MỤCLỤCCẢMNHẬNVỀQUYỂNSÁCH

VÀIDÒNGTỪCÁCTÁCGIẢ

LỜINÓIĐẦU

PHẦNMỘTTRÍTUỆCẢMXÚCTHẬTSỰLÀGÌ?

CHƯƠNG1KHÁMPHÁ

CHƯƠNG2NHỮNGĐIỀUĐÁNGKINHNGẠCVỀTRÍTUỆCẢMXÚC

PHẦNHAIKHÁMPHÁVỀTRÍTUỆCẢMXÚCCỦABẠN

CHƯƠNG3NHỮNGCÂUHỎIQUANTRỌNG

CHƯƠNG4THAYĐỔITƯDUY

CHƯƠNG5XÂYDỰNGKỸNĂNG

PHẦNBỐNỨNGDỤNGTRÍTUỆCẢMXÚC

CHƯƠNG6ỨNGDỤNGTRÍTUỆCẢMXÚCTRONGCÔNGVIỆC

CHƯƠNG7ỨNGDỤNGTRÍTUỆCẢMXÚCTRONGCUỘCSỐNGGIAĐÌNH

LỜICẢMƠN

VỀCÁCTÁCGIẢ

GHICHÚ

MANGCHẤTLƯỢNGVÀOKIẾNTHỨCTGMBooksđượcthànhlậpvàotháng9năm2007bởibathànhviên:chuyêngiađàotạo-

dịchgiảTrầnĐăngKhoa,dịchgiảUôngXuânVy,chuyêngiađàotạoTrầnĐăngTriều.Saunày,vàotháng2năm2009,TGMBooksđượcsátnhậpvàoTGMCorporation.

Từnhữngngàyđầuthànhlập,khátvọngcủachúngtôilàxuấtbảnranhữngquyểnsáchcógiátrị,đượcđầutưcôngphucảvềnộidunglẫnhìnhthức,nhằmmanglạichođộcgiảkhôngchỉkiếnthứcmàcònlàmộttrảinghiệmmỗikhicầmtừngquyểnsáchcủaTGMBookstrêntay.

Vớiphươngchâmkhôngxuấtbảnồạtmàchỉxuấtbảnnhữngquyểnsáchchấtlượngcaotừnộidungđếnhìnhthức,cácấnphẩmcủaTGMBooksđượctrảiquanhiềucôngđoạntừchọnlọcnộidungkỹlưỡngđếndịchthuậtchínhxác,rồibiêntậplạivớingôntừtrongsáng,dễđọc,dễhiểu,gầngũivớivănhóaViệtNam.Khôngchỉdịchsách,chúngtôicònmongmuốngópphầnnhỏnhoilàmgiàuđẹpthêmngônngữtiếngviệtthôngquanhữngquyểnsáchcủamình.

Chínhvìthế,cácấnphẩmcủaTGMBooksđãvàđangmanglạinhữnggiátrịtolớnchonhiềutầng lớpxãhộikhácnhaubaogồm:sinhviênhọcsinh,cácbậcphụhuynh,côngnhânviênchức,cácnhàquản lý,cácnhà lãnhđạo,doanhnhân... trởthànhnhữngđầusáchmangtínhhiệntượng,bánchạynhấttạiViệtNamhiệnnay,vàđượcyêuquýbởihàngtriệuđộcgiảtrongvàngoàinước.

TGMBookscóđượcnhữngthànhquảnàylànhờsựquantâmvàủnghộcủanhữngđộcgiảtâmhuyếtnhưbạn.Chúngtôixinchânthànhcảmơnbạnvìtìnhcảmtốtđẹpđó.

www.TGMBooks.vn

Chiasẽebook:http://downloadsachmienphi.com/Thamgiacộngđồngchiasẽsách:Fanpage:https://www.facebook.com/downloadsachfreeCộngđồngGoogle:http://bit.ly/downloadsach

TRÍTUỆCẢMXÚC(EQ)DỰBÁOSỐ1VỀTHÀNHCÔNGTRONGSỰNGHIỆP

VÀCUỘCSỐNGTrongthếgiớiphát triểnnhanhnhưngàynay,nơimàcôngsởđầyrẫyáp lựccạnhtranh

cộngvớicuộcsốngcánhânhỗnloạn,mỗingườichúngtađềuđitìmnhữngcôngcụhiệuquảđểcóthểquảnlýlịchtrình,hànhvivàcácmốiquanhệcủamìnhtốthơn.Quyểnsáchchothấyviệctìmhiểuvàápdụngtrítuệcảmxúclàchìakhóagiúpchúngtađạtđượcmụctiêutrênmongđợivàpháthuytốiđatiềmnăngcủamình.

TácgiảBradberryvàGreavessửdụngnhiềunămkinhnghiệmcủamìnhvớitưcáchlànhữngnhànghiêncứu,chuyêngiatưvấnvàdiễngiảvềtrítuệcảmxúcđểthổimộtluồnggiómớivàomớkiếnthứchiệnhữucủachúngtavềtrítuệcảmxúc.Cáctácgiảđãkếthợpnhữngnghiêncứumớinhấtvềtrítuệcảmxúcvớicáchviếtngắngọn,dễhiểuvànhữngthôngtincôđọngsúctích,nhằmchứngtỏloạitríthôngminhkhácnàycóthểgiúpchúngtagiảmbớtcăngthẳng,giatănghiệusuất,nắmbắtcảmxúccủamìnhkhinóxảyravàtươngtácmộtcáchtíchcựcvớinhữngngườixungquanh.

ThôngMinhCảmXúcHơnĐểThànhCôngHơnmangđếnnhữngcáchtiếpcậnmớilạ–làmchotrítuệcảmxúctrởnênthựctiễnvàdễứngdụngtrongmọikhíacạnhcuộcsốnghàngngày.Quyểnsáchnày,vìvậy,sẽgiúpbạn:

Hiểurõbốnlĩnhvựccủatrí tuệcảmxúc:nhậnthứcvềbảnthân, làmchủbảnthân,nhậnthứcvềxãhộivàlàmchủcácmốiquanhệ.Nângcaotrítuệcảmxúccủabạnthôngquaviệcsửdụngnhữngkỹthuậtdựatrêncáckỹnăngnày.Ápdụngtrítuệcảmxúcvàocôngviệcđểpháttriểnkỹnănglãnhđạo,cảithiệnkhảnănglàmviệcnhóm,giúpbạntrởthànhmộtnhàquảnlýgiỏihơnvàmộtnhânviênxuấtsắchơn.Thựchànhtrítuệcảmxúcbênngoàimôitrườnglàmviệcđểlcảithiệncácmốiquanhệvớinhữngngườithânyêu,giúpbạntrởthànhngườibạnđờivàbậcphụhuynhtốthơn.Mởramốiliênkếtgiữatrítuệcảmxúcvàthểchấtđểnângcaosứckhỏetoàndiệncủabạn.

Tiến sĩTravisBradberry vàTiến sĩ JeanGreaves là hai nhà đồng sáng lập ra công tyTalentSmart.TiếnsĩBradberrycóbằngtiếnsĩképtronghai lĩnhvựctâmlýhọc(sứckhỏethầnkinhvàtổchứcdoanhnghiệp).TiếnsĩGreavescóbằngtiếnsĩtronglĩnhvựctâmlýhọcvềtổchứcdoanhnghiệp.CảhaiđangsốngtạiSanDiego.

ChúngtôixinđềtặngquyểnsáchnàychoE.L.Thorndike,ngườimàgầnmộtthếkỷtrướcđãbiếtđượcrằngIQ(chỉsốthôngminh)khôngphảilàchỉsốduynhất.

CẢMNHẬNVỀQUYỂNSÁCH"Trítuệcảmxúclàmộtkỹnăngđặcbiệtquantrọngđểthànhcôngtrongsựnghiệpvàcuộcsống.Đâylàmộtquyểnsáchtuyệtvờimàbạnnênđọc.”

✎KenBlanchard, tácgiảcủanhữngquyểnsáchvềkinhdoanhbánchạynhấtmọithờiđại,đồngtácgiảquyểnsáchTheOneMinuteManager(VịGiámĐốcMộtPhút)

“Quyểnsáchnàychứađựngnhững lờikhuyênsángsuốtđầycảmhứngvà thiết thực,bắtnguồntừnhữngnghiêncứucôngphu.Nhữngphươngpháphiệuquảmàcáctácgiảđưaracósứcmạnhthayđổicáchbạnnhìnnhậncuộcsống,côngviệcvàthếgiới.”

✎ThuyềntrưởngD.MichaelAbrashoff,tácgiảquyểnsáchbánchạynhấtIt’sYourShip(ConTàuCủaBạn)vàGetYourShipTogether(LèoLáiConTàu)

“Vớinhịpsốngnhanhđếnchóngmặtngàynay,ngườitadànhnhiềuthờigianchobànphímmáytính,điệnthoạidiđộngvàcáccuộcgọihộiđàmhơnlàgặpmặtnóichuyện.Chúngtaphảirápnốinhữngmẩuđốithoạikhôngđầukhôngđuôi,nhữnghộpthưthoạikhóhiểuvànhữngmẩutinnhắnđầychữviếttắtđểbiếtphảilàmgìtiếptheo.Trongmạnglướingàycàngphứctạpnày,trítuệcảmxúctrởnênquantrọnghơnbaogiờhết.Quyểnsáchcungcấpnhữngthôngtinvàhiểubiếtvôgiámàkhôngaicóthểbỏqua.”

✎RajeevPeshawaria,giámđốcđiềuhànhGoldmanSachsInternational

“Tôiđãmuaquyểnsáchnàychocảnhómcủamình.Nógiúpchúngtôilàmviệcvớinhauvàvớikháchhàngnộibộtốthơn…Nếubạnmongmuốntrởthànhmộtnhàlãnhđạođượcmọingườitintưởngvànghetheo,quyểnsáchnàysẽgiúpbạnpháttriểncảsựnghiệplẫncácmốiquanhệcánhân.”

✎ReginaSacha,phóchủtịch,bộphậnnhânsự,FedExCustomCritical

“Tiến sĩ Bradberry và Greaves đã tạo ramột quyển cẩmnang vừa hiệu quả vừa dễ đọc.Quyển sách này thâu tóm những điều quan trọng nhất trong cuộc sống. Thành công ởHollywoodcũngkhókhănnhưtrongbấtcứngànhkinhdoanhnào,thếnênkỹnăngvềtrítuệcảmxúclàvôcùngcầnthiết.Tôithậtlòngkhuyênbạnnênđọcquyểnsáchnày.”

✎Matt Olmstead, sản xuất chương trình, phim truyền hìnhNYPDBlue andBlindJusticecủaABC

“Cuốicùngcũngcómộtquyểnsáchnóivềphươngphápchứkhôngchỉlàlýthuyết.Chúngtakhôngcầnđượcthuyếtphụcthêmvềmứcđộquantrọngcủatrítuệcảmxúcđốivớithành

côngtrongcuộcsống.Điềuchúngtacầnlànhữngcáchthứcthựctếđểtăngcườngtrítuệcảmxúc.QuyểnsáchmớivàxuấtsắccủatácgiảBradberryvàGreavesmàbạnđangcầmtrêntayđúnglàcủatrờicho.Nósẽthayđổicuộcđờibạn.”

✎Joseph Grenny, đồng tác giả sách bán chạy nhất tờ New York Times, CrucialConversations (Những Cuộc Đối Thoại Cốt Yếu) và Crucial Confrontations (NhữngCuộcChạmTránCốtYếu)

“Quyểnsáchnàylàtiếnggọithứctỉnhdànhchobấtkỳaimuốncósựcảitiếnđángkểtrongcôngviệcvàcủngcốcácmốiquanhệ.TiếnsĩBradberryvàGreaves,thôngquanhữngnghiêncứuđángtincậy,đãđưaranhữngphươngphápthựctếvànhữngcâuchuyệnlôicuốnlàmthayđổicáchchúngtasuynghĩvềbảnthânvàtươngtácvớinhữngngườimàchúngtaquantâmnhất.”

✎Jim Loehr, tác giả sách bán chạy nhất tờ New York Times, The Power of FullEngagement (SứcMạnh Của Toàn Tâm Toàn Ý) và Stress for Success (Áp Lực ĐểThànhCông)

“Đâylàmộtquyểnsáchtuyệtvời,thiếtthựcvàhữuíchtrongđóchứađựngnhiềucôngcụvàkỹthuậtmàbạncóthểsửdụngđểhòahợpvớitấtcảnhữngngườibạntiếpxúctrongcuộcsống.”

✎BrianTracy, tácgiảsáchbánchạynhấtEatThatFrog(ĐểHiệuQuảTrongCôngViệc)vàTurboCoach(HuấnLuyệnCấpTốc)

“Trítuệcảmxúclàmộtkháiniệmquantrọngmàbạncầnnắmvững–tuyvậynhiềungườivẫn chưa nhận ra được điều đó. Các tác giả đã làm tốt công việc giải thích sứcmạnh phithườngcủatrítuệcảmxúcvàlàmthếnàoápdụngnóđểđạtđượcnhữngmụctiêuquantrọngcủabạn.Tôiđãsửdụngquyểnsáchnàyđểkhaitháctốiđatiềmnăngcủamìnhvàtôimuốngiớithiệunóđếnnhữngaimongmuốnthànhcôngthậtsự.”

✎RichardLaChina,giámđốcđiềuhànhiTECH,đạtdanhhiệuDoanhNhânCủaNămdoErnst&YoungEntrepreneurbìnhchọnnăm1999

“Bạnhãysẵnsànggiấybútđểghichépnhữngthôngtintrànngậptrongsách.Quyểnsáchtuyệtvờinàychứađựngvôsốkiếnthứccógiá trịvà lờikhuyêncựckỳhữuích–dựatrênnhữngchứngcứkhoahọcvữngchắc.Nóimộtcáchchínhxácthìđây làquyểnsáchquýgiánhấtmàlâulắmrồitôimớiđượcđọc.Tôisẽtặngnóchotấtcảbạnbèvàkháchhàngcủamìnhnhưmộtquyểnsáchkhôngthểbỏlỡ.”

✎Jim Belasco, đồng tác giả sách bán chạy nhất tờ New York Times, Flight of the

Buffalo(ChúTrâuBayLên)

“Cáckháchhàngcủatôithườnglànhữngngườithànhcôngvàvôcùngbậnrộn.Quyểnsáchnàychuyểntảivốnhiểubiếtquýbáumàkhônghềlàmlãngphíthờigiancủabạn.Nhữnghuấnluyệnviêncủatôivàbảnthântôiđãđạtđượcnhữngthànhtíchtolớnnhờvàoquyểnsáchnày.Đâylànhữngkỹnăngquantrọngđểlàmviệchiệuquả.”

✎MarshallGoldsmith, tácgiảsáchbánchạynhấtvà lànhàđàotạohàngđầutheoxếp hạng của các tạp chí Forbes, TheWall Street Journal, The Harvard BusinessReviewvàFastCompany

“TiếnsĩBradberryvàGreavesđãthànhcôngtrongviệctạoramộttàiliệuthựctiễnvềtrítuệcảmxúc.Đơngiảnnhưngkhôngsơlược,đâylàquyểnsáchdànhchonhữngnhàquảnlývànhân viênmuốn tìmhiểunhanhnhưng vẫnđầyđủ về trí tuệ cảmxúc.Quyển sáchnày vàchương trình đào tạo củaTalentSmart® góp phần quan trọng trong chương trình đào tạonhânviênvàbanquảnlýtạiNokia.”

✎ThạcsĩJenniferTsoulos,bộphậnnhânsự,NokiaMobilePhones

“Quyểnsáchnàylàtàiliệutuyệtvờiđốivớichúngtôi,nhữngngườicungcấpdịchvụcứuhỏachocôngchúng.Thôngquanhữngbướcđơngiản,hiệuquảnêutrongsách,tôicóthểhọcvàthựchànhkỹnăngtrítuệcảmxúccầnthiếtđểhỗtrợkháchhàngtốthơntrongnhữngtìnhhuốngdầusôilửabỏng.Chươngsáchvềtrítuệcảmxúcnhómlàcôngcụcóíchnhấtchohầuhếtcácđộitrưởngtrongviệctăngcườnghiệuquảlàmviệctheonhómvàđẩymạnhtinhthầnđồngđội.”

✎DominickArena,độitrưởngcứuhỏa,phòngcứuhỏa,thànhphốEscondido,bangCalifornia

VÀIDÒNGTỪCÁCTÁCGIẢKhibạnnghiêncứuhơnnửatriệuconngười,bạnsẽnhậnrađượcnhữngkhuynhhướngnổibậttừcácdữliệu.Ngườitachorằngcàngthuthậpđượcnhiềuthôngtinbaonhiêuthìquyểnsáchsẽcàngdàybấynhiêu.Nhưngchúngtôilạipháthiệnmộtđiềungượclại:đólàcàngcónhiềudữliệuthìmọiviệccàngtrởnênđơngiảnvàsángtỏ.Cácgiáosưmônthốngkêởtrườngđạihọccũngdạysinhviênnhưthế.Nhữngkếtquảmàchúngtôitìmthấyphổbiếnđếnmứcchúngtôikhôngcònlựachọnnàokhácngoàiviệcviếtmộtquyểnsáchphảnánhnhữngthôngđiệpcôđọngvàmạnhmẽthuđượctừcôngtrìnhnghiêncứulớnvềtrítuệcảmxúcnày.

Cóvẻlạkhithừanhậnrằng,thoạtđầumọingườiphảithúcđẩychúngtôithựchiệnquyểnsáchnày,nhưngđólàsựthật.Mặcdùdànhtoànbộtâmhuyếtcủamìnhvàolĩnhvựctrítuệcảmxúc,nhưngchúngtôichưabaogiờcốgắngviếtgìnhiềuhơnnhữngbảnđánhgiá.Thànhthậtmànói,đãcókhánhiềuquyểnsáchkhaithácđềtàinày.Chúngtôithườngchỉtổchứcnhữngbuổihộithảovềtrítuệcảmxúc.Chúngtôiluôntậptrungvàoviệctruyềnđạtchủđềphứctạpnàysaochothậtdễhiểuvàdễứngdụng,kểcảvớinhữngngườikhôngquantâmlắmđếnviệc“pháttriểnkỹnăngbảnthân”.Điềunàyđãvàđangtiếptụclàmộtvaitròtoànvẹnđốivớichúngtôi.Tuynhiên,càngtiếpxúcvớinhiềukhánthínhgiảthìcàngcónhiềuýkiến(đôikhiyêucầu)chúngtôiđưanhữngýtưởngvànghiêncứuđộcđáocủachúngtôivàomộtquyểnsáchđểđời.

Thếlàbạnđangcầmtrêntaykếtquảcủamộtsứcéptrongquákhứ(nhưnggiờđâykhôngcònlàsứcépnữa)vềviệcmangtrítuệcảmxúcvàonhữngtrangsách.Chúngtôiđãcómộttrảinghiệmđángnhớtừviệcchuyểnhóakếtquảkhảosátcủahơn500ngànngườithànhnhữngphươngphápđãđượcchứngminhhiệuquảmàbấtcứaicũngcóthểsửdụngđược.Dùđâychỉlàmộtquyểnsáchmỏngnhưngchúngtôiđãtiếnhànhviệcnghiêncứuhếtsứcnghiêmtúc.Trítuệcảmxúclàmộtkỹnăngcựckỳquantrọngvàhữuíchchovôsốngườibiếtcáchápdụngnó.Vìthế,mỗicâuchuyệnbạnđọctrongquyểnsáchnàykhôngchỉđơngiảnlàđểchứngtỏquanđiểm.Đólànhữngcâuchuyệncóthậtđãđượcchúngtôinghiêncứuthấuđáovàcẩnthậnđếntừngchitiết.Trítuệcảmxúccóvaitròtolớntrongcuộcsốnghàngngàyđếnmứcchúngtôikhôngphảitìmkiếmđâuxanhữngbằngchứngsốngvàchắcchắnmộtđiềulàchúngtôikhôngcầnphảibịađặtralàmgì.

Trítuệcảmxúclàmộtkháiniệmliêntụcpháttriểnnhưngrấtthựctế.Vớisựhiểubiếtvàtậptrungđúngđắn,bạncóthểhọcđượcnhữngkỹnăngmớitrongmộtthờigiantươngđốingắn

vàđạtđượcnhữngkếtquảấntượng.Nếubạncóýthứcthựchànhvàrènluyệnnhữngkỹnăngtrítuệcảmxúccủamình,chắcchắnbạnsẽgặtháiđượcnhữngthànhquảlâudàitừnỗlựcấy.

ThôngMinhCảmXúcHơnĐểThànhCôngHơnđãthựchiệnmộtbướcđimớitáobạođểcungcấpcáinhìnngắngọnvàtổngquanvềtrítuệcảmxúcdướidạngtàiliệuthựchành.Bạnhãytậnhưởngcuộchànhtrìnhkhámphátrí tuệcảmxúcnày!Bướcđiđầutiênnàysẽkhánhanhchóngnhưngtácđộngtừnhữngđiềubạnhọcđượcsẽthayđổicuộcđờibạn.

Thânái,TravisvàJeanSanDiego,California

Táibút:Chúngtôimongnhậnđượcthôngtinphảnhồitừbạnđọc.Hãygửithưvàemailđểchiasẻvớichúngtôiliệuquyểnsáchnàycógiúpíchđượcgìchobạn.Vuilòngliênhệchúngtôitheođịachỉdướiđây:

Đểliênhệcáctácgiảquaemail:

TiếnsĩTravisBradberry:tbradberry@talentsmart.com

TiếnsĩJeanGreaves:jgreaves@talentsmart.com

Hoặcliênhệcáctácgiảquahộpthưbưuđiện:

TalentSmartQuickBookFeedback–SuiteG

11526SorrentoValleyRoad

SanDiego,CA92121

LỜINÓIĐẦUKhôngphảihọcvấn.Khôngphảikinhnghiệm.Khôngphảikiến thứchoặc trí thôngminh.Khôngcómộtđiềunàotrongsốnhữngđiềutrênlàlờidựđoánđầyđủchoviệctạisaongườinàythànhcôngcònngườikiathìkhông.Xãhộidườngnhưđãbỏlỡmộtđiềugìkhácđanghiệnhữu.

Chúngtôinhìn thấynhữngvídụminhhọachođiềunàyxuấthiệnmỗingàynơicôngsở,tronggiađình,nhàthờ,trườnghọcvàcácvùnglâncận.Chúngtôiquansátnhữngngườiquảlàtàigiỏi,cóhọcvấncaonhưngphảivậtlộnđểkiếmsốngtrongkhinhữngngườikhácrõrànglàcóítkỹnănghoặckiếnthứchơnlạithànhcôngrựcrỡ.Tạisaolạinhưvậy?

Câutrảlờigầnnhưbaogiờcũngdẫnđếnmộtkháiniệmgọilàtrítuệcảmxúc.Trongkhikháiniệmnàykhóxácđịnhvàđolườnghơnchỉsốthôngminh(IQ)hoặckinhnghiệmvàchắcchắnlàkhóthểhiệnrõrànghơntronghồsơxinviệc,sứcmạnhcủanólạilàđiềukhôngthểphủnhận.

Giờđây,trítuệcảmxúckhôngcònlàmộtbíẩnnữa.Ngườitađãbànnhiềuvềtrítuệcảmxúc,nhưngvìmộtlýdonàođó,họvẫnkhôngthểkhaithácđượcsứcmạnhcủanó.Suychocùng,làmộtxãhội,chúngtavẫntiếptụctậptrunghầuhếtsứclựcdànhchoviệcpháttriểnbảnthânđểchạytheokiếnthức,kinhnghiệm,tríthôngminhvàhọcvấn–cũnglàmộthànhđộngchínhđángnếuchúngtacóthểthànhthậtnóirằngchúngtađãhiểubiếttườngtậncảmxúccủamình,chưakểđếncảmxúccủangườikhácvàviệccảmxúctácđộngđếncuộcsốngchúngtamộtcáchcơbảnmỗingàyrasao.

Tôinghĩcóhailýdotạoralỗhổnggiữatínhphổbiếncủakháiniệmtrítuệcảmxúcvàviệcápdụngnóvàocuộcsống.Thứnhất,ngườiđờikhônghiểuvềtrítuệcảmxúc.Họthườngnhầmlẫngiữatrítuệcảmxúcvớisứcthuhútcánhânhoặctàiănnói.Thứhai,họkhôngnghĩtrítuệcảmxúccóthểđượccảithiện.Nhiềungườiquanniệmrằnghoặclàbạnsinhrađãcósẵntrítuệcảmxúchoặclàkhông.

Vàđóchínhlàlýdotạisaoquyểnsáchnàylạicóíchchobạn.Bằngviệchiểurõtrítuệcảmxúcthậtsựlàgìvàlàmthếnàođểvậndụngnóvàocuộcsống,bạncóthểbắtđầutậndụngtấtcảsựhiểubiết,họcvấnvàvốnliếngkinhnghiệmmàbạnđãtíchlũytrongbaonămqua.

Vìthế,chodùbạnđãtừngtìmhiểuítnhiềuvềtrítuệcảmxúchaychưabiếtgìvềnó,quyểnsáchnàycũngcóthểthayđổitriệtđểcáchbạnsuynghĩvềthànhcông.Bạncóthểđọcđiđọc

lạiquyểnsáchnàynhiềulần.

PatrickLencioni

TácgiảquyểnsáchTheFiveDysfunctionsofaTeam(NămRốiLoạnChứcNăngỞMộtNhómLãnhĐạo),

ChủtịchTableGroup

PHẦNMỘT

TRÍTUỆCẢMXÚCTHẬTSỰLÀGÌ?

CHƯƠNG1KHÁMPHÁ

PHINEASGAGE

MỘTTAINẠNBITHẢMHÉLỘNHỮNGBÍMẬTCỦATRÍTUỆCẢMXÚC

♦Nếucácôngnghĩrằngnhữngpháthiệnquantrọngnàyxứngđángcóđượcmộtvịtrítrongtờtạpchícủacácôngthìcácôngcứtựnhiên.TiếnsĩJOHNHARLOW,traođổivớitạpchíBostonMedicalandSurgicalnăm1848

BuổisớmtinhmơgiálạnhvàẩmướthômấylàngàycuốicùngPhineasGageđilàmđúnggiờ.Thọcsâuhaitayvàotúiáokhoácđểvượtquacáilạnhtêtái,anhmảimêsuynghĩvềnhữngtháchthứccủadựánxâydựngđườngxelửaBurlingtonchạyngangquaVermontđangchờđợimìnhphía trước.Dưới sựquản lý củaanh trongsuốt18 tháng,độiđườngsắtđãđạtđượcnhữngtiếnđộđángkể,nhưngđếnthờiđiểmnàythìhọphảiđốidiệnvớimộtđoạnđườnglổnnhổnđáđầyhiểmtrở.

ÁnhbanmaicủamộtngàymớiquyệnvàohơiẩmkhôngkhítạothànhmộtthứánhsángmờảochiếuxuốngconđườngquanhcodẫnđếnnơiPhineas làmviệc.Anhmỉmcườikhinghetiếngbúasắtđậpnhịpnhàngvọnglạitừxa.Độicủaanhđãlàmviệcđược15phúttrướckhitiếngcòihiệuđầutiênvanglên.Phineasđượctiếnglàmộtđốccôngcónănglựcvàmẫncánnhấttrongcôngty.Niềmđammêcôngviệcvàtínhkỷluậtcủaanhchínhlàyếutốđảmbảochocácdựánhoàntấtđúnghạn.Cùngvớitháiđộlịchthiệp,hòanhã,anhđượctấtcảnhânviêntrongđộiquýmến.Vàvốnlàmột“ngườithôngminhsắcsảo”,anhluônbiếtgiữlời,tránhxa

cámdỗtừnhữngquánrượutrongvùngnêncàngchiếmđượccảmtìnhcủagiađình,bạnbè.(1)

Mộtngàylàmviệchiệuquảtrôiquanhưmọingày.Phineasvàđộicủaanhphátừngmétđáđểđặtnhữngđoạnđườngraymớinhằmgiúpnhữnghànhkháchbậnrộndichuyểnnhanhhơn.Phineasliếcnhìnđồnghồđeotay,kimđồnghồchỉ16giờ30phútvàhọđãhoàntấtgầnmộtcâysốđườngray.Mộtcáchthuầnthục,Phineasđâmthanhsắtvàocái lỗgóccạnhcóchứathuốcnổvàvuivẻnghĩvềngàyanhnhậnđượcthanhsắtđặcbiệtnàytừbácthợrèntrongvùng.BácthợrèncódángngườivạmvỡđãhếtsứchàohứnggiảithíchchoPhineasngherằngthanhsắtnàykhônggiốngvớinhữngthanhsắtmàbácthườngthấy.

Trướckhitiếptụcđộngtácquenthuộcthườngngày,Phineasrahiệuchongườiphụtáđổcátvàolỗtiếptheo.Lớpcátnàycótácdụngbảovệkhôngchothuốcnổphátnổsớmkhianhđâmthanhsắtvào.KhiPhineasđưathanhsắtlên,anhbỗnggiậtmìnhvìcótiếngđộnglớnphátratừphíasau.Quayđầulạinhìn,anhthấyđámcôngnhântronghầmvừalàmđổmộtđốngđátokhidichuyểnchúnglênxe.Phineasthởdàivàtiếptụccôngviệccủamìnhmàkhôngbiếtmộtđiềurằng,ngườiphụviệcchoanhcũngbịtiếngđộngấylàmphântâm.Anhtaquênkhôngđổcátvàolỗ,thếnênkhithanhsắtcủaPhineaschạmvàobềmặtđátrongkẽhởtạonênmộttialửađủmạnhđểbắtcháyđốngthuốcnổkhôngđượcbảovệdướiđáy.Sứcnổmạnhđếnnỗithanhsắtanhđangcầmtrêntayphóngđinhưtênlửa.Nócắmvàomặtanh,xuyênsuốttừdướimắttráilênđỉnhđầuvàbaythẳngrangoài.Cuốicùng,thanhsắtrơixuốngbãicỏcáchchỗPhineasđứngkhoảng30mét.

CảthânhìnhcủaPhineasbayraphíasaudotácđộngcủacúvachạm,anhnằmyênmộthồirồiquằnquạitrongcơnđau.Anhmuốnhétlênnhưngmọingườichỉnghemộttiếngthìthầmnhẹnhưkhôngkhí–đólàtấtcảâmthanhmàanhcóthểđẩyratừphổi.Phineascảmnhậnđượcvếtthươngdướimắttrái,nơithanhsắtnặnghơn5ký,dàihơn1métvớiđườngkínhhơn3cmđâmxuyênquamặtanh.Anhkhônghềcócảmgiácgìvềlỗhổnglớnmàthanhsắtđểlạikhinóbayrakhỏiđỉnhđầuanh,nhưngcáithếgiớimàanhbiếtđãvĩnhviễnthayđổitừbuổichiềuhômấy.Nhữngngườiđồngđộitrungthànhlaođếnbênanh,họcúixuốngnhìnvàomắtanhđểtìmkiếmdấuhiệucủasựsống.HọbậtcườimộtcáchloâukhithấyPhineasnhìnlạihọvàrênrỉ,“TôinghĩmìnhcầnđếngặpbácsĩHarlow”.Tínhhàihướccủaanhvẫncònnguyênvẹn,Phineasđểchomọingườikhiêngmìnhlênchiếcxebòchởanhvàothànhphố.Khiđãngồingayngắntrênxe,Phineasnhậnthấyngườiphụtácủamìnhbuồnbãđibêncạnh.Anhnghiêngngườiquathànhxevànóimộtcâuquenthuộcmàbấtcứđốccôngnàocũngnóikhirờikhỏinơilàmviệc:“Vuilòngđưachotôiquyểnsổtrực”.ChẳngkhácgìnhữngcậubétraiháhốcmồmkinhngạckhithấybốmìnhlàmmộtviệckhỏenhưdũngsĩHercules,đámcôngnhânđườngsắt

trònmắtchứngkiếncảnhPhineasghilạigiờvềvàoquyểnsổ.

Đườngbaycủathanhsắtdàihơn1métxuyênquađầucủaviênđốccôngđườngsắtPhineasGagevàongày13tháng9năm1848.Thanhsắtnàyđãlấyđiphầnnãotrướccủaanh.HộpsọcủaanhvàthanhsắtđâmxuyênquanóvẫncònđượctrưngbàychocôngchúngtạiviệnbảotàngWarrenAnatomicalthuộctrườngĐạihọcYkhoaHarvardở

Boston,bangMassachusetts.

Vàolúc5giờ30chiềuthứtư,ngày13tháng9năm1848-chỉmộttiếngđồnghồsautainạnkinhkhủngtrên-Phineasđãtựđứngtrongsânnhàmìnhmàkhôngcầnaigiúpđỡ.Trướcđó,vịbácsĩtrongvùngnghĩrằngPhineaskhôngthểnóichuyệntrôichảyđượcnênđãquaysanghỏinhữngngườilàmviệccùnganhthôngtinvềvụtainạn.“Bácsĩchỉcầnbiếtlà”,Phineasđộtngộtxenvàotrướckhibấtcứaikịpmởmiệng,“thanhsắtđâmvàochỗnàyvàxuyênquađầutôiởchỗnày”.Bấtchấpsựthậtlàphầnnãotrướccủaanhbịvăngrakhỏihộpsọgiốngnhưngườitakhoétmộtmiếngdưahấutừngoàivàotrong,Phineasvẫncókhảnăngsuynghĩvànóinăngbìnhthườngnhưtrướckhianhbịtainạn.Suốtmấytuầnlễsauđó,anhđượcbácsĩHarlowchămsóctậntìnhvàcuốicùng,vếtthươngtrêncơthểanhcũnglànhhẳn.Tainạnnàydườngnhưkhôngđểlạihậuquảgìngoàimấyvếtsẹovàthịlựcmắttráicủaanhbịyếuđi.

GiađìnhvàbạnbècủaPhineashếtsứckinhngạctrướcviệcanhvẫnsốngsótvàbìnhphụcnhanhchóngsautainạnkhủngkhiếptrên.Nhưngkhianhtrởlạilàmviệcthìhọnhậnthấymộtsựkhácbiệtrõrệt.Biểuhiệnkhácthườngđầutiênlàtínhkhícủaanh.Phineasluônmiệngvăngtụcvàđưaranhữngmệnhlệnhmâuthuẫn,tùythuộcvàotâmtrạngthấtthườngcủaanh.Ngườiđốccônggươngmẫuchưabaogiờđilàmtrễmộtngàynaylạitỏrahờhữngvớicôngviệc.Nhữngngười thầukhoán trướcđóvẫn thườngcangợianhnhưmột trongnhữngđốccônggiỏinhấtcủahọnaybuộcphảichoanhnghỉviệc.

Trongsuốt11nămPhineassốngsótsauvụtainạn,anhđãbiếnđổithànhmộtconngườihoàntoànkhác.BácsĩHarlowđãghichépcẩnthậnvàchitiếtvềsựthayđổitoàndiệntronghànhvicủaPhineas.Sựthayđổinàyđúnglàchỉcóthểgiảithíchđượcbằngphầnnãomàanhbịmất.

TácđộngcủavụchấnthươngcóvẻnhưđãpháhủysựcânbằnggiữanănglựctrítuệvàbảnnăngđộngvậtcủaPhineas.Giờđâyanhlàmộtngườitínhkhíthấtthường,thôlỗ,thiếukhảnăngtựchủ,luôndodự…Cơthểanhđãhồiphụchoàntoàn,nhưngnhữngngườitrướcgiờbiếtanhnhưmộtđốccôngkhônkhéo,thôngminh,năngđộngvàbềnbỉtrongcôngviệcđềunhậnrasựthayđổirõrệttrongtínhcáchcủaanh.Sựcânbằngtrongtâmtríanhnayđãkhôngcònnữa.(2)

Nóitrắngra,trítuệcảmxúccủaPhineasđãrờibỏanhmãimãisauvụtainạnxảyravàobuổichiềuhômấy.Cùngvớiviệcmangđimộtphầnnãotrước,thanhsắtcũngđãlấyđicủaanhkhảnăngchuyểnsựbốcđồngvàcảmxúcthànhnhữnghànhđộnghợplý.Phineasvẫnđiđứng,nóichuyệnvàcótrigiácnhưnhữngngườibìnhthườngnhưngkhảnăngtựkiểmsoátcủaanhcònrấtít.Vìmộtlýdonàođó,trínăngcủaanhvẫnkhôngsuysuyển.Anhcóthểgiảiđượcnhữngbàitoánphứctạpvàhiểurõcáccôngđoạnxâydựngđườngsắt.Anhvẫnsốngđộclậpnhưtrướckhixảyravụnổ.Nhữngngườigặpanhsauvụtainạnchorằngcáchhànhxửthiếusuynghĩlàđặcđiểmtínhcáchcủaanhtừhồinàođếngiờ,chỉcónhữngngườiquencũmớibiếtđược sựkhácbiệt.Họnhận thấyconngườimới củaPhineas cựckỳvô lývà thấtthường.Mỗitácnhânkíchthíchvàcảmxúcnảysinhdùnhỏhaylớndườngnhưđềudẫnđếnnhữngphảnứngnôngnổivàthườngthìđiềunàyảnhhưởngrấtxấuđếnchấtlượngcuộcsốngcủaanh.

ĐƯỜNGNỐIGIỮACẢMXÚCVÀLÝTRÍChođếnnay,tainạnkinhkhủngmàPhineasgặpphảivẫnlàmộtbàitoánnangiảiđốivớicác

nhànghiêncứu.Việcanhsốngsótquavụtainạnquảlàmộtđiềukỳdiệuvàsựthayđổitronghànhvicủaanhgiúpchúngtahiểuvềbộnãoconngườinhiềuhơnbấtcứkỹthuậttiêntiếnnào.Nhữngthiếtbịhiệnđạicóthểvẽrabảnđồnãobộ,chỉrađượcnhữngvùngnãonàolàquantrọngnhấtđốivớimỗiloạitưduykhácnhau,nhưngkhôngmộtloạimáymócnàocóthểphảnánhđượccáchhànhxửcủaconngườikhiphầnnãotrướcbịmấtđi.TainạncủaPhineaskhôngchỉdừnglạiởmộtcâuchuyệnlykỳmàngườitatruyềntainhaunghequanhngọnlửatrại;nócònchochúngtabiếtmộtđiềuquantrọngvềcáchconngườisuynghĩ.Nhữngthửtháchtrongviệclàmchủcảmxúchàngngàylàmộtphầnquantrọngcủacuộcsống.Thậmchí

ngaycảnhữngngườicóbộnãonguyênvẹnvẫncóthểtrởthànhnạnnhâncủacáchhànhxửvôlý.

