trẻ, cũng có thể là người lớn tuổi

thậm chí còn là những người mà các em thưởng yêu quý, tin tưởng. Vì vậy các em

cần có kiến thức và kỹ năng, luôn cảnh giác để chủ động phòng tránh những tình

huống xấu xảy ra có hại cho mình.

Các em hãy luôn làm chủ cơ thể của mình bởi vì cơ thể các em là của bản

thân các em, không ai có quyền tuỳ tiện động chạm, sờ mó vào chỗ kín trên cơ thể

các em hoặc có bất kỳ hành động thô lỗ nào đối với các em. Hãy tin vào linh tính

của mình khi các em thấy có điều gì đó không bình thường có thể xảy ra dù

chưa biết linh tính đó có chính xác hay không. Các em cũng cần cảnh giác và chủ

động nghĩ cách phòng tránh để thoát khỏi tình huống đó nếu nó xẩy ra.

Các em hãy tránh xa những nơi không an toàn như những nơi khuất, vắng vẻ,

ít người qua lại, những nơi lạ chưa biết hoặc những nơi đông người tụ tập uống

rượu, bia…Không nên ăn mặc hở hang và gần gũi quá mức với người lạ, người

khác giới. Khi gặp tình huống mà cảm thấy không bình thường và có thể nguy hại

cho mình như bị dụ dỗ vào những nơi khuất, vắng vẻ, vào phòng kín với người lạ,

được cho đi nhờ xe, được cho quà hoặc rủ đến những nơi xa lạ các em nên từ chối

và hãy kiên quyết nói “Không” để tự bảo vệ cho mình và bỏ đi ngay.

52


Trong câu chuyện trên, Thảo không nên xấu hổ mà cần phải kêu to để gọi

mọi người đến giúp đỡ và chạy ra ngoài hoặc có thái độ phẫn nộ, quyết liệt đuổi

Thành về. Thật may là em đã thoát thân lúc đó nhưng Thành đã có chủ ý thì khả

năng tiếp theo vẫn có thể lặp lại.

Khi bị XHTD, các em hãy nhớ:

- Các em không có lỗi mà các em có quyền được bảo vệ, giúp đỡ.

- Tố cáo ngay kẻ XHTD để họ bị trừng trị vì nếu không tố cáo ngay, em có thể sẽ

bị kẻ đó XHTD hoặc có thể có những người khác cũng bị kẻ đó XHTD.

- Kể ngay chuyện đó với người lớn tin cậy.

- Tố cáo với các cơ quan, tổ chức có trách nhiệm để được bảo vệ.

- Nếu bị cưỡng hiếp, hãy đến ngay cơ sở y tế để được giúp đỡ kịp thời.

Quý vị và các bạn vừa nghe bản tin phát thanh về vấn đề cần làm gì để phòng

tránh xâm hại tình dục trẻ em.


53


Bài 24: Nhiễm HIV chỉ vì một lần “trót dại” ?



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là: “Nhiễm HIV chỉ một lần trót dại”.

Theo ông Nguyễn Hoàng Long, cục trưởng cục phòng chống HIV/AIDS -

Bộ Y tế, tính đến ngày 31/8/2014 Việt nam có 223.130 người nhiễm HIV được báo

cáo. Đây chỉ là số người nhiễm HIV được phát hiện và xác nhận. Trong thực tế con

số có thể lớn hơn.


Chắc các bạn sẽ giật mình khi chúng tôi thông báo theo số liệu thống kê từ

cục phòng chống HIV/AIDS là mỗi tháng Việt Nam có thêm 1000 ca nhiễm HIV

mới.

HIV là vi rút gây suy giảm miễn dịch ở người, là căn bệnh thế kỷ, hiện nay

chưa có vắc-xin để phòng chống. HIV lây truyền qua quan hệ tình dục không an

toàn, qua đường máu (do dùng chung bơm kim tiêm, truyền máu bị nhiễm HIV, tiếp

xúc trực tiếp với máu của người nhiễm HIV thông qua vết thương hở) và mẹ bị

nhiễm HIV có thể truyền cho con.

Câu chuyện mà chúng tôi kể sau đây là một thông điệp muốn nhắn gửi đến

quý vị và các bạn, hãy sống an toàn, lành mạnh để tránh mắc phải căn bệnh thế kỷ.

Cô gái xinh đẹp tuổi me xanh học lớp 11, tuy gia đình còn thiếu thốn nhưng

bố mẹ cũng dốc lòng cho cô ăn học để bằng bạn bằng bè. Cô cũng muốn như vậy

nhưng phấn đấu theo lập trình mong ước của bố mẹ cô sao mà khó khăn nhọc nhằn

quá. Riêng cô, cô đã tự chọn cho mình một con đường đỡ nhọc nhằn hơn đó là nhận

lời yêu một người giàu có. Kinh nghiệm từ chị gái đứa bạn cô… chỉ hơi xinh một tý

mà từ khi yêu được anh nhà giàu thì cứ như được chắp cánh tiên: học hành thi cử

được nâng đỡ, chồng giầu có nhà to, đi đâu có ô tô ngay. Vì mơ ước cháy bỏng như

vậy, cô lân la làm quen với các bạn con nhà giàu,năng theo họ đến dự sinh nhật của

bạn bè họ, sẵn chút tài lẻ mà cô có như hát, nhảy với vẻ hơi e thẹn rụt rè ngây thơ

một tí. Quả nhiên, đi săn mãi cô đã lọt vào mắt xanh không phải là một anh mà là

mấy anh con nhà giàu cùng một lúc.

54


Ngày lễ tình yêu năm nay, những 4 anh tặng hoa, tặng quà cho cô. Cả 4 anh

tranh nhau rủ cô đi chơi làm cô băn khoăn khó xử. Nhưng rồi cô cũng giải quyết

xong khi cô xếp lịch hẹn với từng anh một. Sắp đến giờ hẹn với anh sau cô lấy cớ

bận học phải xin phép về vì bố mẹ quản lí nghiêm về giờ giấc.

Rồi chuyện gì đến cũng phải đến khi cô gặp đúng anh chàng họ sở chính

hiệu. Cuộc du lịch diễn ra thật êm ả, vi vu với cảnh đẹp, ăn ngon, quà tặng theo ý

thích của cô, nhưng cuối cùng lại có cảnh xe chết máy giữa đường trong khi trời tối

vắng vẻ. Những lời tán tỉnh êm ái ngọt ngào, kèm theo lời hứa hẹn tương lai tuyệt

đẹp và trong cảnh không thể vùng vẫy thoát ra được. Cô đã phải chiều theo ý muốn

của anh ta. Sau lần đấy, cô cảm thấy buồn và tiếc nuối cho đời con gái của mình.

Nhưng cô lại tự an ủi là mình đã đựoc nhiều thứ khác.Từ đó cô chẳng còn gì để mất

nữa. Cô bắt đầu lao vào những cuộc chơi qua đêm, sao nhãng chuyện học hành..

Đôi lúc cô thấy vui và tự hào vì mình không cần phải học, không phải làm mà tiền

tiêu rất rủng rỉnh vì luôn có đại gia “tài trợ”.

Rồi bỗng nhiên anh ta ốm, cứ khặc khừ chẳng ra bệnh gì. Anh cho cô một

món tiền và giới thiệu cô đến làm việc cho một cửa hàng bán quần áo. Anh ta nói

phải đi xa để lo công chuyện làm ăn. Rồi anh biến mất sau lần đó…

Mọi chuyện ập đến với cô khi cô nhận được tin báo anh chàng họ sở ngày

xưa đã chết vì nhiễm HIV/AIDS. Rồi cô đi xét nghiệm, cầm kết quả dương tính

HIV trong tay cô hiểu ước mơ giàu sang mà không cần phải học chấm hết từ đây.

Các bạn nên nhớ: Biết sử dụng bao cao su đúng cách trong quan hệ tình

dục là biết bảo vệ mình không bị HIV.


55


Bài 25: Bạn đã biết cách phòng tránh lây nhiễm HIV chưa?



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là:“Bạn đã biết cách phòng lây nhiễm HIV

chưa?”

Thưa quý vị và các bạn! Người bị nhiễm vi rút HIV sẽ có những hậu quả

như: Mang vi rút trong người suốt đòi, sau một thời gian hệ thống miễn dịch bị phá

huỷ khiến cơ thể không còn khả năng miễn dịch nên có thể chết vì những nhiễm

trùng cơ hội thông thường . Người nhiễm HIV thiếu trách nhiệm có thể còn làm

lây lan vi rút ra cộng đồng, ảnh hưởng đến sức khoẻ của cộng đồng. Người bị

nhiễm HIV nếu như không biết phòng tránh còn có thể lây lan cho người thân của

mình. Tuấn là một trường hợp như vậy.

Nghề lái tàu viễn dương khiến anh phải thường xuyên xa nhà, xa vợ con

hàng tháng liền. Tuấn lại đang ở độ tuổi 30 - cái tuổi có thể nói là sung mãn nhất về

tình dục. Phải xa vợ lâu ngày anh cảm thấy bức xúc lắm. Thời gian đầu anh đã phải

cố gắng kiềm chế cảm xúc của mình. Nhưng rồi mọi chuyện không dừng lại ở đấy

khi có những buổi ăn nhậu cùng bạn bè. Trong hơi men chuếnh choáng anh đã

không kiểm soát mình bằng lí trí được. Rồi Tuấn có quan hệ không an toàn với gái

mại dâm.

Sau lần sống buông thả đó Tuấn cảm thấy có lỗi với vợ vô cùng. Anh tự nhủ

là sẽ không bao giờ phản bội vợ lần thứ hai. Cuộc sống cứ thế trôi đi, lâu dần anh

cũng quên chuyện đã xảy ra trong quá khứ…

Trong một lần bị tai nạn giao thông phải vào viện cấp cứu. Bác sĩ đã gặp

riêng anh và thông báo kết quả xét nghiệm máu là anh đã bị nhiễm HIV. Tuấn bàng

hoàng không tin vào tai mình nữa. Số phận thật trớ trêu vậy sao? Bây giờ Tuấn ân

hận thì đã muộn. Anh không đủ can đảm để quay về gặp lại vợ con dù trong lòng

muốn nói với vợ đến trăm ngàn lời xin lỗi.

Từ bệnh viện ra về anh gọi điện nói với vợ hãy đi xét nghiệm HIV, rồi anh

bỏ nhà đi luôn từ hôm đó.

56


Các bạn thân mến! Giá như Tuấn biết sống an toàn thì những người thân của

anh đâu có rơi vào hoàn cảnh bi thảm như ngày hôm nay. Vợ anh đã khóc rất nhiều

vì lo lắng mình sẽ sống được bao lâu để nuôi con. Một mình vợ anh nuôi hai đứa

con thơ dại trong khi đang mang trong mình căn bệnh thế kỷ.

Để phòng tránh lây nhiễm HIV/AIDS các bạn hãy sống chung thuỷ một vợ

một chồng. Nếu có quan hệ tình dục thì phải thực hiện tình dục an toàn, sử dụng bao

cao su đúng cách để tự bảo vệ mình. Khi mắc các bệnh lây truyền qua đường tình

dục cần đến ngay cơ sở y tế để được khám và điều trị triệt để cho bản thân và cho cả

bạn tình. Vì những tổn thương do nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục sẽ là

nguy cơ cao bị lây nhiễm HIV.

Không dùng chung các vật dụng tiêm chích qua da và truyền máu, sử dụng

các chế phẩm máu chưa xét nghiệm HIV. Tránh tiếp xúc với dịch tiết cơ thể của

người nhiễm HIV. Người mẹ nhiễm HIV nếu muốn sinh con cần đến cơ sở y tế để

dược tư vấn trước sinh, sau sinh.


Chung thuỷ một vợ một chồng, không sử dụng chung bơm kim tiêm và

các dụng cụ để tiêm chích qua da để phòng tránh bị lây nhiễm HIV/AIDS cho

mình và người thân.


57


Bài 26: Không kỳ thị và phân biệt đối xử với người có HIV



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là giảm kỳ thị và phân biệt đối xử với người

có HIV.

Thưa quý vị và các bạn!

Chính gặp phải sự kỳ thị và phân biệt đối xử mà cuộc sống của hai mẹ con

Liên rơi vào bế tắc. Chồng Liên là người nghiện chích ma tuý và chết cách đây hai

năm vì căn bệnh thế kỷ. Trước khi chết anh mới thú nhận thật với Liên là anh đã

nhiễm HIV. Tài sản anh để lại cho vợ là đứa con nhỏ 3 tuổi cùng với hàng loạt giấy

vay nợ do nghiện chích ma tuý. Hai mẹ con đưa nhau đi xét nghiệm HIV. Dường

như có sự chuẩn bị tâm lý trước nên khi nhận kết quả dương tính từ bác sĩ, Liên cố

nén lòng vì cô hiểu cuộc sống của mẹ con cô còn muôn vàn khó khăn. Một điều

may mắn là đứa con trai tội nghiệp của cô không bị nhiễm HIV. Điều lo lắng nhất

từ Liên là cô còn sống đựợc bao lâu để nuôi con.

Mọi cú sốc lần lượt giáng xuống đầu Liên, khiến cô không biết phải bắt đầu

từ đâu mà sống. Nghĩ đến con, Liên lại quyết tâm phải sống, phải làm việc để nuôi

con. Trước đây cô đang là công nhân tại xí nghiệp cơ khí. Sau khi chồng chết cô

được quản đốc phân xưởng mời lên và giải quyết cho về nghỉ với lí do xí nghiệp hết

việc. Đang từ chỗ có việc làm, nay Liên trở thành người thất nghiệp cũng tại chồng

cô nhiễm HIV. Hàng ngày cô phải đi làm thuê để kiếm tiền nuôi con. Công việc lúc

có, lúc không. Vì nếu như ai biết hoàn cảnh của Liên là họ lại không thuê làm nữa.

Một buổi chiều Liên đến đón con tại trường mẫu giáo thì đựoc cô giáo thông báo là

các phụ huynh đã chuyển trường cho con quá nữa vì biết có con của người nhiễm

HIV học tại đây. Liên buồn và cảm thấy bế tắc hoàn toàn. Đêm hôm đó Liên đã ôm

con mà khóc vì thương con, vì tủi thân…

Sáng hôm sau hai mẹ con bồng bế nhau lên tàu đi vào Nam với hy vọng ở

nơi mới họ không biết mình là ai.

Căn bệnh thế kỷ HIV/AIDS đã để lại hệ luỵ cho xã hội, người thân và người

mắc. Một trong những rào cản khiến việc phòng chống HIV/AIDS chưa đạt hiệu

58


quả như mong muốn chính là sự phân biệt, kỳ thị đối với người nhiễm và những

người có liên quan vẫn còn nặng nề.

Kỳ thị và phân biệt đối xử là hành vi xa lánh, từ chối, tách biệt, ngược đãi,

phỉ báng, có thành kiến hoặc hạn chế quyền của người khác vì biết hoặc nghi ngờ

người đó nhiễm HIV.

Kỳ thị và phân biệt đối xử có thể công khai hoặc ngấm ngầm, thô bạo hoặc tế

nhị ở nhiều hoàn cảnh khác nhau. Ở nước ta hiện nay sự kỳ thị và phân biệt đối xử

với người nhiễm HIV vẫn còn xảy ra ở nhiều nơi như tại gia đình, nhà trường, cơ

quan, cộng đồng dân cư… Nếu phải chịu sự kỳ thị và phân biệt đối xử thì người có

HIV gặp rất nhiều rào cản trong việc tiếp cận các dịch vụ chăm sóc, dự phòng,

khiến họ càng bị rút ngắn thời gian sống do không được điều trị ngay.

Thưa quý vị và các bạn! Người có HIV rất cần sự hỗ trợ của gia đình và xã

hội, nếu bị kỳ thị và phân biệt đối xử họ gần như mất chỗ dựa cả về vật chất và tinh

thần. Họ sẽ mất hết niềm tin vào cuộc sống, họ bị dồn vào ngõ cụt, khiến họ bỏ đi

lang thang.Từ đó tạo ra áp lực lớn với xã hội và cộng đồng. Các bạn nhớ rằng HIV

không lây qua tiếp xúc thông thường như cùng ăn uống chung, ở cùng nhà, bắt tay,

mặc chung quần áo, làm việc cùng cơ quan…

Thông điệp mà chúng tôi muốn nhắn gửi tới các bạn hôm nay là “Không kỳ

thị và phân biệt đối xử với người nhiễm HIV”


59


Bài 27: Mô hình phòng chống HIV/AIDS hiệu quả



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là những mô hình phòng chống

HIV/AIDS hiệu quả.

Trong hoạt động phòng, chống HIV/AIDS ở Việt nam, đội ngũ tuyên truyền

viên đồng đẳng góp phần quan trọng vào việc kiểm soát, ngăn chặn không có thêm

người nhiễm HIV. Ở Hà Nội, những năm gần đây đã xuất hiện nhiều nhóm, mô

hình tuyên truyền viên đồng đẳng hoạt động rất hiệu quả. Liên minh câu lạc bộ “Về

nhà” ở quận Hai Bà Trưng là một mô hình nổi bật về vấn đề này.

Trở về từ Trung tâm cai nghiện, chị Phạm Thị Minh được mời tham gia công

việc giáo dục viên sức khỏe. Với quá trình hoạt động tích cực, chị được các đồng

đẳng viên đề cử làm trưởng nhóm. Năm 2008 chị đã xây dựng được một mạng lưới

có tên gọi: Liên minh câu lạc bộ “Về nhà”. Sau 5 năm hoạt động, Liên minh câu lạc

bộ “Về nhà” là một trong những nhóm tự lực hoạt động rất hiệu quả, thu hút hơn

1000 thành viên. Thành viên của Liên minh câu lạc bộ “Về nhà” gồm 3 nhóm

chính: Nhóm “Bạn tình” ( nhóm của những người là vợ, bạn tình của những người

sử dụng ma tuý). Nhóm “Gạch đầu dòng” là nhóm của những người sử dụng ma tuý

và Nhóm “Bình yên” là nhóm dành cho chị em hành nghề mại dâm.Tại đây, những

người nhiễm HIV, những người sử dụng ma tuý và những người hành nghề mại

dâm được hướng dẫn tiếp cận với các dịch vụ tư vấn, xét nghiệm tự nguyện và

khám chữa các bệnh lây truyền qua đường tình dục. Tại đây cũng diễn ra các hoạt

động tư vấn, tập huấn về các biện pháp giảm tác hại, dự phòng, cấp cứu sốc thuốc

và cho chị em vay vốn ban đầu để tạo thu nhập. Không lấy kiến thức từ sách vở

thông thường mà bằng những gì đã trải nghiệm, các thành viên câu lạc bộ hàng

ngày đến gặp gỡ từng người có chồng hoặc bạn tình sử dụng ma tuý, những người

sử dụng ma tuý hay gặp những chị em làm nghề mại dâm để tư vấn, chia sẻ những

khó khăn, giúp họ có được kiến thức để tự bảo vệ mình trong phòng chống

HIV/AIDS và những bệnh xã hội khác.

