thÔng tin khoa hỌc

THOcircNG TIN KHOA HỌC - TẬP I - SỐ 1-2011

1

THOcircNG TIN KHOA HỌC

Tập I - Số 1 - 2011

TRƢỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT

NGHỆ AN


2


TẬP SAN RA 4 KỲNĂM

CỦA TRƢỜNG CAO ĐẢNG KT - KT NGHỆ AN

Chịu traacutech nhiệm nội dung TS Dƣơng Xuacircn Thao

Ban biecircn tập TS Dƣơng Xuacircn Thao Trƣởng Ban biecircn tập

Ths Nguyễn Xuacircn Tạo Phoacute Ban biecircn tập

Ths Votilde Thị Hải Lecirc Ủy viecircn thƣ kyacute

TS Nguyễn Thị Lan Ban viecircn

Ths Nguyễn T Ngọc Dung Ban viecircn

Ths Chu Thị Hải Ban viecircn

Ths Ngocirc Thị Thanh Hoagraven Ban viecircn

Ths Bugravei Đigravenh Thắng Ban viecircn

Ths Nguyễn Thaacutei Sơn Ban viecircn

Ths Tăng Văn Tacircn Ban viecircn

CN Nguyễn Thị Thu Hiền Ban viecircn

Thƣ kyacute ban biecircn tập Ths Votilde Thị Hải Lecirc

Trigravenh bagravey vagrave sửa bản in Ths Tăng Văn Tacircn Ths Nguyễn Thaacutei Sơn

In 500 cuốn khổ 20x265 Giấy pheacutep xuất bản số của Sở Thocircng tin vagrave

Truyền thocircng Nghệ An In xong vagrave nộp lƣu chiểu thaacuteng 4 ndash 2011


3

MỤC LỤC NGHIEcircN CỨU KHOA HỌC

TĂNG VĂN TAcircN

Khai thaacutec tiacutenh năng của Powerpoint để thiết kế giaacuteo aacuten hƣớng dẫn tự học

VOtilde THỊ HẢI LEcirc

Triệu chứng bệnh tiacutech của choacute mắc bệnh do giun moacutec Ancylostoma caninum

VOtilde THỊ HẢI LEcirc HOAgraveNG HỮU CHẤT

Phƣơng phaacutep thiết kế thiết bị dạy học Bộ xƣơng bograve

NGUYỄN THỊ HOA

Khảo saacutet khả năng cho sữa của đagraven bograve nuocirci theo higravenh thức nocircng hộ tại Nghĩa Đagraven


Một số đặc điểm sinh học của Ancylostoma caninum


CHU THỊ HẢI

Một số hiểu biết về vi sinh vật

NGUYỄN THỊ NGỌC DUNG

Bagraven thecircm về Thị trƣờng độc quyền mua trong bagravei giảng Thị trƣờng độc quyền thuộc

học phần Kinh tế vi mocirc

DƢƠNG XUAcircN THAO

Tiacuten dụng thuecirc mua - Một higravenh thức huy động vốn phugrave hợp ở Nghệ An

TRẦN THỊ PHƢƠNG

Ứng dụng tin học văn phograveng trong việc phacircn chia lớp nhập học đầu khoacutea

ĐOAgraveN TIẾN DŨNG

Một số vấn đề khi lựa chọn phƣơng phaacutep dạy học

HOAgraveNG HOA QUẾ

Đa dạng sinh học vagrave biến đổi khiacute hậu

NGUYỄN THANH NHAgraveN VOtilde COcircNG ANH TUẤN

Miền tacircy Nghệ An - Khu dự dữ sinh quyển thế giới của loagravei voi chacircu Aacute

NGUYỄN THỊ LAN

Chủ nghĩa tam dacircn của Tocircn Trung Sơn - Một trong những nguồn gốc higravenh thagravenh tƣ

tƣởng Hồ Chiacute Minh

NGUYỄN THỊ MAI ANH

Tƣ tƣởng Hồ Chiacute Minh về vấn đề dacircn lagravem chủ

TRẦN THỊ BIgraveNH

Những giải phaacutep cơ bản nhằm phaacutet huy vai trograve của kinh tế tƣ nhacircn trong thời kỳ quaacute độ

lecircn chủ nghĩa xatilde hội ở nƣớc ta

NGỤY VAcircN THUgraveY

Yacute nghĩa tầm quan trọng của lỗi trong việc dạy vagrave học mocircn tiếng Anh

NGUYỄN THỊ HOAgraveI LY

Sử dụng hoạt động khoảng trống thocircng tin để dạy noacutei tiếng Anh cho sinh viecircn

ĐINH THỊ THU HƢƠNG


4

Một số vấn đề về cacircy trocircng chuyển gen


5

KHAI THAacuteC TIacuteNH NĂNG CỦA POWER POINT ĐỂ THIẾT KẾ

GIAacuteO AacuteN HƢỚNG DẪN TỰ HỌC

Ths Tăng Văn Tacircn

Trƣởng phograveng Đagraveo tạo

I ĐẶT VẤN ĐỀ

PowerPoint lagrave phần mềm tin học coacute

rất nhiều tiện iacutech trong việc thiết kế

xacircy dựng trigravenh diễn theo yacute tƣởng của

ngƣời thực hiện vagrave biecircn soạn giaacuteo aacuten

cho dạy học Sử dụng Power Point để

soạn bagravei giảng trecircn lớp vagrave trong caacutec

buổi thuyết trigravenh đatilde vagrave đang đƣợc aacutep

dụng phổ biến Tuy nhiecircn để khai thaacutec

caacutec tiacutenh năng khaacutec sẵn coacute trong

PowerPoint phục vụ cho việc thiết kế

giaacuteo aacuten hƣớng dẫn tự học thigrave iacutet đƣợc aacutep

dụng Vigrave vậy taacutec giả thực hiện đề tagravei

Khai thaacutec tiacutenh năng của PowerPoint

để thiết kế giaacuteo aacuten hướng dẫn tự học

với mục điacutech khai thaacutec sử dụng cocircng cụ

tiacutech hợp Visual Basic coacute sẵn trong

PowerPoint để tạo một hệ thống cacircu hỏi

vagrave hƣớng dẫn chỉ trecircn 1 slide để lagravem

giaacuteo aacuten hƣớng dẫn ngƣời học tự học tự

ocircn tập kiểm tra kiến thức của mocircn học

Kỹ thuật lacircm sinh hệ trung cấp

II NỘI DUNG

Giaacuteo aacuten hƣớng dẫn tự học lagrave giaacuteo

aacuten của giảng viecircn biecircn soạn dagravenh riecircng

cho ngƣời học sử dụng vigrave thế nội dung

giaacuteo aacuten nhằm hƣớng dẫn ngƣời học

khai thaacutec nội dung bagravei học thể hiện qua

hệ thống cacircu hỏi hƣớng dẫn lựa chọn

kiến thức đuacuteng thocircng qua caacutec phƣơng

aacuten trả lời vagrave hƣớng dẫn tigravem kiếm tagravei

liệu học tập theo từng phƣơng aacuten trả lời

của ngƣời học

Hoạt động của ngƣời học giaacuteo aacuten tự

học đƣợc mocirc tả nhƣ sau Đọc cacircu hỏi

gtgt lựa chọn phƣơng aacuten trả lời gtgt nếu

trả lời đuacuteng thigrave học tiếp (chuyển sang

cacircu hỏi tiếp theo) nếu trả lời sai thigrave

phải học lại theo sự chỉ dẫn

NGHIEcircN CỨU KHOA HỌC


6

Việc học nagravey đƣợc ngƣời học thực hiện

trecircn maacutey vi tiacutenh vigrave vậy ngƣời Thầy phải

thiết kế giaacuteo aacuten điện tử đƣợc thực hiện

nhƣ sau Thứ nhất tạo ngacircn hagraveng cacircu hỏi

trắc nghiệm caacutec phương aacuten trả lời caacutec

hướng dẫn của giaacuteo aacuten đacircy lagrave bƣớc đogravei

hỏi sự đầu tƣ cao về nội dung của ngƣời

lagravem giaacuteo aacuten Nội dung caacutec cacircu hỏi phải

bao trugravem đƣợc chƣơng trigravenh học đƣa ra

caacutec tigravenh huống trả lời đuacuteng vagrave sai thƣờng

gặp Đồng thời phải giải thiacutech caacutec kết quả

trả lời của ngƣời học vagrave hƣớng dẫn ngƣời

học tigravem đọc tagravei liệu

Ngacircn hagraveng cacircu hỏi trắc nghiệm

được bố triacute theo dạng bảng như sau

Bảng nagravey đƣợc tạo ra bằng cocircng cụ

Microsoft Office Spreadsheet 110 nằm

trong menu Control Box của PowerPoint

Trecircn mỗi dograveng sẽ lagrave caacutec nội dung liecircn

quan đến cacircu hỏi của dograveng đoacute số thứ tự

của cacircu hỏi cũng chiacutenh lagrave số dograveng tƣơng

ứng Caacutec thocircng tin trong bảng đƣợc quy

định nhƣ sau

Cột A chứa nội dung cacircu hỏi trắc

nghiệm

Cột B chứa nội dung của phƣơng aacuten

trả lời thứ nhất

Cột C chứa nội dung của phƣơng aacuten

trả lời thứ hai

Cột D chứa nội dung của phƣơng aacuten

trả lời thứ ba

Cột E chứa nội dung của phƣơng aacuten

trả lời thứ tƣ

Cột F chứa caacutec nhận xeacutet về phƣơng

aacuten trả lời thứ nhất

Cột G chứa caacutec nhận xeacutet về phƣơng

aacuten trả lời thứ hai

Caacutec thocircng tin

liecircn quan đến

cacircu hỏi 1

Nội dung cacircu hỏi trắc

nghiệm

Nội dung

phƣơng

aacuten 1

Nội dung

phƣơng

aacuten 2

Nội dung

phƣơng

aacuten 3

Nội dung

phƣơng

aacuten 4

Giải thiacutech

phƣơng

aacuten 1


7

Cột H chứa caacutec nhận xeacutet về phƣơng

aacuten trả lời thứ ba

Cột I chứa caacutec nhận xeacutet về phƣơng aacuten


Cột J chứa caacutec giải thiacutech về phƣơng

aacuten trả lời thứ nhất vagrave hƣớng dẫn tigravem đọc

tagravei liệu

Cột K chứa caacutec giải thiacutech về phƣơng

aacuten trả lời thứ hai vagrave hƣớng dẫn tigravem đọc

tagravei liệu

Cột L chứa caacutec giải thiacutech về phƣơng

aacuten trả lời thứ ba vagrave hƣớng dẫn tigravem đọc tagravei

liệu

Cột M chứa caacutec giải thiacutech về phƣơng

aacuten trả lời thứ tƣ vagrave hƣớng dẫn tigravem đọc tagravei

liệu

Thocircng thƣờng chuacuteng ta quen với

việc soạn thảo trong Word hay Excel

vigrave vậy caacutec nội dung trecircn coacute thể soạn

thảo ở Word hay Excel rồi copy vagraveo

đacircy caacutec mocircn khaacutec nhau thigrave chỉ cần thay

thế nội dung ở bảng nagravey

Thứ hai thiết kế slide giaacuteo aacuten

Giaacuteo aacuten nagravey chỉ cần 1 slide duy nhất

gồm 4 phần chiacutenh

(1) Phần cacircu hỏi gồm thứ tự cacircu nuacutet

chuyển cacircu vagrave khung xuất hiện nội dung cacircu

hỏi

(2) Phần lựa chọn caacutec phƣơng aacuten trả

lời gồm caacutec nuacutet lựa chọn A B C D vagrave

khung xuất hiện nội dung của phƣơng

aacuten

(3) Phần baacuteo kết quả trả lời gồm nuacutet

bấm để xem vagrave khung xuất hiện nội

dung

(4) Phần giải thiacutech về phƣơng aacuten trả

lời vagrave hƣớng dẫn tigravem đọc tagravei liệu gồm

nuacutet bấm để xem vagrave khung xuất hiện nội

dung

Thứ ba viết caacutec đoạn matilde chương

trigravenh Để giaacuteo aacuten chạy đƣợc theo thiết

kế cần viết caacutec đoạn matilde chƣơng trigravenh

matilde nagravey đƣợc viết theo cuacute phaacutep của

Microsoft Visual Basic Nếu ngƣời

soạn coacute am hiểu về ngocircn ngữ lập trigravenh

nagravey thigrave viết theo yecircu cầu của migravenh nếu

ngƣời soạn giaacuteo aacuten khocircng quan tacircm đến

ngocircn ngữ lập trigravenh nagravey thigrave copy caacutec

đoạn matilde đatilde đƣợc viết sẵn ở slide nagravey để

dugraveng magrave khocircng phải sửa đổi gigrave

Sau khi đatilde hoagraven thagravenh caacutec bƣớc trecircn

thigrave chƣơng trigravenh coacute thể thực hiện đƣợc

đoacuteng Microsoft Visual Basic lại để trở

về chƣơng trigravenh POWER POINT vagrave

chạy chƣơng trigravenh

Qua nghiecircn cứu Khai thaacutec tiacutenh năng

của PowerPoint để thiết kế giaacuteo aacuten

hƣớng dẫn tự học ta ruacutet ra một số kết

luận sau


8

- Giaacuteo aacuten hƣớng dẫn tự học thực hiện

trecircn Power Point thể hiện đƣợc caacutec chức

năng

(1)Hƣớng dẫn khai thaacutec nội dung bagravei

học thocircng qua hệ thống cacircu hỏi

2)Hƣớng dẫn lựa chọn kiến thức

đuacuteng qua phƣơng aacuten trả lời cacircu hỏi

(3) Hƣớng dẫn tigravem kiếm tagravei liệu vagrave

học qua caacutec gợi yacute của từng lựa chọn

- Khai thaacutec caacutec tiacutenh năng sẵn coacute đatilde

đƣợc tiacutech hợp Visual Basic trong Power

Point sẽ lagravem gọn nhẹ dung lƣợng của

giaacuteo aacuten đơn giản đỡ nhầm lẫn Đồng

thời dễ sửa đổi để sử dụng cho caacutec mocircn

học khaacutec nhau

III ỨNG DỤNG

Với nghiecircn cứu trecircn coacute thể ứng

dụng trong thực tiễn theo caacutec hƣớng

sau

Sử dụng slide nagravey để lagravem giaacuteo aacuten

hƣớng dẫn tự học cho caacutec mocircn học khaacutec

chỉ cần thay đổi bảng nội dung vagrave trang

triacute lại theo yecircu cầu thẩm mĩ của từng

ngƣời soạn

Nếu giảng bagravei trecircn maacutey coacute thể

ứng dụng để soạn caacutec cacircu hỏi trắc

nghiệm kiểm tra kiến thức ngƣời học

Coacute thể ứng dụng để thiết kế trecircn

maacutey caacutec cuộc thi vui học trong nhagrave

trƣờng nhƣ

OLYMPIC caacutec mocircn học vui học

haacutei hoa chất lƣợng theo dạng trắc

nghiệm

STT cacircu hỏi

Nuacutet chuyển cacircu hỏi

Vugraveng hiển thị nội dung cacircu hỏi

Vugraveng hiển thị nội dung caacutec

phƣơng aacuten trả lời

Nuacutet bấm xem kết quả trả lời

Nuacutet bấm xem hƣớng dẫn tự học

Vugraveng hiển thị kết quả

Vugraveng hiển thị phần hƣớng

dẫn

Mẫu Slide giaacuteo aacuten được thiết kế như sau


9

IV KẾT LUẬN

Để giaacuteo aacuten điện tử tự học coacute hiệu quả

thigrave ngƣời soạn giaacuteo aacuten phải xacircy dựng hệ

thống cacircu hỏi chặt chẽ saacutet với nội dung

bagravei học mocircn học Caacutec cacircu hỏi vagrave phƣơng

aacuten trả lời phải baacutem saacutet với chƣơng trigravenh

học nhƣng traacutenh trugraveng lặp với ngacircn hagraveng

cacircu hỏi thi Để traacutenh nhagravem chaacuten cho ngƣời

học thigrave necircn đƣa vagraveo caacutec bản nhạc higravenh

ảnh sinh động nhƣng phugrave hợp nội dung vagrave

tiacutenh chất tự học sự mở rộng của caacutec

ngagravenh nghề đogravei hỏi con ngƣời phải tự

học tự đagraveo tạo để thiacutech ứng Tự học lagrave

higravenh thức học tập khocircng thể thiếu đƣợc

của học sinh sinh viecircn đang học Sự

nghiệp cocircng nghiệp hoaacute hiện đại hoaacute đất

nƣớc cugraveng với sự bugraveng nổ của cocircng nghệ

thocircng tin thực tập tại caacutec trƣờng chuyecircn

nghiệp Vai trograve traacutech nhiệm của nhagrave

trƣờng phải tổ chức hoạt động tự học một

hợp lyacute khoa học coacute chất lƣợng hiệu quả

trong đoacute sự hƣớng dẫn của ngƣời thầy qua

caacutec tagravei liệu giaacuteo aacuten đoacuteng vai trograve quan

trọng để định hƣớng cho ngƣời học đến

với kiến thức cần tigravem bằng con đƣờng

ngắn nhất

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO

1 Nguyễn Sơn Hải Saacutech học Microsoft

Powerpoint giaacuteo aacuten điện tử

2 Lacircm Quang Thiệp Trắc nghiệm vagrave

ứng dụng Nxb KHoa học vagrave Kỹ thuật

2008

3 Hƣớng dẫn tự học Visual basic 60

giaacuteo aacuten điện tử

4 Tạp chiacute giaacuteo dục số 176 kỳ 1 - 11

2007

5 Website wwwgiaoviennet


10

TRIỆU CHỨNG BỆNH TIacuteCH CỦA CHOacute

KHI NHIỄM GIUN MOacuteC ANCYLOSTOMA SPP

ThS Votilde Thị Hải Lecirc

Phụ traacutech phograveng KH amp HTQT


Triệu chứng lacircm sagraveng vagrave bệnh tiacutech của

một bệnh cho pheacutep chuacuteng ta chẩn đoaacuten

chiacutenh xaacutec nguyecircn nhacircn nagraveo đatilde gacircy ra

bệnh trecircn cơ sở đoacute đề ra caacutec biện phaacutep

phograveng trị bệnh chiacutenh xaacutec từ đoacute ngăn ngừa

sự xacircm nhập của mầm bệnh vagraveo cơ thể

Đuacuteng nhƣ Paplop đatilde noacutei ldquoVấn đề phaacutet

hiện những nguyecircn nhacircn gacircy bệnh lagrave một

vấn đề cơ bản của y học vagrave chỉ khi nagraveo

biết rotilde những nguyecircn nhacircn gacircy bệnh thigrave

mới tiến hagravenh điều trị đƣợc chiacutenh xaacutec hơn

nữa mới ngăn ngừa chuacuteng đột nhập vagraveo cơ

thể vagrave điều nagravey lagrave quan trọng bậc nhất

Trong nội dung bagravei viết nagravey chuacuteng tocirci

nghiecircn cứu một số đặc điểm về triệu

chứng lacircm sagraveng vagrave bệnh tiacutech của choacute mắc

bệnh do giun moacutec Ancylostoma spp gacircy ra

ở choacute

II NỘI DUNG NGUYEcircN VẬT

LIỆU VAgrave PHƢƠNG PHAacuteP NGHIEcircN

CỨU

21 Nội dung

Nghiecircn cứu caacutec triệu trứng lacircm sagraveng

choacute nhiễm giun moacutec Ancylostoma spp

Xaacutec định bệnh tiacutech đại thể của choacute

nhiễm giun moacutec Ancylostoma spp

22 Nguyecircn vật liệu

Choacute con khoảng từ 2 - 4 thaacuteng tuổi

23 Phƣơng phaacutep nghiecircn cứu

Kiểm tra becircn ngoagravei thể trạng locircng

da caacutec biểu hiện becircn ngoagravei

Sử dụng phƣơng phaacutep mổ khaacutem tiecircu

chuẩn của Cục Thuacute y (2007) để kiểm tra

tổn thƣơng đại thể

Mổ khaacutem kiểm tra bệnh tiacutech caacutec cơ

quan becircn trong theo nguyecircn tắc khaacutem lần

lƣợt từ ngoagravei vagraveo trong từ trecircn xuống

dƣới Ghi cheacutep biecircn bản mổ khaacutem chụp

ảnh bệnh tiacutech đại thể

III KẾT QUẢ VAgrave THẢO LUẬN

31 Triệu chứng lacircm sagraveng

Để chẩn đoaacuten một caacutech chiacutenh xaacutec tạo

điều kiện cho cocircng taacutec phograveng trị bệnh đạt

hiệu quả cao thigrave chẩn đoaacuten lacircm sagraveng lagrave

khacircu đầu tiecircn vagrave vocirc cugraveng quan trọng

Chuacuteng tocirci đatilde theo dotildei triệu chứng lacircm


11

sagraveng trecircn 47 choacute nhiễm giun moacutec caacutec biểu

hiện của 47 choacute nagravey đƣợc ghi lại ở bảng

Qua bảng 1 chuacuteng tocirci thấy choacute

nhiễm giun moacutec coacute biểu hiện triệu chứng

chung lagrave gầy cogravem locircng xugrave xơ xaacutec ăn

uống thất thƣờng Trong đoacute biểu hiện

thƣờng gặp nhất đoacute lagrave gầy cogravem với

6596 tiếp đoacute lagrave biểu hiện giảm hoặc bỏ

ăn (5745) taacuteo boacuten xen kẽ ỉa chảy phacircn

coacute maacuteu (4894) caacutec biểu hiện khaacutec nhƣ

bụng phigravenh to nocircn mửa coacute triệu chứng

thần kinh run rẩy thƣờng iacutet gặp hơn với tỉ

lệ lần lƣợt lagrave 3404 1915 1489

trecircn tổng số choacute theo dotildei

Bảng 1 Triệu trứng lacircm sagraveng của choacute nhiễm giun moacutec Ancylostoma spp

STT Caacutec biểu hiện

triệu chứng lacircm sagraveng

Số choacute

theo dotildei

(con)

Số choacute coacute

biểu hiện

(con)

Tỷ lệ

()

1 Gầy cogravem locircng xugrave xơ xaacutec

47

31 6596

2 Giảm hoặc bỏ ăn 27 5745

3 Nocircn mửa 9 1915

4 Bụng phigravenh to 16 3404

5 Taacuteo boacuten xen kẽ ỉa chảy phacircn coacute maacuteu 23 4894

6 Coacute triệu chứng thần kinh run rẩy 7 1489

Coacute thể giải thiacutech hiện tƣợng nagravey lagrave

do taacutec động chiếm đoạt dinh dƣỡng của

giun moacutec lagravem kiacute chủ gầy cogravem ốm yếu

giảm khả năng hấp thu dinh dƣỡng giảm

tiacutenh thegravem ăn Hơn nữa giun moacutec baacutem

chặt vagraveo niecircm mạc ruột gacircy chảy maacuteu liecircn

tục vagrave keacuteo dagravei từ đoacute maacuteu trộn lẫn với chất

thải của quaacute trigravenh tiecircu hoacutea ra ngoagravei lagravem

cho magraveu sắc phacircn khocircng cograven bigravenh thƣờng

magrave coacute magraveu nacircu quan saacutet dễ hay khoacute tugravey

mức độ nhiễm giun nặng hay nhẹ

Mặt khaacutec khi giun moacutec huacutet maacuteu sẽ

lagravem tổn thƣơng niecircmmạc ruột cugraveng với

nhiễm kế phaacutet một số vi khuẩn coacute sẵn ở

đƣờng ruột nhƣ Sallmonela Ecolihellip gacircy

hiện tƣợng viecircm ruột tiecircu chảy keacuteo dagravei

Hội chứng viecircm ruột khocircng những do taacutec

động của độc tố giun moacutec magrave cograven do taacutec

động của độc tố của caacutec vi khuẩn gacircy

bệnh đƣờng ruột nhƣ Ecoli

Salmonella Choacute con nhiễm giun moacutec

thể hiện caacutec triệu chứng lacircm sagraveng đặc


12

trƣng nhƣ nocircn mửa ỉa chảy đau bụng

xuất huyết đƣờng tiecircu hoacuteahellip Choacute khocircng

đƣợc chăm soacutec chu đaacuteo cung cấp nƣớc

điện giải kịp thời thigrave nguy cơ chết cao

nhất lagrave choacute con (Phan Địch Lacircn 2005)

Đặc biệt choacute con từ 2 - 6 thaacuteng tuổi

khi bị nhiễm giun moacutec rồi viecircm ruột cấp

coacute thể tử vong với tỷ lệ cao 40 ndash 90

Choacute con coacute caacutec triệu chứng đặc trƣng nhƣ

nocircn mửa ỉa chảy đau bụng xuất huyết

đƣờng tiecircu hoaacute Nhƣ vậy nhiễm giun moacutec

lagrave một trong những nguyecircn nhacircn lagravem cho

choacute bị viecircm ruột ỉa chảy ra maacuteu vagrave tạo

điều kiện cho choacute mắc một số bệnh khaacutec

nhƣ bệnh care parvovirus viecircm phế quản

truyền nhiễm viecircm phổi viecircm ganhellip

Những taacutec động của giun moacutec khocircng riecircng

rẽ magrave liecircn quan chặt chẽ với nhau dƣới

caacutec higravenh thức lagrave taacutec động cơ học gacircy tổn

thƣơng caacutec tổ chức thực thể tiết độc tố

chiếm đoạt chất dinh dƣỡng lagravem cho choacute

bị gầy yếu suy dinh dƣỡng vagrave thiếu maacuteu

Những biểu hiện lacircm sagraveng của choacute ở

choacute nhỏ thƣờng điển higravenh hơn ở choacute lớn

Những choacute lớn xeacutet nghiệm phacircn thấy coacute

trứng giun moacutec nhƣng biểu hiện lacircm sagraveng

khocircng rotilde điều nagravey đƣợc giải thiacutech lagrave do

choacute lớn coacute sức chống chịu tốt hơn trƣớc

caacutec taacutec động của giun moacutec chỉ những con

coacute cƣờng độ nhiễm giun moacutec cao thigrave biểu

hiện lacircm sagraveng mới rotilde Theo một số tagravei liệu

nghiecircn cứu trƣớc đacircy gacircy nhiễm ấu trugraveng

giun moacutec phải đạt mức gt 500 ấu trugravengcon

thigrave biểu hiện triệu chứng bệnh tiacutech mới

điển higravenh

Theo Trịnh Văn Thịnh vagrave cộng sự

(1982) thigrave triệu chứng lacircm sagraveng của choacute

khi mắc bệnh giun moacutec thể hiện dƣới hai

thể Thể cấp tiacutenh biểu hiện caacutec triệu

chứng nocircn mửa liecircn tục ăn keacutem hoặc bỏ

ăn chảy maacuteu ruột Ở những trƣờng hợp

nặng thấy choacute nocircn ra maacuteu tƣơi vagrave ỉa phacircn

lỏng nhƣ magraveu cagrave phecirc Rối loạn chức năng

co boacutep vagrave tiết dịch của dạ dagravey dẫn dến

tigravenh trạng viecircm ruột vagrave dạ dagravey cấp Choacute coacute

thể chết do ỉa chảy nặng mất maacuteu vagrave mất

nƣớc rối loạn trao đổi chất vagrave điện giải

kiệt sức trụy tim mạch Thể mạn tiacutenh

triệu chứng lacircm sagraveng thể hiện với mức

độ nhẹ Một thaacuteng sau khi nhiễm ấu

trugraveng choacute bị hội chứng thiếu maacuteu

chảy maacuteu ruột nhƣng vagravei thaacuteng sau

triệu chứng nagravey giảm dần choacute chỉ cograven

hiện tƣợng gầy cogravem thiếu maacuteu vagrave thỉnh

thoảng thấy nocircn khan

32 Bệnh tiacutech


13

Để tăng độ chiacutenh xaacutec chuacuteng tocirci tiến

hagravenh mổ khaacutem quan saacutet bệnh tiacutech trecircn 14

choacute coacute biểu hiện triệu trứng điển higravenh

nhất Kết quả đƣợc trigravenh bagravey ở bảng 2

Giun moacutec Ancylostoma caninum với

cấu tạo coacute ba đocirci răng nhọn cắm sacircu vagraveo

niecircm mạc ruột non của choacute chuacuteng huacutet

maacuteu đồng thời lagravem cho ruột choacute bị xuất

huyết nhiều nơi ruột non bị viecircm sƣng

dagravey cứng đagraven hồi keacutem Mặt khaacutec giun

moacutec cograven thải ra caacutec độc tố đầu độc cơ thể

lagravem choacute mệt mỏi giảm tiacutenh thegravem ăn coacute

khi bỏ ăn Nếu độc tố của giun moacutec tiết ra

nhiều taacutec động đến hệ thần kinh necircn

những con nhiễm giun với cƣờng độ cao

thƣờng coacute biểu hiện nocircn mửa hoặc coacute caacutec

triệu chứng thần kinh nhƣ run rẩy đi

vograveng trograven

Bảng 2 Một số đặc điểm bệnh tiacutech chủ yếu quan saacutet được khi mổ khaacutem choacute nhiễm giun moacutec choacute Ancylostoma spp