KhácvớiPhineas,chúngtacósựlựachọnvềcáchchúngtaphảnứnglạivớicảmxúc.Mỗingười chúng ta tiếpnhận thông tin từ thếgiớibênngoài thôngquanămgiácquan.Tất cảnhữnggìchúngtanhìnthấy,ngửithấy,nghethấy,nếmđượcvàchạmvàođềuđượctruyềnđikhắpcơthểchúngtabằngnhữngtínhiệuđiện.Nhữngtínhiệunàydichuyểntừtếbàonàysangtếbàokhácchođếnkhiđếnđượcđíchcuốicùnglànãobộ.Nếumộtconmuỗicắnvàochânbạn,cảmgiácnàysẽtạoranhữngtínhiệutruyềnđếnnãobộtrướckhibạnnhậnraviệcmìnhbịmuỗicắn.Cảmgiáccủachúngtađivàovùngnãophíasaugáy,gầntủysống.Nhữngsuynghĩphứctạpdựatrênlýtrídiễnratạiphầnnãođốidiện,ởphíatrước,đâychínhlàphầnnãomàPhineasbịmất.Khinhữngtínhiệuđiệntruyềnđếnnãobạn,chúngphảiđiquaphầnnãotrướcnàytrướckhibạncóthểsuynghĩmộtcáchlogic.Vấnđềnằmởchỗlàgiữacổngvàocủacácgiácquanvàvùnglýluậntrongnãobộlàhệviền(limbicsystem).Hệviềnlànơichúngtatrảinghiệmcảmxúc.Cáctínhiệuđiquahệviềntạoranhữngphảnứngcảmxúcđốivớisựviệctrướckhichúngđếnđượcphầnnãotrước.Phầnnãotrướckhôngthểngănđượcnhữngcảmxúcdiễnratronghệviền.Thayvàođó,haikhuvựcnàygiaotiếpliêntụcvớinhau.Quátrìnhgiaotiếpnàychínhlàcơsởcủatrítuệcảmxúc.

Sauvụtainạn,tấtcảnhữnggìmàPhineasđángthươngcònchỉlàcảmxúc.Vìmấtđitoànbộphầnnãotrước,anhmất luônkhảnăngsuy luậnvàphảnứngvớicảmxúc.Thậtvậy, tấtcảnhữnggìtácđộngđếnanh,tấtcảnhữnggìmàanhtrảinghiệmđềudẫnđếnnhữngphảnứngcảmxúcthiếusuynghĩ.Phineaskhôngcònkhảnăngkiểmsoátcảmxúccủamình,hoặcthậmchíkhônghiểuđượcsựtồntạicủachúng.Mỗigiờmỗiphúttrongngày,lúcnàoanhcũngbịcảmxúclấnát,tìnhtrạngnàytươngtựnhưkhibạnđangbịhổrượthoặctronglúccốgắngcứumộtđứatrẻsắpchếtđuối.

Nãobộcủachúngtađược“càiđặt”đểbiếnchúngtathànhnhữngsinhvậtcócảmxúc.Việcchúngtatrảinghiệmcảmxúcđầutiênđốivớimộtsựviệcnàođócónghĩalàcảmxúctácđộngmạnhmẽđếnhànhvicủachúngta.Mộtsốtrảinghiệmmanglạinhữngcảmxúcmàchúngtadễdàngnhậnbiết,nhưngcũngcónhữngcảmxúcdườngnhưkhôngtồntại.Hệviềnđảmbảocáccungbậccảmxúcđóngmộtvaitròquantrọngtrongmọikhíacạnhhànhvicủachúngta.

Đườngđitrongcơthểcủatrítuệcảmxúcbắtđầuởnão,từtủysống.Nhữnggiácquanchínhcủabạnđivàođâyvàđượctruyềnđếnphầnnãotrước,sauđóthìbạnmớicóthểsuyluậnvềtrảinghiệmấy.Nhưngtrướctiên,chúngđiquahệviền,nơicáccảmxúcdiễnra.Trítuệcảmxúcđòihỏiviệcgiaotiếphiệuquảgiữahaitrungtâmcảmxúcvàlýtrítrongnão.

Cóhàngtỷnơ-ronthầnkinhcựcnhỏnằmtrênđườngliênkếtgiữahaitrungtâmcảmxúcvàlýtrícủanãobộ.Thôngtinđượctruyềntảiqualạigiữahaitrungtâmnàygiốngnhưdòngxecộngượcxuôitrênnhữngconđườngtrongthànhphố.Khibạnthựchànhkỹnăngtrítuệcảmxúc,dòngchảythôngtinsẽtrởnênthôngsuốtởcảhaichiều.Lưulượngthôngtincàngnhiềuthìmốiliênkếtgiữahaitrungtâmcảmxúcvàlýtrítrongnãobộcàngtrởnênvữngchắc.Khảnănggiữchođoạnđườngliênkếtnàythôngsuốtcóảnhhưởngtolớnđếntrítuệcảmxúccủabạn.Bạnsuynghĩvềcáccảmxúccủamìnhcàngnhiềubaonhiêu–vàphảnứnghữuíchvớinhữngcảmxúcđó–thìđườngliênkếtnàycàngpháttriểnbấynhiêu.Mộtsốngườiphảivậtlộntrênnhữngconđườnghailànxe,trongkhinhữngngườikhácđãxâydựngđượcđườngcaotốcnămlànxe.Lưulượngthôngtindàyđặcchínhlànềntảngchomộttrítuệcảmxúccao.Lưulượngthôngtinquáíttừcảhaichiềusẽdẫnđếnnhữnghànhvikhônghiệuquả.

Tạisaoconngườibỏquánhiềuthờigianphớtlờcảmxúccủamìnhhoặcbịchúngchiphối?Đasốnhữngsaisótvềtrítuệcảmxúcđơngiảnxuấtpháttừviệckhôngamhiểu.Bạncóthểkhámphánhữngkỹnăngcụthểgiúpbạnbiếtcáchhànhxử“khônngoan”khiđốidiệntrướcthửthách.Việckhaithácsứcmạnhcủatrítuệcảmxúctrongcôngviệcvàgiađìnhkhôngcònlàmộtlựachọnnữa.Ngàynay,đểthànhcôngvàcómộtcuộcsốngtrọnvẹn,bạnphảihọccáchtậndụngtốiđanhữngkỹnăngnàybởivìchỉcónhữngngườibiếthòahợpgiữacảmxúcvàlýtrímớicóthểđạtkếtquảtộtbậc.

PHÍABÊNKIACỦASỰTHÔNGTHÁI

THẾNÀOLÀTHÔNGMINHCẢMXÚC?Khámphálànhìnthấynhữnggìaicũngthấyvànghĩranhữnggìkhôngainghĩtới.ALBERTVONSZENT-GYORGYI

LilythứcdậyvàomộtbuổisángthứhaitrànđầynắngấmởSanFrancisco.Côtắmrửa,thayquầnáođilàmvàngồinhấmnháplycàphêtronglúcđọcbáo.Thỉnhthoảng,côlạinghĩvềgiảithưởngBiotechBay,mộtthuậtngữdùngđểmiêutảngànhcôngnghệsinhhọcmàcôđanggắnbó.Trongnhiềunămqua,Lilyvẫnlàmviệcchocùngmộtcôngty.Thoạtđầu,côchẳngcógìđểthanphiền,nhưngthờigiantrôiqua,côngviệccủacôtrởnêntrìtrệ.Niềmđammêchếtạoranhữngloạithuốcchốnglạicănbệnhungthưvẫnlàmộtphầnquantrọngtrongcuộcđờicô,nhưngchỉcóvậythôi,côkhôngcònyếutốđộnglựcnàokhác.Côthấymìnhquanhđiquẩnlạichỉlàmchừngấyviệchếttuầnnàysangtuầnkhácmàkhônghềcóbấtcứcơhộinàođểnângcaovàpháttriểnkỹnăngcủamình.

Càngởvịtrínàylâu,Lilycàngnhậnthấybanquảnlýhiếmkhitraođổivềnhữngvấnđềmànhânviênquantâm.Độingũtrongphòngthínghiệmluônmiệngcathánvềsựthiếuvắngcáccơhộithăngtiếntrongcôngviệc.Họbịmắckẹtvàovịtríhiệntạicủamìnhnhưnhữngconchuộttrongphòngthínghiệm.Lilymongướccóđượccơhộipháttriểnvàlàmnhữngviệcmớimẻ.Cômuốncó lạicảmgiácđứngtrướcmộtcôngviệcđầythửthách.Thếmàtrongnhiềuthángqua,côngviệccủacôchẳngmanglạiđượcgìngoàinỗithấtvọng.

Nhưngngàyhômnay,mọichuyệnsẽthayđổi:hômnayLilybắtđầuvịtrímớiởmộtcôngtykhác.Côđãquyếtđịnhđổiviệccáchđâysáutuần,khiDavid,sếpcũcủacô,mờicôthamgiavàomộtcôngtynhỏmàanhthànhlập.Trướcđây,anhcũngrờibỏcôngtytrướccủacôvìthấtvọngvớiđườnghướngpháttriểncủacôngty.Anhthuyếtphụccôrằngcôngtymớinàysẽgiúpcôthựchiệnnhữngýtưởngcủamìnhbằngnhữngcáchthứcmớimẻvàtáobạo.

KhiLilylậttờbáođếnmụckinhdoanh,côbấtchợtthoátkhỏidòngsuytưởngmiênman.Mộtđồthịlớnvẽgiácổphiếuđangrớtnhanhcủacôngtycũtrêntrangbáođậpngayvàomắtcô.Lilyliếcnhìnđồnghồđeotay,chụplấylycàphêvàvộivãđiracửa.

NămđầutiênLilylàmviệcởcôngtymớigiốngnhưmộtngàytrôiquatrongthànhphốlớn.Thậtthúvị,cóquánhiềuviệcphảilàmmàthờigianthìcógiớihạn,thếnêncôđềucảmthấymệtnhoàimỗikhivềtớinhà.ĐúngnhưnhữnggìDavidhứa,Lilycóthểảnhhưởngđếnsựpháttriểncủacôngty.Cônắmgiữvịtríquảnlýphòngthínghiệm,nơisảnxuấtranhữngloạithuốcchốngungthưmớivàcôthườngxuyênđượcmờithamgiavàocácbuổihọpcủacôngtyvềkế

hoạchthửnghiệmthuốctrênngười.Côcảmthấyvinhdựkhiđượcđónggópýkiếnvàoviệcthửnghiệmnày,vìchúngkiểmtrahiệuquảcủanhữngloạithuốcmớitrongviệcchữatrịbệnhungthư.Quảthật,DavidđãmanglạichoLilynhữngcơhộimàcôngtycũcủacôkhônglàmđược.

Tuynhiên,vàogiữanămlàmviệcthứhai,mọiviệclạiđivàolốimòn.Độingũtrongphòngthínghiệmdướisựlãnhđạocủacôphốihợpvớinhaurấtănývàcácdựánđượctriểnkhainhanhchóng,nhưngcôkhôngtránhkhỏicảmgiácnhàmchán.Côtiếptụcđượccấptrêntạocơhộiđưaranhữngđềxuấtvềviệcthửnghiệmcácloạithuốcmớitrênngười.Mộtvàilần,nhữngkiếnnghịcủacôđượcthựchiệnvàcôcảmthấyrấtvui.Nhưngcáccuộchọpcủacôngtybắtđầugiốngnhaukinhkhủng.Côchỉđượcphépđónggópýkiếnđếnmộtmứcđộnàođóvềcáchthứchoạtđộngcủacông ty.Kểcảkhikiến thứcchuyênmôncủacô trởnênsâurộnghơn,nhữngsángkiếntốtnhấtcủacôvẫnbịbỏxó.Lilyrấtthấtvọng.Banlãnhđạođanglàmnhữngviệcquantrọng,lênkếhoạchchoviệcthửnghiệmthuốc,còncôphảilàmngườigiữtrẻchophòngthínghiệm,nơimàkhôngcóngườichỉhuyvẫncóthểchạytốt.Côtiếptụcnghiêncứuvềviệcthửnghiệmthuốcvànghĩranhữngýtưởngsángtạo.Nhờđó,côcóthểthấyrõnhữnglỗhổnglớntrongquytrìnhthửnghiệmthuốccủacôngty.Davidvànhữngngườiquảnlýkhácdoquábậnrộnvớiviệcpháttriểncôngtymàbỏlỡnhữngyếutốquantrọng.

Thờigiantrôiqua,Lilybắtđầucảmthấytiếngnóicủamìnhkhôngcòntrọnglượngnữa.Mặcdùcónhiềuquyềnlựchơnbaogiờhết,nhưngcôkhôngthấyvuivẻgìkhicứphảilàmnhữngviệcmàcôđãquáthànhthạo.Côcảmthấycấptrênkhôngcoitrọngmìnhkhikhôngchocôthamgiagópýnhiềuhơnvềquytrìnhthửnghiệmthuốc.Côbiếtrằngmìnhcókhảnănglàmđượcnhiềuhơnlàchỉđơnthuầnphụtráchphòngthínghiệm,nhưngcôtựhỏiliệucôcóbịđánhgiálàkhôngbiếttrântrọngnhữnggìmìnhcónếucômởmiệngnóiravấnđềnàykhông.Tronghàngthángtrời,côgiữimlặngvàluôncócảmgiácngộtngạttrongcôngviệc.Mọiviệctrởnêntồitệhơnkhicônhậnramìnhđanglâmvàotìnhcảnhchánngánmàcôđãthoátkhỏivàinămvềtrước.Mộtlầnnữa,Lilylạithấtvọngvớicôngviệccủamình.

Trongsuốtgiaiđoạnnày,bấtchấptâmtrạngusầumỗikhiđếncôngtylàmviệc,LilyvẫnduytrìviệcđượcDavidhỗtrợvàchỉbảo.Mặcdùcựckỳbậnrộnvàthỉnhthoảngcóvẻhơixacáchnhưnganhkhôngbaogiờnói“không”khicôyêucầugặpmặt.Côcảmthấyhốitiếcvìđãngầnngạikhôngdámnóilênnhữngkhúcmắccủamìnhtrongcôngviệc.ĐãđếnlúcphảithànhthậtvớiDavidvà thửxemanhcógiúpgìđượcchocôkhông.Bởi thế, cô sắpxếpmộtbuổinóichuyệnvớianhvàcóđúnghaituầnlễđểchuẩnbị.

Sâuthẳmtronglòng,côbiếtmìnhcầnphảithayđổimộtđiềugìđó.Côkhôngmuốnbịnhốt

trongphòng thínghiệmsuốtđời,nhưngcôkhông thấymộtvị trí rõràngnàophùhợpvớinhữngkỹnăngcủacôtrongcôngtyđangphát triểnnày.Lilyquyếtđịnhrằngviệcrờikhỏiphòngthínghiệmlàưutiênhàngđầucủacô.CôdànhrahaituầntiếptheođểlấycanđảmgiảithíchhoàncảnhcủamìnhchoDavidhiểu.Chodùcảmxúccủacôcóchínhđánghaykhông,côbiếtanhsẽlắngnghecônói.Cònsựviệccóthậtsựthayđổihaykhôngthìlạilàchuyệnkhác.NếuDavidkhôngđồngývớicôthìcôcũngkhôngchấpnhậnviệcmìnhbịcôlậptrongphòngthínghiệm.

Trongsuốtbuổinóichuyện,Lilyngồicứngđơtrênghế.CôhắnggiọngvàhồihộpgiảithíchchoDavidhiểunhữnggiớihạncủacôngviệchiệntạikhiếncôchánnản.Cônhanhchóngnhấnmạnhrằngcôrấtyêuquýcôngtyvàđánhgiácaocơhộidànhchomìnhnhưngtrongmấytháng qua, cô cảm thấy ngột ngạt. Lily dừng lạimột chút rồi nói với David rằng cômuốnchuyểnrakhỏiphòngthínghiệm.Sựimlặngbaotrùmcănphòng.Trongmộtkhoảngthờigiandàinhưvôtận,Davidkhôngnóimộtlờinào.Anhngồiyêntrênghếvàcóvẻnhưđangnhìnxuyênthấucô.Anhcảmthấysốcvàkhágiậndữkhinghecôtâmsự.AnhvẫnnghĩLilyđangcómộtvịtrítốttrongmộtcôngtypháttriểnnhanh.Mứclươnghiệntạicủacôcaogấphailầnmứclươngởcôngtycũ.

Đểphávỡkhôngkhíimlặngđếnkhóthở,LilyđặtbảnbáocáolênbàncủaDavid.Vừalậtnhanhquatừngtrang,côvừatrìnhbàynhữngđiểmthiếusótcủacôngtytrongnhữngcuộcthửnghiệmthuốcmớiđây.Côđềnghịcảithiệnquytrìnhthửnghiệmthuốcvìnhữngsailầmnhưvậylàmcôngtytốnkémrấtnhiều.Cuốicùng,côkếtthúcbằngcáchchỉrabalỗhổnglớncóthểkhiếnchoviệcthửnghiệmthuốccủacôngtythấtbạisớm.Thôngthường,mộtcuộcthửnghiệmthuốcthấtbạisẽngốncủacôngtyhàngtrămngànđô.LilycóthểthấyrằngnhữngđiềucônóicótácđộngmạnhđếnDavid.Saumộtkhoảngthờigianimlặngnhưtratấnnữa,anhnóirõrằnganhkhônghềbiếtlàcôkhônghàilòngvớicôngviệccủamình.Dotốcđộtăngtrưởngquánhanhcủacôngtymàanhkhôngcóthờigiantraođổivớicônhiềunhưanhmongmuốn.Anhcũngnóivớicôrằngmặcdùbảnbáocáocủacôrấtấntượngnhưnganhkhôngthểhứahẹnđiềugì.Việccôcóđượcchuyểnsangvịtrígiámsátquytrìnhthửnghiệmthuốcmớicủacôngtyhaykhôngphụthuộcvàotoànbộbanlãnhđạo.

BâygiờđếnlượtLilytrầmngâmsuynghĩ.CóphảiDavidvừanhắcđếnvịtrígiámsátviệcthửnghiệmthuốccủacôngty?Quảthật,vàingàysauđó,Davidtraođổivớinhữngngườicònlạitrongbanlãnhđạo.Lilyđượcphépthửcôngviệcmới.Chỉsáuthángsau,Lilyngồivàoghếgiámđốcnhờkhảnăngquảnlýquytrìnhthửnghiệmthuốchiệuquảcủacô.Việctănglươngthưởngcùngvớiphạmviápdụngkiến thứcvàocôngviệckhiếncôcảmthấyvôcùngmãn

nguyện.

LilycònnhớmãicâunóicủaDavidvàocuốibuổigặpmặthômđó.Anhnóirằnganhngưỡngmộlòngcanđảmcủacôkhidámtinvàocảmgiáccủamìnhvàđốidiệnthẳngvớivấnđề.Đólànhậnxétcủamộtngườiđãrờibỏcôngtycũvớimứclương250.000đô/nămđểthànhlậpcôngtymớibằngsốtiềndànhdụmcủamình.

Mộtthờigiansau,Lilypháthiệntrítuệcảmxúcđóngmộtvaitròquantrọngtrongviệcgiúpcôgiảiquyếttìnhhuốngkhókhănvừaqua.Vớisựgiúpđỡcủamộtnhàcốvấn,côxemxétlạisựviệcnàyvàphântíchxemmìnhđãlàmnhữngviệccụthểgìđểđạtđượckếtquảtốtđẹpnóitrên.Nhàcốvấnchỉrachocôthấycôđãtậndụngcảbốnkỹnăngcủatrítuệcảmxúc,đólà:nhậnthứcvềbảnthân,làmchủbảnthân,nhậnthứcvềxãhộivàlàmchủcácmốiquanhệ.Nhưphầnlớnnhữngngườicóýthứckhámphávàtìmhiểutrítuệcảmxúc,Lilycảmthấyhứngthúvớiviệcchianhỏtrítuệcảmxúccủamìnhrathànhbốnphầnriêngbiệt.Khikếthợpvớinhau,bốnkỹnăngnàyxácđịnhkhảnăngnhậnbiếtvàthấuhiểucảmxúccũngnhưkhảnăngsửdụngnhữngamhiểunàyđểkiểmsoáthànhvivàcácmốiquanhệcủachúngta.MôhìnhvềbốnkỹnăngtrítuệcảmxúcđượcDanielGoleman,RichardBoyatzisvàAnnieMcKeegiớithiệuvàonăm2002trongquyểnsáchcủahọ,KỹNăngLãnhĐạoNềnTảng(PrimalLeadership).Từđó,ngườitadùngmôhìnhnàylàmchuẩnmựcđểtìmhiểuvàthảoluậnvềtrítuệcảmxúcngàynay.Dođó,trongsuốtquyểnsáchmàbạnđangcầmtrêntayđây,chúngtôisẽmiêutảtrítuệcảmxúcbằngbốnthuậtngữnày.CũnggiốngnhưLilyvànhiềungườikhácmàchúngtôicócơhộilàmviệccùng,chúngtôichắcchắnbạnsẽnhậnthấybốnthànhphầnnàyđưaramộtđịnhnghĩachínhxácvềtrítuệcảmxúc.Kếthợplạivớinhau,nhữngkỹnăngnàysẽgiúpbạnsởhữuphầncòn lại củacuộcsốngmànhữngngười “thôngminh” thông thườngkhông thểnàocóđược.

Lilyđãsửdụngkỹnăngđầutiêncủatrítuệcảmxúc–nhậnthứcvềbảnthân–thôngquaviệcnhìnnhậntìnhhuốngmộtcáchkháchquan.Thậtđaulòngkhicônhậnrarằngcôlạithấtvọngvàmắckẹttrongcôngviệcmớiyhệtnhưlúccôcònlàmởcôngtycũ.Mộtkhicôthừanhậnđượcđiềunàyvàdànhthờigiantìmhiểuvềcảmxúccủamình,côcótrongtaytấtcảnhữngthôngtincầnthiếtđểthựchiệnmộtsựthayđổi.Sauđó,Lilysửdụngnhậnthứccủamìnhvềtìnhhuốnghiệntạiđểtạođộnglựchànhđộngchobảnthân.

Tiếptheo,côdùngkỹnăngtrítuệcảmxúcthứhai–làmchủbảnthân–đểlậpmộtbảnkếhoạchhợplýrồithựchiệnnó.Côphảihysinhnhữnggiờnghỉngơibuổitốiđểviếtbảnbáocáo,rồicónhữnglúccôđemlònghoàinghivềchínhbảnthânmình,vàcuốicùnglàbướcvàophòngnóichuyệnvớiDavid.Tấtcảnhữngthửtháchnày,côđềuvượtquađượcthôngquaviệc

làmchủcảmxúc.Côđãhoànthànhtốtkếhoạchbằngcáchgiảiquyếtnhữngcảmxúctiêucựcmàcôgặpphảitrongsuốtđoạnđườngvàtiếptụctiếnvềphíamụctiêucủamình.

TrongsuốthaituầnlễchuẩnbịchocuộctraođổivớiDavid,Lilydànhthờigianthựctậpkỹnăngtrítuệcảmxúcthứba–nhậnthứcvềxãhội–vàcânnhắcmọiviệcdướigócnhìncủaDavid.Nhờvậymàcôquyếtđịnhsoạnramộtbảnbáocáocôngphu.Cônhậnra rằnganhkhôngthểnàođọchếttấtcảnhữngsuynghĩtrongđầucô–bấtkểchúngcóthuyếtphụcđếnmứcnào–nêncôphảitạođiềukiệnđểanhhiểurõnhữnggìcômuốnnói.

Sauđó,côdùngkỹnăngtrítuệcảmxúcthứtư–làmchủcácmốiquanhệ–đểđạtkếtquảmongmuốn.CôbiếtrằngkhôngmộtaikhácngoạitrừDavidcóthểgiúpcôgiảiquyếtviệcnày.Côtinvàomốiquanhệgiữahaingườivàtrựctiếpđếngặpanhđểtrìnhbàythẳngthắnvềvấnđềcủamình.

KhiLilysosánhnhữngviệccôđãlàmtronghoàncảnhnàyvớinhữnggìdiễnratrướcđâytrongquákhứ,cônhậnrarằngviệccôápdụngnhữngkỹnăngtrítuệcảmxúccóảnhhưởngmạnhmẽđếnthànhquảmàcônhậnđược.Mặcdùlúcấy,côkhônghềbiếtrằngmìnhđangsửdụngcáckỹnăngnày,nhưngviệccôthànhthậtvớinhữngcảmxúccủachínhmình,chuẩnbịchobuổinóichuyệnvớiDavidmộtcáchchuđáovàtintưởngvàomốiquanhệtốtđẹpbấylâunaygiữacôvàanhđãgiúpíchchocôrấtnhiều.Bêncạnhđó,côcũngnghĩđếnbaonhiêucơhộimàcôđãbỏlỡ,chỉvìcôđãkhônghànhđộngtươngtự.Bằngcáchkhámphátrítuệcảmxúccủamìnhvớisựgiúpđỡcủanhàcốvấn,Lilyhọcđượccáchxácđịnhnhữngkỹnăngnàyvàpháthuychúngtrongtươnglai.

Bốnkỹnăngnàykếthợpvớinhautạothànhtrítuệcảmxúc.Haikỹnăngphíatrên,nhậnthứcvềbảnthânvàlàmchủbảnthân,nóivềbảnthânbạnnhiềuhơn.Haikỹnăngphíadưới,nhậnthứcvềxãhộivàlàmchủcácmốiquanhệ,chútrọngđếncáchbạntươngtác

vớingườikhác.

CÁNHCỬAMỞRATRÍTUỆCẢMXÚCNhữngtàiliệuvềtrítuệcảmxúccũnglâuđờinhưnhữngnghiêncứuvềhànhviconngười

vậy.TừKinhThánhchođếncácnhàtriếthọcHyLạp,nhàsoạnkịchthiêntàiShakespeare,nhàchínhluậnThomasJeffersonvàcácnhàtâmlýhọchiệnđạiđềuxemkhíacạnhcảmxúccủalýtrínhưmộtyếutốnềntảngnhấtthuộcvềbảnchấtconngười.(3)Thậtvậy,dùởthờiđạinào,nhữngngườicócôngmàigiũakỹnăngtrítuệcảmxúcđềucókhảnăngnổibậtvươntớithànhcông,trongkhinhữngngườikhácluôngặpkhókhăntrongcuộcsống.Trítuệcảmxúclàmột“điềugìđó”khámơhồtrongmỗiconngườichúngta.Nóxácđịnhcáchchúngtakiểmsoáthànhvibảnthân,giảiquyếtnhữngvấnđềphứctạpnảysinhngoàixãhội,đưaranhữngquyếtđịnhcánhânđểđạtđượckếtquảtíchcực.

Vàonhữngnămđầuthếkỷ20,mộttràolưumớinổilênnhằmtìmkiếmcáchthứcđolườngchỉsốthôngminhcủaconngười(CognitiveIntelligence–IQ).CácnhàkhoahọcthờiđóxemIQnhưlàthướcđonhanhnhấtphânbiệtgiữanhữngngườitrungbìnhvànhữngngườixuấtsắc.Nhưngrồihọnhanhchóngpháthiệnrađiểmhạnchếcủacáchtiếpcậnnày.Trongthựctế,córấtnhiềungườicựckỳthôngminh(họgiỏiđọc,viếtvàtínhtoán)nhưngkhảnăngkiểmsoáthànhvibảnthânvàhòahợpvớingườikháccủahọlạirấtkém.Cácnhàkhoahọccũngtìmthấyvôsốvídụvềnhữngngườicóchỉsốthôngminhtrungbìnhnhưnglạithànhcôngtộtbậctrongcuộcsống.GiáosưE.L.Thorndike,giảngdạyởĐạihọcColumbia,chínhlàngườiđầutiênđặttênchocáckỹnăngtrítuệcảmxúc.Thuậtngữdoôngnghĩra,“thôngminhxãhội”,phảnánhkhảnănghòahợpcủachủthểvớinhữngngườixungquanh.(4)Mãiđếntậnnhữngnăm1980,trítuệcảmxúc(EQ)mớicóđượctêngọichínhthứcnhưngàynay.(5)Nhiềucôngtrìnhnghiêncứulậptứcđượctiếnhành,trongđócóhàngloạtkhảosátởĐạihọcYalenhằmtìmramốiliênhệgiữatrítuệcảmxúcvớicácthànhtựucánhân,hạnhphúcvàthànhcôngtrongsựnghiệp.(6)

Kháiniệmtrítuệcảmxúcgiảithíchlýdotạisaohaingườicócùngchỉsốthôngminh(IQ)lạiđạtđượcnhữngmứcđộthànhcôngkhácxanhautrongcuộcsống.Trítuệcảmxúc(EQ)đềcậptớimộtthànhtốquantrọngtronghànhvicủaconngười,khácbiệtvớitrínăng.NgườitachưapháthiệnramốiliênhệnàogiữaIQvàEQ;điềuđócónghĩalàbạnkhôngthểnàođoánđượctrítuệcảmxúccủamộtngườimàchỉđơngiảndựavàomứcđộthôngminhcủangườiđó.

Điềuđángmừnglàtrítuệcảmxúclàmộtkỹnăngcóthểhọcđược.Mặcdùđúnglàcónhữngngườisinhrađãthôngminhcảmxúchơnnhữngngườikhác,bạnvẫncóthểtăngcườngtrítuệcảmxúccủamìnhnếubạnkhôngphảitựnhiênmàcó.

Tínhcáchcánhânlàmiếngghépcuốicùngđểhoànchỉnhbứctranhvềconngười.Đóchínhlà“dấuấnriêng”củamỗichúngta.Tínhcáchcủabạnlàkếtquảcủanhữnggìbạnthíchhaykhôngthích,chẳnghạnnhưbạncókhuynhhướnghướngnộihayhướngngoại.Cũnggiốngnhưchỉsốthôngminh(IQ),tínhcáchcánhânkhôngthểđượcdùngđểướcđoánvềtrítuệcảmxúc.Người ta thườngchorằngmộtsốnét tínhcách thểhiện trí tuệcảmxúccao,nhưngnhữngngườithíchgặpgỡngườikháckhônghẳnlàngườithôngminhcảmxúchơnnhữngngườithíchởmộtmình.Đặcđiểmtínhcáchcóthểgiúpíchchosựpháttriểntrítuệcảmxúcnhưngbảnthântrítuệcảmxúclạikhôngphụthuộcvàotínhcách.Nhưvậy,chỉsốthôngminh(IQ),trítuệcảmxúc(EQ)vàtínhcách,kếthợpvớinhau,sẽthểhiệnhìnhảnhchânthựcnhấtvềconngười.Trongcùngmộtngười,bayếutốnàykhôngtrùnglắpnhaunhiều.Thayvàođó,mỗiyếutốgiảithíchvềmộtkhíacạnhriêngbiệt,đặctrưngcủangườiđó.

Chỉsốthôngminh(IQ),tínhcáchvàtrítuệcảmxúc(EQ)làbaphẩmchấtriêngbiệtmàtấtcảchúngtađềusởhữu.Kếthợpvớinhau,chúngxácđịnhrõcáchchúngtasuynghĩvàhànhđộng.Khócóthểđoánđượcyếutốnàydựatrênyếutốkia.Mộtngườicóthểrất

thôngminh,nhưnglạicótrítuệcảmxúcthấp,vàconngười,dùthuộcbấtcứloạitínhcáchnào,cũngcóthểcóchỉsốEQcaovà/hoặcIQcao.

Bốnkỹnăngtrítuệcảmxúccóthểđượcchiaralàmhaicặpthuộchainhómnănglựccơbản:nănglựccánhânvànănglựcxãhội.Nănglựccánhânlàkếtquảcủakỹnăngnhậnthứcvềbảnthânvàlàmchủbảnthân.Nóicáchkhác,đólàkhảnăngnhậnthứcvềcảmxúc,đồngthờikiểmsoáthànhvivàxuhướngcủabạn.Nănglựcxãhộilàkếtquảcủakỹnăngnhậnthứcvềxãhộivàlàmchủcácmốiquanhệ.Đóchínhlàkhảnănghiểurõhànhvi,độngcơcủangườikhácvàlàmchủcácmốiquanhệcủabạn.(7)Bốnkỹnăngnàythườnghayđiđôivớinhauđểtạothànhnănglựccánhânvànănglựcxãhộinhiềuđếnnỗichúngkhôngxuấthiệnđộclậptrong

cácbảnphântíchthốngkê.Bạnsẽnhậnthấymìnhthườngsửdụngnhữngkỹnăngnàytheotừngcặp.VàtươngtựnhưLily,bạncũngsẽpháthiệnranhữngtìnhhuốngmàtrongđómộtkỹnăngriênglẻkhôngđủđểgiúpbạnđạtđượckếtquảmongmuốn.Nghiêncứucủachúngtôikhẳngđịnhđiềumàvôsốnhữngthínhgiảkhônngoanđãtraođổivớichúngtôisaukhithamdựbuổinóichuyện:“Cóphảilàmộtsốkỹnăngtrítuệcảmxúcthườngđiđôivớinhau?”.

NĂNGLỰCCÁNHÂNNănglựccánhânchínhlàsảnphẩmcủahaikỹnăngquantrọng:nhậnthứcvềbảnthânvà

làmchủbảnthân.Cặpkỹnăngnàytậptrungvàocánhânbạnhơnlàmốiquanhệtươngtácgiữabạnvớingườikhác.Nhậnthứcvềbảnthânlàkhảnăngnhậnbiếtnhữngcảmxúccủabạnmộtcáchchínhxácvàomộtthờiđiểmcụthểvàhiểurõbạncókhuynhhướnghànhđộngnhưthếnàotrongtìnhhuốngđó.Bêncạnhđó,nhậnthứcvềbảnthâncónghĩalànắmvữngphảnứngthôngthườngcủabạnđốivớinhữngsựviệc,thửtháchvàthậmchíđốivớinhữngngườicụthể.Việctìmhiểuvềkhuynhhướngứngxửcủabạnlàđiềuhếtsứcquantrọng,nógiúpbạnnhanhchónghiểuđượccảmxúccủamình.Kỹnăngnhậnthứcvềbảnthânởmứcđộcaođòihỏibạnphảisẵnsàngchấpnhậncảmgiáckhóchịukhiđốidiệntrựctiếpvớinhữngcảmxúccóthểlàtiêucực.Đâycũnglàđiềukiệncầnthiếttrongviệcnhậnbiếtvàthấuhiểucảmxúctíchcựccủabạn.

Cáchduynhấtgiúpbạnthậtsựhiểuđượccảmxúccủamìnhlàdànhthờigiansuynghĩxemnhữngcảmxúcđótừđâumàcóvàtạisaochúnglạixuấthiện.Cảmxúcbaogiờcũngphụcvụchomộtmụcđíchnàođó.Bởivìcảmxúcchínhlàphảnứngcủabạntrướcnhữngtrảinghiệmtrongcuộcsống,chúngthườngđếntừmộtnơinàođó.Đôikhi,cảmxúccủachúngtaxuấthiệnkhôngrõnguyêndo,vìvậyđiềuquantrọnglàbạnphảitìmhiểulýdotạisaohoàncảnhhiệntạicủabạnlạicótácđộngđủmạnhkhiếnbạncónhữngphảnứngnhấtđịnh.Nhữngngườilàmđượcđiềunàythườngnhanhchónghiểuđượccảmxúccủamình.Cáctìnhhuốngtạoranhữngcảmxúcmạnhbaogiờcũngđòihỏichúngtaphảisuynghĩthấuđáo.ThậtkhóchoLilykhiphảithừanhậnvớichínhmìnhrằngcôngviệcmớicủacôsaumộtthờigianđãtrởnêntồitệ.Phảimấtnhiềutuầnlễcômớinhậnrarằngcôthấtvọngtrướcsựthậtlàcôngviệcmớicủamìnhlạirơivàotìnhtrạngtrìtrệgiốngcôngviệccũ.Khoảngthờigiannhậnthứckéodàinàyđãmởraconđườngchomộtsựthayđổitíchcựcvàngănchặnviệccôlựachọnsailầmcóthểdẫnđếnchỗhủyhoạisựnghiệpcủacô.

Kỹnănglàmchủbảnthândiễnrakhibạnhànhđộng–hoặckhônghànhđộng.Nóphụthuộcvàokhảnăngnhậnthứcvềbảnthânbạnvàlàthànhphầnquantrọngthứhaitrongnănglựccá

nhân.Làmchủbảnthânchínhlàkhảnăngsửdụngnhữngnhậnthứcvềcảmxúccủabạnđểcóthểứngbiếnlinhhoạtvàhànhđộngmộtcáchtíchcực.Điềunàycónghĩalàkiểmsoátnhữngphảnứngcảmxúccủabạntrongnhữngtìnhhuốngnàođóvàđốivớinhữngđốitượngnàođó.Mộtsốcảmxúckéotheonỗisợhãikhiếnbạnbịtêliệtvàlàmchosuynghĩcủabạntrởnênrốirắm,mờmịtđếnmứcbạnkhôngbiếtmìnhnênlàmgì,mặcdùbạnbiếtmìnhcầnlàmmộtđiềugìđó.Trongnhữnghoàncảnhnhưvậy,kỹnănglàmchủbảnthânđượcthểhiệnquaviệcbạndũngcảmđốidiệnvớicảmxúccủamình.Mộtkhibạnđãhiểurõvàcảmthấythoảimáivớinhữngcảmxúccủabảnthân,chắcchắnbạnsẽtìmrađượccáchhànhđộngtốtnhất.