60


Qua các hoạt động thực tế cho thấy, những nhóm người có chồng hay bạn

tình sử dụng ma tuý thường có nguy cơ lây nhiễm HIV rất cao, từ việc lây nhiễm

cho vợ, con và lan ra cộng đồng. Với nhận thức đó, năm 2009, một số thành viên từ

nhóm “Bạn tình” đã tách ra thành lập thêm nhóm mới gọi là nhóm “ Gạch đầu

dòng”. Đây là nhóm của những người sử dụng ma tuý. Chị Phạm Thị Quý, thành

viên của nhóm, chia sẻ: “ Trước đây tôi có chồng là người nghiện ma tuý, rồi bị

nhiễm HIV. Khi đó người ta nghĩ chồng tôi sử dụng ma tuý thì mẹ con tôi cũng bị

nhiễm HIV. Tôi không biết chia sẻ cùng ai, thì đúng thời điểm đó tôi được Liên

minh câu lạc bộ “Về nhà” tiếp cận, tư vấn cho tôi hiểu về kiến thức cũng như động

viên tôi trong cuộc sống, chia sẻ những khó khăn của tôi. Tôi cũng mong muốn làm

sao những người có hoàn cảnh như tôi họ phải sống tích cực lên và hãy tự tin với

chính mình”.

Cùng với nỗ lực chung của toàn xã hội trong phòng chống HIV/AIDS,

việc hỗ trợ, động viên, khuyến khích những nhóm người có nguy cơ cao chủ động

phòng chống HIV/AIDS, kiểm soát, ngăn ngừa nguy cơ lây lan HIV ra cộng đồng là

hướng đi tích cực và sát với thực tế. Bởi vậy, hoạt động của Liên minh câu lạc bộ

“Về nhà” ở Quận Hai Bà Trưng là mô hình đang được khuyến khích, nhân rộng, là

điểm tựa để công cuộc phòng chống HIV/AIDS đạt nhiều tiến bộ hơn nữa.

Hiện nay, tại các tỉnh thành trên khắp cả nước đều có các mô hình phòng

chống HIV.Tuỳ theo cụ thể từng địa phương mà chúng ta xây dựng các mô hình

hoạt động phù hợp.

Quý vị và các bạn thân mến! Hãy tìm đến các câu lạc bộ phòng chống

HIV/AIDS để nhận được sự đồng cảm và chia sẻ.


61


Bài 28: Hút thuốc lá làm cuộc đời ngắn lại

Chào quý vị và các bạn,


sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là “Hút thuốc lá làm cuộc đời ngắn lại”.


Để mở đầu chương trình phát thanh này, chúng tôi xin chuyển tới các bạn

một số thông tin do Văn phòng Chương trình phòng chống tác hại của thuốc lá

(Vinacosh) cung cấp sau đây. Khi bạn hút một điếu thuốc lá tức là bạn đã làm mất

đi 5,5 phút cuộc đời. Vì thế mà tuổi thọ trung bình của người hút thuốc ngắn hơn so

với người không hút từ 5 năm đến 8 năm. Hút thuốc lá là nguyên nhân gây nên các

căn bệnh nguy hiểm như ung thư phổi, bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, bệnh tim

mạch… Nguy cơ tử vong do hút thuốc lá có thể tăng tới 30%, mức độ tăng nguy cơ

phụ thuộc vào thời gian hút thuốc (hút thuốc càng sớm thì nguy cơ càng cao) và số

lượng thuốc hút trung bình mỗi ngày.

Bạn có thể dễ dàng tìm thấy thông tin về tác hại của thuốc lá trên trang điện

tử của Chương trình phòng chống tác hại của thuốc lá. Theo đó, thuốc lá gây ra

khoảng 25 căn bệnh khác nhau cho người hút thuốc, trong đó có nhiều bệnh nguy

hiểm như ung thư, bệnh tim mạch, bệnh hô hấp và ảnh hưởng tới sức khoẻ sinh sản.

Hút thuốc ở phụ nữ mang thai gây các ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe của cả

bà mẹ cũng như thai nhi. Các căn bệnh chính do thuốc lá gây ra như: ung thư phổi,

khí phế thũng, rụng tóc, đục nhân mắt. Thuốc lá còn là một trong các nguyên nhân

chính gây ra các bệnh không truyền nhiễm. Cụ thể, tính chung trên thế giới thuốc lá

gây ra 90% các trường hợp ung thư phổi, 75% các trường hợp phổi tắc nghẽn mạn

tính và 25% các trường hợp bệnh tim thiếu máu cục bộ. Theo ước tính ở Hoa Kỳ

thuốc lá là nguyên nhân của khoảng 30% các trường hợp tử vong do bệnh ung thư.

Nguyên nhân khiến vị thành niên thanh niên hút thuốc có rất nhiều, có thể kể

ra như: do thấy bạn bè và người xung quanh hút, do quá căng thẳng, do muốn tỏ ra

mình là người lớn, do thuốc lá có sẵn trong cộng đồng.

Điếu thuốc lá có hình trụ dài nhưng càng hút thì điếu thuốc càng ngắn đi.

Cùng với sự ngắn đi của thuốc thì cuộc đời người hút cũng ngắn lại, tuổi thọ có thể

62


giảm đi từ 5 năm đến 8 năm như đã nói ở trên. Và một điều khiến cho chúng ta vô

cùng sợ hãi, đó là hút thuốc có thể ảnh hưởng xấu đến khả năng tình dục cũng như

sinh sản. Hút thuốc làm giảm sản xuất tinh trùng, làm dị dạng tinh trùng, giảm khả

năng di chuyển của tinh trùng và nguy hiểm hơn là hút thuốc làm giảm nghiêm

trọng máu đến dương vật, gây rối loạn cương cứng, một số trường hợp còn gây liệt

dương. Khả năng cương cứng của "cậu nhỏ" phụ thuộc vào lượng máu tập trung về

các thể hang trong dương vật. Trong khi đó, việc hút thuốc làm vôi hóa các mạch

máu, cản trở quá trình cương dương. Còn với phụ nữ, hút thuốc lá cũng gây tác hại

không kém. Phụ nữ hút thuốc không chỉ gặp khó khăn khi thụ thai mà còn gặp một

số khó khăn về nuôi dưỡng thai nhi. Phụ nữ hút thuốc càng nhiều càng ảnh hưởng

tới khả năng sinh sản. Vì vậy, nếu bạn không quan tâm tới việc bảo vệ lá phổi hay

tuổi thọ thì cũng phải nghĩ đến việc bảo vệ chức năng bảo tồn nòi giống của mình.

Bạn không chỉ có một mình, bên cạnh bạn còn có những người thân yêu như

cha mẹ, anh chị em, người yêu, vợ con. Khói thuốc lá do bạn thải ra sẽ lại vào phổi

của những người sống quanh bạn khi họ hít phải. Việc hút thuốc thụ động như vậy

gây nên những hậu quả nguy hiểm cho sức khỏe thậm chí là cả tính mạng của họ.

Như vậy, bạn không chỉ làm ngắn cuộc đời của mình mà còn làm ngắn cả cuộc đời

của những người luôn yêu thương bạn. Tất nhiên, bạn còn mất đi một số tiền không

nhỏ cho việc tiêu khiển với khói thuốc mà lẽ ra bạn có thể sử dụng vào những việc

có ý nghĩa cho mình và những người thân yêu.


Thuốc lá gây bệnh cho người hút thuốc, trong đó có nhiều bệnh nguy hiểm

như ung thư, bệnh tim mạch, bệnh hô hấp, đặc biệt ảnh hưởng không tốt tới sức

khoẻ sinh sản. Hút thuốc lá và “hút thuốc thụ động” có thể gây nên nhiều bệnh

nguy hiểm ở cả người lớn và trẻ em. Hãy từ bỏ thuốc lá vì sức khỏe của mình

và cộng đồng. Điếu thuốc không phải là người bạn thân như bạn đang lầm tưởng,

ngược lại nó là kẻ thù nguy hiểm.

Đó là những điều mà chúng tôi muốn chia sẻ,


63


Bài 29: Đánh mất tương lai vì nghiện



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là đừng đánh mất tương lai vì nghiện.


Tệ nạn ma tuý là hiểm hoạ lớn cho toàn xã hội, gây tác hại cho sức khoẻ, làm

suy thoái nòi giống, phẩm giá con người, phá hoại hạnh phúc gia đình, gây ảnh

hưởng nghiêm trọng đến trật tự, an toàn xã hội và an ninh quốc gia. Ma túy có

những tác hại nghiêm trọng cho bản thân người nghiện, gia đình, người thân và xã

hội. Ma túy làm tổn thương đường hô hấp, làm phổi suy yếu dẫn đến các bệnh viêm

phổi, ung thư phổi. Chích ma túy làm lây truyền các bệnh qua đường máu như sốt

rét, viêm gan siêu vi B, C và nguy hiểm nhất là lây truyền HIV/AIDS. Dùng ma túy

quá liều có thể tim ngừng đập, ngưng thở do bị sốc thuốc dẫn đến chết người.

Nguyên nhân dẫn đến nghiện ma túy có rất nhiều, có thể từ phía gia đình

không hạnh phúc, không quan tâm; có thể do môi trường không lành mạnh, nhiều

người nghiện rủ rê lôi kéo; có thể do bản thân đua đòi cùng chúng bạn, chơi bời.

Trong tất cả những nguyên nhân ấy, quan trọng nhất là do không biết làm chủ bản

thân nên dễ bị lôi kéo, gài bẫy mà trở thành nghiện ma túy lúc nào không hay.

Hậu quả của nghiện ma túy thật khôn lường. Ma túy huỷ hoại sức khoẻ, làm

mất khả năng lao động, học tập, làm cho thần kinh người nghiện bị tổn hại. Họ

thường xa lánh nếp sinh hoạt lành mạnh như: học tập vui chơi, lao động, thể thao,

yêu thương và yêu người thân, bè bạn. Họ thường sống ủ dột, cách biệt xa lánh mọi

người, xa lánh bạn tốt, chỉ tìm bạn nghiện để chơi và cùng nhau sử dụng ma tuý. Họ

thường cáu gắt, nói dối, ăn cắp, gây xung đột với bố mẹ, anh chị em, vợ con. Ma

túy khiến cho sức khoẻ các thành viên trong gia đình có người nghiện bị giảm sút

với những biểu hiện thường trực như lo lắng, mặc cảm, ăn không ngon, ngủ không

yên, thậm chí còn là nguyên nhân gây tan vỡ gia đình, ly thân, ly hôn, con cái không

ai chăm sóc... Nghiện ma túy là nguyên nhân làm gia tăng những tệ nạn xã hội và

tội phạm hình sự. Để có tiền thỏa mãn cơn nghiện, người nghiện không từ một hành

vi nào để kiếm tiền, thậm chí giết người họ cũng dám làm.

64


Trong một phút suy nghĩ nông nổi, Hưng đã thử ma túy một lần rồi trở thành

đệ tử của nàng tiên nâu lúc nào không rõ. Đó là lần Hưng đến dự sinh nhật của một

người bạn. Khi tiệc sắp tàn, người bạn mang ra những viên thuốc nho nhỏ xinh xinh

mời các bạn dùng thử. Biết ngay đó là loại thuốc gì, Hưng đã định kiếm cớ ra về

nhưng sợ các bạn phật ý nên đành tặc lưỡi. Thôi thì dùng thử một lần cho biết rồi

không bao giờ dùng nữa, có sao đâu. Nhưng sau lần đó, Hưng còn có thêm vài lần

khác nữa. Không có bạn bè nào chiêu đãi Hưng mãi nên muốn có tiền để “phê”,

Hưng phải nghĩ ra đủ cách. Đầu tiên là vay mượn bạn bè, nói dối cha mẹ xin tiền

đóng học rồi đến lừa mượn xe hết người này đến người kia đem đi cầm đồ. Ai cũng

nhìn Hưng với sự nghi hoặc, họ truyền tai nhau đừng sập bẫy lừa của Hưng. Hết

cách, Hưng đi cướp xe của một bác lái xe ôm. Thật xui cho Hưng, bác lái xe ôm là

công an về hưu. Chỉ bằng hai miếng võ đơn giản, bác đã hạ gục tên cướp táo tợn

nhưng yếu ớt, chẳng chút sinh lực vì nghiện. Hưng được giao cho công an đưa vào

trại giam. Ở đó, Hưng gặp Nghĩa, một tử tù có hoàn cảnh tương tự. Nghĩa cũng

cướp xe sau khi giết người lái xe ôm và bị bắt sau gần một ngày gây án. Hưng rùng

mình nhớ lại tội ác của mình, hôm ấy Hưng cũng sẽ giết bác xe ôm nếu bác ấy

không đủ sức chống cự. Đời Hưng nhìn thấy giết gà còn sợ, vậy mà vung dao lên cứ

như không, chỉ vì đói thuốc làm liều. Dù sao Hưng thấy mình vẫn còn may mắn, cố

gắng cải tạo tốt còn có đường về chứ không như Nghĩa đang chờ ngày đền tội.


Ranh giới giữa cái thiện và cái ác thật mong manh. Khi bạn nghiện, nhu cầu

có thuốc khiến cái ác núp trong con người bạn có cơ hội vùng lên, xúi giục bạn gây

tội ác. Nghiện phá hủy cơ thể bạn, phá hủy nhân cách bạn, nghiện làm mất tương lai

của bạn. Đừng bao giờ nghĩ rằng bạn chỉ thử một lần cho biết, hãy tránh xa ma

túy, ma túy sẽ hủy hoại cuộc sống và tương lai của bạn. Đó là điều chúng tôi

muốn gửi gắm trong chương trình này.


65


Bài 30: Nhận biết dấu hiệu của nghiện ma túy.


Mời quý vị và các bạn nghe chương trình phát thanh về chăm sóc sức khỏe sinh

sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là nhận biết dấu hiệu của người nghiện ma túy.


Hậu quả của nghiện ma túy thật khôn lường. Ma túy huỷ hoại sức khoẻ, làm

mất khả năng lao động, học tập, làm cho thần kinh người nghiện bị tổn thương. Ma

túy khiến cho sức khoẻ các thành viên trong gia đình có người nghiện bị giảm sút,

ăn không ngon, ngủ không yên, thậm chí còn là nguyên nhân gây tan vỡ gia đình, ly

thân, ly hôn, con cái không ai chăm sóc... Nghiện ma túy là nguyên nhân làm gia

tăng những tệ nạn xã hội và tội phạm hình sự. Trong gia đình có một người nghiện

là điều bất hạnh. Không chỉ ảnh hưởng đến kinh tế vì bao nhiêu tiền bạc đổ hết cả

vào người nghiện mà còn ảnh hưởng đến tinh thần của mọi người trong gia đình,

ảnh hưởng đến an ninh trật tự trong cộng đồng dân cư. Vì thế, việc nhận biết sớm

các dấu hiệu nghiện để giúp người nghiện cai nghiện là điều vô cùng quan trọng.

Bản thân người nghiện có thể nhận ra là mình đã nghiện ma túy thông qua

các dấu hiệu nhận biết không mấy khó khăn. Đó là cảm giác chán ăn, buồn nôn, đau

bụng, đại tiện lúc lỏng, lúc táo bón. Đó là sợ nước, ngại tắm rửa, dễ mắc các bệnh

ngoài da như ghẻ, lở, hắc lào. Đó là đau đầu, chóng mặt, trí nhớ giảm sút, rối loạn

cảm giác, run chân tay, chậm chạp, u sầu, ngại vận động, dễ bị kích động. Ở người

dùng ma túy qua đường hít thấy thường xuyên bị viêm mũi, viêm xoang, viêm

đường hô hấp.

Người thân trong gia đình và những người xung quanh có thể nhận biết sớm

một người đã nghiện heroin qua một số biểu hiện gợi ý sau đây. Người nghiện ma

túy có giờ giấc sinh hoạt thất thường: thức khuya, đêm ngủ ít, dậy muộn, ngày ngủ

nhiều… Họ hay tụ tập, đi lại đàn đúm với người có đời sống sinh hoạt buông thả

như không lao động, không học hành… hoặc chơi thân với người sử dụng heroin.

Họ thường ra khỏi nhà vào một giờ nhất định, dù đang bận việc gì cũng tìm cách,

kiếm cớ để đi ra khỏi nhà vào giờ đó. Họ thích ở một mình, ít hoặc ngại tiếp xúc với

mọi người (kể cả người thân trong gia đình). Họ thường thể hiện tâm trạng lo lắng,

bồn chồn, đôi khi nói nhiều, hay nói dối loanh quanh, hay có biểu hiện chống đối,

cáu gắt hơn so với trước đây. Người nghiện ma túy hay ngáp vặt, người lừ đừ, mệt

66


mỏi, ngại lao động, bỏ vệ sinh cá nhân. Nếu còn đi học thì thường đi học muộn, trốn

học, bỏ giờ học (thường vào giờ nhất định), ngồi trong lớp hay ngủ gật, học lực

giảm sút nhanh. Vì nhu cầu tiêu tiền ngày một nhiều, sử dụng tiền không có lý do

chính đáng nên họ thường xuyên xin tiền người thân và hay bán đồ đạc, nợ nần

nhiều, ăn cắp vặt, hay lục túi người khác… trong túi quần, áo, cặp, phòng

ngủ thường có các thứ giấy bạc, thuốc lá, kẹo cao su, bật lửa ga, bơm kim tiêm,

uống thuốc, thuốc phiện, gói nhỏ heroin. Có dấu kim trên mu bàn tay, cổ tay, mặt

trong khuỷu tay, mặt trong mắt cá chân, ở bẹn, ở cổ…

Người nào càng có nhiều biểu hiện nêu trên thì càng có khả năng mắc nghiện

heroin. Cha mẹ, anh chị em, bạn bè, những người sống cùng cần chú ý phát hiện sớm

người sử dụng heroin để tìm cách giúp đỡ. Khi dấu hiệu nghiện được phát hiện sớm,

cai nghiện sớm thì khả năng cai được và giảm được nguy cơ nhiễm HIV càng cao.