TT Biểu hiện bệnh ở caacutec cơ quan

Số choacute

mổ khaacutem

(con)


bệnh tiacutech

(con)

Tỷ lệ

()

1 Xaacutec gầy locircng xugrave xơ xaacutec

14

14 1000

2 Da niecircm mạc nhợt nhạt 10 7143

3 Xoang ngực tiacutech nƣớc 5 3571

4 Xoang bao tim tiacutech nƣớc 4 2857

5 Phổi sung huyết xuất huyết 11 7857

6 Xoang bụng tiacutech nƣớc 7 500

7 Ruột non viecircm sung huyết coacute nhiều điểm

xuất huyết tụ maacuteu Thagravenh ruột non dagravey lecircn 14 1000

Quaacute trigravenh di hagravenh trong cơ thể ấu

trugraveng giun moacutec qua đƣờng tiecircu hoaacute chuacuteng

vagraveo phổi vagrave để lại những bệnh tiacutech rất điển

higravenh Ở phổi những ấu trugraveng nagravey lại di

hagravenh từ khiacute quản tới caacutec phế nang trong

quaacute trigravenh đoacute chuacuteng để lại caacutec tổn thƣơng

cho caacutec phế nang Hậu quả lagrave lagravem cho

phổi của choacute bị sung huyết vagrave xuất huyết

Nghiecircn cứu của Trịnh Văn Thịnh

(1963) cho thấy choacute bị mắc bệnh giun

moacutec coacute caacutec bệnh tiacutech chủ yếu lagrave tăng sinh

niecircm mạc ruột coacute nhiều điểm xuất huyết

vagrave mụn loeacutet nhỏ ở những nơi giun cắm

vagraveo huacutet maacuteu Khi xuất huyết nhiều coacute thể

thấy những cục maacuteu trong ruột Choacute cũng

coacute biểu hiện thiếu maacuteu thủy thũng trecircn

niecircm mạc coacute điểm xuất huyết chất chứa ở

ruột coacute lẫn maacuteu thoaacutei hoacutea mỡ ở gan vagrave

thận


14

H3 Phổi xuất huyết thagravenh đaacutem trecircn bề mặt

Trịnh Văn Thịnh vagrave cộng sự (1982)

nhận xeacutet choacute bị nhiễm giun moacutec thigrave

niecircm mạc nhợt nhạt do thiếu maacuteu con

vật gầy cogravem suy nhƣợc coacute khi thấy

thuỷ thũng Khi nhiễm nặng con vật

bỏ ăn kiết lỵ vagrave taacuteo boacuten xen kẽ nhau

trong phacircn coacute lẫn maacuteu Giun trƣởng

thagravenh huacutet nhiều maacuteu răng ở miệng

giun gacircy tổn thƣơng ở niecircm mạc Ấu

trugraveng cograven gacircy những tổn thƣơng ở

phổi Nhƣ vậy kết quả nghiecircn cứu

của chuacuteng tocirci phugrave hợp với nhận xeacutet

của caacutec taacutec giả trecircn

H1 Choacute gầy locircng xugrave xơ xaacutec H2 Xuất huyết niecircm mạc ruột


15

III KẾT LUẬN

Qua kết quả nghiecircn cứu về đặc điểm

sinh học của giun moacutec choacute vagrave bệnh học

magrave giun moacutec gacircy ra ở choacute chuacuteng tocirci nhận

thấy đacircy lagrave những cơ sở khoa học thiết

thực giuacutep cho cocircng taacutec chẩn đoaacuten phograveng

vagrave điều trị bệnh cho choacute kịp thời Đồng

thời goacutep phần đề xuất quy trigravenh phograveng sự

lacircy nhiễm giun moacutec hoặc ấu trugraveng giun

moacutec sang cho ngƣời Tuy nhiecircn để cocircng

taacutec chẩn đoaacuten đƣợc hoagraven toagraven chiacutenh xaacutec

chuacuteng ta cần kết hợp việc chẩn đoaacuten dựa

trecircn triệu chứng lacircm sagraveng đồng thời với

việc xeacutet nghiệm phacircn tigravem trứng


1 Nguyễn Văn Đề Phạm Văn Khuecirc

(2009) Kyacute sinh trugraveng truyền lacircy

giữa người vagrave động vật Nxb Giaacuteo

dục Việt Nam

2 Đỗ Hagravei 1972 ldquoVagravei nhận xeacutet về

giun trograven (Nematoda) trecircn choacute săn

nuocirci ở Việt Namrdquo Tạp chiacute Khoa

học amp kỹ thuật nocircng nghiệp(6)

3 Phạm Văn Khuecirc Phan Lục (1996)

Kyacute sinh trugraveng thuacute y Nxb Nocircng

nghiệp Hagrave Nội

4 Lecirc Hữu Khƣơng Lƣơng Văn Huấn

(1998) Giun moacutec kyacute sinh trecircn choacute

ở thagravenh phố Hồ Chiacute Minh Khoa

học kỹ thuật thuacute y (4) ndash Hội Thuacute y

Việt Nam

5 Phan Địch Lacircn Phạm Sỹ Lăng

Đoagraven Văn Phuacutec (2005) Bệnh giun

trograven của vật nuocirci ở Việt Nam NXB

Nocircng nghiệp Hagrave Nội

6 Phạm Sỹ Lăng Nguyễn Thị Kim

Lan Lecirc Ngọc Mỹ Nguyễn Thị

Kim Thagravenh Nguyễn Văn Thọ Chu

Đigravenh Tới (2009) Kyacute sinh trugraveng vagrave

Bệnh kyacute sinh trugraveng ở vật nuocirci Nxb

Giaacuteo dục Việt Nam

7 Lecirc Hữu Nghị Nguyễn Văn Nhuệ

2000 ldquoTigravenh higravenh nhiễm giun saacuten

của choacute ở thagravenh phố Huế vagrave hiệu

quả của thuốc tẩy trừ Tạp chiacute thuacute

y

8 Phạm Sỹ Lăng Phan Địch Lacircn

(2001) Bệnh kyacute sinh trugraveng ở gia suacutec

vagrave biện phaacutep phograveng trị Nxb Nocircng



16

PPHHƯƯƠƠNNGG PPHHAacuteAacutePP LLAgraveAgraveMM TTHHIIẾẾTT BBỊỊ DDẠẠYY HHỌỌCC

BBỘỘ XXƯƯƠƠNNGG BBOgraveOgrave

ThSVotilde Thị Hải Lecirc1 ThS Hoagraveng Hữu Chất

2


Xuất phaacutet từ thực tiễn trong quaacute trigravenh

giảng dạy khi triigravenh bagravey giải phẫu về bộ

xƣơng của gia suacutec Giaacuteo viecircn khocircng thể

truyền đạt hết caacutec chi tiết về bộ xƣơng

(khoảng 200 xƣơng riecircng biệt) đặc biệt lagrave

caacutec xƣơng nhỏ caacutec xƣơng vugraveng đầu mặc

dugrave vần coacute higravenh ảnh minh họa Chiacutenh vigrave

vậy chuacuteng tocirci tiến hagravenh lagravem thiết bị dạy

học Đacircy lagrave nội dung tiacutech cực trong việc

hoagraven thiện kỹ năng kỹ xảo thực hagravenh đối

với học sinh vagrave sinh viecircn Đồng thời thiết

bị dạy học cograven đaacutep ứng đƣợc yecircu cầu về

đổi mới nacircng cao chất lƣợng dạy vagrave học

Bộ khung xƣơng bograve đƣợc sử dụng cho

nhiều khoacutea học cho nhiều mocircn học nhƣ

sinh lyacute giải phẫu bệnh nội khoado đoacute

tiết kiệm đƣợc kinh phiacute đagraveo tạo

II CAacuteC BƢỚC TIẾN HAgraveNH

Bƣớc 1 Giết mổ bograve vagrave thaacuteo toagraven bộ hệ

thống khớp xƣơng

Bƣớc 2 Gỡ sạch thịt baacutem vagraveo xƣơng

+ Lagravem thocirc lấy dao gỡ những phần

thịt ra khỏi xƣơng (xƣơng đầu xƣơng

sống vugraveng cổ xƣơng sống vugraveng sống lƣng

vugraveng khum vugraveng đuocirci)

+Yecircu cầu Phải đặt xƣơng trong chậu

nƣớc latilde để gỡ thịt lagravem cho maacuteu hoagrave trong

nƣớc latilde đỡ ứ đọng trong xƣơng tiếp tục lấy

dao keacuteo để gỡ thịt cograven baacutem trecircn xƣơng

Bƣớc 3 Lagravem sạch tuỷ xƣơng

+ Tuỷ xƣơng sống dugraveng sợi dacircy theacutep

luồn vagraveo giữa caacutec đốt xƣơng sống cổ caacutec

đốt sống thacircn để ngoaacutey hết tuỷ sống ra vagrave

rửa xƣơng trong chậu nƣớc latilde sạch

+ Tuỷ xƣơng dagravei Lấy khoan điện

khoan lỗ ở hai đầu xƣơng dagravei (xƣơng bả

vai xƣơng caacutenh tay) rồi dugraveng xi ranh đatilde huacutet

đầy nƣớc luồn vagraveo một trong 2 lỗ ấn mạnh

piacutet tocircng cho nƣớc trong xi ranh đẩy tuỷ

xƣơng ra ngoagravei lagravem nhiều lần cho đến khi

sạch

+ Yecircu cầu Dugraveng nƣớc sạch rửa sạch

tuỷ xƣơng cagraveng tốt để đảm bảo cho xƣơng

trắng hơn vagrave bảo quản đƣợc lacircu hơn

Bƣớc 4 Tacircỷ thịt vagrave mỡ cograven lại bằng

phƣơng phaacutep hoaacute học

1 Phograveng KH amp HTQT 2 TrKhoa Nocircng Lacircm Ngƣ


17

+ Luộc xƣơng socirci ở 100degC trong 30

phuacutet sau đoacute vớt xƣơng ra

+ Ngacircm xƣơng vagraveo dung dịch

NaOH 2 trong 24h

+ Sau đoacute nhuacuteng xƣơng vagraveo trong

dung dịch NaOH 10 ở nhiệt độ nƣớc 30

- 40degC khoảng 15phuacutet mục điacutech lagrave tẩy

sạch thịt vagrave mỡ cograven lại trecircn xƣơng

Sau khi luộc xƣơng xong vớt ra thigrave

ngacircm vagraveo dung dịch NaOH 2 cuối cugraveng

ngacircm vagraveo dung dịch NaOH 10 cuối

cugraveng ngacircm vagraveo dung dịch NaOH 10


Bƣớc 5 Tẩy xƣơng trắng vagrave phơi khocirc

xƣơng

+ Vớt xƣơng trong dung dịch NaOH

10 ra rửa bằng nƣớc lạnh rối ngacircm vagraveo

Focmon 5 độ 1 - 2h sau đoacute rửa xƣơng

nhiều lần bằng nƣớc lạnh sạch

+ Xƣơng đatilde tẩy sạch phải phơi khocirc

ngay Sử dụng aacutenh saacuteng mặt trời chiếu trực

tiếp để phơi khocirc xƣơng lagrave tốt nhất vigrave aacutenh

saacuteng mặt trời cograven coacute taacutec dụng tiecircu diệt caacutec

vi sinh vật trecircn xƣơng huacutet nƣớc coacute trong

xƣơng vagrave lagravem cho xƣơng trắng đẹp tự

nhiecircn

+ Sau mỗi ngagravey phơi khocirc ta queacutet

qua một lớp Focmon 2

Yecircu cầu Khi phơi xƣơng phải chọn những

ngagravey nắng to trời cagraveng nắng xƣơng cagraveng

trắng đẹp Vigrave vậy cần chọn những ngagravey

nắng to hatildey tẩy vagrave phơi xƣơng Nếu trời

racircm mƣa thigrave phải sấy khocirc xƣơng qua tủ

sấy vigrave xƣơng chậm khocirc dễ bị vagraveng vagrave ẩm

mốc

Bƣớc 6 Dựng thagravenh khung


18

+ Dugraveng khung bằng nhocircm hoặc

bằng sắt dựng thagravenh khung theo kiacutech

thƣớc của bộ xƣơng bograve

+ Lắp gheacutep xƣơng Lắp gheacutep

xƣơng sống Dugraveng theacutep Φ 6 để lagravem lotildei gắn

caacutec đốt sống theo thứ tự xƣơng đuocirci

xƣơng khum xƣơng sống hocircng xƣơng

sống lƣng xƣơng sống cổ vagrave xƣơng đầu

Lắp xƣơng sƣờn (13 đocirci) Khớp với

xƣơng sống lƣng

Bƣớc 4 Xương được tẩy sạch vagrave phơi khocirc

Lắp xƣơng chi trƣớc (2 becircn traacutei phải) từ

trecircn xuống dƣới (Xƣơng bả vai từ trecircn

xuống dƣới từ sau ra trƣớc xƣơng caacutenh tay

từ trecircn xuống dƣới từ trƣớc ra sau xƣơng

cẳng tay xƣơng cổ tay xƣơng bagraven tay

xƣơng ngoacuten)

- Lắp xƣơng chi sau Xƣơng chậu lắp

trƣớc khớp với xƣơng khum sau đoacute lắp

xƣơng chi sau theo chiều từ trecircn xuống lần

lƣợt xƣơng đugravei (từ sau ra trƣớc) xƣơng

chagravey (từ trƣớc ra sau) xƣơng cổ chacircn

xƣơng bagraven chacircn

III KẾT QUẢ 1 Bộ xƣơng đƣợc lắp

gheacutep hoagraven chỉnh đảm bảo về higravenh thaacutei vagrave

kiacutech thƣớc Đaacutep ứng đƣợc yecircu cầu về dạy

vagrave học Chất lƣợng tốt giaacute thagravenh rẻ

2 Bộ xƣơng đƣợc sử dụng trong caacutec

mocircn học của ngagravenh Chăn nuocirci vagrave Thuacute y hệ

trung học chuyecircn nghiệp vagrave Cao đẳng

nhƣ Cơ thể sinh lyacute Giải phẫu gia suacutec

Chăn nuocirci tracircu bograve Chẩn đoaacuten Thuacute y vagrave

Ngoại khoa Thocircng qua mocirc tả viacute triacute higravenh

dạng kiacutech thƣớc của caacutec xƣơng trecircn cơ thể

tracircu bograve vagrave xaacutec định vị triacute tƣơng ứng của

một số cơ quan bộ phận trong cơ thể xaacutec

định trọng lƣợng tuổi tiacutenh biệthellipDựa vagraveo

bộ xƣơng để xaacutec định một số vị triacute cần

khaacutem chẩn đoaacuten một số bệnh về


19

khớpxƣơng vagrave hạch lacircm bahellipMặt khaacutec trecircn cơ sở bộ xƣơng bograve để so saacutenh với xƣơng

của caacutec gia suacutec gia cầm khaacutec (ngựa lợn)

Lắp gheacutep xƣơng sống với xƣơng sƣờn

Bộ xƣơng đatilde đƣợc lắp gheacutep hoagraven chỉnh


20

KHẢO SAacuteT KHẢ NĂNG CHO SỮA Ở ĐAgraveN BOtilde NUOcircI

THEO HIgraveNH THỨC NOcircNG HỘ TẠI NGHĨA ĐAgraveN

ThS Nguyễn Thị Hoa

Trƣởng bộ mocircn chăn nuocirci

1 ĐẶT VẤN ĐỀ

Chăn nuocirci bograve sữa lagrave một trong

những nghề đang đƣợc nƣớc ta đặc biệt

quan tacircm vagrave chuacute trọng đầu tƣ Trong những

năm gần đacircy cugraveng với sự tăng trƣởng của

nền kinh tế quốc dacircn nhu cầu sử dụng sữa

của ngƣời dacircn Việt Nam ngagravey một tăng cao

Hagraveng năm chuacuteng ta đang phải nhập khẩu

gần 90 lƣợng sữa tiecircu dugraveng trong cả nƣớc

Trƣớc tigravenh higravenh đoacute Đảng vagrave Nhagrave nƣớc đatilde coacute

nhiều chiacutenh saacutech biện phaacutep thuacutec đẩy ngagravenh

chăn nuocirci bograve sữa phaacutet triển Nhằm đaacutep ứng

tốt hơn nhu cầu tiecircu thụ sữa trong nƣớc

từng bƣớc giảm tỷ trọng sữa nhập khẩu tạo

cocircng ăn việc lagravem tăng thu nhập cho nocircng

dacircn goacutep phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế

nocircng nghiệp vagrave nocircng thocircn

Theo chủ trƣơng nagravey UBND tỉnh

Nghệ An đatilde coacute quyết định 272001 QĐUB

(82001) về phaacutet triển chăn nuocirci bograve sữa

trong đoacute Nghĩa Đagraven lagrave vugraveng đất coacute thời tiết

khiacute hậu đƣợc coi lagrave khaacutec nhiều so với caacutec

nơi khaacutec trong nƣớc vagrave nguồn thức ăn khaacute

dồi dagraveo đatilde dƣợc chon để lagravem nơi chăn

nuocirci bograve sữa Do đoacute việc đaacutenh giaacute năng suất

sữa của caacutec giống bograve nuocirci tại Nghĩa Đagraven lagrave

việc lagravem hết sức cần thiết Xuất phaacutet từ

tigravenh higravenh thực tiễn trecircn chuacuteng tocirci tiến hagravenh

nghiecircn cứu đề tagravei Theo dotildei khả năng cho

sữa của caacutec giống bograve nuocirci theo higravenh thức

nocircng hộ tại Nghĩa Đagraven rdquo

2 ĐỐI TƢỢNG NỘI DUNG VAgrave

PHƢƠNG PHAacuteP NGHIEcircN CỨU

21 Đối tƣợng nghiecircn cứu

- Đagraven bograve sữa nuocirci tại nocircng hộ ở

Nghĩa Đagraven

22 Nội dung nghiecircn cứu

- Chu kigrave tiết sữa thực tế (thời gian tiết

sữachu kỳ)

- Sản lƣợng sữa (kgchu kỳ 305 ngagravey)


- Thu thập số liệu thứ cấp từ phograveng

Thống kecirc Trạm khuyến nocircng huyện Nghĩa

Đagraven

- Caacutec chỉ tiecircu về khả năng sản xuất

sữa đƣợc xaacutec định bằng trực tiếp cacircn sản

lƣợng sữa hagraveng ngagravey sau khi vắt sữa đồng

thời xaacutec định qua phiếu điều tra vagrave thu thập

số liệu từ nhagrave maacutey sữa Vinamilk Nghệ An


21

24 Phƣơng phaacutep xử lyacute số liệu

Caacutec số liệu thu thập đƣợc (số liệu

sơ cấp vagrave số liệu thứ cấp) đƣợc tiến hagravenh

phacircn tiacutech phacircn loại vagrave xử lyacute bằng phƣơng

phaacutep thống kecirc mocirc tả với caacutec tham số giaacute trị

trung bigravenh sai số trung bigravenh hệ số biến

động

3 KẾT QUẢ VAgrave THẢO LUẬN

Để theo dotildei khả năng cho sữa của đagraven

bograve chuacuteng tocirci tiến hagravenh điều tra theo dotildei caacutec

chỉ tiecircu về thời gian cho sữa vagrave sản lƣợng

sữachu kỳ

31 Thời gian cho sữa thực tế

Đacircy lagrave chỉ tiecircu quan trọng để đaacutenh

giaacute khả năng sản xuất sữa của bograve sữa Thời

gian cho sữa vagrave sản lƣợng sữa chịu sự taacutec

động của nhiều yếu tố giống thời tiết khiacute

hậu điều kiện chăm soacutec nuocirci dƣỡngquyết

định hiệu quả kinh tế chăn nuocirci vagrave lagrave chỉ tiecircu

cho pheacutep đaacutenh giaacute phẩm giống con vật trong

điều kiện chăn nuocirci nhất định Kết quả

nghiecircn cứu của chuacuteng tocirci về chỉ tiecircu nagravey

(bảng 31)

Bảng 31 Thời gian cho sữa thực tế

Loại bograve

Thời gian cho sữa thực tế

(ngagraveychu kỳ)

n X plusmn mx Cv

F1 56 30280 449 1109

F2 62 31385 789 1992

F3 40 31015 880 1795

HF 65 31815 704 1773

Chuacute thiacutech n lagrave số con bograve điều tra X lagrave thời gian cho sữa thực tế Cv lagrave hệ số biến động

Kết quả bảng 31 cho thấy Thời

gian cho sữa thực tế của đagraven bograve sữa

Nghĩa Đagraven ở mức tƣơng đối dagravei Vigrave

khoảng caacutech lứa đẻ dagravei mặt khaacutec nhiều

hộ muốn thu đƣợc nhiều sữa necircn họ đatilde

keacuteo dagravei thời gian vắt sữa trong chu kỳ

Bảng 31 cho thấy thời gian cho sữa

trung bigravenh ngắn nhất ở bograve F1 lagrave 302


22

ngagravey vagrave dagravei nhất ở bograve HF lagrave 318 ngagravey

Nhƣ vậy thời gian cho sữa thực tế ở caacutec

giống bograve khaacutec nhau lagrave khaacutec nhau Sự

khaacutec nhau về chỉ tiecircu nagravey giữa bograve F1

với bograve F2 bograve F3 vagrave bograve HF coacute yacute nghĩa

thống kecirc (P lt 005)

Hệ số biến động (Cv) thời gian

cho sữa ở mức trung bigravenh (1109 -

1992) đặc biệt coacute những bograve thời gian

cho sữa keacuteo dagravei tới 420 ngagravey Nguyễn

Xuacircn Trạch (2003) nghiecircn cứu trecircn đagraven bograve

lai HF ở Hagrave Nội cho kết quả thời gian cho

sữa dagravei nhất ở bograve F2 lagrave 3268 ngagravey sau đoacute

đến F3 lagrave 3209 ngagravey cograven ngắn nhất ở bograve

F1 lagrave 3037 ngagravey Nguyễn Văn Thƣởng

(2003) nghiecircn cứu trecircn đagraven bograve lai HF ở

Vĩnh Thịnh cho biết đagraven bograve F1 vagrave F2 coacute

thời gian cho sữa tƣơng ứng lagrave 3033 ngagravey

vagrave 3252 ngagravey Nhƣ vậy kết quả nghiecircn

cứu của chuacuteng tocirci tƣơng đƣơng với thocircng

baacuteo của caacutec taacutec giả trecircn

Nguyễn Quốc Đạt (2006) [3]

nghiecircn cứu trecircn đagraven bograve lai hƣớng sữa tại

caacutec nocircng hộ trecircn địa bagraven huyện Củ Chi

Hoacutec Mocircn-thagravenh phố Hồ Chiacute Minh cho biết

thời gian cho sữa thực tế của bograve F1 lagrave

3139 ngagravey F2 lagrave 3265 ngagravey F3 lagrave 3177

ngagravey trung bigravenh toagraven đagraven lagrave 3246 ngagravey

Nhƣ vậy thời gian cho sữa thực tế của đagraven

bograve ở Nghĩa Đagraven dagravei hơn so với thocircng baacuteo

của Nguyễn Quốc Đạt (1998)[1] vagrave ngắn

hơn với kết quả nghiecircn cứu của Nguyễn

Thanh Bigravenh Nguyễn Quốc Đạt (2006) [3]

Nguyễn Xuacircn Trạch (2003) nghiecircn cứu

trecircn đagraven bograve lai HF cho thấy thời gian cho


bograve F3 lagrave 3209 ngagravey ngắn nhất ở bograve F1 lagrave

3037 ngagravey

Rege (1997)[5] khi tổng hợp caacutec kết

quả nghiecircn cứu trecircn thế giới cho biết ở caacutec

nƣớc nhiệt đới thời gian cho sữa của bograve lai

cấp tiến giữa bograve ocircn đới với bograve nhiệt đới với

caacutec tỷ lệ maacuteu ocircn đới khaacutec nhau tăng dần từ

bograve F1 lagrave 309 ngagravey lecircn 317 ngagravey ở bograve F2

sau đoacute giảm dần từ 313 ngagravey ở bograve F3 cograven

312 ngagravey ở bograve F4 Kết quả nghiecircn cứu của

chuacuteng tocirci về chỉ tiecircu nagravey của đagraven bograve cũng

phugrave hợp với thocircng baacuteo của taacutec giả

Kết quả trecircn cograven cho thấy thời gian

cho sữa của caacutec loại bograve nuocirci ở Nghĩa Đagraven

coacute thể ngắn hơn so với đagraven bograve sữa nuocirci ở

caacutec vugraveng khaacutec lagrave do sữa khocircng tiecircu thụ

đƣợc ngƣời chăn nuocirci giảm đầu tƣ dẫn đến

ruacutet ngắn thời gian khai thaacutec sữa lagravem sản

lƣợng sữa chu kỳ đoacute giảm xuống


23

32 Sản lượng sữachu kỳ 305 ngagravey

Sản lƣợng sữa lagrave chỉ tiecircu quan trọng

đaacutenh giaacute khả năng sản xuất sữa của gia suacutec

Noacute quyết định hiệu quả kinh tế chăn nuocirci

vagrave lagrave chỉ tiecircu cho pheacutep đaacutenh giaacute phẩm

giống con vật trong điều kiện chăn nuocirci

nhất định Sản lƣợng sữa 305 ngagravey của đagraven

bograve sữa (bảng 32)

Bảng 32 Sản lƣợng sữachu kỳ 305 ngagravey

Loại bograve n X plusmn mx Cv

F1 56 297415 4691 118

F2 62 375123 4569 959

F3 40 309156 6790 1238

HF 65 449875 5735 1028

Chuacute thiacutech n lagrave số con bograve điều tra X lagrave sản lƣợng sữa tiecircu chuẩn Cv lagrave hệ số biến động

Sản lƣợng sữa 305 ngagravey của đagraven bograve sữa ở

Nghĩa Đagraven cao nhất ở bograve HF (449875 kg)

sau đến bograve F2 (375123 kg) vagrave thấp nhất ở

bograve F1 (297415 kg) Hệ số biến dị về sản

lƣợng sữa 305 ngagravey của đagraven bograve sữa ở

Nghĩa Đagraven tƣơng đối thấp (959-1238)