NĂNGLỰCXÃHỘINănglựcxãhộitậptrungvàokhảnănghiểuđượcngườikhácvàlàmchủcácmốiquanhệ.

Đóchínhlàsảnphẩmcủahaikỹnăngtrítuệcảmxúccònlại:nhậnthứcvềxãhộivàlàmchủcácmốiquanhệ.Nhậnthứcvềxãhộilàkhảnăngcảmnhậnđượccảmxúccủangườikhácmộtcáchchínhxácvàhiểuđượcđiềugìđangthậtsựdiễnravớihọ.Điềunàythườngcónghĩalànhậnbiếtngườikhácđangnghĩgìvàđangcảmthấythếnào,kểcảkhibạnkhônghềcócùngcảmxúcđó.Aicũngdễdàngbịchìmđắmtrongnhữngcảmxúccủachínhmìnhmàquênđiviệctìmhiểuquanđiểmcủangườikhác.MặcdùhếtsứcthấtvọngvềphầnmìnhnhưngLilyvẫndùngkỹnăngnhậnthứcvềxãhộibằngcáchdànhthờigianxemxétmọiviệctừgócnhìncủaDavid.Bấtkểaiđúnghaysai,cônhậnrangayđượccơngiậnvàsựbốirốicủaanhtừlúcđầu;chínhvìthếcôquyếtđịnhcầnphảilàmmộtviệcgìđóđểthuyếtphụcanh:ởđâylàchỉchoanhxemnhữngdữkiệnvàsốliệumàcôđãtổnghợplại.Kỹnăngnhậnthứcvềxãhộicủacôđãgiúpchocuộcnóichuyệnthànhcôngtốtđẹp.

Làmchủcácmốiquanhệlàkếtquảcủabakỹnăngtrítuệcảmxúcđầutiên:nhậnthứcvềbảnthân,làmchủbảnthânvànhậnthứcvềxãhội.Đóchínhlàkhảnăngsửdụngnhữngnhậnthứccủabạnvềcảmxúccủabảnthânvàcảmxúccủangườikhácđểtươngtácvớihọmộtcáchthànhcông.Điềunàydẫnđếnviệcgiaotiếprõràngvàgiảiquyếtmâuthuẫnhiệuquả.TrongbuổigặpmặtvớiDavid,LilyđãlàmchủmốiquanhệgiữahaingườibằngcáchphảnứngkhéoléotrướccơngiậnvàsựbốirốicủaDavidsaukhinghecôđềnghịđượcchuyểnrakhỏiphòngthínghiệm.Lily tiếnhành cácbước theokếhoạchvàkiểmsoátđược cảmgiác gượnggạokhôngthoảimáimàhầuhếtchúngtađềugặpphảikhitiếpxúcvớicấptrên.Làmchủcácmốiquanhệ,vìthế,cũngcónghĩalàbạncầnphảivunđắpvànuôidưỡngsợidâyliênkếtvớingườikhácquathờigian.Ngườilàmchủcácmốiquanhệtốtlàngườitrungthànhvớinhữnggiátrịsốngcủamìnhvàcóthểnhìnthấylợiíchcủaviệckếtnốivớinhữngngườikhácnhau,thậmchí

vớicảngườimàhọkhôngthích.Nhữngmốiquanhệvữngchắclàđiềumàaicũngnêntìmkiếmvàtrântrọng.

Trítuệcảmxúclàkếtquảcủahaidạngnănglựcchính:nănglựccánhânvànănglựcxãhội.Nănglựccánhântậptrungvàobảnthânbạnvàbaogồmhaikỹnăng:nhậnthứcvềbản

thânvàlàmchủbảnthân.Nănglựcxãhội,trongkhiđó,tậptrungvàocáchthứcbạnứngxửvớingườikhácvàbaogồmhaikỹnăng:nhậnthứcvềxãhộivàlàmchủcácmốiquanhệ.

Đólàthànhquảcủaviệcbạnhiểungườikhác,đốixửtốtvớihọvàchiasẻvớihọnhiềuđiều.

CâuchuyệncủaLilychothấynhữngđiềutốtđẹpcóthểxảyrakhibạntậndụngtrítuệcảmxúc củamình. Đồng nghiệp trong công ty sửng sốt trước sự thăng tiến bất ngờ cũng nhưngưỡngmộsựcanđảmcủacôtrongviệctạoracơhộichomình.CònPhineasGagelạilàvídụtiêubiểuchomộtcuộcsốngkhôngcótrítuệcảmxúc.Trongsuốt11nămanhsốngsótsauvụtainạn,nhữngngườixungquanhvẫnkhônghếtngạcnhiênvềmộtngườiđànôngđangsốngvớimột“lỗthủngtrênđầu”,nhưngkhôngaidámđếngầnanh.

SaukhiPhineaschết,cáixáckhôngđầucủaanhđượcchôncấtởNghĩatrangLoneMountainthuộcSanFranciscovàkhôngbịaiquấyrầytrongmộttrămnăm.HộpsọcủaanhvàthanhsắtđâmxuyênquanóđượctrưngbàyởtrườngĐạihọcYkhoaHarvard.Vàonăm1940,chínhquyềnthànhphốSanFranciscobuộcphảididờinhữngngôimộnằmtrongnghĩatrangnàyđểgiảiphóngmặtbằnglàmnhàởchodân.Nhữngtấmbiamộởđâyđượcđổrabiểnlàmđêchắnsóng.Kểtừđó,hàngnămcứđếnthánghai–đúngcáithángmàPhineasbịốmnặng–thủytriềuxuốngvàbãibiểnbịxóimònvàomùađôngkhiếnnhữngtấmbiamộlạiđộicáttrồilêndọcbờbiển.TrongsốnhữngtấmbiaấycómộttấmbiađơnđộckhắctênPhineasGage.Giốngnhưcuộcđờianh,nótiếptụcnổilênmặtnướcnhưmộtlờinhắcnhởkỳbívềsứcmạnhcủatrítuệcảmxúc.

CHƯƠNG2NHỮNGĐIỀUĐÁNGKINHNGẠCVỀTRÍTUỆCẢMXÚC

Cảmxúcdạychonhânloạibiếtlýluận.NỬATRIỆUCUỘCKHẢOSÁT

ĐÃCHOCHÚNGTATHẤYĐƯỢCGÌVỀSỰCẦNTHIẾTCỦATRÍTUỆCẢMXÚC?

♦

LUCDEVAUVENARGUES

Láixemáylenlỏigiữadòngxecộđôngđúcởkhutrungtâmthànhphốkhôngthểlàkhởiđầutốtđẹpchomộtngàymới.LouisSullivan trễgiờ làmvàanhđang luồn láchnhưđiêngiữanhữngchiếcxehơi.Chưahết,nhiệtđộngoàitrờilúcnàygần38oC.Đènđỏbuộcanhphảidừnglạivàanhcóthểcảmthấyhơinónghừnghựctỏaratừmặtđườngtrảinhựabêndướiđếgiày.Chiếcxemáythườnglàphươngtiệnhữuhiệuchoanhmỗikhitrễgiờlàm,nhưnghômnaythìanhnguyềnrủanó.Khiđếnđượctrướccửatòanhàvănphòngcủacôngty,anhkhôngthểtìmrachỗnàođậuxemáy.“Bíquálàmliều,”anhvừacàmràmvừadựngchốngxe.Anhdựngđạixeởsátméchỗđậuxedànhchongườikhuyếttậttrướctòanhàrồichạyvộivàotrong.

Khianhngồixuốngghếlàmviệccủamìnhthìáosơmiđãướtđẫmmồhôi,dựđoánmộtngàychẳnghayhogì.Louisnhanhchóngchìmngậptrongđốngemailcùngnhữngcuộcđiệnthoạitớitấp.Sắpđếngiờăntrưathìmộtđồngnghiệpnghiêngngườisangbànlàmviệccủaanh.“Này,cómộtchiếcxekéophíatrướctòanhàđanghốtchiếcxemáycủaanhđiđấy!”Louisđứngphắtdậyvàchạyàoxuốngsảnhchínhnhưmộtcơnlốc.KhôngkhínóngẩmcủathángTámnhưmộtlờichàoquenthuộckhianhtôngcửatrướcchạyrangoài.Mộtngườiđànôngrâurậmmặcbộđồngphụcxanhbiểnđangcúilomkhomtrướcchiếcxemáycủaanhtìmchỗgắnmócvàođểcẩunólênchiếcxetảikéo.Louischạyàotớivànănnỉngườiđànôngbỏqua

chomình.

“Khôngđượcđâu,anhbạn,”ngườiláixetảithủngthẳngnói.“Đâylàkhuvựccấmđậuxe.”

“Nhưngôngkhôngcầnphảikéonóđinếubâygiờtôichuyểnnóđichỗkhác.”Louisnàixintrướccáinhìnchằmchằmcủangườiláixe.

“Luậtlàluật.Tôichỉthựchiệnnhiệmvụcủamìnhthôi.”Ngườiláixethởdàivàtiếptụccúixuốngchỗgắnmócdướichiếcxemáy.

ĐầuócLouistrànngậpnỗihoangmangvàtuyệtvọng.Sốtiềnnộpphạtđểlấychiếcxeracònlớnhơnsốtiềnanhkiếmđượctrongmộttuần.Anhphảicốlắmmớiđủtiềnthuênhà.

“Thôinào,ôngbạn!Ôngkhôngthấytìnhcảnhcủatôibiđátlắmsao?”

Ngườiđànôngngướcnhìnlêntrongtíchtắcđểđáplạianhbằngmộtcáinhếchmép.Lúcnày,Louischỉcònnhìnthấynhữngmẩuvụnthứcăncòndínhtrênbộrâucủangườitàixế,chắcchúnglàsảnphẩmcủamộtbữatrưahảisảnthịnhsoạn.Dĩnhiênlàlãotaăntrưarồi.Louisthầmnghĩ.Lãođâuphảiđợiđếngiờnghỉtrưamớiđượcănnhưbọnnày!Anhthọctayvàotúiquần,liếcnhìnmộtcáithậtnhanhvềđámđồngnghiệpđangtúmtụmtrướctòanhàđểmụckíchcảnhtượngthêthảmcủaanh.

“Tạisaotôikhôngthểtrảtiềnphạtngaytạiđâyvàgiữlạixe?”Louisyêucầu.

Lầnnàyngườiláixebậtcườikhùngkhục.Ôngtađứngthẳnglên,nhìnthẳngvàomặtLouisvànóivớigiọngdứtkhoát.“Cậuthậtsựkhônghiểu,phảikhônganhbạn?”Ôngtachỉtayvềphíachiếcxemáyphạmluậtvàtiếptục,“Chiếcxecủacậudựngởkhuvựcđậuxedànhchongườikhuyếttật,nênngườitagọitôiđếnđâyđểkéonóđi.Tôisẽrasaonếuravềmàkhôngcónó.”

BâygiờgươngmặtLouisđỏranlên.Thếlàquáđủ.Anhxoayngườisangtráivàlấyhếtsứcđạpmột phát vào cánh cửa buồng lái của chiếc xe tải kéo. Sau khi dừngmột chút chiêmngưỡngdấugiàysố45đểlạitrêncánhcửa,anhquaysangdòxétphảnứngcủakhổchủ.Ngườinàyvẫnđứngđó,nhănrăngracười.Ôngtachỉtayvềphíachiếcxetuầntracảnhsátđậuởgócđường.Louischếtlặng.Đóchínhlàchiếcxecảnhsátđãgọiđiệnbáochongườitàixếđếnkéochiếcxecủaanhđi,nãygiờhọchứngkiếntoànbộtrongkhianhchẳnghềbiết.ChiếcxecảnhsáthụcòiinhỏivàphóngđếntrướcmặtLouis.Anhquásửngsốttrướcmọiviệcđangdiễnrađếnmứcanhcócảmgiácynhưmộtthướcphimquaychậm.NhiềuđồngnghiệpcủaLouis,trongđócócảsếpcủaanh,imlặngđứngxemviêncảnhsátcòngtayanhlại,nóichoanhbiếtvềquyềncủamìnhrồitốnganhvàobăngsauxecảnhsát.Khingườibạngáiđếnlàmthủtục

bảolãnhanhrakhỏiphòngtạmgiamtốihômđó,mớđồđạctrongphònglàmviệccủaanhcũngđãyênvịtrênchiếcxeHuyndaicủacô.CứnhưthểviệcbịtốnggiamvàbịđuổiviệctrongcùngmộtngàychưađủtồitệvớiLouis,côbạngáichiatayanhngaylậptức,saulốicưxửthiếuýthứccủaanh.

KhókhăntrongviệchiểuvàkiểmsoátcảmxúccủaLouis,dùrấtcựcđoan,cũngkhôngphảilàhiếm.Nhữngngườiđểchocảmxúcchếngựmìnhthườngkhiếntìnhhuốngtrởnêntệhơnrấtnhiều.Trongsuốtthậpkỷqua,chúngtôiđãtiếnhànhkhảosáttrên500.000ngườiđểkhámphávaitròcủacảmxúctrongcuộcsốnghàngngàyvàtìmhiểuxemđiềugìcótácdụngvàđiềugìkhôngcótácdụngkhiđốimặtvớithửthách.Kếtquảthậtđángkinhngạc.Cơsởdữliệucủachúngtôibaogồm25triệucâutrảlờichonhữngvấnđềquantrọngmàmọingườiphảiđốimặtngàynay.Chúngtôibiếtđượccáchngườitanghĩvềbảnthânmìnhsovớinhữnggìngườikhácnhìnthấyởhọ,vàchúngtôiquansátviệcnhữnglựachọnkhácnhaucótácđộngđếnthànhcôngvềmặtcánhânvàsựnghiệpnhưthếnào.Nhữngpháthiệncủachúngtôichỉrabasựthậtđơngiảnnóilênbảnchấtcủatrítuệcảmxúc.

PHÁTHIỆN1:CHÚNGTAĐANGMẮCPHẢIĐẠIDỊCHCẢMXÚCMặcdùđãcórấtnhiềumốiquantâmvềcảmxúcvàtrítuệcảmxúctronghaithậpkỷqua,

nhưnghiệntượngyếukémvềmặtnhậnthứcvàlàmchủcảmxúctrênthếgiớikhiếnngườitaphảikinhngạc.Chỉcó36%sốngườiđượcchúngtôikiểmtracókhảnăngnhậndiệnchínhxácnhữngcảmxúcđangdiễnratronglòngmình.Điềuđócónghĩalàhaiphầnbacònlạithườngbịcảmxúcchiphốivàchưacókỹnăngxácđịnhcũngnhưtậndụngcảmxúcvìlợiíchcủamình.Chẳngcótrườnglớpnàodạytavềviệcnhậndiệnvàthấuhiểucảmxúc.Chúngtagianhậpđộingũlaođộngbiếtđọc,biếtviết,vàviếtbáocáodựatrênkiếnthứccủamình,nhưnglạithườngthiếumấtkỹnănglàmchủcảmxúctrongnhữngvấnđềgaycấnmàchúngtasẽphảiđốimặt.Nhữngquyếtđịnhđúngđắnđòihỏinhiềuhơnngoàichuyệnkiếnthứcthựctế.Chúngcầnsựhiểubiếtvềbảnthânvàkhảnănglàmchủcảmxúctrongnhữnglúccầnthiếtnhất.

Căngthẳngvàmâuthuẫngiữacáccánhân làbằngchứngrõràngcủaviệckhônghiểuvàkhôngkiểmsoátđượccảmxúc.Trongsốnhữngngườimàchúngtôikhảosát,cóhơn70%gặpkhókhăntrongviệcđốiphóvớicăngthẳng,vàmộtsốtìnhhuốngmangtínhtháchthứcnhấtmàhọphảiđốimặtlàtrongmôitrườnglàmviệc.Mâuthuẫntrongcôngviệccókhuynhhướngtrởnêntệhơnkhichúngtathụđộngnétránhcácvấnđềhoặcquáđốiđầukhiếnchuyệnbéxérato.Đasốcáccôngtyhiệnnaycókhuynhhướngbópchếttrítuệcảmxúc.Họđánhmấttầmnhìnvềchínhnhữngngườiđangmangvề lợinhuậnchohọ.Chỉcó15%sốngười laođộng

đượcchúngtôikhảosátchobiếthọthậtsựcảmthấyđượcngườisửdụnglaođộngtôntrọngvàđánhgiácao.Cứnămngườithìcóbốnngườinhiềukhảnăngsẽrờibỏcôngviệchiệntạinếuđượcđềnghịmộtvịtrívàmứclươngtươngtựởchỗkhác.Ngườitacầnnhiềuthứhơnngoàitiềnlươngđểvuivẻđilàm:họmuốnbiếtrằngnỗlựccủamìnhđượcquantâmvànhữnghisinhcủahọchodoanhnghiệpđượctrântrọng.

PHÁTHIỆN2:CÓNHỮNGSỰTHẬTĐẰNGSAUNHÃNDÁNGiớitínhlàmộttiêuchíthôngthườngdùngđểdánnhãnchonhữnggìliênquanđếncảm

xúc.Sựkháiquáthóanàygắnchophụnữmọithứ,từ“pháiyếu”đến“nhạycảmquámức”cònđànôngthìtừ“trơlìcảmxúc”đến“bùngnổ”.(1)Nhữngphântíchcủachúngtôivềtrítuệcảmxúccủahaigiớichorakếtquảhoàntoànkhác.Nhìnchung,phụnữcóchỉsốthôngminhcảmxúc trungbìnhcaohơnnamgiới4điểm.Sựkhácbiệtnàyđủ lớnđểcho thấyrằngphụnữthườngthểhiện(đừngnhầmlẫnvớikháiniệmsởhữu)nhiềukỹnănghơntrongviệctậndụngcảmxúcvìlợiíchcủachínhmình.Phụnữđạtđiểmcaohơnnamgiớiởbatrongbốnkỹnăngcủatrítuệcảmxúc,đólà:làmchủbảnthân,nhậnthứcvềxãhộivàlàmchủcácmốiquanhệ.Nhậnthứcvềbảnthânlàkỹnăngduynhấtmàhaipháibằngđiểmnhau.Khoảngcáchlớnnhấtxuấthiệntrongkỹnănglàmchủcácmốiquanhệ,trongđóphụnữcaohơnnamgiớiđến10điểm.Mộtđiềumàcácdữliệukhôngthểcungcấplàviệcgiảithíchvềcácconsố.Chúngtôichorằngphụnữcócơhộithựchànhcáckỹnăngtrítuệcảmxúctừkhicònbé.Nhiềutròchơiđóngkịchcủacácbégáicóliênquanđếnviệcbộclộcảmxúcvànhữngđiểmtếnhịtronggiaotiếpxãhội.Trongkhiđó,cácbétrailạikhôngđượckhenngợinếucónhữnghànhvitươngtự.

Conngườithườngchorằngcósựkhácnhaulớnvềtrítuệcảmxúcgiữanhữngngườilàmnhữngnghềnghiệpkhácnhau.Kỹsư,kếtoánviênvàcácnhàkhoahọcthườngđượccholànhữngngườicóchỉsốthôngminhcảmxúcthấp.Nhưngnhữngphântíchvềcácsốliệuđiềutratrêntoàncầulạiđưaranhữngpháthiệnkhácthườngmộtcáchấntượng.Thứnhất,khôngcósựkhácbiệtnàogiữachỉsốthôngminhcảmxúctrungbìnhgiữacácngànhnghề.Nhữngngườilàmviệcởcáclĩnhvựcđadạngnhưbánhàng,côngnghệthôngtin,tàichính,điềuhànhvàtiếpthịcóchỉsốthôngminhcảmxúcgầnnhưtươngđương.Sựkhácbiệtvềđiểmsốtrongtrítuệcảmxúcởnhữngngườithuộcnhữngngànhnghềnàychưatớimộtđiểm.Chỉcóduynhấtmộtnhómngườilàmviệctronglĩnhvựcchămsóckháchhànglàcókhuynhhướngnhỉnhhơnvềtrítuệcảmxúc.Cóvẻnhưmộtchỉsốcaohơntrongtrítuệcảmxúclàyêucầuđểtrụlạitrongngànhnghềnày.Hãytưởngtượngbạnphảixoaysởcảngàytrờivớinhữngkháchhàngkhótính,bạnsẽhiểulýdotạisaotrítuệcảmxúclạicầnthiếtđếnvậy.Vànhómngườiduy

nhấtcóchỉsốthôngminhcảmxúcthấphơnhẳnsovớicácnhómngànhnghềkháclànhữngngườichẳngcónghềnghiệpgìhết:nhữngngườithấtnghiệp.

PHÁTHIỆN3:CÔĐƠNTRÊNĐỈNHCAOMốiquanhệgiữatrítuệcảmxúcvàchứcdanhcôngviệclàấntượngnhất.Chỉsốthôngminh

cảmxúctăngtheocấpbậc,từvịtríthấpnhấttrongcôngtyđếnquảnlýcấptrung.Cácnhàquảnlýbậctrungrấtđángchúývớiđiểmsốtrítuệcảmxúccaonhất.Tuynhiênkhixétđếncácvịtrícaohơnquảnlýbậctrung-nhữngvịtríquảnlýcấpcao-lạicóxuhướngtụtdốcthảmhạivềchỉsốthôngminhcảmxúc.Từchứcdanhgiámđốctrởlên,điểmsốtrítuệcảmxúctuộtdốckhôngphanh.CácCEO(Tổnggiámđốc),tínhtrungbình,cóchỉsốthôngminhcảmxúcthấpnhất.

Cáctạpchíkinhdoanhthườngnóirằng,cấpbậccủabạncàngcaobaonhiêuthìcôngviệccủabạncàngítđibấynhiêu;nhiệmvụchínhcủabạnlúcấylàđảmbảongườikháchoànthànhcôngviệc.Vìthế,bạncóthểsuyrarằng,ngườicàngngồiởchứccaobaonhiêuthìcàngthànhthạovềkỹnăngnhânsựbấynhiêu.Nhưngxemramọithứngượclại.Cóquánhiềuvịlãnhđạođượccấtnhắclênvịtríhiệntạilànhờvàokiếnthứcchuyênmônhoặcthâmniênlàmviệcchứkhôngphảinhờvàonhữngkỹnăngquảntrịnhânsự.Mộtkhiđãngồivàovịtrícaonhất,họchẳngcòndànhbaonhiêuthờigianchoviệctươngtácvớinhânviên.Tuynhiên,trongsốcáccánbộquảnlýcấpcaothìnhữngngườicóchỉsốthôngminhcảmxúccaonhấtchínhlànhữngngườilàmviệctốtnhất.Chúngtôicũngpháthiệnrarằngkỹnăngvềtrítuệcảmxúcđóngvaitròquantrọngtronghiệusuấtcôngviệchơnhẳnbấtkỳkỹnănglãnhđạonàokhác.Điềunàyđúngvớitấtcảcácchứcdanhnghềnghiệp:nhữngngườicóchỉsốthôngminhcảmxúccaonhấttrongbấtcứcươngvịnàocũngthểhiệnxuấtsắchơnđồngnghiệpcủamình.

Biểuđồtrênmiêutảnhữngpháthiệncủachúngtôivềchỉsốthôngminhcảmxúctrungbìnhtínhtrêncácchứcdanhcôngviệc.Sựsasútrõrệtcủacácchứcdanhtừgiámđốctrởlênchứngminhrằngchỉsốthôngminhcảmxúccủanhữngvịlãnhđạocaocấptrongmộttổchứcrấtthấp.Đốivớitấtcảcácchứcdanh,trítuệcảmxúcảnhhưởngđếnhiệusuất

côngviệchơnbấtkỳkỹnăngnàokhác.

TÁCĐỘNGCỦATRÍTUỆCẢMXÚC

TRÍTUỆCẢMXÚCẢNHHƯỞNGĐẾNSỨCKHỎEVÀHẠNHPHÚCCỦABẠNRASAO?

♦Aicũngcóthểtìmranhữngđiềuquýgiátrongđời.VÔDANH

Từnhữngngàyđầu, ai cũngbiếtviệc thựchiện thànhcôngchương trình truyềnhìnhTheMagicHour sẽ làmột thử thách.Magic Johnson,dù làmộtnhânvật códanh tiếng, tạonênhuyềnthoạisau13nămchơichođộiLosAngelesLakersbằngnhữngcúnhảybabướclênrổđiệunghệ,nhưngkhôngphảilàtàichọccườitrêntruyềnhình.Côngchúngbiếtđiềunày,banlãnhđạocủaFoxNetworkbiếtđiềunày,thậmchícảJohnsoncũngbiết.

Mộtyếutốítđượcđềcậptrongcácchươngtrìnhtròtruyệnđêmkhuya,đólàsựhỗtrợcủanhữngnghệsĩtấuhài,nhữngngườimangđếnbíquyếtthànhcôngchocácchươngtrình.Danhhài Craig Shoemaker đã hết sức vui sướng khi nhận được lờimời tham gia chương trìnhtruyềnhìnhlăngxêtêntuổiMagicJohnson.KểchuyệncườicùngvớiMagicnghecóvẻtốthơngấpnhiềulầnsovớinhữngthứquáiquỷmàôngđanglàmtrongmộtgameshow,vàngaylậptứcôngxinnghỉviệc.Khiôngthamgialênkếhoạchchochươngtrình,ngườitanóirằngôngchỉviệcngồicạnhMagic,tròchuyệnvớianhvàlàmchochươngtrìnhtrởnênsốngđộng.Vàtạisaolạikhông?Craigtừngđoạtdanhhiệu“Diễnviênhàiđộcthoạihaynhất”tạiGiảithưởngHàikịchnướcMỹnăm1997,từngdẫnmộtchươngtrìnhtrênkênhVH1vàđượcnhiềungườitronggiớicôngnhậnlànghệsĩhàixuấtsắc.CácnhàsảnxuấtchươngtrìnhchorằngchỉcầnmộtngàytậpdượttrướckhilênsónglàđủđểMagicvàCraigtrởnênăný.Nhưngkhôngphải

vậy.Craiglorằngsựchuẩnbịsơsàichínhlàcôngthứcdẫnđếntaihọa.ÔngcốgắnghếtmìnhtrongbuổitậpdượtduynhấtvàpháttriểnmốiquanhệbạndiễnvớiMagicngaycảngoàigiờlàmviệc.Ôngvừalạcquanvừalosợvềbuổiramắtchươngtrìnhlầnđầu.

TheMagicHourphátsónglầnđầutiênvàongày8tháng6năm1999,đượcđánhgiádướimứctrungbìnhtrênbảngxếphạngNielsen.(2)TrướcsựsữngsờcủaCraig,ngườitađưachoôngmộttậpgiấydàyliệtkênhữngcâuchọccườivàyêucầuôngphảinóiynhưthếvàođúngthờiđiểm.Nhữngtưởngsẽđượcthỏasứctunghứng,nhưngmọiviệcchẳngnhưmongđợi,ông cảm thấy thật tệ hại, còn chương trình thì bị chêbai thậm tệ. Craig cố gắng tậndụngkhoảng thời gian đóngmáy giữa các buổi quay để nghĩ ra nhữngmẩu chuyện vui và tràophúngđểnhàsảnxuấtchophépôngsửdụngtrongchươngtrình.Ônghyvọngmìnhcóthểchuộclạilỗilầm,nhưngnhữngcốgắngcủaôngđềubịphớtlờ.Nhữngmẩutiếulâmthôtụcđượcviếtsẵnnàykhiếnôngphátngượngvàniềmhyvọngcủaôngsớmbiếnthànhnỗithấtvọngghêgớm.Craigkhôngđủcanđảmđểbỏcuộcnhưng15buổiquaytiếptheo“thậtsựlàácmộng”.

Mớigầnđây,Craiglàngườiđầutiênthừanhậnrằngôngđãkhôngdámnghetheotrựcgiáccủamình.Niềmhânhoanđượcthamgiavàochươngtrìnhđãkhiếnôngbỏquanhữngdấuhiệucảnhbáotrướcmắt.Ôngtựnhủrằngmọithứsẽthayđổivàchờđếnkhivấnđềđượccảithiện.Nhưngmọiviệcvẫnnhưcũ.ThậmchíđếncảMagicJohnson,“Ôngvuacứuhộ”củagiảibóngrổnhànghềNBAcũngkhôngthểcứuCraigthoátkhỏinhữngtròđùatồitệmàôngphảidiễntheokịchbản.Craigmiêutảkhoảngthờigianôngthamgiavàochươngtrìnhgiốngnhưviệcôngđangngồitrênmộtchiếcmáybayởđộcaohơn9.000métvàbuồngláiđộtnhiêntụtáp: “Nhữngcâuchuyệnđùamàngười tađưacho tôiquá tệhại,đáng lẽ chương trìnhphảitrangbịthêmmặtnạdưỡngkhítựđộngrơitừtrêntrầnnhàxuốngchokhángiảmỗilúcnhưthế.Mọithứthậtkinhkhủng.”(3)Chỉsauvàituầnthamgiachươngtrình,Craigbiếtmìnhnênthoátra,nhưngôngcảmthấytêliệtđếnmứckhôngthểnhấcchânrađi.

Khoảnlỗ10triệuđôlabuộcbanđiềuhànhFoxNetworkphảichấmdứtchươngtrìnhsaukhilênsóngcó8tuầnlễ.(4)ThờigianCraigthamgiaTheMagicHourđểlạimộtvếtnhơnổibậttrongsựnghiệpcủaông.“Tôimongcóthểgạtcôngviệcấyrakhỏisơyếulýlịchcủamình”,mớiđâyôngnóiđùatrongmộtbuổiphỏngvấntrênradio.“Ngườitagọitôibằngđủthứdanhhiệu,từđồngchủnhiệmchươngtrìnhchođếncộngtácviênrồiđếntácgiảvàcuốicùnglà‘Anhhãybiếnrakhỏiđây.’”Vớikhảnăngkhôihàitừtrongmáu,giờđâynhìnlạiôngcóthểtựgiễumìnhnhưvậy,nhưngsựnghiệphàikịchcủaôngtrongsuốt7nămsaukhichươngtrìnhchấmdứttrởnêntrìtrệ.Mộtdiễnviênhàibịđuổikhỏimộtchươngtrìnhtruyềnhìnhtệhại

chẳngcáchgìđượcchàođónởHollywood.Kểtừđó,ôngđãquaytrởlạithànhcôngvớimànảnhtruyềnhình,vàmaythay,ôngnhạycảmhơnvớicảmxúccủamình.Ôngbiếtmìnhsẽcanđảmvàtinvàotrựcgiáccủamìnhkhimọithứrànhrànhtrướcmắt.

TRÍTUỆCẢMXÚCVÀSỨCKHỎESẽcólúcnhữngvấnđềtrongcuộcsốnglớnđếnmứccầnphảiđượcgiảiquyết.Cảmxúcsẽ

máchbảochobạnthờiđiểmhànhđộngkhivấnđềđủlớnđểnhậnthấy,nhưngvẫncònkịpđểgiảiquyết.Bằngcáchthấuhiểunhữngcảmxúccủamình,bạncóthểdễdàngvượtquađượcnhữngkhókhăntrướcmắtvàtránhnhữngđiềutươngtựtrongtươnglai.Khibạnlàmđiềungượclại,trấnápvàkìmnéncảmxúccủamình,chúngsẽnhanhchóngtíchtụlạithànhnhữngcảmgiáckhóchịucủasựcăngthẳng,loâuvàgiậndữ.Nhữngcảmxúckhôngđượcgiảiquyếtsẽkhiếntâmtrívàcơthểcăngthẳng.Nhữngkỹnăngtrítuệcảmxúcgiúpbạndễgiảitỏacăngthẳnghơnbằngcáchgiảiquyếtnhữngtìnhhuốngkhókhăntrướckhinótrởnênmấtkiểmsoát.Nhữngngườithấtbạitrongviệcsửdụngcáckỹnăngtrítuệcảmxúccóxuhướngtìmđếnnhữnggiảiphápkháckémhiệuquảhơntrongviệclàmchủtâmtrạngcủamình.Họthườnglolắng,trầmcảm,lạmdụngthuốc,vàthậmchícóýđịnhtựtửcaogấphailầnbìnhthường.(5)

Trítuệcảmxúccótácđộngrấtlớnđếnmứcđộhạnhphúcvàmãnnguyệncủamỗicánhân.Nhữngngườiluyệntậptrítuệcảmxúccóxuhướngcảmthấydễchịuđốivớimôitrườngxungquanhvàthoảimáivớichínhbảnthânmìnhhơn.(6)Mốiliênhệtrựctiếpgiữatrítuệcảmxúcvàcảmgiáchạnhphúcnhấnmạnhtầmquantrọngcủaviệcchúngtađểýđếncảmxúccủamình,luônýthứcvềchúng,vàsửdụngchúngđểđịnhhướnghànhvi.Bạncàngthựchànhcáckỹnăngtrítuệcảmxúcnhiềubaonhiêu,bạncàngtậnhưởngcuộcsốngbấynhiêu.

Rấtnhiềunhữngnghiêncứugầnđâychothấycómốiliênhệquantrọnggiữatrítuệcảmxúcvàsựnhạycảmvớibệnhtật.Sựcăngthẳng,âulovàtuyệtvọngkìmhãmhệmiễndịch,khiếnchocơthểdễbịmọithứtấncông,từcảmcúmchođếnungthư.(7)Tínhhiệuquảcủahệthốngmiễn nhiễm có mối quan hệ chặt chẽ với trạng thái cảm xúc của bạn, thông qua các

neuropeptide(cácchuỗiphântửproteinđượccáctếbàothầnkinhsửdụngđểgiaotiếpvớinhau)vànhữngchấthóahọcphứctạpđóngvaitròsứgiảkếtnốitâmtrívàcơthể.Khitâmtríbạnchịunhiềuáplựcvàmệtmỏi,nórahiệuchocơthểgiảmđinănglượngdùngđểchốnglạibệnhtật.Điềunày làmgiatăngkhảnăngnhiễmbệnhcủacơthể.Cáctrườngykhoavàcáckhóahọcnângcaodànhchobácsĩđangcốgắngđưacácpháthiệnvềvấnđềnàyvàochươngtrìnhgiảngdạy.(8)

Nhữngnghiêncứumớinhấtvềyhọccũngchothấycómốitươngquanrõrànggiữasựloâuđaubuồnvớinhữngcănbệnhnguyhiểm,nhưungthư.(9)Mộttrongnhữngnghiêncứudàihạnlàđolườngmứcđộcăngthẳngcủaphụnữtừnăm1968đến1991.Cácnhàkhoahọcđãtheodõimứcđộcăngthẳng,sợhãi,loâuvàtìnhtrạngmấtngủmàmỗiphụnữtrảiqua,tấtcảlàdomâuthuẫntrongcôngviệcvàgiađình.Đốivớinhữngphụnữhứngchịucăngthẳngcaođộtrongsuốthaimươibốnnămcónguycơmắcbệnhung thưvúcaogấphai lầnngườibìnhthường.(10)Sựcăngthẳngvềmặtcảmxúcmànhữngngườiphụnữnàytrảiqualàhệquảcủanhữngmâuthuẫnkhôngđượcgiảiquyếtvànhữngcảmxúckhôngthểkiểmsoát.

Kỹnăngtrítuệcảmxúccòngiúptăngcườngtốcđộcơthểhồiphụcsaukhimắcbệnh.Nhữngngườipháttriểnkỹnăngtrítuệcảmxúchồiphụcnhanhhơntrongquátrìnhđiềutrịvớinhiềuloạibệnh,baogồmhaicănbệnhchếtngườinhấtnhìtạiMỹlàbệnhtimmạchvàungthư.(11)

Việcgiảngdạykỹnăngtrítuệcảmxúcchonhữngngườimắcbệnhhiểmnghèođãchứngminhcóthểlàmgiảmnguycơtáiphát,rútngắnthờigianhồiphụcvàgiảmtỷlệtửvong.(12)Khimộtcánhânbịchẩnđoánmắcbệnhhiểmnghèonhưbệnhungthư,họthườngcảmthấycăngthẳnghơn,loâuhơn.Bệnhtậtthườnglàtháchthứclớnnhấtmàconngườiphảiđốimặt,vàhọcầnnhữngkỹnăngmớiđểđốiphóvớisựcăngthẳngvàhoangmangmàcănbệnhmanglại.Vídụ,mộtphầnbaphụnữbịchẩnđoánmắcbệnhungthưvúcảmthấyloâucựcđộsauchẩnđoánlâm sàng, 10% trong sốnày cònmắc chứng căng thẳng sau tổn thương. CácnhàkhoahọcthuộcĐạihọcbangOhio,Mỹđãtiếnhànhnghiêncứutrên227phụnữbịchẩnđoánmắcbệnhungthưvúvàchứngkiếnnhữngtácđộngvượttrộisaukhidạychohọcáckỹnăngtrítuệcảmxúctrongquátrìnhhồiphục.(13)Nhữngngườiphụnữđượcchọnngẫunhiênđểthửnghiệmphươngphápđiềutrịnàyđãgiảmmứcđộcăngthẳng,tuânthủchếđộănuốngtốthơnvàpháttriểnhệthốngmiễndịchmạnhhơn.MộtnghiêncứuđượctrìnhbàytrướcHiệpHộiTimMạchHoaKỳ(AmericanHeartAssociation)đưarakếtquảtươngtựvớicácbệnhnhânnamlẫnnữ,saukhiđượcdạyvềkỹnăngtrítuệcảmxúctrongquátrìnhhồiphụcsaumộtcơnđautim.(14)

Trítuệcảmxúcảnhhưởngmạnhmẽđếnnhữngkếtquảliênquanđếnsứckhỏebởinógiúpgiảmcăngthẳngkhiphảiđươngđầuvớinhữngtìnhhuốngkhókhăn.Nhữngcănbệnhhiểm

nghèo,nóiriêng,thườngkhơidậynỗisợhãivàhoangmangmàbệnhnhâncầnphảigiảiquyếtvàhiểurõvìlợiíchcủachínhhọ.TácđộngcủatrítuệcảmxúcđếncơthểmạnhđếnmứccácnghiêncứuởĐạihọcYkhoaHarvardđãtừngtheodõinhữngthayđổitrongnãobộdựatrênnhữngthayđổivềtrítuệcảmxúc.Trongcácnghiêncứunày,“mậtđộgiaothông”giữatrungtâmcảmxúcvàlýtrícủabộnãochothấycótácđộngrõrệtđếnkíchthướcvàcấutrúccủanão.(15)Cáckỹnăngtrítuệcảmxúctăngcườngkhảnăngnãobộđốiphóvớinhữngnỗiđauvềmặtcảmxúc.Sựkiêncườngnàygiúpchohệthốngmiễndịchcủabạntrởnênmạnhmẽ,giúpbảovệbạnkhỏisựtấncôngcủabệnhtật.

