LOGO

THUỐC CẦM MÁU

Sau khi học xong, học sinh phải

1. Trình bày đƣợc khái niệm về thuốc cầm máu, sự đông máu, cơ

chế đông máu, các loại thuốc cầm máu.

2. Kể đƣợc tác dụng, chỉ định, chống chỉ định, cách dùng các

thuốc cầm máu.

MỤC TIÊU BÀI HỌC

1. ĐẠI CƢƠNG

2. CÁC THUỐC CẦM MÁU

NỘI DUNG BÀI HỌC

THUỐC CẦM MÁU

Là những chất có tác dụng ngăn cản hoặc hạn chế sự chảy máu ra

khỏi thành mạch khi thành mạch bị tổn thương

ĐẠI CƢƠNG 1

KHÁI NIỆM VỀ SỰ CẦM MÁU, ĐÔNG MÁU

Bình thường máu chảy trong lòng mạch không đông là do:

+ Trong máu có những chất chống đông

+ Thành mạch nhẵn

+ Tim co bóp đẩy máu chảy đồng đều

Khi máu chảy ra khỏi cơ thể hoặc chạm vào vật thô ráp sẽ đông lại

sau 2- 4 phút

ĐẠI CƢƠNG 1

KHÁI NIỆM VỀ SỰ CẦM MÁU, ĐÔNG MÁU

CẦM MÁU: là một quá trình, gồm nhiều phản ứng sinh học có ý

nghĩa tự vệ, giúp máu ngừng chảy sau khi thành mạch bị tổn thương

ĐÔNG MÁU: là một hiện tượng chuyển từ trạng thái lỏng sang trạng

thái “gel”, biểu hiện bằng sự tạo thành cục máu

Khi cơ chế cầm máu, đông máu bị rối loạn thì xảy ra hội chứng

chảy máu nhẹ hoặc nặng

ĐẠI CƢƠNG 1

Các giai đoạn cầm máu

Cầm máu sơ khởi tạo cục máu không bền vững

Đông máu huyết tƣơng tạo cục máu đông dạng “gel”

Tiêu sợi huyết tan cục máu

ĐẠI CƢƠNG 1

Cầm máu sơ khởi

Thành mạch

Tiểu cầu: vai trò then chốt

Các yếu tố đông máu

• Willebrand: cầu nối tiểu cầu - lớp collagen

• Fibrinogen (dạng hòa tan): cầu nối tiểu cầu – tiểu cầu

ĐẠI CƢƠNG 1

CẦM MÁU SƠ KHỞI

Willebrand

Tiểu cầu

thành mạch

Nút tiểu cầu

lỏng lẻo

Đông máu huyết tƣơng

Gồm ba giai đoạn liên tiếp nhau:

Giai đoạn 1: thành lập prothrombinase

Giai đoạn 2: thành lập thrombin

Prothrombinase, Ca++

Prothrombin Thrombin

Hoạt hóa yếu tố XIII

Giai đoạn 3: thành lập fibrin

Thrombin, Ca++, XIII hoạt hóa Fibrinogen Fibrin

ĐẠI CƢƠNG 1

Tiêu sợi huyết

Sự co cục máu: sau khi máu đông một thời gian, cục máu co lại,

huyết thanh thoát ra

Sự tan cục máu đông:

Plasmin

Sau khi cục máu tiêu hoàn toàn thì thành mạch trở lại bình thường và

máu lưu thông dễ dàng

Fibrin

P.D.F

ĐẠI CƢƠNG 1

QUÁ TRÌNH CẦM MÁU

Tổn thƣơng thành mạch

Cục máu đông

Tan cục máu

Co mạch

Dòng máu

chậm lại

Tiểu cầu bám vào collagen

serotonin

ADP, TX A2

Tiểu cầu kết tập Đông máu

Fibrin

Plasmin

CƠ CHẾ ĐÔNG MÁU

ĐẠI CƢƠNG 1

THUỐC 1

TRỰC TIẾP

GIÁN TIẾP

CO MẠCH

Calci clorid, Calci gluconat

Vitamin K

Ergometrin maleat, Ergotamin tartrat,

Oxytocin

PHÂN LOẠI THUỐC ĐÔNG MÁU

1. THUỐC THAM GIA TRỰC TIẾP VÀO QUÁ TRÌNH ĐÔNG MÁU:

THUỐC 2

Thuốc CALCI CLORID

Tác dụng - Giúp hình thành và bền vững cục

máu đông

- Cung cấp calci cho cơ thể

Chỉ định - Cầm máu: chảy máu cam, chảy máu

dạ dày, xuất huyết dưới da

- Chống co giật do hạ calci huyết

- Trẻ chậm mọc răng, PNCT và cho

con bú

Chống CĐ Tiêm dưới da, tiêm bắp (hoại tử)

Sỏi mật, sỏi thận, đang dùng digitan

Tác dụng phụ Tăng calci huyết, tăng calci niệu

2. THUỐC THAM GIA GIÁN TIẾP VÀO QUÁ TRÌNH ĐÔNG MÁU

THUỐC 2

Thuốc Vitamin K1 (Phytomenadiol, -

phyloquinon)

Tác dụng - Tham gia TH prothrombin ở gan, là yếu

tố tham gia vào quá trình đông máu; làm

bền vững thành mạch.

- Thiếu vitamin K: gây chảy máu

Chỉ định - Điều trị chảy máu do thiếu vitamin K

- Chuẩn bị phẫu thuật

- Điều trị các TH thiếu vitamin K (do thức

ăn đưa vào thiếu, thiếu mật, vi khuẩn

ruột bị tiêu diệt)

- Giải độc khi dùng quá liều các thuốc

chống đông máu như Dicumarin,

Warfarin, Heparin …

2. THUỐC THAM GIA GIÁN TIẾP VÀO QUÁ TRÌNH

ĐÔNG MÁU

Vitamin K2 (Menaquinon)

- Có nhiều trong thịt, cá, lòng đỏ trứng …,

- Vi khuẩn ruột có khả năng tổng hợp vitamin K2

đủ dùng cho cơ thể;

- Tác dụng kém hơn vitamin K1

THUỐC 2

2. THUỐC THAM GIA GIÁN TIẾP VÀO QUÁ TRÌNH

ĐÔNG MÁU

Vitamin K3 (Menadion, Vikasol)

- Tổng hợp hóa học, dễ tan trong nước

- Vào cơ thể, vitamin K3 vitamin K2 có hoạt

tính, nên vitamin K3 có tác dụng chậm

- Vitamin K3 gây thiếu máu tan máu và chết do

vàng da chảy máu ở trẻ em < 30 tháng tuổi

- Tác dụng phụ: kích ứng niêm mạc, gây nôn,

niêm mạc thận có thể bị tổn thương gây albumin niệu

THUỐC 2

3. THUỐC GÂY CO MẠCH CẦM MÁU

THUỐC 2

Thuốc ERGOMETRIN MALEAT (Ergonovin, Ergobazin)

Tác dụng Có tác dụng trực tiếp lên cơ trơn tử cung, làm co bóp

tử cung, co mạch

Chỉ định Phòng và điều trị chảy máu sau đẻ do đờ tử cung.

Phòng băng huyết trong và sau nạo thai

Chống CĐ Cao huyết áp, suy gan, suy thận nặng

Tác dụng phụ Tăng huyết áp, hoại tử cơ tử cung nếu tiêm nhiều lần

và liên tiếp

Methylergometrin : tác dụng mạnh hơn ergometrin

3. THUỐC GÂY CO MẠCH CẦM MÁU

THUỐC 2

Thuốc ERGOTAMIN TARTRAT (Ergotartrat, Rigertamin)

Tác dụng Co cơ tử cung như Ergometrin nhưng kéo dài

hơn, co thắt mạch máu não

Chỉ định - Cầm máu trong sản khoa như Ergometrin

- Điều trị đau nửa đầu (do sự giãn các mạch máu

não gây ra)