Điều nagravey chứng tỏ việc lựa chọn con giống

vagrave điều kiện chăm soacutec nuocirci dƣỡng của caacutec

hộ chăn nuocirci khaacute tốt

Nguyễn Xuacircn Trạch (2003) theo dotildei

trecircn đagraven bograve lai HF nuocirci ở Phugrave Đổng cho

biết sản lƣợng sữa305 ngagravey thấp nhất ở bograve

F3 lagrave 3610 kg sau đến bograve F1 lagrave 3615kg

cao nhất ở bograve F2 lagrave 3757kg Nguyễn Văn

Thƣởng (2003)nghiecircn cứu trecircn đagraven bograve lai

HF ở Vĩnh Thịnh cho biết sản lƣợng sữa

305 ngagravey của bograve F1 lagrave 2987kg vagrave bograve F2 lagrave

3354kg Nguyễn Quốc Đạt (1998)[1]

nghiecircn cứu trecircn đagraven bograve lai HF nuocirci ở

thagravenh phố Hồ Chiacute Minh cho biết kết quả

sản lƣợng sữa 305 ngagravey cao nhất ở bograve F2 lagrave

37958kg sau đến bograve F1 lagrave 3643kg vagrave thấp

nhất ở bograve F3 lagrave 34145kg Kết quả nghiecircn

cứu của chuacuteng tocirci về sản lƣợng sữa305

ngagravey của đagraven bograve sữa ở Nghĩa Đagraven cho thấy

bograve F1 cho sản lƣợng sữa thấp hơn kết quả

của caacutec taacutec giả trecircn cograven bograve F2 F3 vagrave HF

thigrave cho kết quả tƣơng đƣơng

33 Định hƣớng về cocircng taacutec giống trong

thời gian tới


24

Thực tế chăn nuocirci bograve sữa ở Nghĩa Đagraven

trong thời gian cho thấy caacutec hộ chăn nuocirci

bograve sữa ở thời điểm hiện tại đều coacute latildei sữa

tiecircu thụ thuận lợi tạo một nghề mới với

nhiều việc lagravem Do vậy việc nacircng cao số

lƣợng vagrave chất lƣợng đagraven bograve sữa vừa lagrave nhu

cầu của ngƣời nuocirci vừa lagrave chƣơng trigravenh

chỉ đạo của caacutec ngagravenh caacutec cấp trong tỉnh

Nghệ An vagrave của huyện Nghĩa Đagraven

Để chăn nuocirci bograve sữa coacute hiệu quả

trong thời gian tới phải coacute tổ chức chăn

nuocirci theo phƣơng chacircm ldquonăng suất cao -

chi phiacute thấp - phaacutet triển bền vữngrdquo Nghĩa

Đagraven cần coacute những giải phaacutep phugrave hợp về

con giống

+ Trƣớc hết cần tiến hagravenh theo dotildei

chọn lọc những con giống coacute sản lƣợng sữa

cao khả năng chống chịu bệnh tật tốt để

nhacircn rộng ra trong địa bagraven

+ Lagravem tốt cocircng taacutec thụ tinh nhacircn tạo

cho đagraven bograve sữa cố định maacuteu HF ở mức

F2(34HF) vagrave F3(78HF)

+ Chuacute trọng nhập nội giống thuần

HF

4 KẾT LUẬN

Qua điều tra đaacutenh giaacute thực trạng

chăn nuocirci bograve sữa ở Nghĩa Đagraven chuacuteng tocirci

ruacutet ra một số kết luận sau 1 Caacutec giống bograve

sữa nuocirci tại Nghĩa Đagraven coacute thời gian chp

sữa khaacute dagravei dao động trong khoảng 302 -

318 ngagravey Trong đoacute thời gian cho sữa dagravei

nhất lagrave ở giống bograve HF thời gian cho sữa

ngắn nhất lagrave ở bograve F1

2 Đagraven bograve sữa nuocirci tại Nghĩa Đagraven coacute

sản lƣợng sữa khaacute cao trung bigravenh lagrave

35785 kg sữa chu kỳ Trong đoacute bograve HF

cho năng suất sữa cao nhất (449875

kgchu kỳ) bograve F1 coacute năng suất thấp nhất

(297415 kgchu kỳ)

Tuy nhiện chăn nuocirci bograve sữa theo

higravenh thức trang trại đatilde vagrave đang ngagravey cagraveng

phaacutet triển khả năng cho sữa của caacutec giống

bograve nuocirci ở caacutec trang trại nhƣ thế nagraveo Coacute

hiệu quả hơn hay khocircng chuacuteng tocirci sẽ đề

cập đến trong một bagravei viết khaacutec


Tagravei liệu tiếng Việt

1 Nguyễn Quốc Đạt (1998) Một số đặc

điểm về giống của đagraven bograve lai hướng

sữa nuocirci tại Thagravenh phố Hồ Chiacute Minh

Luận aacuten Tiến sĩ Nocircng nghiệp Viện

Khoa học kỹ thuật Nocircng nghiệp Việt

Nam

2 Vũ Chiacute Cƣơng Tăng Xuacircn Lƣu

Nguyễn Quốc Đạt Phạm Thế Huệ

Nguyễn Xuacircn Trạch Nguyễn Xuacircn


25

Hoagrave (2006) ldquoKết quả chọn lọc bograve caacutei

34 vagrave 78 HF để tạo đagraven bograve hạt nhacircn

lai hƣớng sữa đạt trecircn 4000l sữachu

kỳrdquo Baacuteo caacuteo khoa học năm 2005

Viện chăn nuocirci 82006

3 Đề aacuten phaacutet triển chăn nuocirci đại gia

suacutec 2006 - 2010 phograveng nocircng nghiệp

huyện Nghĩa Đagraven Trạm khuyến nocircng

huyện Nghĩa Đagraven

4 Tăng Xuacircn Lƣu (1999) Đaacutenh giaacute một

số đặc điểm của bograve lai hướng sữa tại

Ba Vigrave - Hagrave Tacircy vagrave biện phaacutep nacircng

cao khả năng sinh sản của chuacuteng

Luận văn thạc sĩ nocircng nghiệp Đại

học Nocircng nghiệp I

Rege JEO (1997) Utilization of extic

germplasm for milk production in the

tropics Production and health paper FAO

Mocirc higravenh trồng cỏ nocircng hộ tại NĐagraven

Chuocircng nuocirci bograve nhagrave anh Phƣơng ở N Đagraven


26

MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC CỦA GIUN MOacuteC CHOacute

ANCYLOSTOMA CANINUM




Ở Việt Nam bệnh giun moacutec choacute rất

phổ biến vagrave đƣợc phaacutet hiện ở caacutec tỉnh từ

miền Bắc đến miền Nam Caacutec giống choacute

nội Berger choacute xugrave Nhậthellipđều bị nhiễm

giun moacutec Khảo saacutet trecircn đagraven choacute cảnh

thuộc vƣờn thuacute Thủ Lệ vagrave một số điểm ở

thagravenh phố Hagrave Nội Phạm Sỹ Lăng 1994 cho

thấy bệnh do giun moacutec Ancylostoma

caninum rất phổ biến trong đagraven choacute Tỷ lệ

nhiễm giun moacutec A caninum của choacute lagrave

748 đặc biệt choacute từ 3 - 6 thaacuteng tuổi

nhiễm cao nhất

Ngoagravei taacutec hại gacircy ra cho choacute giun

moacutec cograven coacute khả năng truyền lacircy sang

ngƣời thocircng qua tiếp xuacutec ấu trugraveng giun

moacutec coacute thể xuyecircn qua da xacircm nhập vagraveo cơ

thể đặc biệt lagrave đối với trẻ em Ấu trugraveng

giun moacutec cograven lagrave nguyecircn nhacircn gacircy ra bệnh

viecircm da ở ngƣời Trƣớc đacircy ở nƣớc ta

cũng đatilde coacute một số taacutec giả tiến hagravenh điều tra

về giun saacuten kyacute sinh đƣờng tiecircu hoaacute của choacute

vagrave đatilde phaacutet hiện 18 loagravei giun trograven kyacute sinh ở

thuacute ăn thịt trong đoacute coacute choacute nhagrave Nhƣng

cho đến nay chƣa coacute taacutec giả nagraveo đi sacircu

nghiecircn cứu về đặc điểm sinh học

Ancylostoma caninum kyacute sinh vagrave gacircy hại

cho choacute Để goacutep phần lagravem saacuteng tỏ vấn đề

trecircn trong chuyecircn đề nagravey chuacuteng tocirci xin

trigravenh bagravey một số hiểu biết cơ bản về giun

moacutec Ancylostoma caninum vagrave bệnh do

chuacuteng gacircy ra ở choacute

II MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM SINH HỌC

CỦA GIUN MOacuteC A CANINUM

21 Vị triacute của Ancylostoma caninum

trong hệ thống phacircn loại

Theo khoaacute định loại của Phan Thế

Việt Nguyễn Thị Kỳ Nguyễn Thị Lecirc [12]

giun moacutec coacute vị triacute trong hệ thống phacircn loại

động vật nhƣ sau

Ngagravenh Nemathelminthes

Lớp giun trograven Nematoda Rudolphi 1808

Phacircn lớp Secernenea Linstow 1905

Bộ Rhabditida Chitwood 1932

Phacircn bộ Strongylata Railliet et

Henry 1923

Họ Ancylostomatidae Looss 1905

Giống Ancylostoma Dubini 1893


27

Loagravei A caninunm Ercolani 1859

22 Đặc điểm về higravenh thaacutei của

Ancylostoma caninnm

Lagrave một loagravei giun trograven nhỏ

Ancylostoma caninum coacute magraveu hồng nhạt

hoặc vagraveng nhạt đoạn trƣớc cong về phiacutea

lƣng Tuacutei miệng sacircu higravenh cầu Thực quản

gồm coacute 3 phần phiacutea trƣớc thực quản khocircng

coacute phần mở rộng Khoang miệng hoagraven toagraven

kitin hoaacute (Dubini 1893) ở rigravea meacutep phiacutea

mặt bụng coacute 3 đocirci răng lớn cong higravenh lƣỡi

cacircu dƣới đaacutey tuacutei miệng coacute một đocirci răng

higravenh tam giaacutec Caacutec đocirci răng kitin sắc nhọn

nagravey dugraveng để baacutem vagraveo ruột huacutet maacuteu

Tầng cutin của giun trograven rất chắc

nhẵn coacute caacutec vacircn ngang hoặc vacircn dọc Bộ

phận tiecircu hoaacute gồm coacute 3 phần chiacutenh khoang

miệng thực quản vagrave ruột khocircng kể lỗ

miệng vagrave lỗ huyệt Giun caacutei dagravei 10 - 21mm

đuocirci nhọn lỗ sinh dục ở vagraveo 13 nửa sau cơ

thể Giun đực dagravei 9 - 12mm Cơ quan bagravei

tiết bắt đầu từ phần sau của cơ thể sau đoacute

hợp lại thagravenh nhaacutenh chung mở ra ở mặt

bụng gần phần trƣớc cơ thể Coacute tuyến ruột

thẳng đặc trƣng ống bagravei tiết dagravei Hệ thần

kinh gồm coacute vograveng thần kinh hầu bao quanh

thực quản từ đoacute phaacutet ra caacutec nhaacutenh thần

kinh liecircn hệ với nhau bởi nhiều dacircy thần

kinh vagrave caacutec cơ quan cảm giaacutec becircn ngoagravei -

nuacutem đầu nuacutem cổ vagrave nuacutem đuocirci

Trứng higravenh ovan bầu dục vỏ nhẵn

mỏng kiacutech thƣớc trứng từ 006 - 0066 x

0037 - 0042mm trong trứng coacute 6 - 8 phocirci

magraveu xaacutem

23 Vograveng đời phaacutet triển của Ancylostoma

caninunm

Giun trƣởng thagravenh kyacute sinh ở ruột

non của kyacute chủ giun thƣờng sống trong taacute

tragraveng những cũng coacute thể thấy ở tất cả caacutec

đoạn của ruột non Giun caacutei đẻ trứng sau

khi giao phối mỗi ngagravey coacute thể thải 10000

ndash 30000 trứng ra ngoagravei mocirci trƣờng trứng

theo phacircn ra ngoagravei Trong điều kiện thuận

lợi về nhiệt độ (20 ndash 30oC) độ ẩm trứng

phaacutet triển thagravenh ấu trugraveng Ấu trugraveng thoaacutet ra

khỏi trứng qua 2 lần lột xaacutec thagravenh ấu trugraveng

gacircy nhiễm L3 Ấu trugraveng hƣớng tới caacutec giọt

sƣơng trecircn laacute cỏ laacute rau trong một thời gian

dagravei chờ cơ hội thiacutech hợp sẽ xacircm nhập vagraveo

kyacute chủ qua hai con đƣờng

- Qua thức ăn nƣớc uống hoặc qua

caacutec vật chủ dự trữ ấu trugraveng chui vagraveo thagravenh

ruột dạ dagravey ở đoacute vagravei ngagravey rồi trở về ruột

non phaacutet triển tới dạng trƣởng thagravenh


28

- Ấu trugraveng gacircy nhiễm tự động chui

qua da kyacute chủ rồi vagraveo hệ thống tuần hoagraven

về tim lecircn phổi vagraveo phế năng phế quản

khi vật chủ ho thigrave lecircn miệng vagrave nuốt vagraveo

đƣờng tiecircu hoaacute kyacute sinh ở taacute tragraveng vagrave phaacutet

triển tới dạng trƣởng thagravenh Sự phaacutet triển

của A caninum trong ruột choacute đến giai

đoạn trƣởng thagravenh lagrave 14 ndash 16 ngagravey

Chu trigravenh phaacutet triển của giun moacutec đƣợc trigravenh bagravey toacutem tắt qua sơ đồ sau

Sơ đồ Vograveng phaacutet triển của Ancylostoma caninum

III NHỮNG NGHIEcircN CỨU VỀ A

CANINUM VAgrave ANCYLOSTOMATOSIS

Ở CHOacute

31 Những nghiecircn cứu về Ancylostoma

caninum trƣởng thagravenh

Ở nƣớc ngoagravei lần đầu tiecircn Froelich

đặt tecircn ldquogiun moacutecrdquo khi nghiecircn cứu giống

Uncinaria ở ruột non của caacuteo Sau đoacute năm

1838 baacutec sĩ Angelo Dubini ngƣời Yacute đatilde

phaacutet hiện loagravei A duodenale thuộc họ

Ancylostomidae ở ruột non của một tử thi

lagrave phụ nữ Điều đaacuteng chuacute yacute lagrave loagravei giun nagravey

coacute 4 răng ở rigravea meacutep chỗ mở ra của bao

miệng vagrave đặt tecircn lagrave Anchylostoma sau đoacute

đổi thagravenh Ancylostoma Ancylostoma bắt

nguồn từ chữ Hy Lạp ankylos coacute nghĩa

lagrave caacutei moacutec vagrave stoma coacute nghĩa lagrave caacutei

miệng Tuy nhiecircn coacute vagravei taacutec giả lại cho

rằng tecircn giun moacutec bắt ng uồn từ một

thực tế lagrave đoạn cuối đuocirci của

Ancylostomadae cong lecircn về phiacutea trƣớc

lƣng trocircng giống nhƣ lagrave một caacutei moacutec (TE

Gibson)

Kyacute chủ cuối

cugraveng Trứng

Ấu trugraveng L1

Ấu trugraveng L2

Ấu trugraveng

L3 (gacircy nhiễm)

Giun trƣởng

thagravenh


29

Hiện nay caacutec nhagrave khoa học đatilde xaacutec định

coacute 3 loagravei giun moacutec kyacute sinh ở choacute đoacute lagrave

Ancylostoma caninum A brazilience vagrave

Uncinaria stenocephala Những loagravei giun

nagravey kyacute sinh ở mọi lứa tuổi vagrave mọi giống

choacute ở nhiều nƣớc trecircn thế giới Loagravei

Ancylostoma caninum thiacutech hợp với vugraveng

khiacute hậu nhiệt đới vagrave cận nhiệt đới Loagravei

Ancylostoma caninum trƣởng thagravenh coacute bao

miệng với 3 đocirci răng sắc nhọn ở bờ trecircn

của miệng bờ dƣới của miệng lagrave caacutec bao

cứng sắc cấu tạo bằng chất kitin giuacutep

chuacuteng moacutec chặt vagraveo niecircm mạc ruột non vagrave

huacutet maacuteu của kyacute chủ lagravem thức ăn đồng thời

tiết ra chất chống đocircng lagravem choacute bị chảy

maacuteu liecircn tục Theo Stephen J Ettinger thigrave

một giun moacutec trƣởng thagravenh mỗi ngagravey lagravem

mất từ 001 - 02 ml maacuteu

T E Gibson cho biết A caninum lagrave

một loagravei giun trograven nhỏ sống trong ruột non

choacute megraveo vagrave caacuteo coacute thể lacircy nhiễm sang

ngƣời Giun coacute 3 răng ở mỗi becircn miệng tuacutei

miệng sacircu Con đực dagravei từ 10 - 12mm con

caacutei dagravei từ 14 - 16mm tuacutei đuocirci rất phaacutet triển

gai giao cấu dagravei khoảng 09mm Lỗ sinh

dục của con caacutei nằm đoạn tiếp giaacutep 12 đến

13 cơ thể Tử cung vagrave buồng trứng nằm

cuộn ngoằn ngegraveo theo chiều ngang của cơ

thể Caacutec nghiecircn cứu của Cheng 1973

Jones 1967 Marquardt 2000 Olsen 1974

cho biết A caninum thƣờng coacute magraveu xaacutem

cơ thể đƣợc bao phủ bởi một lớp vỏ cuticul

Đuocirci phaacutet triển coacute tuacutei kitin gai giao

cầu bằng nhau dagravei 074 ndash 087mm đoạn

cuối nhọn Baacutenh laacutei dagravei 013 ndash 021mm

Con caacutei coacute thể dagravei tới 14mm lỗ sịnh dục

nằm phiacutea sau cơ thể Trứng higravenh bầu dục

dagravei 56 ndash 65microm rộng 38 - 43microm hai đầu

thon đều gồm 2 lớp vỏ Trứng mới thải ra

becircn ngoagravei trong coacute 8 tế bagraveo phocirci

Ở Việt Nam nghiecircn cứu về higravenh

thaacutei của giun moacutec Nguyễn Văn Đức 1995

cho biết A caninum đực dagravei 81 ndash 102mm

rộng nhất 0330 ndash 0480mm Thực quản dagravei

074 -089mm rộng nhất 0139 ndash 0168mm

Vograveng thần kinh caacutech muacutet đầu 0446 ndash

0545mm lỗ bagravei tiết 0634 ndash 0 693mm Tuacutei

sinh dục phaacutet triển caacutec nhoacutem sƣờn đều bắt

nguồn từ một gốc chung lớn Caacutech tuacutei sinh

dục 148 ndash 178mm đến phần đầu của tuacutei

sinh dục coacute những dải cơ saacuteng magraveu phacircn

bố ở mặt becircn Gai sinh dục mảnh dagravei 0734

ndash 0792mm Gai điều chỉnh mập coacute gốc

vagravenh rộng đuocirci nhọn dagravei 0178 - 019mm


30

12 Những nghiecircn cứu về trứng vagrave ấu trugraveng

Nghiecircn cứu ở Mỹ cho biết trứng giun

moacutec thƣờng coacute higravenh ovan hoặc thon dagravei

coacute kiacutech thƣớc xấp xỉ 69 x 44μm vỏ mỏng

coacute từ 2 - 8 tế bagraveo phocirci khi mới theo phacircn ra

ngoagravei chuacuteng hoagraven thagravenh quaacute trigravenh phacircn

chia vagrave nở thagravenh ấu trugraveng trong khoảng 24

- 72h trong điều kiện ẩm ƣớt ở chỗ tối vagrave

ở nhiệt độ 23degC trứng phaacutet triển thagravenh ấu

trugraveng thoaacutet ra khỏi vỏ chuyển thagravenh dạng

ấu trugraveng sống tự do

Ở mocirci trƣờng ngoagravei trứng phaacutet triển

thagravenh ấu trugraveng dạng L1 trong vograveng 24h L1

coacute chiều dagravei xấp xỉ 300μm đaacuteng chuacute yacute lagrave

hốc miệng của L1 dagravei phần thực quản rotilde

higravenh bầu lagrave dạng ấu trugraveng sống tự do

khocircng coacute khả năng gacircy nhiễm cho vật chủ

Ấu trugraveng qua hai lần lột xaacutec để higravenh thagravenh

L2 vagrave sau đoacute lagrave L3 Ấu trugraveng L3 coacute một lỗ

miệng hơi dagravei vagrave đuocirci nhọn

Ấu trugraveng L3 lagrave dạng ấu trugraveng gacircy

nhiễm chuacuteng coacute chiều dagravei xấp xỉ 485μm

L3 xacircm nhập vagraveo kyacute chủ bằng caacutech xuyecircn

qua da đặc biệt lagrave da vugraveng chacircn vagrave qua

thức ăn nƣớc uống Nếu xacircm nhập qua da

chuacuteng sẽ tới hệ tuần hoagraven lecircn phổi vagrave phế

quản sau đoacute đƣợc vật chủ ho lecircn vagrave nuốt

trở lại ruột non Một vagravei ấu trugraveng coacute thể

qua cơ mỡ hoặc mocirc vagrave trở thagravenh dạng

khocircng hoạt động Nếu qua thức ăn nƣớc

uống hấu hết ấu trugraveng xuống ruột nơi

chuacuteng phaacutet triển tới dạng trƣởng thagravenh

một số ấu trugraveng dừng lại trong quaacute trigravenh di

hagravenh vagrave nằm im trong cơ mỡ hoặc caacutec mocirc

khaacutec của cơ thể

Trứng vagrave ấu trugraveng của giun moacutec sẽ chết

nếu coacute aacutenh saacuteng mặt trời trực tiếp vagrave ở

những nơi khocirc raacuteo

Nghiecircn cứu tại Mỹ Foster vagrave Smith

cho rằng ấu trugraveng A caninum thƣờng

xuyecircn coacute mặt trong tự nhiecircn chuacuteng coacute thể

sống vagravei tuần trong đất maacutet ẩm nhƣng chết


31

nhanh trong băng giaacute hoặc trong điều kiện

noacuteng hoặc khocirc

Ở Việt Nam Trịnh Văn Thịnh vagrave

cs (1993) cho biết ấu trugraveng giun moacutec higravenh

thagravenh becircn trong trứng ấu trugraveng 1 coacute chiều

dagravei 120 - 240μm thực quản dagravei 50 - 62μm

Ấu trugraveng 2 coacute kiacutech thƣớc 280 - 370μm

thực quản dagravei 50 - 62μm Ấu trugraveng 3 coacute

kiacutech thƣớc 550 - 650μm thực quản dagravei 80 -

85μm

13 Những nghiecircn cứu về vograveng phaacutet

triển của Ancylostoma caninum

LEspaine AC cho biết vograveng đời

phaacutet triển Ancylostoma caninum cũng

giống nhƣ caacutec loagravei khaacutec thƣờng kyacute sinh tại

ruột non của kyacute chủ Trứng ở những thời

kỳ phaacutet triển nhất định đƣợc thải ra ngoagravei

theo phacircn gặp điều kiện thuận lợi khoảng

2 ndash 3 ngagravey phaacutet triển thagravenh dạng ấu trugraveng

L1 thoaacutet ra khỏi trứng sau 4 ndash 5 ngagravey phaacutet

triển thagravenh dạng L3 Ấu trugraveng L3 xacircm

nhập vagraveo kyacute chủ qua đƣờng miệng vagrave qua

da choacute con coacute thể bị nhiễm qua sữa ở

những giờ đầu khi mới sinh

Quaacute trigravenh gacircy bệnh cho vật chủ coacute

sự khaacutec biệt tuỳ thuộc vagraveo con đƣờng xacircm

nhập của giun moacutec Nếu qua đƣờng miệng

ấu trugraveng L3 qua niecircm mạc miệng hoặc

niecircm mạc thực quản vagraveo đƣờng maacuteu vagrave

đƣợc đƣa lecircn nửa becircn phải của tim cũng

theo đƣờng maacuteu ấu trugraveng đƣợc đƣa tới

phổi Ở phổi chuacuteng xuyecircn qua caacutec mao

quản phế nang vagrave đi ngƣợc lecircn caacutec phế

quản khiacute quản thanh quản hầu thực quản

vagrave chuyển vagraveo dạ dagravey cuối cugraveng chuacuteng tới

ruột non vagrave dừng lại ở đoacute để thực hiện lần

biến thaacutei cuối cugraveng vagrave trở thagravenh dạng

trƣởng thagravenh quaacute trigravenh nagravey diễn ra trong 4

- 5 tuần

Nếu ấu trung xacircm nhập theo đƣờng

da chuacuteng thƣờng qua caacutec nang chacircn locircng

tới caacutec tuyến batilde nhờn vagrave di hagravenh tới biểu

bigrave hạ bigrave nơi coacute nhiều mao quản maacuteu vagrave

bạch huyết vagraveo trong caacutec mao quản nagravey vagrave

theo đƣờng maacuteu chuacuteng đƣợc đƣa tới phổi

ở đacircy chuacuteng di hagravenh ngƣợc lecircn khiacute quản vagrave

đƣợc nuốt xuống ruột non dừng lại ở đoacute vagrave

biến thaacutei thagravenh dạng trƣởng thagravenh sau 5

tuần

Theo Petrov AM vagrave Skrjabin KI khi

ấu trugraveng xuyecircn qua da choacute con thigrave iacutet gacircy

phản ứng nhƣng gacircy phản ứng viecircm rotilde rệt

ở choacute trƣởng thagravenh khi choacute nhiễm ấu trugraveng

qua da con đƣờng di chuyển bigravenh thƣờng

theo hệ tuần hoagraven qua phổi Ở phổi ấu

trugraveng lƣu lại một thời gian vagrave bắt đầu vagraveo


32

đƣờng tiecircu hoaacute sau 6 ndash 9 giờ Từ phổi ấu

trugraveng xacircm nhập vagraveo đƣờng tiecircu hoaacute của

choacute nhiều nhất trong vagravei ngagravey đầu

Ở Việt Nam Phạm Sỹ Lăng amp cs

(2009) cũng cho biết thời gian sống của

giun moacutec trong cơ thể choacute từ 8 - 20 thaacuteng

Theo Lecirc Hữu Khƣơng (1998) thigrave

thời gian phaacutet triển từ ấu trugraveng gacircy nhiễm

đến giun trƣởng thagravenh trong cơ thể choacute

khoảng 16 - 20 ngagravey Nếu ấu trugraveng nhiễm

qua da thigrave thời gian phaacutet triển từ trứng đến

giun trƣởng thagravenh lagrave 21 - 28 ngagravey

III KẾT LUẬN

Nghiecircn cứu caacutec đặc điểm sinh học của

Acaninum coacute yacute nghĩa quan trọng trong

cocircng taacutec lyacute luận tạo cơ sở cho việc đề ra

caacutec biện phaacutep phograveng bệnh giun moacutec ở choacute

vagrave ngăn ngừa sự lacircy nhiễm cho ngƣời

TAgraveI LIỆU THAM KHẢO CHIacuteNH

1 Bộ mocircn Kyacute sinh trugraveng (1998)

Thực tập Kyacute sinh trugraveng Trƣờng Đại học Y

Khoa Hagrave Nội

2 Lecirc Hữu Khƣơng (2005) Giun saacuten

kyacute sinh trecircn choacute ở một số tỉnh miền Nam

Việt Nam Luận aacuten tiến sỹ Nocircng nghiệp

Thagravenh phố Hồ Chiacute Minh

3 Phạm Sỹ Lăng 1990 Bệnh giun

moacutec ở choacute Việt Nam (Kết quả nghiecircn cứu

khoa học vagrave kỹ thuật thuacute y 1985 ndash 1989)