TRÍTUỆCẢMXÚCVÀMỨCĐỘTINHTHÔNGNGHỀNGHIỆPTrítuệcảmxúccótácđộngnhưthếnàođếnthànhcôngtrongsựnghiệp?Câutrảlờingắn

gọnlà:rấtlớn!Nólàmộtcáchthứcmạnhmẽđểtậptrungnănglượngcủabạnvềmộthướng,nhằmđạtđượcnhữngthànhquảđángkể.Chúngtôitiếnhànhkhảosáttrítuệcảmxúccùngvới33hànhviquantrọngkháctrongmôitrườnglàmviệc,vàpháthiệnrarằngtrítuệcảmxúccóliênquanđếnphầnlớnnhữnghànhviđó,baogồmviệcquảnlýthờigian,độnglực,tầmnhìn,vàgiaotiếp.Bạncóthểsửdụngtrítuệcảmxúccủamìnhđểnângcaohiệusuấtcôngviệcbằngrấtnhiềucáchthứckhácnhau.Trítuệcảmxúcquantrọngđốivớithànhcôngđếnnỗinóchiếm60%hiệusuấtlàmviệctrongtấtcảcácloạingànhnghề.Nólàcôngcụdựbáolớnnhấtvềhiệusuấtcôngviệcvàlàyếutốđịnhhướngmạnhmẽnhấttrongnghệthuậtlãnhđạocũngnhưsựxuấtchúngcủatừngcánhân.

Cólẽđiềutuyệtvờinhấtvềtrítuệcảmxúclànóvôcùnglinhhoạt.Dùbạnđạtđiểmsốthấphaycaotrongkhảnăngnày,bạnvẫncóthểluyệntậpđểcảithiệnnó,vànhữngaiđạtđiểmthấp hoàn toàn có thể bắt kịp đồng nghiệp. Các nghiên cứu được thực hiện tại khoaKinhdoanhởtrườngĐạihọcQueenslandcủaÚcđãkhámphárarằngnhữngngườicóchỉsốthôngminhcảmxúcthấpvàhiệusuấtcôngviệckémvẫncóthểsotàivớinhữngđồngnghiệpgiỏigiangtrêncảhaiphươngdiện–chỉbằngcáchthựchànhthêmcáckỹnăngtrítuệcảmxúc.(16)

Trongtấtcảnhữngnhânviênvănphòngđượcnghiêncứu,chúngtôipháthiện90%sốngườicóthànhtíchcaocũnglànhữngngườicóchỉsốthôngminhcảmxúccao.Ngượclại,chỉcó20%nhữngngườicóhiệusuấtlàmviệckémghiđiểmcaovềtrítuệcảmxúc.Tấtnhiên,bạnvẫncóthểhoànthànhnhiệmvụxuấtsắcmàkhôngcầntrítuệcảmxúc,nhưngcơhộilàrấtthấp.Nhữngngườipháttriểntrítuệcảmxúccókhuynhhướngthànhcôngtrongsựnghiệp,bởihaiyếutốấythườngsonghànhvớinhau.Nhữngpháthiệnnàyđúngvớitấtcảmọingười,thuộctấtcảmọingành,ởmọivịtrí, thuộcmọiquốcgiavàcácvùnglãnhthổtrênthếgiới.Chúngtôihoàntoànchưathểtìmramộtcôngviệcnàotrênđờimàhiệusuấtcôngviệckhônggắnliềnvớitrítuệcảmxúc.

Cácdoanhnghiệpcũngđượchưởnglợinhờvàotrítuệcảmxúc.Khinhữngkỹnăngcủahàngngànnhânviêntrongmộtcôngtyđượcnângcaothìviệckinhdoanhtựthânnósẽcóbướctăngtrưởngnhảyvọt.Kỹnăngtrítuệcảmxúctăngcườngkhảnănglãnhđạo,làmviệcnhómvàchămsóckháchhàng.Nhiềucông tykhácnhaunhưL’Oréal (kinhdoanhhóamỹphẩm)vàKhông lựcHoaKỳđã tiếtkiệmđượchàngtriệuđônhờvàoviệchìnhthànhnhữngchươngtrìnhnhắmtớikỹnăngtrítuệcảmxúc.(17)Chúngtôithườngchứngkiếnsựlantỏacuồngnhiệtkhicáccôngtygiớithiệutrítuệcảmxúcchonhânviêncủahọ.MộttrongnhữngcôngtykháchhàngcủachúngtôinằmtrongdanhsáchFortune500đãđăngmộtthôngbáotrênmạngnộibộkhuyếnkhíchnhânviêncủamìnhkiểmtrachỉsốthôngminhcảmxúcvàhoàntấtmộtkhóađàotạotrựctuyến.Kếtquả lànhữngngườitrongbộphậnnhânsựtớitấpnhậnđượchàngtrămphảnhồimỗingày.Cácchươngtrìnhvềtrítuệcảmxúctrởthànhmộthiệntượngtruyềnmiệngtừngườinàysangngườikhác.

Tuyvậy,chúngtacầnphảinhìnnhậnmộtthựctếrằngcácchươngtrìnhhuấnluyệncóthểrấtnhàmchán.Cóquánhiềulầnnhữngngườilaođộngthamgiacácchươngtrìnhkhiếnhọcảmthấychẳngđượcíchlợigìmàchỉthêmphiềnphức.Nếumộtdoanhnghiệpcóthểtạorađượcnguồnnănglượngcótínhlantruyềnmạnhmẽxungquanhmộtkháiniệmđộcđáo,nósẽnuôidưỡngđượcnềnvănhóatrongđómọingườicóthểpháttriểntốthơn.Khiconngườinângcaotrítuệcảmxúccủamình,họsẽhoànthànhcôngviệctốthơn,đốixửvớingườikháctửtếhơn,vàđạtđượcnhiềuđiềutừviệcđếncôngsởlàmviệc.Điềunàygiúptạoramộtmôitrườngtrongđótấtcảmọingườiđềucólợi.

PHẦNHAI

KHÁMPHÁVỀTRÍTUỆCẢMXÚCCỦABẠN

CHƯƠNG3NHỮNGCÂUHỎIQUANTRỌNG

SÁUCÂUHỎITHENCHỐT♦

Mụcđíchcuốicùngcủasựthấuhiểukhôngphảilàđểchứngminhvàtìmralýdo,màlàđểhiểuvàtintưởng.THOMASCARLYLE

Chúngtôipháthiệnrarằngnhữngngườicótiếnbộrõrệtnhấttrongquátrìnhnângcaokỹnăngtrítuệcảmxúcthườnglànhữngngườihayhỏinhất.Câuhỏilàkếtquảcủasựtòmò,vànhữngchủđềkhiếnchongườikhácquantâmđếnmứcnhưvậythìcũngđángđượctìmhiểu.Thôngthường,ngườitachorằngcâuhỏichínhlàbằngchứngcủasựnghingờvàthiếuniềmtinđốivớinhữngđiềubạnmuốntìmhiểu.Nhưngchúngtôinhậnthấyrằngcáccâuhỏihócbúanhấtxuấtpháttừkhátkhaomuốnđàosâutìmhiểuthêm.Vớicáchnghĩnày,chúngtôiđãchọnrađượcsáucâuhỏithườnggặpnhấtvềtrítuệcảmxúcvànhữngcâutrảlờikèmtheo.

TRÍTUỆCẢMXÚCCỦATÔICÓTHAYĐỔIKHÔNG?Kỹnăngtrítuệcảmxúcthayđổikhibạnthayđổi.Nólàmộtkỹnănglinhhoạtmàbạncósự

lựachọnđểcảithiện.Nócũngchịuảnhhưởngbởinhữngtìnhhuốngquantrọngtrongcuộcsống.Bạncóthểthấynóthayđổivàonhữnglúcnhưmấtviệc,lydị,đượcthăngchứcbấtngờ,hoặcnhữngbiếncốlớnkháctrongcuộcsống.Điềuquantrọngnhấtlàhiểurõnhữngkỹnăngtrítuệcảmxúccủabạn,lưutâmđếnchúngvàtậndụngchúngvìlợiíchpháttriểnbảnthân.

Khirènluyệnđểnângcaotrítuệcảmxúc,phảimấtmộtvàithángbạnmớibắtđầunhậnrađượcsựthayđổiđángkể.Hãyhọccáchdừnglạimộtchúttrongngàyvàsuynghĩtheohướng

khácvềnhữnggìxảyraxungquanhbạn.Mộtsốhànhvimớirấtdễthựchiệnngayvàmọingườisẽsớmnhậnranhữngthayđổinơibạn.Quantâmnhiềuhơnđếntrítuệcảmxúccóthểmanglạichobạnmộtcáinhìnmới,dẫnđếnviệckhólòngmàkhôngthayđổi.Cũnggiốngnhưbạnhọcthêmmộtkỹnăngmới,cảithiệntrítuệcảmxúccầnđượcthườngxuyênluyệntậpvàhầuhếtmọingườinhậnrasựthayđổirõrệtcủamìnhtrongkhoảngtừbađếnsáuthángsaukhihọbắttayvàothựchànhmộtkỹnăngmới.

NẾUTRÍTUỆCẢMXÚCQUANTRỌNGĐẾNVẬY,TẠISAOMỘTSỐNGƯỜITHÀNHCÔNGLẠICÓVẺNHƯKHÔNGHỀSỞHỮUNÓ?Trongmôitrườnglàmviệc,thểnàobạncũngthấymộtngườinàođóđúngnhưmôtảởtrên.

Ngườinàykhông thểhòahợpđượcvớinhữngngườixungquanh.Hầuhếtnhữngcuộcđốithoạiđềubắtđầuvớisựcăngthẳngvàdễdàngchấmdứtbằngmộtcuộcxungđột.Nếucầngặpngườinàyđểhỏimộtđiềugì,bạnluôncócảmgiáckhóchịutươngtựnhưviệcbạnphảilắngnghetiếngngườicàomóngtaytrênchiếcbảngđenvậy.Tuynhiên,bằngcáchnàođó,ngườinàyhoànthànhcôngviệcrấtgiỏi.Nhiềungườitrongsốhọlànhữngnhàlãnhđạocócáchcưxửthôlỗvớinhânviên.Điềuđầutiênbạncầnnhớlàtrítuệcảmxúcvàthànhcôngkhôngphảilúcnàocũngđiđôivớinhau.Ngườitacóthểsửdụngnănglựctrítuệcủamìnhđểđạtđượcnhữngkếtquảmongmuốn,nhưnglạikhôngthànhcôngtrongmốiquanhệvớingườikhác;nhưngviệcthấtbạitrongviệcsửdụngnănglựcxãhộinghĩalàhọkhôngýthứcđượchếttiềmnăngcủamình.

Khilàmviệcvớinhữngngườinhưvậy,bạnrấtdễquênđimộtthựctếrằnghọthànhcôngnhờvàonănglựccánhân.Đasốnhữngkẻgaigócnhưvậylạilànhữngngườirấtgiỏitrongviệcthúcđẩybảnthânhoànthànhcôngviệc.Họcóthểứngxửkhôngtốtvớingườikhác,nhưnghọhoàntoàncóthểvượtquađượcnhữngnhiệmvụkhónuốt.Đólàmộtkhíacạnhcủatrítuệcảmxúc,nórấtriêngtư,tuynhiênđóchỉmớilàmộtmặt;nhữngngườinàynhìnchungcóchỉsốthôngminhcảmxúcthấp.Điềuquantrọngbạncầnhiểulànhữngthànhcôngmàhọđạtđượclànhờvàokhảnănglàmchủbảnthânởmộtmứcđộnàođóvàcóthểnhờvàotrínăngcủahọnữa.Tuynhiên,nhữngngườithànhđạtnhưvậychỉchiếmtỷlệrấtnhỏ,trongkhiđó,khoảng90%nhữngngườicóthànhtíchxuấtsắclànhữngngườicóchỉsốthôngminhcảmxúccao.

TRONGCÙNGMỘTTHỜIĐIỂM,TÔINÊNLUYỆNTẬPBAONHIÊU

KỸNĂNGTRÍTUỆCẢMXÚC?Tâmtríconngườichỉcó thểtậptrunghiệuquảvàomộtsốhànhvi trongcùngmột thời

điểm.Trongmộtlúcmàbạnmuốncảithiệntấtcảbốnkỹnăngtrítuệcảmxúc,nhiềukhảnăngbạnsẽthấtbại.Mỗilầnbạnchỉnênluyệntậpmộtkỹnăngthôi;bởinóđòihỏibạnphảitậptrungvàoviệcthayđổimộtvàihànhvichínhyếunhằmđạtđượckếtquảmongmuốn.Vídụ,nếubạnquyếtđịnhrènluyệnkỹnănglàmchủbảnthân,bạnkhôngnêndànhnhiềuthờigianvàoviệcsuynghĩ,“Mìnhcầnlàmchủbảnthân…mìnhcầnlàmchủbảnthân.”Tốthơnhết,bạnnên đầu tư thời gian để lên kế hoạch kết hợp những hành động cụ thể vào các hoạt độngthườngnhật.Bạncóthểnỗlựcxemxétnhiềulựachọntrướckhiđiđếnmộtquyếtđịnhnàođó,hoặcbạncóthểkiềmchếkhôngtrútcơngiậndữlênngườikhácmộtcáchvôcớkhibạntrảiquamộtngàytồitệ.Mỗimộthànhvinhưvậylàmộtthửtháchmớitolớn.Chỉkhinàobạnthànhthụcchúng,bạnhẵngchuyểnsangmộtkỹnăngkhác.

Mộtđiềuquantrọngkhácbạncầnnhớ,đólàbốnkỹnăngtrítuệcảmxúccónhiềuđiểmliênquanđếnnhau.Nếubạnbắtđầuluyệntậpkỹnănglàmchủbảnthân,nhữngkỹnăngkháccũngsẽđượccảithiệntheo.Xemxétlạivídụđềcậpởtrên,rõrànglàphảilàmchủbảnthânđểkhôngtrútgiậnlênđầungườikháckhicóđiềugìphậtý.Đồngthời,nósẽgópphầncảithiệncácmốiquanhệcủabạn,giatăngđiểmsốcủabạntrongkỹnănglàmchủcácmốiquanhệ.Ngoàiratrongquátrìnhđó,khibạnchútâmhơnvàoquanđiểmcủangườikhác,bạnsẽdễdàngtránhđượcviệc“giậncáchémthớt”.Việclàmnàynângcaonhậnthứcvềxãhộicủabạn.Dođó,ngaycảnhữngngườithamvọngnhấtcũngcầntinrằng:tậptrungrènluyệnchuyêncầnmộtkỹnăngduynhấtcóthểđưabạnđirấtxa.Bốnkỹnăngtrítuệcảmxúcsẽphốihợpcùngnhauvìlợiíchcủabạn.

TÔICÓNÊNNÓICHONGƯỜIKHÁCBIẾTTÔIĐANGRÈNLUYỆNKỸNĂNGTRÍTUỆCẢMXÚCKHÔNG?

Nếubạncảmthấythoảimáikhilàmviệcđóthìhãychiasẻmụctiêucủabạnvớiítnhấtmộtngườimàbạntintưởng.Thậmchínếungườiấykhônggiúpđượcgìnhiềuchobạnchăngnữa,họvẫngópphầnthúcđẩybạn.Khibạncôngkhaimụctiêucủamình–chỉđơngiảnbằngcáchkểchoaiđóviệcbạnđanglàm–khảnăngbạnđạtđượcmụctiêuđósẽtănglêngấp10lần.(1)

Việcnói ramục tiêucủamìnhsẽbuộcbạnphải có tráchnhiệmthựchiệncaohơn.Nhữngngườixungquanhcũnglàmộtnguồnthôngtinquantrọngđểbạntheodõiquátrìnhrènluyệncủamình.Họcóthểnóichobạnbiếtnỗlựccủabạnmanglạihiệuquảrasao.Tuyvậy,cũngcó

mộtsốngườibạncóthểkhôngmuốntiếtlộchohọbiết,thìtốtnhấtlànênnhưthế.Đểviệcchiasẻmụctiêuthậtsựmanglạilợiíchchobạn,hãyđảmbảorằngngườiấycũngphảivuivẻhợptácvớibạntrêntinhthầnthoảimáivàxâydựng.Nếuđốitượngmàbạnchiasẻkhôngdànhthờigianđểhiểunhữnggìbạnlàmhoặcchỉmuốnlàmkhóbạn,thìtốtnhấtbạnnênrènluyệntrítuệcảmxúcmộtmình.

LIỆUTRÍTUỆCẢMXÚCCÓTHỂDÙNGVÀOVIỆCTHAOTÚNGNGƯỜIKHÁCKHÔNG?

Có.Sứcmạnhcủatrítuệcảmxúckhôngbịmấtcônghiệuđốivớinhữngngườisửdụngnónhằmmụcđíchthaotúngngườikhác.Thậtkhôngmay,khôngcócáchnàongăncảnngườitadùngtrítuệcảmxúcđểmưulợivớidụngýxấu.VídụđiểnhìnhnhấtvềmộtngườichuyênsửdụngtrítuệcảmxúcđểthaotúngngườikhácđượctáihiệnmộtcáchsốngđộngtrongbộphimCatchMeIfYouCan(BắtTôiĐiNếuAnhCóThể)doLeonardoDiCapriovàTomHanksthủvaichính.BộphimdựatrêncâuchuyệncóthậtvềcuộcđờicủaFrankAbignale–doDiCapriođóng–mộtchàngtraitrẻchuyêngiảmạongườikhácnênbịCụcĐiềutraLiênbangHoaKỳ(FBI)đểmắt tới. TomHanks đóng vai Đặc vụ FBI tên là Carl Hanratty, anh đã lần theo dấu vết kẻchuyêngiảmạođếntậnphòngnghỉcủamộtkháchsạntạiLosAngelesnhưngkhônghềbiếtkẻnàycódiệnmạorasao.

KhiĐặcvụFBIHanrattyxôngvàophòng,súngngắnlămlămtrêntay,anhthấymộtthanhniêntrẻtựxưnglànhânviênCụcTìnhbáoTrungươngHoaKỳ(CIA).Hanrattygaygắttrahỏingườithanhniênnày,súngvẫnchĩathẳngvàohắn.Ngườinàysụcsạokhắpphòng,giảithíchrằngCIAtừlâuđãchúýđếnvụnàyvàHanrattyđãchậmmộtbước-kẻđàotẩuđãcaochạyxabay.Nhưng“nhânviênCIA”kiamớithậtsựlàkẻđàotẩuvàrốtcuộchắncũngkhiếnHanrattytinvàocâuchuyệncủamình.Hắntasửdụngkhánhiềumánhkhóetrongsuốtcuộctraođổigiữahaingười,nhưngthànhcôngcủahắnchủyếudựavàokhảnănggiữđượctháiđộbìnhtĩnh.Hắnkiểmsoátnỗilosợbịbắtquátàitìnhđếnnỗivẻbềngoàicủahắnluônđiềmtĩnhvàthoảimái.Hanratty tinrằngđâykhôngthểnào làkẻ tộiphạmnênanhđãkhôngphòngbị.AbignalebiếnmấtkhiĐặcvụHanrattyđểhắnmangvài“bằngchứng”raxe.Trongđờithật,trítuệcảmxúcđãgiúpchoFrankAbignalethoátkhỏisựtruyđuổicủaFBItrongđườngtơkẽtóc.

TRÍTUỆCẢMXÚCCÓLIÊNQUANGÌĐẾNTUỔITÁCKHÔNG?

Chỉsốthôngminhcảmxúccókhuynhhướnggiatăngcùngvớituổitác.Hầuhếtchúngtagiatăngkhảnăngnhậnthứcvềbảnthântrongsuốtcuộcđời,vàcàngcótuổi,ngườitacàngdễlàmchủcảmxúccũngnhưhànhvicủamìnhhơn.Nhữngngườiởđộtuổi50,tínhtrungbình,đạtsốđiểmcaohơn25%trongbàikiểmtracủachúngtôisovớinhữngngườiởđộtuổi20.Hầuhếtmọingườicóxuhướngtăngthêmmộtvàiđiểmtrítuệcảmxúcsaumỗimườinămsống.Mặcdùxuhướngtựnhiênlàtrítuệcảmxúcgiatăngtheođộtuổiđốivớihầuhếtmọingười,vấnđềởđâynằmởviệctốiđahóatrítuệcảmxúcởmọilứatuổi.Chỉsauvàithánglàbạncóthểnhậnrađượcsựcảithiệntrongtrítuệcảmxúccủamìnhmàkhôngcầnphảiđợicảmộtthậpkỷ.

PHẦNBA

NÂNGCAOTRÍTUỆCẢMXÚC

CHƯƠNG4THAYĐỔITƯDUY

NÃOBỘCỦABẠNLÀCHẤTDẺO

TÔICÓTHỂTHẬTSỰTHAYĐỔINÃOBỘCỦAMÌNHCHĂNG?

♦Conngười,bằngcáchthayđổitháiđộbêntrongtâmtrí,cóthểtácđộngđếnnhữngkhíacạnhbênngoàicủacuộcđờimình.WILLIAMJAMES

TôigặpRichardLaChinatrongmộtdịpchẳngcógìđặcbiệt.AnhấyđếnvănphòngchúngtôivàomộtngàythứSáuđểsửachữahệthốngmạngmáytính,đạidiệnchomộtcôngtydịchvụthôngqualờigiớithiệucủamộtngườibạn.Khiđếnlượtmáytínhcủatôi, tôichuyểnsangchiếc ghếbành trongvănphòngđểnhường chỗ choanh làmviệc.Tayvẫn liên tục gõbànphím,RichardliếcthấyquyểnsáchcủaKenBlanchardcủatôiđãnằmtrênsàntựlúcnào.AnhnóivớitôirằnganhrấthâmmộtácgiảBlanchardvàđãđọctấtcảnhữngquyểnsáchdoôngviết.Dohầuhếtgiấytờlàmviệccủatôiđềunằmtrênsàncả,nêntôihàohứnggiảithíchchoanhrằngchúngtôiđangphốihợpvớiKenBlanchardđểtạoramộtchươngtrìnhđánhgiákỹnănglãnhđạo.Chúngtôitiếptụctròchuyệntrongkhichờcàiđặtphầnmềmvàtôitựhỏi,làmthếnàomàmộtngườikiếmsốngbằngnghềsửamạngmáytínhlạihứngthúvớinghệthuậtlãnhđạođếnvậy.MàanhấyđâuchỉđọcsáchcủaKenBlanchard,anhcònđọcmọiquyểnsáchkinhdoanhmàtôinhắcđếntrongsuốtcuộcnóichuyệnkéodàimộttiếngđồnghồ.Chắchẳntôiđãkhôngchegiấuđượcnỗitòmòcủamìnhtốtcholắm,bởichẳngbaolâusau,anhđãkểchotôinghecâuchuyệncủamình.

Richardchuyểnđếnthànhphốnày9nămvềtrước,anhkhôngcógìngoàimộtbảnkếhoạchkinhdoanhchitiếtcùngchiếcxetảinhẹDodgeđời1978tồitànvàmộtvốnkiếnthứcvềhệthốngmạngmáytính.Vàothờiđiểmấy,bạnkhôngthểtìmthấydịchvụlắpđặtmạngmáytínhtrongniêngiámđiệnthoại.Cuốicùng,anhcũngpháttriểncôngviệckinhdoanhtừnhữngcuộchọptrongchínhcănhộcủamìnhởmộtkhudâncưhạngbéttrongthànhphốnày,đếnmộtdoanhnghiệptầmcỡquốcgiavớidoanhthuhơnmộttriệuđôMỹmỗituầnbằngdịchvụtưvấn.AnhđạtgiảithưởngDoanhNhânCủaNămdoErnst&Youngtraotặng,đượcđăngtrênThờibáoNewYork,USATodayvàMaxim,anhcònđượcđàiFoxvàABCNewsmờiphỏngvấntrêntivi.Tôibuộtmiệnghỏi:“Vậysaoanhlạiởđâycàiđặtmáytínhchotôi?”Câutrảlờingắngọncủaanhlà:“Tinhthầnkỷluật”.Câutrảlờidàihơnlàanhđãbánhếtsốcổphầncủamìnhtrongcông tycũvàvừa làm lại từđầuđượchai tháng.Anhcóchínnhânviên trongdoanhnghiệpmớimởvàtấtcảnhânviênkỹthuậtcủaanhđềuđangbậnrộnlàmviệckhác.Vậynênanhmớiđếnđâylàmchochúngtôi.

Richardkhôngphảilúcnàocũnglàtấmgươngvềtinhthầnkỷluật.Ngaysaukhitrầytrậttốtnghiệptrunghọcphổthông,anhnhéttấtcảđồđạcvàobalôvàđạpxegần170câysốđểđếnvớicôbạngáiđanghọcởĐạihọcBắcCarolina.Khiởđó,anhchẳngcógìđểlàmtronglúcbạngáianhvàohọc,thếlàanhdànhcảngàyngồitrongthưviện.Nhữngquyểnsáchvềđềtàikinhdoanhthuhútsựchúýcủaanhvàanhtìmđọcvềnhữngcáitênvẻvangđượckhắclêncánhcổngvàothưviện.Đólànhữngdoanhnhânlàmnênnghiệplớn.Đểtêncủabạnđượckhắctrêncánhcổngdanhdựấy,bạnphảiđạtdanhhiệuDoanhNhânCủaNămdotổchứcErnst&Youngbìnhchọn.TinhthầnkỷluậtvàkếhoạchkinhdoanhcủahọgâyấntượngmạnhnhấtđốivớiRichard.Anhngưỡngmộnhữnggìhọđạtđượcvàthềvớilòngrằngmộtngàynàođó,tênanhcũngsẽđượckhắcnơicổngvàothưviện.Tấtcảnhữngquyểnsáchanhđọcđềuđềcaothànhquảcủalòngkiêntrìvàbiếthoạchđịnh.Anhmuốncóđượcnhữngkỹnăngnàyvàmuốnthànhcông,vìthếmỗingày,anhchuyêntâmxâydựngmộtbảnkếhoạchkinhdoanhchitiết.

Một năm sau, anh hoàn chỉnh bản kế hoạch củamình và chuyển đến SanDiego để khởinghiệp.Cănhộduynhấttrongthànhphốnàymàanhđủtiềnthuêđượctrangbịmộthệthốnganninh–đóchínhlàchiếcxetảianhđậuchắntrướccửanhàmỗitốiđểnhữngthànhphầnbấthảo trongkhudân cưkhông chui vàođược.Anhdànhhết tâm trí để gâydựngmộtdoanhnghiệpchuyênlắpđặtmạngmáytínhvànhanhchóngpháthiệnrarằngđểmọithứđâuvàođấy,anhphảinỗ lựchếtsứcmình.Richardthậmchíkhôngcó lấymộtngàynghỉ.Mộtngàykhônglàmviệcnghĩalàmộtngàykhôngcókháchhàng.Chữtínnhanhchóngmanglạichoanhsựủnghộcủacácdoanhnghiệptrongvùngvốnđangtìmkiếmmộtmạnglướihoạtđộngđángtincậy.

Hànhđộngtheobảnkếhoạchkhôngdễnhưnhữnggìchúngđượcviếtratrêngiấy.Cókhôngbiếtbaonhiêulàtrởngạixuấthiệntrênconđườnganhđi,mỗilầnnhưthếlạiđòihỏisựchuẩnbịvàtậptrungcaohơn.Mỗikhicôngviệckinhdoanhđạtđếnmộtcộtmốcquantrọngmới,cáckhókhănvàtháchthứclạinổilênnhưthửtháchlòngquyếttâmcủaanh.Cónhữnglúcanhtưởngmìnhngãquỵ,nhưnganhkhôngbaogiờbỏcuộc.Giờđây,khinhớlạicáchanhrènluyệnbảnthânvềtínhkỷluật,anhnói:“Nhữngngàyđầuđốivớitôikhókhănvôkể.Cóquánhiềuthứnhỏnhặtcầnlàmđểđiềuhànhmộtcôngtynhưnglạiquámớimẻđốivớitôi.Nhưngkhitôitậptrungvàomụctiêu,càngngàytôicàngthấydễdàngđưamọithứvàokhuônkhổhơn.Cólẽtôiđã tựrèn luyệnchobộnãocủamình.”Thờigian trôiqua, tinh thầnkỷ luậtmàanh tạothànhbiếntừmộtthứmớimẻthànhhiểnnhiên.Nóđãđưaanhđếnvănphòngtôivàocáingàytôigặpanh,vàchínhnóđãgiúptêncủaanhđượckhắcchungvớinhữngngườivĩđạitrêncổngvòmthưviện.

Năm1991,vàinămtrướckhiRichardnhảylênchiếcxeđạpcủamìnhvàđạpđếnĐạihọcBắcCarolina,mộtnghiêncứuđượcđăngtrêntạpchíSciencekhiếncácnhàthầnkinhhọcsửngsốt.(1)Mộttiếtlộđángkinhngạcchăng?Nónóirằngnãobộcủabạnlàchấtdẻo.Thuậtngữnàycóthểnghekhônghaycholắmvớibộnãocủabạn,chođếnkhibạnnghĩđếnmộtchiếcnĩanhựa.Khibạnấnchiếcnĩanhựaxuốngmặtbàn,nósẽdễdàngcongtheolựctácđộng,trongkhiđó,vớimộtchiếcnĩalàmbằngkimloại,nósẽvẫncứngđơvàkhôngphảnứnggì.Cáctếbàotrongnãocủabạncũnggiốngnhưchiếcnĩanhựa,chúngcóđộlinhhoạtđểđiềuchỉnhtheonhữngảnhhưởngtừthếgiớibênngoài.Chúngkhônguốncongnhưchiếcnĩa,nhưngchúngsẽtạoranhữngcáchthứcmớigiaotiếpvớinhauđểphảnứnglạivớiviệcthayđổihoàncảnh.

Bâygiờ,“mềmdẻo”làthuậtngữmàcácnhàthầnkinhhọcdùngđểmiêutảkhảnăngnãobộconngườitựđiềuchỉnhtheonhữngáplựcvàthayđổibênngoài.KhiRichardchịuđựngcảmgiáckhóchịuđikèmvớiviệctuântheokếhoạchlâudàicủamình,anhcũngthayđổibộnãocủamìnhtheođúngnghĩađen.Anhcàngquyếttâmđitheoconđườngmàmìnhđãchọnvàvượtquađượcnhữngtrởngạinảysinhbaonhiêu,nãobộcủaanhcànghìnhthànhnhữngkếtnốicủngcốhànhvikỷluậtbấynhiêu.Richardkhôngýthứcđượccơchếđằngsausựthayđổinày,nhưngthờigiantrôiqua,anhcảmthấymọiviệctrởnêndễdànghơn.Mỗilầnanhbuộcbảnthânmìnhvượtrakhỏicảmgiácdễchịu,thìlầnsau,khigặpnhữngbấttiệnvàkhókhăntươngtự,anhđỡgặprắcrốihơn.

Trongsuốthàngchụcnăm,thếgiớiđãtừngquanniệmsailầmrằngbộnãocủangườitrưởngthànhbị“đóngbăng”vàhoàntoànkhôngcókhảnăngthayđổi.CôngtrìnhnghiêncứuđượccôngbốtrêntờScienceđãlậtđổquanniệmđó,saukhitiếtlộrằngbảnthânviệchọcsẽđểlại

mộtdấuấnthậtsựlênnãoởbấtcứđộtuổinào.Nhữngliênkếtmớigiữacáctếbàonãogiúpviệcthựchiệnnhữnghànhvimớitrởnêndễdànghơn.Nãobộtạonêncácliênkếtthầnkinhmớicũngtươngtựnhưviệccơbắpởcánhtaysẽtovàcứngdầnlênnếubạnbắtđầutậpnângtạnhiềulầntrongtuần.Sựthayđổinàydiễnratừtừvàbạncàngluyệntậpnhiềubaonhiêu,bạncàngcảmthấyquảtạấydễnânghơnbấynhiêu.Nãobạnkhôngthểnởtoranhưcơbắp,bởinóbịthểtíchhộpsọhạnchế,thayvàođó,cáctếbàonãopháttriểnnhữngliênkếtmớiđểsuynghĩhiệuquảvànhanhhơnmàkhôngcầngiatăngkíchthước.Mỗitếbàotrongsố100tỷtếbàothầnkinhcủabạngiaotiếpvớinhaubằngcáchvươnranhững“cánhtay”nhỏ(tựanhưnhữngcànhcây)đểchạmđếncáctếbàokhác.Mộttếbàothầnkinhcóthểpháttriển15.000liênkếtđếnnhữngtếbàolâncận.Mỗikhibạnluyệntậpmộtkỹnăngmới,nhữngtếbàotrongvùngchịuảnhhưởngsẽphânnhánhtheophảnứngdâychuyềncủasựpháttriển.Conđườngcủasuynghĩgắnliềnvớihànhvimớinàysẽpháttriểnmạnhmẽ,khiếnnódễdàngthựchiệnhànhvimớinàyhơntrongtươnglai.

Nhưchúngtôiđãđềcậptrongchương1,trítuệcảmxúclàsảnphẩmcủasốlầntươngtácgiữatrungtâmcảmxúcvàlýtrítrongnãobộcủabạn.Khibạnthựchànhnhữngkỹnăngtrítuệcảmxúc,bạnkhiếnchonhữngliênkếtấytrởnênmạnhmẽhơn.Cáctếbàonãosẽphânthêmnhánhvàgiatăngcácliênkếtgiữavùngcảmxúcvàlýtrí–nhưngcầncóthờigian.Điềunàycónghĩalà,vídụ,bạnthườngcókhuynhhướnglahétmỗikhinổigiậnthìbạnphảihọcđểlựachọnmộtphảnứngkhác.Bạnphải thựchànhphảnứngmớinàynhiều lần trướckhinóđủmạnhđểthaythếcảmgiácmuốnlahét.Thờigianđầu,khimuốnlahétchohảgiậnnhưngphảilàmkhácđilàmộtđiềucựckỳkhókhăn.Nhưngmỗilầnbạnthànhcông,liênkếtmớisẽđượccủngcố.Cuốicùng,ýmuốnlahétsẽtrởnênkhôngđángchúýnữa.Đểxâydựngnhữngkỹnăngtrítuệcảmxúc,cầnphảiđảmbảorằngconđườnggiữatrungtâmcảmxúcvàlýtrícủabạnthôngsuốt.

KẾTQUẢLÂUDÀI

TÔICÓTHỂBIẾNĐỘNGLỰCTHÀNHSỰTHAYĐỔILÂUDÀIBẰNGCÁCHNÀO?

♦Chúng ta chính là nhữnggì chúng ta làmđi làm lại nhiều lần.Sự xuất sắc, vì vậy,khôngphảilàmộthànhđộng,màlàmộtthóiquen.

ARISTOTLE

Hãytưởngtượng,bạnđangxemmộtchươngtrìnhtruyềnhìnhđặcbiệtvềnhữngđứatrẻtrongcơnthậptửnhấtsinh.Chúngcầnđượctiếpmáuđểsốngsót,nhưngkhôngđủngườicónhómmáuhiếmABRh-(âm)đểhiếntặng.Bạnnhạtnhòanướcmắtkhichươngtrìnhkếtthúc.BạntắttivivàtựhứarằngmìnhsẽđihiếnmáumỗithángmộtlầnbởibạnsởhữunhómmáuABRh-này.Cũngngaytuầnấy,bạntìmđượcthờigianrảnhđểđếnngânhàngmáuvàogiờăntrưa.Nhưngbạnchỉsắpxếpđượcthờigianđểlàmviệctươngtựthêmmộtlầnnữatrongnăm.Cuốicùng,bạncũngchấmdứtluônnỗlựctìmthờigianrảnhtronglịchlàmviệcdàyđặccủamình,vàbạncũngchẳngnghĩnhiềuvềnónữa.Tạisaolạinhưvậy?Phảichăngbạnlàngườixấuxa,hayquáyếuđuốinênkhôngnhớđếnnhữngđứatrẻbệnhtậtđángthươngkia?

Mỗikhibạnthấymìnhcầnhìnhthànhmộtthóiquenmới,đólàdobạnbịthôithúcdướitácđộngcủacảmxúc.Đêmấy,bạntắttivi,lòngbuồnvôhạnbởihoàncảnhkhókhăncủanhữngđứatrẻbệnhtậtvàbạnthấymìnhcầnphảirataygiúpđỡ.Nhưngtrạngtháicảmxúccủaconngườilànhấtthời.Nóphaidầntheothờigian,bởinógắnliềnvớinhữngcảmxúcmạnhmẽmàchươngtrìnhtivimanglại.Nhiềuthángsau,khiđếnngânhànghiếnmáu,trongbạnkhôngcònmứcđộcảmxúctươngtựnhưlúcđầunóthúcđẩybạnthựchiệnhànhvinàynữa.Đểmộthànhvimớikéodài,bạnphảithựctậpđểbiếnnóthànhviệclàmthườngtrực.Bạnphảihuấnluyệnnãobộtiếpnhậnhànhvinày,vàluyệntậplàcáchduynhấtđểđạtđượcđiềuđó.Nếuhômấybạnghilạichươngtrìnhtivivềnhữngđứatrẻđángthươngkiavàcứmỗithángxemlạimộtlầnthìcơhộibạnđihiếnmáusẽtănglên.Vànếubạnđihiếnmáuđềuđặntrongvàitháng,nhiềukhảnăngnãocủabạnsẽđiềuchỉnhvàtạonênmộtliênkếtmớihỗtrợchohànhvinày.Bỗngnhiên,việccứusốngnhữngđứatrẻbệnhtậtsẽtrởthànhmộtthóiquencủabạn.