Chống CĐ - Cao huyết áp, suy gan, suy thận nặng

- Suy tuần hoàn ngoại vi, bệnh mạch vành, xơ

vữa mạch, có thai

Tác dụng phụ - Buồn nôn, đau cơ

- Tăng huyết áp, co mạch vành tim

Dihydroergotamin: - tác dụng cầm máu kém hơn ergotamin

- tác dụng trên TK tốt hơn ergotamin trị đau nửa đầu

3. THUỐC GÂY CO MẠCH CẦM MÁU

THUỐC 2

Thuốc OXYTOCIN (Pitocin, Syntocinon)

Tác dụng Gây co bóp tử cung giúp thai ra nhanh, tử cung co hồi

lại nhanh và cầm máu

Chỉ định - Gây chuyển dạ (vỡ ối, thai chết lưu, phá thai)

- Hỗ trợ chuyển dạ (khi cơn co tử cung yếu và thưa)

- Phòng và điều trị chảy máu sau đẻ do đờ tử cung

Chống CĐ Tử cung dọa vỡ, thai ngang, bất thường khung chậu

Tác dụng phụ Vỡ tử cung, thai thiếu oxy, ngộ độc thuốc

4. THUỐC KHÁC

THUỐC 2

Thuốc CARBAZOCHROM ( Adrenoxyl)

ETHAMSYLAT (Dicynon)

Tác dụng - Tăng sức kháng thành mạch

- Giảm tính thấm thành mạch

Chỉ định - Chữa chảy máu do giòn mao mạch

- Phòng chảy máu sau phẫu thuật tạo hình, tai

mũi họng, cắt bỏ tuyến tiền liệt

XIN CHÂN THÀNH CÁM ƠN

SỰ THEO DÕI CỦA CÁC BẠN

CÂU HỎI ÔN TẬP

Câu 1. Chỉ định của Vitamin K1:

a. Điều trị ngộ độc INH

b. Điều trị thiếu máu hồng cầu to

c. Cầm máu sau đẻ do đờ tử cung

d. Điều trị viêm đau dây thần kinh

e. Giải độc khi dùng nhiều thuốc chống đông máu

CÂU HỎI ÔN TẬP

Câu 2. Thuốc dùng trƣớc và sau khi đẻ

a. Oxytocin

b. Ergometrin

c. Ergotamin

d. Cả A,B đúng

e. Cả A, B, C đều đúng

CÂU HỎI ÔN TẬP

Câu 3. Điều nào sau đây không phải là chống chỉ định của calci

clorid

A. Tăng calci huyết

B. Tăng calci niệu

C. Sỏi mật, sỏi thận

D. Hạ calci huyết

E. Bệnh nhân đang dùng Digoxin

CÂU HỎI ÔN TẬP

Câu 4. Ergometrin đƣợc dùng trong trƣờng hợp:

a. Xuất huyết do suy gan

b. Xuất huyết do loét dạ dày

c. Chảy máu sau đẻ do đờ tử cung

d. Chảy máu cam

d. Dọa sảy thai

CÂU HỎI ÔN TẬP

PHÂN BIỆT ĐÚNG, SAI

1. Oxytocin gây giảm oxy huyết ở thai nhi

2. Vi khuẩn đường ruột có khả năng tổng hợp vitamin K2 đủ dùng cho

cơ thể

3. Trong máu không có sẵn các yếu tố gây đông máu

4. Ergometrin dùng chữa băng huyết và chữa cơn đau nữa đầu

5. Vitamin K3 có thể gây tan máu và chết do vàng da chảy máu ở trẻ

em < 30 tháng tuổi

THÀNH MẠCH

Lớp dưới nội mô

(Willebrand,

collagen)

Lớp nội mô

(heparan sulfat)

Khi có tổn thương thành mạch:

• Mạch máu co giảm lưu lượng máu

• Bộc lộ lớp collagen nội mạc gây đông máu

TIỂU CẦU

Khi tiểu cầu tiếp xúc collagen

của lớp dưới nội mô thì tiểu cầu bị kích hoạt

Thay đổi hình thái: hình cầu có giả túc

Phóng xuất → ADP (adenosine diphosphate): kết dính tiểu cầu

→ serotonin: co mạch

→ TXA2 (thromboxan A2): co mạch và kết dính tiểu cầu

CÁC YẾU TỐ ĐÔNG MÁU

ĐẠI CƢƠNG 1