Viện Thuacute y Quốc gia Nxb Nocircng nghiệp

Hagrave Nội

4 Phạm Sỹ Lăng Lecirc Thanh Hải

Phạm Thị Rật 1993 ldquoMột số nhận xeacutet về

những loagravei giun trograven kyacute sinh ở thuacute ăn thịt ở

vƣờn thuacute Thủ Lệ vagrave choacute cảnh Kỹ thuật

phograveng trịrdquo (Cocircng trigravenh nghiecircn cứu Khoa

học amp Kỹ thuật 1990 - 1991) Viện Thuacute y

Quốc gia

5 Phạm Văn Khuecirc Trần Văn

Quyecircn Đoagraven Văn Phuacutec (1993) Nhận xeacutet

về giun saacuten kyacute sinh của choacute ở Hagrave Nội

(Cocircng trigravenh nghiecircn cứu Đại học Nocircng

nghiệp I) Nxb Nocircng nghiệp Hagrave Nội

6 Lecirc Hữu Khƣơng Lƣơng Văn

Huấn (1998) ldquoGiun moacutec kyacute sinh trecircn đagraven

choacute ở thagravenh phố Hồ Chiacute Minhrdquo Khoa học

kỹ thuật thuacute y

7 Nguyễn Thị Kim Lan Nguyễn

Thị Lecirc Phạm Sỹ Lăng Nguyễn Văn

Quang (2008) Kyacute sinh trugraveng học thuacute y

(Giaacuteo trigravenh sau đại học) NXB Nocircng



33

MỘT SỐ HIỂU BIẾT VỀ VI SINH VẬT

Ths Chu Thị Hải

Trƣởng phograveng TT - KT - KĐCL

IVai trograve của vi sinh vật trong tự

nhiecircn

Vi sinh vật phacircn bố rất rộng ratildei trong

tự nhiecircn vagrave hoạt động sống của chuacuteng

rất mạnh mẽ necircn chuacuteng coacute taacutec dụng lớn

trong caacutec vograveng tuần hoagraven trecircn traacutei đất

duy trigrave sự sống trecircn toagraven bộ hagravenh tinh

tham gia vagraveo mọi lĩnh vực trong hoạt

động sống của con ngƣời

Trong tự nhiecircn vi sinh vật giữ

những mắt xiacutech trọng yếu trong chu

chuyển liecircn tục vagrave bất diệt của vật chất

nếu khocircng coacute vi sinh vật hay vigrave một lyacute

do nagraveo đoacute magrave hoạt động của vi sinh vật

trong tự nhiecircn ngừng lại thigrave chỉ trong

một thời gian ngắn (khoảng 30 năm) coacute

thể lagravem ngừng mọi hoạt động sống trecircn

traacutei đất

Viacute dụ sự tuần hoagraven cacbon Đacircy lagrave

một trong 4 nguyecircn tố cơ bản cấu tạo

necircn sự sống vagrave lagrave nguyecircn tố quan trọng

nhất nếu khocircng coacute caacutecbon caacutec hợp chất

hữu cơ sẽ khocircng đƣợc tạo ra sự sống sẽ

khocircng tồn tại Nếu khocircng coacute sự phacircn

huỷ caacutec xaacutec chết của vi sinh vật thigrave xaacutec

chết đoacute sẽ tồn tại ldquongổn ngangrdquo Caacutec

nguyecircn tố hoaacute học cần thiết cho sự sống

sẽ nằm lại đoacute matildei matildei traacutei đất sẽ trở necircn

nghegraveo nagraven caacutec nguyecircn tố hoaacute học để

cung cấp cho caacutec sinh vật mới cuối

cugraveng sự sống sẽ chấm dứt Nhƣng thực

tế khocircng phải nhƣ vậy sự sống vẫn sinh

socirci nảy nở vagrave bất diệt trecircn traacutei đất lagrave

nhờ coacute vai trograve của vi sinh vật chuacuteng

phacircn huỷ caacutec xaacutec chết caacutec chất hữu cơ

cặn batilde vagrave trả về cho traacutei đất những

nguyecircn tố cần thiết để xacircy dựng necircn

cuộc sống Khối lƣợng cacbon ở tất cả

caacutec nguồn trecircn traacutei đất coacute khoảng 60 tỷ

tấn Hoạt động của cacircy xanh hagraveng năm

tiecircu thụ khoảng 2 tỷ tấn nhƣ vậy chỉ

cần 30 năm cacircy xanh sẽ tiecircu thụ đến caacutec

nguyecircn tử cacbon cuối cugraveng cacircy xanh

sẽ chết động vật sẽ chết theo vagrave sự socircng

chấm dứt nếu khong coacute sự tuần hoagraven

vật chất Chu trigravenh sống vagrave tuần hoagraven



34

vật chất trong thiecircn nhiecircn nhƣ sau

+ Đối với cocircng nghiệp Coacute rất nhiều

quy trigravenh sản xuất sử dụng vi sinh vật

nhƣ sản xuất cồn nƣớc chấm migrave chiacutenh

enzym caacutec loại hoaacute chất dung mocirci hữu

cơ caacutec dƣợc phẩm nhƣ khaacuteng sinh

vitaminhellip

+ Đối với sản xuất nocircng nghiệp vi sinh

vật coacute vai trograve rất lớn lagravem giagraveu chất dinh

dƣỡng cho đất caacutec chất hoạt động sinh

học (vitamin chất khaacuteng sinh enzym)

coacute taacutec dụng đến sự sinh trƣởng vagrave phaacutet

triển của cacircy trồng

+ Trong thu hoạch bảo quản vagrave chế

biến nocircng sản Trong thu hoạch bảo

quản vagrave chế biến caacutec sản phẩm chăn

nuocircihellip nếu khocircng coacute caacutec vi sinh vật

hoăc bảo quản khocircng tốt caacutec vi sinh

vật sẽ nhanh choacuteng phaacute huỷ gacircy thối

rữa hoặc lagravem mất phẩm chất caacutec sản

phẩm

+ Trong đời sống hagraveng ngagravey của con

ngƣời Hagraveng ngagravey hầu nhƣ con ngƣời

đều phải sử dụng caacutec sản phẩm từ vi

sinh vật hoặc coacute liecircn quan đến vi sinh

vật nhƣ thực phẩm bia rƣợuhellip

+ Trong chăn nuocirci vagrave ngƣ nghiệp vi

sinh vật cũng coacute taacutec dụng to lớn vigrave ở vật

nuocirci thƣờng coacute một hệ vi sinh vật rất

phong phuacute giuacutep vật nuocirci đồng hoaacute caacutec

chất dinh dƣỡng vagrave thải caacutec chất cặn batilde

trong cuộc sống

Việc ủ chua thức ăn lagravem men rƣợu

phục vụ chăn nuocirci bổ sung nấm nem

vagraveo khẩu phần ăn của gia suacutec sẽ lagravem

đẩy nhanh quaacute trigravenh tiecircu hoaacute thức ăn

tăng khả năng hấp thu vagrave lagravem gia suacutec

tăng trọng nhanh

Nhƣ vậy vi sinh vật coacute mặt ở khắp

mọi nơi vagrave xacircm nhập vagraveo mọi hoạt

động sống của con ngƣời Nắm vững

mọi hoạt động của vi sinh vật con

ngƣời coacute thể đề ra nhiều biện phaacutep lagravem

cho chuacuteng trở thagravenh vũ khiacute sắc beacuten

trong cocircng cuộc chinh phục cải tạo

thiecircn nhiecircn trong sản xuất nocircng ndash lacircm

ndash ngƣ ngghiệp vagrave trong cuộc sống hagraveng

ngagravey

IIVi sinh vật vagrave bệnh tật

Từ ngagraven đời nay caacutec bệnh truyền

nhiễm vẫn lagrave mối đe doạ của caacutec loagravei

sinh vật Những thiệt hại do chuacuteng gacircy

ra thật lagrave lớn lao


35

Viacute dụ Ở thế kỷ 15 bệnh dịch hạch

đatilde lagravem 500 triệu ngƣời mắc 20 triệu

ngƣời chết

Dịch cuacutem lagravem hagraveng tỷ ngƣời mắc

bệnh

Giữa thế kỷ 18 dịch đậu mugravea lagravem

60 triệu ngƣời mắc

Ở thế kỷ 19 hagraveng triệu ngƣời chacircu

Phi chết vigrave bệnh sốt vagraveng

Ở Việt Nam năm 1945 riecircng ở Hagrave

Nội dịch đậu mugravea đatilde lagravem khoảng 5000

ngƣời bị chết

Theo tổ chức Y tế thế giới ở ngƣời

bệnh truyền nhiễm đang coacute khuynh hƣớng

gia tăng lagrave mối đe doạ cho con ngƣời vagrave

động vật trecircn toagraven thế giới caacutec bệnh

truyền nhiễm nhƣ dịch hạch sốt xuất

huyết bạch cầu viecircm magraveng natildeo socirct

vagravenghellipsau nhiều năm giảm xuống nay đatilde

tăng trở lại

Caacutec bệnh nguy hiểm khoacute chữa nhƣ

lao cũng taacutei xuất hiện Thecircm một số bệnh

truyền nhiễm mới lại đang nảy sinh với

tốc độ chƣa từng coacute

Trong vograveng 30 năm qua 500 loagravei

virus gacircy bệnh truyền nhiễm chiếm 80

tổng số caacutec bệnh nhiễm trugraveng ở ngƣời

đƣợc phaacutet hiện Coacute nhiều bệnh rất nguy

hại nhƣ sốt xuất huyết viecircm gan siecircu

virus B C bệnh viecircm đƣờng hocirc hấp

do virus đặc biệt bệnh AIDS (Acquired

Immuno Deficiency Syndrom) đang đƣợc

Ong

Vịt bệnh

Lợn bệnh

Gagrave

Nguồn bệnh

Bograve bệnh

Đagraven tracircu bograve


36

noacutei tới nhƣ một nguy cơ huỷ diệt nhacircn

loại Ở gia suacutec vagrave gia cầm bệnh truyền

nhiễm đatilde vagrave đang gacircy ra những thiệt hại to

lớn lagravem ảnh hƣởng đến sự sống con ngƣời

đến nền kinh tế quốc dacircn do Giết chết

hagraveng loạt gia suacutec gia cầm Gacircy rối loạn về

hoạt động xatilde hội xuất nhập khẩu giao

lƣu buocircn baacuten với caacutec nƣớc laacuteng giềng

Bệnh lacircy từ gia suacutec sang con ngƣời coacute thể

giết chết hoặc lagravem ảnh hƣởng đến sức

khoẻ của con ngƣời

Vagrave điều nguy hiểm lagrave danh saacutech

caacutec bệnh truyền nhiễm do virus gacircy ra

hiện nay vẫn chƣa coacute trang cuối Đặc biệt

lagrave caacutec bệnh truyền nhiễm với tốc độ lacircy

lan nhanh chƣa từng coacute lại do caacutec yếu tố

tự nhiecircn nhƣ mocirci trƣờng khocircng khiacute do

caacutec loagravei chim hoang datilde Trong bệnh cuacutem

gia cầm bệnh khocircng chỉ coacute ở caacutec loagravei gia

cầm magrave cograven gặp ở caacutec loagravei gia suacutec bệnh

cograven lacircy sang ngƣời Điều nguy hiểm ở chỗ

lagrave việc kiểm soaacutet bệnh lagrave vocirc cugraveng khoacute

khăn caacutec loại vacxin chƣa coacute sự bảo hộ

cao đối với bệnh

Gocircm giang mai ở ngƣời Ung nhiệt thaacuten ở ngƣời

Hiểu biết về vi sinh vật giuacutep cho chuacuteng

ta coacute caacutei nhigraven tổng quaacutet về thế giới vi sinh

vật coacute nhận thức đuacuteng đắn về caacutec bệnh

truyền nhiễm do vi sinh vật gacircy ra đặc biệt

lagrave caacutec bệnh do virus từ đoacute coacute biện phaacutep

phograveng bệnh đuacuteng đắn hiệu quả giảm đƣợc

taacutec hại của chuacuteng gacircy ra cho con ngƣời

Trong chuyền đề sau chuacuteng tocirci sẽ gửi đến

bạn đọc những taacutec hại do vi rus gacircy bệnh

Lở mồm long moacuteng ở gia suacutec vagrave ngƣời


37

BAgraveN THEcircM VỀ THỊ TRƢỜNG ĐỘC QUYỀN MUA TRONG BAgraveI GIẢNG

THỊ TRƢỜNG ĐỘC QUYỀN HỌC PHẦN KINH TẾ VI MOcirc

ThS Nguyễn Thị Ngọc Dung

Phograve trƣởng khoa TC - QT

I Đặt vấn đề

Kinh tecirc vi mocirc mocircn khoa học của

sự lựa chọn đatilde đề cấp tới cấu truacutec thị

trƣờng trong đoacute coacute mặt của thị trƣờng

độc quyền Trecircn thị trƣờng độc quyền

chuacuteng ta coacute độc quyền baacuten vagrave độc

quyền mua lagrave những cực hoagraven toagraven đối

lập nhau với một sự cạnh tranh hoagraven

hảo Một độc quyền baacuten lagrave một thị

trƣờng coacute nhiều ngƣời mua nhƣng chỉ

coacute một ngƣời baacuten Một độc quyền mua

thigrave ngƣợc lại lagrave một thị trƣờng chỉ coacute

một ngƣời mua nhƣng coacute nhiều ngƣời

baacuten Độc quyền baacuten vagrave độc quyền mua

coacute liecircn quan chặt chẽ với nhau đoacute lagrave liacute

do tại sao chuacuteng ta lại đặt noacute trong

cugraveng một chƣơng học

Về thị trƣờng độc quyền baacuten

chuacuteng ta đatilde xeacutet rất kỹ trong chƣơng

trigravenh từ khaacutei niệm đặc điểm thị trƣờng

đến caacutec nguyecircn nhacircn dẫn đến độc

quyền sức mạnh độc quyền vagrave caacutec tổn

thất do độc quyền gacircy ra cho xatilde hội

nhƣng với thị trƣờng độc quyền mua sự

nghiecircn cứu cograven coacute phần đơn giản hơn

rất nhiều Vigrave thế ở bagravei viết nagravey chuacuteng ta

hatildey bagraven thecircm một số vấn đề trecircn thị

trƣờng nagravey dƣới goacutec nhigraven của kinh tế vi

mocirc

II Nội dung caacutec vấn đề

1 Tối đa hoacutea lợi iacutech vagrave quyết định

của người mua

Trƣớc hết về mặt thuật ngữ xin necircu

rằng Độc quyền mua noacutei về một thị

trƣờng trong đoacute coacute một người mua duy

nhấtMột độc quyền nhoacutem mua lagrave một

thị trƣờng chỉ coacute một vagravei người

muaCoacute một hay chỉ một vagravei ngƣời

mua thigrave họ coacute thế lực độc quyền mua

tức khả năng ngƣời mua taacutec động đến

giaacute cả của sản phẩm Noacute lagravem cho

ngƣời mua coacute khả năng mua sản phẩm

ấy với một giaacute thấp hơn giaacute phổ biến

trecircn thị trƣờng cạnh trạnh


38

Chuacuteng ta hatildey xem xeacutet số lƣợng sản

phẩm magrave ngƣời mua sẽ quyết định mua

trecircn nguyecircn lyacute biecircn đặt ra lagrave Hoatilden mua

caacutec đơn vị của sản phẩm ấy cho đến khi

đơn vị cuối cugraveng baacuten ra mang lại một

giaacute trị phụ hay lợi iacutech bằng chi phiacute của

đơn vị cuối cugraveng ấy Mặt khaacutec ta biết

rằng đƣờng cầu của một ngƣời mua lagrave

một hagravem số biểu diễn mối quan hệ giữa

giaacute vagrave lƣợng cầu Do đoacute giaacute trị biecircn( giaacute

trị bổ sung MV) của ngƣời mua lagrave

đƣờng cầu của ngƣời đoacute đối với sản

phẩm nhƣng chi phiacute biecircn của ngƣời

mua lagrave những đơn vị gia tăng của sản

phẩm tugravey thuộc vagraveo việc bạn lagrave ngƣời

mua coacute sức cạnh tranh hay ngƣời mua

coacute tiacutenh độc quyền

- Trong thị trƣờng cạnh tranh ngƣời

mua khocircng coacute sức mạnh thị trƣờng vigrave

thế giaacute phải trả lagrave nhƣ nhau cho mỗi

đơn vị sản phẩm bất kể họ mua bao

nhiecircu đơn vị họ lagrave ngƣời chấp nhận

giaacute- giaacute thị trƣờng P Ở higravenh Ia giaacute

ngƣời mua chi trả cho mỗi đơn vị lagrave

chi tiecircu trung bigravenh của ngƣời mua tiacutenh

cho mỗi đơn vịvagrave đoacute cũng lagrave số chi

tiecircu trung bigravenh tiacutenh cho tất cả caacutec đơn

vị Nhƣng số chi tiecircu biecircn của ngƣời

mua tiacutenh cho mỗi đơn vị ra sao Nếu

lagrave một ngƣời mua coacute sức cạnh tranh số

chi tiecircu biecircn bằng số chi phiacute trung

bigravenh vagrave bằng giaacute thị trƣờng của sản

phẩmSố sản phẩm mua đoacute lagrave Q(

H1a) Tƣơng tự ngƣời baacuten cũng lagrave

ngƣời chấp nhận giaacute P Doanh thu

biecircn vagrave doanh thu trung bigravenh bằng

nhau khocircng thay đổi số lƣợng baacuten ra

Q đƣợc tigravem bằng caacutech cacircn bằng giaacute

cả với chi phiacute biecircn (H1b)

- Trong thị trƣờng độc quyền mua

đƣờng cung của thị trƣờng cho biết số

lƣợng magrave ngƣời sản xuất định baacuten ra lagrave

hagravem số của giaacute magrave ngƣời mua chi trả

Nhƣ vậy ngƣời mua sẽ mua bao nhiecircu

Để xaacutec định ta hatildey đặt giaacute trị biecircn từ

đơn vị cuối cugraveng đƣợc mua bằng chi

tiecircu biecircn cho đơn vị ấy nhƣng cần lƣu yacute

rằng đƣờng cung của thị trƣờng khocircng

phải lagrave đƣờng chi tiecircu biecircn Đƣờng cung

của thị trƣờng cho ta biết số tiền ngƣời

mua chi trả cho một đơn vị nhƣ lagrave một

hagravem của tổng số đơn vị magrave ngƣời mua

mua Noacutei khaacutec đi đƣờng cung lagrave đƣờng

chi tiecircu trung bigravenh Vigrave đƣờng chi tiecircu

trung bigravenh nghiecircng lecircn phiacutea trecircn necircn

đƣờng chi tiecircu biecircn phải nằm ở trecircn đơn


39

vị phụ thecircm lagravem tăng caacutei giaacute phải chi trả

cho tất cả caacutec dơn vị kể cả đơn vị phụ

thecircm ấy (Higravenh 3) Bằng toaacuten học ta

chứng minh điều nagravey nhƣ sau Đƣờng

cung coacute phƣơng trigravenh P=P(Q) Gọi TE

lagrave tổng chi tiecircu ta coacute TE = P(Q)Q

Luacutec đoacute chi tiecircu biecircn

ME = ∆TE∆Q = P(Q)+Q ∆P∆Q

Đƣờng cung nghiecircng lecircn phiacutea trecircn

do đoacute ∆P∆Qgt0 vagrave số chi tiecircu biecircn

MEgtsố chi tiecircu trung bigravenh AE Trong thị

trƣờng độc quyền mua ngƣời mua sẽ

Giaacute chi phiacute

ME=AE

D=MV

Q Số lƣợng

AR= MR


Higravenh 1b Quyết định của ngƣời baacuten trong

thị trƣờng cạnh tranh

Q Số lƣợng

MC

Higravenh 1a Quyết định của ngƣời mua trong



40

mua sản lƣợng Qm đƣợc tigravem ở giao

điểm của đƣờng cầu vagrave đƣờng chi tiecircu

biecircn Caacutei giaacute magrave ngƣời độc quyền mua

chi trả lagrave Pm

vagrave ta luocircn coacute sản lƣợng

Qm nhỏ hơn vagrave giaacute Pm

thấp hơn so với

sản lƣợng Qc vagrave giaacute Pc trong cạnh tranh

2 So saacutenh độc quyền mua vagrave độc

quyền baacuten về giaacute vagrave sản lƣợng so với


Sẽ dễ hiểu hơn về độc quyền mua

nếu chuacuteng ta cugraveng so saacutenh với độc quyền

baacuten trong cả hai loại thị trƣờng Higravenh

3(ab) minh họa cho sự so saacutenh ấy

- Ngƣời độc quyền baacuten ấn định

giaacute cao hơn chi phiacute biecircn vigrave ngƣời đoacute đứng

trƣớc một đƣờng cầu nghiecircng xuống

khiến cho doanh thu biecircn nhỏ hơn doanh

thu trung bigravenh Việc cacircn bằng doanh thu

biecircn vagrave chi phiacute biecircn dẫn tới sản lƣợng Q

sản lƣợng nagravey nhỏ hơn sản lƣợng cạnh

tranh Qc tƣơng tự với giaacute Pgt Pc

Ngƣời độc quyền mua coacute thể mua

sản phẩm ở giaacute thấp hơn giaacute trị biecircn của

noacute vigrave đƣờng cung hay số chi tiecircu trung

bigravenh magrave ngƣời đoacute đối diện nghiecircng lecircn

phiacutea trecircn khiến cho số chi tiecircu biecircn cao

hơn chi tiecircu trung bigravenhViệc cacircn bằng giaacute

trị biecircn vagrave số chi tiecircu biecircn sẽ dẫn đến sản

lƣợng tối ƣu Qm vagrave giaacute tối ƣu Pm

Ta

coacute Pmlt Pc vagrave Qm gt Qc

Qm Số lƣợng QC

PC

Pm

MV=D

ME S=AE


Higravenh 2

Đƣờng cung thị trƣờng đƣờng chi tiecircu biecircn vagrave

quyết định của ngƣời mua trong thị trƣờng độc quyền mua


41

3 Thế lực độc quyền mua (Chỉ số sức

mạnh độc quyền mua)

Ở độc quyền baacuten ta đatilde coacute chỉ số

Lenner(L) vagrave chỉ số Bsin(B) để đo sức

mạnh độc quyền Hoagraven toagraven tƣơng tự

trong độc quyền mua từ biểu thức để tối

đa hoacutea lợi iacutech ngƣời mua MV=ME ta coacute

ME=∆TE∆Q= ∆(PQ) ∆Q=P+Q(∆P∆Q)

ở đacircy P(Q) biểu thị đƣờng cung magrave hatildeng

đối diện necircn (∆P∆Q)gt0 =gt ME =

P+P(QP)(∆P∆Q) = P+P(1 Esp) = MV

=gt(MV-P)P=1Esp chiacutenh lagrave chỉ số sức

mạnh độc quyền mua

4 Tổn thất do nhagrave độc quyền mua gacircy

ra cho xatilde hội

Vigrave thế lực độc quyền mua đƣa đến giaacute cả

sản lƣợng thấp hơn điều đoacute lagravem cho ngƣời

mua khấm khaacute hơn nhƣng ngƣời baacuten lại

sa suacutet hơn Vậy taacutec động tổng thể đến xatilde

hội sẽ nhƣ thế nagraveo Để trả lời cacircu hỏi nagravey

ta hatildey so saacutenh thặng dƣ của ngƣời sản

xuất vagrave ngƣời tiecircu dugraveng coacute đƣợc từ thị

trƣờng cạnh tranh với thặng dƣ coacute đƣợc

khi một ngƣời mua lagrave độc quyền Trecircn

higravenh 4 với việc xaacutec định sản lƣợng vagrave giaacute

nhƣ trecircn nhagrave độc quyền mua với sản

lƣợng Qm vagrave giaacute Pm giaacute vagrave sản lƣợng

trong cạnh tranh lagrave Pc Qc Vigrave giaacute cả thấp

hơn những ngƣời baacuten mất số thặng dƣ

biểu thị bằng higravenh chữ nhật A Ngoagravei ra do

M

R

AR

MC

MV

Số

lƣợng

Q QC


Higravenh 3b

Giaacute sản lƣợng trecircn thị trƣờng độc quyền

mua vagrave thị trƣờng cạnh tranh

S=AE

Pm

M

E

Qm


QC

PC

Số

lƣợ

ng Higravenh 3a


baacuten vagrave thị trƣờng cạnh tranh


42

số baacuten giảm suacutet họ cograven mất thecircm thặng dƣ

biểu thị bằng tam giaacutec C Tổng số mất

trong thặng dƣ ngƣời baacuten (ngƣời sản xuất)

lagrave A+CNgƣời mua đƣợc số thặng dƣ lagrave

higravenh chử nhật A tuy nhiecircn do mua iacutet hơn

vigrave thế mất một số thặng dƣ biểu thị bằng

tam giaacutec B Gộp cả ngƣời baacuten vagrave ngƣời

mua xatilde hội sẽ mất một khoản thặng dƣ lagrave

B+C

III Kết luận

Bagravei viết đatilde đề cập thecircm một số vấn đề

về độc quyền mua với mong muốn lagrave caacutec

bạn đồng nghiệp vagrave caacutec bạn sinh viecircn

nghiecircn cứu sacircu hơn caacutec kiến thức ở

chƣơng độc quyền Taacutec giả mong muốn

nhận đƣợc nhiều yacute kiến đa chiều từ bagravei

viết nagravey vagrave một vấn đề liacute thuacute đặt ra lagrave

Điều gigrave xảy ra khi một nhagrave độc quyền baacuten

gặp một nhagrave độc quyền mua Độc quyền

song phƣơng Xin mời caacutec bạn chuacuteng ta

cugraveng trao đổi trong tập san kỳ sau

SỰ KHAacuteC NHAU GIỮA DOANH THU CHI PHIacute

THU NHẬP KẾ TOAacuteN VAgrave TIacuteNH THUẾ

TS Dƣơng Xuacircn Thao

Higravenh 4

Tổn thất do độc quyền mua gacircy necircn

Pm

MV

M

E

Số

lƣợng

Qm


S=AE

QC

PC

A

B

C


43

Hiệu trƣởng Trƣờng CĐ KT-KT NA


Do coacute sự quy định khaacutec nhau giữa chế

độ kế toaacuten chế độ tagravei chiacutenh vagrave Luật thuế

thu nhập doanh nghiệp về việc ghi nhận

doanh thu caacutec khoản chi triacutech lập vagrave sử

dụng caacutec quỹ của doanh nghiệp Do đoacute

trong thực tế sẽ phaacutet sinh trƣờng hợp

doanh thu chi phiacute kế toaacuten khaacutec doanh

thu chi phiacute đƣợc tiacutenh trừ khi xaacutec định thu

nhập chịu thuế vagrave dẫn đến thu nhập tagravei

chiacutenh (thu nhập kế toaacuten) của doanh nghiệp

khaacutec với thu nhập tiacutenh thuế của cơ quan

thuế khi quyết toaacuten

II NỘI DUNG CAacuteC VẤN ĐỀ

Để thực hiện tốt việc hạch toaacuten vagrave kecirc

khai quyết toaacuten thuế thu nhập doanh

nghiệp kế toaacuten phải xaacutec định đuacuteng caacutec

khoản đƣợc pheacutep chi định mức chi theo

thực tế của doanh nghiệp vagrave khi tiacutenh thuế

Việc phacircn biệt vagrave xaacutec định đuacuteng caacutec

khoản doanh thu chi phiacute nagravey coacute taacutec dụng

thuận lợi cho kế toaacuten khi lập baacuteo caacuteo tagravei

chiacutenh quyết toaacuten thuế Traacutenh đƣợc caacutec sai

phạm khi thực hiện nộp thuế vagrave khocircng

phải điều chỉnh số liệu kế toaacuten khi thanh

tra kiểm tra kiểm toaacuten

Sau đacircy xin necircu caacutec trƣờng hợp chủ

yếu coacute sự phaacutet sinh checircnh lệch vagrave khocircng

checircnh lệch giữa thu nhập tagravei chiacutenh vagrave thu

nhập chịu thuế ở doanh nghiệp Caacutec kế

toaacuten viecircn cần chuacute yacute khi xử lyacute cocircng việc kế

toaacuten của migravenh

Khoản mục Doanh thu chi phiacute

thu nhập kế toaacuten

Doanh thu chi phiacute

thu nhập chịu thuế Ghi chuacute

I Doanh thu Hạch toaacuten DT khi đatilde

chuyển quyền sở hữu hoặc

viết hoacutea đơn hoặc chuyển

quyền sở hữu vagrave viết hoacutea

đơn

Hạch toaacuten DT khi đatilde

chuyển quyền sở hữu

vagrave viết hoacutea đơn (quy

dịnh chƣa thống nhất)