HUẤNLUYỆNNÃOBỘMỗinămcứvàodịpđầunămmới,lạicóvàokhoảnghơn200triệungườiMỹcốgắngthay

đổihànhvicủamìnhbằngmộtcáchnàođó.(2)Thờiđiểmbướcsangnămmớilàkhoảngthờigianlýtưởngđểxóađinhữngchuyệncũvàthúcđẩymọingườithayđổi.Nhưngđasốkhôngduytrìđượccảmgiácmongmuốnthayđổiấyquávàituầnđầutiêncủanăm.Chođếnngày1thángHai,cóhơn130triệucamkếtthayđổitànlụibởivìtâmtrạnghàohứngcủahọđãgiảmbớt.Cònlạikhoảngmộtphầnbasốấygiữđượcquyếttâmcủamìnhtrongsuốtcảnăm,saukhiđãvượtquađượcsáuthángthửtháchđầutiên.Nếubạnthựchiệnmộthànhvimớiđủlâu,nósẽđượccủngcốđể trởnênvữngchắcvà thườngxuyên.Đểmộthànhvimới trởnênquen

thuộc,bạncầnnỗlựcrấtnhiều,nhưngmộtkhibạnrènluyệnnãobộcủamình,nósẽtrởthànhmộtthóiquen.Cácnghiêncứuchothấysaukhibạnđãquenvớimộthànhvimới,sựthayđổivềtrítuệcảmxúcsẽkéodàitronghơnsáunăm.(3)Nhữnghànhviđềuđặnnàyđượcduytrìdobạnkhôngcònphảisuynghĩvềchúngnữa;trongnhữngnămsauđó,bạnsẽcảmthấythoảimáibởivìchúngđãtrởthànhmộtphầnhiểnnhiêntrongcuộcsốngcủabạn.

Khibạnhọcnhữngphươngphápmớiđểnângcaotrí tuệcảmxúccủamìnhtrongnhữngchươngtiếptheocủaquyểnsáchnày,hãynhớrằngluyệntậpchínhlàbíquyết.Bạnkhôngthểtăngcườngtrítuệcảmxúccủamìnhchỉbằngquyếttâmlàmmọiviệcmộtcáchkhácđi.Bạnphảithựchànhnhữnghànhvimớirấtnhiềulầnđểbiếnchúngtrởthànhmộtphầntrongbạn.Quátrìnhnàysẽcủngcốmốiliênkếtgiữacảmxúcvàlýtrícủabạn.Nếubạnthựchànhđủlâu,bạnsẽhuấnluyệnchonãobộtiếpnhậnnhữnghànhvimớinàynhưnhữngthóiquen.Việclặpđilặplạinhiềuhơnnữanhữnghànhvitrítuệcảmxúcmớisẽchuyểnbạntừtrạngtháiđộnglựctạmthờithànhnhữngkỹnăngdàilâumàbạncóthểdùngđếnkhicần.

CHƯƠNG5XÂYDỰNGKỸNĂNG

NĂNGLỰCCÁNHÂN

CẢITHIỆNCÁCHBẠNHIỂUVÀKIỂMSOÁTBẢNTHÂN

♦Bạnkhôngchếtđuốivìrơixuốngnước;màvìbạncứởmãitrongnước.EDWINLOUIS-COLE

RayCharles,mộtcasĩdòngnhạcSoul,đồngthờilàngườiviếtlờibàihát,nhàsoạnnhạcvànhạccông,đãhọccáchđươngđầuvớinhữngtìnhhuốngkhókhănnhất.Đócũngchínhlàbíquyếtvềnănglựcbảnthânvàthànhcôngtrongsựnghiệpcủaanh.RayCharleslàmộttàinănghiếmhoicóthểchơiđượcnhiềuthểloạikhácnhau,vànhữngtácphẩmcủaanhđượclưudanhtạiTòaNhàDanhVọngDòngNhạcRock&Roll,TòaNhàDanhVọngDòngNhạcJazz,vàTòaNhàDanhVọngDànhChoNgườiSángLậpDòngNhạcBlues.Đólànhữngthànhtựucủamộtngườitưởngchừngnhưtươnglaiđãbịhủyhoạitừthờithơbé.(1)

VớicuộcsốngnghèokhócùngmẹvàemtraitrongsuốtthờikỳĐạiKhủngHoảng,Raykhôngcómộttuổithơtươiđẹp.Khicậuđượcnămtuổi,ngườiemtraicủacậuchếtđuốitrongmộtcáichậugiặtđồlớn.Khônglâusau,cũngcùngnămđó,thịlựccủacậuyếudần.Vàchỉsauhainămngắnngủi,cậubịmùhẳn.Bảynămsau,trongkhiRayđanghọctạimộttrườngcôngdànhchotrẻemkhiếmthị,mẹanhđãrađimãimãikhiđangngủ,ởtuổi32.Anhmiêutảvềcáichếtcủangườimẹtrongquyểnhồikýcủamìnhnhưsau:“Đólàchuyệnkhủngkhiếpnhấtxảyratrongcuộcđờitôi–khôngcógìsánhbằng-chấmhết.Kểtừlúcấy,tôirơivàomộtthếgiớihoàntoànkhác.Tôikhôngthểăn.Tôikhôngthểngủ–hoàntoànbấnloạn.Vấnđềlớnnhấtlàtôikhôngthểkhócđược;tôikhôngthểtốngcảmgiácđaubuồnrangoàicơthểvàđiềuđócàngkhiếnmọichuyệntrởnêntồitệhơn.”(2)

MaBecklàmộtphụnữluốngtuổisốngcùngthịtrấnvớiRay,bàbiếtgiađìnhcậurấtrõvàchứngkiếncảnhcậubéthumìnhlạisaucáichếtcủangườimẹ.Mộtngàynọ,bànóivớicậu

rằngmẹcậuthiếtthamongmuốncontraimìnhtiếptụcsốngtốtvàpháthuytàinăngcủamình.Saunàykhiđãtrưởngthành,khikểlạisựkiệnđó,anhnóirằnglầnđầutiênanhđãbậtkhóctrongvòngtayngườiphụnữấy,“Tôinứcnởnhưmộtđứatrẻ,khócchonhữngnỗiđauchấtchứatronglòng,khócchonhữngmấtmát,đaukhổvàcảnhữngkỷniệmngọtngàomàmẹđãdànhchotôi.”Từhômấy,anhchìmvàonỗiđautậncùngcủamình,rồimangnóvàoâmnhạc.Anhnóirằngnhữngsựviệcnày“lạlùngthay,lạicómộttácdụngtíchcựcphithườngđốivớitôi.Nhữnggìtôiđạtđượctừthờiđiểmấythậtsựđếntừviệctôibiếtchấpnhậnnhữngsựviệcđaubuồnnày.”(3)Nhữngnỗiniềmtrongtácphẩmcủaôngđãđểlạimộtdấuấnriêngchonềnâmnhạc.

Nănglựccánhânlàhiểuvềbảnthânvàlàmnhữnggìtốtnhấttrongkhảnăngcủamình.Điềunàykhôngcónghĩalàtrởnênhoànhảohayhoàntoànkiểmsoátđượccảmxúccánhân.Hơnthế,đólàviệcbạnchophépcảmxúcmáchbảovàdẫndắthànhvicủamình.NhữngcảmxúccủaRaygiúpanhsángtạonênnhữngbảnnhạcđầycảmhứng.Việcanhpháttriểnnănglựccánhânkhôngphảilàchuyệndễdàngmàphảimấtnhiềunămtrời.Trongquátrìnhấy,anhđãvượtquađượccơnnghiệnmatúyvànhữngmốiquanhệphứctạp.Cùngvớithờigian,anhnhậnrađượckhảnăngđểchoâmnhạcchuyển tảinỗibuồn từnội tâmcủamình.Anh tậnhưởngmộtcuộcsốngvàsựnghiệptuyệtvời,tấtcảđềunhờcảmxúccủaanhdẫndắt.

ĐỐIDIỆNVỚINHỮNGCẢMGIÁCKHÓCHỊUNhưchúngtôiđãchứngminhtrongcôngtrìnhnghiêncứucủamình,trởngạilớnnhấtcủa

việcnângcaonănglựccánhânchínhlàkhuynhhướngnétránhcảmgiáckhóchịuxuấtpháttrongquátrìnhnângcaokhảnăngtựnhậnthức.Hơnhaiphầnbasốngườichúngtôikhảosátcảmthấyrấtkhóthừanhậnnhữngkhiếmkhuyếtcủachínhmình.Nhữnggìbạnkhôngnghĩtớinằmngoài“vùngphủsóng”củabạnlàcólýdocủanó:chúngcóthểgâykhóchịukhichúngxuấthiện.Nétránhnỗiđaunàylàmnảysinhranhiềuvấnđề,bởiđóchỉlàcáchgiảiquyếttạmthời.Cáchduynhấtđểthayđổichínhlàđốidiệnvớinhữngcảmgiáckhiếnbạnkhóchịu.Bạn

khôngthểlàmchủbảnthânmộtcáchtoànvẹnnếubạnbỏquanhữnggìbạncầnlàmđểthayđổi.

Thayvìnétránhmộtcảmxúcnàođó,mụctiêucủabạnnênlà:tiếpcậnnó,đónnhậnnóvàcuốicùnglàvượtquanó.Điềunàycũngđúngvớicảnhữngcảmxúchơikhóchịunhưbuồnchán,hoangmang,hoặcnghingại.Khibạncốtìnhlờđihoặcgiảmthiểumộtcảmxúc,dùlớndùnhỏ,bạnđềuđánhmấtcơhộibiếnnóthànhđiềucólợichomình.Thậmchícòntệhạihơn,việclơlànhữngcảmxúccủabạnchẳnglàmchúngbiếnmất;nóchỉcàngkhiếnchúngdễdàngtrỗidậyvàongaynhữnglúcbạnkhôngngờtớinhất.Nhàchiếnlượckinhdoanhtàiba,PeterDrucker,từngnóirằng:đểlàmchủbảnthântốthơn,mỗingườichúngtacầnkhámphásựcaongạocủachínhmình.(4)Aicũngcónhữngđiềumàmìnhquáxemthườngđếnnỗichẳngbuồntìmhiểuthêmvềnó.Tronglĩnhvựcnănglựccánhân,nếumộtngườichorằngchỉcónhữngkẻyếu đuốimới nói lời xin lỗi, thì người ấy sẽ không bao giờ biết khi nàomình cần xin lỗi.Trườnghợpkhác,nếumộtngườichánghétcảmgiácbuồnbã,anhtasẽdànhtấtcảthờigianvào chuyện tiệc tùng. Cảhai dạngngười nàyđều cầndũng cảmđónnhậnnhững cảmgiáckhôngmấydễchịukia,nhằmthayđổi chínhmình.Nếukhông,họsẽ càng lúnsâuvàoconđườngvôdụng,bấtmãnvàcứlặpđilặplạimãinhưthế.

Sauvàilầnđầutiênchophépbảnthânmìnhtậptrungvàocảmgiáckhóchịu,bạnsẽnhanhchónghiểurarằngcảmgiácấykhôngđếnnỗitệ,nókhônghủyhoạibạn,vànócònmanglạilợiíchchobạn.Vídụ,mộtsinhviênykhoatínhtìnhnhútnhátnênsớmhọccáchvượtquacảmgiácngạingùngkhinóicâu“Xinchào!”vớinhữngngườixungquanh–bởiviệcđồngđiệuvớibệnhnhânsẽrấtcầnthiếtchosựthànhcôngcủaanh.Anhphảilàngườinóilờichàotrước.Đểlàmđiềunày,anhphảiýthứcđượccảmgiácngạingùngcủamìnhvàcảtầmquantrọngcủaviệcvượtquacảmgiácấy.Điềuđángngạcnhiêntrongviệcnângcaonhậnthứcvềbảnthânlàchỉcầnnghĩvềnóthôicũngsẽgiúpbạnthayđổi,chodùphầnlớnsuynghĩcủabạnthoạtđầutậptrungvàonhữngviệcbạnlàm“sai”.Đừnglolắngvềnhững“saisót”trongcảmxúccủabạn.

Chúngchỉchobạnbiếtnhữngđiềubạnnênlàmkhácđivàkhôngngừngcungcấpnhữngthôngtinbạncầnkhicuộcsốngtiếpdiễn.

Đểtăngkhảnăngnhậnbiếtcảmxúccủabạn,hãyxemxétnhữngloạicảmxúcmàconngườithểhiện.Chúng ta cóvôvàn từngữđểmiêu tảnhữngcảmxúcphát sinh trongcuộcsống,nhưngtấtcảnhữngcảmxúcnàyđềuxuấtpháttừnămloạicảmxúccơbản:vui,buồn,giậndữ,sợhãivàxấuhổ.Bạnsẽnhậnramứcđộphứctạpcủanhữngcảmxúcnàykhibạntìmhiểuvềcácmứcđộthểhiệncủachúng.Hãynhìnvàobảngphânloạicảmxúcởtrangtiếptheo.Bạncóthểnghĩravídụtrongcuộcđờimìnhđểminhhọachotừngmứcđộcủanămloạicảmxúccơbảnđókhông?Đểgiatăngnănglựccánhân,hãyxácđịnhloạicảmxúcnàotrongbảngdướiđâymàbạncókhuynhhướngtrảinghiệmnhiềuhơnnhữngcảmxúckhác.Điềunàysẽgiúptăngcườngnhậnthứcvềcảmxúccủabạnvàhướngdẫnbạncáchlàmchủchúng.

BẢNGPHÂNLOẠICẢMXÚC

Năm loại cảm xúc chínhnằm từ trái sang phải ở đầubảng.Mứcđộbiểulộcảmxúcdựa trên cường độ cảm xúcđượcmiêu tả trong từng cộttừtrênxuốngdưới.(5)

Cảmnhậncácloạicảmxúckhônggiốngvớiviệctựnhậnthức.Đểnhậndiệnchínhxácmột cảm xúc, bạn cũng cầnchú ý đến bộ ổn nhiệt bêntrong mình – đó chính lànhững suy nghĩ và biểu hiệncơthểđikèmvớicảmxúcđó.Những dấu hiệu này khôngthật sự là cảmxúcmàchínhlànhữngniềmtinvàcảmgiáckhông thể tách rời của cảmxúc. Nhận thức bản thân ởmức độ cao là nhận diệnnhữngcảmgiácmàbạncảm

nhậnvàcóthểgọitênđượccảmxúcđó.Bộổnnhiệtcủamỗingườimỗikhác.Suynghĩvàcảmgiáccơthểlànhữngphảnứnghoàntoàntựnhiêncủabạnđốivớinhữngtìnhhuốnglàmnảysinhcảmxúc.Tâmtríbạncóthểtrànngậpnhữngdòngsuynghĩhoặctrởnêntrốngrỗng.Bạncóthểcảmthấynóng,lạnh,hoặctêliệt.Timbạncóthểđậplỗinhịphoặcdồndập.Bạncóthểcócảmgiáccáccơbắpcăngcứnghoặctrờiđấttốisầm,cổhọngnghẹnlại,hoặcthấyrâmranởcácchi.Mộtvịlãnhđạodoanhnghiệpmàchúngtôibiếtđãmiêutảrấthayvềnhữngdấuhiệucơthểmỗilúcôngnổigiậnnhưsau:“Khicóaiđónóirằngquyếtđịnhmàtôiđưarathậtnguxuẩnthìcảmgiáccủatôibaogiờcũnggiốngnhau.Tôithấylồngngựcmìnhnóngbừnglênvàđỏrực.Nhưngnhờmặcáosơmivàthắtcàvạtcảngày,nênchỉmìnhtôibiếtđiềuđó.”

Khuynhhướngcủabạncũngtươngtựnhưvậy;cáchbạnthườngphảnứnglạicáctìnhhuốngkhácnhauvàvớinhữngconngườikhácnhaumangdấuấn,bảnsắccủariêngbạn.Mộttrongnhữngcảmgiáckhóchịuphổbiếnmàconngườihaygặpphảikhihọrènluyệnnănglựccánhânlàcảmgiáckhônghoànhảokhichưathànhthạokỹnăngnày.Chúngtasợmìnhmắcsailầmtrướcmặtnhữngngườichứngkiếnquátrìnhluyệntậpcủachúngta.Nhưngbảnchấtcủasựpháttriểncánhânđòihỏibạnphảiphạmlỗinhiềulần,mặcdùchẳngdễchịugìkhinhậnramìnhmắclỗi.Chúngtacóthểbắtgặpbảnthânmìnhbịcuốnvàomộtcảmxúcnàođó,hoặccốgắngtrấnápcảmxúccủamìnhvàdậptắtnó.Đâychínhlànhữnglúcchúngtacầnthửlàmkhácđi.Luyệntậpkỹnăngtrítuệcảmxúcđòihỏichúngtaphảichịutráchnhiệmvớinhữngkhókhănmàtađốimặt.

Thựchànhkỹnăngtrítuệcảmxúclàcáchchúngtanhậndiệnvàsửdụngnhữngcảmxúccủamìnhsaochocólợitrongmọitìnhhuốngmộtcáchtốthơn.Nhữngngườimàchúngtôibiếtlà“cựckỳthôngminhcảmxúc”chẳngquachỉlànhữngngườidẫnđầutrongquátrìnhnày.Cóthểhọđãbắtđầuthựchànhđiềunàytừkhicòntrẻ–vídụtiêubiểulàRayCharles–khicuộcsốngbàyranhữngthửtháchbuộchọphảiđốiđầu.Cóthểhọđãtừngmắckhôngítsailầm,vàcảmthấynhữngthửtháchấykhủngkhiếpkhôngkémgìnhữngđiềubạnđangphảiđốimặt.Nhưngchắcchắnmộtđiềurằng:họđãcórấtnhiềucâuchuyệnthấtbạitrongbuổiđầurènluyệntrítuệcảmxúc.Bâygiờhọcóvẻthuầnthụcvànhữngkỹnăngấycũngcóvẻnhưdễdàngđạtđược,thậmchíđượcduytrìmộtcáchkỳdiệu.Nhưngbạnđừngtưởngnhưthế!

Nhữngngườicóchỉsốthôngminhcảmxúccaođãphảihọccáchđốidiệnvớinhữngcảmxúckhóchịucủamình,phạmsailầm,luyệntậpvàtrởnênthuầnthụchơnsaunhiềunăm.Nếubạnlàmộttrongsốđó,chúngtôikhuyếnkhíchbạnhãynghĩvềviệcbạncóthểtậptrungnỗlựccủamìnhvàođâutrongmộttìnhhuốngđặcbiệtquantrọngnàođốivớibạnhiệnnay.Aicũngcónhữngviệcmàmìnhchưabiết.Cònnếubạnlàmộttrongsốcònlại–chưabiếtnhiềuvềtrítuệ

cảmxúcnhưnglạicónhiềukinhnghiệmsống–bạnsẽthấyviệcđốidiệnvớinhữngcảmgiáckhóchịubằngcáchsửdụngnhữngkỹthuậtmàchúngtôigiớithiệudướiđâysẽmanglạichobạnnhiềulợiích.

LÀMCHỦKHUYNHHƯỚNGCỦABẠNGầnđâychúngtôicóbuổitọađàmvềnhữngtrảinghiệmsốngtươngứngvớitừngloạikỹ

năngtrítuệcảmxúc.Chúngtôihỏinhữngngườithamdựlàkỹnăngnàohữuhiệunhấttrongviệclàmchủhànhvicủahọ.Bangườitrongnhómngợikhencảmgiácthoảimáikhicóthểbàytỏvớingườikhácvềnhữngđiềuhọkhôngthíchlàm.Cụthểlàhọcóthểthẳngthắnđưaraýkiếntrongcôngtykhihọcảmthấykhôngthíchthamgiavàomộtdựánnàođóvìthấymìnhchưađủkhảnăng.Vớihọ,làmchủbảnthânchínhlàvượtquasựkhóchịukhiphảithừanhận“khuyếtđiểm”củamình.Điềuđócónghĩalàbạntựtinbàytỏquanđiểmthayvìimlặngvàchấpnhậnlàmnhữnggìđượcyêucầu.Cảbangườiđànôngnàyđềuởđộtuổitrêndưới50vàđãphảithựctậpkỹnăngnàytrongphầnlớncôngviệccủamình.Trướckhihọhànhđộng,họphảihiểurõvềkhuynhhướngcủamìnhvàsauđólàvượtquanỗisợbịhiểulầmlàkhôngcótinhthầnhợptác.

Làmchủbảnthânkhôngđơngiảnlàcưỡnglạicảmgiácmuốnbùngnổhoặcnhữnghànhvicóvấnđề.Cólẽthửtháchlớnnhấtmàconngườiphảiđốimặtlàlàmchủkhuynhhướngcủamìnhtrongmộtthờigiandàivàápdụngnhữngkỹnăngmìnhcóvàonhữngtìnhhuốngkhácnhau.Nhữngcơhộidễthấyvàthoángquacủaviệclàmchủbảnthân(vídụ,“Tôiđếnphátđiênlênvớiconchóđángnguyềnrủanày!”)làdễdàngnhậndiệnvàkiểmsoátnhất.Kếtquảthậtsựđếntừviệcgạtsangmộtbênnhữngnhucầutứcthờicủabạnđểtheođuổinhữngmụctiêulớnhơn,quantrọnghơn.(6)Thườngphảimấtmộtthờigianđểnhậnthứcđượcnhữngmụctiêunhưthế,cónghĩalàquyếttâmrènluyệnkỹnănglàmchủbảnthâncủabạnsẽbịthửtháchhếtlầnnàyđến lầnkhác.Nhữngngười làmchủbảnthântốtchính lànhữngngườicókhảnăngnhìnthấusựviệcmàkhôngpháhủynó.Thànhcôngchỉđếnvớinhữngaicóthểkìmnénnhucầuvàkhôngngừngkiểmsoátkhuynhhướngcủamình.

Nếubạnchỉmớibắtđầunhậnrađượcnhữngkhuônmẫucảmxúcvànhữngcảmgiáckhóchịucủamình,hãyviếtramộtsốđiềumàbạnnhìnthấy, làm,suynghĩvàcảmnhậntrongnhững tìnhhuốngkhông thoảimáihoặcquá sức chịuđựng củabạn.Điềunày sẽ giúpbạnkhámpháranhữnghànhvinàokhiếnbạntrởthànhnạnnhâncủacảmxúc.Hãytròchuyệnvớibạnbè,đồngnghiệpđểhiểurõmìnhhơn.Họcóthểgiúpbạnnhậnrakhuônmẫucủamìnhvàtạođượcmốiliênhệgiữasựviệcxảyravàcáchphảnứngcủabạn.Cóthểbạnchỉcònthiếu

nhữngkếtnốiấymàthôi.

Đốidiệnvớinhữngcảmgiáckhóchịutrongviệclàmchủbảnthâncũngbaogồmcảviệclênkếhoạchtrướcchonhữngcảmgiáckhóchịuđó.NếubạndựđoánrằngsẽcómộtcuộcnóichuyệncăngthẳnggiữabạnvớivịChủtịchHộiPhụhuynhHọcsinhnơiconbạnđangtheohọc,hãydànhravàiphútđểlênkếhoạchvềcáchbạnxửlýcảmgiácchánnảncủamình.Hãyquyếtđịnhxemđiềugìnênnóivàkhôngnênnói.Nếumỗikhibạnbướcvàomộtcửahàngđiệntửvàcảmthấythíchthúvớinhữngmónhàngmớinhưngrồilạiravềtaykhôngvìbạnkhôngthậtsựcần,hoặckhôngđủtiềnmua,hãylênkếhoạchđốiphóvớicảmgiácthấtvọngấy.Khuynhhướngkhiđốimặtvớinhữngcảmxúcmạnhmẽlàmộtphầnquantrọngtrongconngườibạn.Giốngnhưviệcluyệntậptrướcchonhữngcuộcchạyđuađườngdài,nósẽmanglạichobạnkếtquảtốtnhất,thếthìviệcchuẩnbịtrướcchonhữngtìnhhuốngkhókhănsẽtăngcườngkhảnănglàmchủbảnthâncủabạnvàolúcchuyệnđóxảyra.

Khibạnkhôngthểlênkếhoạchtrướcvìmộtcảmgiáckhóchịunàođókhiếnbạnbấtngờ,hãyngừnglạimộtchúttrướckhiquyếtđịnhphảnứng.Bạncóthểcầnvàigiây,mộtngàyhoặcnhiềutuần.Nếubạnchỉcầnvàigiây,hãyhítvàomộthơithậtsâu.Khicảmxúctrỗidậy,cáchtốtnhấtlàlàmmọithứchậmlạivàsuynghĩmộtchúttrướckhitiếptục.Nếuđứacontraituổichoaichoaicủabạnnóimộtcâugìđókhiếnbạnsắplêncơngiận,tốtnhấtlàbạnhãyhítmộthơithậtsâurồinóirằngbạnkhôngthểnóigìvàolúcnày,rồirờikhỏiphòngtìmmộtkhoảngkhônggianđểsuynghĩvàbìnhtâmlại.Nếucần,bạncóthểrakhỏinhàmộtlúcrồiquaylạinóichuyệnvớinósau.

Làmchủkhuynhhướngđòihỏibạnphảinhậnthứcvềtìnhhuốnglàmnảysinhcảmxúcấytrước,rồisauđómớiphảnứnglại.Giảsửbạnbịcắtngangđầuxekhiđangchạytớimộtngãtư,rấtcóthểlúcấytrongbạntràodângcảmgiácmãnhliệtmuốnchạysátđuôixephíatrướcđểbiểulộsựbấtbìnhvớicáchláingangngượccủatêntàixếkiavàđể“cảmơn”họđãđặtbạnvàotìnhthếnguyhiểm.Nhưngnếubạndừnglạisuynghĩmộtchút,bạnsẽnhậnrarằnghànhđộngchạysátđuôixesẽđặtbạnvàotìnhthếcònnguyhiểmhơnnhiều.Nếutàixếđóthắnggấpthìbạnkhôngđủthờigianđểđạpthắngtheo.Vàcókhảnănglàsẽxảyrabạolực.Cảmxúccủabạnlàsựtứcgiậnvànỗithấtvọng,nhưngbạncóthểnhậnrađượcsựhiệndiệncủachúng.Bạncóthểsuyngẫmvàýthứcrằngviệctiếptụctròtrảđũachỉkhiếnchocảmxúcđókéodàihơnthôi.Bạncóthểchọncáchláixeđitiếpmàkhôngthèmnhìnmặttêntàixếkia.Vàiphútsau,bạnsẽbìnhtĩnhtrởlại.Nhucầutứcthờicủabạnlàănmiếngtrảmiếng,nhưngbạnđãkiểmsoáttốtsựthôithúcphảntácdụngđóvàtiếptụcmộtngàycủamình.Đóchínhlànănglựccánhântronghànhđộng.

Tựnóichuyệnvớimìnhcóvẻ làmột lờikhuyênhơikỳ lạmộtchút,nhưngnhữnglờiđộcthoạinộitâmthậtralàmộtphươngphápcônghiệutrongviệckiểmsoátnhữnghànhđộngtiếptheo,thậmchícảnhữngcảmxúctiếptheocủabạn.(7)Chúngtôikhôngcóýbảobạnnóitothànhtiếng,chỉcầnnóithầmtrongđầuthôi.Tấtcảchúngtađềulàmviệcnày,dùcónhậnthứchaykhôngthìnhữnggìchúngtanóivớichínhmìnhcũngcótácđộngrấtlớnđếnhànhvicủachúngta.Nếubạncóýđịnhgọiđiệnchomộtcôgáivàmờicôtađichơi,rấtcóthểbạnsẽkhôngbaogiờlàmviệcnàynếutrongđầubạnvanglênnhữngcâunóinhư“Côấysẽtừchối.Tạisaocôấylạimuốnđichơivớimìnhcơchứ?”Độcthoạinộitâmsẽthayđổikịchbảntrongđầubạnthànhmộtthứkháccóđộnglựchơn,chẳnghạnnhư“Cómấtgìđâu?Nếukhônggọichocôấythìlàmcáchnàomàmìnhbiếtđượcmọithứsẽrasao.Aimàbiếtđược?Cóthểcôấysẽgậtđầuđồngý.”Điềukỳdiệuvềđộcthoạinộitâm,vàmặcdùnghecóvẻtrẻcon,nằmởchỗđâychínhlàmộttrongnhữngyếutốquyếtđịnhcótácđộnglớnnhấttrongnhữngviệcchúngtalàm.RayCharlestựbảomìnhrằnganhphảitiếptụcsốngbởiđólàđiềumẹanhmuốn.Đólàmộtthôngđiệpmạnhmẽhơnsovớicâu“Quantâmlàmgì,cảgiađìnhmìnhchếthếtrồi.Aithèmbậntâmđếnnhữnggìxảyravớimình.”

Nóichuyệnvớingườikháccũnglàmộtcáchhiệuquảđểhiểuvàlàmchủkhuynhhướngbảnthân.Hãyxin lờikhuyêntừnhữngngườicó thểnhậnbiếthànhvicủabạnmộtcáchkháchquan.Nếuởtrongmộttìnhhuốngcựckỳkhókhănhayphứctạp,bạncóthểcầnđếnýkiếncủangườithứbahoặcthứtư.Khônggìtồitệhơnchuyệnmắckẹtvớimộtýkiếnduynhấtvàcũngphiếndiệnkhôngthuagìcủabạn.Vấnđềlàởchỗ,bạnkhôngnhấtthiếtphảihỏingườikhácvềnhữngviệcbạnnênlàm,màhỏixemhọnhìnnhậnvềtìnhhuốngnàynhưthếnào.Họcóthấylàbạnđangbịcảmxúcdẫndắtkhông?Bạncóhànhxửkhácvớinhữnggìmàbạnmongđợikhông?Ngườikháccóthểchobạntấtcảnhữngthôngtinbạncầnđểkiểmsoáttốtkhuynhhướng của bạn và chọn đúng phương hướngmà bạnmuốn đi. Trong trường hợp của RayCharles,mộtýkiếnbấtngờcủangườikhácđãthayđổicảcuộcđờianh.

NĂNGLỰCXÃHỘI

BIẾTCÁCHLẮNGNGHEĐỂNGƯỜIKHÁCNÓI,VÀBIẾTCÁCHNÓIĐỂNGƯỜIKHÁCLẮNGNGHE

♦Khigiaotiếpvớingườikhác,nênnhớrằngkhôngphảibạnđanggiaothiệpvớisinh

vậtcủalýtrí,màlàsinhvậtcócảmxúc.DALECARNEGIE

RebeccalàmviệcchomộtchuỗicửahàngbánlẻlớnởvùngTrungTâynướcMỹ.Côrấtyêuthíchcôngviệcnhưngsếpcủacôthườngkhiếncôbựcmìnhvàlàmchocôngviệctrởnênquásứcchịuđựng.Cuốicùng,côtìmđếngặpvịphógiámđốcnhânsựvàtrìnhbàyhoàncảnhcủamình.Cônóirõhaithóiquenkhóchịunhấtcủasếpmìnhlà:ôngthườngngắtlờicôvàluôntỏrabậnrộnđếnnỗikhôngcóthờigianđểgặpcô.SếpcủaRebeccahoàntoànkhôngýthứcđượccáchcưxửnàycủamìnhđếnnỗiôngkhônghềbiếtcôvàmộtsốnhânviênkhácđangmanhnhabỏviệc.Nghevậy,vịphógiámđốcnhânsựquyếtđịnhphảilàmmộtđiềugìđó.Rebeccalàmộtnhânviêngiỏivàcôngtykhôngmuốnmấtcô.

TìnhhuốngcủaRebeccadễgiảiquyếthơnbạntưởngnhiều.VịphógiámđốcnhânsựđãhuấnluyệnchonhiềuvịlãnhđạovàbàquyếtđịnhgặpsếpcủaRebeccađểphảnhồivềnhữngkỹnăngtrítuệcảmxúccủaông.Đầutiên,bàtiếnhànhmộtcuộckhảosát360độđểlấyýkiếntừtoànbộnhânviêndướiông.Mỗinhânviênsẽcócơhộitrảlời(khôngtiếtlộdanhtính)mộtsốcâuhỏitrênmạngxoayquanhcáckỹnăngcủasếpmìnhtrongcáchôngcưxửvớingườikhácvàlàmchủbảnthân.Khivịsếpnàyxemkếtquảđánhgiátrítuệcảmxúccủamìnhtrongbuổihuấnluyện,ôngrấtsửngsốt.Ôngkhônghềcóýniệmgìvềviệcnhữngkỹnăngxãhộicủamìnhlạigâykhókhănchonhânviêncấpdướiđếnvậy.Cũnggiốngnhưnhữngngườicóchỉsốnăng lựcxãhộiđặcbiệt thấp,ôngđãkhôngnhận thứcđượccáchmọingườiphảnứngvớimình.Ôngvàvịphógiámđốcnhânsựcùnglênmộtbảnkếhoạch,trongđóôngchỉcầnthựchiệnhaiviệcđơngiảnđểcảithiệnkỹnăngnày:ôngsẽdừnglạiđểlắngnghekhinhânviênnóichuyệnvớimìnhvàôngsẽsắpxếpthờigianđểgặpgỡđịnhkỳvớinhânviênmàkhôngcắtnganglờihọ.Mặcdùlúcđầuônglàmhơimáymócmộtchút,nhưngchúngkhôngquákhóđểthựchiện.

VớiRebeccathìhaiviệclàmđơngiảnấycũngđủtạonênsựkhácbiệtlớn.Sếpcôkhôngtrởthànhmộtvịlãnhđạohoànhảonhưngcôđánhgiácaonỗlựccủaôngvàcảmthấythoảimáihơntrongquátrìnhlàmviệc.Ôngdànhthờigiangặpgỡcôthườngxuyênhơnvàcôcóthểthấylàrõràngôngchịukhónghecônói.Côcảmthấynhẹngườikhiôngthuầnthụchaihànhvimớinày.Chỉhơnmộtthángsau,tìnhhìnhđãkháchẳn,vàRebeccaquyếtđịnhởlạivớicôngty.

BIẾTCÁCHLẮNGNGHEĐỂNGƯỜIKHÁCNÓILắngnghelàviệcquantrọngnhấtbạncóthểlàmđểbồiđắpkỹnăngnhậnthứcxãhội.Đólà

mộtviệclàmkhókhănđòihỏisựkếthợpđặctrưnggiữakỹnănglàmchủbảnthânvàkhảnăngthựchiệnnhiều việc cùng lúc.Để lắngnghe tốt, chúng ta phải ngừng làmnhiều việcmìnhmuốn.Chúngtaphảingừngnói,chấmdứtnhữngcuộcđộcthoạinộitâmkhôngngừngchạytrongtâmtrí,thôikhôngđoántrướcnhữngđiềungườikhácmuốnnóitrongquátrìnhgiaotiếpvàcũngthôikhôngnghĩtrướcvềnhữnggìmìnhsẽnóitiếptheo.Nếuởnhà,bạnchỉcầnlàmnhữngviệcvôcùngđơngiảnnhưtắtchươngtrìnhtiviđangxemhoặcgấpquyểnsáchbạnđangđọcdởvàquaysangnhìnthànhviêntronggiađìnhmàbạnđangtròchuyện.Ởnơilàmviệc,bạncóthểđóngcửaphònglàmviệclại,tắtđiệnthoạidiđộng,đặtxấptàiliệuđangđọcxuốngvànhìnthẳngvàongườimìnhđangtiếpchuyện.Sựimlặngvàánhmắtchămchúlàtấtcảnhữnggìbạncầnđểkhuyếnkhíchngườiđốidiệnbàytỏ.Khibạngỡbỏtấtcảnhữngràocảntrongcuộcnóichuyện,ngườiđốidiệnsẽcảmthấymìnhđượctôntrọngvàlắngnghe.

Conngườitiếpnhậnthôngtintừthếgiớixungquanhquanămgiácquan:nếm,sờ,ngửi,nhìnvànghe.Đasốchúngtathunhậnphầnlớnthôngtintươngtácvớingườikhácquahaigiácquanchínhlànghevànhìn.Haikênhnàycungcấpchochúngtahainguồnthôngtinđểđánhgiávềnhữnggìđangthậtsựdiễnra.Giácquanthứsáulànhậnthứccủabạnvềcảmxúc,vàđólàyếutốquantrọngnhấtđểthuthậpthôngtintrongquátrìnhgiaotiếpcủabạnvớingườikhác.Hãynhớlại lầngầnnhấtbạnnóichuyệnvớimộtngườinàođóvànhữnglời lẽnóirahoàntoàncólý,nhưngvẫncómộtcáigìđókhótảtrongcuộctròchuyệnkhiếnmọiviệctrởnênkhôngthoảimái.Cóthểbạncảmnhậnđượcngườikiachỉđốiđápchocóchứkhôngthậtsựvuivẻkhiđứngđónóichuyệnvớibạn.Cóthểbạncảmthấyxacáchhoặcbịphớtlờ;cảmgiácnàyrấtquantrọngđốivớiquansátcủabạntrongtìnhhuốngđó.Chúnglànhữngmẩuthôngtinbạndùngđểđiềuchỉnhphảnứngcủamìnhvàquyếtđịnhxemhànhđộngnhưthếnàolàtốtnhất.