Nhờ chú ý đến con mà gia đình bác Thông đã giúp được cậu con trai tên

Thanh cai nghiện thành công. Thanh là một cậu học sinh đã tốt nghiệp phổ thông

nhưng thi trượt đại học. Bác Thông động viên con học ôn để thi lại một năm nữa.

Hàng ngày, Thanh vẫn đều đặn đi học rồi về nhà. Bỗng dưng, bác Thông chợt nhận

ra Thanh hay xin tiền bố mẹ, thi thoảng lại ngủ gà ngủ gật. Bác đến lớp học thêm

hỏi thì cô giáo nói Thanh hay bỏ tiết học, lấy cớ bận việc gia đình. Theo dõi thêm,

bác Thông thấy con trai thường xin đi học nhóm với bạn vào khoảng 8 giờ tối, thích

uống nước lạnh, ăn đồ ngọt nhiều. Và việc theo dõi sát đã giúp bác phát hiện ra

Thanh đã sử dụng ma túy. Bác đã bàn với bác gái và toàn thể gia đình có hướng xử

trí tích cực nhất để giúp Thanh cai nghiện. Bác đã xin ý kiến các chuyên gia hướng

dẫn cai nghiện và thực hiện theo đúng hướng dẫn. Sau một thời gian kiên trì, gia

đình bác Thông đã giúp Thanh cai nghiện thành công.


Khi chúng ta quan tâm đến những người thân trong gia đình thì việc gì cũng

có thể làm được. Phát hiện sớm các dấu hiệu nghiện sẽ giúp chúng ta có hỗ trợ kịp

thời và hiệu quả để người nghiện thoát khỏi sự bủa vây của nàng tiên nâu. Khi phát

hiện con em nghiện, gia đình cần bình tĩnh, đối xử với con cái một cách ôn hòa.

Cha mẹ cần khuyến khích, động viên con, nhưng cần cứng rắn để tìm ra hướng đi tốt nhất giúp con mình rời bỏ ma túy. Đó là những điều chúng tôi muốn được

chia sẻ.

Cảm ơn các bạn đã chú ý lắng nghe.

67


Bài 31: Làm sao để cai nghiện ma túy.



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là làm sao để cai nghiện ma túy thành công.


Nghiện ma túy mang lại rất nhiều tác hại cho chính bản thân người nghiện và

cho những người xung quanh, cho sự bình yên của môi trường xã hội. Đã dính vào

nghiện thì rất khó cai nghiện nhưng khó không có nghĩa là không thể. Làm thế nào

để cai nghiện thành công là điều mà chúng tôi muốn trao đổi với các bạn trong

chương trình này.

Muốn thực hiện cai nghiện, bản thân người nghiện phải nhận biết được các

dấu hiệu nghiện càng sớm càng tốt. Bình thường bạn ăn ngon miệng nhưng sau khi

sử dụng ma túy, bạn thấy luôn có cảm giác chán ăn, không muốn ăn, thường có cảm

giác buồn nôn, đau bụng, đại tiện lúc lỏng, lúc táo bón. Bạn thấy sợ nước, ngại tắm

rửa, dễ mắc các bệnh ngoài da như ghẻ, lở, hắc lào. Bạn có biểu hiện rối loạn phản

xạ thần kinh như đau đầu, chóng mặt, trí nhớ giảm sút, rối loạn cảm giác, run chân

tay, ngại vận động, dễ cáu gắt. Bên cạnh đó, nếu bạn dùng ma túy theo đường hít thì

bạn thường xuyên bị viêm mũi, viêm xoang, viêm đường hô hấp. Đó là các dấu hiệu

báo cho bạn biết có thể bạn đã bị nghiện ma túy .

Nếu không cai nghiện ngay, bạn sẽ phải chịu nhiều hậu quả mà càng sử dụng

ma túy thì những hậu quả càng trầm trọng. Cơ thể bạn sẽ bị ma túy phá hủy toàn

diện, từ thần kinh đến tim mạch, hô hấp, tiêu hóa, ngoài da… Từ một người khỏe

mạnh, bạn trở thành một người yếu ớt do bị ma túy tấn công và làm cho sức khỏe

của bạn ngày càng suy kiệt . Bạn sống trong cô độc, luôn sợ hãi tất cả mọi người

xung quanh mình. Bạn mang đến nỗi buồn, nỗi lo thường xuyên cho những người

thân, thậm chí mang đến cả sự tan vỡ cho hạnh phúc gia đình. Bạn sẽ không kiểm

soát được hành động của mình khi đã mắc nghiện, có thể còn gây ra cả án mạng. Để

tránh những hậu quả đáng tiếc như vậy, bạn chỉ có một cách duy nhất, đó là cai

nghiện ngay khi nhận ra chỉ một dấu hiệu như đã nói ở trên.

68


Điều đầu tiên là bạn phải có quyết tâm thì mới cai nghiện được. Bởi cai

nghiện là một quá trình dài đòi hỏi phải quyết tâm, sự kiên nhẫn và chịu đựng. Bạn

phải xác định được rằng mình phải đối mặt với các rối loạn không hề dễ chịu như sự

thèm khát, ám ảnh, suy nhược cơ thể. Tuy nhiên, càng ngày các rối loạn ấy càng

giảm đi vì bạn sẽ được dùng thuốc điều trị rối loạn như vậy.

Trước khi bắt đầu cai nghiện ma túy, bạn nên sắp xếp các công việc cho rõ

ràng bằng cách tìm một nơi yên tĩnh để cai nghiện, trao đổi và tìm sự giúp đỡ của

người thân và bạn bè xung quanh, gặp các chuyên gia tư vấn về ma túy và hỗ trợ cai

nghiện ma túy.

Bạn có thể đến nhà người thân hay bạn của mình nơi mà mọi người sexgiams

sát không cho phép bạn xử dụng ma túy. Bạn có thể ở nhà nhưng phải quyết tâm với

chính bạn là bạn sẽ không hút hay chích ma túy nữa. Bạn nên đổi số điện thoại để

tránh bạn bè tìm kiếm trong thời gian cai nghiện. Tuyệt đối không để ma túy trong

nhà để ít có cơ hội xử dụng khi giảm sút ý chí.

Bạn phải tìm đúng người có thể giúp bạn trong việc cai nghiện ma túy. Đó là

người có thể sắp xếp thời gian chăm sóc và giúp bạn vượt qua những khó khăn

trong lúc bạn đang cai, có số điện thoại và địa chỉ để liên lạc bất cứ lúc nào bạn cần.

Người này có thể là cha, mẹ, dì, các bà con thân thuộc hay những người bạn thân.

Tốt nhất, bạn nên nhờ người nào đó giúp bạn trả lời điện thoại hoặc mở cửa để được

rảnh rỗi và không bị làm phiền. Bạn nên tránh những người thường cung cấp ma túy

và bạn không nên gặp những người bạn nghiện trong thời gian cai.

Có thể bạn rất ngại tiếp xúc với các nhân viên tư vấn nhưng đó lại là những

người có chuyên môn sâu về lĩnh vực mà bạn đang quan tâm. Họ sẽ giúp bạn trải

qua thời gian cai dễ dàng hơn và quá trình cai cũng diễn ra hiệu quả hơn.

Trong khi cai nghiện, việc tuân thủ hướng dẫn điều trị là rất cần thiết, chỉ cần

một chút lơi là, một chút sai lệch là bạn trở về số không. Vì vậy, đã quyết tâm thì

hãy theo đuổi việc cai nghiện đến cùng. Bạn không cô đơn, bên cạnh bạn còn rất

nhiều sự hỗ trợ để bạn cai nghiện.

Sự quan tâm của cha mẹ, bạn bè, người thân là yếu tố quan trọng giúp người

nghiện hoàn thành việc cai nghiện của họ. Sự gần gũi, thân tình nhưng cũng hết sức

69


cương quyết của gia đình giúp người nghiện tăng thêm lòng quyết tâm và cảm thấy

luôn được quan tâm.


Không ai giúp bạn cai nghiện tốt bằng quyết tâm của chính bản thân

bạn.

Chỉ khi bạn quyết tâm cao độ và lường trước được những khó khăn sẽ đến

khi cai nghiện, bạn mới cai nghiện thành công. Bên cạnh đó, sự trợ giúp một cách

đúng đắn của những người thân trong gia đình là liều thuốc tinh thần vô cùng quan

trọng giúp người nghiện thoát khỏi những cơn mê đắm với ma túy.


70


Bài 32: Nguyên nhân của vô sinh - nỗi lo sợ vô hình

Chào quý vị và các bạn!Quý vị và các bạn đang nghe chương trình phát thanh về chăm sóc sức khỏe

sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là nguyên nhân của vô sinh – nỗi lo sợ vô hình.

Các bạn thân mến, Nghiên cứu trên toàn quốc do Bệnh viện Phụ sản Trung ương và Đại học Y Hà Nội tiến hành trên 14.300 cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ (15-49) ở 8 tỉnh đại diện cho 8 vùng sinh thái ở nước ta cũng xác định tỉ lệ vô sinh của các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ là 7,7%, nghĩa là có từ 700.000 đến 1.000.000 cặp vợ chồng vô sinh, trong đó vô sinh nguyên phát là 3,9% và vô sinh thứ phát là 3,8%. Vấn đề vô sinh đang là một gánh nặng của ngành y tế Việt Nam. Đáng báo động có khoảng 50% cặp vợ chồng vô sinh có độ tuổi dưới 30. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, tỉ lệ vô sinh trên thế giới trung bình từ 6%-12%.

Hoàng và Minh cưới nhau đã được hơn 1 năm, họ sống chung với nhau rất vui vẻ, hạnh phúc, không sử dụng một biện pháp tránh thai nào, nhưng đến giờ vẫn chưa có tin vui, cả hai bên gia đình đều sốt ruột và giục họ mau sinh con để có cháu cho vui cửa vui nhà. Một hôm xem ti vi thấy nói đến bệnh vô sinh hai bạn trẻ rất lo lắng. Họ đã đưa nhau đến phòng khám để kiểm tra. Tại đây hai bạn được bác sỹ cho biết bình thường sau một năm vợ chồng chung sống, không dùng bất cứ biện pháp tránh thai nào thì có khoảng 80 – 85% các cặp vợ chồng có thể có thai tự nhiên. Những cặp vợ chồng sống cùng nhau trên một năm, không dùng biện pháp tránh thai nào mà vẫn không có con thì gọi là vô sinh, cần đi khám Bác sỹ để xác định nguyên nhân và được tư vấn để điều trị nhằm hỗ trợ sinh sản. Kết quả Minh bị vô sinh do viêm, tắc vòi trứng còn Hoàng tinh trùng yếu. Khao khát có một đứa con, được bố mẹ hai bên hậu thuẫn, hai bạn quyết định thụ tinh trong ống nghiệm. Kiên trì khám chữa bệnh hơn một năm theo chỉ định của bác sỹ, Minh may mắn đậu thai và cả gia đình đang hạnh phúc chuẩn bị chào đón đứa con đầu lòng. Trường hợp của Minh và Hoàng được gọi là vô sinh nguyên phát.

Ngoài trường hợp các cặp vợ chồng vô sinh, hiếm muộn, hiện nay, tỷ lệ vô sinh thứ phát cũng ngày càng nhiều. Sinh cháu trai đầu lòng được hơn 3 tháng thì chị Vân Anh có thai, chưa đủ điều kiện để sinh thêm con nữa và muốn tập trung chăm sóc con nhỏ nên anh chị quyết định phá thai, sau đó chị tiến hành đặt vòng để tránh thai. Khi cháu bé được 5 tuổi, anh chị muốn sinh thêm con mà gần 2 năm tháo

71


vòng vẫn chưa thấy gì. Lo lắng chị đi khám kiểm tra thì được bác sĩ kết luận là vô sinh thứ phát.

Có nhiều nguyên nhân gây vô sinh. Trong số các cặp bị vô sinh thì tỷ lệ 40% do vợ, 40% do chồng và 20% chưa rõ nguyên nhân. Nguyên nhân vô sinh thường gặp nhất ở nữ giới là hở eo cổ tử cung, u xơ tử cung, tắc vòi trứng, rối loạn phóng noãn, suy buồng trứng, dị dạng sinh dục... Ở nam giới, nguyên nhân chính là do không có tinh trùng, tinh trùng ít, yếu, rối loạn chức năng sinh lý... và loại vô sinh chưa rõ nguyên nhân.

Quý vị và các bạn thân mến,Theo các chuyên gia về sản khoa, ở Việt Nam nguyên nhân vô sinh phần lớn

do nạo phá thai không an toàn, tình dục không an toàn gây ra viêm nhiễm đường sinh dục, để lâu không điều trị dẫn đến viêm nhiễm tiểu khung, viêm tắc vòi trứng, ống dẫn trứng. Nạo phá thai ở tuổi vị thành niên ngày càng gia tăng cũng tỷ lệ thuận với tình trạng vô sinh thứ phát. Vô sinh có thể còn do áp lực công việc ở công sở, áp lực công việc ở gia đình...Vô sinh không những gây ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình, đến sức khỏe sinh sản của vợ chồng mà còn làm ảnh hưởng đến việc tăng dân số và quy mô dân số. Vì vậy các cặp vợ chồng hãy dành thời gian để chăm sóc nhau, khi nghi ngờ có dấu hiệu vô sinh không nên đổ lỗi cho nhau để tránh tạo cho nhau những áp lực mà hãy bình tĩnh và cùng nhau đi đến các cơ sở y tế chuyên khoa để khám và kiểm tra xác định nguyên nhân một cách chính xác và điều trị kịp thời.

Để hạn chế tình trạng vô sinh ngày càng phổ biến như hiện nay, VTN/TN cần được trang bị kỹ năng sống và cung cấp thông tin về tình yêu, tình dục, kế hoạch hóa gia đình, hôn nhân.... để biết cách phòng tránh. Các bạn trẻ trước khi kết hôn nên đi tư vấn và khám kiểm tra sức khoẻ trước hôn nhân để phát hiện, điều trị sớm một số bệnh ảnh hưởng đến SKSS, đến khả năng mang thai, đồng thời tránh một số bệnh liên quan đến di truyền. Các cặp vợ chồng không nên kéo dài khoảng cách giữa 2 lần sinh con, thời gian lý tưởng nhất là từ 3 - 5 năm và trước khi sinh con nên thực hiện khám và kiểm tra sức khoẻ toàn diện để chuẩn bị một nền tảng tốt nhất cho em bé.

Quý vị và các bạn thân mến, Không nên tự ý chữa trị vô sinh, hãy đi khám tại các cơ sở y tế chuyên

khoa để được bác sỹ tư vấn cách điều trị.Cảm ơn sự quan tâm theo dõi của quý vị và các bạn./.

72


Bài 33: Chúng ta không nên lựa chọn giới tính khi sinh.


Trước khi vào chương trình hôm nay tôi xin kể để các bạn nghe chuyện Vợ

chồng anh An chị Sinh. Anh chị đã có một con gái 4 tuổi. Anh chị muốn đứa con

tiếp theo phải là con trai để đạt được 10 điểm mà lên mặt với bạn bè. Cũng vì vậy

mà sau đứa con đầu, chị Sinh đã có thai hai lần, nhờ dịch vụ kỹ thuật “chui” phát

hiện sớm, biết không phải con trai, anh chị lại đưa nhau đi giải quyết. Không biết

còn chờ đến lần thứ bao nhiêu nữa để được như ý nhưng sức khỏe của chị Sinh thì

mỗi ngày một suy giảm sau mỗi lần phá thai. Vậy việc làm của vợ chồng anh An

chị Sinh có nên không?

Trong chương trình phát thanh về chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên,

thanh niên hôm nay chúng tôi xin được cùng bàn luận ngay với các bạn về chủ đề “

Chúng ta không nên lựa chọn giới tính khi sinh”. Tại sao lại như vậy?- Vì nếu ai

cũng lựa chọn giới tính khi sinh sẽ dẫn đến tỷ số giới tính khi sinh tự nhiên bị thay

đổi và sẽ ảnh hưởng đến sự phát triển cấu trúc dân số trong tương lai. Thông

thường thì số trẻ em trai sinh ra sống từ 103 đến 106 trai/100 trẻ em gái. Nếu số trẻ

em trai sinh ra dưới mức 103 em hoặc trên mức 106 em thì gây ra mất cân bằng giới

tính khi sinh.

Mất cân bằng giới tinh khi sinh có nguyên nhân chủ yếu là từ tư tưởng trọng

nam khinh nữ vẫn còn tồn tại trong xã hội. Nhiều gia đình vợ chồng phải sinh cho

được con trai để nối dõi dòng tộc. Sinh con trai mới là có hiếu với cha mẹ. Không

sinh được con trai là đại bất hiếu với tổ tông, dòng tộc. Để xảy ra tình trạng mất

cân bằng giới tính khi sinh còn có nguyên nhân thực tế là việc thực hiện bình đẳng

giới trong cộng đồng xã hội hiện nay còn nhiều hạn chế. Định kiến giới trong xã hội

vẫn còn tồn tại. Một nguyên nhân nữa làm gia tăng mất cân bằng giới tính khi sinh

là tâm lý mong muốn sinh con trai của nhiều gia đình có sự phát triển của công

nghệ, kỹ thuật hỗ trợ qua các dịch vụ y tế thiếu kiểm soát dẫn đến việc lựa chọn giới

tính khi sinh càng phổ biến, càng gia tăng.