PS checircnh lệch

Điều chỉnh tăng giảm DT

(Giống hoặc khaacutec TNCT)

Điều chỉnh tăng giảm

DT (Giống hoặc khaacutec

TNKT)

PS checircnh lệch

II Chi phiacute

1 Khấu hao TSCĐ Do DN quyết định mức KH Theo QĐ 206

MAX 2 lần

PS checircnh lệch

2 NVL năng

lƣợng

Theo thực tế Một số loại theo

định mức của

PS checircnh lệch


44

NN cơ sở KD

phải coacute ĐM baacuteo

caacuteo cơ quan thuế

3 Tiền lƣơng tiền

cocircng phụ cấp CN

Lƣơng cocircng nhacircn (2 lƣơng)

- Lƣơng BH (V1=Hệ số x 730

Tối thiểu bắt buộc)

- Thực tế V2 Do DN quy định)

- Tổng lƣơng = V1 + V2

Một lƣơng theo

mức đatilde đăng kyacute

với cơ quan thuế

đầu năm vagrave theo

chế độ HĐLĐ (cụ

thể loại trecircn 3

thaacuteng vagrave thời vụ)

MIN= V1

PS checircnh lệch DN

đƣợc chi lƣơng

thaacuteng 13

4 Lƣơng của chủ

DNTN

Do DN quyết định Khocircng đƣợc xaacutec

nhận

PS checircnh lệch

5 Ăn giữa ca Do DN quyết định MAX 730000

đồngthaacuteng

PS checircnh lệch

6 Thecircm giờ Theo thực tế MAX 200

giờLĐnăm

PS checircnh lệch

7 Chi nghiecircn cứu

KH thƣởng saacuteng

kiến

Theo thực tế Theo thực tế Khocircng PS checircnh lệch

8 CPDV thuecirc

ngoagravei

Theo thực tế Một số khoản

theo định mức

(nhƣ mục 2)

PS checircnh lệch

9 Chi bảo hộ

trang phục

Theo thực tế MAX

500000đồng

PS checircnh lệch

10 Nộp caacutec quỹ Do thỏa thuận cấp trecircn vagrave DN

hoặc theo quy định

Một số quỹ theo

định mức

PS checircnh lệch

11 Chi latildei vay

ngoagravei

Theo thực tế MAX 12 lần so

với latildei NH

PS checircnh lệch

12 Chi bảo vệ cơ

quan

Theo thực tế Theo thức tế Khocircng PS checircnh lệch

13 Triacutech dự phograveng Do DN tự quyết định Theo quy định PS checircnh lệch

14 Trợ cấp thocirci

việc

Do DN tự quyết định Theo quy định PS checircnh lệch

15 Nộp BHXH

BHYT

PA1Hệ số lƣơng x 730 x 22

Hoặc theo thỏa thuận DN với cơ

quan BH

PA2 Hệ số lƣơng x 730 x15

(cograven lại trừ vagraveo lƣơng)

Hệ số lƣơng x

730 x 15

15 BHXH 7

BHYT 5 BHXH

2 BHYT trừ vagraveo

lƣơng


45

16 Chi tiecircu thụ

hagraveng hoacutea


17 Chi quảng caacuteo

tiếp thị giao dịch

đối ngoại

Theo chiacutenh saacutech

MAX 10tổng

chi phiacute gắn hiệu

quả

PS checircnh lệch

18 Caacutec khoản

thuế phiacute lệ phiacute

(ngoagravei thuế

TNDN)

Caacutec khoản thuế phiacute lệ phiacute phaacutet

sinh truy thu phạt

Caacutec khoản thuế

phiacute lệ phiacute phaacutet

sinh trừ truy thu

phạt

- PS checircnh lệch

- Truy thu phacircn biệt

khaacutech quan hoặc chủ

quan

19 Lập caacutec khoản

dự phograveng

Do đơn vị Theo quy định PS checircnh lệch

20 Hoagraven nhập dự

phograveng


21 Caacutec khoản

triacutech trƣớc magrave

khocircng chi

Do đơn vị Phải hoagraven nhập PS checircnh lệch

22 Caacutec khoản chi

khocircng coacute HĐ

chứng từ theo QĐ

(khocircng coacute khocircng

hợp phaacutep)

Do đơn vị Loại trừ hoặc ấn

định lại chi phiacute

(loại trừ nhƣ chi

thƣởng magrave

khocircng coacute đề

xuất quyết

định)

PS checircnh lệch

23 Caacutec khoản tiền

phạt

Do đơn vị quy định (Bồi thƣờng

bugrave bằng quỹ hoặc trừ lợi nhuận

sau thuế)

Loại trừ PS checircnh lệch

24Caacutec khoản chi

khocircng liecircn quan

DT TNCT

Do đơn vị Loại trừ PS checircnh lệch

25 Chi phiacute khocircng

hợp phaacutep khaacutec


III Thu nhập Do đơn vị Theo luật thuế

TNDN

PS checircnh lệch

VIacute DỤ MINH HỌA

Giả sử số liệu tại doanh nghiệp A nhƣ sau

Chỉ tiecircu Theo chuẩn Theo luật Thu nhập Thuế


46

mức kế toaacuten thuế TNDN TN kế toaacuten TNCT TNDN

1 Doanh thu 10000 10000

2 Chi phiacute khaacutec 6000 6000

3 Thu nhập (chƣa coacute

mục 4)

4000 4000

4 Chi phiacute trang phục TH1 500

TH2 700

500

500

3500

3300

3500

3500

875

875

Nhƣ vậy thu nhập của doanh nghiệp cograven lại

TH1 = 3500 - 875 = 2625

TH2 = 3300 - 875 = 2425

Checircnh lệch 200

Cograven TNCT cả 2 trƣờng hợp đều 3500 vagrave thuế phải nộp lagrave 875

BIỂU HIỆN TREcircN TAgraveI KHOẢN

Nhƣ vậy thu nhập sau thuế của doanh nghiệp giảm 200 (2625 - 2425) lagrave do đatilde chi

thecircm tiền trang phục cho cocircng nhacircn 200 đồng so quy định của Luật thuế

ĐA DẠNG SINH HỌC VAgrave BIẾN ĐỔI KHIacute HẬU

Ths Hoagraveng Hoa Quế

Phoacute hiệu trƣởng

875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS

875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS

Trƣờng hợp 1 Trƣờng hợp 2

3500

TK 4211

875

2625

3300

TK 4211

875

2425


47

I Đa dạng loagravei sinh học ở Việt Nam

Đa dạng sinh học lagrave sự phong phuacute về

nguồn gen về giống loagravei sinh vật vagrave hệ

sinh thaacutei trong tự nhiecircn Việt Nam lagrave một

nƣớc đƣợc quốc tế cocircng nhận lagrave một

trong những quốc gia coacute tiacutenh đa dạng

sinh học cao nhất thế giới Trong những

năm qua cugraveng với những nỗ lực về bảo

tồn đa dạng sinh học cocircng taacutec điều tra

nghiecircn cứu về đa dạng sinh học cũng

đƣợc nhiều cơ quan Việt Nam cũng nhƣ

caacutec tổ chức quốc tế thực hiện Caacutec

nghiecircn cứu chủ yếu tập trung vagraveo thagravenh

phần loagravei động thực vật caacutec hệ sinh thaacutei

đặc trƣng Caacutec kết quả nghiecircn cứu đƣợc

tập hợp từ caacutec nhagrave khoa học caacutec cơ quan

nghiecircn cứu cho thấy Hệ động thực vật

của Việt Nam khocircng những giagraveu về

thagravenh phần loagravei magrave cograven coacute nhiều neacutet độc

đaacuteo đặc trƣng cho vugraveng Đocircng Nam Aacute với

11373 loagravei thực vật bậc cao coacute mạch

khoảng 1030 loagravei recircu 2500 loagravei tảo

826 loagravei nấm vagrave 21000 loagravei động vật

trong đoacute coacute 310 loagravei thuacute 840 loagravei chim

286 loagravei bograve saacutet 3170 loagravei caacute 7500 loagravei

cocircn trugraveng vagrave caacutec động vật xƣơng sống

khaacutec (Nguồn Viện sinh thaacutei vagrave Tagravei

nguyecircn sinh vật 2005)

Trong một khoảng thời gian ngắn

từ 1992-2004 caacutec nhagrave khoa học Việt

Nam đatilde cugraveng với một số tổ chức quốc tế

đatilde phaacutet hiện thecircm 7 loagravei thuacute 2 loagravei chim

mới cho khoa học Sao la (Pseudoryx

nghetinhensis) Mang lớn

(Megamuntiacus vuquangensis) Bograve sừng

xoắn (Pseudonovibos spiralis) Mang

trƣờng sơn (Canimuntiacus

truongsonensis) Mang Pugrave hoạt

(Muntiacus puhoatensis) Cầy Tacircy

nguyecircn (Viverra taynguyenensis) Voọc

xaacutem (Pygathrix cinereus) Thỏ vằn

(Isolagus timminsis) Khƣớu Ngọc Linh

(Garrulax ngoclinhensis) Khƣớu đầu

đen (Actinodora sodangonum)

Về thực vật trong giai đoạn 1993 ndash

2003 đatilde coacute 13 chi 222 loagravei vagrave 30 taxon

dƣới loagravei đatilde đƣợc phaacutet hiện vagrave mocirc tả mới

cho khoa học vv

II Ảnh hƣởng của biến đổi khiacute hậu

đến đa dạng sinh học


48

Theo dự baacuteo của caacutec tổ chức quốc tế

biến đổi khiacute hậu một phần lagrave do sự suy

giảm của ĐDSH Biến đổi khiacute hậu đang

đe dọa đến đa dạng sinh học (ĐDSH)

Ngƣợc lại ĐDSH cugraveng lagrave nguyecircn nhacircn

gacircy biến đổi khiacute hậu vagrave tất cả đang đe dọa

đến cuộc sống của con ngƣời trecircn hagravenh

tinh nhỏ beacute của chuacuteng ta

Loagravei sao la (Pseudoryx nghetinhensis)

Từ đoacute chuacuteng ta thấy rằng bảo tồn

ĐDSH vagrave duy trigrave tiacutenh toagraven vẹn của hệ

sinh thaacutei coacute yacute nghĩa quan trọng đến sự

phaacutet triển kinh tế - xatilde hội của mỗi quốc

gia trong đoacute coacute Việt Nam nƣớc ta Gần

đacircy traacutei đất chuacuteng ta đatilde coacute những hiện

tƣợng bất thƣờng nhƣ động đất ở Haiity

Indonesia batildeo siecircu cấp ở Mỹ năm 2007

vagrave gần đacircy lagrave động đất soacuteng thần ở Nhật

Bản Tất cả nhƣ đang dự baacuteo coacute những

nguy cơ mới trecircn hagravenh tinh chuacuteng ta Đoacute

cũng lagrave những nguyecircn cơ bản gacircy necircn sự

mất đi của ĐDSH Trecircn thế giới vagrave Việt

Nam cũng đatilde coacute những hiện tƣợng biến

đổi khiacute hậu Những năm gần đacircy nhiệt độ

traacutei đất đatilde tăng lecircn số ngagravey reacutet hại keacuteo

dagravei hơn lũ lụt bất thƣờng batildeo lớn đatilde ảnh

hƣởng đến khu vực miền Tacircy Nam Bộ magrave

trƣớc đacircy chƣa bao giờ coacuteMục tiecircu Phaacutet

triển Thiecircn niecircn kỷ của Việt Nam đầu tiecircn

lagrave nhằm xoaacute đoacutei giảm nghegraveo tận gốc Bảo

tồn ĐDSH coacute liecircn quan đến Mục tiecircu

Phaacutet triển Thiecircn niecircn kỷ của nƣớc ta vagraveo

năm 2015 Hiện nay nƣớc ta một nửa dacircn


49

số đang thu nhập dƣới một đocirc la một

ngagravey vagrave đang gặp phải đoacutei nghegraveo ĐDSH

coacute nhiều ở biển vagrave ở rừng Rừng tự nhiecircn

trecircn thế giới đang coacute nguy cơ bị thu hẹp

Laacute phổi xanh cuối cugraveng cograven trecircn traacutei đất

đoacute lagrave khu rừng Amazon Một số loagravei động

vật mới phaacutet hiện cuối thế kỷ 20 nhƣ Sao

La cũng đang cảnh baacuteo coacute khả năng bị

tuyệt chủng Biển cagraveng ngagravey cagraveng bị ocirc

nhiễm necircn nguồn thủy hải sản trở necircn

khan hiếm Một số loagravei sinh vật coacute nguy

cơ tuyệt chủng Hiện tƣợng đaacutenh bắt xa

bờ phần nagraveo đatilde noacutei lecircn điều nagravey

III Vai trograve của đa dạng sinh học trong

xoaacute đoacutei giảm nghegraveo ở nƣớc ta

Nằm ở vugraveng Đocircng Nam chacircu Aacute với

diện tiacutech khoảng 330541 km2 Việt Nam

lagrave một trong 16 nƣớc coacute tiacutenh đa dạng sinh

học cao trecircn thế giới(1)

Đặc điểm về vị triacute

địa lyacute khiacute hậu của Việt Nam đatilde goacutep

phần tạo necircn sự đa dạng về hệ sinh thaacutei

vagrave caacutec loagravei sinh vật Về mặt địa sinh học

Việt Nam lagrave giao điểm của caacutec hệ động

thực vật thuộc vugraveng Ấn Độ - Miến Điện

Nam Trung Quốc vagrave Inđonesia Malaysia

Caacutec đặc điểm trecircn đatilde tạo cho nơi đacircy trở

thagravenh một trong những khu vực coacute tiacutenh

ĐDSH cao của thế giới với khoảng 10

số loagravei sinh vật trong khi chỉ chiếm 1

diện tiacutech đất liền của thế giới (2)

Đa dạng sinh học coacute vai trograve rất quan

trọng đối với sự duy trigrave caacutec chu trigravenh tự

nhiecircn vagrave cacircn bằng sinh thaacutei Đoacute lagrave cơ sở

của sự sống cograven vagrave thịnh vƣợng của loagravei

ngƣời sự bền vững của thiecircn nhiecircn trecircn

traacutei đất Theo ƣớc tiacutenh giaacute trị của tagravei

nguyecircn đa dạng sinh học toagraven cầu cung

cấp cho con ngƣời lagrave 33000 tỷ đocirc la mỗi

năm (Constan Za et al-1997) Đối với

Việt Nam nguồn tagravei nguyecircn đa dạng sinh

học trong caacutec ngagravenh Nocircng nghiệp Lacircm

nghiệp Thủy sản hagraveng năm cung cấp cho

đất nƣớc khoảng 2 tỷ đocirc la(3)

Hiện nay do nhiều nguyecircn nhacircn khaacutec

nhau lagravem cho nguồn tagravei nguồn tagravei nguyecircn

ĐDSH của Việt Nam đatilde vagrave đang bị suy

giảm Nhiều hệ sinh thaacutei vagrave mocirci trƣờng

sống bị thu hẹp diện tiacutech vagrave nhiều Taxon

loagravei vagrave dƣới loagravei đang đứng trƣớc nguy cơ

bị tuyệt chủng trong một tƣơng lai gần


50

Để khắc phục tigravenh trạng trecircn Chiacutenh

phủ Việt Nam đatilde đề ra nhiều biện phaacutep

cugraveng với caacutec chiacutenh saacutech kegravem theo nhằm

bảo vệ tốt hơn tagravei nguyecircn ĐDSH của đất

nƣớc Tuy nhiecircn thực tế đang đặt ra

nhiều vấn đề liecircn quan đến bảo tồn

ĐDSH cần phải giải quyết nhƣ quan hệ

giữa bảo tồn vagrave phaacutet triển bền vững hoặc

taacutec động của biến đổi khiacute hậu đối với bảo

tồn ĐDSH vv Do đoacute những ngƣời nghegraveo

thƣờng bị ảnh hƣởng nặng nề khi mocirci

trƣờng bị xuống cấp hoặc đa dạng sinh

học bị mất đi hoặc khả năng tiếp cận của

họ tới những nguồn tagravei sản chung đoacute bị

hạn chế Caacutec nguồn đa dạng sinh học

ngagravey cagraveng trở thagravenh tacircm điểm của những

dự aacuten của những chƣơng trigravenh xoacutea đoacutei

giảm nghegraveo của những khu rừng đặc

dụng trong đoacute nhiều chƣơng trigravenh dựa

trecircn những hoạt động sinh kế của ngƣời

dacircn địa phƣơng

Đa dạng sinh học cũng coacute yacute nghĩa

then chốt đối với việc duy trigrave vagrave tăng

cƣờng an ninh lƣơng thực Bảo tồn vagrave

duy trigrave đất khocircng bị ocirc nhiễm nƣớc sạch

nhiều nguồn gen khaacutec nhau vagrave caacutec quaacute

trigravenh sinh thaacutei lagrave những nhacircn tố quan

trọng của một hệ thống nocircng nghiệp bền

vững năng suất vagrave từng bƣớc xoaacute đoacutei

giảm nghegraveo Sự biến đổi về đa dạng

nguồn gen cũng đặc biệt quan trọng đối

với những vugraveng đất khocircng thuận lợi cho

canh taacutec nocircng nghiệp nơi magrave sự biến đổi

gen để thiacutech nghi với caacutec điều kiện mocirci

trƣờng viacute dụ nhƣ nạn khan hiếm nƣớc vagrave

sự bạc magraveu của đất mang tiacutenh quyết định

đến việc duy trigrave hoạt động sinh kế dựa

vagraveo nocircng nghiệp vagrave chăn thả gia suacutec của

ngƣời dacircn địa phƣơng

Đa dạng sinh học cograven coacute yacute nghĩa về

mặt xatilde hội nhacircn văn Trong caacutec nền văn

hoacutea của nhiều dacircn tộc trecircn thế giới một

số loagravei động vật hoang datilde đƣợc coi lagrave

biểu tƣợng trong tiacuten ngƣỡng thần thoại

hoặc caacutec taacutec phẩm hội họa điecircu khắc Sự

phụ thuộc vagraveo khai thaacutec tagravei nguyecircn thiecircn

nhiecircn vagrave tagravei nguyecircn sinh vật đatilde higravenh

thagravenh caacutec lễ hội của một số bộ tộc iacutet

ngƣời nhƣ lễ hội săn bắn theo mugravea sự

quản lyacute tagravei nguyecircn theo tiacutenh chất cộng

đồng Cuộc sống văn hoacutea con ngƣời Việt

Nam rất gần gũi thiecircn nhiecircn caacutec loagravei

động thực vật nuocirci trồng hay hoang datilde

vagrave caacutec sản phẩm của chuacuteng đatilde quen thuộc

với mọi ngƣời dacircn đặc biệt ngƣời dacircn


51

sống ở vugraveng nocircng thocircn vagrave miền nuacutei nhƣ

lễ hội chọi tracircu ở Đồ Sơn lễ hội đua

thuyền Nhiều loại cacircy con đă trở thagravenh

thiecircng liecircng hoặc vật thờ cuacuteng đối với caacutec

cộng đồng ngƣời Việt nhƣ gốc đa thiecircng

đền thờ caacute Ocircng ở Nam Trung bộ Nghề

dệt thổ cẩm lagravem hƣơng lagravem hagraveng mỹ

nghệ từ gỗ tre nứa song macircy lagrave những sự

gắn boacute của đời sống văn hoacutea con ngƣời

Việt Nam với ĐDSH

Rất nhiều loagravei động vật hoang datilde

đƣợc thuần dƣỡng với mục điacutech lagravem bầu

bạn để chăn nuocirci lagravem thực phẩm sử dụng

hagraveng ngagravey Rất nhiều thuacute vui của con

ngƣời đƣợc tạo necircn thocircng qua việc tổ

chức tham quan theo dotildei tập tiacutenh của

nhiều loagravei động vật hoang datilde Gần đacircy

ngagravenh du lịch sinh thaacutei đă higravenh thagravenh vagrave

phaacutet triển rộng ratildei dựa trecircn sự ham hiểu

biết thiecircn nhiecircn của con ngƣời đồng thời

để nacircng cao nhận thức về tầm quan trọng

của cocircng taacutec bảo tồn thiecircn nhiecircn

IV Những mối quan tacircm về đa dạng

sinh học vagrave biến đổi khiacute hậu

Bảo tồn ĐDSH bao gồm việc giữ gigraven

vagrave phục hồi ĐDSH Đacircy lagrave một chiến

lƣợc thiacutech nghi then chốt để giuacutep con

ngƣời khocircng bị tổn thƣơng với biến đổi

khiacute hậu Viacute dụ những caacutenh rừng ngập

mặn tạo ra sự bảo vệ ven biển chống lại

nƣớc biển dacircng cao vagrave tấn cocircng của batildeo

Từ năm 1994 Hội Chữ thập đỏ Việt Nam

đatilde phối hợp cugraveng với nhiều cộng đồng địa

phƣơng để phục hồi lại những caacutenh rừng

ngập mặn Khoảng 12000 ha rừng ngập

mặn đatilde đƣợc trồng mặc dugrave việc trồng vagrave

bảo vệ những caacutenh rừng ngập mặn đoacute tiecircu

tốn tới xấp xỉ 11 triệu USD nhƣng noacute đatilde

tiết kiệm đƣợc 73 triệu USDnăm về tiền

đầu tƣ để bảo dƣỡng đecirc bao Khi cơn batildeo

Wukong tagraven phaacute mạnh vagraveo năm 2000

những vugraveng dự aacuten vẫn khocircng bị thiệt hại

trong khi caacutec tỉnh lacircn cận đatilde chịu sự thiệt

hại lớn về ngƣời tagravei sản vagrave kinh tế Hội

Chữ thập đỏ Việt Nam ƣớc tiacutenh khoảng

7750 gia đigravenh đatilde đƣợc hƣởng lợi từ

chƣơng trigravenh phục hồi rừng ngập mặn vagrave

đồng thời coacute thể kiếm thu nhập bổ sung

từ việc baacuten cua ghẹ tocircmđồng thời tăng

thagravenh phần protein trong bữa ăn của

migravenh Việc duy trigrave những giống cacircy

truyền thống lagrave một cocircng cụ quan trọng

trong việc thiacutech nghi với biến đổi khiacute hậu

đảm bảo sẵn coacute những giống cacircy trồng

thiacutech hợp với caacutec điều kiện khaacutec nhau

Caacutec cộng đồng bộ lạc ở vugraveng đất rộng lớn


52

Jeypore của Orissa (Ấn độ) với sự hỗ trợ

của Quỹ Nghiecircn cứu MS Swaminathan

đatilde bắt đầu cocircng việc bảo tồn sự đa dạng

nguồn gen giống cacircy trồng nocircng nghiệp

đảm bảo nguồn cung cấp lƣơng thực bền

vững bằng caacutech thagravenh lập những ngacircn

hagraveng hạt giống cộng đồng Dự aacuten đatilde

khuyến khiacutech trồng những loagravei cacircy thuốc

đang bị khai thaacutec quaacute mức tại caacutec khu

vƣờn cộng đồng nhằm lagravem giảm sự phụ

thuộc vagrave phaacute huỷ rừng tự nhiecircn

Becircn cạnh đoacute đa dạng sinh học đoacuteng

vai trograve trung tacircm trong nhiều chiến lƣợc

thiacutech nghi với biến đổi khiacute hậu Biến đổi

khiacute hậu cograven đang đe dọa tới sự đa dạng

sinh học hiện đang coacute vai trograve trung tacircm

đối với sinh kế của cộng đồng dacircn cƣ

nocircng thocircn vagrave ngƣời dacircn bản địa Trong

ĐDSH coacute tiacutenh đa dạng hệ sinh thaacutei Mỗi

hệ sinh thaacutei noacute coacute tiacutenh cacircn bằng nhất

định Viacute dụ caacutec loagravei ngoại lai xacircm thực

đatilde vagrave đang thay đổi thagravenh phần loagravei trecircn

những vugraveng đồng cỏ từ savan ở chacircu Phi

tới vugraveng đất chăn thả tuần lộc ở phiacutea Bắc

Ở Việt Nam Rugravea Tai đỏ ốc bƣơu Vagraveng

lagrave những bằng chứng cho thấy tiacutenh cacircn

bằng của caacutec hệ sinh thaacutei lagrave vocirc cugraveng quan

trọng Việc nhập nội những loagravei động

thực vật khocircng kiểm soaacutet lagrave những hậu

quả khoacute lƣờng Những thay đổi về thagravenh

phần loagravei đang coacute taacutec động tiecircu cực tới

sức khoẻ của gia suacutec vagrave đe doạ sinh kế từ

chăn nuocirci Ngƣời dacircn Inuit ở vugraveng Bắc

cực vagrave những ngƣời dacircn ở caacutec đảo quốc

nhỏ đang phaacutet triển cảm thấy nhiều loagravei

đang biến mất dần đi vigrave chuacuteng đang ảnh

hƣởng tới hoạt động sinh kế của ngƣời

dacircn ở đacircy - họ dựa chủ yếu vagraveo nghề săn

bắn vagrave đaacutenh caacute để tồn tại

Vigrave nguồn tagravei nguyecircn ĐDSH khocircng

những đoacuteng vai trograve trung tacircm trong việc

phaacutet triển kinh tế xatilde hội của mỗi quốc

gia của nhacircn loại magrave cograven giuacutep cho traacutei

đất giảm bớt nguy cơ biến đổi khiacute hậu

Chuacuteng ta hatildey luocircn luocircn quan tacircm đến

điều nagravey vigrave hagravenh tinh của chuacuteng ta lagrave vocirc

cugraveng nhỏ beacute so với vũ trụ bao la

Biecircn tập dịch vagrave chỉnh sửa theo

wwwbiodiversity

(1) vagrave (2) Bộ Nocircng nghiệp vagrave phaacutet triển

nocircng thocircn 2002-Baacuteo caacuteo quốc gia về caacutec

khu bảo tồn vagrave Phaacutet triển kinh tế

(3) Kế hoạch hagravenh động đa dạng sinh học

của Việt Nam-1995


53

CHỦ NGHĨA TAM DAcircN CỦA TOcircN TRUNG SƠN ndash MỘT TRONG NHỮNG

NGUỒN GỐC HIgraveNH THAgraveNH TƢ TƢỞNG HỒ CHIacute MINH

Tiến sỹ Nguyễn Thị Lan

Trƣởng bộ mocircn Lyacute luận chiacutenh trị

Trong nguồn gốc higravenh thagravenh tƣ tƣởng Hồ

Chiacute Minh coacute một yếu tố magrave những ngƣời

nghiecircn cứu vagrave giảng dạy tƣ tƣởng Hồ Chiacute

Minh khocircng thể khocircng tigravem hiểu Đoacute lagrave

Chủ nghĩa Tam dacircn của Tocircn Trung Sơn

Sinh thời Hồ chiacute Minh đatilde từng khẳng

định Chủ nghĩa Tocircn Dật Tiecircn coacute caacutei hay

lagrave phugrave hợp với nước chuacuteng ta

1 Vagravei neacutet về tiểu sử của Tocircn Trung Sơn

Tocircn Trung Sơn sinh ngagravey

12111866 ở tỉnh Quảng Đocircng Trung

Quốc Thuở nhỏ tecircn lagrave Đế Tƣợng lớn lecircn

lấy tecircn lagrave Văn Năm 1897 ở Nhật Bản ocircng

lấy tecircn lagrave Trung Sơn Tiều nhacircn đoacute gọi lagrave

Tocircn Trung Sơn (Tocircn Dật Tiecircn) Hồ Chiacute

Minh rất kiacutenh trọng Tocircn Trung Sơn latildenh

tụ vĩ đại của caacutech mạng Tacircn Hợi (1911)-

cuộc caacutech mạng dacircn chủ tƣ sản lật đổ triều

đigravenh Matilden Thanh lập necircn nƣớc Trung

Hoa Dacircn quốc vagrave ocircng đƣợc bầu lagravem tổng

thống Hồ Chiacute Minh từng noacutei rằng Ngƣời

cố gắng lagravem ngƣời trograve nhỏ của Tocircn Trung

Sơn cũng nhƣ của Khổng tử Giecirc- su Caacutec

Maacutec Sinh thời Tocircn Trung Sơn ủng hộ

Lecircnin vagrave caacutech mạng thaacuteng Mƣời Nga

Ocircng mất ngagravey 1231925 tại Bắc Kinh

2 Khaacutei quaacutet nội dung Chủ nghĩa Tam

dacircn của Tocircn Trung Sơn

Chủ nghĩa Tam dacircn bao gồm chủ

nghĩa dacircn tộc chủ nghĩa dacircn quyền vagrave chủ

nghĩa dacircn sinh Nội dung của Chủ nghĩa

Tam dacircn đƣợc trigravenh bagravey qua 16 bagravei giảng

của ocircng từ thaacuteng Giecircng đến thaacuteng 8 năm

1924 (Năm Dacircn quốc thứ 13)