Cómộtcáchđểbạnhọccáchlắngnghesaochongườikhácmởlònglàtrởthànhmộtnhànhânloạihọc.Nhànhânloạihọctrựctiếpquansátngườikháctrongtrạngtháitựnhiêncủahọmàkhôngđểchosuynghĩvàcảmxúccủamìnhcandựvàoquátrìnhđó.Đâychínhlànhậnthứcxãhộidướidạngthuầntúynhất.Bạncóthểnhậpvaimộtnhànhânloạihọcvàobấtcứlúc

nào,bằngcáchkhôngngừnggiámsáttâmtrímình.Phươngphápgiámsátlàcáchđơngiảnđểtránhchotâmtríbịphântâmbởinhữngsuynghĩvàcảmxúccủamình.Nógiúpbạntậptrungvàonhữnggìđangdiễnraxungquanhvàngườiđốidiệnsẽcóphảnứngtíchcựctrướcsựchútâmcủabạn.Bạncũngsẽhiểurõhơnnhữnggìngườikhácđangnóivàlàm,cũngnhưtạisaohọlạihànhđộngnhưthế.Bạncũngsẽngạcnhiêntrướcnhữnggìbạnhiểuthêmvềngườikhác,khibạnhướngtoànbộsuynghĩcủamìnhvàongườiđốidiệnchứkhôngphảivàobảnthânmình.

Bạncầnluyệntậpđểnhậnbiếtnhữnggìngườikháccảmnhậnvàhiểunhữngcảmxúcấyảnhhưởngđếnhànhvicủahọrasao.Đâychínhlàtháchthứclớnnhấttrongquátrìnhpháttriểnkỹnăngnhậnthứcxãhộitrongphầnnănglựcxãhội.Nhữngtaychơibàixìphéchuyênnghiệpthường dành rất nhiều thời gian để học cách đọc được những biểu hiện tinh tế nhất trêngươngmặtđốithủ.Bạnkhôngcầnphảiđếnmứcđó,bởinhữngtácđộngcủacảmxúclênhànhviconngườithườngdễnhậnbiết.Đểpháttriểnkỹnăngnhậnthứcxãhội,tấtcảnhữnggìbạncầnlàmlàchúýđếnngônngữcơthểcủangườiđốidiện,giọngnóivàâmlượng,cũngnhưtốcđộcửchỉcủahọ.Nhữngđiềunàysẽmanglạithôngtinbạncầnđểbiếtđượcngườiđốidiệnđangcảmthấynhưthếnào.Đừngquênđặtcâuhỏikhibạnkhôngchắcchắnvềnhữnggìđangdiễnravớihọ.Đólàcáchdễnhấtđểgiatăngđộchínhxáctrongnhậnthứccủabạn,vànólàmchongườikhácvuilòngkhibiếtbạnquantâmđếnhọ.Mộtcâuhỏiđơngiảnđểlàmrõvấnđềnhư:“Vậylàanhcảmthấythấtvọngđúngkhông?”làcôngcụdiệukỳvànósẽgiúpbạntránhđượcviệcsuydiễnsailệchvềtrảinghiệmcủangườikhác.

BIẾTCÁCHNÓIĐỂNGƯỜIKHÁCLẮNGNGHEMốiliênkếtcủabạnvớimộtaiđócànglỏnglẻobaonhiêuthìviệchọhiểuđúngđượcýcủa

bạncàngkhókhănbấynhiêu.Nếubạnmuốnngườikháclắngnghemình,bạnphảithựctậpkỹnănglàmchủcácmốiquanhệvàtìmkiếmlợiíchtrongtừngmốiquanhệ,đặcbiệtlànhữngmốiquanhệmangtínhthửthách.Sựkhácnhaugiữasựtươngtácvớimộtmốiquanhệchínhlàsốlầngiaotiếp,bởimốiquanhệlàkếtquảcủachấtlượng,chiềusâuvàkhoảngthờigianbạnđầutưvàoquátrìnhtươngtácvớingườikhác.Khibạngặpaiđólầnđầu,thờigianbạnvàngườiấytiếpxúcvớinhauthườngngắnvàchấtlượngcũngnhưchiềusâusẽkháhờihợt.Khibạn tiếpxúcnhiềuvớingườiấy,mốiquanhệbắtđầuđượchình thành.Nhưngviệcnóchỉdừnglạiởmốiquanhệxãgiao,hoặcmốiquanhệthântình,hoặcởgiữahaimứcđộđóđềuphụthuộcvàokhảnănglàmchủquátrìnhtươngtáccủabạn.Bâygiờchúngtasẽtậptrungvàophíabạntrongmốitươngquannày.

Đầutiên,hãykhámphácảmxúcđóngvaitrògìtrongcáctươngtáccủabạnvớingườikhác.Cảmxúcnắmgiữmộtphầnquantrọngtrongmọicuộcthảoluận,dùnóchỉthoángqua.Dùbạnđangởtrongtâmtrạngbuồnhayvui,hàohứnghaychánchường,hãynghĩvềviệcnhữngcảmxúcnàytácđộngđếnbạnvàđốitượnggiaotiếprasao.Nếubạnbiếtđượckhinàocảmxúctrởnênlấnát,bạnsẽđỡcảmthấybốirốihơntronglúctươngtác.Nếungườibạnđangnóichuyệnbiếtcáchtháogỡnhữngcảmgiáckhóchịu,bạncóthểtròchuyệnvớihọvềvấnđềnàynhằmtránhkhỏinhữngrắcrốivềsau.

Luôncónhữnglúcviệcnóiracảmxúcsẽlàmộtsailầm(khôngđúnglúchoặckhôngphảilàvấnđềmàngườikhácquantâm),nhưngthườngthìbạncóthểnhậnranhữngtìnhhuốngnàybằng cách sửdụngkỹnăngnhận thức xãhội.Nếubạn có thểdừng lạimột chút vànói về“nhữnggìđangthậtsựdiễnra”,nósẽgiúpbạnxoadịunhữngcảmxúcđó.Khôngnhấtthiếtbạnphảitrởthành“chuyêngiatâmlý”vớingườikhác;bạnchỉcầnnóivềnhữngđiềubạnthấyvàhỏixemliệucòncáchnàokhácđểđôibêncóthểgiảiquyếtvấnđềhaykhông.Hãycẩnthậnđừngđẩyhoặcnétránhtráchnhiệmcủamìnhtrongviệcđó.Mụctiêulàtìmrasựcânbằnggiữanhữnggìbạnnghengườikhácnói,cáchhọnóivànhữngcảmxúcxuấtpháttừhaiphía.

Đểtìmhiểucảmxúcliênquannhưthếnàotrongcácmốitươngtác,hãychúýđếnnótrongnhữngsựkiệnnhỏnhất.Nhữngcuộctròchuyệnvềkếhoạchcuốituần,bànluậnvềhọpmặtgiađình,tranhluậnvềnhữngsựkiệnmớixảyravànhữngcuộcthươnglượngđôikhibịđứtquãnggiữachừngmàkhôngcólýdorõràng.Mọithứthườngrốitungkhinhữngcảmxúccánhân(“Chúngtôiđếnnghỉlễvớigiađìnhanhnămngoái!”)cảntrởhướnggiảiquyết.Haibênsẽkhôngainhườngaichođếnkhinhữngcảmxúcliênquanđượcgiảitỏa.Khingườiđốidiệnđangcónhiềucảmxúc,hãyquantâmđếnnhữnggìhọcảmnhậnmàkhôngtỏtháiđộđedọa.Khiđềcậpđếncảmgiáccủađốitượng,bạnphảicốgắngtỏraủnghộ,dùbạncóđồngthuậnvớiviệclàmcủahọhaykhông.Việcnóivềcảmxúccủangườikhácquásỗsàngsẽdễkhiếnchohọcótháiđộphòngthủ.Ngượclại,khibạnlàngườitrànngậpcảmxúc,hãynỗlựcnhậnmộtnửatráchnhiệmtrongvấnđềnàyvềmình.Nếubạncầnnhiềuthờigianhơnđểhiểucảmxúccủamìnhhoặcthậmchíđểbìnhtĩnhlại,hãyđưaralờiyêucầumộtcáchlịchsựvàquảquyết.Mọiviệcsẽsuônsẻhơnkhibạncóthểgiãibàychínhxácnhữnggìmìnhđangcảmnhận.

Cảmxúckhôngcóchuyệnlưngchừng.Mộtkhixảyra,nósẽgâyratácđộnghoặctíchcựchoặc tiêu cựcđến sự tương tácgiữađôibên.Vìvậy, luôn thểhiện rằngbạnquan tâmđếnngườikháclàrấtquantrọng.Nếubạnquantâmchânthànhđếnmộtngườinàođó,đừngchegiấunó,ngaycảkhibạnchỉthíchmộtvàiđiểmởhọ.Ngườitathườngthíchnhữngngườiyêumếnmình;vàaicũngmuốnđónnhậnthôngtinphảnhồitíchcực.Họsẽluônnhớnhữnglời

khenngợixácđángvàchânthành.Bấtcứkhinàobạnthểhiệnsựquantâmcủamình,bạngiúpngườiđóhiểurõhơnđiềugìthậtsựquantrọngđốivớibạn.Khoảngthờigianbạndùngđểgiúpđỡ,ủnghộ,khuyếnkhíchhoặcquantâmsẽkhôngbaogiờlàvôích.Nóvôcùnghữuhiệutrongviệcxâydựngcácmốiquanhệ.

PHẦNBỐN

ỨNGDỤNGTRÍTUỆCẢMXÚC

CHƯƠNG6ỨNGDỤNGTRÍTUỆCẢMXÚCTRONGCÔNGVIỆC

NÂNGVỊTRÍCỦABẠNLÊNMỘTTẦMCAOMỚI

SỬDỤNGTRÍTUỆCẢMXÚCĐỂTHĂNGTIẾNTRONGSỰNGHIỆP

♦Đừngbậntâmđếnviệclàmtốthơnđồngnghiệphayngườitiềnnhiệmcủabạn.Hãynỗlựclàmtốthơnchínhbảnthânmình.WILLIAMFAULKNER

Cảmxúckhôngởnhàkhibạnđếnsởlàm.Chúngtheobạnsuốtcảngàynhưmộtđámngườiphiền toái.Bạncàngý thứcvềcảmxúcsớmvàhiểurõvềchúngbaonhiêu,bạncàngsớmgiànhlạiquyềnkiểmsoáttrongcôngviệccủamìnhbấynhiêu.Hiểuvà làmchủcảmxúc làcáchduynhấtđểbạntậndụngtốtmỗingàytrôiquavàđếnđượcnơibạnmuốnđếntrongsựnghiệpcủamình.Mặcdùđặcthùcôngviệccủachúngtôilàluônphảiđốimặtvớinhữngthửtháchtrongcảmxúcmỗingày,nhưngvàomộtbuổitốinọ,chúngtôigặpphảimộtsựviệcđặcbiệtấntượng.Sựviệcnàykhắchọalạinhữngcảmxúcmàchúngtôiđãhiểuvàkiểmsoátđượcvìlợiíchcủachínhmìnhcũngnhưvìlợiíchcủangườikhác,vậymànóvẫnkhiếnchúngtôibấtngờ.

Tốihômấy,chúngtôiđếntòathápphíaBắccủamộtkháchsạncaotầngởkhuthươngmạiSanDiegođểtổchứcmộtkhóahọccócấpchứngchỉvềtrítuệcảmxúc.Rấtnhiềuchuyêngiađàotạothamdựkhóahọcnày,vớihyvọngápdụngnhữngkiếnthứchọcđượcvàochươngtrìnhcủariênghọ.Baogiờchúngtôicũngchịumộtáplựckhôngnhỏkhinóichuyệnvớinhómhọcviênnày.HọđếntừkhắpnơitrênnướcMỹ,cảnhữngvùngkháctrênthếgiớivàhọtrông

đợirấtnhiềutừkhóahọc.Phònghọcnằmởtầnggiữakháchsạn,mộtkhoảngcáchvừađủxavớitiếngồncủaxecộvàdòngngườixônxaođilạitừnhữngđườngphốphíadưới.Côngtáctổchứcđượcchuẩnbịrấttốtnênbuổihọcbắtđầusuônsẻynhưchúngtôimuốn.Khôngmộtaitrongchúngtôibiếtrằngcómộtvịkháchkhôngmờivừalẻnvàokháchsạnthôngquacánhcửadịchvụ.

Lúcấy,Travisđangđứngtrênbụcgiảng,anhđanggiảithíchvềnhữngnéttinhtúycủanănglựcxãhộithìmộtngườilạmặtbướcvào.Đólàmộtngườiđànôngcaohơnmộtméttám,máitócđenrốibù,haivaithõngxuống,mặcbộquầnáocựckỳbẩnthỉu.Mộtbầukhôngkhíimlặngđángsợkhingườiđànôngnàylenlỏigiữamấydãybànghế.Bộquầnáodơbẩncủaanhtaquệtcảvàongườimộtsốhọcviêntronglúcanhtatiếnvềphíahàngghếđầu.NgườilạmặtdừnglạingaytrướcmặtTravisvàngồixuống.Mặcdùanhtakhôngcònđứngnữa,nhưngsựcómặtcủaanhtacũngđủlàmchokhôngkhítrongphòngtrởnênngộtngạtkhóchịu.

Vớiphongcáchcủamộtdiễngiảlãoluyện,Traviskhôngđểchokhánthínhgiảnhậnrabảnthânanhngạcnhiênđếnmứcnào.Nhữngtìnhhuốngkhôngmongđợivốnthườngxảyrakhibạnđứngtrướcđámđông,thếnênviệcđểchocửtọabiếtbạnđangmấtkiểmsoátchẳngkhácgìtựkếtántửhìnhchomình.Saumộtlúc,ngườikháchlạnghiêngngườivềphíaTravisvàhỏigiọngnhẹnhàng:“Tôicóthểxinmột lynướcđượckhông?”Travisnhìnngườiđànông,rồinhìnbìnhnướclạnhđặttrướcmặtcùng6cáilyúpxungquanh.Làmsaonóikhôngchođược,anhthầmnghĩ.Anhnởmộtnụcườiýnhịvàrótnướcđưachovịkhách.Saukhiuốngnướcxong,ngườiđànôngtựalưngvàoghế,bắtchéohaichânvàyênvịchomộtbuổitốiđángsuyngẫmvềtrítuệcảmxúc.

Travistiếptụcbàitrìnhbàycủamình,mắtvẫncảnhgiácnhìnvịkháchlạbẩnthỉulôithôiđangngồiởhàngghếtrêncùng.Trongkhiấy, Jeanđangđợiđến lượtmìnhdiễnthuyết,côđứngởgócphòngsátcửaravào.Trongđầucôtrànngậpkhôngbiếtbaonhiêulàýnghĩ:Đâyrànhrànhlàmộtkẻvôgiacư.Nhưngtạisaohắnlạicảganđếnthế?Hắnchủtâmngồivàohàngghếđầutiên.Liệuhắncóđịnhquấyrốicáchọcviênkháckhông?Nhưngbằngcáchnàohắnvàođượctậnđây?CônhìnTravisvẫntiếptụcnóivớivẻlịchlãm;mặcdùkhôngmộtaitrongphòng–kểcảcô–cóthểtậptrungnghemộttừnàocủaanh.Côchợtnhậnrarằngmìnhchínhlàngườiphảihànhđộng.CôxemtháiđộbìnhtĩnhcủaTravisnhưlàmộtlờibỏnhỏ,“NàyJean,tôisẽcầmchânhọởđây,còncôhãychạyđitìmnhânviênkháchsạnngay.”Jeanvọtrangoàicửa.

Côchạydọctheohànhlangmàcócảmgiácnhưdàivôtậnbởikhôngdễgìđinhanhđượctrong chiếc váyđenmới cùngđôi giày cao gót.Nhữngýnghĩ chen chúc trongđầu cô: Sao

nhữngphònghọpkháclạichẳngcóaithếnhỉ?KhôngbiếtTravisvàcácthínhgiảtrongkiathếnàorồi?Nhânviênkháchsạnđâurồi?Aaaaaaa!Rốtcuộccôcũnggặpmộtnhânviênkháchsạnởquầydịchvụvànhanhchóngthôngbáotìnhhình.Ngườinữnhânviênsauquầylậptứccầmốngnghelênvàgọichobảovệ.Giọngnóiởđầudâybênkiakhẳngđịnhhọsẽchongườiđếnphònghọcngay.

Cảmthấyyêntâmphầnnào,Jeanchạynhanhvềphònghọc.Khibướcvào,côthấyTravisvẫnđứngnguyênởchỗbannãy,diễnthuyếttrướcmộtđámđôngimthinthít.Côcóthểcảmnhậnđượcđâylàmộttrảinghiệmlạlùngđốivớitoànbộngườinghe.Jeanhécánhcửanhìnrangoàihànhlang,vẫnchưathấybóngmộtnhânviênbảovệnàoxuấthiện.Côbồnchồnđứngngóngởlốiđi,mộtvàiphúttrôiqua.Cuốicùng,côcảmthấynhưthếlàquáđủ.Timvẫncònđậpthìnhthịch,JeangiơtaylênvàhétátđigiọngTravisđangvangvọngtừcácloaphóngthanh.“Tạisaochúngtakhôngnghỉgiảilaomộtchútnhỉ?”Mọingườiđồngloạtđứngbậtdậykhỏichỗngồigiốngnhưđámhọcsinhnghethấytiếngchuôngbáohiệugiờrachơi.Khingườicuốicùngrakhỏiphòngcũnglàlúccácnhânviênbảovệtaymanggăngcaosuùavàocửahộitrường,đithẳngđếnchỗngườiđànôngvôgiacưkia,hắnvẫnngồiyênởhàngghếđầu.

Vịkháchkhôngmờinàylàvídụminhhọarõnétnhấtchoviệccảmxúccóthểlấnátconngườivàảnhhưởngđếncôngviệccủachúngtangaytạithờiđiểmđó.Phònghọcimắngcủachúngtôihômấytrànngậpnhữngcảmxúcmãnhliệt.Nhữngcảmxúcnàycócảntrởcôngviệcvàolúcấykhông?Dĩnhiênlàcó.MọingườikhómàlọttaiđượcnhữnggìTravistrìnhbàyvớisựhiệndiệncủavịkháchkhôngmờimàđếntrongphònghọc.Nhưngchắcchắnmộtđiều,họsẽnhớmãivịkháchkiavàcảmxúccủahọvàolúcấy.Gãđóthậmchícònđượckểlạitrongquyểnsáchnàykiamà.Đólàsứcmạnhcủacảmxúctrongcôngviệc.

NHỮNGTHỜIKHẮCQUYẾTĐỊNHChúngtôinỗlựchếtsứcđểhiểuđượctrítuệcảmxúcvàlàmchonótrởnêndễtiếpnhậncho

tấtcảmọingườitrênthếgiới.Chúngtôilàmviệcchặtchẽvớinhauvàthườngnhậnthấybảnthânmỗingườiđềucónhữngcảmxúcvàgócnhìnriêngbiệttrongcùngmộttìnhhuống.KhiJeanđứngởgócphòng,suynghĩcủacôbuộccôtrởnêncảnhgiácngaytứcthì.Trongkhiđó,kinhnghiệmlàmviệcvớinhữngngườimắcbệnhtâmthầncủaTravislạichoanhmộtcáinhìnkhác:anhchorằngngườiđànôngnàynhiềukhảnănglàmộtbệnhnhântâmthầnphânliệtdạng“bịđộng”.Nhữngngườitrongtìnhtrạngnày,nóichung,khôngcóýđịnhhoặckhảnănggâyhạichongườikhác.Traviscóđủlýdođểduytrìvẻđiềmtĩnhvàtránhviệcbịphântâm.Anhtiếptụcdiễnthuyếtvớihyvọngtìnhhuốngsẽsớmđượcgiảiquyết.

Tuynhiên,tìnhtrạngcăngthẳngtronghộitrườngtốihômấykéodàiquálâu.TrảinghiệmcảmxúccủaTravistrongsựviệcnàykhôngtươngđồngvớiđámđôngởdưới.Mộtphụnữ,cóchồnglàmviệcvớinhữngngườivôgiacư,đãlêntiếngkhenngợicáchTravisxửlývớingườiđànôngvôgiacư.Nhưngphầnlớnmọingườiđềucảmthấylolắng.Tấtcảkhánthínhgiảtrongphòngcảmthấykhôngthoảimáivớisựhiệndiệncủangườilạmặtvàmuốnbuổihọckếtthúcngaylậptức.SựviệctrênxảyrakhônglâusaubikịchxảyraởMỹvàongày11tháng9năm2001vàkhôngítngườicómặttrongphònglosợrằngvớivẻngoàinhưthế,rấtcóthểgãnọđanggiấumộttráibomhoặcvũkhínguyhiểmnàođó.

Tại sao lại cóquánhiềuchuyệnxảyra trongmộtkhoảng thờigianngắnnhưvậy?Nhiềungườisauđónóivớichúngtôirằngtìnhhuốngnàylàmdấylêntronglònghọnhữngcảmxúcrấtmạnh.Mộtsốngườinói,giâyphútmàngườiđànôngbướcvàohộitrường,họcóthểcảmthấykhôngkhícăngnhưdâyđàn.Travissửdụngkỹnănglàmchủbảnthânđểgiữvẻbìnhtĩnhtrướcmặtkhánthínhgiả,nhưngoáioămthay–chủđềanhđangnóiđếnlàvềnhậnthứcxãhội–vậymàanhlạikhôngtậptrungvàocảmxúccủangườikhácđủđểgiúphọthoảimáitrởlại.Nếuquansátgươngmặtcủangườinghekỹhơn,chắchẳnanhsẽnhậnrađượcnhữngdấuhiệuchobiếtanhnênngừngbàigiảngởđây.Anhđãrơivàocáibẫythôngthườngcủamộttìnhhuốngxãhộilàmkhơidậynhữngxúccảmmạnhmẽ:phảitậptrungvàocảmnhậncủangườikhácthayvìcủamìnhđểxửlýsựviệcmộtcáchthànhcông.Jeancũngrơivàocáibẫytươngtự.Cảmxúctronglòngkhiếncôchạydọchànhlangtìmnhânviênbảovệ,nhưngnếucânnhắchơn,lẽracônênquaylạiphònghọcvàchonghỉgiảilaotrước.Mãiđếnlúctrởvềcănphòngvàdừnglạisuyngẫm,cômớichợtnhậnramìnhcóthểgiảitỏakhôngkhícăngthẳngbằngcáchchonghỉgiảilao.Thậmchíđiềuthúvịlàkhôngmộtaitrongsốngườinghegiơtayxinnghỉ,mặcdùtấtcảđềuđãđượchọcvềcácphươngpháphuấnluyệnnhóm.Cảmxúcthúcđẩyhànhđộngcủamọingười,hoặckhiếnhọchẳngbiếtphảilàmgì.

Tất cảnhững cảmxúcmà chúng tôi trảinghiệm trongbuổi tốihômấyđều cómụcđíchriêng.Chúngthúcđẩychúngtôisuynghĩvàhànhđộng.Cànghiểurõhơnvềcảmxúccủamình,chúngtacàngdễvượtquavấnđềhơn.Sựcânbằnggiữasuynghĩvàcảmxúcquyếtđịnhmứcđộthànhcôngcủachúngta,trongmọitìnhhuốngkhókhăn.Khómàxácđịnhđượccáchlàmnàođúng,cáchlàmnàosaikhiđanggiảiquyếtthửtháchtrướcmắt.Thườnglàvậy.Chỉsaunày,khingồilạicùngnhauphântíchtìnhhuống,chúngtamớikhámpháramộtsốhànhđộngmanglạihiệuquảhơnnhữnghànhđộngkhác.VịgiáosưdanhtiếngJosephL.BadaraccoJr.củatrườngKinhdoanhHarvardmiêutảnhữngkhoảnhkhắcxácđịnhsựnghiệpcủachúngtathườnglànhữnglúcchúngtaphảiquyếtđịnhgiữahailựachọnđềuđúng.(1)Khikhôngcócâutrảlờinàođúnghoặcsai,thìcảmxúclàrấtquantrọng.Chúngthườnglàyếutốquyếtđịnh

trongviệcđẩychúngtađếnvớihướngđinày,chứkhôngphảihướngđikhác.Nếubạnsửdụngkỹnăngtrítuệcảmxúctrongcôngviệc,chúngsẽhướngbạnđếnnhữngquyếtđịnhquantrọnggiúpđịnhhìnhsựnghiệpcủabạn.

Tấtnhiên,đasốnhữngngàylàmviệccủabạnđâuphảiđốimặtvớinhữngkẻvôgiacưxuấthiệnđộtngộtnhưthế,nhưngcácloạicảmxúcthườngchiếmthếchủđộng,đadạng,vàsẵnsàngtrỗidậynhưnhữnggìchúngtôigặpphảitốihômấy.Bạncầnhiểurõrằngcảmxúccóthểxuấthiệnvàobấtcứlúcnào,nhưngđiềuđángmừnglàbạnluôncócơhộikiểmsoátchúngtheoýmuốn.Mangtrítuệcảmxúcvàocôngviệcnghĩalàtrởnênthànhthạohơntrongviệclưuýnhữngcảmxúcmàbạncóđượcởnhữngtìnhhuốngkhácnhau,kiểmsoáttốthơnnhữngcảmxúcđóvàchophépbản thânrèn luyệnnhữnghànhvimới.Thật ra,baogiờbạncũngmangcảmxúcvàocôngviệcmỗingày,chodùbạncóchúýđếnnóhaykhông.Cảmxúchiệndiệntrongmọicuộcnóichuyện,mỗicúđiệnthoạimàbạnthựchiện,vàcảtrongnhữngquyếtđịnhcủabạnnữa.

Cườngđộvàsựđadạngcủathếgiớicảmxúccóthểdiễnratrongmộtngàylàmộtthựctếđángkinhngạc.Chúng tôipháthiệnrarằng,conngười trảinghiệmtrungbình27cảmxúckhácnhautrongmỗigiờthứcgiấc.Vớigần17giờthứcgiấcmộtngày,bạncókhoảng459trảinghiệmcảmxúctừlúcbạnthứcdậychođếnlúcbạnchìmvàogiấcngủ.Điềunàycónghĩalàhơn3.000phảnứngthuộcvềcảmxúcdẫndắtbạnmỗituầnvàhơn150.000cảmxúcmỗinăm.Trongtấtcảnhữngcảmxúcmàbạntrảinghiệmtrongđời,cótớigần2triệutrảinghiệmxảyratronggiờlàmviệc.Vìvậy,chẳngcógìđángngạcnhiênkhinhữngngườilàmchủtốtcảmxúccủamìnhdễdànglàmviệcvớingườikháchơnvàdễđạtđượcnhữngthànhquảmàhọmuốnđạtđược.

GIAOTIẾPVÀMÂUTHUẪNNGẦMGiaotiếpvàmâuthuẫnsánhđôivớinhaubởichúnggầnnhưlàloạitrừlẫnnhau.Cócáinày

thìkhómàcócáikia.Nhưnglạmộtđiều,ngaycảviệcgiaotiếptốtcũngkhôngthểluônluônngănngừađượcnhữngmâuthuẫnnghiêmtrọngnảysinhtrongmôitrườnglàmviệc.Tạisao?Bởi vì bạnkhông thểhoàn toàn tránhđượcmâu thuẫn.Điểm cốt yếu là tìm cáchhóa giảinhữngvấnđềquantrọngtrướckhichúngbiếnthànhmâuthuẫn.Mâuthuẫnlàkếtquảcủaviệcnétránhcácvấnđềvàthấtbạitrongviệcgiảiquyếtnóvớitháiđộmangtínhxâydựng.Mâuthuẫngiữacáccánhân,cũnggiốngnhưmọivấnđềkhác,cầnđượcquantâmkhimọithứvừađủlớnđểnhậnra,nhưngvẫnđủnhỏđểgiảiquyết.

Mâuthuẫnngầmpháttriểntừnhữngdấuhiệuâmỉ,nhữnglờinhậnxétnửađùanửathậtvàtìnhtrạngcăngthẳngđangsôisục.Thiếuđisựgiaotiếpvànỗlựctìmhiểutạisaongườikiacótháiđộphòngthủhoặcgiậndữcũnggópphầnlàmchomâuthuẫnngầmlớnlên.Mâuthuẫnngầmlàkếtquảcủanhữngvấnđềđãtrởnêngaygắtsaumộtthờigianđủdài,đếnmứcđểchonhữngcảmxúcliênquanvượtquasựkiểmsoátcủalýtrí.Lòngkiêuhãnhbịtổnthươngvàcảmgiácbịxúcphạmlànhữngdấuhiệuđầutiêncủamâuthuẫnngầm.Điềuđóbáohiệurằnghànhđộngcủacácbênđãkhôngcònmangtínhxâydựngnữa.Tạisaomộtlỗigiaotiếpđơngiảnlạidẫnđếnmâuthuẫnngầm?Chúngtahãycùngxemxéttìnhhuốngtiêubiểusauđâyđểxemnópháttriểnthànhmâuthuẫnnhưthếnàonhé.

Bạnđangngồitrongphònglàmviệcvànghiêncứumộttài liệuquantrọng.Lynnebướcvàovớimộtđềxuấtvềdựánmàbạnvàcôấyđangphốihợpthựchiện.Đangnóichưatớimộtphút,Lynneđềcậpđếnmộtđiềugìđókhiếnbạnsựcnhớramìnhquêngọilạichomộtkháchhàngquantrọngmàbạnvừagặptuầntrước.Bỗngdưngbạncảmthấybấtanvàkểtừphútấy,nhữngđiềuLynnenóikhôngcònquantrọngvớibạnnữa.Bạnmuốnthoátkhỏicảmgiáckhóchịu,nhưngđiềunàychỉdiễnrakhibạngọiđiệnchokháchhàng.

Trong tìnhhuốngnày, chúng tôi thấyđa sốmọi người sẽứngphóbằng cách: cứđể choLynnenóimàkhônghềbiếtngườiđốidiệnkhôngcònlắngnghemìnhnữa.Trongkhibạnđămchiêusuynghĩvềcuộcgọivớikháchhàngvàđangtìmcáchgiảiquyếtnó,Lynnevẫntiếptụcnóivàchorằngvẻmặtkháclạcủabạnlàdấuhiệuthểhiệnsựkhôngđồngtình.Ngaykhicôấyvừa trìnhbàyxong,bạnnhanhchóngbảocô rakhỏiphòngvànói rằngmìnhcóviệcquantrọngphảilàm.Đểgiảithoátmìnhkhỏitìnhhuốngkhóxửvớikháchhàng,bạnchẳngcònbụngdạnàogiảithíchchoLynnebiếttạisaobạnphảimờicôấyranhanhđếnvậy.ĐiềunàyrấtcóthểsẽkhiếnLynnechorằngbạnkhôngquantâmđếnýkiếncủabấtkỳaikhácngoàiýkiếncủabạn.Khôngcólờigiảithíchnàotừphíabạn,tấtcảnhữnggìcôấythấylàvẻmặtkháclạvàsựlạnhnhạtcủabạntrongsuốtquátrìnhđốithoại.PhảnứngnàycủabạncầnphảiđượccảithiệnbởicảmgiácáynáyvìquêngọiđiệnthoạichokháchđãlàmhỏngcuộctươngtácgiữabạnvàLynne.Thếlàgiờbạnphảiđốimặtvớihaivấnđề:cuộcđiệnthoạitrễnãivàsựbấtmãncủacô

đồngnghiệp.

Vậymộtphảnứngthôngminhcảmxúctrongtìnhhuốngnàysẽphảinhưthếnào?Bạncóthểdừnglạiđểhítthởsaukhinhậnraviệcmìnhquêngọiđiệnthoạiđượcmộtlúc.Khôngđểlãngphíthêmmộtgiâyphútnào,hãynóivớiLynnebạncầnphảilàmgìngaybâygiờvàviệcđóđangảnhhưởngđếntâmtríbạnrasao.Bạnnênnóisaochocôấythôngcảmvànhanhchóngsắpxếpmộtthờiđiểmkháctrongngàyđểquaylạinóichuyệnvớicôấy.Lynnesẽrờikhỏiphònglàmviệccủabạnđểbạngọiđiệnthoạivàvàigiờsau,bạncóthểghéquaphònglàmviệccủacôấyđểchứngtỏbạnmuốntiếptụccâuchuyệngiữahaingười.Phảnứngnàythểhiệntríthôngminhcảmxúcbởinógiúpbạnvừalàmđượcnhữnggìphảilàm,vừakhôngquêntráchnhiệmvớiđồngnghiệp.NhiềukhảnăngLynnesẽnhậnrađiềuđóvàđánhgiácaotháiđộlàmviệccủabạn.Vàonhữngthờiđiểm“dầusôilửabỏng”,hầuhếtmọingườiđềuthấtbạitrongviệcxửlýtìnhhuốngtrên.Sựloâuvềkháchhàngdễkhiếnngườitamụmịđầuóc.ViệcgiaotiếpthànhcôngbắtnguồntừviệcbạndũngcảmnóichoLynnebiếtchuyệngìđangdiễnrangaylậptức–nóibằngcáchnàocũngđược.KhibạngiảithíchchoLynnenghehoàncảnhcủamình,bạntạocơhộikếtnốivớicôấyvàkhôngđểchohaitìnhhuốngrắcrốilàmhỏngmộtngàycủabạn.

NÂNGCAOCHẤTLƯỢNGLÀMVIỆCNHÓM

LÀMTHẾNÀOỨNGDỤNGTRÍTUỆCẢMXÚCĐỂĐẠTĐƯỢCMỤCTIÊUCHUNGCỦANHÓM?

♦Tấtcảnhữnggìchúngtađạtđượcđềunhờvàosựhỗtrợcủangườikhác.WALTDISNEY

CácchuyêngiađềunhấttrírằngtàuconthoiChallengersẽnổtungnếunóđượcphóngtrongđiềukiệnthờitiếtcựclạnh.NhiệtđộlúcphóngtàuChallengervàongày28/01/1986làkhoảng2oC,vànhiềukỹsưđãtìmcáchxinhủychuyếnbaynày.NhưngtạisaoNASAvẫnquyếtđịnhphóngnóđi?Trongkhicácvănbảnchínhthứcđổchohainguyêndochính–trụctrặctrongmộtbộphậnđặcbiệt,đượcgọilàvòngchữO(O-ring)vàcáchquảnlýtệhạicủabanlãnhđạoNASAlẫncácnhàthầu–thìviệcthiếutrítuệcảmxúcnhómcũnggópphầnvàotainạnkinhkhủngnày.(2)

RogerBoisjolylàmộtkỹsưgiàukinhnghiệm,ngườiđãthamgiasửachữavòngchữOvàomùahètrướckhiphithuyềnđượcphóngđi.Anhlàmviệctrongnhiềuthángtrờinhằmkhắcphụclỗisinhrakhigặpnhiệtđộthấpcủanó,nhưngcuốicùngđộicủaanhcũngkhôngthểnàotìmđượccáchbảođảmđượcphi thuyềntrongtìnhtrạngnhiệtđộcựckỳkhắcnghiệt.Mộtngày trướckhiphi thuyềnđượcphóng lên,họđã trìnhbày14biểuđồ trướcban lãnhđạoNASA,nêurõmốiquanngạicủahọvềviệcphóngphithuyềntrongđiềukiệnnhiệtđộđãđượcdựbáo.Nhưngdữliệuduynhấtmànhómkỹsưdùngđểchứngminhchomốilongạicủahọlạiquálỗithời.Họkếtthúcbàitrìnhbàycủamìnhvớikiếnnghịkhôngnênphóngtàuconthoikhinhiệtđộdướikhoảng120C.(3)

NhómNASAởTrungtâmKhônggianKennedyđãkhôngcânnhắcthôngtinnàymộtcáchnghiêmtúc.Họchỉhộiýngắnvàsauđógiữnguyênýđịnhphóngtàuconthoi.Chuyêngiacủahọlậpluậnrằngphóngtàuvàothờitiếtgiálạnhcũngkhônghềhấngì.SếpcủaRogerquaysangthôngbáovớicảnhómrằngbanlãnhđạocôngtysẽhọpđểđưaraquyếtđịnh.Rogerchộplấymộttấmảnhthểhiệnnguycơcủaviệcphóngtàutrongthờitiếtgiálạnhvànémnóxuốngbàn.ĐồngnghiệpcủaanhlàArniecònnhảyvàogiảithíchkỹcàngvàvẽhìnhminhhọavấnđềrachomọingườithấy.Nhưngsếpcủahọtỏvẻkhônghềnaonúng,vớicáinhìnkhôngmấythiệncảm.Ôngtakhôngquantâmgìđếncáchgiảitrìnhcủanhóm.Rogervàđồngđộingồiđóbấtlực,tronglúcbốnvịlãnhđạocủacôngtyanhthảoluậnkín,sauđóhọquaylạibuổihọp,giữnguyênđềxuấtchophóngtàuconthoivớiNASA.

NhómkỹsưcủaRoger,hoàntoànbấtlựcvàgiậndữ,chỉbiếtđứngnhìncâmlặngkhiNASAchấpthuậnđềxuấtphóngcontàu.Saunàyanhkểlại,“SựthayđổiquyếtđịnhnàykhiếntôibuồnbựcđếnmứckhôngnhớrarằngStanleyReinhartzcủaNASAđãhỏicóaicóýkiếngìkhácđể nói trên điện thoại không. Ngay sau khi buổi họp qua điện thoại kết thúc, tôi rời khỏiphòng.”Chínhcảmgiácbấtlựccủanhómkỹsưđãdậptắtđộnglựcphảnkhángtronghọ.Khiđượchỏihọcóbấtcứnhậnxétcuốicùngnàokhông,họđãlựachọnkhôngnhắclạiđềxuấthủyphóngtàuChallengervớibanlãnhđạocủamìnhcũngnhưcácthànhviênNASA.Nhómkỹsưnàyđãdựđoántrướcmộtthảmhọa,tuyvậyhọvẫnthụđộngtuânthủquyếtđịnhcủacấptrên.

Họđãbỏqua sựkhácbiệt giữa cảmgiác thấtvọng thông thườngvànhững cảmgiáckhácthườngcủasựgiậndữ,buồnbực,phẫnnộvàsựbấtlựctrongtrườnghợpnóitrên.