Quý vị và các bạn có biết, mất cân bằng giới tính khi sinh là vấn đề liên quan

đến văn hoá, phong tục tập quán nhất là đối với một số quốc gia ở châu Á như:

Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ… Ở Việt Nam ta vấn đề mất cân bằng

giới tính khi sinh xuất hiện từ năm 2006 và đang có xu hướng ngày càng gia tăng.

73


Năm 2006 tỷ số bé trai sinh sống là 110 bé trai trên 100 bé gái. Năm 2012 tỷ số này

đã tăng lên là 112,3 bé trai/ 100 bé gái. Năm 2013 tỷ số là 113,8 bé trai/100 bé gái.

Đến năm 2014 tỷ số này là 114,3 bé trai/100 bé gái (nguồn Tổng cục DS- KHHGĐ,

Bộ Y tế).

Việc lựa chọn giới tính khi sinh ở một số nước trong khu vực đã dẫn đến tình

trạng mất cân bằng giới tính trong cấu trúc dân số và hệ lụy của nó là dân số sẽ thừa

nam, thiếu nữ. Các nước trong khu vực như Hàn Quốc, Đài Loan, Trung Quốc, Ấn

Độ… tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh của họ bắt đầu từ thập niên 70- 80.

Và thực tế là họ đã phải đến Việt Nam để tìm vợ. Đã có hàng trăm ngàn các cô gái

Việt Nam ở các vùng quê muốn đổi đời đã đi lấy chồng Đài Loan, Hàn Quốc thân

gái dặm trường. Mất cân bằng giới tính khi sinh đã khiến cho tình trạng thừa nam

thiếu nữ ở nước ta ngày càng có nguy cơ tăng thêm áp lực trong tương lai gần. Nếu

ngay từ bây giờ chúng ta còn thờ ơ với vấn đề này thì 20-25 năm sau hậu quả của

mất cân bằng giới tính khi sinh ở nước ta sẽ rất nặng nề, giống như một số nước

Châu Á đang phải gánh chịu.

Hệ lụy của mất cân bằng giới tính trong xã hội sẽ dẫn đến các nguy cơ làm

cho vấn đề bất bình đẳng giới trong xã hội càng sâu sắc thêm. Điều đó sẽ dẫn đến

các biến đổi xã hội theo chiều hướng xấu như: tình trạng tảo hôn, kết hôn sớm gia

tăng. Nhiều nam giới, nhất là nam giới thuộc các tầng lớp nghèo sẽ gặp khó khăn

trong việc kết hôn. Sẽ gia tăng bất bình đẳng giới trong tìm kiếm việc làm, gia tăng

các tệ nạn xã hội như: mua bán tình dục, xâm hại tình dục, mua bán phụ nữ do sự

mất cân bằng giới tính sẽ ngày càng phức tạp. Mất cân bằng giới tính còn là nguyên

nhân gia tăng tình trạng bạo lực trên cơ sở giới.

Nếu chúng ta không sớm can thiệp cứ để cho tình trạng mất cân bằng giới

tính khi sinh như hiện nay thì chênh lệch số lượng giữa nam và nữ ở Việt Nam sẽ

thừa 4,3 triệu nam vào năm 2050.

Vậy chúng ta không nên lựa chọn giới tính khi sinh (như việc làm của anh

An và chị Sinh) mà ngay từ bây giờ, mỗi gia đình cần nâng cao trách nhiệm xã hội.

Mỗi cặp vợ chồng đang còn sinh đẻ, cần nhận thức được về các hệ lụy xã hội do

mất cân bằng giới tính khi sinh gây ra.

Vì trách nhiệm xã hội, vì tương lai của dân tộc: Chúng ta không nên lựa chọn giới tính khi sinh. Vì đó là việc làm vi phạm pháp luật và vô nhân đạo. Xin cảm ơn sự lắng nghe của quý vị và các bạn./.

74


Bài 34: Làm thế nào để ngăn chặn lựa chọn giới tính khi sinh ?

Xin chào quý vị và các bạn,


sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là “Làm thế nào để không lựa

chọn giới tính khi sinh?”.

Các bạn thân mến, chúng ta đã cùng trao đổi về việc không nên lựa chọn

giới tính khi sinh. Nhưng làm thế nào để có thể ngăn chặn, kiểm soát được việc

này? Bản tin hôm nay chúng tôi xin được trao đổi với các bạn về một số giải pháp

giúp hạn chế để dần, tiến tới chấm dứt việc lựa chọn giới tính khi sinh. Như các bạn

cũng đã biết, địa phương chúng ta hiện nay đang vận động các cặp vợ chồng trong

tuổi đẻ không sinh con thứ ba. Hội phụ nữ cũng mới cùng chi đoàn ra mắt câu lạc

bộ những chị em sinh con một bề. Các hoạt động này cũng đang góp phần tích cực

vào việc không lựa chọn giới tính khi sinh.

Thưa quý vị, thưa các bạn.

Mất cân bằng giới tính khi sinh đang là mối quan ngại ngày càng gia tăng tại

một số quốc gia châu Á. Tại Việt Nam, mất cân bằng giới tính khi sinh đã tăng từ

106,2 bé trai/100 bé gái (năm 2000) lên 113,8 bé trai/100 bé gái (năm 2013) và xu

hướng này đang tiếp tục gia tăng. Mất cân bằng giới tính khi sinh có nguyên nhân

sâu xa là từ sự bất bình đẳng giới trong xã hội, tư tưởng trọng nam khinh nữ vẫn

còn trong nhiều gia đình. Vì vậy để giải quyết vấn nạn này cần phải:

- Thúc đẩy hơn nữa vai trò của phụ nữ và trẻ em gái trong xã hội. Thực hiện

triệt để quyền bình đẳng giới, nâng cao địa vị và quyền của phụ nữ và trẻ em gái

trong xã hội.

- Tăng cường công tác tuyên truyền thay đổi hành vi giúp giải quyết vấn đề

phân biệt đối xử bất bình đẳng giới hiện nay. Tuyên truyền để mọi người nhận thức

được việc lựa chọn giới tính khi sinh là việc bị luật pháp Việt Nam nghiêm cấm

(khoản 2 điều 7 Pháp lệnh dân số năm 2003 đã quy định “Nghiêm cấm các hành vi

lựa chọn giới tính thai nhi dưới mọi hình thức” ).

- Có cơ chế phối hợp liên ngành và thúc đẩy sự tham gia của các tổ chức xã

hội. Quan trọng nhất là giải quyết được vấn đề phân biệt đối xử đối với phụ nữ và

75


trẻ em gái đã ăn sâu trong tiềm thức của nhiều gia đình và đó là lý do chính dẫn đến

việc lựa chọn giới tính khi sinh. Mặt khác sự phối hợp liên ngành sẽ hình thành hệ

thống giám sát chặt chẽ các dịch vụ kỹ thuật đã « ngầm » hỗ trợ cho việc lựa chọn

giới tính khi sinh, cần phải có chế tài xử phạt thật nặng để răn đe ngăn chặn.

- Sớm có chính sách trợ cấp từ Nhà nước và các tổ chức xã hội đối với trẻ

em gái, khuyến khích việc sinh con gái, thậm chí tôn vinh việc sinh con gái như một

số nước trong khu vực đã làm.

- Có sự quan tâm chỉ đạo của cấp ủy Đảng, chính quyền các cấp, đặc biệt là

cấp cơ sở, sự phối hợp của các ngành đoàn thể để từng bước giảm thiểu, tiến tới có

thể kiểm soát được hoàn toàn tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh.

Sinh đẻ là việc hệ trọng do các gia đình quyết định nhưng cũng rất cần sự định

hướng của môi trường xã hội, của chính sách khuyến khích để hướng tới sự chủ

động tự nguyện của gia đình.

Nếu các gia đình được môi trường xã hội định hướng để nâng cao trách

nhiệm xã hội, vui vẻ không thực hiện lựa chọn giới tính khi sinh thì việc giảm thiểu

tỷ lệ mất cân bằng giới tính khi sinh ở nước ta sẽ được kiểm soát hoàn toàn.

Không lựa chọn giới tính khi sinh là hành vi tiến bộ, có văn hóa của Gia đình

Văn hóa, của cộng đồng dân cư Văn hóa.

Ngay từ bây giờ, vì trách nhiệm xã hội, mỗi chúng ta nói không với việc

lựa chọn giới tính khi sinh.

Xin cám ơn các bạn, cám ơn quý vị đã lắng nghe.

76


Bài 35 : Con trai – con gái : Giá trị ngang nhau.

Chào quý vị, chào các bạn !


sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là Con trai hay Con gái- Con

nào cũng như nhau.

Trong chế độ xã hội hiện nay, dù là trai hay gái thì chúng ta cũng đều được

luật pháp công nhận các quyền và nghĩa vụ ngang bằng nhau. Tuy nhiên, chúng ta

đã phải trải qua chế độ phong kiến hàng ngàn năm nên tư tưởng phong kiến trọng

nam khinh nữ đã tạo nên sự bất bình đẳng giới sâu sắc trong gia đình và xã hội.

Ngày nay, vấn đề bất bình đẳng giới đã trở thành vấn đề toàn cầu. Vì vậy Liên hợp

quốc đã có “Công ước quốc tế về Xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ

nữ”. Công ước này đã kêu gọi các quốc gia phải thực hiện xóa bỏ mọi hình thức

phân biệt đối xử với phụ nữ, bảo đảm đầy đủ các quyền được hưởng của phụ nữ

như nam giới.

Gia đình anh Xuân có hai con gái. Anh chị đã thương yêu , chăm sóc các

cháu. Các cháu chẳng những chăm chỉ việc nhà mà còn học giỏi. Sau khi học xong

ra trường xin được việc làm ở thành phố, các cháu còn biết giành dụm tiền đưa về

cho bố mẹ sửa nhà, chăm sóc ông bà. Còn gia đình anh Bình có một gái đầu, một

trai sau. Mượn cớ nhà có khó khăn, anh chị bắt con gái lớn bỏ học ở nhà phụ giúp

cha mẹ để lo cho em ăn học. Mặc dù con gái anh học rất giỏi. Chi đoàn thanh niên

và các thầy cô giáo rất tiếc cho em nên đã đến nhà vận động anh chị tiếp tục cho

con đi học. Nói qua nói lại một hồi mới lộ ra không phải nhà anh quá khó khăn mà

chỉ vì anh nghĩ quẩn, cho là nuôi con gái lớn cho đi lấy chồng về nhà người ta thì

học nhiều làm gì cho thêm tốn. Rõ ràng là anh vẫn còn tư tưởng trọng nam khinh nữ

nên mới xử sự như vậy. Khi các thầy cô giáo và chi đoàn nói rõ điều hơn lẽ thiệt

cho anh biết, anh đã cho con gái tiếp tục đi học trở lại.

Ở Việt Nam ta, từ sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945 Đảng và Chính phủ

đã có nhiều chủ trương chính sách thể hiện rõ quan điểm nhằm xóa bỏ mọi chế độ

phân biệt đối xử với phụ nữ, ngăn cấm hành động bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em

gái trong gia đình và ngoài xã hội. Hiến pháp đã sửa đổi năm 2013 đã khẳng định

77


tại chương II điều 16: “ Mọi người đều bình đẳng trước Pháp luật. Không ai bị phân

biệt đối xử trong đời sống chính trị, dân sự, kinh tế, văn hóa, xã hội.” Đây là thể

hiện quyết tâm của Nhà nước ta thực hiện Công ước của Liên Hợp quốc “Về xóa bỏ

mọi hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ” mà Chính phủ Việt Nam đã ký cam kết.

Luật Hôn nhân và Gia đình cũng đã xác định nguyên tắc “ …Cha mẹ không

phân biệt đối xử giữa các con. Các con có nghĩa vụ và quyền ngang nhau trong gia

đình.”

Tháng 11 năm 2006, Nhà Nước ta đã ban hành Luật bình đẳng giới. Chính

phủ đã có Kế hoạch hành động quốc gia Vì sự tiến bộ của phụ nữ Việt Nam. Mục

tiêu của Kế hoạch này là: “Cải thiện đời sống vật chất và tinh thần, nâng cao phát

huy trình độ năng lực và vai trò của phụ nữ; bảo đảm để phụ nữ thực hiện được

chức năng của mình và được tham gia đầy đủ, bình đẳng vào tất cả các lĩnh vực

hoạt động, đặc biệt là lĩnh vực chính trị,, kinh tế, văn hóa và xã hội trong công cuộc

đẩy mạnh Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa đất nước” .

Trong xã hội chúng ta, con trai con gái đều có quyền ngang nhau. Nhà Nước

đã tạo môi trường pháp lý, môi trường xã hội để xóa bỏ mọi rào cản do bất bình

đẳng giới, để phụ nữ thể hiện vai trò, năng lực trong mọi lĩnh vực hoạt động chính

trị- xã hội, kinh tế, văn hóa, khoa học- kỹ thuật. Thực tế là lĩnh vực hoạt động nào

cũng đã có rất nhiều phụ nữ thành đạt.

Con gái hay con trai đều bình đẳng như nhau trong gia đình và xã hội.

Ai cũng có cơ hội để thành công nếu bạn biết nắm bắt và cố gắng.

Cảm ơn sự lắng nghe của quý vị và các bạn.

78


Bài 36: Nguy cơ thừa nam, thiếu nữ trong tương lai

Thưa quí vị, Thưa các bạn.


sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là Nguy cơ thừa nam thiếu nữ

trong tương lai.

Các bạn cũng đã nghe báo, đài nói nhiều về việc nhiều đàn ông xứ Hàn, xứ

Đài sang xứ ta để cưới vợ. Tại sao lại như vậy?- Chẳng lẽ thời hội nhập thì tình yêu

cũng phải xuyên quốc gia mới “hoành”. Nói vậy thôi chứ cô dâu chú rể không biết

tiếng, không nói được với nhau thì biết làm sao bây giờ. Chắc có vấn đề gì trong

chuyện này đây ? Đúng là có chuyện thật. Tôi xin nói ngay để các bạn biết.

Mất cân bằng giới tính khi sinh ở một số nước châu Á xuất hiện từ cuối thập

niên 70, đầu thập niên 80 của thiên niên kỷ trước. Còn ở Việt Nam ta mất cân bằng

giới tính khi sinh bắt đầu xuất hiện từ những năm 2000 và ngày càng tăng lên rõ rệt

vào năm 2006. Mất cân bằng giới tính khi sinh ở các nước được phân bố đều, còn ở

Việt Nam ta mất cân bằng giới tính phân bố theo vùng khá rõ rệt (chủ yếu là các

vùng xung quanh các trung tâm đô thị lớn như Hà Nội, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí

Minh và các thành phố thuộc tỉnh, có lẽ vì ở đó dễ tiếp cận các dịch vụ kỹ thuật phát

hiện sớm giới tính thai nhi).

Từ năm 2010 – 2013, Quảng Ninh là một trong tốp 10 tỉnh có tỷ số mất cân

bằng giới tính khi sinh cao nhất cả nước. Năm 2010 là 108 trẻ nam/100 trẻ gái. Năm

2013 là 115 trẻ nam/100 trẻ gái.

Nguyên nhân cơ bản của mất cân bằng giới tính khi sinh là do tư tưởng trọng

nam khinh nữ vẫn còn rất nặng nề. Các gia đình muốn có con trai để nối dõi tông

đường. Nguyên nhân nữa phải kể đến là do có sự phát triển mạnh của các dịch vụ áp

dụng kỹ thuật cao thiếu kiểm soát đã ngầm hỗ trợ cho các gia đình để lựa chọn giới

tính khi sinh.

Tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh hiện nay được coi là một trong các

thách thức lớn trong thực hiện bình đẳng giới ở nước ta hiện nay. Nếu tình trạng này

còn tiếp diễn sẽ là hệ lụy nghiêm trọng cho các gia đình và sự ổn định của xã hội.

Việt Nam đã và đang thực hiện một số biện pháp nhằm xóa bỏ vấn đề mất cân bằng

79


giới tính khi sinh. Chính phủ đã ban hành các văn bản nhằm hạn chế việc nạo phá

thai do lựa chon giới tính khi sinh. Pháp lệnh dân số năm 2003 quy định: “Nghiêm

cấm các hành vi lựa chọn giới tính khi sinh dưới mọi hình thức tư vấn, chẩn đoán

giới tính thai nhi, phá thai do lựa chọn giới tính”. Nghị dịnh 104/NĐ-CP hướng dẫn

thi hành Pháp lệnh dân số năm 2003 đã xác định các hành vi như: “Phổ biến các

biện pháp tạo giới tính, chẩn đoán giới tính thai nhi bằng xét nghiệm máu, siêu âm

hoặc loại bỏ thai nhi vì lý do giới tính đều bị coi là vi phạm pháp luật và bị xử lý”.

Bộ Y tế đã có hàng loạt văn bản chỉ đạo ngành y tế triển khai các giải pháp, hoạt

động nhằm giảm thiểu tình trạng lựa chọn giới tính thai nhi, nghiêm cấm cán bộ y tế

có hành vi lựa chọn giới tính thai nhi. Các Sở Y tế tỉnh, thành phố cũng có các văn

bản yêu cầu các cơ sở y tế khám chữa bệnh công lập và tư nhân nghiêm cấm chẩn

đoán để lựa chọn giới tính thai nhi bằng các biện pháp như: bắt mạch, xét nghiệm

máu, zen, nước ối, tế bào, siêu âm…

Nhưng để cho các qui định pháp luật đi vào cuộc sống thì điều quan trọng là

phải tăng cường công tác tuyên truyền để mọi người nhận thức được nguy cơ và các

hệ lụy của việc mất cân bằng giới tính khi sinh. Các nhà quản lý về dân số cũng đưa

ra dự báo 3 khả năng cho tỷ số giới tính khi sinh ở Việt Nam:

- Khả năng tích cực : nếu chúng ta ra tay tích cực ngay từ bây giờ thì tỷ số giới

tính khi sinh có thể sẽ tăng lên khoảng 115 nam/100 nữ vào năm 2020 và sau đó sẽ

giảm về mức 105 nam/100 nữ vào năm 2025.

- Khả năng quá độ với mức độ can thiệp vừa phải thì tỷ số giới tính sẽ tăng lên

khoảng 120 nam/100 nữ vào năm 2020 và sau đó giảm dần về mức 105 nam/ 100

nữ vào năm 2030.