Bagravei giảng mở đầu để tuyecircn truyền cho

Chủ nghĩa Tam dacircn đƣợc ocircng thực hiện

vagraveo ngagravey 2711924 Ocircng đặt cacircu hỏi Chủ

nghĩa Tam dacircn lagrave gigrave ldquoĐịnh nghĩa theo

caacutech đơn giản nhất Chủ nghĩa Tam dacircn lagrave

chủ nghĩa cứu nƣớc (tr49) vigrave ldquoChủ nghĩa

Tam dacircn đƣa Trung Quốc tới một địa vị

quốc tế bigravenh dẳng địa vị chiacutenh trị bigravenh

đẳng địa vị kinh tế bigravenh đẳng lagravem cho

Trung Quốc matildei matildei tồn tại trecircn thế giới

ldquo(tr50)


54

Trƣớc hết ocircng noacutei về Chủ nghĩa Dacircn

tộc Ocircng cho rằng ngƣời Trung Quốc chỉ

coacute chủ nghĩa gia tộc tocircng tộc khocircng coacute

chủ nghĩa dacircn tộc Sức đoagraven kết của ngƣời

Trung Quốc chỉ mới đạt tới tocircng tộc chứ

chƣa đạt tới dacircn tộc Để bảo vệ tocircng tộc

ngƣời Trung Quốc sẵn sagraveng hy tinh cả tiacutenh

mạng Ở Trung Quốc chủ nghĩa dacircn tộc

chiacutenh lagrave chủ nghĩa quốc tộc (tr 53)

Vậy vigrave sao Trung Quốc phải đề

xƣớng Chủ nghĩa Dacircn tộc Trung Quốc

luacutec bấy giờ coacute hơn 400 triệu ngƣời coacute lịch

sử văn minh hơn 4000 năm nhƣng Trung

Quốc chỉ coacute những gia tộc vagrave tocircng tộc

khocircng coacute tinh thần dacircn tộc do đoacute tuy lagrave

nƣớc lớn dacircn đocircng nhƣng lagrave một mảng caacutet

rời rạc lagrave một nƣớc nghegraveo nhất yếu nhất

trecircn thế giới hiện nay coacute địa vị thấp nhất

trecircn trƣờng quốc tế ldquoNếu chuacuteng ta khocircng

lƣu tacircm đề xƣớng chủ nghĩa dacircn tộc kết

hợp 400 triệu ngƣời thagravenh một dacircn tộc

kiecircn cố Trung Quốc sẽ coacute nguy cơ mất

nƣớc diệt chủng Muốn cứu nguy chuacuteng

ta phải đề xƣớng Chủ nghĩa Dacircn tộc dugraveng

tinh thần dacircn tộc để cứu nƣớc ldquo(tr124)

ldquoChủ nghĩa Dacircn tộc nhƣ một bảo bối giuacutep

một quốc gia phaacutet triển vagrave một dacircn tộc

sinh tồn (tr 89)

Vậy Trung quốc phải lagravem gigrave để khocirci

phục Chủ nghĩa Dacircn tộc Ocircng đƣa ra hai

giải phaacutep Thứ nhất phải lagravem cho 400

triệu ngƣời dacircn Trung Quốc biết migravenh

đang đứng ở đacircu Ocircng cho rằng vị thế của

Trung quốc luacutec bấy giờ khocircng bằng một

nƣớc thuộc địa necircn gọi lagrave ldquothứ thuộc địardquo

Từ một nƣớc Trung Quốc coacute địa vị cao magrave

bacircy giờ lại rơi xuống vực thẳm nhƣ vậy lagrave

do chuacuteng ta đatilde đaacutenh mất tinh thần dacircn tộc

(tr142) Thứ hai ngƣời Trung quốc phải

biết tu thacircn biết học tập caacutei hay caacutei tốt

của ngƣời nƣớc ngoagravei Vigrave ngƣời Trung

Quốc khocircng chịu tu thacircn necircn khocircng tề gia

trị quốc đƣợc Do đoacute ngƣời nƣớc ngoagravei

liền tới đogravei chia nhau cai trị chuacuteng ta (tr

151) Coacute tu thacircn mới coacute thể tề gia trị

quốc bigravenh thiecircn hạ đƣợc

Bagravei giảng đầu tiecircn về Chủ nghĩa Dacircn

quyền vagraveo ngagravey 931924 Theo ocircng dacircn

quyền lagrave sức mạnh chiacutenh trị của nhacircn dacircn

Vậy chiacutenh trị lagrave gigrave Chiacutenh lagrave việc của dacircn

chuacuteng trị lagrave quản lyacute Suy ra quản lyacute việc

của dacircn chuacuteng thigrave gọi lagrave chiacutenh trị Lực

lƣợng quản lyacute việc của dacircn chuacuteng thigrave gọi

lagrave chiacutenh quyền Nay nhacircn dacircn quản lyacute

cocircng việc chiacutenh trị necircn gọi lagrave dacircn


55

quyền (tr 162-163) Lịch sử thế giới từng

coacute thần quyền quacircn quyền vagrave dacircn quyền

Ocircng đatilde đƣa Trung Quốc thực hiện theo

dacircn quyền Nếu thực hiện theo quacircn

quyền tức lagrave một ngƣời đứng lecircn lagravem vua

thigrave chiến tranh giagravenh địa vị lagravem vua sẽ xảy

ra liecircn miecircn thiecircn hạ sẽ đại loạn ocircng

quyết tacircm xacircy dựng một nƣớc cộng hagraveo

Thực hiện đƣợc điều đoacute 400 Triệu nhacircn

sẽ đứng lecircn lagravem vua tức lagrave lagravem chủ đất

nƣớc

Để thực hiện dacircn quyền phải thực hiện

caacutec quyền của dacircn vagrave của chiacutenh phủ Ocircng

cho rằng dacircn coacute 4 quyền quyền tuyển cử

quyền batildei miễn quyền saacuteng chế quyền

phuacutec quyết Chiacutenh phủ coacute 5 quyền quyền

hagravenh chiacutenh quyền lập phaacutep quyền tƣ

phaacutep quyền khảo thiacute quyền giaacutem saacutet

Dugraveng 4 chiacutenh quyền của nhacircn dacircn để để

quản lyacute 5 trị quyền của chiacutenh phủ nhƣ vậy

mới đƣợc xem lagrave một cơ quan chiacutenh trị

dacircn quyền hoagraven hảo (tr 309)

Vậy nhacircn dacircn phải quản lyacute chiacutenh phủ

nhƣ thế nagraveo Lagrave thực hagravenh quyền tuyển

cử quyền batildei miễn quyền saacuteng chế vagrave

quyền phuacutec quyết Chiacutenh phủ phải lagravem

việc nhƣ thế nagraveo với nhacircn dacircn Lagrave thực thi

quyền hagravenh chiacutenh quyền lập phaacutep quyền

tƣ phaacutep quyền khảo thiacute quyền giaacutem saacutet

Chiacuten quyền nagravey cacircn bằng với nhau thigrave dacircn

quyền mới thực hiện đƣợc Nhƣ vậy ocircng

noacutei tới dacircn quyền với nội dung cốt lotildei lagrave

dacircn chủ

Tocircn Trung Sơn khocircng đề cao tự do caacute

nhacircn nhƣ caacutech mạng tƣ sản ở caacutec nƣớc

phƣơng Tacircy magrave ocircng chủ trƣơng quốc gia

tự do Tại sao chuacuteng ta cần quốc gia tự

do Vigrave Trung Quốc bị caacutec cƣờng quốc aacutep

bức đatilde mất địa vị quốc gia khocircng chỉ lagrave

nửa thuộc địa magrave lagrave thuộc địa bậc hai

Hiện nay Trung Quốc lagravem nocirc lệ cho hơn

mƣời nƣớc necircn quốc gia rất khocircng tự do

Đƣơng nhiecircn quốc gia Trung Quốc đƣợc

tự do thigrave dacircn tộc Trung Quốc mới thực sự

tự do (tr206) Vigrave sao ocircng khocircng đề cao tự

do caacute nhacircn Xƣa kia vigrave chacircu Acircu rất khocircng

tự do necircn caacutech mạng đấu tranh giagravenh tự

do Chuacuteng ta vigrave quaacute tự do khocircng coacute đoagraven

thể necircn khocircng coacute lực đề khaacuteng magrave thagravenh

một batildei caacutet rời Vigrave lagrave một batildei caacutet rời

necircn bị chủ nghĩa đế quốc nƣớc ngoagravei xacircm

lƣợc Muốn xoaacute bỏ aacutep bức của nƣớc ngoagravei

thigrave phải xoaacute bỏ tự do caacute nhacircn để kết thagravenh

đoagraven thể thật vững chắc nhƣ đƣa xi măng

vagraveo trộn caacutet rời để kết lại thagravenh một khối

đaacute vƣỡng chắc (tr204) Ocircng chủ trƣơng


56

muốn coacute tự do quốc gia thigrave phải đấu tranh

Bagraven về chủ nghĩa dacircn sinh ocircng đƣa ra

định nghĩa Coacute thể noacutei chủ nghĩa dacircn sinh

lagrave đời sống của nhacircn dacircn sinh tồn của xatilde

hội sinh kế của quốc dacircn sinh mệnh của

quần chuacuteng (tr 317) Ocircng quan niệm chủ

nghĩa dacircn sinh lagrave chủ nghĩa xatilde hội cograven gọi

lagrave chủ nghĩa cộng sản tức lagrave chủ nghĩa đại

đồng (tr 313) Ocircng đặt vấn đề Chủ nghĩa

dacircn sinh suy cho cugraveng coacute gigrave khaacutec biệt với

chủ nghĩa xatilde hội Vấn đề lớn nhất của

chủ nghĩa dacircn sinh lagrave vẫn đề kinh tế- xatilde

hội Vấn đề nagravey lagrave vấn đề đời sống dacircn

thƣờng Coacute thể noacutei chủ nghĩa dacircn sinh

lagrave vấn đề bản chất của chủ nghĩa xatilde hội

(tr 320) Nhƣng điều nagravey chứng tỏ hiểu

biết của ocircng về chủ nghĩa xatilde hội cograven mang

tiacutenh chủ quan vigrave ocircng cho rằng xacircy dựng

chủ nghĩa tƣ bản cũng lagrave xacircy dựng chủ

nghĩa xatilde hội Ocircng khẳng định hiện nay

ngƣời nghiecircn cứu vấn đề xatilde hội khocircng ai

khocircng sugraveng baacutei Maacutec lagrave thaacutenh nhacircn của chủ

nghĩa xatilde hội Trƣớc khi học thuyết Maacutec

đƣợc truyền baacute trecircn thế giới chủ nghĩa xatilde

hội đƣợc noacutei đến đều lagrave lyacute luận cao siecircu

thoaacutet ly thực tế quaacute xa Riecircng Maacutec chuyecircn

đi sacircu vagraveo thực tế vagrave lịch sử mổ xẻ phacircn

tiacutech đầy đủ chi tiết tigravenh higravenh diễn biến

kinh tế của vấn đề xatilde hội vigrave thế chủ nghĩa

xatilde hội của Maacutec lagrave chủ nghĩa xatilde hội khoa

học(tr 321) Ocircng đaacutenh giacutea rất cao phaacutet

minh của Maacutec về chủ nghĩa duy vật lịch

sử phaacutet minh quan trọng nhất của Maacutec lagrave

về phƣơng diện lịch sử lagrave tất cả lịch sử thế

giới suy cho cugraveng đecircu do vật chất quy

định vật chất thay đổi thigrave thế giới thay đổi

theo (tr 325) Nhƣng khi noacutei về đấu tranh

giai cấp ocircng lại phecirc phaacuten quan điểm của

Maacutec

Để thực hiện chủ nghĩa dacircn sinh ocircng

chủ trƣơng thực hiện hai biện phaacutep lagrave

bigravenh quacircn địa quyền vagrave tiết chế tƣ bản (tr

345) Hai vấn đề quan trọng nhất magrave ocircng

lƣu yacute khi thực hiện chủ nghĩa dacircn sinh lagrave

ăn vagrave mặc Noacutei đến chủ nghĩa dacircn sinh tức

lagrave phải chuacute trọng nacircng cao đời sống nhacircn

dacircn phải lagravem cho 400 triệu ngƣời dacircn

Trung Quốc coacute cơm ăn với giaacute rẻ Vigrave chủ

nghĩa dacircn sinh của ocircng mƣu cầu cho 400

triệu ngƣời đều hạnh phuacutec

3 Hồ Chiacute Minh với Chủ nghĩa Tam dacircn

của Tocircn Trung Sơn

Trong toagraven bộ tƣ tƣởng của migravenh Hồ

Chiacute Minh đatilde kế thừa phaacutet triển nhiều nội

dung tƣ tƣởng của Tocircn Trung Sơn Ngƣời

chủ trƣơng xay dựng một nƣớc Việt Nam


57

dacircn chủ cộng hoagrave coacute độc lập tự do hạnh

phuacutec Mong ƣớc duy nhất của Ngƣời lagrave

đồng bagraveo ai cũng coacute cơm ăn aacuteo mặc cũng

đƣợc học hagravenh ai cũng đƣợc hạnh phuacutec

Ngƣời mong mỏi độc lập cho nhacircn dacircn tự

do cho đồng bagraveo Ngƣời khẳng định nếu

dacircn tộc chịu matildei kiếp ngựa tracircu thigrave quyền

lợi của bộ phận giai cấp ngagraven năm cũng

khocircng đogravei lại đƣợc Coacute tự do cho dacircn tộc

thigrave mới coacute tự do cho mỗi ngƣời Dacircn tộc

độc lập dacircn quyền tự do dacircn sinh hạnh

phuacutec lagrave niềm mong mỏi khocircn nguocirci của

Ngƣời

Tƣ tƣởng của Tocircn Trung Sơn in đậm

dấu ấn trong tƣ tƣởng của Ngƣời Nhƣng

Ngƣời khocircng sao cheacutep khocircng phỏng theo

Chủ nghĩa Tam dacircn magrave thận trọng lọc ra

bảo tồn vagrave phaacutet triển hạt nhacircn dacircn chủ

caacutech mạng trong cƣơng lĩnh chiacutenh trị vagrave

ruộng đất của Tocircn Trung Sơn nhagraveo nặn

với thực tiễn Việt Nam dƣới aacutenh saacuteng tƣ

tƣởng Chủ nghĩa Maacutec- Lecircnin higravenh thagravenh

tƣ tƣởng của Ngƣời mang bản chất dacircn

tộc phản aacutenh quy luật phaacutet triển của lịch

sử

Tƣ tƣởng của Tocircn Trung Sơn cho đến

hocircm nay vẫn coacute giaacute trị đối với cocircng cuộc

đổi mới ở nƣớc ta Thực hiện mục tiecircu

dacircn giagraveu nƣớc mạnh xatilde hội dacircn chủ

cocircng bằng văn minh cũng chiacutenh lagrave thực

hiện mong ƣớc của những nhagrave caacutech mạng

tiền bối của chủ nghĩa xatilde hội Dacircn tộc dacircn

quyền dacircn sinh vẫn lagrave những vấn đề

khocircng bao giờ cũ


Nguyễn Như Diệm Nguyễn Tu Triacute (1995)