SỨCMẠNHCỦATRÍTUỆCẢMXÚCNHÓMCũnggiốngnhưmộtngườicónhữngkỹnăngtrítuệcảmxúc,mộtnhómngườilàmviệcvới

nhausẽcótrítuệcảmxúcnhóm.TrongtrườnghợpđộingũkỹsưcủaRoger,cảmxúcchínhlàyếutốgiảithíchtạisaomộttậpthểlạiđồnglònghànhđộngnhưthế.Trítuệcảmxúcnhómlàphongcáchcủamộtnhómtrongviệcliênhệgiữangườinàyvớingườikia,đưaraquyếtđịnh,vàphảnhồilạivớicácnhómkháctrongcùngmộttổchức.Kháiniệmnàylầnđầutiênđượcgiới thiệu vào năm 1998 trong tập sanHarvard Business Review.(4) Thành viên của nhómthôngminhcảmxúcthườngcóphảnứngmangtínhxâydựngtrongnhữngtìnhhuốngcảmxúckhókhăn,vàtạoảnhhưởngtíchcựcđếnngườikhác.Nóimộtcáchđơngiản,thànhviêntrongnhữngnhómthôngminhcảmxúccóthểđạtđượckếtquảtốthơnvàcảmthấyhàilòngtrongquátrìnhlàmviệcvớinhauhơn.Môhìnhcơbảncủatrítuệcảmxúcnhómcũngtươngtựcủatrítuệcảmxúccánhân,mặcdùphầnlớntậptrungvàocácthànhviêncủanhómnhưmộtthểthốngnhất.

Trítuệcảmxúcnhómtậptrungchủyếuvàocáckỹnănglàmchủ:làmchủcảmxúccủacácthànhviêntrongnhóm,làmchủcácmốiquanhệgiữacácthànhviêntrongnhóm,làmchủcácmốiquanhệgiữanhómvớicáccánhânbênngoàicũngnhưvớicácnhómkhác.Kỹnăngnhậnthứcmấuchốtđơn thuầnxoayquanhviệcxácđịnhvà thấuhiểunhữngcảmxúcxuấthiệntrongnhóm.Bốnkỹnăngcơbảncủatrítuệcảmxúcnhómlànhậnthứcvềcảmxúc,làmchủcảmxúc,làmchủcácmốiquanhệnộibộvàlàmchủcácmốiquanhệbênngoài.

NHẬNTHỨCCẢMXÚCNHÓMNhậnthứccảmxúcnhómlàkhảnăngnhậnthứccủacảnhómvềnhữngcảmxúcảnhhưởng

đếnnhómmộtcáchchínhxác.Điềunàybaogồmviệcnhậnraxuhướngphảnứngcủamỗithànhviên trongnhững tìnhhuốngnhấtđịnh vàđối với những cánhân cụ thể.Giả sửbàithuyếttrìnhcủamộtnhómnọchoCEObịhoãnlạitrongmộttháng.Họđãđổnhiềucôngsứcvàodựánnày,nhưngmọichuyệnlởdởchỉvìkhôngđúngthờiđiểm.Cảmgiácchungcủacácthànhviêntrongnhómlànỗithấtvọngtolớnvàtấtcảmọingườiđềuphànnànvềchuyệnmọithứkhôngthểhoànthànhđúngthờihạnnhưdựkiến.Mộtnhómcókỹnăngnhậnthứccảmxúctốtsẽcảmnhậnđượcnỗithấtvọngvàsựbấtmãntrongnhómvàsẽđểchocácthànhviênbộc

lộcảmxúccủamình.Kiềmchếnhữngcảmxúckhôngvuinàychỉkhiếnmọingườithêmứcchếmàthôi.Cảnhómsẽcùngthảoluậnxemcácthànhviêncảmthấyrasaovàđiềuđógâyảnhhưởnglênkếhoạchcủahọnhưthếnào.Khảnăngnhậnthứccủanhómsẽgiúphọtriểnkhaikếhoạchhiệuquảhơn.

Nhậnthứccảmxúcnhómlàkếtquảcủaviệccácthànhviênnhậnthứcđượcnhữngcảmxúcnảysinhtrongquátrìnhlàmviệcnhưthếnàovànhữngcảmxúcnàyảnhhưởngđếncôngviệccủahọrasao.Liệuhọcóbiếtchuyệngìxảyravớinhómkhicácthànhviêncónhữngbiểuhiệnnhưbuồnchán,phấnkhíchquáđà,chốngđối,mấthyvọnghoặcsợhãi?Cácthànhviênsẽphảnứnggiốngnhauhaykhácnhautrongcùngmộttìnhhuống?Nhữngcảmxúcnàycóđượcmangrathảoluậntrongnhómhaybịđènénvàkhônghềđượcquantâm?Câutrảlờichonhữngcâuhỏinàythểhiệnkhuynhhướngcảmxúccủacảnhóm.Khuynhhướnglànhữngdạngphảnứnglặpđilặplạikhicảmxúcnảysinhtrongnhóm.Cácthànhviênnêntìmhiểukhuynhhướngcảmxúccủanhómđểxâydựngkỹnăngnhậnthứccảmxúccủahọ.Cũnggiốngviệccáctổchứcdoanhnghiệpxâydựngvănhóariêng,trongđómộtsốcáchứngxửđượcbiểudươngkhuyếnkhíchcònmộtsốkhácbịcấmđoán,mỗinhómcũngphát triểnvănhóacủariêngmình.Cónhữngluậtbấtthànhvănvềmứcđộcảmxúcđượccôngnhậnvàtìmhiểu.Mộtsốnhómthíchnhữngcảmxúcmạnh,trongkhinhữngnhómkháclạinétránhcảmxúckhóchịubằngmọigiá.Nhómcónhậnthứctốtvềcảmxúcsẽxemnhữngdấuhiệucảmxúcquantrọngnhưnhữngthôngtinkhôngthểthiếunhằmđạtđượckếtquảtốthơn.

Trítuệcảmxúcnhómđượchìnhthànhtừbốnkỹnăng,baogồmnhậnthứcvềnhữngcảmxúcnảysinhtrongquátrìnhlàmviệcnhóm,cáchhọlàmchủcảmxúc,cáchhọlàmchủcácmốiquanhệgiữacácthànhviêntrongnhómvàvớibênngoài.

LÀMCHỦCẢMXÚCNHÓMLàmchủcảmxúcnhómlàkhảnăngsửdụngnhậnthứccủacácthànhviêntrongnhómvề

cảmxúc chungnhưmột thể thốngnhất,nhằmđiềukhiểnhànhvimột cách linhhoạt theo

hướngtíchcực.Điềunàycónghĩalàlàmchủphảnứngcảmxúcchungcủanhómđốivớimộttìnhhuốngcụthể.Nhữngnhómcóthểlàmchủkhuynhhướngnàylàmviệchiệuquảhơnnhiềusovớinhữngnhómkhônglàmđược.(5)Quaylạivídụkểtrên,bàithuyếttrìnhcủamộtnhómchoCEObịhoãnlại,liệunhữngthànhviêntrongnhómsẽđắmchìmtrongnỗithấtvọngbằngcáchdừngmọitiếnđộcủadựántrongvòngmộttháng?Hayhọsẽkhôngngừngkêuca,phànnàntrongsuốtbốncuộchọptiếptheo–hoặctệhơnnữa,hủycảbốncuộchọpấy.Mộtnhómthôngminhcảmxúcsẽlàmchủcảmxúccủacácthànhviêntrongnhómvàxemđólàđộnglựcđểcảithiệnbàithuyếttrìnhtốthơntrongkhoảngthờigianđượcthêmvàonày.Mộtnhómlàmchủcảmxúchiệuquảsẽcóítnhấttừmộtđếnhaithànhviêngiúpchocảnhómvượtquacảmgiácbuồnchánvàquaylạilàmviệc.Điềunàykhôngcónghĩalàhôhàomọingườivượtquacảmgiácthấtvọng,màthayvàođólàcảmnhậnnóvàbắtđầunhìnnhậnnhữnggìsắpxảyramộtcáchtíchcực.

Làmchủcảmxúcnhómlàmộttrongnhữngkỹnăngtrítuệcảmxúcnhómkhálàkhó,bởilẽphầnlớncácthànhviêntrongbấtkỳnhómnàođềukhôngcảmthấythoảimáikhicôngkhainhữnggìmìnhcảmnhậnhoặcmangcảmxúccủamìnhrathảoluậntrongnhóm.Điềunàyđòihỏicảtậpthểphảicùngnhauxácđịnhkhinàothìcảmxúcgâyratácđộngxấuđếnquátrìnhlàmviệcchung.Họphảidừnglạivàtựhỏixemquátrìnhlàmviệcsẽđượccảithiệnhaybịcảntrởkhihọchophépcảmxúclêntiếng.Vídụ,nếumộtnhómcảmthấyphấnchấnvàkhíchlệsaukhiđượclãnhđạocaocấpghéthămvàngỏlờicảmơnhọvềthànhquảđạtđược,thìcảnhómsẽsẵnsàngđươngđầuvớinhữngtháchthứcmớivàpháthuyócsángtạohơnnữatrongcôngviệc.Tươngtự,nếucảmgiácphấnkhíchđóchuyểnthànhhăngháiquámứchoặcchủquan, cảnhómsẽdễbỏquanhữngrủi ro lớn.Điềuquan trọngcần làmsaucảmgiácphấnkhíchlàkếthợpnóvớilýtrívàhànhđộng.Làmchủcảmxúcnhómđòihỏikhảnăngnhậnbiếtthờiđiểmcảmxúcđanglấnsânvàkiểmsoátnó,đểcảnhómcùngtiếnbộ.

LÀMCHỦCÁCMỐIQUANHỆNỘIBỘLàmchủcácmốiquanhệnộibộchínhlàkhảnăngcủacácthànhviêntrongnhómtươngtác

mộtcáchhiệuquảvớinhau,nhằmphảnứngtốthơntrongcáctìnhhuốngkhókhănhoặctháchthức.Đâycũngchínhlàtổngkhảnăngtươngtáchữuhiệucủatừngthànhviênvớitấtcảnhữngthànhviêncònlại.Vídụ,giảsửmộtthànhviêntrongnhómđangphảichịumộtáplựcnặngnềtronggiađìnhvàanhtakhócóthểhoànthànhnhữngbảnbáocáođúngthờihạnmàkhôngphạmphảisaisótgì.Nhómcủaanhlạicầnnhữngbảnbáocáonàyđểđưaraquyếtđịnh.Vậythìcảnhómnêntránhđềcậpđếntìnhhuốngnàybằngcáchchấpnhậnnhữngbảnbáocáo

khôngđạtyêucầu?Haynhữngthànhviêncònlạigâyáp lựcvớingườinàynhiềuhơnbằngcáchgửinhữngemailkhôkhancộclốcđểnhắcnhởanhta?Haymộtthànhviênkháccóthểghésangvănphòngcủangườinày,đềnghịhỗtrợvàgiúpanhsoạnbảnbáocáo?Nỗlựclàmchủcácmốiquanhệnộibộtrongnhómlànhằmmụcđíchcủngcốsựgắnbógiữacácthànhviên.Nhữngthànhviênlàmchủđượcmốiquanhệvớinhữngngườicònlạitrongnhóm,trongvàngoàicuộchọp,sẽgiúpgiảmthiểukhókhăndocáccảmxúcmạnhmẽgâyra.

Kỹnănglàmchủcácmốiquanhệnộibộsẽđượccủngcốkhimỗithànhviêntrongnhómthựchànhnângcaonănglựcxãhộicủamình.Hiệusuấtlàmviệccủatậpthểcũngđượcnângcaokhicácthànhviêntrongnhómnhậnthứcvềcảmxúccủachínhmình.Trongnhữngbuổihọpnhóm,làmchủbảnthânvànhậnthứcxãhộilàkhôngthểthiếuđểtránhnhữngvấnđềnhưcácthànhviênngắtlời,phớtlờhoặcbácbỏýkiếncủanhau.Từngthànhviênphảichịutráchnhiệmchoviệcpháttriểnvàduytrìmộtmốiquanhệlàmviệctíchcực–hoặcítnhấtlàhiệuquả–đốivớinhữngthànhviênkhác.

LÀMCHỦCÁCMỐIQUANHỆBÊNNGOÀILàmchủcácmốiquanhệbênngoàilàkhảnăngcảnhómkếthợplàmviệcmộtcáchhiệuquả

vớinhữngngườingoàinhóm.Vídụ,mộtnhómthiếtkếmờimộtthànhviêncủanhómkiểmtrachất lượngthamgiavàogiaiđoạnlênkếhoạchcuốicùngchomộtsảnphẩmmới.Liệucácthànhviêntrongnhómthiếtkếđósẽđốixửvớingườinàynhưngườingoàicuộc,haynhưmộtthànhviênmớicủanhóm,haynhưmộtvịkháchkhôngđượchoannghênh?Mộtnhómnếubiếtcáchchủđộngtiếpnhậnlờikhuyênvàsựquantâmcủamộtnhómkhác,vốnnắmquyềnquyếtđịnh thực thi/không thực thi, cónghĩa lànhómấybiết cách sửdụng cácmốiquanhệbênngoàiđểmanglạilợiíchchomình.Nhữngmốiquanhệnàythườngthúcđẩynhómđạtđếnmục tiêudễdànghơn, trongkhi cácnhómkhôngquan tâmđếnđiềunày thườngchậmtrễtrongquátrìnhchinhphụcmụctiêu.

Thôngthường,cácnhómchỉtậptrungvàocácmốiquanhệnộibộvàđiềunàytạoranhữngràocảnchohọvềlâuvềdài.Mộtnhómđạtkếtquảcaocóthểănmừngtrongnhómquáđàmàquênkhôngcảmơncácthànhviênngoàinhómđãgiúpthànhquảấytrởnênkhảthi.Khinhóm

nàygặpkhókhăntrongtươnglai,nhữngngườingoàinhómcóthểcảmthấykhôngmuốnrataygiúpđỡhọnữa.Cácnhómcũngphảicạnhtranhnhauvềmặtnguồnlựchoặcđểdựáncủamìnhđượcphêduyệt.Làmchủcácmốiquanhệbênngoàicónghĩalànhómphảixácđịnhxemngườinàocómốiquanhệtốtvớingườiraquyếtđịnh,rồingườiđósẽxácđịnhxemnhómcầnlàmgìtiếptheo.Nhómcóthểchọnramộtvịđạisứđểtạodựnghìnhảnhvàhỗtrợchocôngviệccủanhóm.Thànhquảđạtđượctrongnhómphụthuộcvàosứctạoảnhhưởngnày.NhómkỹsưnghiêncứuvềvòngchữOđãchuẩnbịtốtcácdữliệucầnthiếtnhưnghọlạikhôngcókhảnăngtácđộngđếnnhữngngườiđưaraquyếtđịnh.Vấnđềnềntảng–ởđâylàmốiquanhệhợptáctốtđẹpvớinhữngngườingoàinhóm–đãkhôngđượcsắpđặttừtrước.

MườibảynămsauthảmhọaChallenger,tàuconthoiColumbiacũngnổtungkhiđượcphóngvào bầu khí quyển. Theo Ủy Ban Điều Tra Tai Nạn Tàu Columbia (Columbia AccidentInvestigation Board) thì nguyên nhân quan trọng gây nên vụ nổ này chính là sai lầmhậuChallengercủaNASA.HộiđồngRogersnhậnđịnh:“NASAbịmờmắtbởitháiđộ‘Chúngtôilàmđượcmọithứ’,nềnvănhóahìnhthànhtừnhữngthànhcôngcủathờikỳApollo.Nhưngtháiđộnàykhôngcònthíchhợpvớichươngtrìnhphóngtàuconthoiphảichịuquánhiềusứcépvềthờihạn,cũngnhưtìnhtrạngthiếuhụtvềtrangthiếtbịthaythế,đếnnỗingườitaphảitậndụngcácthiếtbịđãquasửdụngtừcáccontàucũđểlắpvàocontàumới”.(6)SaukhiphóngtàuColumbia,mộtmảnhxốpcủanóđượcxácđịnhlàcóthểđedọaquátrìnhtiếpđấtcủacontàu.Nhómkỹsưchuyêntráchđãbáocáovềchiphívàthờigiancầnthiếtđểđảmbảoantoàn.Họchỉđềxuấtnhữngphươngántiếpđấtkhảthichocontàu,chứkhôngđềcậpgìđếnphươngáncứuhộ.BịảnhhưởngbởivănhóađangthịnhhànhởNASAthờibấygiờ,họthiếuđikỹnăngtrítuệcảmxúcnhómcầnthiếtđểvượtlêntrênnhữngquyđịnhcứngnhắcvàcứunguycảmộtthảmhọa.

NÂNGCAOTRÍTUỆCẢMXÚCNHÓMMặcdùcôngtrìnhnghiêncứuchínhthứcvềtrítuệcảmxúcnhómvẫncòntronggiaiđoạnsơ

khai,nóđãchứngminhrõnétrằngcácnhómsởhữutrítuệcảmxúccóthểđạtđượcmụctiêuđềravàđónggópchothànhcôngcủatổchức,nhiềuhơnnhữngnhómkhôngcócáckỹnăngnày.Nhữngnhómcóđiểmsốthấptrongbàikiểmtrađánhgiávềtrítuệcảmxúcnhómthườngđạthiệusuấtthấphơnsovớicácnhómcóchỉsốthôngminhcảmxúccao.Đặcbiệt,khảnăngtậptrungvàocôngviệcvànhắmđếnmụctiêucủacácnhómnàythấphơnhẳnsovớinhữngnhómthôngminhcảmxúc.Rènluyệnvàđàotạovềcáckỹnăngtrítuệcảmxúcnhómsẽgópphầnkhôngnhỏtrongviệcnângcaothànhtíchcủacảtậpthểvàchỉsốthôngminhcảmxúc.

Việclàmnàygiúptăngcườngkhảnăngtậptrungvànăngsuấtlàmviệccủanhómlêntươngđươngvớinhữngnhómvốncóchỉsốthôngminhcảmxúccao.(7)

Bấtkỳđộinhómnàomuốnpháttriểntrítuệcảmxúcnhómđềucóthểápdụngcáchnày.Điềuquantrọngnhấtlàbiếtmìnhcầnphảicảithiệnđiểmnào.Trítuệcảmxúcnhómcónghĩalàcácthànhviênsởhữuvàứngdụngkỹnăngtrítuệcảmxúcvìlợiíchchung.Nhưngđiềunàykhôngcónghĩalàmọithànhviênđềuthểhiệntrítuệcảmxúcmọilúcmọinơi.Cácthànhviêntrongnhómcũnglàconngười,nghĩalàvẫncónhữngngàyhọcảmthấynảnlònghoặcthậmchítựtinquámức.Điềuquantrọnglàcácthànhviêncònlạicókhảnăngđiềuchỉnhvàcânbằngnhữngcảmxúccóthểhơithiếuthựctếhoặckhônghữuíchđốivớihoàncảnhhiệntại,bằngcáchgiúpchonhómduytrìtìnhtrạngnhậnthứcrõnhữnggìđangdiễnra.

Cácthànhviêntrongnhómcầndànhthờigiantìmhiểunhautrướckhihọhiểurõnhau.Mộtcáchđơngiảnlàtổchứcnhữngbuổigặpgỡgiaolưu,nhưđidãngoại,đểmỗithànhviêncócơhộikhámphávềcácgiátrịcủađồngnghiệp,cũngnhưnhữngsởthích,tàinăngvàphongcáchcủahọ.Cảnhómcóthểcùngnhauđiăntrưahoặcuốngcàphê.Cácthànhviêntrongnhómcũngnênkiểmtralạivớinhautrướcbuổihọp,hoặctạinhữngthờiđiểmmấuchốttrongquátrìnhthựchiệndựán,hoặcbấtcứcôngviệcnàomàhọlàmchung.

Tuyvậy,nhữngtươngtáckhôngnhưývẫnthườngxảyravìmộtsốlýdo.Cácnhómcầndànhthờigianđểtìmhiểunhữngnguyêndođó.Nếumộtthànhviêntrongnhómcảmthấykhôngthoảimái,cóphảnứngchốngđốithìbiểuhiệnđócầnđượclưuývàcảnhómnênbàytỏsựquantâmđốivớicánhânnày.Khi trongnhómphátsinhcảmgiáckhóchịu,mộtaiđónênnhận ra tâm trạng chung này và nói, “Nếu có gì không thoải mái thì mọi người cứ nóira.”Thôngthường,cácthànhviêntrongnhómsẽcảmthấynhẹnhõm,bởihọkhôngphảigiảvờbằngmặtnhưngkhôngbằnglòng,hoặcchegiấusuynghĩthậtcủamìnhnữa.Sauđó,cảnhómsẽthảoluậnvớinhaumộtcáchtíchcực–hoặcítnhấtcũngthậtlòngvớinhauhơn.

Mộtnhómcóthểtăngcườngnhậnthứcvềcảmxúccủamìnhbằngcáchtậptrunghơnvàobứctranhtoàncảnh.Nếucácthànhviêntrongnhómcónhữngýkiếnđốilập,nhómnênthảoluậnnhữngýkiếnnàytheotừnggócnhìncủamỗithànhviên.Nếumọingườiđồngý,hãyđặtcâuhỏi,“Chúngtađangbỏsótđiềugì?Cókhíacạnhnàomàchúngtacònchưanghetớihoặcchưanghĩđếnhaykhông?”Cảnhómhoặcbấtcứaitrongnhómcóthểhỏinhữngcánhântrầmlặngxemhọnghĩgì,vànhờcácthànhviênhaynóiđặtcâuhỏichongườikhác.

Nếumọichuyệncóvẻkhôngchắcchắn,mộtngườitrongnhómnêncủngcốniềmtinvàothànhcôngcủacảnhóm.Ngườinàykhôngnhấtthiếtphảilàtrưởngnhómhoặcluônluônlàcùngmộtngười.Đócóthểlàmộtthànhviênmớigianhập,mộtngườiítnói,hoặcbấtcứai

muốnmang lại cáinhìn tíchcựchơncho toànnhóm.Cảnhómnên tập trungvàonhữnggìtrongkhảnăngkiểmsoátcủamình.Mọingườinênnhắcnhởnhauvềmụctiêuchungvàtầmquantrọngcủanó,hơnlànỗithấtvọnghaychánnảntrướcmắt.Họcóthểônlạicáchmàcảnhómđãphảnứngvớinhữngtìnhhuốngkhókhăntươngtựtrướcđâyvàđãđạtđượckếtquảtốtđẹprasao.Họcóthểthảoluậncáchlàmthếnàođểvượtquanhữngkhókhănvềcảmxúcđangcảntrởnhóm.Cácthànhviêntrongnhómcóthểtựgiảiquyếtnhữngkhókhăncủamìnhđểnângcaotrítuệcảmxúcnhómvàđạtđượcnhữngmụctiêuvĩđại.

CHƯƠNG7ỨNGDỤNGTRÍTUỆCẢMXÚCTRONGCUỘCSỐNGGIAĐÌNH

NHỮNGMỐIQUANHỆTHÔNGMINHCẢMXÚCTHẮTCHẶTSỢIDÂYTÌNHCẢMVỚINGƯỜIBẠNĐỜI

♦Yếutốquyếtđịnh,chiếmđến70%,việcngườivợcócảmthấymãnnguyệnvớiđờisốngtìnhdục,tìnhyêuvàngọnlửađammêtronghônnhânhaykhông,chínhlàchấtlượngtìnhbạntồntạigiữahaingười.Vớiđànông,yếutốquyếtđịnhcũngchiếm70%,vàcũngchínhlàchấtlượngtìnhbạngắnkếtđôilứa.Suychocùng,cảđànôngvàđànbàđềuđếntừmộthànhtinh.TiếnsĩJOHNGOTTMAN

Từlúctôicóýthứcthìôngtôiđãbịmùlòa.SauvàichụcnămlàmnghềnôngởmộtvùngđấtkhôcằnthuộcphíađôngmiềnNamDakota,ôngmắcmộtcănbệnhhiểmnghèovànóhủyhoạithịlựccủaông.Ởtuổi96,ôngđãtrảlờikhôngbiếtbaonhiêungườivềnhữngmốiquanhệtrongcuộcsống.Ôngcũnglàngườilýtưởngđểtôiđặtravôvàncâuhỏi–bởitrongsuốtbảymươinăm,ôngchỉcómộtngườivợduynhất.Ôngbà tôisosánhmốiquanhệcủahọnhưnhữngnămthánglaođộngtạinôngtrang:sựquantâmđúngmứcvàlàmviệcchămchỉđãgiúphọvượtquanhữnggiaiđoạnkhókhăn.Khôngchỉtrungthànhvớimốiquanhệnày,cảhaiôngbàđềuchủđộngnỗlựchếtmìnhvàgặtháithànhquảlàbảythậpniênsốngbênnhauđầyắpyêuthươngvàtìnhbằnghữu.

Khihồitưởngsợidâybềnchặtđãgắnkếthọlạivớinhau,cảhaingườiđềunóivềtháiđộhợptácvàđồngthuận.DùlànuôidạyconcáitrongthờiđiểmcựckỳkhókhăncủacuộcĐạiKhủngHoảng,haykhibịmắckẹttrongnhàdotrậnbãotuyếtkhủngkhiếpnăm1962gâyra,họđềuđầutưcôngsứcđểhóagiảicáccuộctranhluậnthayvìkhiếnchomọithứtrởnêncăngthẳnghơn.Ngaycảkhimâuthuẫnvớinhau,haiôngbàđềucamkếttìmhiểuvànhìnnhậntheoquanđiểmcủangườikia.Họluônsănsócnhaunhưhọchămlochocánhđồngbắpcủamình–ôngbàtôitránhkỹthuậtđốtnươnglàmrẫybằngmọigiá.Làcặpvợchồngthôngminh

cảmxúc,việchọsốngvớinhaubềnlâuchínhlàthànhquảcủasựkiêntrìtìmkiếmnhữngđiểmchunggiữahaingười.

HÒAGIẢINHỮNGBẤTĐỒNGMộtmốiquanhệtìnhcảmmớicũnggiốngnhưviệcmuamộtchiếcxehơi.Láichiếcxera

khỏicửahàngrõrànglàmộthạnhphúckhótả.Mọithứkhôngchêvàođâuđược.Cáigìcũngthơmtho,êmtaivàđẹpmắt.Bạnláixeđiđâyđiđótrongnhiềutuần–thậmchínhiềutháng–mộtcáchvuisướng,trướckhi“chuyệnđó”xảyralầnđầutiên:mộtbộphậnnàođóbịtrụctrặcvàcầnsửachữa.Xecộ,cũnggiốngnhưcácmốiquanhệ,cầnđượctusửađểmọithứhoạtđộngtrơntru.Nếubạnmuốngiữlạichiếcxe,bạncầnthaythếnhữngbộphậnbịhưhỏng.Bạncầnđầu tư thời gian và công sức để nó luôn trong tình trạng tốt nhất. Đôi khi cũng có nhữngchuyệnkhiếnbạnngạcnhiên,nhưngtrênđờinàykhôngcómộttrụctrặcnàomàthợcơkhíkhôngsửachữađược.Tươngtựnhưviệcsửachữagiúpchochiếcxehoạtđộngtốt,biếtcáchhòagiảibấtđồngchínhlàchìakhóacủanhữngmốiquanhệthôngminhcảmxúc.Nếubạnkhôngthểgiảiquyếtđượcnhữngvấnđềthôngthườngkhisốngcùngnhau,thìbạnvàngườibạnđờicủabạnsẽnhậnramìnhkhôngđiđượcđếnđâu.

TrongnhữngnghiêncứutạiĐạihọcWashington,TiếnsĩJohnGottmanvàđồngsựcủaôngcóthểdựđoánchínhxácđến93%khảnănglydịtrongtươnglaicủacáccặpvợchồng,chỉsau5 phút quan sát cách họ giải quyết bất đồng về quan điểm.(1) Dự đoán đó của họ đã ứngnghiệmkhihọtiếptụctheodõicáccặpvợchồngnàytrongsuốt14nămtiếptheo.Nghiêncứunàychothấyviệccáccặpvợchồngbấtđồngýkiếnvớinhaubaonhiêulầnkhôngquantrọng;chínhnỗlựccủahaibênnhằmgiảiquyếtbấtđồngvàhàngắnmâuthuẫnsẽquyếtđịnhsựthànhbạicủamốiquanhệ.Sựhòagiảinàyrấtquantrọngbởiphầnlớncáctìnhhuốngbấthòaxuấtpháttừsựkhácbiệtvềýkiếngiữahaingười.Vídụ,nếubạnchorằngtốtnhấtlànêntắtmáylạnhvàolúc6giờchiềutrongnhữngngàyhènóngnựcđểgiảmtiềnđiện,cònbạnđờicủabạnlạinghĩrằngthíchhợpnhấtlàlúc8giờtối,chẳngaiđúnghaysaicả.Nhưnghaingườivẫncãinhausuốtcảmùahè.Bấthòalàđiềukhôngtránhkhỏi.Cáchbạnphảnứngvớichúngmớiđángnói.

Mộtmốiquanhệthôngminhcảmxúcđượcthúcđẩybởiviệcđôibêncùngnỗlựchòagiảibấtđồng.Hòagiảichứngtỏtìnhyêuvàsựtôntrọnglẫnnhau,bấtchấpvấnđềcónangiảiđếnđâu.Khibạntranhluậnvớibạnđời,mỗilờinói,hànhđộnghoặccửchỉcủabạnsẽkhiếnchomọiviệctrởnêntốthơnhoặcxấuđi.Bạncónhiềucáchđểhòagiải,nhưngtấtcảđềunhắmtớiviệctìmragiảipháp.Hànhđộnghàngắncóthểlàbấtcứđiềugì,từviệcthỏathuậnvớinhau(“Vậymùahènàytahãytắtmáylạnhvàolúc7giờtốinhé.”)chođếnviệctựnhậnphầnlỗivềmình(“Anhnhậnrarằngtắtmáylạnhvàolúc8giờtốisẽtốntiềnhơn”),hoặcdùngmộtcâunóihàihướcdídỏmđểxua tanbầukhôngkhícăng thẳng(“Embiếtkhông, chuyệnnàysẽkhôngxảyranếuchúngtasốngởAlaska.”)Nỗlựchòagiảigửiđithôngđiệpmạnhmẽrằngbạnquantâm,tôntrọngngườibạnđờicủamình,vàtìnhcảmthìquantrọnghơnviệcchứngminhbảnthânmìnhlàđúng.

Hàngắnmâuthuẫnchínhlàdấuhiệurõràngnhấtchothấykỹnăngtrítuệcảmxúcđượcsửdụngtrongmộtmốiquanhệ.Nhưnglàmcáchnàođểbạnbắtđầuhàngắn?Đầutiên,bạncầnýthứcrằngđộngtháihàngắnsẽkhônggiảiquyếtđượcmâuthuẫn.Nóchỉlàhànhđộnggiúpbạntránhđượcsựgiậndữ, tức tốihoặc thùhằnđốivớivợ/chồngmình.Đểhàngắnthànhcông,điềuđầutiênbạncầnlàkhảnăngtựnhậnthứcvềchínhbảnthânmình.Bạnkhôngthểhòagiảimộtcuộccãivãnếubạnđangbịcảmxúcchiphốimạnh.Sựbấtđồngsẽkhiếnchonhữngcảmxúctrongbạnvềngườibạnđờibùngnổ,vìthếkhómàkiểmsoátđượchànhvivàcảmxúccủabạn.Đừngquábậntâmđếncảmgiáctộilỗivìnhữngcảmxúcnảysinhtronglúchaingườicãinhau.Hãytậptrungnănglượngvàoviệchiểurõcảmxúccủamình.Nếubạnthấyrằngcảmxúccủamìnhmạnhđếnnỗibạnkhólòngbìnhtĩnhmàsuynghĩđược,thìcólẽbạnnêndờicuộctranhluậnvàolúckhác.Nếubạncảmthấymìnhbịcảmxúcchiphốiđếnmứctrởnênphiếndiện,mệtmỏihoặchoangmang,thìviệchàngắncólẽkhólòngthựchiện.Hãygiảithíchchovợ/chồngcủamìnhhiểurằngbạnđangbịquátảivàcầnthờigianđểbìnhtĩnhlạivàsuynghĩthấuđáo.Cãivãvớinhausẽchẳngđiđếnđâu,vìthếbạnđừngbuộcmìnhbướcvàomộtcuộctranhluậnkhibạnkhôngthểsuynghĩmộtcáchrõràng.

Nếubạnđủbìnhtĩnhđểtìmrahướnggiảiquyếtchotìnhhuốngđó,bạncóthểbắtđầubướctiếptheođểhàngắn.Sửdụngcáckỹnăngnhậnthứcxãhộiđểđặtmìnhvàovịtrícủangườibạnđời–khôngphảibạnnghĩgì,màlàngườibạnđờicủabạnđangnghĩgìvàcảmthấygì.Bạnkhôngthểbắtđầumộtsựhàngắnthànhcôngchođếnkhibạnthậtsựhiểuđượctạisaongườiấylạihànhđộngnhưvậy.Bạnphảithểhiệnchongườibạnđờihiểubạnthậtsựquantâmđếnquanđiểmcũngnhưcảmxúccủahọ,dẫubạncóthểkhôngđồngývớiquanđiểmấy.Bạnphảidẹpbỏýđịnhthuyếtphụcngườiấynghetheomình,vàtựhỏixembạncóthểlàmgìđểtôntrọngnhữngcảmxúccủaanhấy/côấy.Thểhiệnsựtôntrọngđốivớiýkiếncủangườibạnđời,bấtkểhọđúnghaysai,làchìakhóađiđếnthỏathuận.

Cóbaonhiêukhókhănthìcũngcóngầnấycáchhàngắn.Mộtphươngphápcóthểhiệuquảtrongtrườnghợpnày,vớicánhânnàylạicóthểkhiếnmọithứxấuđitrongmộttìnhhuốngkhác. Câu nói:“Em/anh nói vậy là có ý gì?”nghe có vẻ như bạn đang muốn “đổ dầu vàolửa”trongcuộctranhluậnnày,nhưnglạicóthểlàdấuhiệugiảiquyếtvấnđềtrongmộtcuộctranhluậnkhác.Đểhòagiảithànhcông,hãychuẩnbịtinhthầnrằngtrongthựctế,mọinỗlựccóthểđềutrởthànhcôngcốc.Thậmchícảmột lờinóicảmthôngnhư,“Em/anhhiểuđiềuanh/emmuốnnói”vẫncóthểbịcholàhàmýmỉamaihoặcgiảdốinếungườikiađangtrongtâm trạng phòng thủ hoặc không quen với cách nói này của bạn. Hãy sẵn sàng thử nhiềuphươngpháphàngắnkhácnhautrongmộtcuộctranhluậnvàhiểumộtđiềurằngmọichuyệnkhônghềdễdàngchútnào.Mộtlầnhàngắnthấtbạicóthểtạoracảmgiácđaulòngvàtổnthươngvềnhiềumặt.Đốimặtvớinhữngcảmxúckhó chịuđóvà tìmcáchvượtquađượcnhữngtổnthươngkhingườibạnđờihiểulầmnỗlựccảithiệntìnhhìnhcủabạn.Bạncàngcốgắngbaonhiêuthìngườibạnđờisẽcàngđónnhậnthiệnchícủabạnbấynhiêu,vàđáptrảtươngtự.Nhữngcặpvợchồngsởhữukỹnănghàngắn,xoadịubấtđồngtốtnhất lànhữngngườicốgắnglàmviệcnàythườngxuyênnhất.Nhữngnỗlựckhôngngừngcủabạnnhằmđạtđượcsựđồngcảmvàthấuhiểusẽluônđượcngườibạnđờiyêuquýcủabạnghinhận.

Khihaibạncùngnhaubànbạcvềcáchhòagiải,mốiquanhệcủabạncũngđượccảithiện.Mộtkhibạncó thểngồixuốngvànóivềcuộc tranhcãivừaqua, thìnhiềukhảnăngcảhaingườichủđộnghàngắnvớinhautronglầntranhcãikếtiếp.Nếuýđịnhhàngắnluônluônđếntừmộtphía,mốiquanhệthườngđiđếnchỗthấtbại.Cảhaiphíađềuphảinỗlựcgiảiquyếtbấthòa.Khibạnnóichuyệnvớivợhoặcchồngmìnhvềphươngcáchhòagiải,tứclàbạnđanggiúpchocảhaihiểunhauhơn,vànósẽhữuíchtronglầntranhcãisau.Ngaycảkhingườibạnđờichưabiếtcáchchủđộnghàngắnnếulầntớihaibạncãinhau,thìngườiấyvẫnnhậnranỗlựccủabạnvàhiểurằngđólàcáchbạnbàytỏsựquantâmvàcảithiệntìnhhình.

Hãydùngnhữngkỹnăngtrítuệcảmxúcđểthảoluậnvàhàngắnbấthòa,mâuthuẫn.Bạnphảihiểurõbảnthânmìnhvànhữngxúccảmcủamìnhtrongsuốtcuộctranhluậnhoặcđốithoại.Điềunàycónghĩalàbạncầnnhậnbiếtkhinàothìmìnhcóthểbắtđầucôngcuộchòagiải.Bạncầnsửdụngkỹnăngnhậnthứcxãhộiđể“đọc”đượcngườiđốidiện,vàcuộcđốithoạisẽdiễnrasuônsẻhơnnếubạnlàmchủđượcbảnthânmìnhtrongsuốtquátrìnhđó.Hàngắnkhôngđòihỏiđôibênđềuphảihànhđộngmộtcáchthôngminhcảmxúc.Đôikhichỉcầnmộtngườibiếtlàmchủbảnthânvàchủđộngkhởixướnghòagiải.Khingườikiaphảnứnglạimộtcáchtíchcực,mốiquanhệgiữahaingườisẽngàycàngvữngchắc,mộtkếtquảchỉcóthểxuấtpháttừtrítuệcảmxúcmàthôi.