- Khả năng không can thiệp gì cả cứ để như hiện nay thì tỷ số giới tính khi

sinh sẽ tăng lên là 125 nam/100 nữ vào năm 2020 và tiếp tục duy trì đến năm 2050.

Tổ chức Y tế thế giới cũng cảnh báo nếu Việt Nam không ngăn chặn giảm thiểu

tỷ số mất cân bằng giới tính khi sinh, cứ để như khả năng 3 thì chỉ đến năm 2030

Việt Nam sẽ thừa 4,3 triệu nam thanh niên so với số nữ trong độ tuổi kết hôn. Có

nghĩa là số nam thanh niên này sẽ không có cơ hội để lấy vợ trong nước.

Đến năm 2030, liệu 4,3 triệu nam thanh niên Việt Nam (là con cháu của chúng

ta bây giờ) có còn cơ hội được lấy vợ là người Việt Nam không hay phải ra nước

80


ngoài xa xôi để tìm vợ ?! Điều đó tùy thuộc vào thái độ và hành vi của mỗi chúng ta

hôm nay.

Mỗi người chúng ta phải có trách nhiệm không để xảy ra tình trạng thừa

nam, thiếu nữ trong tương lai.

Cảm ơn quý vị và các bạn đã lắng nghe.

81


Bài 37: Thực trạng và nguyên nhân của nữ thanh niên kết hôn có yếu tố

nước ngoài.



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là Thực trạng và nguyên nhân

của nữ thanh niên kết hôn có yếu tố nước ngoài.

Các bạn biết không,

Trong những năm gần đây, việc kết hôn với người nước ngoài đã trở thành

hiện tượng không còn là mới mẻ ở nước ta, đặc biệt là tại một số khu vực như: Hải

Phòng, An Giang, Cần Thơ. Sự việc này có lúc đã trở thành một đề tài nóng bỏng

trên các phương tiện truyền thông đại chúng, báo chí, các diễn đàn bởi những vấn

đề ẩn chứa trong nó. Thời gian gần đây, báo chí trong và ngoài nước đã phanh phui

rất nhiều vụ bạo hành đối với các cô dâu Việt lấy chồng ngoại quốc. Từ những cô

dâu Việt trên đất nước Đài Loan bị sát hại như cô dâu Trần Thị Hồng Thắm hay trở

về Việt Nam trong tình trạng người không ra người như cô dâu Trần Thị Bích My,

Cao Thị Hồng Nương đến những cái chết thương tâm của những cô dâu Việt trên

đất Hàn như Huỳnh Mai, Kim Đồng… Tất cả những vấn đề hậu quả của hôn nhân

với người nước ngoài đều do các cô dâu phải gánh chịu . Nhiều cuộc hôn nhân

không những không hạnh phúc mà những người phụ nữ phải đối mặt với nguy cơ

trở thành nô lệ tình dục, bị đe dọa về nhân phẩm và cả tính mạng.

Thưa quý vị và các bạn! Với nhiều vấn đề như vậy nhưng tại sao tình trạng

những phụ nữ Việt Nam kết hôn với người nước ngoài còn có xu hướng gia tăng,

chưa thể dừng lại?

Theo số liệu khảo sát của Viện Phát triển bền vững vùng Nam Bộ, hiện đã có

khoảng 90 ngàn cô dâu Việt tại Đài Loan - chiếm 70% cô dâu nước ngoài tại đây.

Trung bình cứ 80 gia đình Đài Loan thì có 1 cô dâu Việt. Khoảng 15% số cô dâu

Việt thất bại tại Đài Loan vì các nguyên nhân không đạt mục địch kinh tế, bị bạo

hành, không phù hợp cuộc sống. Vậy điều gì đã dẫn tới hiện tượng được xem là

“nóng bỏng” này hiện nay?

Những cô gái trẻ đặc biệt là ở những vùng quê nghèo khó, mong muốn được

nhanh chóng “đổi đời” bằng cách kết hôn với người nước ngoài. Nếu bỏ qua những

82


hệ quả vĩ mô như tình trạng “chảy máu chất xám” thì còn có nguyên nhân do sự mất

cân đối về giới đang xảy ra ở một số nước trong khu vực. Ở tầm vi mô chúng ta

cũng có thể thấy một thực trạng khá buồn là hầu như tất cả các cô gái trẻ VN lấy

chồng nước ngoài đều vì lý do kinh tế. Sự khó khăn về vấn đề kinh tế gia đình là

một sức ép vô hình lên các cô gái Việt Nam buộc họ phải tự nguyện ra đi. Chính vì

đồng tiền mà các bậc cha mẹ cũng sẵn lòng “gả bán” con sang xứ người để lấy vài

nghìn đôla. Tất cả những điều đó phản ánh một thực tế nghiêm trọng là sự bất bình

đẳng giới vẫn còn đang diễn ra ở những vùng quê nghèo khó tại Việt Nam.

Bên cạnh nguyên nhân về kinh tế, còn một số nguyên nhân khác như kết hôn

giả với người nước ngoài để được nhập quốc tịch và việc này cũng gây ra những

hậu quả pháp lý vô cùng rắc rối…


Chính quyền địa phương và các đoàn thể cần tuyên truyền, giáo dục về

bình đẳng giới và quyền con người để các cô gái Việt Nam tự bảo vệ mình.

Khi nhận thức được giá trị của bản thân mình chắc chắn họ sẽ tìm được

những con đường sống tốt hơn cho cuộc đời.

Cảm ơn sự chú ý lắng nghe của quý vị và các bạn.

83


Bài 38: Nữ thanh niên cần chuẩn bị những gì khi làm dâu xứ người?



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là Nữ thanh niên cần chuẩn bị

những gì khi làm dâu xứ người.

Trời rét, từng đợt gió thổi ào ào làm cánh cửa phòng tư vấn rung lên như

muốn mở tung ra. Đúng lúc ấy một cô gái còn rất trẻ đẩy cửa bước vào. Người cô

gầy xanh xao, bộ dạng co ro vì rét. Thỉnh thoảng toàn thân cô lại run lên, mặt tái

nhợt.

Sau khi rót cho cô một cốc nước chè nóng, khoác tạm cho cô chiếc áo ấm.

Tôi lặng im chờ nghe cô nói. Trong căn phòng ấm áp, cô như bình tâm lại… Cô nói

tên là Hồng ở Gia Lộc, Hải Dương. Nhà nghèo không có điều kiện để ăn học như

các bạn cùng trang lứa. Cô phải đi làm giúp việc cho một nhà hàng từ khi 16 tuổi.

Công việc cũng chẳng nặng nhọc gì nhưng được ăn ngon, nhàn nhạ, người cô cứ

như lột xác, trắng hồng lên, xinh đẹp hẳn ra. Anh chủ nhà hàng thấy cô ngày càng

xinh đẹp, lại chăm chỉ chịu khó nên tỏ ra quý mến cô. Mọi công việc trong nhà hàng

được anh ưu tiên Hồng hơn những nhân viên khác. Đang là nhân viên phục vụ,

chuyên rửa bát đĩa nay anh chuyển cô lên làm nhân viên lễ tân. Thấy Hồng được ưu

ái hơn, mọi người nghi ngờ là ông chủ có tình ý với cô.

Chuyện chẳng có gì nhưng mọi việc đến tai vợ anh. Một cuộc đánh ghen

ầm ĩ tại nhà hàng khiến Hồng vô cùng xấu hổ, buộc cô phải khăn gói rời chỗ làm

giữa đêm đông giá rét. Cô không dám quay về quê vì nghĩ đến cảnh quanh năm

nhọc nhằn mà lúc nào cũng thiếu thốn. Nhưng ở lại thành phố thì cô không biết phải

bắt đầu từ đâu trong khi trình độ văn hoá mới hết lớp 5, vốn liếng làm ăn lại không

có… Rồi cô được người ta giới thiệu để lấy chồng nước ngoài . Hồng như người

chết đuối vớ được cọc, Cô mừng lắm không cần phải suy nghĩ hay do dự điều gì.

Nghĩ đến cảnh mình không có trình độ bằng cấp gì vậy ngẫu nhiên lại được lấy

chồng nước ngoài- điều này trước đây có nằm mơ cô cũng không dám. Cô nhanh

chóng tiến hành mọi thủ tục để được xuất ngoại. Cô không cần tìm hiểu xem chồng

84


mình là ai, bao nhiêu tuổi,làm nghề gì…Với Hồng, tại thời điểm này chỉ cần có chỗ

nương thân là được rồi.

Giờ đây mọi thủ tục đã hoàn tất chỉ còn một tháng nữa là đến ngày ra nước

ngoài làm dâu. Tình cờ Hồng đọc được một bài phóng sự điều tra về những khó

khăn của các cô dâu Việt tại Đài Loan, Hà Quốc, Trung Quốc.... Lúc này cô mới

thấy lo cho chính bản thân mình.Và đây cũng là lí do khiến cô tìm đến nhà tư vấn.

Ngồi chia sẻ với nhà tư vấn, Hồng đặt ra rất nhiều câu hỏi đại loại như: “ Bây giờ

em phải làm gì, liệu có còn kịp để thay đổi không, em cần chuẩn bị những gì?…”

Các bạn thân mến!

Rời Việt Nam sang làm dâu tại xứ người, trở ngại đầu tiên mà các cô dâu

Việt gặp phải là vấn đề ngôn ngữ. Họ là những người mới nhập cư, chưa đủ điều

kiện nhập quốc tịch, hầu hết không có việc làm, chỉ ở nhà sinh đẻ và nuôi con, làm

nội trợ và phục vụ công việc gia đình, giao tiếp xã hội gần như bị hạn chế. Vì vậy,

nữ thanh niên khi lấy chồng nước ngoài cần phải có trình độ ngoại ngữ nhất định,

phải hiểu biết về lối sống, phong tục tập quán, chính sách pháp luật của quốc gia đó.

Các cô dâu Việt cần phải lường trước những khó khăn thách thức khi làm

dâu xứ người như sự chênh lệch về tưổi tác quá lớn nên giữa hai vợ chồng rất khó

có sự hoà hợp, đồng cảm, bị quản lí khắt khe, họ ít được giao tiếp và không được

gặp gỡ bạn bè, đồng hương hay tham gia các hoạt động xã hội khác vì gia đình nhà

chồng sợ các cô dâu bỏ trốn.

Sau khi trò chuyện cùng nhà tư vấn, cô gái ít nhiều cũng giải toả được những

lo âu trong lòng.Trước khi chia tay, cô chỉ xin nhà tư vấn hãy mãi là nơi để cô được

chia sẻ mỗi khi buồn và cô đơn. Nhà tư vấn chấp nhận lời đề nghị của cô, tiếp tục

giúp cô tìm thấy sự bình yên trong cuộc sống!

Thông điệp mà chúng tôi muốn gửi tới các bạn là: Nếu muốn kết hôn với

người nước ngoài, bạn hãy trang bị cho mình những kiến thức về văn hoá,

ngoại ngữ, cũng như có sự chuẩn bị tốt về tâm lí.


85


Bài 39: Vai trò của Tư vấn và khám SKSS trước hôn nhân


Hai bạn Nam và Hạnh sắp tổ chức lễ cưới. Nam rất muốn đưa Hạnh đi khám

sức khỏe để được tư vấn trược khi kết hôn nhưng lại sợ Hạnh hiểu lầm cho là Nam

không tin tưởng Hạnh nên mới đưa Hạnh đi khám. Khó khăn lắm Nam mới thổ lộ

cùng chương trình phát thanh về chăm sóc SKSS VTN/ TN. Và chương trình muốn

chia sẻ với bạn Nam, bạn Hạnh cùng các bạn.


sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là Vai trò của Tư vấn và khám

SKSS trước hôn nhân.

Chắc có bạn sẽ nghĩ chưa kết hôn, “máy móc” vẫn còn zin thì khám tư vấn

cái gì đây ? Nếu nghĩ như thế thì thực ra bạn mới biết một phần của vấn đề thôi.

Bạn có biết năm 1994, cả thế giới đã tổ chức Hội nghị Dân số và Phát triển họp ở

thủ đô Cai -Rô của Ai Cập. Tại hội nghị này thế giới đã thống nhất quan niệm thế

nào là sức khỏe sinh sản và đã đưa ra định nghĩa : “ Sức khỏe sinh sản là sự phát

triển hoàn hảo về thể chất, tinh thần và xã hội trong mọi vấn đề có liên quan đến

hoạt động và chức năng của bộ máy sinh sản, đến quá trình sinh sản chứ không phải

chỉ là không có bệnh hay khuyết tật của bộ máy sinh sản”.

Như vậy sức khỏe sinh sản được xem xét trên 3 khía cạnh là:

- Về thể chất: cấu tạo và hoạt động của bộ máy sinh sản bình thường và khỏe

mạnh để thực hiện đầy đủ chức năng sinh sản.

- Về tinh thần: là sự thoải mái, hài lòng, không băn khoăn lo lắng về khả năng

hoạt động của bộ máy sinh sản. Mỗi người đều có quyền quyết định có quan hệ

tình dục hay không, quan hệ vào thời điểm nào, mong muốn có con hay không,

số con muốn có, khoảng cách và thời gian sinh con và được cung cấp thông tin

đầy đủ và phương tiện để thực hiện điều đó.

- Về mặt xã hội: được môi trường xã hội tôn trọng và công bằng để đáp ứng

việc thực hiện quyền sinh sản và hoạt động tình dục của mỗi người. Được cung

cấp bảo đảm các dịch vụ cho quá trình mang thai và sinh đẻ.

86


Như vậy tư vấn và khám sức khỏe sinh sản trước hôn nhân sẽ giúp bạn biết

được tình trạng sức khỏe của bản thân mình và sức khỏe của người mà mình sẽ kết

hôn để tự tin khi bước vào cuộc sống vợ chồng. Giúp bạn ổn định tâm lý, tinh thần

khi bước vào cuộc sống gia đình. Bạn sẽ được cung cấp thông tin và tư vấn đầy đủ

để quyết định sinh con vào thời điểm nào, sinh mấy con, khoảng cách giữa các lần

sinh tốt nhất là mấy năm. Khi bạn có thai thì chăm sóc thai như thế nào, cần khám

thai mấy lần, khám thai ở đâu. Khi sinh con bạn sẽ sinh ở đâu để bảo đảm được làm

mẹ an toàn. Khi đi khám sức khỏe sinh sản trước hôn nhân bạn còn được tư vấn

cung cấp thông tin để thực hiện kế hoạch hóa gia đình và phòng tránh các bệnh lây

qua đường tình dục…

Việc khám chăm sóc sức khỏe sinh sản trước hôn nhân là việc có ý nghĩa rất

quan trọng và là việc nên làm trước khi kết hôn vì các bác sỹ khám sẽ tư vấn cho

bạn cả về vấn đề sức khỏe , tâm lý để giúp các bạn chuẩn bị tâm lý có thể vượt qua

mọi bỡ ngỡ, sẵn sàng đón nhận để bước vào cuộc sống vợ chồng.

Bạn không nên e ngại vì Luật hôn nhân và gia đình và Pháp lệnh dân số năm

2003 cũng đã khuyến cáo : “Nam nữ trước khi kết hôn cần được tư vấn và khám

SKSS.”

Chúc các bạn sắp kết hôn thực hiện tốt việc này.

Cám ơn quý vị và các bạn đã lắng nghe.

87


Bài 40: Bạn có biết nơi tư vấn và Chăm sóc SKSS tiền hôn nhân?



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là “Tư vấn và khám sức khỏe

sinh sản tiền hôn nhân ở đâu?”

Chắc có bạn sẽ nghĩ rằng hai người yêu nhau mà làm như thế là thiếu tế nhị,

là không tin tưởng nhau sao? Cũng bởi vậy đây là vấn đề mà nhiều bạn trước khi

kết hôn thường bỏ qua, ít quan tâm đến. Nhưng thực ra đây lại là vấn đề rất quan

trọng đối với cuộc sống lứa đôi sau này. Pháp lệnh dân số năm 2003 và Nghị định

của Chính phủ hướng dẫn thực hiện cũng yêu cầu: “Nhà nước khuyến khích và tạo

điều kiện cho nam nữ kiểm tra sức khỏe trước khi đăng ký kết hôn.”

Việc khám để được tư vấn về sức khỏe sinh sản trước hôn nhân là việc làm

rất quan trọng và rất cần thiết để giúp phát hiện sớm và giúp điều trị kịp thời những

bệnh có ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản cho cả hai người để không ảnh hưởng đến

đời sống vợ chồng và con cái sau này. Việc đi khám để được tư vấn sức khỏe sinh

sản trước hôn nhân còn thể hiện trách nhiệm với tương lai, hạnh phúc của mình, với

người mình yêu. Việc đi khám để được tư vấn và chăm sóc sức khỏe sinh sản trước

hôn nhân còn được coi như để sàng lọc nâng cao chất lượng dân số.

Năm 2003, Tổng Cục dân số kế hoạch hóa gia đình đã chỉ đạo thí điểm mô

hình tư vấn cung cấp kiến thức, kỹ năng sống cho tuổi vị thành niên, thanh niên

trước hôn nhân. Đến năm 2013, mô hình này đã được mở rộng ra 63/63 tỉnh, thành

phố trong cả nước với tên gọi thống nhất là “ Mô hình tư vấn và khám sức khỏe

sinh sản tiền hôn nhân”

Bạn có thể đến các mô hình này để được tư vấn và khám sức khỏe sinh sản

trước khi đăng ký kết hôn. Bạn cũng có thể đến các “Trung tâm Kế hoạch hóa gia

đình - Chăm sóc sức khỏe sinh sản” ở tuyến huyện, quận để được khám kiểm tra

sức khỏe trước khi kết hôn.

Khi đi khám bạn nhớ:

- Nhịn ăn sáng để có thể sẵn sàng làm xét nghiệm máu.

88


- Chuẩn bị các thông tin liên quan đến tiền sử sức khỏe của bản thân và cha

mẹ hoặc các vấn đề có liên quan ảnh hưởng đến sức khỏe của mình để trao đổi với

bác sỹ khám cho bạn.