Viện thocircng tinh khoa học xatilde hội Hagrave Nội


58

NHỮNG GIẢI PHAacuteP CƠ BẢN NHẰM PHAacuteT HUY VAI TROtilde

CỦA KINH TẾ TƢ NHAcircN TRONG THỜI GIAN TỚI

ThS Trần Thị Bigravenh

GV Tổ Lyacute luận Chiacutenh trị


Kinh tế tƣ nhacircn (KTTN) lagrave những

higravenh thức kinh tế higravenh thagravenh vagrave phaacutet triển

trecircn cơ sở chế độ sở hữu tƣ nhacircn về tƣ

liệu sản xuất Loại higravenh nagravey ra đời khaacute

sớm trong lịch sử vagrave tồn tại dƣới nhiều

higravenh thức tổ chức sản xuất kinh doanh

khaacutec nhau tuỳ thuộc vagraveo tiacutenh chất của

chế độ sở hữu vagrave trigravenh độ phaacutet triển của

lực lƣợng sản xuất trong caacutec higravenh thaacutei

kinh tế - xatilde hội

Ở nƣớc ta trong cơ chế kinh tế kế

hoạch hoacutea tập trung quan liecircu bao cấp

thagravenh phần KTTN đƣợc coi lagrave đối tƣợng

bị xoacutea bỏ lagrave thagravenh phần kinh tế khocircng

tiến bộ coacute tiacutenh chất boacutec lột hoặc tự

phaacutet tiến lecircn CNTB Vigrave vậy noacute khocircng coacute

cơ sở phaacutep lyacute để tồn tại nhƣng do nhu

cầu khaacutech quan của phaacutet triển kinh tế

nhất lagrave nhu cầu của quy luật quan hệ sản

xuất phải phugrave hợp với tiacutenh chất vagrave trigravenh

độ của lực lƣợng sản xuất KTTN vẫn tồn

tại trecircn nhiều địa bagraven vagrave dƣới nhiều higravenh

thức kinh tế ngầm Nhƣng dugrave vƣơn lecircn

nhƣ thế nagraveo thigrave trong bối cảnh phải hoạt

động một caacutech chui lủi bị kỳ thị necircn

KTTN khocircng thể phaacutet huy đƣợc vị triacute vai

trograve của migravenh trong nền kinh tế

II VAI TROtilde CỦA KINH TẾ TƢ NHAcircN

Đại hội Đại biểu toagraven quốc lần thứ VI

(121986) cuả Đảng đatilde đaacutenh dấu bƣớc

chuyển biến trong nhận thức thực tiễn trong

đổi mới tƣ duy lyacute luận Trƣớc hết lagrave tƣ duy

kinh tế với chủ trƣơng phaacutet triển nền kinh tế

nhiều thagravenh phần đa dạng về higravenh thức sở

hữu vagrave loại higravenh kinh doanh để phaacutet triển

lực lƣợng sản xuất lagrave một sự đột phaacute coacute tiacutenh

chiến lƣợc đatilde mở ra điều kiện vocirc cugraveng

thuận lợi cho sở hữu tƣ nhacircn KTTN coacute điều

kiện phục hồi vagrave phaacutet triển

Phaacutet triển tinh thần của Đại hội VI

đƣờng lối đổi mới đƣợc tiếp tục khẳng

định vagrave hoagraven thiện tại caacutec Đại hội lần thứ

VII VIII vagrave IX Đến Đại hội X nhận

thức về KTTN của Đảng phaacutet triển lecircn

một tầm cao mới KTTN coacute vai trograve quan


59

trọng lagrave một trong những động lực của

nền kinh tế

Nhờ vậy qua hơn 25 năm đổi mới

đatilde chứng minh vai trograve to lớn của KTTN

trong tiến trigravenh phaacutet triển của đất nƣớc

noacute trở thagravenh một đối chứng hiện thực

năng động để caacutec khu vực kinh tế khaacutec

phấn đấu vƣơn lecircn tự đổi mới tự hoagraven

thiện vagrave nacircng cao hiệu quả trong nền kinh

tế thị trƣờng KTTN ngagravey cagraveng chứng tỏ

lagrave một bộ phận cấu thagravenh quan trọng của

nền kinh tế quốc dacircn tạo thecircm cocircng ăn

việc lagravem cho ngƣời lao động cung cấp

nhiều mặt hagraveng phong phuacute vagrave đa dạng

cho thị trƣờng trong nƣớc vagrave quốc tế goacutep

phần lagravem tăng trƣởng sản phẩm quốc nội

Năm 2005 KTTN phaacutet triển khaacute nhanh

hoạt động coacute hiệu quả trecircn nhiều lĩnh

vực chiếm 457 GDP đoacuteng goacutep quan

trọng cho phaacutet triển kinh tế xatilde hội nhất

lagrave giải quyết việc lagravem vagrave cải thiện đời

sống nhacircn dacircn [1 tr 146] Đến năm

2008 khu vực kinh tế ngoagravei nhagrave nƣớc

đoacuteng goacutep vagraveo GDP 4697 trong đoacute coacute

phần đoacuteng goacutep quan trọng của KTTN tỷ

trọng thu ngacircn saacutech từ khu vực KTTN

tăng từ 6 (năm 2002) lecircn 1044 (năm

2008) Giai đoạn 2000 - 2008 cả nƣớc coacute

330490 doanh nghiệp đăng kyacute hoạt động

gần 4 triệu hộ kinh doanh caacute thể trong 3

năm gần đacircy số doanh nghiệp thagravenh lập

mới tăng gấp 15 lần về số lƣợng vagrave gấp 5

lần số vốn đăng kyacute so với giai đoạn 2000

- 2005 Tổng số vốn đăng kyacute giai đoạn

2000 - 2008 lagrave 2110 tỷ đồng lớn hơn cả

vốn FDI cugraveng kỳ vốn đăng kyacute bigravenh quacircn

tăng 615 Một số doanh nghiệp của tƣ

nhacircn đatilde phaacutet triển thagravenh tập đoagraven kinh tế

tạo dựng đƣợc thƣơng hiệu trong nƣớc vagrave

quốc tế

Tuy nhiecircn becircn cạnh những thagravenh

tựu đatilde đạt đƣợc tiềm lực KTTN ở nƣớc

ta hiện nay vẫn chƣa đƣợc khai thaacutec

tƣơng xứng với tiềm năng cograven bộc lộ

nhiều hạn chế quy mocirc nhỏ beacute phacircn taacuten

vốn iacutet cocircng nghệ lạc hậu trigravenh độ quản

lyacute lao động yếu keacutem hiệu quả vagrave sức

cạnh tranh chƣa cao Trong sản xuất kinh

doanh cograven coacute những hiện tƣợng tiecircu cực

nhƣ tiacutenh vocirc chiacutenh phủ đầu cơ tiacutech trữ

buocircn lậu trốn thuế sản xuất hagraveng giả

hagraveng keacutem chất lƣợnghellipThực tế nagravey do

nhiều nguyecircn nhacircn nhƣ cơ chế chiacutenh

saacutech của Đảng vagrave Nhagrave nƣớc đối với việc

phaacutet triển KTTN cograven nhiều hạn chế Sự

quản lyacute liecircn kết thiếu đồng bộ mocirci


60

trƣờng kinh doanh chƣa đƣợc thocircng

thoaacutenghellip Do vậy để KTTN trở thagravenh

động lực chủ yếu goacutep phần đẩy nhanh sự

tăng trƣởng nền kinh tế đogravei hỏi sự đổi mới

hơn nữa về đƣờng lối chiacutenh saacutech phaacutep luật

của Đảng vagrave Nhagrave nƣớc chiacutenh quyền caacutec

cấp sự hƣởng ứng đocircng đảo của caacutec tầng

lớp nhacircn dacircn KTTN nhất định sẽ coacute những

bƣớc phaacutet triển mạnh vững chắc cả về mặt

chất vagrave lƣợng đaacutep ứng tốt hơn yecircu cầu của

sự nghiệp cocircng nghiệp hoacutea hiện đại hoacutea

đất nƣớc vagrave hội nhập vagraveo nền kinh tế thế

giới

III CAacuteC GIẢI PHAacuteP

Trong thời gian tới để khu vực

KTTN thực sự trở thagravenh động lực của nền

kinh tế cần thực hiện những giải phaacutep

sau

31 Phải coacute sự đổi mới tƣ duy vagrave nhận

thức đầy đủ hơn về vị triacute vai trograve của

KTTN trong nền kinh tế

Sự đổi mới nagravey trƣớc hết từ caacutec Văn

kiện Nghị quyết của Đảng vagrave Chiacutenh phủ

Mặc dugrave hiện nay caacutec Văn kiện Nghị

quyết của Chiacutenh phủ đều chỉ rotilde việc thực

hiện nhất quaacuten chiacutenh saacutech phaacutet triển nền

kinh tế nhiều thagravenh phần

Cần phải thống nhất nhận thức

rằng phaacutet triển KTTN lagrave nhằm phaacutet huy

tối đa mọi nguồn lực cho sự phaacutet triển lagrave

goacutep phần thực hiện mục tiecircu dacircn giagraveu

nƣớc mạnh xatilde hội cocircng bằng dacircn chủ

văn minhVigrave vậy trƣớc hết phải đầu tƣ

vagraveo cocircng taacutec nghiecircn cứu đổi mới lyacute luận

kinh tế chiacutenh trị kinh tế thị trƣờng định

hƣớng XHCN trong đoacute goacutep phần giải

đaacutep những băn khoăn của nhacircn dacircn tạo

niềm tin trong nhacircn dacircn vagrave sự thống nhất

trong Đảng về chủ trƣơng phaacutet triển

KTTN noacutei chung vagrave đảng viecircn lagravem

KTTN noacutei riecircng

Đồng thời cần sớm thống nhất caacutech

phacircn định caacutec thagravenh phần kinh tế cũng

nhƣ caacutec loại higravenh higravenh thức tổ chức kinh

doanh của khu vực KTTN traacutenh tigravenh

trạng nhiều quan điểm nhƣ hiện nay dẫn

đến khocircng nhất quaacuten dễ nhầm lẫn đồng

thời tạo ra phacircn biệt đối xử xatilde hội vagrave sự

thực thi caacutec chiacutenh saacutech khocircng rotilde ragraveng

khocircng minh bạch thiếu cocircng bằng

32 Tạo mocirci trƣờng kinh doanh thuận lợi

cho KTTN tạo điều kiện để huy động

mọi nguồn lực của dacircn cƣ vagraveo đầu tƣ

phaacutet triển khuyến khiacutech doanh nghiệp tƣ


61

nhacircn mở rộng vagrave nacircng cao hiệu quả sản

xuất kinh doanh

Trong nhiều năm qua Đảng vagrave Nhagrave

nƣớc đatilde khocircng ngừng đổi mới cải thiện

tạo lập mocirci trƣờng kinh doanh thuận lợi

cho KTTN từng bƣớc hoagraven thiện mocirci

trƣờng phaacutep lyacute ổn định mocirci trƣờng kinh

tế vĩ mocirc bƣớc đầu tạo mocirci trƣờng kinh tế

quốc tế thuận lợi cho KTTN Tigravem kiếm

đối taacutec kinh doanh tiecircu thụ sản phẩm

vvhellip tạo lập mocirci trƣờng chiacutenh trị - xatilde hội

ổn định để dacircn cƣ coacute thể yecircn tacircm đầu tƣ

lacircu dagravei

Một lagrave đối với mocirci trường phaacutep lyacute

Nhagrave nƣớc phải tạo mocirci trƣờng

phaacutep lyacute thuận lợi cho caacutec hoạt động sản

xuất kinh doanh của KTTN xacircy dựng

một hagravenh lang phaacutep lyacute đuacuteng đắn thocircng

thoaacuteng thuận lợi cho mọi tầng lớp dacircn cƣ

coacute điều kiện để yecircn tacircm đầu tƣ kinh

doanh trecircn caacutec lĩnh vực magrave nhagrave nƣớc

khocircng cấm

Tiếp tục hoagraven thiện Luật doanh

nghiệp tạo ra sự bigravenh đẳng thực sự của

Nhagrave nƣớc doanh nghiệp nhagrave nƣớc vagrave caacutec

hộ kinh doanh trong khu vực KTTN vagrave

phải đƣợc thể hiện trong tất cả caacutec quan

hệ quản lyacute từ việc đăng kyacute kinh doanh tổ

chức điều hagravenh của caacutec hộ tƣ nhacircn đến

việc nộp thuế xuất khẩu nhập khẩu

thanh kiểm tra kiểm toaacuten vvhellip

Hai lagrave đối với mocirci trường kinh tế vĩ

mocirc

Điều lo lắng của caacutec cơ sở KTTN

lagrave những biến động của mocirci trƣờng kinh

tế vĩ mocirc lagravem đảo lộn caacutec hoạt động sản

xuất kinh doanh của họ nhƣ khủng

hoảng kinh tế lạm phaacutet mất giaacute cung -

cầu khocircng ổn định Vigrave vậy caacutec doanh

nghiệp tƣ nhacircn mong muốn Nhagrave nƣớc tạo

ra đƣợc một mocirci trƣờng kinh tế vĩ mocirc ổn

định tạo điều kiện thuận lợi cho caacutec hoạt

động sản xuất kinh doanh giảm thiểu

những rủi ro ở mức cao nhất

Ba lagrave tiếp tục ổn định mocirci trường

chiacutenh trị - xatilde hội trong nước tạo mocirci

trường quốc tế thuận lợi cho sản xuất

kinh doanh

Để tạo mocirci trƣờng kinh doanh

thuận lợi cho phaacutet triển kinh tế noacutei chung

vagrave cho KTTN noacutei riecircng phải luocircn giữ

vững sự ổn định mocirci trƣờng chiacutenh trị - xatilde

hội trong nƣớc cũng nhƣ đảm bảo an

ninh - chiacutenh trị trong việc mở rộng caacutec

quan hệ đối ngoại của nƣớc ta với caacutec

nƣớc Vigrave vậy phải tăng cƣờng khối đại


62

đoagraven kết toagraven dacircn nhất lagrave đoagraven kết caacutec

dacircn tộc vagrave tocircn giaacuteo ngăn ngừa kẻ địch lợi

dụng để chia sẻ dacircn tộc tocircn giaacuteo gacircy mất

ổn định về chiacutenh trị - xatilde hội

Xoacutea bỏ những thiecircn kiến về giai cấp

giai tầng sự phacircn biệt đối xử giagraveu nghegraveo

trong dacircn cƣ tạo mocirci trƣờng tacircm lyacute thuận

lợi cho kinh doanh

33 Nhagrave nƣớc phải chủ động trong

việc phaacutet triển những mối quan hệ hợp

doanh giữa Nhagrave nƣớc với tƣ nhacircn

trong nƣớc với tƣ nhacircn nƣớc ngoagravei

hƣớng kinh tế tƣ bản tƣ nhacircn phaacutet

triển theo con đƣờng kinh tế tƣ bản

nhagrave nƣớc

Trong thực tế KTTN trong nƣớc

vẫn coacute một tiềm lực lớn của nền kinh tế

nhƣng lagravem sao để phaacutet huy đƣợc tiềm lực

nagravey Vigrave vậy Nhagrave nƣớc necircn chủ động tạo

ra cơ chế để thuacutec đẩy quan hệ hợp doanh

với tƣ nhacircn trong nƣớc giống nhƣ Nhagrave

nƣớc đatilde coacute luật phaacutep vagrave ƣu đatildei thocircng

thoaacuteng trong việc phaacutet triển quan hệ hợp

doanh với tƣ nhacircn nƣớc ngoagravei Nếu mối

quan hệ nagravey ngagravey cagraveng cởi mở thigrave caacutec

doanh nghiệp vagrave cocircng ty tƣ nhacircn Việt

Nam mới coacute điều kiện để mở rộng tầm

nhigraven để tự so saacutenh migravenh với becircn ngoagravei từ

đoacute nắm bắt đƣợc những cơ hội phaacutet triển

vagrave tranh thủ những thagravenh tựu magrave becircn

ngoagravei đatilde đạt đƣợc về khoa học - cocircng

nghệ về quản lyacute về kinh doanh

34 Thứ tƣ giải phaacutep về phaacutet triển caacutec

loại higravenh KTTN

+ Đối với việc phaacutet triển kinh tế

nocircng nghiệp nocircng thocircn

Để phaacutet triển KTTN trong khu vực

nocircng nghiệp cần hƣớng vagraveo caacutec biện phaacutep

chủ yếu sau

Đối với kinh tế hộ Đảng phải coacute

những chủ trƣơng đƣờng lối để khuyến

khiacutech loại higravenh kinh tế nagravey phaacutet triển gắn

kết caacutec hộ nocircng dacircn với doanh nghiệp

thuộc caacutec thagravenh phần kinh tế khaacutec với hợp

taacutec xatilde dịch vụ bằng quan hệ lợi iacutech kinh tế

để phaacutet triển nocircng nghiệp cải thiện đời

sống nocircng dacircn vagrave bộ mặt nocircng thocircn

Đối với caacutec doanh nghiệp trong

nocircng nghiệp Khuyến khiacutech kinh doanh

đa lĩnh vực từ sản xuất nocircng nghiệp nuocirci

trồng thuỷ sản lacircm nghiệp đến chế biến

vagrave tiecircu thụ nhằm tận dụng caacutec lợi thế vagrave

hiệu quả tối đa trong sản xuất kinh

doanh

Đối với loại higravenh doanh nghiệp

nhỏ Khuyến khiacutech mở rộng quy mocirc hoạt


63

động tận dụng mọi trigravenh độ cocircng nghệ

nhƣ thủ cocircng cơ giới từng bƣớc aacutep dụng

cocircng nghệ hiện đại để mở rộng quy mocirc

vagrave trigravenh độ cocircng nghệ cần thực hiện liecircn

kết với caacutec thagravenh phần kinh tế khaacutec dƣới

caacutec higravenh thức hợp đồng cung cấp sản

phẩm Trong quaacute trigravenh tiacutech luỹ vốn nếu

hội đủ điều kiện cần thiết caacute thể phaacutet

triển thagravenh caacutec doanh nghiệp coacute quy mocirc

nhỏ hoặc vừa hoặc hợp vốn thagravenh cocircng ty

TNHH vagrave tiếp tục tiacutech luỹ vốn để phaacutet

triển cao hơn

+ Đối với caacutec loại higravenh doanh

nghiệp vừa vagrave lớn (tƣ bản tƣ nhacircn)

Khuyến khiacutech đầu tƣ vagraveo caacutec

ngagravenh quan trọng coacute trigravenh độ cocircng nghệ

hiện đại nhƣ bƣu chiacutenh viễn thocircng xacircy

dựng cơ sở hạ tầng mở rộng caacutec higravenh thức

liecircn doanh liecircn kết kinh tế trong vagrave ngoagravei

nƣớc Để tăng sức mạnh cạnh tranh vagrave

mở rộng thị trƣờng Nhagrave nƣớc cần hƣớng

caacutec loại higravenh doanh nghiệp nagravey higravenh

thagravenh caacutec cocircng ty cổ phần coacute quy mocirc lớn

với trigravenh độ cocircng nghệ cao hỗ trợ vagrave

cạnh tranh với kinh tế nhagrave nƣớc tạo động

lực phaacutet triển mạnh mẽ nền kinh tế quốc

dacircn

+ Đối với caacutec loại higravenh kinh tế hỗn

hợp

Nhagrave nƣớc cần coi đacircy lagrave một hƣớng

quan trọng trong quaacute trigravenh xatilde hội hoaacute

quan hệ sản xuất theo hƣớng XHCN vagrave

cần coacute những biện phaacutep thiacutech hợp để mở

rộng quy mocirc phaacutet triển đủ sức đầu tƣ vagraveo

caacutec ngagravenh kinh tế lớn (ngay cả cơ sở hạ

tầng coacute khả năng thu hồi vốn vagrave sinh lời)

vagrave caacutec ngagravenh kinh tế mũi nhọn của tiến

bộ khoa học - cocircng nghệ Cugraveng với doanh

nghiệp nhagrave nƣớc tạo ra nền sản xuất lớn

hiện đại lagravem kết cấu để chuyển dịch cơ

cấu kinh tế theo hƣớng hiện đại vagrave phaacutet

triển bền vững ngay cả những bƣớc phaacutet

triển coacute tiacutenh đột phaacute

+ Đối với kinh tế tƣ bản nhagrave nƣớc

Đacircy lagrave higravenh thức magrave Nhagrave nƣớc

thacircm nhập vagrave xatilde hội hoaacute quan hệ sản xuất

đối với kinh tế tƣ bản tƣ nhacircn song đối

với loại higravenh kinh tế nagravey Nhagrave nƣớc giải

quyết theo những hƣớng sau

Thứ nhất nếu Nhagrave nƣớc xeacutet thấy

cần thiết phải quản lyacute thigrave quyết định caacutec

biện phaacutep mở rộng vốn liecircn kết để nắm

ƣu thế vagrave từng bƣớc chuyển thagravenh doanh

nghiệp nhagrave nƣớc


64

Thứ hai nếu thấy để tƣ nhacircn nắm

giữ coacute lợi hơn thigrave Nhagrave nƣớc coacute thể ruacutet

vốn để tăng vốn đầu tƣ vagraveo caacutec doanh

nghiệp

Ngoagravei ra đối với những ngagravenh

nghề magrave phaacutep luật khocircng cấm thigrave cho

pheacutep kinh tế tƣ nhacircn phaacutet triển khocircng hạn

chế về quy mocirc vagrave trigravenh độ cocircng nghệ

Mặt khaacutec cần mở rộng caacutec ngagravenh nghề

cho kinh tế tƣ nhacircn tham gia đầu tƣ ngay

cả caacutec ngagravenh tiện iacutech xatilde hội vagrave caacutec lĩnh

vực văn hoaacute giaacuteo dục y tế để thực hiện

xatilde hội hoaacute đầu tƣ của KTTN phục vụ lợi

iacutech cho quốc kế dacircn sinh

35 Về phiacutea bản thacircn doanh nghiệp

Hơn luacutec nagraveo hết trong xu thế hội

nhập kinh tế quốc tế bản thacircn caacutec chủ

doanh nghiệp cần phải nacircng cao yacute chiacute

phấn đấu của doanh nghiệp chủ động tigravem

kiếm thị trƣờng vagrave aacutep dụng caacutec thagravenh tựu

khoa học cocircng nghệ mới vagraveo sản xuất

Phải coacute khaacutet vọng vƣơn ra biển

lớn hogravea nhập vagraveo khocircng khiacute đua tranh

nền kinh tế toagraven cầu thể hiện năng lực

cạnh tranh của migravenh

Đặc biệt caacutec doanh nghiệp tƣ nhacircn

phải coacute đạo đức trong kinh doanh lấy chữ

tacircm vagrave chữ tiacuten thƣơng hiệu lagravem đầu

Nếu giữ đƣợc higravenh ảnh đoacute dƣới goacutec độ nagraveo

họ cũng rất dễ thagravenh cocircng trong bƣớc đƣờng

kinh doanh vagrave trong tƣơng lai sẽ sớm khẳng

định lagrave lực lƣợng trụ cột đầu tagraveu của nền

kinh tế đất nƣớc

IV KẾT LUẬN

Kinh tế tƣ nhacircn đatilde vagrave đang thể hiện vai

trograve quan trọng của noacute trong nền kinh tế của

đất nƣớc để kinh tế tƣ nhacircn tiếp tục phaacutet huy

vai trograve động lực goacutep phần đẩy nhanh tốc độ

tăng trƣởng của nền kinh tế đogravei hỏi sự đổi

mới hơn nữa về đƣờng lối chủ trƣơng của

Đảng vagrave chiacutenh saacutech phaacutep luật của Nhagrave

nƣớc chiacutenh quyền caacutec cấp cũng nhƣ sự nỗ

lực vƣơn lecircn của caacutec chủ thể Chuacuteng ta hy

vọng rằng kinh tế tƣ nhacircn sẽ đoacuteng goacutep

nhiều hơn nữa cho sự phaacutet triển kinh tế - xatilde

hội của đất nƣớc


1 Đảng Cộng sản Việt Nam (2006) Văn

kiện đại hội đại biểu toagraven quốc lần thứ X

Nxb Chiacutenh trị quốc gia Hagrave Nội

2


65

TƢ TƢỞNG HỒ CHIacute MINH VỀ VẤN ĐỀ DAcircN LAgraveM CHỦ

Ths Nguyễn Thị Mai Anh

Phoacute Bộ mocircn Lyacute luận chiacutenh trị

Hồ Chiacute Minh coacute một caacutech định nghĩa

về dacircn chủ đơn giản nhƣng hagravem chứa nội

dung đầy đủ vagrave sacircu sắc khaacutec hẳn caacutech

tiếp cận về dacircn chủ của caacutec nhagrave kinh điển

khaacutec Hồ Chiacute Minh khocircng diễn đạt dacircn

chủ theo caacutech dacircn chủ lagrave sản phẩm của

quan hệ giai cấp lagrave tổ chức quyền lực

chiacutenh trị của giai cấp cầm quyền đối với

xatilde hội magrave Hồ Chiacute Minh đatilde dugraveng caacutech noacutei

rất dễ hiểu nhƣ

ldquoChế độ của ta lagrave chế độ dacircn

chủ Nhacircn dacircn lagrave chủrdquo (1)

ldquoNƣớc ta lagrave một nƣớc dacircn chủ

địa vị cao nhất lagrave dacircn vigrave dacircn lagrave chủrdquo(2)

ldquoBacircy giờ chuacuteng ta lagrave dacircn chủ

Dacircn chủ lagrave thế nagraveo Lagrave dacircn lagravem chủrdquo (3)

Khaacutei quaacutet lại chỉ với hai mệnh đề Dacircn lagrave

chủ vagrave dacircn lagravem chủ magrave đatilde bộc lộ hết bản

chất của vấn đề dacircn chủ lagrave ở chỗ quyền

lực thuộc về ai

Để goacutep phần trao đổi cugraveng với caacutec

giảng viecircn trong Bộ mocircn Lyacute luận chiacutenh

trị khi giảng dạy mocircn Tƣ tƣởng Hồ Chiacute

Minh ở hệ Cao đẳng mocircn Chiacutenh trị ở hệ

trung cấp về vấn đề dacircn chủ trong bagravei

viết nagravey tocirci xin đề cập tới một yacute nhỏ trong

tƣ tƣởng Hồ Chiacute Minh Dacircn lagravem chủ

Theo tƣ tƣởng của Hồ Chiacute Minh dacircn

lagrave chủ nhƣng khocircng coacute nghĩa dacircn muốn

lagravem gigrave thigrave lagravem magrave phải thocircng qua caacutec hoạt

động cụ thể của migravenh để chứng tỏ traacutech

nhiệm điacutech thực của ngƣời lagravem chủ Bởi

vigrave ldquoKhocircng coacute quyền lợi nagraveo magrave khocircng coacute

nghĩa vụ khocircng coacute nghĩa vụ nagraveo magrave

khocircng coacute quyền lợirdquo(4)

Từ đoacute Hồ Chiacute Minh xaacutec định quyền lagravem

chủ của dacircn phải lagrave

ldquoNƣớc ta lagrave nƣớc dacircn chủ nghĩa lagrave

nhagrave nƣớc do nhacircn dacircn lagravem chủ Nhacircn dacircn

coacute quyền lợi lagravem chủ thigrave phải coacute nghĩa vụ

lagravem trograven bổn phận cocircng dacircn giữ đuacuteng

đạo đức cocircng dacircn tức lagrave Tuacircn theo phaacutep

luật nhagrave nƣớc Tuacircn theo kỷ cƣơng lao

động Giữ gigraven trận tự chung Đoacuteng goacutep

(nộp thuế) đuacuteng kỳ đuacuteng số để xacircy dựng

lợi iacutech chung Hăng haacutei tham gia cocircng

việc chung Bảo vệ tagravei cocircng cộng Bảo vệ

Tổ quốcrdquo(5)

Nhƣ vậy khocircng ai khaacutec ngoagravei dacircn lagrave

những ngƣời lagravem chủ phải gƣơng mẫu


66

thực hiện hiến phaacutep vagrave phaacutep luật nhagrave

nƣớc phải bảo vệ hiến phaacutep vagrave phaacutep luật

bảo vệ Đảng bảo vệ Nhagrave nƣớc bảo vệ

chế độ Hiến phaacutep vagrave phaacutep luật lagrave do dacircn

xacircy dựng necircn mọi hoạt động của Đảng

đều vigrave lợi iacutech của quần chuacuteng nhacircn dacircn

lao động vagrave của cả dacircn tộc Nhagrave nƣớc lagrave

của dacircn do dacircn vagrave vigrave dacircn chế độ xatilde hội

do dacircn tự lựa chọn dƣới sự latildenh đạo định

hƣớng của Đảng vagrave Nhagrave nƣớc Vậy necircn

xacircy dựng một xatilde hội giagraveu mạnh văn

minh cocircng bằng vagrave dacircn chủ chiacutenh lagrave

traacutech nhiệm của dacircn lagrave thagravenh tựu lao

động của dacircn

Để thực sự lagravem chủ mọi ngƣời đều

phải thấm nhuần tƣ tƣởng migravenh vigrave mọi

ngƣời mọi ngƣời vigrave migravenh Hồ Chiacute Minh

dặn dograve ldquoĐatilde lagrave chủ thigrave phải biết tự migravenh

lo toan gaacutenh vaacutec khocircng ỷ lại khocircng ngồi

chờ Mọi ngƣời phải ra sức goacutep cocircng goacutep

của để xacircy dựng nƣớc nhagrave Chớ necircn Ăn

cỗ đi trƣớc lội nƣớc theo saurdquo(6)

Ngƣời dacircn lagravem chủ phải thể hiện

qua cocircng việc cụ thể của chiacutenh migravenh

ldquoNocircng dacircn đatilde coacute ruộng đatilde lagravem chủ nocircng

thocircn Lagrave ngƣời chủ bagrave con phải ra sức

tăng gia sản xuất thực hagravenh tiết kiệmrdquo(7)

ldquoNgƣời cocircng nhacircn đatilde lagrave chủ của xiacute

nghiệp chủ nƣớc nhagrave phải tự nguyện tự

giaacutec giữ kỷ luật lao động Giờ lagravem việc

thigrave đi chậm chƣa hết giờ đatilde nghỉ khocircng

phải thaacutei độ của ngƣời lagravem chủ xiacute nghiệp

chủ nhagrave nƣớcrdquo(8)

ldquoĐatilde lagrave ngƣời chủ nhagrave

nƣớc thigrave phải chăm lo việc nƣớc nhƣ việc

nhagrave Ngƣời cocircng nhacircn phải yecircu quyacute maacutey

moacutec nhƣ yecircu quyacute con migravenh ngƣời nocircng

dacircn phải yecircu quyacute tracircu bograve của hợp taacutec xatilde

nhƣ bạn thacircn của migravenhrdquo(9)

Do đoacute tất cả

mọi ngƣời dugrave ở cƣơng vị nagraveo lagravem cocircng

việc gigrave cũng ldquophải lagravem trograven nghĩa vụ của

ngƣời chủ Cần kiệm xacircy dựng nƣớc nhagrave

xacircy dựng chủ nghĩa xatilde hộirdquo(10)

Với caacutech quan niệm nhƣ trecircn trong tƣ

tƣởng Hồ Chiacute Minh coacute một sự kết hợp hagravei

hogravea tinh thần dacircn chủ với truyền thống

coi trọng dacircn lấy dacircn lagravem gốc đatilde đƣợc

higravenh thagravenh trong lịch sử để rồi tạo necircn

một quan điểm biện chứng về mối quan

hệ giữa ba vấn đề DAcircN (lagrave gốc của

nƣớc) với DAcircN LAgrave CHỦ (vị thế của

dacircn) vagrave DAcircN LAgraveM CHỦ (dacircn coacute traacutech

nhiệm của ngƣời chủ) Dacircn đatilde lagrave gốc của

nƣớc thigrave dacircn nhất định phải đƣợc lagravem

chủ dacircn đatilde lagrave chủ thigrave dứt khoaacutet phải coacute

traacutech nhiệm của ngƣời lagravem chủ


67

Khi quan niệm dacircn lagrave gốc thigrave quyền

lực gốc sẽ lagrave quyền lực của dacircn Nhagrave

nƣớc chỉ lagrave ngƣời đại diện tiếp nhận

quyền lực của dacircn giao cho để phấn đấu

vigrave quyền hagravenh của dacircn vigrave quyền lợi của

dacircn ldquoNhacircn dacircn lagrave ocircng chủ nắm chiacutenh

quyền Nhacircn dacircn bầu ra đại biểu thay

migravenh thi hagravenh chiacutenh quyền ấy Thế lagrave dacircn

chủ rdquo(11)

Vậy lagrave ldquoChiacutenh quyền từ xatilde đến

chiacutenh phủ trung ƣơng do dacircn cử ra Đoagraven

thể từ trung ƣơng đến xatilde do dacircn tổ chức

necircn Noacutei toacutem lại quyền hagravenh vagrave lực lƣợng

đều ở nơi dacircn rdquo(12)

Với việc xaacutec định đƣợc đuacuteng địa vị

của dacircn vagrave chỉ rotilde quyền lợi traacutech nhiệm

của dacircn Hồ Chiacute Minh đatilde khẳng định chế

độ dacircn chủ đƣợc xacircy dựng ở Việt Nam lagrave

chế độ dacircn chủ hiện thực Khi chủ thể

quyền lực lagrave dacircn thigrave ngƣời dacircn chỉ coacute thể

khẳng định quyền lagravem chủ của migravenh bằng

caacutech phải tự nacircng cao trigravenh độ phải thực

hagravenh qua mọi hoạt động trong cuộc sống

nhằm tự hoagraven thiện để xứng đaacuteng với vai

trograve lagravem chủ Cograven nhagrave nƣớc chỉ lagrave sự ủy

quyền của dacircn magrave thocirci cho necircn ldquoChiacutenh

phủ chỉ giuacutep kế hoạch cổ độngrdquo(13)

toagraven

thể dacircn chuacuteng lagrave những ngƣời chủ thực sự

của đất nƣớc phải ldquo Đem tagravei dacircn sức

dacircn của dacircn lagravem lợi cho dacircn rdquo(14)


(1) Hồ Chiacute Minh toagraven tập ndash NXB Chiacutenh

trị quốc gia Hagrave nội ndash 2000 Tập 7 trang

368

(2) Hồ Chiacute Minh toagraven tập ndash Sdd Tập 6

trang 515


trang 375

(4) Maacutec - Ăngghen toagraven tập ndash NXB

Chiacutenh trị quốc gia Hagrave nội ndash 1994 Tập 16

trang 25


trang 452

(6) (7) Hồ Chiacute Minh toagraven tập ndash Sdd Tập

10 trang 310 404


trang 296

(9) (10) Hồ Chiacute Minh toagraven tập ndash Sdd

Tập 10 trang 310 484


trang 217

(12) (13) (14) Hồ Chiacute Minh toagraven tập ndash

Sdd Tập 5 trang 698 65 65


68

Yacute NGHĨA VAgrave TẦM QUAN TRỌNG CỦA LỖI TRONG VIỆC HỌC

VAgrave DẠY TIẾNG ANH

Ths Ngụy Vacircn Thugravey

GV khoa Cơ sở - Cơ bản


Trƣớc đacircy nhiều nhagrave ngocircn ngữ

học vagrave giaacuteo học phaacutep quan niệm rằng lỗi

trong học tập noacutei chung học ngoại ngữ

noacutei riecircng luocircn mang một yacute nghĩa tiecircu cực

lagrave điều khocircng mong muốn lagrave dấu hiệu

thất bại trong việc học vagrave sử dụng ngocircn

ngữ Tuy nhiecircn thực tế thigrave khocircng phải

vậy Lỗi của ngƣời học ngoại ngữ cung

cấp cho ngƣời dạy lẫn ngƣời học nhiều

thocircng tin coacute yacute nghĩa Trong những năm

gần đacircy caacutec nhagrave ngocircn ngữ học vagrave giaacuteo

học phaacutep theo trƣờng phaacutei dạy ngocircn ngữ

giao tiếp đatilde nhấn mạnh đến yacute nghĩa vagrave

tầm quan trọng của lỗi trong việc dạy vagrave

học tiếng Anh Họ cho rằng lỗi lagrave ldquohiện

tƣợng tự nhiecircn lagrave một phần tất yếu của

quaacute trigravenh học ngoại ngữ noacutei chung vagrave học

tiếng Anh noacutei riecircng (Doff 1988 187)