NUÔIDẠYCONCÁIMỘTCÁCHTHÔNGMINHCẢMXÚCNUÔIDẠYMỘTĐỨATRẺHẠNHPHÚC

♦Niềmvuicủabậclàmchalàmmẹlàđiềubímật,cũngnhưnỗiđauvàsựsợhãicủahọvậy.FRANCISBACON

JimCarreytừngcómộttuổithơgiankhó.Nhàanhnghèo,vàtrongkhinhữngđứatrẻ16tuổikhácđượccắpsáchđếntrường,đượcchơinhữngmônthểthaoưathíchthìJimphảilàmviệccùnggiađìnhmìnhtrongmộtnhàmáysảnxuấtbánhxe,thậmchíanhcònphảisốngmộtnămtrờitrongchiếcxetải.Bảntínhhàihướclàcứucánhduynhấtcủaanh.Anhcóthểlàmvẻmặtngờnghệchkhiếnmọingườicườinhưnắcnẻ.ÔngPercy,chacủaanh,luônủnghộkhảnănghàihướcđộcđáocủacontraimìnhđể“thoátkhỏi”cuộcsốngthườngnhậtđầythửthách.(2)

Nhưngtrênhết,ôngPercymuốncontraiđượcthoảimáilàchínhmình.

Ởtuổi14,tàinănghàihướccủaJimcócơhộiđượcthểhiệnởYukYuk,mộtcâulạcbộhàiđịaphương.Jimcựckỳmuốnbiểudiễn,nhưngmộttuầntrướckhisựkiệnbắtđầu,anhcảmthấykinhhãikhinghĩđếncảnhnhữngngườixalạđónnhậnnhữngtròchọccườicủamình.Hiểuđượcnỗisợcủacon,chaanhđãbỏrahànggiờliềngiúpanhtậpluyện.PercymuốnJimvượtquanỗisợvàcóđượcsựtựtin,vàônghiểurằngmộtcậubé14tuổikhôngthểlàmđượcđiềuđómộtmình.Đêmấy,haichaconcùngđếncâulạcbộ,nhưngbuổibiểudiễncủaJimhoàntoàn

thấtbại.Tuyvậy,Percyvẫnthuyếtphụccontraitiếptụctheođuổisựnghiệpdiễnhài.(3)

Chưađầy19tuổi,JimquaytrởlạisânkhấuvàthậmchícòntrởthànhdiễnviênchínhthứcchomộtsânkhấuhàikịchởCanada.Tiếngcườitánthưởngcủakhángiảđãkhẳngđịnhđiềumàchaanhluônnóivớicontrai–Jimcókhiếuhàihước–nhưnganhbiếtthửtháchthậtsựchocácdiễnviênhàinằmởHollywood,thếlàanhkhăngóilênđường,Californiathẳngtiến.Mộtthờigiansau,Jimsớmnhậnramìnhchỉlàmộtconcánhỏtrongchiếchồbaola.Sauhainămđóngtoànvaiphụvớvẩnvàsốnglaylắttrongnhữngkháchsạntồitàn,JimbỏcuộcvàquayvềCanada.Gặpconởnhà,PercynhắclạivớiJimrằnganhthậtsựlàmộthiệntượngtàinăng,nhưnganhcầnbềnchíđếncùngnếuanhmuốngặtháithànhcông.(4)

KhiJimCarreyquaytrởlạiLosAngeles,anhthườngláichiếcxexoàngxĩnhrẻtiềncủamìnhđếnMulhollandDrivevàđậutrênđỉnhngọnđồinhìnxuốngbaoquátHollywood.Mộtbuổitốinọ,đượcngườichađongđầyniềmtinvàotàinăngdiễnhàicủamình,anhtựviếtchomìnhtấmchiphiếuvớiconsố10triệuđô,ghirõlà“Sốtiềntrảchodịchvụdiễnhài.”

Nhiềunămsau,trướckhiPercyquađời,Jimlànamtàitửđầutiênđạtmứccát-xêlênđến20triệuđôlachomộtbộphim.Jimbuồnvôhạnkhivềdựtangcha.Khiđếnlượtmìnhbướcđếnquantàicha,anhquyếtđịnhthểhiệnlòngbiếtơnđốivớitìnhyêumàchađãdànhchoanh.Jimcúixuốngbênxáccha,thìthầmlờivĩnhbiệtrồiđútvàotúiáoôngtờchiphiếu10triệuđô,biểutượngchoủnghộtolớncủangườichamàanhđãmangtheosuốtbaonămqua.

Mỗibậcchamẹđềucócơhộiảnhhưởngtolớnđếntrítuệcảmxúccủaconmình.SựdìudắtkiêntrìcủaPercyCarreykhôngchỉgiúpJimnhậnratàinăngcủamìnhmàcònnhiềuhơnthếnữa.SựủnghộcủaôngđãgiúpJimvượtquacảmgiáckhóchịukhibịchốibỏvàtinvàobảnthânmình.Percyđãdạycontraicáchlàmchủbảnthân,ôngbiếtrằngđólàkỹnăngmàanhcầnnhấtđểnhậnthứcvàbồidưỡngtàinăngthiênphúcủamình.Nhữngkỹnăngtrítuệcảmxúclàđiềuconngườicóthểhọcđược,chứkhôngphảilàđặctínhbẩmsinh.Sựdẫndắtcủabậcsinhthànhgiúpđứaconnhậnthứcvàlàmchủcảmxúccủamìnhlàđộnglựcthúcđẩytolớnđằngsaukhảnăngthểhiệntrítuệcảmxúccủamộtđứatrẻ.

Ngườitanóirằngmộtngườiquảnlýcótháiđộđồngcảmvớinhânviêncấpdướitrongcôngtythìcũngbiếtcảmthôngvớiconcáiởnhà.Nghethìrấtcólý,nhưngđángtiếclàkhôngphảivậy.Chẳngcógìđảmbảosựnhấtquángiữacáchchúngtahànhxửtrongcuộcsốngcánhânvànghềnghiệp.Conngườiluôntáchbiệthaivaitrònàymộtcáchrõràng.Mộtnhàlãnhđạocósứclôicuốn,biếtcáchtruyềncảmhứngchonhânviên,nhưngcóthểkhôngcómốiquanhệgắnbóvớiconcáiởnhà.Sựcảmthôngvàhiểubiếtmàbàấydùngđểkếtnốivớinhânviêncủamìnhvàchinhphụckháchhàngcóthểnhanhchóngbiếnmấtkhibàtrởvềnhàloayhoaymặcđồchođứacontraibatuổi.Độnglựcthậtsựđểpháttriểnkỹnăngtrítuệcảmxúccóthể–vànên–vượtquaranhgiớimàchúngtatựdựnglênchomìnhgiữacáchlàmviệctrongcôngtyvàcưxửởnhà.

Nhữngtháchthứcmàbạnphảiđốimặtvớitưcáchlàmchamẹkhôngphảilàyếutốquyếtđịnhtrítuệcảmxúccủaconbạn.MộtcôngtrìnhnghiêncứuđượcthựchiệnởĐạihọcEmorychothấy,trítuệcảmxúccủatrẻlàsảnphẩmcủacáchchamẹchúngthểhiệncáckỹnăngtrítuệcảmxúccủamình,chứkhôngphảilànhữngtrảinghiệmcảmxúccánhâncủahọ.(5)Trẻconhọckỹnăngtrítuệcảmxúctừchínhchamẹchúng.Khôngcótấmgươngtừchamẹ,trẻsẽmấtđinguồnkiếnthứchọchỏitốtnhất.Mỗithờikhắcbạnởcạnhconmìnhlàcơhộiđểbạnthểhiệntrítuệcảmxúc.Khibạnkiềmchếkhônglớntiếng,conbạncũngsẽnhưvậy.Khibạnnhậnbiếtvàhỏihantrẻmỗikhichúngbuồntủi,chúngcũngsẽhọccáchbiểulộsựcảmthôngđốivớibạnbèmình.

Cácbậcchamẹápdụngtrítuệcảmxúcvớiconcáisẽgiúpconmìnhhạnhphúchơn,thíchứngvớixãhộitốthơn,đạtđiểmcaohơntronghọctậpvàsaunàythànhcônghơntrongnghềnghiệp.(6)Nhữngđứatrẻpháthuykỹnăngtrítuệcảmxúccaothườngíttrốnhọcvàphạmlỗi.Dùđứatrẻbắtđầutừđâuchăngnữa,khiđượctăngcườngtrítuệcảmxúc,đứatrẻấysẽcảithiệnđượcmốiliênhệcủanóvớibạnbèvàgiảmthiểukhảnăngtìmđếnthuốclávàrượu.(7)

Nếubạntrởthànhtấmgươngvềtrítuệcảmxúcchoconcái,chúngsẽpháttriểnnhữngkỹnăngcầnthiếtđểsốnghòathuậnvuivẻvớinhữngngườixungquanh,vàsẽđạtđượcmứcđộthànhcôngcaohơnkhiđếntuổitrưởngthành.

DẠYDỖCONCÁITHÔNGQUACÁCMÂUTHUẪNHầuhếttrẻemthểhiệnsựthayđổitâmtrạngđadạnghơn,sâusắchơnvànhanhhơnngười

trưởngthành.Bạnhãyhỏinhữngngườicóconởlứahaituổirưỡimàxem,họsẽmiêutảtâmtrạngcủaconmìnhlàvừavuiđólạibuồnngay.Tronggiaiđoạntuổithầntiêncủatrẻ,từ4đến7tuổi,bậcchamẹnàocũngvuisướngkhithấyconmìnhngàymộtgiỏidiễntảnhữnggìchúng

cảmnhậnđược,nhưngđồngthờihọcũngbịcuốnvàonhữngchuyệnbihàivặtvãnhmỗingày.Cácbétuổinhiđồngbắtđầuchịutráchnhiệmchonhữngphảnứngvềcảmxúccủamình.Trẻvịthànhniênthìtrảinghiệmnhữngcảmxúcphứctạp(vàcảhoóc-mônnữa)trongkhikinhnghiệmsốngcủachúngthìchưasẵnsàngchonhữngcảmxúcấy.Từnggiaiđoạntrưởngthànhcủamộtđứatrẻđượcđánhdấubởinhữngcảmxúcmạnhmẽ,trỗidậymỗilúcmỗikhác.Ởmỗiđộtuổi,cảmxúcluônkhiếncảchamẹlẫnconcáibấtngờ.Đểpháttriểnnhữngkỹnăngtrítuệcảmxúc,conbạnphảicảmthấychúngđượcchophép–thậmchíkhuyếnkhích–trảinghiệmcáccungbậccảmxúcmộtcáchtrọnvẹnvàhọccáchthấuhiểunhữngcảmxúcấy.

Đểgiúpconcáihiểuđượccảmxúccủamình,đầutiênbạncầnnóichochúnghiểulànhữngcảmxúcnàylàbìnhthường.Đồngcảmvớinhữngcảmxúccủacontrẻthườngbịxemlàmộthànhđộngđơngiảnvàkhôngcógìđángnói.Nhưngnếubạnbiếnviệcnàythànhtráchnhiệmcủamìnhthìtácđộngcộnghưởngcủanólêntrẻsẽrấtđángkể.Cảmthôngvớicảmxúccủaconcáicóthểlàmộtcâunóiđơngiảnnhư,“Thậtbuồnkhiconbịmấtchiếcvòngđángyêuđó”thayvìnói,“Đừngkhócnữa.Mìnhsẽmuacáikhác.”Câunóiđầutiênchocôbébiếtrằngcảmgiácbuồnbãlàlẽđươngnhiênvàđángđượcquantâm.Lúcấy,khôngcólờinóinàocóthểxóađinỗibuồncủaviệcmấtđimộtvậtdụngyêuquý;côbésẽvẫntiếptụckhóc.Nhưngcâunóiđầutiênthểhiệnnhậnthứcvềcảmxúcvàdạychocôbébiếtrằngđiềumànónghĩvàcảmnhậnđượclàhợplývàđúngđắn.Trẻnhỏkhôngthểsuyngẫmvềnhữngsựviệcxảyraxungquanhchúngmộtcáchtinhtếvàsâusắcnhưngườilớn,nhưngđầuócchúngcókhảnăngtíchcópkinhnghiệmsốngnhưmiếngbọtbiểnthấmnước.Bạnđịnhhướngchoconmỗingàybằngcáchdạynócáchphảnứngvớicảmxúccủachínhmình.

Cảmthôngvớicảmxúccủatrẻtrởnênkhókhănnhấtvàonhữnglúccầnthiếtnhất.Nhữngcảmxúcphátsinhtrongmâuthuẫnthườngdồncácbậcphụhuynhđếnngưỡngbùngnổ.Khiconbạnlàmmộtviệcgìđóngungốctrongđộtuổicủanó,bạnthườngkhótránhđượccảmgiáctứcgiận,lồnglộnlênnhưmộtconbáo.Khiđứacontraibatuổicủabạndùngmónđồchơi

đậplênđầuđứatrẻconnhàhàngxómvìnónhấtđịnhkhôngchịunhườngđồchơichobạnmình,thìbạnkhócóthểcúixuốngmàthìthầmvàotainó,“Mẹhiểulàconrấtgiậncontraiạ,nhưngviệcconlấychiếcxetảiđồchơiđậpvàođầuJohnnylàđiềukhôngthểchấpnhậnđược.”Chúngtôibiết,phảnứngnhưthếhoàntoànkhôngthựctếtronghầuhếtmọitìnhhuống,vìthếbạnsẽphảigửithôngđiệpđếnconbạntheonhữngcáchkhác.Giọngnói,tốcđộhànhxửcủabạnvàthậmchíhànhđộngcủabạndạychoconmìnhvềcảmxúc.Mộtphảnứngchứngtỏbạnhiểusựgiậndữcủađứanhỏ(aimàkhôngnổigiận,phảikhông?)sẽdạychonóbiếtcáchkiềmchếbảnthânhơnvàonhữnglầnsau,thayvìnắmlấytaynóvàlôixềnhxệchrakhỏiphòng.

Mâuthuẫnvàsựkhángcựthụđộngcũngmangđếnnhữngcảmxúcmạnhmẽchocácbậcchamẹ.Thấyconmìnhbịđánhcũngbựcbộikhôngkémgìchuyệnchứngkiếnnóđánhnhữngđứatrẻkhác.Nhưngkhibạncânnhắctìnhhuốngkỹlưỡng,bạnsẽthấytrẻbộclộcảmxúccủamìnhthôngquahànhđộng.Điềunàylàbìnhthường–bọntrẻthườngđánhbạnhoặcđứngngâyrachịutrậnchođếnkhichúnghọcđượccáchdiễnđạtcảmxúccủamìnhtốthơn.Nhiệmvụcủabạnlàthểhiệnkhảnănglàmchủcảmxúcvàdạyconbằngcáchphảnứngtíchcựcvớichúng.Vớitưcáchlàchamẹ,việcsửdụngkỹnăngtrítuệcảmxúcsẽgiatăngkhảnăngtrẻbắtchướcbạnkhichúngđốimặtvớinhữngtháchthứctươngtự.Kếtquảnỗlựccủabạn,chodùhànhđộngđócókhókhănđếnmứcnàovàothờiđiểmấy,sẽmanglạigiátrịlâudài.Concáibạnkhilớnlênsẽtrởthànhnhữngngườibiếtcáchmởrộngcácmốiquanhệvàlàmchủhànhvicủamìnhnhằmđạtđượcnhữngđiềuchúngmongđợitrongcuộcsống.

Dạydỗmộtđứatrẻvềcảmxúclàmộtcôngviệcđầythửtháchvàkhóchịukhôngkémgìviệcđốimặtvớinhữngvấnđềcủachínhbảnthânmình.Cũnggiốngnhưnhiềuđiềukháctrongcuộcsống,nếuchúngtakhônghànhđộngmộtcáchthậntrọng,chúngtasẽcókhuynhhướnglặplạithóiquencũ.Sựtiếntriểnxuấtpháttừviệcbạnlựachọncáchphảnứnghiệuquảnhấtthayvì cáchdễdàngnhất.Trí tuệ cảmxúcmang lại cơhội to lớnđểbạnnhìnnhận tất cảnhữnggìquantrọngtrongcuộcsốngdướimộtconmắtkhác.Nângcaotrítuệcảmxúcđơngiảnlàviệcnhậnranhữngcảmxúcthúcđẩybạn.Khibạnhiểuchúngthậtrõ,bạncóthểtựquyếtđịnhnơinhữngcảmxúcấysẽđưabạnđến.

SỐNGVỚITRÍTUỆCẢMXÚCChắcchắnbạnđangtựhỏimìnhnênlàmgìvớitấtcảnhữngđiềuhọcđượctừquyểnsách

này.Chúngtôiđãtrìnhbàycácýtưởngmộtcáchngắngọnvớimongmỏibạnsẽdànhthờigianpháttriểnnhữngkỹnăngmới,thayvìđọcxongrồibỏ.Trítuệcảmxúclàkếtquảcủaviệcbạnhiểurõbảnthânmìnhvànhữngngườixungquanhđếnmứcnào.Bạnkhôngthểhọcnó

bằngviệcnghiêncứumôhình,ghinhớcácsốliệuhoặcđọcnhữngbàiviếttruyềnđộnglực.Trítuệcảmxúcsẽchobạnbiếtđâulànhữngkỹnăngbạnthànhthạonhất,vàđâulànhữngkỹnăngbạncầncảithiệnnhất.

Việcrènluyệnkỹnăngtrítuệcảmxúckhônglấymấtnhiềuthờigiantrongngàycủabạnđâu.Bạncóthểthựctậpvàobấtcứlúcnào.Dànhmộtvàigiâyđểsuynghĩkhácđitrướckhiphảnứngtrướcmộtthửtháchsẽđưabạnsangmộtconđườngmới.Nếubạnthựchànhkỹnăngmớinàythườngxuyên,bạnsẽrènluyệnchobộnãomìnhcáchbiếnviệclàmđóthànhmộtthóiquenmới.Hãythựchànhmộtkỹnăngmớitrongtừnglĩnhvựccuộcsống–ởnhà,nơilàmviệc,ởtrường,vớibạnbèvàtrongcộngđồng.Trítuệcảmxúcnênđượcứngdụngvàotấtcảnhữngviệcbạnlàm.Bạnsẽkhôngcònphảicốgắngxuađuổihoặcđènéncảmxúccủamìnhnữa.Bạnsẽcótấtcảmọikiếnthứccầnthiếtđểtạodựnglòngkiênnhẫn,sựbềnchívànhậnthứctrongmọilĩnhvựcđờisống.Bạnsẽsởhữusứcmạnhcủatrítuệcảmxúc…vàmãimãilànhưthế.

LỜICẢMƠNToànbộcôngtrìnhnghiêncứuhỗtrợchoviệcrađờiquyểnsáchnàylàkếtquảnỗlựctolớn

củamộtđộingũnhữngnhàkhoahọcvềhànhvi-nhữngconngườitàinăngvàtậntâmtạiTalentSmart.Chúngtôimuốngửilờicảmơnđếnnhữngnhânvậtnòngcốt,vớilòngbiếtơnchânthànhnhấtvìnhữngnỗlựcvàsựgắnbócủahọ:JeanRiley,QuinnSanders,LacSuvàAprilWest.Sựlãnhđạocủahọ,kếthợpvớinỗlựccủatoànbộđộingũnghiêncứuđãlàmnênnhữngđiềuphithường.

ChúngtôicũngmuốngửilờicảmơnđếntấtcảnhữngngườilàmviệcởTalentSmartvìđãtạoramộtmôitrườnglàmviệctuyệtvời.CảmơnShaunaTillman-Manganvìđãhếtmìnhquảngbáquyểnsáchnàyđếncôngchúng.Côđãgópphầntolớnvàothànhcôngcủaquyểnsáchnàyvàcôthậtsựlàmộttàisảnquýgiácủacôngtytừthờiđiểmcôtiếpnhậncôngviệc.Chúngtôiđãlàmviệcvớinhiềulậptrìnhviên,nhưngkhôngaitrongsốhọcóthểsánhđượcvềmặtkỹnăng,lòngkiêntrìvàtàilãnhđạocủaLesBrown.

Mộtlờicảmơntolớndànhchonhữngngườilàmcôngtácbiêntập,đólàNancyHancock,SarahPeach,LisaSciambravàđộingũlàmviệcởNhàxuấtbảnSimon&Schustervìđãưuáiquyểnsáchnày.Chúngtôinhậnđượcnhữnglờigópýđầygiátrị trongquátrìnhbiênsoạnsách,vàchúngtôixingửilờicảmơnđếnPaulBrooks,LiliaCorpuz,MarkGreaves,JoyceHaak,RichardLaChina,GregOlmstead,GilesRaymond,AntoinetteThomas,vàDianeWolfe.ĐặcbiệtcảmơnDawnSandersởUrban-Digital.comvìđãthựchiệnnhữngbứchìnhminhhọatuyệtvờichoquyểnsách.

Chúngtôixincảmơnnhữngvịtiềnbốitronglĩnhvựcnày.Chúngtôitựhàolàmộttrongnhữngngườinghiêncứuvềtrítuệcảmxúc.ChúngtôimuốnbàytỏlòngbiếtơnđếncôngtrìnhnghiêncứucủaDanielGolemanvàmôhìnhtrítuệcảmxúccógiátrịthựctiễncaocủaông.ChúngtôicũngxincảmơnPeterSaloveybởianhkhôngchỉlàmộtchuyêngiauytínvàđángkhâmphụcmàcònlàmẫungườicótrítuệcảmxúccao.

Xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới tất cả những chuyên gia đào tạo chuyên nghiệp củaTalentSmart và các khách hàng đã ứng dụng trí tuệ cảm xúc vào những hoạt động doanhnghiệpcủahọ.Nhữngsuynghĩsâusắccủahọlàmộtđónggóplớnchoquyểnsáchnày.Chúngtôicũngxinghinhậncông laocủahơn500ngànngườiđã thamgiavàocuộckhảosátcủachúngtôisuốtmườinămqua.

Tôi,Jean,xinđượccảmơnchồngtôilàGreg,cảmơntìnhyêukhôngbaogiờvơicạn,vàsự

chânthànhcủaanh,cảnhữngcôngviệcgiađìnhanhphảigánhváckhitôibậnbịuvàonhữnggiaiđoạnquantrọng,đểhoànthànhquyểnsáchnày.HaiconClairevàIngrid,tìnhyêubénhỏcủamẹ.Mẹcảmơnlòngkiênnhẫnvàsựgiúpđỡcủacáccontrongthờigianmẹviếtsách.

Tôi,Travis,cảmơnvợtôiđãhếtmìnhhỗtrợvàđộngviêntôitheođuổiniềmđammêcủamình.Anhđãnghĩthờiđiểmthíchhợpnhấtđểviếtchươngsáchvềmốiquanhệkhianhngồicạnhemtrongchuyếnbaylầnấy.Emcócònnhớngàyđókhông,anhđượcngồiởghếbêncạnhcửasổmáybaymàemđãnhườngchoanh,đểanhcónhiềuchỗtìtaymàviết.Anhbiếtemmêchỗngồibêncửasổlắm,vàcửchỉđóthểhiệnsựủnghộcủaemtrongdựánnày.Chuyếnđiấylàmộtẩndụtuyệtvờichosựhỗtrợcủaemtrongsuốtthờigianquavàanhthậtsựvuilàemđãkhôngbịốmvìnhữngxáotrộnxảyra.Cảmơnemthậtnhiềuchotấtcảnhữngđiềuemđãlàm.Emchínhlànguồnđộnglựclớnlaogiúpanhthựchiệnướcmơcủamình.Chúcchocuộchànhtrìnhcủaanhvàemluôntốtđẹp,chodùmìnhđiđếnbấtkỳnơiđâu.Anhyêuem.

VỀCÁCTÁCGIẢTiếnsĩTravisBradberryvàTiếnsĩJeanGreaveslàhainhàđồngsánglậpraTalentSmart–

côngtychuyêncungcấpcácbàikiểmtra,ấnphẩmvàcáckhóađàotạovềtrí tuệcảmxúc.DanhtiếngcủahọtronglĩnhvựcnghiêncứutâmlýđượcbiếtđếncùngvớiviệchọlàđồngtácgiảvớiTiếnsĩKenBlanchard-tácgiảcủaquyểnsáchkinhdoanhbánchạynhấtmọithờiđạivàđồngtácgiảcủaquyểnsáchVịGiámĐốcMộtPhút(TheOneMinuteManager).

TiếnsĩBradberrylàmộtdiễngiảcósứclôicuốnđặcbiệtvàlànhàtưvấnhàngđầuvềnângcaohiệusuấtlàmviệccủacánhânvàdoanhnghiệptrênkhắpthếgiới.ÔngtừnghỗtrợchocácnhàlãnhđạocủacáccôngtylọtvàodanhsáchFortune500,tấtcảbacơquanlậppháp,hànhphápvàtưphápcủachínhphủbaogồmQuốchộiMỹvàcảhoànggianướcngoài.Ôngcóbằngtiếnsĩképtronghailĩnhvựctâmlýhọc(sứckhỏethầnkinhvàtổchứcdoanhnghiệp).

TiếnsĩGreaveslànhàtưvấnđượctraogiảithưởng,đồngthờilàmộtdoanhnhânvànhàhuấnluyệnvới21nămkinhnghiệmtrongviệcgiúpđỡcáctổchứcvàcánhânpháttriểntiềmnăngcủamình.BàlàchuyêngiavềnhữnggiaiđoạntháchthứccủatăngtrưởngnóngvàrấtnhiềucôngtytrongdanhsáchFortune500đãđượchưởnglợinhờvàotàinăngcủabà.Bàcóbằngtiếnsĩtronglĩnhvựctâmlýhọcvềtổchứcdoanhnghiệp.

GHICHÚ

1.SỰKHÁMPHÁ1.DrJohnHarlow,“PassageofanIronRodThroughtheHead”,BostonMedicalandSurgical

Journal 39 (1848): 506-507. Dr John Harlow, “Recovery from the Passage of an Iron BarThroughtheHead”,PublicationsoftheMassachusettsMedicalSociety2(1868).

2.Harlow,“Recovery”.

3. Proverbs, 6, 14–16; Epistle of Paul to the Colossians, 3, and First Epistle of Peter, 1;Aristotle, The Nicomachean Ethics; John Cooper et al., The Complete Works of Plato(Indianapolis, Ind.: Hacket, 1997); William Shakespeare, The Oxford Shakespeare: TheComplete Works (New York: Oxford University Press, 1966) Re Thomas Jefferson:http://etext.virginia.edu/jefferson/quotations/jeff0200.htm.

4.E.L.Thorndike,“IntelligenceandItsUses,”Harper’sMagazine140(1920):227–335.

5.W. L. Payne, “A Study of Emotion: Developing Emotional Intelligence: Self Integration;Relating to Fear, Pain and Desire”, doctoral dissertation, Union Institute, Cincinnati, Ohio(1988).

6.JackMayeretal.,“PerceivingAffectiveContentinAmbiguousVisualStimuli:AComponentofEmotionalIntelligence”,JournalofPersonalityAssessment54(1990):772–81.

JackMayerandPeterSalovey, “The IntelligenceofEmotional Intelligence,” Intelligence 17(1993):433–42.

JackMayerandA.Stevens,“AnEmergingUnderstandingoftheReflective(Meta)ExperienceofMood”,JournalofResearchinPersonality28(1994):351–73.

7. Mô hình trí tuệ cảm xúc của Goleman, Boyatzis và McKee trong Primal Leadership:RealizingthePowerofEmotionalIntelligence(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,2002)đãgộpbốnkỹnăng(nhậnthứcvềbảnthân,làmchủbảnthân,nhậnthứcvềxãhộivàlàmchủcácmốiquanhệ)vàothànhhainhómlớnlànănglựccánhânvànănglựcxãhội.Nhữngnghiêncứucủachúngtôikhẳngđịnhnănglựccánhânvànănglựcxãhộilàsựphânloạicáckỹnăngtrítuệcảmxúcchínhxácnhất.

2.NHỮNGĐIỀUĐÁNGKINHNGẠCVỀTRÍTUỆCẢMXÚC1.LisaYoon,“OnBoards,AreWomentheFairerSex?”,tạpchíChiefFinancialOfficer,phiên

bản online, www.cfo.com/printable/article. cfm/3009002?f=option. Israel Helfand, “WhatLiesBehindtheAngerinMen,”TheNorthwestRecoveryNetwoker,tháng3năm1992.

2.Mike Lancaster, “FoxPulls Plug onAiling ‘MagicHour’: Johnson Sent to ShowersAfterMeagerEight-WeekRun,”www.thestinkers.com/PhiladelphiaNewspaper, Inc, tháng8năm1998.

3.TríchdẫnlờikểcủaCraigShoemakervềnhữnggìxảyravớimìnhtrongchươngtrìnhTheMagicHour tríchtừcuộcphỏngvấntrênradiotrongchươngtrìnhThePaulHarrisShow cótrêntrangwebwww.harrisonline.com.

4.Lancaster,“FoxPullsPlugonAiling‘MagicHour’”.

5. Tiến sĩ Joseph Ciarrochi, et al., “Emotional Intelligence Moderates the RelationshipBetweenStressandMentalHealth,”PersonalityandIndividualDifferences32(2002):197–209.DennisR.Trinidad, “TheAssociationBetweenEmotional IntelligenceandEarlyAdolescentTobacooandAlcoholUse,”PersonalityandIndividualDifferences32(2002):95–205.

6.MarcA.Brackettetal., “Emotional Intelligenceand ItsRelation toEverydayBehavior,”Personality and Individual Differentces 36 (2004): 1387-1402. Benjamin Palmer et al.,“Emotional Intelligence and Life Satisfaction,” Personality and Individual Differences 33(2002): 1091 -1100.Adrian Furnham, “Trait Emotional Intelligence andHappiness,” SocialBehavior&Personality31(2003):815-24

7. Shankar Vedantam, “Stress Found toWeaken Resistance to Illness,”Washington Post,22/12/2003

8.Nhưtrên.

9. JoelB.Finkelstein,“AbilitytoCopewithStressMayPlayaRole inCancerProgression,”HealthBehaviorNewService,1/12/2002.“AnimalResearchSuggeststhatStressMayIncreaseRiskofUterineCancer,”WakeForestUniversityMedicalCenterPressRelease,09/07/2004

10.“StudyTiesStresstoBreastCancer”DiscoveryHealthNews,24/9/2003,trêntrangwebwww.hon.ch/News/HSN/515236.html.

11.AmericanHeartAssociation,“NewStatsShowHeartDiseaseStillAmerica’sNo.1Killer,StrokeNo.3,”HeartDiseaseandStrokeStatistics–2004Update,tháng1năm2004.

12.Bishopetal.,“AHAScientificSessions,Chicago,”ArchivesofGeneralPsychiatry50(tháng11năm2002):681–89.B.Andersonetal.,

“Psychological, Behavioral, and Immune Changes After a Psychological Intervention: AClinicalTrial,”JournalofClinicalOncology22(2004):3570–80.

13.Nhưtrên.

14.Bishop,“AHAScientificSessions.”

15.B.A.vanderKolk,“TheBodyKeepstheScore:MemoryandtheEmergingPsychobiologyofPostTraumaticStress,”HarvardReviewofPsychiatry1(1994):253–65.B.A.vanderKolketal.,“Dissociation,Somatization,andAffectDysregulation:TheComplexityofAdaptationofTrauma,”AmericanJournalofPsychiatry153(1996):83–93.

16.NeilM.Ashkanasy,“TheCaseforEmotionalIntelligenceinWorkgroups,”bàithuyếttrìnhtronghộinghịchuyênđềhàngnămcủaHộiTâmlýhọctrongdoanhnghiệpvàngànhnghề,San Diego, Calif., 11/4/2001. Peter Jordan et al., “The Case for Emotional Intelligence inOrganizationalResearch,”AcademyofManagementReview28(2003):195–97.

17.KhônglựcHoaKỳtiếtkiệmđược3triệuđôtrongcôngtáchuấnluyệnbằngcáchtuyểnchọn tân binh căn cứ vào chỉ số thông minh cảm xúc của họ: “Military Recruiting: TheDepartmentofDefenseCouldImproveItsRecruiterSelectionandIncentiveSystems,”GeneralAccountingOfficeReport98-58,30/01/1998,www.gao.gov/archive/1998/ns98058.pdf.

LựclượngnhânviênbánhàngcủaL’Oréalđượctuyểnchọndựatrênkỹnăngtrítuệcảmxúclàmgiatăngdoanhthuthêm91.370đôtrênmộtđầungườivớitỉlệthaynhânviêngiảm63%;SpencerandSpencer,CompetenceatWork:ModelsforSuperiorPerformance(NewYork:JohnWilerandSons,1993).

3.NHỮNGCÂUHỎIQUANTRỌNG1.FrancisHesselbeinetal.,TheleaderoftheFuture(SanFrancisco:Jossey-Bass,1997).

4.THAYĐỔITƯDUY1.T.P.Ponsetal.,“MassiveCorticalReorganizationAfterSensoryDeafferentationinAdult

Macaques,”Science 252 (28/06/2991): 1858-59. N. Jain, “Deactivation andReactivation ofSomatosensoryCortextIsAccompaniedbyReductionsinGABAStraining,”Somatosensory&

Motor Research 8 (1997): 347–54. D. Borsook et al., “Acute Plasticity in the HumanSomatosensoryCortexFollowingAmputation,”NeuroReport9(1998):1013–17.

2. General Nutrition Centers, reported by Associated Press:http://pittsburgh.about.com/cs/holidays/tp/resolutions.htm.

3.RichardBoyatzis et al., “Will ItMakeaDifference?AssessingaValue-Added,Outcome-Oriented, Competency-Base Professional Program,” in Innovation in Professional Education:StepsonaJourneyfromTeachingtoLearning(SanFrancisco:Jossey-Bass,1995),167-202.

5.XÂYDỰNGKỸNĂNG1.CâuchuyệnvềcuộcđờivàthànhtựucủaRayCharlesđượcđăngtạitrangwebcủaanh:

www.raycharles.com/autobio.htm.

2.www.raycharles.com/autobio.

3.Nhưtrên.

4.PeterDrucker,“ManagingOneself,”TheHarvardBusinessReview(Thángbanăm1999):66–67.

5.BảngcảmxúcnàyđượcsaochéplạivàchỉnhsửavớisựchophépcủaJuliaWestởtrangweb:www.sff.net/people/julia.west/CALLIHOO/dtbb/feelings.htm.

6. O. Ayduk and W. Mischel, “When Smart People Behave Stupidly: ReconcilingInconsistenciesinSocial-EmotionalIntelligence,” inWhySmartPeopleCanBeSoStupid, doRobertJ.Sternbergbiêntập(NewHaven,Conn.:YaleUniversityPress,2002).

7.R.D.Grainger,“TheUse–andAbuse–ofNegativeThingking,”AmericanJournalofNursing91(1991):13–14.

6.ỨNGDỤNGTRÍTUỆCẢMXÚCVÀOCÔNGVIỆC1.JosephL.BadaraccoJr.DefiningMoments:WhenManagersMustChooseBetweenRightand

Right(Boston:HarvardBusinessSchoolPress,1997).

2.BảnphântíchchitiếtvềquyếtđịnhsailầmđượcnêutrongBảnbáocáothanhtratainạntàuColumbiacủaNASA,cuốn1,thángtámnăm2003,chương8,“Historyascause:ColumbiaandChallenger,”195–204.

3. Roger Boisjoly, “Roger Boisjoly and the Challenger Disaster.” Online Ethics Center forEngineering and Science, Case Western Reserve University:www.onlineethics.org/moral/boisjoly/RB1-6.html.

4.VanessaUrchDruskatvàStevenB.Wolff.“BuildingtheEmotionalIntelligenceofGroups,”TheHarvardBusinessReview(tháng3năm2001):79–90.

5.NeilM.Ashkanasy, “TheCase for Emotional Intelliegence inWorkgroups,” symposiumpresentation at the annual conference of the Society for Industrial and OrganizationalPsychology,SanDiego,Calif.,11/04/2001.

6. “Pressure on the System,” Report of the Presidential Commission on the Space ShuttleChallengerAccident,vol.1(Washington,D.C.:U.S.GovernmentPrintingOffice,1986):171-173.

7.Ashkanasy,“TheCaseforEmotionalIntelligenceinWorkgroups.”

7.ỨNGDỤNGTRÍTUỆCẢMXÚCTRONGCUỘCSỐNGGIAĐÌNH1. John Gottman và Robert W. Levenson, “Rebound from Marital Conflict and Diverce

Prediction,”FamilyProcess38(1999):287–92.JohnGottmanvàRobertW.Levenson,“ATwo-FactorModelforPredictingWhenaCoupleWillDivorce:ExploratoryAnalyses.Using14-YearLongitudinalData,FamilyProcess41(2002):83-96.

2.NancyKrulik,FunandFunnier:JimCarrey(NewYork:Simon&Schuster,2000).

3.NỗlựcđầutiêncủaJimCarreyđểdiễnhàikịchvànhữngcâunóicủaanhtrongđêmdiễnởcâu lạc Yuk Yuk trích từ buổi phóng vấn trực tuyến tại:www.eonline.com/On/Revealed/Shows/Carrey/index2.html.

4.CâuchuyệnvềJimCarreyvànỗlựctrụlạiHollywoodvànhữngcâunóivềthấtbạicủaanhtrong bài viết của Andrew O’Hehir, nhan đề, “The Jim Carrey Show” trên Salon.com,07/12/1999.

5.MichelleBroth, “AssociationsBetweenMothers’NegativeEmotionality and Stress andTheir Socialization of Emotion Practices:Mothers’Emotional Competence as Resiliency orRisk,”DissertationAbstractsInternational64(2004):4025.

6.JohnGottman,RaisinganEmotionalllyIntelligentChild(NewYork:FiresideBooks,1997).

7. “Why Teach Social and Emotional Skills?” the Committee for Children Website,www.cfchildren.org.Tácđộngcủacácchươngtrìnhtrítuệcảmxúclêntrẻem:PBSNewsHour

onEmotionalIntelligence,27/11/1997.Mốiliênhệgiữatrítuệcảmxúctrongtrẻemvàviệcsửdụngrượuvàmatúy:DennisR.Trinidad,“TheAssociationBetweenEmotionalIntelligenceand Early Adolescent Tobacco and Alcohol Use.” Personality and Individual Differences 32(January2002):95-105

Chiasẽebook:http://downloadsachmienphi.com/Thamgiacộngđồngchiasẽsách:Fanpage:https://www.facebook.com/downloadsachfreeCộngđồngGoogle:http://bit.ly/downloadsach