- Bạn nên chuẩn bị trước các vấn đề mà bạn băn khoăn thắc mắc liên quan

đến sức khỏe và sức khỏe sinh sản của bạn để được tư vấn, cung cấp thông tin.

- Nếu là nữ đang trong thời gian chu kỳ kinh nguyệt thì bạn phải chờ hết chu

kỳ mới đi khám được.

Tư vấn khám sức khỏe sinh sản trước hôn nhân là việc làm cần thiết để

bạn bước vào hôn nhân một cách tự tin hơn.

Các bạn nên quan niệm đây là dịp để các bạn kiểm tra lại sức khỏe của mình

trước khi bước vào đời sống gia đình, được làm chồng, làm vợ, làm mẹ. Đó là việc

làm rất có trách nhiệm của các bạn.

Chúc các bạn tự tin để làm việc nên làm.

Cám ơn quý vị và các bạn đã lắng nghe.

89


Bài 41: Chăm sóc sức khoẻ đúng cách trước khi mang thai



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là Chăm sóc sức khoẻ đúng cách trước khi

mang thai.

Yêu nhau đã 2 năm, hôm vừa rồi Vân và Nam bàn đến chuyện đám cưới.

Trong lúc nói chuyện Nam có nói với Vân rằng sau khi cưới xong anh muốn hai vợ

chồng có con luôn, nếu con gái thì sẽ xinh như mẹ và con trai thì sẽ mạnh mẽ giống

bố. Câu nói của Nam làm Vân suy nghĩ rất nhiều, làm thế nào để có đứa con khoẻ

mạnh?. Sẽ có rất nhiều bạn trẻ có những suy nghĩ như Vân. Vậy chăm sóc sức khoẻ

đúng cách trước khi mang thai có khó không và thực hiện như thế nào?

Các bạn ạ, việc quan tâm chăm sóc sức khoẻ toàn diện trước khi mang thai

là điều hết sức cần thiết vì sức khỏe của người mẹ ảnh hưởng rất lớn đến sự an toàn

cũng như sự phát triển của thai nhi. Vì vậy các bạn hãy lưu ý ngay từ trước khi có

thai, bạn cần một chế độ chăm sóc sức khỏe toàn diện để chuẩn bị nền tảng tốt nhất

cho em bé sau này. Chăm sóc sức khoẻ bao gồm quan tâm chế độ dinh dưỡng, chế

độ kiểm tra sức khoẻ và chế độ tâm lý.

Chế độ dinh dưỡng: Trước tiên các bạn cần chuẩn bị cho mình một chế độ ăn

uống hợp lý, vệ sinh. Bạn cần bổ sung các thực phẩm giầu dinh dưỡng như protein,

vitamin, khoáng chất và acid folic. Các nhóm thực phẩm này cần được cân bằng

trong bữa ăn hàng ngày. Hạn chế thói quen ăn vặt, các đồ ăn giàu calo nhưng nghèo

dinh dưỡng, các đồ ăn chứa nhiều dầu mỡ như khoai tây chiên, bánh nướng, nước

ngọt, soda,... để tránh thiếu dinh dưỡng và tăng cân không cần thiết. Không nên

dùng thực phẩm chưa được tiệt trùng như thịt, cá sống,...vì trong đó chứa một số vi

khuẩn nguy hiểm có thể dẫn đến sảy thai, thai chết lưu. Bên cạnh đó bạn nên uống

đầy đủ nước, uống ngay cả khi không khát. Trung bình một ngày bạn cần uống đủ 2

lít nước vì nước không chỉ giúp thanh lọc cơ thể, giải độc, mà còn hỗ trợ hấp thu

chất dinh dưỡng tốt nhất, giảm nguy cơ bị bệnh về thận và nhiễm trùng đường tiết

niệu. Trong quá trình mang thai, nước còn giúp tăng cường nước ối quanh bào thai.

Tuy nhiên cần đảm bảo đó là nguồn nước sạch. Nếu đó là nước có nồng độ clo, hóa

chất cao hay ô nhiễm thì cần phải thay bằng nguồn nước khác an toàn.

Chế độ chăm sóc sức khoẻ:

90

http://nhatkybe.vn/cam-nang/suc-khoe/nguyen-nhan-gay-nhiem-trung-duong-tiet-nieu-khi-mang-thai.html

http://nhatkybe.vn/cam-nang/suc-khoe/nguyen-nhan-gay-nhiem-trung-duong-tiet-nieu-khi-mang-thai.html


Về giấc ngủ: Bạn cần ngủ đủ giấc, nếu bạn thường thức khuya, dậy sớm, ngủ

không đủ giấc sẽ ảnh hưởng đến việc rụng trứng và khó mang thai hơn. Hơn nữa,

thiếu ngủ sẽ làm sức khỏe, tinh thần mệt mỏi, rệu rã, điều này sẽ còn tồi tệ hơn khi

bạn ốm nghén.

Chủ động tránh xa nguy cơ nhiễm trùng vì hoá chất. Hãy vệ sinh thật kỹ sau

khi làm vườn, sau khi chơi và dọn ổ chó mèo, tiêm phòng bệnh cúm, tránh tiếp xúc

với bệnh nhân mắc bệnh truyền nhiễm. Bạn hãy tránh xa khu vực có sơn, bởi một

số loại sơn chứa chì, có thể gây hại cho sự phát triển của thai nhi. Ngoài ra, bạn

cũng nên hạn chế dùng các loại hóa mỹ phẩm, nhất là các mỹ phẩm không rõ nguồn

gốc, có tính tẩy rửa hay ăn mòn mạnh và bạn cũng không chắc chắn về thành phần

của chúng. Bởi vì rất có khả năng chúng có thành phần độc hại, không tốt cho thai

nhi. Nên sử dụng phương pháp làm đẹp tự nhiên.

Hãy tập thể dục thường xuyên để có một cơ thể dẻo dai, khoẻ mạnh: Bạn hãy

lựa chọn cho mình bài tập phù hợp. Không nên tập các bài quá sức đối với bản

thân. Yoga, khiêu vũ, bơi lội… giúp bạn có một sức khỏe dẻo dai, và một tinh thần

sảng khoái, cân bằng, từ đó bạn sẽ vượt qua giai đoạn thai nghén dễ dàng hơn.

Chế độ tiêm phòng, tẩy giun: Bạn hãy đi tiêm phòng viêm gan,

cúm, rubella, sởi, quai bị vì nếu mắc những bệnh này trong 3 tháng đầu của thai kỳ

sẽ vô cùng nguy hiểm. Ngoài ra, bạn cũng cần tiêm phòng một số loại bệnh như

thủy đậu, khám sức khỏe răng miệng và điều trị dứt điểm trước khi mang thai. Bạn

cũng cần tẩy giun vì bạn sẽ không thể tẩy giun trong khi mang thai. Đặc biệt cần

phải tẩy giun cho cả gia đình cùng một thời gian để đảm bảo không có sự lây chéo

ngược lại.

Kiểm tra sức khoẻ toàn diện: Hai bạn hãy kiểm tra sức khoẻ toàn diện tại cơ

sở y tế tin cậy. Tại đây bạn sẽ được các bác sỹ kiểm tra sức khoẻ bao gồm: Xét

nghiệm công thức máu, xét nghiệm hóa sinh máu, xét nghiệm nước tiểu, siêu âm ổ

bụng, điện tâm đồ, khám phụ khoa… để kịp thời phát hiện các bệnh nguy hiểm và

được tư vấn, điều trị trước khi mang thai.

Bên cạnh chế độ dinh dưỡng và chăm sóc sức khoẻ, hai bạn cũng cần giữ cho

nhau tâm lý thoải mái, vui vẻ và luôn có sự quan tâm chia sẻ trong cuộc sống.

Các bạn thân mến, Để có những đứa con khoẻ mạnh, thông minh chúng ta cần phải biết chăm sóc sức khoẻ sinh sản của bản thân đúng cách.

Cảm ơn sự quan tâm theo dõi của các bạn.

91

http://nhatkybe.vn/cam-nang/bo-me-can/thuoc-va-cac-mui-tiem-can-thiet-truoc-khi-mang-thai.html

http://nhatkybe.vn/chuyen-muc-bai-viet/su-rung-trung.html


Bài 42: Chăm sóc sức khoẻ đúng cách trong quá trình mang thai



sinh sản vị thành niên. Chủ đề hôm nay là Chăm sóc sức khoẻ đúng cách trong quá

trình mang thai.

Thưa quý vị và các bạn!

Chăm sóc sức khoẻ phụ nữ đúng cách trong quá trình mang thai có ý nghĩa

rất quan trọng trong việc giảm tỷ lệ tử vong và bệnh tật cho cả mẹ lẫn con.

Mấy hôm nay ông bà Dậu buồn lắm, chả là cô con dâu cả trong gia đình mới

mang thai được 36 tuần đã sinh. Nhìn đứa cháu đẻ non phải nằm trong lồng kính

còn cô con dâu thì xanh xao làm ông bà thấy thương con, thương cháu vô cùng. Chỉ

vì con trai bà đi làm xa, ông bà lại già cả nên mọi chuyện trong nhà chỉ có cô con

dâu chèo chống. Nào là việc cơ quan, việc gia đình rồi tranh thủ làm thêm nên con

dâu bà làm việc ngày đêm mà ăn uống lại sơ sài đạm bạc không đủ dinh dưỡng cho

hai mẹ con trong khi các bác sỹ đã khuyên phải bổ sung dinh dưỡng vì em bé có

nguy cơ suy dinh dưỡng... Giá như ông bà đỡ đần và biết chăm sóc con dâu trong

lúc mang thai tốt hơn thì con và cháu bà đã không xảy ra cơ sự như thế.


Quá trình mang thai và sinh nở đối với người phụ nữ là rất quan trọng. Một

thai kỳ bao giờ cũng có nguy cơ dù đó là nguy cơ thấp hay là cao, vì vậy việc chăm

sóc sức khoẻ bà mẹ trong quá trình mang thai là hết sức cần thiết và luôn phải đặt

lên hàng đầu. Trong quá trình mang thai người phụ nữ cần có sự hỗ trợ, động viên

của người thân và có sự thăm khám cũng như thực hiện chế độ chăm sóc theo

hướng dẫn của bác sỹ để cho thai kỳ được kết thúc tốt đẹp, mẹ tròn con vuông, từ

đó mới có thể giảm được tỷ lệ tử vong cho mẹ, cho con và mới có thể cho ra

đời những em bé thông minh, khỏe mạnh.

Để có một đứa con khoẻ mạnh, người chồng và gia đình cần chăm sóc sức

khoẻ bà mẹ trước khi sinh. Chăm sóc trước sinh bao gồm:

- Khám thai định kỳ ít nhất 3 lần trong thời gian mang thai (Khám thai lần 1:

xác định có thai và đánh giá các yếu tố nguy cơ; Khám lần 2: kiểm tra sự phát triển

92


của thai, các yếu tố bệnh lý hoặc dọa đẻ non; Khám lần 3: dự kiến ngày, nơi sinh,

tiên lượng cuộc đẻ).

- Chăm sóc dinh dưỡng: Người mẹ cần được ăn uống đủ chất, ăn nhiều thức

ăn bổ dưỡng như thịt, cá, trứng, rau quả tươi và ăn nhiều hơn bình thường, nhất là

trong ba tháng đầu của thai. Tuyệt đối không dùng các chất kích thích như: cà phê,

thuốc lá, ma túy, rượu, không dùng các loại thuốc chữa bệnh có nguồn gốc

androgen.

- Thực hiện tiêm chủng đầy đủ và theo dõi cân nặng cho các bà mẹ. Phụ nữ

mang thai nên tiêm vắc xin phòng uốn ván và tăng cân tối đa từ 10 -12 kg trong thời

kỳ mang thai.

- Chăm sóc sức khoẻ tinh thần: Người mẹ cần ngủ đủ giấc và nên giữ tinh

thần luôn nhẹ nhàng, thoải mái. Trong thời kỳ mang thai người phụ nữ rất cần đến

sự quan tâm chia sẻ và động viên của chồng cũng như người thân trong gia đình.

Các bạn hãy luôn nhớ,

“Để mẹ khoẻ, con khoẻ phụ nữ mang thai cần được ăn uống đầy đủ, lao

động nghỉ ngơi hợp lý, thực hiện tiêm phòng và uống thuốc theo sự hướng dẫn

của bác sỹ”

Cám ơn sự quan tâm theo dõi của các bạn.

93


Bài 43: Nạn tảo hôn ở nước ta và các hệ luỵ


Chỉ vì muốn có cháu sớm nên ông An muốn tổ chức ngay đám cưới cho con

trai. Mặc dù thằng Toàn con trai ông mới 17 tuổi và vợ nó còn thiếu 6 tháng mới

đầy 17 tuổi. Ai khuyên can thì ông bảo cứ cưới trước cho có con rồi sau đủ tuổi cho

nó đi đăng ký có sao đâu. Đó là ông nói theo cái lý của riêng ông chứ các con ông ở

tuổi đó thì ai dám chắc là chúng sịnh đẻ bình thường khỏe mạnh.

Vậy nên chương trình phát thanh về chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành

niên, thanh niên. hôm nay chúng ta sẽ cùng bàn về Nạn tảo hôn ở Việt Nam và các

hệ luỵ để sau chương trình này có thể ông An sẽ nghĩ lại.

Ông bà xưa có câu “ Gái thập tam, Nam thập lục” (có nghĩa là con gái 13

tuổi, con trai 16 tuổi đã có thể sinh đẻ ). Tuy nhiên ở tuổi này cơ thể và bộ máy sinh

dục của cả nam và nữ vẫn còn đang phát triển, chưa hoàn thiện, chưa thích hợp cho

việc sinh đẻ. Nếu kết hôn và sinh đẻ ở tuổi này thì rất nguy hiểm cho tính mạng của

cả mẹ và con. Đứa con sinh ra sẽ còi cọc, nhẹ cân, không thể khỏe mạnh, dễ bị các

dị tật. Chính vì vậy mà Luật hôn nhân và gia đình của nước ta đã quy định tuổi kết

hôn của nữ là đủ 18 tuổi trở lên và tuổi kết hôn của nam là đủ 20 tuổi trở lên.

Nếu nam nữ kết hôn dưới tuổi quy định của luật pháp thì gọi là Tảo hôn và

hôn nhân sẽ không được pháp luật công nhận, bảo hộ.

Thực tế ở nước ta, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, tình

trạng nam nữ kết hôn sớm dưới tuổi quy định của pháp luật vẫn còn nhiều, chiếm

gần 20% số kết hôn.

Vì sao đã có quy định tuổi kết hôn theo luật pháp mà tệ nạn tảo hôn vẫn còn

diễn ra nhiều?

- Thứ nhất là do phong tục tập quán lạc hậu. Tâm lý muốn có con đàn cháu

sớm của nhiều gia đình ở các vùng sâu, vùng xa vẫn tồn tại.

- Thứ hai là do trình độ dân trí thấp, lạc hậu, thiếu hiểu biết về luật pháp, chỉ

theo “luật tục” xưa cũ.

- Thứ ba là việc quản lý hành chính của chính quyền địa phương còn yếu,

thiếu cương quyết, cả nể theo tình cảm bản địa.

94


- Thứ tư là các tổ chức đoàn thể xã hội hoạt động còn yếu kém, còn thờ ơ

chưa tạo được dư luận xã hội đủ mạnh để lên án, phản ứng trước tệ nạn tảo hôn.

Chúng ta cũng biết rằng tệ nạn tảo hôn đã gây tác động xấu và biết bao hệ

lụy cho cả gia đình và xã hội:

- Các đám cưới tảo hôn thường là ép gả, cưới theo ý nguyện, toan tính của

gia đình, thường là vì lợi ích kinh tế.

- Trai, gái lấy vợ, lấy chồng sớm sẽ không có cơ hội để học tập, phát triển

cho tương lai sau này.

- Lấy vợ, lấy chồng sớm khi cơ thể vẫn chưa phát triển hoàn thiện còn là

nguyên nhân dẫn đến bệnh tật, đau ốm thường xuyên nên gia đình nghèo đói.

- Lấy vợ, lấy chồng sớm, sinh con ở tuổi chưa thành niên còn là nguyên

nhân dẫn đến tử vong cả mẹ và con, để lại gánh nặng cho gia đình và xã hội. Nếu

không thì con sinh ra cũng bị còi cọc, làm gia tăng tỷ lệ trẻ suy dinh dưỡng. Thậm

chí tỷ lệ trẻ sinh ra bị khuyết tật của các cặp vợ chồng ở tuổi vị thành niên luôn cao

hơn so với các cặp vợ chồng ở độ tuổi thành niên.

- Các gia đình tuổi vị thành niên sẽ làm gia tăng gánh nặng cho xã hội về

chăm sóc y tế, về giáo dục và phần nhiều là gia tăng nghèo đói vì các gia đình tảo

hôn chưa đủ sức khỏe để đảm đương công việc lao động nặng nhọc, chưa có kinh

nghiệm trong xây dựng, phát triển kinh tế gia đình.

Nếu không muốn để các hệ lụy này xảy ra thì cộng đồng chúng ta phải coi

tảo hôn là một tệ nạn xã hội, một phong tục lạc hậu cần phải tuyên truyền vận động

các gia đình, các dòng họ không ép buộc con cháu cưới tảo hôn.

Các đoàn thể chính trị của thanh niên, phụ nữ cần phối hợp với chính quyền

địa phương để tuyên truyền vận động nhân dân thực hiện nếp sống văn hóa, xây

dựng thôn bản văn hóa. Vận động các gia đình cam kết không cưới vợ, gả chồng

cho con tảo hôn.

Vì chất lượng dân số, chất lượng cuộc sống không cưỡng ép tảo hôn.

Cảm ơn quí vị và các bạn đã lắng nghe.

95


Bài 44: Hậu quả của hôn nhân cận huyết thống.



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là “Hôn nhân cận huyết thống

và ảnh hưởng của nó tới chất lượng dân số”.

Vậy thế nào là hôn nhân cận huyết thống?- Hôn nhân cận huyết thống là hôn

nhân giữa những người có quan hệ dòng máu trực hệ trong phạm vi 3 đời (kể cả bên

nội và bên ngoại )

Tại sao những người có quan hệ trực hệ dòng máu trong phạm vi 3 đời lại

không được kết hôn với nhau? - Bởi vì hôn nhân cận huyết sẽ dẫn đến các nguy cơ

dễ mắc các bệnh di truyền do thoái hóa gen như bệnh tan máu bẩm sinh, bệnh mù

màu, bệnh bạch tạng, vảy nến và đặc biệt là các bệnh di dạng, khuyết tật. Đứa trẻ

sinh ra do hôn nhân cận huyết thì thể trạng sức khỏe sẽ kém phát triển, dễ bị mắc

các bệnh về thần kinh, về huyết học, bị suy dinh dưỡng do chức năng chuyển hóa

kém. Tóm lại là những người có huyết thống trực hệ trong phạm vi ba đời mà kết

hôn với nhau có thể cho ra đời những đứa con không được hoàn hảo, dễ bị suy dinh

dưỡng, tăng khả năng bệnh tật, dẫn đến nguy cơ chất lượng dân số càng suy giảm

dần, số lượng dân số không phát triển được.

Bởi vậy Luật hôn nhân và gia đình của Việt Nam ta đã qui định: “Cấm kết

hôn giữa những người cùng dòng máu về trực hệ, giữa anh chị em cùng cha mẹ,

cùng cha khác mẹ hoặc cùng mẹ khác cha, giữa những người có quan hệ dòng máu

trong phạm vi ba đời”.

Sở dĩ luật phải qui định cấm bởi vì hôn nhân cận huyết thống sẽ làm ảnh

hưởng đến sự tồn vong của dòng giống.

Tuy nhiên trong thực tế ở một số dân tộc, do tập tục, lại sống biệt lập, cát cứ

ở nơi xa xôi hẻo lánh nên nhiều người trong một họ sống với nhau trong một khu

vực, không có điều kiện giao thiệp với bên ngoài nên con cháu họ buộc phải kết hôn

với nhau. Cũng có những dân tộc khác do vấn đề tài sản thừa kế không để bị phân

chia ra ngoài dòng tộc nên cũng dẫn đến hôn nhân cận huyết.

96


Hôn nhân cận huyết đã ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dân số, đến tương

lai nòi giống vì vậy chúng ta phải tuyên truyền giáo dục, vận động để bà con thấy rõ

tác hại của hôn nhân cận huyết thống mà thay đổi tập tục cũ lạc hậu.

Thực tế là hôn nhân cận huyết thống đã làm cho nhiều dân tộc thiểu số không

phát triển tăng lên được về số lượng. Thậm chí đang hao hụt dần và đứng trước

nguy cơ tiêu vong.

Vậy bạn muốn cho dòng tộc của mình phát triển ngày thêm đông, no ấm hay

cam phận một dòng tộc có nhiều người đau ốm, khuyết tật, nhiều người phải giã từ

cõi đời khi vẫn còn ít tuổi. Số lượng người trong dòng tộc càng giảm đi, không phát

triển thêm được.

Quí vị và các bạn, đặc biệt là các bạn trẻ cần sớm nhận biết, chính tập tục

hôn nhân cận huyết đã khiến cho dòng tộc của mình không được khỏe mạnh và các

thế hệ con cháu của mình đang phải gánh chịu hậu quả của hôn nhân cận huyết

thống.

Dòng tộc của bạn sẽ hưng thịnh hay sẽ tiêu vong là tùy thuộc vào thái độ của

bạn trước vấn nạn hôn nhân cận huyết thống theo tập tục.

Hãy nói không với hôn nhân cận huyết thống.

Chỉ kết hôn đúng theo quy định của pháp luật thì dòng tộc của bạn mới có cơ hội

để phát triển, hưng thịnh.


97


Bài 45: Bạn phải làm gì khi bị ép buộc tảo hôn, hôn nhân cận huyết thông?



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là “Làm thế nào để tự giải thoát

khỏi tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống ?”

Như chúng ta đã biết, tảo hôn là việc kết hôn khi con gái chưa đủ 18 tuổi và

con trai chưa đủ 20 tuổi theo quy định của pháp luật. Còn hôn nhân cận huyết thống

là hôn nhân mà cô dâu và chú rể có quan hệ huyết thống trong phạm vi ba đời ( kể

cả bên nội hoặc bên ngoại ). Tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống đa phần là ở vùng

sâu, vùng xa, dân cư sống biệt lập, có tập tục lạc hậu, kinh tế chưa phát triển, trình

độ dân trí thấp, còn chịu ảnh hưởng nhiều của tập tục lạc hậu.

Hôn nhân cận huyết thống sẽ làm cho những đứa con sinh ra không được

khỏe mạnh, dễ bị các bệnh di truyền do ảnh hưởng cận huyết thống, thoái hóa gen

vì vậy làm cho nhiều dân tộc không phát triển được hoặc đang đứng trước nguy cơ

tự tiêu vong. Tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống cũng còn có lý do về tài sản thừa

kế của dòng tộc không muốn để vào tay người ngoài nên các cuộc hôn nhân đa phần

là sắp đặt, ép buộc theo tục lệ.

Ngày nay dưới chế độ mới, Luật hôn nhân và gia đình của Nhà nước ban

hành đã quy định chế độ hôn nhân tiến bộ, một vợ, một chồng, vợ chồng bình đẳng

và hoàn toàn tự nguyện. Luật cũng nghiêm cấm việc tảo hôn, việc ép hôn của những

người có quan hệ trực hệ, huyết thống trong phạm vi ba đời. Do vậy tảo hôn, hôn

nhân sắp đặt, ép gả, hôn nhân cận huyết thống đều là hôn nhân trái với quy định của

luật pháp và sẽ không được pháp luật công nhận, bảo hộ.

Nếu bạn là nạn nhân của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống thì bạn phải biết

dựa vào quy định của luật pháp để tự bảo vệ tương lai, hạnh phúc của chính mình,

đừng cam chịu theo sự sắp đặt của tập tục lạc hậu, cổ hủ. Bạn hãy tìm đến các đoàn

thể như đoàn thanh niên, hội phụ nữ ở địa phương… để được giúp đỡ, bảo vệ. Nếu

gia đình, dòng tộc đã ép buộc bạn thực hiện tảo hôn, hôn nhân cận huyết mà bạn

buộc phải tuân theo thì Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ ở địa phương có thể đứng ra

98


yêu cầu Tòa án Nhân dân tuyên bố hủy bỏ việc kết hôn trái pháp luật mà gia đình,

dòng tộc đã sắp đặt, ép buộc bạn.

Để tạo môi trường xã hội thuận lợi ngăn chặn tệ nạn tảo hôn, hôn nhân cận

huyết thống thì cần củng cố các tổ chức đoàn thể chính trị như đoàn thanh niên, hội

phụ nữ, hội Cựu chiến binh để các tổ chức đoàn thể này đủ sức bảo vệ quyền lợi của

thanh niên, hội viên. Cần tăng cường công tác tuyên truyền giáo dục phổ biến Luật

hôn nhân và gia đình trong Nhân dân. Vừa tuyên truyền chung trong cộng đồng,

vừa tuyên truyền trực tiếp cho người đứng đầu dòng tộc, các gia đình có con tảo

hôn, hôn nhân cận huyết thống .

Chỉ có tăng cường tuyên truyền, giáo dục luật pháp để Nhân dân hiểu được

tác hại của Tảo hôn, Hôn nhân cận huyết thống và không làm theo các tập tục lạc

hậu thì mới có thể nâng cao chất lượng dân số, chất lượng cuộc sống của chúng ta.

Hãy biết tự giải thoát mình hoặc nhờ đoàn thể, chính quyền giúp mình

giải thoát không chấp nhận hôn nhân cận huyết thống.


99


Bài 46: Cần phải làm gì để nâng cao chất lượng dân sô?


Bà Mai cứ thắc mắc với cán bộ dân số, còn 6 tháng nữa con bà sẽ cưới vợ

mà nghe đâu chúng nó đã đưa nhau đi tiêm cái gì..la la ấy. Thời của bà có ai trước

khi cưới lại phải đi tiêm đâu cơ chứ. Chị cán bộ dân số nghe xong cười nói với bà:

không phải cái gì ...la la đâu bác ơi. Mà chúng nó đi tiêm phòng vắc xin Ru- ben- la

đấy bác ạ. Bây giờ phải tiêm phòng loại này để khi cưới có thai sẽ tránh được các

bệnh tật ngay từ thai nhi bác ạ. Nghe cán bộ dân số giải thích, bà Mai như trút được

gánh nặng trong lòng.

Quý vị và các bạn đã nghe chuyện thắc mắc của bà Mai . Hôm nay chương

trình phát thanh về chăm sóc sức khỏe sinh sản vị thành niên, thanh niên sẽ bàn về

vấn đề là Cần phải làm gì để nâng cao chất lượng dân sô?

Chiến lược quốc gia về Dân số - Sức khỏe sinh sản giai đoạn 2011-2020 ở

nước ta đã xác định tập trung vào việc nâng cao chất lượng dân số, cải thiện tình

trạng sức khỏe sinh sản và duy trì mức sinh hợp lý.

Trong giai đoạn hiện nay, bình quân chung toàn quốc đã đạt được mức sinh

thay thế. Giảm sinh không còn là ưu tiên hàng đầu trên phạm vi toàn quốc nữa mà

cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng dân số.

Vậy chất lượng dân số là như thế nào ?

Có thể hiểu muốn có chất lượng dân số thì mỗi đứa trẻ ngay từ khi còn là

thai nhi đến khi sinh ra và lớn lên phải phát triển hoàn toàn bình thường, khỏe mạnh

cả về thể chất, trí tuệ và tinh thần.

Điều 20 của Pháp lệnh dân số năm 2003 cũng đã xác định: “Nâng cao chất

lượng dân số là chính sách cơ bản của Nhà nước trong sự nghiệp phát triển đất

nước”.

Nhà nước thực hiện chính sách nâng cao chất lượng dân số về thể chất, trí tuệ

và tinh thần nhằm nâng cao chỉ số phát triển con người của Việt Nam lên mức tiên

tiến của thế giới, đáp ứng yêu cầu của Công nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nước.

(Chỉ số phát triển con người của mỗi quốc gia bao gồm: thu nhập bình quân đầu

người; sức khỏe chung của con người về cân nặng, chiều cao, sức bền, dinh dưỡng,

100


các dị tật; và chỉ số về giáo dục. Năm 2006 chỉ số phát triển con người ở Việt Nam

được xếp thứ 108/177 nước.)

Các biện pháp để nâng cao chất lượng dân số là:

- Nhà nước đảm bảo quyền cơ bản của con ngươi: quyền phát triển đầy đủ,

bình đẳng về thể chất, trí tuệ, tinh thần; hỗ trợ nâng cao những chỉ số cơ bản về

chiều cao, cân nặng, sức bền; tăng tuổi thọ bình quân; nâng cao trình độ học vấn và

tăng thu nhập bình quân đầu người.

- Tuyên truyền, tư vấn và giúp đỡ Nhân dân hiểu và chủ động tự nguyện

thực hiện các biện pháp để nâng cao chất lượng dân số.

- Đa dạng hóa các loại hình cung cấp hàng hóa và dịch vụ công cộng, đặc

biệt về giáo dục, y tế để cải thiện chất lượng dân số.

- Thực hiện chính sách và biện pháp hỗ trợ đối với vùng có điều kiện kinh tế

xã hội đặc biệt khó khăn, vùng có điều kiện kinh tế xã hội khó khăn, người nghèo,

người có hoàn cảnh khó khăn để nâng cao chất lượng dân số.

Để thực hiện được các biện pháp đó, Nhà nước cũng đã giao trách nhiệm cụ

thể :

Nhà nước khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức, cá nhân

thực hiện các biện pháp nâng cao chất lượng dân số, thông qua các chương trình, dự

án phát triển kinh tế- xã hội, đầu tư cơ sở hạ tầng kỹ thuật, xây dựng hệ thống an

sinh xã hội và bảo vệ môi trường sinh thái.

Cơ quan , tổ chức, cá nhân có trách nhiệm thực hiện công tác bảo vệ sức

khỏe và rèn luyện thân thể, nâng cao trình độ giáo dục và phát triển trí tuệ, phát

triển kinh tế và nâng cao phúc lợi xã hội, giữ gìn giá trị văn hóa, tinh thần và bảo vệ

môi trường sinh thái.

Cơ quan quản lý Nhà nước về Dân số có trách nhiệm phối hợp với các cơ

quan, tổ chức hữu quan xây dựng và triển khai thực hiện mô hình nâng cao chất

lượng dân số với phát triển gia đình bền vững; mô hình tác động nâng cao chất

lượng dân số cộng đồng; cung cấp thông tin, tuyên truyền, tư vấn và giúp đỡ gia

đình, cá nhân thực hiện các biện pháp nâng cao chất lượng dân số.

Cơ quan, tổ chức , cá nhân được cung cấp thông tin, hướng dẫn, giúp đỡ và

tự nguyện thực hiện các biện pháp nâng cao chất lượng dân số.

101


Tuy nhiên chất lượng dân số của cả nước cũng phải bắt đầu từ chất lượng

dân số của mỗi gia đình. Cần hướng tới xây dựng mô hình Gia đình no ấm, bình

đẳng, tiến bộ, hạnh phúc, bền vững. Cụ thể:

+ Nhà nước có chính sách và biện pháp nhằm loại trừ mọi hình thức phân

biệt giới, phân biệt đối xử giữa con trai và con gái, bảo đảm phụ nữ và nam giới có

quyền lợi và nghĩa vụ như nhau trong việc xây dựng gia đình: No ấm - Bình đẳng -

Tiến bộ - Hạnh phúc và bền vững.

+ Nhà nước có chính sách khuyến khích duy trì gia đình nhiều thế hệ, mở

rộng các dịch vụ xã hội phù hợp với các hình thức gia đình; bảo đảm cho mọi thành

viên trong gia đình được hưởng các quyền lợi và thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ.

+ Cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm tuyên truyền, tư vấn và giúp đỡ

gia đình nâng cao đời sống vật chất, tinh thần và xây dựng cuộc sống ấm no, bình

đẳng, tiến bộ, hạnh phúc và bền vững.

+ Các thành viên trong gia đình có trách nhiệm hỗ trợ nhau trong việc thực

hiện các biện pháp chăm sóc sức khỏe , sức khỏe sinh sản, kế hoạch hóa gia đình,

nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho từng thành viên trong gia đình.

Để hỗ trợ các gia đình có điều kiện thực hiện mô hình gia đình: No ấm, bình

đẳng, tiến bộ, hạnh phúc và bền vững, góp phần nâng cao chất lượng dân số gia

đình thì Uỷ ban nhân dân các cấp, đặc biệt là cấp cơ sở có trách nhiệm chỉ đạo thực

hiện các biện pháp phát triển kinh tế, các dịch vụ xã hội, bảo đảm an sinh xã hội

nhằm nâng cao chất lượng dân số của cộng đồng trong phạm vi địa phương, góp

phần vào việc nâng cao chất lượng dân số chung của cả nước.

“Để ngày mai đất nước giầu mạnh thì hôm nay phải đầu tư nâng cao

chất lượng dân số”


102


Bài 47: Vai trò của dinh dưỡng trong việc nâng cao chất lượng dân số.



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là Vai trò của dinh dưỡng trong

việc nâng cao chất lượng dân số.

Tốc độ đô thị hóa nhanh đã làm thay đổi bữa ăn, cách ăn và lối sống của

nhiều gia đình, nhiều vùng quê. Môi trường đất, nguồn nước, thực phẩm, không khí

ngày càng ô nhiễm. Lối sống và cách ăn đã thay đổi khi đời sống kinh tế các gia

đình được nâng lên. Sở thích ăn nhiều mỡ, nhiều thịt, nhiều đường, giảm rau, uống

nhiều bia rượu, nước giải khát có ga, dùng đồ ăn nhanh, đồ ăn được chế biến sẵn và

đời sống thiếu vận động đã làm tăng nguy cơ mắc nhiều bệnh như béo phì, bệnh tim

mạch, bệnh ung thư, bệnh tiểu đường, bệnh gan, loãng xương… đã ảnh hưởng trực

tiếp đến một bộ phận không nhỏ dân cư, không chỉ người lớn mà ngay cả trẻ em độ

tuổi tiểu học. Rõ ràng là bữa ăn, dinh dưỡng đang tác động, ảnh hưởng xấu đến chất

lượng dân số.

Vậy chúng ta phải giải quyết vấn đề này như thế nào ?

Thưa quí vị và các bạn.

Dinh dưỡng là cái gốc của sức khỏe, là cơ sở để tạo ra con người khỏe mạnh,

thông minh. Chúng ta xem xét dinh dưỡng qua bữa ăn từ góc độ của cả xã hội:

- Bữa ăn là vấn đề kinh tế lớn của xã hội. “Miệng ăn núi lở”. Vì vậy cần bảo

đảm bữa ăn đủ dinh dưỡng với chi phí tiết kiệm nhất.

- Bữa ăn cũng là vấn đề khoa học. Bữa ăn trên cơ sở kiến thức khoa học về

dinh dưỡng hiện đại. Tuyên truyền giáo dục để mọi người, mỗi gia đình cần biết nên

ăn gì, ăn bao nhiêu, cách làm ra cái để ăn và cách ăn uống hợp lý, tiết kiệm.

- Bữa ăn là vấn đề xã hội lớn. “Đói ăn vụng, túng làm liều”. Phải giải quyết

việc làm để có thu nhập, để bảo đảm ăn cho bản thân mỗi người và gia đình.

- Bữa ăn là vấn đề văn hóa lớn. Cần giữ truyền thống tốt đẹp của dân tộc

“Đói cho sạch”, “lá lành đùm lá rách”. Bảo vệ và giữ gìn các món ăn ngon truyền

thống, nhiều dinh dưỡng của dân tộc, tiếp thu món ăn truyền thống của các nước

phù hợp với điều kiện và thực tế nước ta.

103


Vì bữa ăn, chế độ dinh dưỡng có liên quan đến chất lượng dân số cho nên

cần có sự chăm lo giải quyết vấn đề bữa ăn từ góc độ xã hội theo quan điểm:

Đầu tư cho dinh dưỡng là đầu tư cho sự phát triển. Đầu tư cho dinh dưỡng

sẽ tạo ra nguồn nhân lực có tiềm lực sức khỏe, có trí lực để có khả năng lao động

sáng tạo phục vụ cho phát triển của đất nước. Đầu tư cho dinh dưỡng còn là thực

hiện quyền được sống no đủ của người dân. Là quyền của trẻ em được chăm sóc

chống suy dinh dưỡng. Là quyền bình đẳng giới đối với phụ nữ để bảo tồn, duy trì

nòi giống.

Giáo dục cho cộng đồng về dinh dưỡng để có kiến thức cơ bản về bữa ăn

hợp lý, về giá trị của các loại thực phẩm để mọi người biết được nên ăn gì, ăn bao

nhiêu, không ăn thừa và cũng không ăn thiếu. Giáo dục kiến thức dinh dưỡng cho

mọi người, đặc biệt là cho phụ nữ vì phụ nữ là người chăm lo cho bữa ăn gia đình.

Đẩy mạnh cuộc vận động xóa đói giảm nghèo. Khuyến khích phát triển mô

hình phát triển kinh tế gia đình VAC (vườn-ao-chuồng) để xóa đói giảm nghèo, bảo

đảm an ninh dinh dưỡng cho gia đình và cộng đồng.

Tổ chức bữa ăn hợp lý, khoa học và tiết kiệm dựa chủ yếu vào thực phẩm

có nguồn gốc thực vật.

Tuyên truyền hướng dẫn để toàn dân thực hiện vệ sinh an toàn thực phẩm.

Bảo đảm thức ăn không được là nguồn gây ra bệnh cho con người.

Chế độ dinh dưỡng hợp lý, khoa học là nguồn gốc cơ bản để tạo nên sức lực,

trí lực và tinh lực cho mỗi người, góp phần vào nâng cao chất lượng dân số của xã

hội. Quan tâm đến chất lượng dinh dưỡng bữa ăn chính là quan tâm đến chất lượng

cuộc sống, chất lượng dân số. Bởi vậy mỗi người, mỗi gia đình, toàn xã hội phải

quan tâm đến bữa ăn hàng ngày để dinh dưỡng là nguồn bổ sung , đem lại sức khỏe

hữu ích cho mỗi con người.

Đừng sai lầm để ăn uống là nguồn gốc gây bệnh cho chính mình, ảnh

hưởng đến gia đình và xã hội.


104


Bài 48: Vai trò của chăm sóc sức khoẻ trong việc nâng cao chất lượng dân số.



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là Vai trò chăm sóc sức khoẻ

trong việc nâng cao chất lượng dân số.

Như chúng ta đã biết: Chất lượng dân số là sự phản ánh các đặc trưng về thể

chất, trí tuệ và tinh thần của toàn bộ dân số. Sức khỏe con người là cái gốc của chất

lượng dân số. Hiến pháp của Nhà nước Việt Nam được sửa đổi năm 2013 cũng đã

qui định tại điều 20: “Khẳng định mọi người đều được hưởng quyền bất khả xâm

phạm về thân thể, được pháp luật bảo hộ về sức khỏe …”

Quốc hội cũng đã ban hành Luật chăm sóc bảo vệ sức khỏe Nhân dân.

Nghị định của Chính phủ hướng dẫn việc thực hiện Pháp lệnh Dân số năm

2003 cũng qui định việc kiểm tra sức khỏe nam nữ trước khi kết hôn bao gồm:

“những nội dung liên quan đến bệnh di truyền, bệnh lây truyền qua đường tình

dục, nhiễm HIV/AIDS. Cơ sở thực hiện kiểm tra sức khỏe thông báo kết quả kiểm

tra và tư vấn về ảnh hưởng của kết quả kiểm tra đối với sức khỏe cho cả 2 bên

nam, nữ; bảo đảm bí mật của kết quả kiểm tra sức khỏe theo qui định của pháp

luật”. Nghị định cũng đã qui định việc kiểm tra sức khỏe và bệnh di truyền những

người có tiền sử gia đình có người mắc bệnh tâm thần, bệnh di truyền, người có

nguy cơ bị khuyết tật về gen, người bị nhiễm chất độc hóa học, người thường

xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại và các bệnh lây nhiễm cần được vận động đi

kiểm tra sức khỏe trước khi có ý định sinh con. Ban dân số - gia đình và trẻ em,

phòng y tế cấp xã phường có trách nhiệm tuyên truyền, vận động và tạo điều kiện

cho những người có nguy cơ cao về bệnh di truyền đi kiểm tra bệnh di truyền. Cơ

sở y tế thực hiện kiểm tra sức khỏe bệnh di truyền có trách nhiệm thông báo kết

quả kiểm tra, tư vấn cho người được kiểm tra hoặc gia đình của người được kiểm

tra về ảnh hưởng của bệnh tật đối với việc sinh con và bảo đảm bí mật kết quả

kiểm tra theo qui định của pháp luật.

Ở Việt Nam tỷ lệ thai nhi bị dị tật bẩm sinh là 3%. Nếu mỗi năm ước có 1

triệu trẻ em sinh ra thì thì có từ 22.000 đến 30.000 trẻ sinh ra bị dị tật bẩm sinh.

105


Nếu chẩn đoán sàng lọc tốt sẽ phát hiện sớm được 1.700 trẻ bị tan máu bẩm sinh

thể nặng, 1.400 trẻ bị dow, 500 trẻ bị dị tật ống thần kinh, 200 trẻ bị suy giáp trạng

bẩm sinh, 10.000 đến 20.000 trẻ bị thiếu men G6PD và nhiều bệnh lý di truyền, dị

tật bẩm sinh khác, để có thể điều trị sớm một số bệnh ngay trong thời kỳ thai nhi.

Việc chăm sóc sức khỏe cho nhóm đối tượng đặc thù cũng cần được quan tâm.

Trong chính sách Dân số - chăm sóc sức khỏe sinh sản cũng qui định: “Tư vấn cho

các cặp vợ chồng có nguy cơ cao để từng bước giảm tỷ lệ dân số bị thiểu năng về

thể lực và trí tuệ do các nguyên nhân di truyền bẩm sinh, nhất là do hậu quả nhiễm

chất độc màu da cam. Xúc tiến nghiên cứu thử nghiệm, tiến tới ứng dụng sàng lọc

gen cho nhóm đối tượng này. Từng bước ứng dụng các kỹ thuật y sinh học tiên

tiến như tạo phôi trong ống nghiệm, sàng lọc và lưu trữ tinh trùng nhằm nâng cao

chất lượng dân số.”

Điều 23 - Pháp lệnh dân số năm 2003 cũng đã xác định: “Nhà nước khuyến

khích và tạo điều kiện cho nam nữ kiểm tra sức khỏe trước khi đăng ký kết hôn. Xét

nghiệm gen đối với người có nguy cơ bị khuyết tật về gen, nhiễm chất độc hóa học.

Tư vấn về gen di truyền, giúp đỡ vật chất và tinh thần đối với người bị khuyết tật về

gen, nhiễm chất độc, nhiễm HIV/AIDS.

Điều 38 Hiến pháp năm 2013 xác định: “mọi người có quyền được bảo vệ,

chăm sóc sức khỏe, bình đẳng trong việc xử dụng các dịch vụ y tế và có nghĩa vụ

thực hiện các quy định về phòng bệnh, khám bệnh, chữa bệnh. Nghiêm cấm các

hành vi đe dọa cuộc sống, sức khỏe của người khác và cộng đồng”.

Chế độ chăm sóc sức khỏe trong nâng cao chất lượng dân số rất quan trọng

đặc biệt là chăm sóc sức khỏe, sức khỏe sinh sản trong nhóm đối tượng có nguy cơ

rủi ro cao.

Hãy thực hiện tốt việc chăm sóc sức khỏe ban đầu để nâng cao chất

lượng dân số .


106


Bài 49: Lợi ích của sàng lọc, chẩn đoán trước và sơ sinh.



sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là Lợi ích của sàng lọc, chẩn

đoán trước và sơ sinh.

Các bạn và quí vị cũng đã biết, trong thời kỳ mang thai có nhiều nguy cơ có

thể xảy ra đối với sức khỏe của người phụ nữ do đó việc chăm sóc sức khỏe phụ nữ

có thai là việc làm rất cần thiết và quan trọng. Vì vậy việc khám thai định kỳ, khám

thai để chẩn đoán sàng lọc trước sinh, sơ sinh là rất quan trọng và rất cần thiết.

Tại sao phải khám thai để chẩn đoán sàng lọc trước sinh và sơ sinh ?

Mỗi năm ở nước ta có một triệu trẻ em sinh ra. Trong số này trẻ sinh ra bị dị

tật bẩm sinh chiếm khoảng 3%, tức khoảng 22.000 đến 30.000 trẻ sinh ra. Nếu như

tất cả các bà mẹ sinh con đều được khám chẩn đoán để sàng lọc trước sinh thì trong

1 triệu trẻ em sinh ra có thể phát hiện được sớm 1.700 trẻ bị bệnh tan máu bẩm sinh

thể nặng, 1.400 trẻ bị bệnh Down, 500 trẻ bị dị tật ống thần kinh, 200 trẻ bị suy giáp

trạng bẩm sinh và 50-70 trẻ bị dị tật chưa rõ nguyên nhân. Nếu các bà mẹ mang thai

được khám sàng lọc kết hợp với chẩn đoán sàng lọc tốt sẽ loại bỏ được 95% những

dị tật bất thường và cho ra đời những đứa trẻ hoàn toàn khỏe mạnh. Tuy nhiên khó

khăn hiện nay là ngành y tế mới khám sàng lọc được 1% (khoảng 10 ngàn ca).

Khám thai để chẩn đoán sàng lọc trước sinh, sơ sinh hiện nay là một việc làm

được luật pháp khuyến khích, cho phép.

Nghị định của Chính phủ hướng dẫn việc thực hiện Pháp lệnh Dân số năm

2003 cũng qui định việc kiểm tra sức khỏe nam nữ trước khi kết hôn bao gồm:

những nội dung liên quan đến bệnh di truyền, bệnh lây truyền qua đường tình dục,

nhiễm HIV/AIDS. Cơ sở thực hiện kiểm tra sức khỏe thông báo kết quả kiểm tra và

tư vấn về ảnh hưởng của kết quả kiểm tra đối với sức khỏe cho cả 2 bên nam, nữ;

bảo đảm bí mật của kết quả kiểm tra sức khỏe theo qui định của pháp luật. Nghị

định cũng đã qui định việc kiểm tra sức khỏe và bệnh di truyền những người có tiền

sử gia đình có người mắc bệnh tâm thần, bệnh di truyền, người có nguy cơ bị

khuyết tật về gen, người bị nhiễm chất độc hóa học, người thường xuyên tiếp xúc

107


với hóa chất độc hại và các bệnh lây nhiễm cần được vận động đi kiểm tra sức khỏe

trước khi có ý định sinh con. Ban dân số- gia đình và trẻ em, phòng y tế cấp xã

phường có trách nhiệm tuyên truyền, vận động và tạo điều kiện cho những người có

nguy cơ cao về bệnh di truyền đi kiểm tra bệnh di truyền. Cơ sở thực hiện kiểm tra

sức khỏe bệnh di truyền có trách nhiệm thông báo kết quả kiểm tra, tư vấn cho

người được kiểm tra hoặc gia đình của người được kiểm tra về ảnh hưởng của bệnh

tật đối với việc sinh con và bảo đảm bí mật kết quả kiểm tra theo qui định của pháp

luật.

Khám thai để chẩn đoán sàng lọc trước sinh và sơ sinh là việc rất nên làm để

giúp cho các bà mẹ được tư vấn chủ động trong việc sinh ra những đứa con hoàn

toàn khỏe mạnh, bình thường, tránh được các rủi ro đáng tiếc .

Khám thai để được chẩn đoán sàng lọc trước sinh và sơ sinh để nâng cao

chất lượng dân số là việc rất nên làm.


108


Bài 50: Bình đẳng giới mang lại hạnh phúc cho gia đình và xã hội phát triển.

Xin chào quí vi và các bạn,


sinh sản vị thành niên, thanh niên. Chủ đề hôm nay là Bình đẳng giới sẽ mang lại

lợi ích cho các gia đình và cộng đồng xã hội phát triển.

Trong lịch sử phát triển của xã hội loài người thì vai trò xã hội của giới cũng

có sự thay đổi. Trong chế độ mẫu hệ thì vai trò xã hội của giới nữ được xã hội tôn

vinh, coi trọng. Phụ nữ đảm đương và quyết định chủ yếu các công việc trong gia

đình và bộ tộc. Trong chế độ phụ hệ cộng với tư tưởng Nho giáo thì vai trò nam giới

lại được đề cao để thay thế cho chế độ mẫu hệ. Cả hai chế độ xã hội trên đều tạo ra

sự bất bình đẳng giới, đặc biệt là bất bình đẳng giới với nữ như hiện nay.

Bất bình đẳng giới đối với giới nữ hiện nay được thể hiện trên 4 lĩnh vực chủ

yếu là:

- Công việc gia đình luôn luôn quá tải do chị em phải đảm đương nhiều vai

trò cùng một lúc: vừa lao động sản xuất, vừa chăm sóc gia đình, con cái, không còn

thời gian để chăm lo cho bản thân.

- Thiệt thòi hơn về chính trị, kinh tế. Phụ nữ ít có cơ hội tham gia vào việc ra

quyết định trong các vấn đề xã hội có liên quan và ngay cả các vấn đề trong gia

đình.

- Phụ nữ ít có sự lựa chọn và cơ hội hơn nam trong tất cả các lĩnh vực, đặc

biệt trong lĩnh vực sức khỏe sinh sản. Phụ nữ không có quyền quyết định thực hiện

biện pháp tránh thai và kế hoạch hóa gia đình.

- Phụ nữ và con gái luôn là đối tượng bị bạo hành trong gia đình, kể cả bạo

lực tình dục. Phụ nữ không được đảm đương các công việc trong gia đình và xã hội

hơn chồng.

Trong xã hội ngày nay, chúng ta đang cố gắng để thực hiện sự bình đẳng giới

trong vai trò xã hội của cả nam và nữ. Bình đẳng giới trong vai trò xã hội sẽ phát

huy được tiềm năng của cả nam và nữ, dẫn đến sự bình đẳng trong phân công lao

động, nâng cao vị thế và khả năng ra quyết định của phụ nữ.

109


Hiến pháp được sửa đổi năm 2013 của Nhà nước ta cũng đã khẳng định:

“công dân nữ và nam có quyền ngang nhau về mọi mặt chính trị, kinh tế, văn hóa,

xã hội và gia đình… Nghiêm cấm mọi hành vi phân biệt đối xử với phụ nữ, xúc

phạm nhân phẩm phụ nữ”. Năm 2006, Nhà nước cũng đã ban hành Luật bình đẳng

giới. Luật bầu cử Hội đồng Nhân dân các cấp và Luật bầu cử Quốc hội cũng đã quy

định: trong các cơ quan dân cử phải có ít nhất từ 25 đến 30% đại biểu là nữ để nâng

cao vai trò và vị thế của phụ nữ trong xã hội. Chính phủ cũng đã có Chương trình

Kế hoạch hành động Quốc gia vì sự tiến bộ của phụ nữ với mục tiêu là: “Cải thiện

đời sống vật chất và tinh thần, nâng cao phát huy trình độ năng lực và vai trò của

phụ nữ; đảm bảo để phụ nữ thực hiện được chức năng của mình và được tham gia

đầy đủ, bình đẳng vào tất cả các lĩnh vực hoạt động, đặc biệt là các lĩnh vực chính

trị, kinh tế, văn hóa và xã hội trong công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại

hóa đất nước vì mục tiêu Dân giàu, Nước mạnh, Xã hội công bằng, Dân chủ, Văn

minh”.

Bình đẳng giới mang lại sự tiến bộ cho phụ nữ. Đó không chỉ là lợi ích riêng

của phụ nữ, của gia đình họ mà còn là lợi ích chung của toàn xã hội. Chính phủ,

cộng đồng xã hội tạo điều kiện xã hội thuận lợi để phụ nữ tham gia vào các hoạt

động phát triển, trong đó chú trọng đặc biệt đến lĩnh vực giáo dục, và chăm sóc sức

khỏe sinh sản, giúp phụ nữ phấn đấu vươn lên phát huy vai trò và vị trí của phụ nữ

trong thời kỳ đổi mới của đất nước. Xứng đáng với danh hiệu “ Phụ nữ Việt Nam

Năng động sáng tạo- Tự tin, tự trọng- Anh hùng bất khuất- Trung hậu đảm đang”.

Bình đẳng giới mang lại lợi ích cho các gia đình và là lợi ích của một xã

hội phát triển.


110


TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Sổ tay Tuyên truyền viên dân số - y tế cơ sở, Tổng cục dân số KHHGĐ, năm

2009

2. Tài liệu đào tạo nhân viên – SKGĐ cấp cơ sở, Ủy ban quốc gia DS-KHHGĐ,

1999

3. Dân số - Sức khỏe sinh sản và KHHGĐ Việt Nam, 2001

4. Tài liệu bồi dưỡng cán bộ cơ sở về công tác Dân số, gia đình và trẻ em. Ủy

ban dân số, gia đình và Trẻ em, 2005

5. Giáo trình dân số, Đại học quốc gia Hà Nội, 2009

6. Giáo trình thực hiện tiếp thị xã hội các Phương tiện tránh thai, Tổng cục dân

số năm 2012

7. Sổ tay truyền thông, giáo dục và tư vấn sức khỏe, Bộ Y tế, 2005

8. Sổ tay SKSS gia đình Dự án bình đẳng giới trong CSSKSS, NXB Y học,

2001

9. Tài liệu hỏi đáp dành cho cán bộ chuyên trách cơ sở, Tổng cục dân số năm

2012

10. Tài liệu Chuẩn quốc gia về các dịch vụ CSSKSS, Bộ Y tế, 2008.

111

tÀi liỆu phÁt thanhlieu+phat+thanh... · web viewtài liệu gồm 50 bài phát thanh, mỗi...

Documents