Do vậy việc tigravem hiểu phaacutet hiện vagrave phacircn

tiacutech lỗi cũng nhƣ nguyecircn nhacircn gacircy lỗi lagrave

một cocircng việc hết sức cần thiết nhằm đem

lại hiệu quả cao cho việcdạy vagrave học ngoại

ngữ Trong bagravei viết nagravey taacutec giả chỉ đề cập

đến một số vấn đề về cơ sở lyacute luận caacutec

loại lỗi magrave ngƣời học thƣờng mắc phải

khi học tiếng Anh Cograven về nguyecircn nhacircn

mắc lỗi vagrave giải phaacutep khắc phục taacutec giả sẽ

đề cập đến ở bagravei viết sau

II NỘI DUNG

21 Định nghĩa về ldquoLỗirdquo

Một trong những yếu tố magrave caacutec nhagrave

nghiecircn cứu ngocircn ngữ quan tacircm hagraveng đầu

trong những năm gần đacircy lagrave lỗi của ngƣời

học Theo Klassen (1995 p 134) ldquoLỗi lagrave

một higravenh thức hay cấu truacutec ngocircn ngữ magrave

ngƣời bản ngữ khocircng thể chấp nhận đƣợc

khi noacute đƣợc sử dụng khocircng đuacutengrdquo Cograven

Doff (1988) cho rằng ldquolỗi lagrave một điều

khocircng thể thiếu đƣợc trong quaacute trigravenh học

một ngocircn ngữ khi ngƣời học cố gắng diễn

đạt một điều gigrave đoacuterdquo Ngagravey nay lỗi của

ngƣời học đƣợc xem lagrave dấu hiệu tiacutech cực

trong quaacute trigravenh thụ đắc ngocircn ngữ

22Lỗi thể hiện (mistakes) vagrave lỗi kiến

thức (errors)

Để giuacutep ngƣời học phaacutet hiện ra lỗi

vagrave phacircn tiacutech lỗi coacute hiệu quả vagrave khoa học


69

thigrave giaacuteo viecircn cần giuacutep họ phacircn biệt đƣợc

hai khaacutei niệm về lỗi đoacute lagrave lỗi thể hiện

(LTH) vagrave lỗi kiến thức (LKT) Corder

(1981 p 5) quan niệm rằng LTH lagrave một

sai phạm ngẫu nhiecircn khi dugraveng ngocircn ngữ

Những sai phạm nagravey lagrave do một yếu tố tacircm

liacute nagraveo đấy can thiệp khi sử dụng ngocircn ngữ

nhƣ lagrave do dự lỡ lời nghĩ thế nagravey noacutei thế

khaacutec hay do xuacutec động mệt mỏi vagrave caacutec

biểu hiện khaacutecViacute dụ ngƣời học vẫn yacute

thức đƣợc rằng ldquoyesterdayrdquo lagrave trạng từ chỉ

thời gian ở quaacute khứ necircn động từ phải chia

ở higravenh thức quaacute khứ Nhƣng do lơ đễnh

hoặc sao nhatildeng magrave ngƣời học coacute thể noacutei

ldquoShe go to the shop yesterdayrdquo Do đoacute

sau khi noacutei xong thigrave ngƣời học dễ dagraveng

nhận biết ngay lagrave họ đatilde mắc lỗi vagrave họ coacute

thể tự sửa sai Traacutei lại LKT phản aacutenh sự

yếu keacutem về kiến thức vagrave năng lực sử

dụng ngocircn ngữ của ngƣời học LKT cho

chuacuteng ta thấy những bằng chứng ngƣời

học mắc phải coacute hệ thống khi liecircn tục

dugraveng sai caacutec mẫu ngocircn ngữ Một viacute dụ magrave

Norrish (1991 p 7) đƣa ra để minh hoạ

cho lỗi hệ thống lagrave ngƣời học thƣờng

dugraveng động từ nguyecircn mẫu coacute ldquotordquo sau

ldquomustrdquo Nguyecircn nhacircn theo Norrish lagrave

ngƣời học thƣờng thấy caacutec động từ

ldquowantrdquo coacute ldquotordquo theo sau (want to) ldquoneedrdquo

coacute ldquotordquo theo sau (need to) vagrave ldquooughtrdquo

cũng coacute ldquotordquo theo sau (ought to) Với

caacutech suy nghĩ nagravey ngƣời học cũng thecircm

ldquotordquo vagraveo sau ldquomustrdquo (must to) Nhƣng khi

ngƣời học đatilde đƣợc học caacutech sử dụng

động từ khiếm khuyết ldquomustrdquo magrave thỉnh

thoảng vẫn dugraveng ldquotordquo sau ldquomustrdquo thigrave đacircy

gọi lagrave LTH Toacutem lại LTH khocircng ảnh

hƣởng nhiều đến quaacute trigravenh học ngocircn ngữ

của ngƣời học cograven LKT coacute ảnh hƣởng

tiecircu cực rất lớn đến quaacute trigravenh học ngoại

ngữ vagrave ngƣời học khocircng thể tự sửa sai

đƣợc

23 Caacutec loại lỗi trong quaacute trigravenh học

tiếng Anh

Việc mắc lỗi lagrave một điều khocircng thể

traacutenh khỏi vagrave lagrave một phần tự nhiecircn của

quaacute trigravenh học Corder (1981) đatilde chỉ ra

một số loại lỗi (errors) magrave ngƣời học

thƣờng mắc phải khi học TA Đoacute lagrave lỗi về

từ vựng (lexical error) lỗi về phaacutet acircm

(phonological error) lỗi về ngữ phaacutep

(syntactic error) lỗi hiểu sai về yacute định

hay nghĩa của ngƣời noacutei (interpretive

error) vagrave lỗi về ngữ dụng học (pragmatic

error) Traacutei lại Richards (1974) chỉ đƣa

ra hai loại lỗi cơ bản lagrave lỗi do aacutep dụng sai


70

quy tắc vagrave lỗi do khocircng nhận biết đuacuteng

điều kiện dugraveng caacutec quy tắc Richards

cũng cụ thể hoacutea caacutec loại lỗi thagravenh caacutec

nhoacutem lỗi dugraveng thừa từ ở trong viacute dụ

ldquoHave you been to visit Ho Chi Minh

cityrdquo Ở đacircy từ ldquovisitrdquo đƣa vagraveo trong cacircu

lagrave khocircng cần thiết bởi vigrave cụm từ ldquobeen tordquo

đatilde diễn đạt đủ nghĩa cho cacircu Tƣơng tự

ngƣời học cũng mắc lỗi aacutep đặt trật tự cấu

truacutec tiếng mẹ đẻ vagraveo ngocircn ngữ điacutech

Chẳng hạn học sinh sinh viecircn bắt đầu

học tiếng Anh thƣờng hay noacutei ldquoI very like

herrdquo (Tocirci rất thiacutech cocirc ấy) hoặc ldquoMy sister

is a girl beautifulrdquo (Chị tocirci lagrave một cocirc gaacutei

đẹp) Ngoagravei ra ảnh hƣởng của tiếng mẹ

đẻ cograven thể hiện ở một số lỗi khaacutec nhƣ lỗi

dugraveng thiếu từ chức năng (function words)

trong cacircu tiếng Anh nhƣ thiếu trợ động

từ mạo từ giới từhellip Chẳng hạn ở viacute dụ

sau đacircy ngƣời học quecircn dugraveng mạo từ ldquoardquo

trƣớc danh từ ldquobookrdquo ldquoMy father often

gives me bookrdquo

Hơn nữa ngƣời học noacutei TA

thƣờng hay mắc lỗi phaacutet acircm Đối với loại

lỗi nagravey ngƣời học thƣờng phaacutet thiếu acircm

cuối chẳng hạn nhƣ từ ldquonicerdquo (đẹp tử

tế) đa số phaacutet acircm lagrave nai từ ldquofindrdquo (tigravem)

đƣợc ngƣời học phaacutet acircm fain vagrave rất

nhiều từ khaacutec nữa Ngƣời học cograven thecircm

acircm gioacute [s] hoặc một số acircm khaacutec vagraveo cuối

một số từ khi phaacutet acircm cũng lagrave trƣờng hợp

phổ biến nhƣ từ ldquobookrdquo đƣợc ngƣời học

phaacutet acircm lagrave buks từ ldquolikerdquo đƣợc phaacutet acircm

lagrave laiko vagrave nhiều từ tƣơng tự nhƣ thế

Thecircm vagraveo đoacute acircm int trong ldquosherdquo hay

ldquoshockrdquo thƣờng đƣợc phaacutet thagravenh s Đacircy

lagrave trƣờng hợp rất phổ biến xảy ra đối với

đa số bắt đầu học tiếng Anh Ngoagravei ra coacute

rất nhiều ngƣời học khocircng phaacutet acircm đuacuteng

một số phụ acircm tS dz s vagrave một số

phụ acircm khaacutec Lỗi về ngữ điệu vagrave trọng

acircm cũng thƣờng thấy xuất hiện ở ngƣời

học noacutei TA Ngƣời học hoặc đƣa ra một

phaacutet ngocircn khocircng coacute ngữ điệu (flat

intonation) hoặc thƣờng đọc keacuteo dagravei rồi

thecircm ecirc a vagraveo trong cacircu Nếu coacute ngữ điệu

thigrave ngƣời học thƣờng coacute thoacutei quen lecircn

giọng ở cuối mọi loại cacircu hỏi hay thậm

chiacute dugraveng ngữ điệu khocircng theo một quy

tắc nagraveo cả Về trọng acircm ngƣời học

thƣờng đaacutenh trọng acircm sai trecircn từ vagrave

khocircng phacircn biệt đƣợc từ nagraveo trong cacircu

necircn phaacutet acircm mạnh (strong form) từ nagraveo

necircn phaacutet acircm yếu hơn (weak form)


71

24 Một số loại lỗi sinh viecircn trƣờng cao

đẳng kinh tế kỹ thuật nghệ An thƣờng

mắc khi học Tiếng Anh

Lagrave giaacuteo viecircn giảng dạy tiếng Anh tại

trƣờng đatilde hơn 6 năm nay qua những trải

nghiệm trong cocircng taacutec giảng dạy chấm

bagravei vagrave đatilde thực hiện cuộc khảo saacutet trecircn 40

bagravei viết của sinh viecircn hai lớp K5-06 K5-

07 ngagravenh KTDN với sự giuacutep đỡ của caacutec

giaacuteo viecircn trực giảng tại hai lớp đoacute tocirci đatilde

phaacutet hiện ra một số lỗi magrave sinh viecircn

thƣờng mắc phải nhƣ sau

241 Lỗi từ vựng

Đối với loại lỗi nagravey sinh viecircn thƣờng

cảm thấy bối rối vagrave mắc nhiều lỗi ở caacutech

sử dụng từ vagrave caacutech sắp xếp trật tự từ

the order of adjectives Ex She is a

beautiful girl with black long hair

the order of adjectives and nouns in a

noun phrase Ex This is a house

beautiful

the order of question words when

asking Ex You like what

the use of prepositions Ex My father

is working outside the field now

He is swimming under the river

the use of verbs with the same

meanings

Ex We often make homework in the

evening

the use of articles Ex There is the red

car in the car park

the use of personal pronounsEx

ldquoGood morning teacher She looks very

beautiful todayrdquo

the position of adverbs in negative

sentences Ex I often donrsquot have to walk

to school

242 Lỗi ngữ phaacutep

Đối với lỗi ngữ phaacutep thigrave phần lớn học

sinh sinh viecircn bối rối vagrave mắc caacutec lỗi về

thigrave sự hogravea hợp thigrave hogravea hợp số giữa chủ

ngữ vagrave động từ số của danh từ caacutech sử

dụng trợ động từ hellip

the use of tenses Ex Last night I

go to bed late

agreement between Subject and

Verb Ex He like beer very much

the use of plural nouns Ex We

visited many beautiful place when we

were in Nha Trang

the use of muchmany fewlittle

with countable and uncountable nouns

Ex I donrsquot have many money

the use of auxiliary verbs Ex She

donrsquot like tea (She ( )

not like tea)


72

the use of adverbs of manner Ex

My brother learns English very good

243 Lỗi phaacutet acircm

Lỗi phaacutet acircm học sinh sinh viecircn thƣờng

mắc phải chủ yếu lagrave lỗi về trọng acircm từ

ngữ điệu của cacircu Về trọng acircm ngƣời học




necircn phaacutet acircm yếu hơn (weak form) Về

ngữ điệu học sinh sinh viecircn hoặc đƣa ra

một phaacutet ngocircn khocircng coacute ngữ điệu (flat



thigrave họ thƣờng coacute thoacutei quen lecircn giọng ở

cuối mọi loại cacircu hỏi hay thậm chiacute dugraveng

ngữ điệu khocircng theo một quy tắc nagraveo cả

Sau đacircy lagrave số liệu khảo saacutet caacutec loại lỗi

magrave sinh viecircn thƣờng mắc phải trong caacutec

bagravei viết luận dữ liệu đƣợc khảo saacutet thực

tế trecircn 40 bagravei viết của sinh viecircn hai lớp

K5-06 K5-07 ngagravenh KTDN

Table 1 Collected data about errors made by students in their free writings (40 writing papers)

Items Types of errors No of

each errors

Total number of

errors

Percentage

()

1 Subject-verb agreement errors 46 441 104

2 Verb tense errors 57 441 130

3 Verb form errors 50 441 113

4 Errors in pluralization 49 441 111

5 Prepositions errors 93 441 211

6 Articles errors 46 441 104

7 Word order errors 14 441 32

8 Word choice errors 36 441 82

9 Spelling errors 35 441 79

10 Errors in capitalization and

punctuation

15 441 34

III KẾT LUẬN Trong quaacute trigravenh học

ngoại ngữ tất yếu ngƣời học sẽ mắc lỗi

bởi vigrave lỗi lagrave bản chất của con ngƣời ldquoTo

err is humanrdquo Lỗi phản aacutenh những gigrave

ngƣời học đatilde học chƣa học đƣợc Ngoagravei

ra lỗi cũng giuacutep ngƣời dạy thấy đƣợc

những gigrave cần lagravem để giuacutep ngƣời học tiến

bộ Việc tigravem hiểu vagrave phacircn tiacutech lỗi cũng

nhƣ nguyecircn nhacircn gacircy lỗi giuacutep nacircng cao

hiệu quả dạy vagrave học ngoại ngữ noacutei chung

tiếng Anh noacutei riecircng Do đoacute caacutec taacutec giả hy

vọng bagravei nagravey sẽ goacutep một phần nhỏ beacute vagraveo

thagravenh cocircng cho những ai đang theo học

vagrave sẽ học Tiếng Anh nhƣ một ngoại ngữ

một cocircng cụ giao tiếp để hội nhập quốc

tế


73

SỬ DỤNG HOẠT ĐỘNG KHOẢNG TRỐNG THOcircNG TIN

ĐỂ DẠY NOacuteI TIẾNG ANH

ThS Nguyễn Thị Hoagravei Ly

GV Khoa cơ sở - cơ bản


Coacute nhiều hoạt động giao tiếp đƣợc sử

dụng trong lớp học để phaacutet triển kỹ năng

noacutei của học sinh Trong số đoacute hoạt động

khoảng trống thocircng tin rất hiệu quả vagrave

hữu iacutech Caacutec hoạt động nagravey đoacuteng một vai

trograve vocirc cugraveng quan trọng trong việc giảng

dạy caacutec ngocircn ngữ giao tiếp noacutei chung

giảng dạy tiếng Anh noacutei riecircng Khoảng

trống thocircng tin lagrave một thagravenh phần trong

hầu hết caacutec giao tiếp thực tế đời sống

(Hammer 1983 95) Trong khuocircn khổ

của bagravei viết chuacuteng ta sẽ đề cập đến khaacutei

niệm caacutec hoạt động khoảng trống thocircng

tin tầm quan trọng của caacutec hoạt động

nagravey Đồng thời đề xuất một số hoạt động

khoảng trống thocircng tin trong việc dạy noacutei

tiếng Anh cho sinh viecircn

II NỘI DUNG

1 Thế nagraveo lagrave hoạt động khoảng trống

thocircng tin

Lagrave một ngƣời ủng hộ mạnh mẽ việc

giảng dạy ngocircn ngữ theo đƣờng hƣớng

giao tiếp Nunan (1989 122) cho rằng

khoảng trống thocircng tin coacute thể trecircn thực

tế hoạt động nhƣ một hạt nhacircn magrave xung

quanh đoacute một loạt caacutec nhiệm vụ khaacutec vagrave

caacutec loại higravenh hoạt động khaacutec coacute thể đƣợc

xacircy dựng Hoạt động khoảng trống

thocircng tin rất hữu iacutech cho việc sử dụng

ngocircn ngữ tự nhiecircn bởi vigrave chuacuteng khuyến

khiacutech ngƣời học sử dụng ngocircn ngữ để

giao tiếpGiao tiếp diễn ra trong một tigravenh

huống magrave ngƣời noacutei vagrave ngƣời nghe coacute

nhu cầu trao đổi thocircng tin Noacutei caacutech

khaacutec thocircng tin liecircn lạc giữa hai hoặc

nhiều ngƣời sẽ xảy ra khi một trong số họ

biết caacutei gigrave đoacute magrave ngƣời kia khocircng biết vagrave

mục điacutech lagrave để ruacutet ngắn khoảng caacutech

thocircng tin nagravey Mathews (199124) khẳng

định rằng caacutec hoạt động khoảng trống

thocircng tin đƣợc thiết kế để sinh viecircn

hƣớng tới một giai đoạn magrave họ sử dụng

ngocircn ngữ thực tế hơn Vigrave vậy sinh viecircn sẽ

sử dụng kiến thức về tiếng Anh để noacutei

chuyện với nhau một caacutech saacuteng tạo vagrave coacute

hiệu quả Việc khai thaacutec caacutec hoạt động

giao tiếp đoacuteng vai trograve quyết định đến sự


74

phaacutet triển kỹ năng noacutei Forseth R

(1983133) cho rằng caacutec hoạt động

khoảng trống thocircng tin sẽ cung cấp cho

sinh viecircn cơ hội thử nghiệm với bất kỳ kỹ

năng nagraveo để đaacutenh giaacute mức độ giao tiếp

họ đạt đƣợc trong những tigravenh huống nơi

tất cả caacutec lựa chọn ngocircn ngữ đƣợc sử

dụng bởi những ngƣời noacutei Cho dugrave caacutec

học sinh đƣợc tham gia hoạt động nagraveo noacute

phải thực sự giao tiếp vagrave thuacutec đẩy việc sử

dụng ngocircn ngữ Do đoacute sự phaacutet triển của

kỹ năng noacutei phụ thuộc nhiều vagraveo việc

khai thaacutec caacutec hoạt động khoảng trống

thocircng tin Caacutec bagravei tập khoảng trống thocircng

tin giuacutep thuacutec đẩy việc thực hagravenh caacutec mục

tiecircu cụ thể của ngocircn ngữ

2 Tầm quan trọng của hoạt động

khoảng trống thocircng tin

Khoảng trống thocircng tin lagrave một thagravenh

phần trong hầu hết caacutec tigravenh huống giao

tiếp thực tế đời sống (Harmer 198395)

Hoạt động khoảng trống thocircng tin tạo ra

khoảng trống thocircng tin quaacute trigravenh giao tiếp

thực sự xảy ra vigrave caacutec sinh viecircn sẽ coacute một

mục điacutech thực sự để giao tiếp với nhau vagrave

tigravem ra những thocircng tin thiếu hoặc để thu

hẹp khoảng caacutech thocircng tin

21 Kiacutech thiacutech hứng thuacute của học sinh

Littlewood (199217) nhận xeacutet về

hứng thuacute của học sinh trong việc học ngocircn

ngữ nhƣ sau Mục tiecircu cuối cugraveng lagrave tham

gia học tập trong giao tiếp với ngƣời khaacutec

Caacutec thaacutei độ tiacutech cực vagrave hứng thuacute coacute liecircn

quan đến thagravenh cocircng trong việc học ngocircn

ngữ thứ hai

Caacutec hoạt động khoảng trống thocircng tin

tạo ra một bầu khocircng khiacute dễ chịu thƣ giatilden

phugrave hợp với việc học ngoại ngữ học magrave

chơi chơi magrave học Việc sử dụng hoạt

động khoảng trống thocircng tin tạo ra nhiều

cơ hội cho việc thực hagravenh giao tiếp Ngocircn

ngữ ngƣời học sử dụng khocircng cograven giới

hạn trong phạm vi một lớp học

Khi tham gia hoạt động khoảng trống

thocircng tin sinh viecircn sử dụng ngocircn ngữ để

giao tiếp Thocircng qua giao tiếp bằng tiếng

Anh sẽ khuyến khiacutech caacutec em học tốt mocircn

học hơn

Hoạt động khoảng trống thocircng tin goacutep

phần tăng hứng thuacute của học sinh viecircn vigrave

họ noacutei chuyện vigrave lợi iacutech của chinh migravenh

(Roger amp Walters 1883133) Becircn cạnh

đoacute higravenh thức của một hoạt động khoảng

trống thocircng tin thƣờng lagrave một trograve chơi cho

necircn sẽ khuấy động vagrave duy trigrave sự quan tacircm


75

vagrave hứng thuacute của học sinh dễ dagraveng hơn Noacute

tạo ra bầu khocircng khiacute socirci động vagrave thuacute vị

cho caacutec bagravei học

Hơn nữa việc thiết kế vagrave chuẩn bị

hoạt động nagravey chu đaacuteo coacute thể tạo ra nhiều

bất ngờ từ caacutec sinh viecircn trong đoacute bao gồm

những niềm vui của việc lagravem việc nhoacutem

vagrave sự tham gia hoạt động magrave khocircng coacute aacutep

lực hoặc iacutet coacute sự can thiệp từ becircn ngoagravei

Trong mức độ nagraveo đoacute những yếu tố nagravey

coacute thể tăng gấp đocirci hứng thuacute của họ Hoạt

động khoảng trống thocircng tin coacute thể đƣợc

coi lagrave một trong những chiến lƣợc hiệu

quả để thuacutec đẩy động lực học tập của sinh

viecircn

22 Phaacutet triển kỹ năng noacutei của sinh viecircn

Sinh viecircn thƣờng thực hagravenh đối

thoại trong một caacutech magrave sinh viecircn A vagrave B

đƣợc nhận thức đầy đủ về những gigrave sẽ noacutei

trƣớc mỗi cuộc đối thoại bắt đầu Trƣớc

hết giaacuteo viecircn lagravem mẫu một cuộc đối thoại

vagrave gọi hai em sinh viecircn lecircn thực hagravenh đối

thoại theo mẫu coacute sẵn Loại higravenh thực

hagravenh ngocircn ngữ nagravey coacute tiacutenh maacutey moacutec Mặc

dugrave caacutec hoạt động nhƣ thế nagravey lagrave thực hagravenh

ngocircn ngữ hữu iacutech chuacuteng thƣờng khocircng

thuacute vị vigrave khocircng coacute mục điacutech thực sự trong

những cacircu hỏi khocircng coacute nhu cầu cần phải

lắng nghe cacircu trả lời

Hoạt động khoảng trống thocircng tin

giuacutep những ngƣời tham gia trao đổi thocircng

tin để tigravem một giải phaacutep hay thu hẹp

khoảng caacutech Nếu chuacuteng ta tạo ra lyacute do để

trao đổi thocircng tin khi học sinh noacutei hoạt

động sẽ trở necircn giaacute trị hơn Giao tiếp diễn

ra bởi vigrave ngƣời giao tiếp coacute nhu cầu phải

noacutei vagrave phải lắng nghe Coacute khoảng caacutech

giữa ngƣời nghe vagrave ngƣời noacutei Vigrave vậy họ

coacute động cơ thu hẹp khoảng caacutech thocircng tin

Sau đoacute họ sẽ sử dụng kiến thức về

tiếng Anh để noacutei chuyện với nhau một

caacutech saacuteng tạo vagrave hiệu quả Vigrave vậy caacutech

hiệu quả nhất để tạo ra giao tiếp lagrave tạo ra

một khoảng caacutech thocircng tin Caacutec hoạt động

khoảng trống thocircng tin thƣờng đƣợc dựa

trecircn tigravenh higravenh thực tế

Hơn nữa nhiều sinh viecircn tigravem thấy

loại higravenh thực hagravenh nagravey dễ dagraveng hơn vagrave

hấp dẫn hơn caacutec thực hagravenh thocircng thƣờng

Đoacute lagrave caacutec phaacutet biểu liecircn quan đến caacute nhacircn

caacutec vấn đề cuộc sống thực tế của họ lagravem

cho họ coacute thể dễ dagraveng nghĩ về những nội

dung để noacutei Mặc dugrave caacutec bagravei tập nagravey đƣợc

kiểm soaacutet vagrave sử dụng ngocircn ngữ đơn giản


76

caacutec học sinh đƣợc trao đổi thocircng tin vagrave

thực sự sử dụng ngocircn ngữ giao tiếp

23 Cải thiện sự rụt regrave trong giao tiếp


đƣợc coi lagrave giải phaacutep tốt nhất để giuacutep học

sinh trở necircn tự tin hơn thuacutec đẩy sự tham

gia của học sinh vagrave học sinh thực hagravenh

ngocircn ngữ một caacutech yacute nghĩa Trong lớp

học nhoacutem sinh viecircn giỏi thƣờng chiếm ƣu

thế caacutec hoạt động trecircn lớp Một số học

sinh coacute xu hƣớng chủ động trong khi

những ngƣời khaacutec noacutei chuyện rất iacutet hoặc

khocircng noacutei gigrave cả

Rotilde ragraveng điều nagravey khocircng tốt cho bầu

khocircng khiacute lớp học bởi vigrave noacute tạo ra ức

chế trong một số sinh viecircn Becircn cạnh đoacute

caacutech giaacuteo viecircn kiểm soaacutet lớp học trong

một bagravei học cũng coacute thể gacircy ra một

khoảng caacutech giữa anh ta cocirc vagrave sinh viecircn

đặc biệt lagrave những sinh viecircn thƣờng im lặng

vagrave ức chế Trong những trƣờng hợp nagravey

việc aacutep dụng caacutec bagravei tập khoảng trống

thocircng tin coacute thể lagrave một giải phaacutep tốt


đogravei hỏi một sự hợp taacutec tốt vagrave tham gia đầy

đủ từ sinh viecircn do đoacute noacute coacute thể giuacutep sinh

viecircn cải thiện sự nhuacutet nhaacutet của migravenh để

noacutei chuyện Hơn nữa khi noacutei chuyện với

bạn begrave của họ sinh viecircn cảm thấy an toagraven

hơn bởi vigrave họ khocircng coacute nhiều aacutep lực lo

lắng về từ ngữ vagrave cấu truacutec ngữ phaacutep Khi

sinh viecircn đƣợc pheacutep tƣơng taacutec một caacutech tự

do caacutec em học hỏi lẫn nhau vagrave ruacutet ra kinh

nghiệm với thocircng tin phản hồi từ bạn begrave

trong tƣơng taacutec lagravem việc nhoacutem


cung cấp cơ hội phaacutet triển caacutec mối quan

hệ caacute nhacircn giữa caacutec sinh viecircn vagrave giữa

sinh viecircn vagrave giaacuteo viecircn

3 Caacutec loại hoạt động khoảng trống

thocircng tin đƣợc sử dụng để dạy noacutei tiếng

Anh

31 Trao đổi thocircng tin caacute nhacircn

Doff xem xeacutet loại bagravei tập khoảng

trống thocircng tin nagravey lagrave một trong caacutec higravenh

thức dễ nhất vagrave thuacute vị nhất của hoạt động

giao tiếp trong lớp học bởi vigrave học sinh coacute

cơ hội để noacutei với nhau về cuộc sống riecircng

sở thiacutech kinh nghiệm vv Khi sinh viecircn

noacutei về bản thacircn sẽ coacute khoảng trống thocircng

tinrdquo do đoacute tất cả mọi ngƣời coacute một caacutei gigrave

đoacute khaacutec nhaurdquo để noacutei (1988218)

Trong bagravei Unit 8 Dos and Don

ts

Sinh viecircn sẽ thực hiện cuộc điều tra trong

lớp để tigravem hiểu những bạn trong lớp coacute

khả năng lagravem việc gigrave Họ sử dụng cacircu hỏi


77

Yes No với động từ khuyết thiếu Can

viacute dụ Can you speak English Can you

swim Can you cook

Trong khoảng thời gian 20 phuacutet sinh

viecircn nagraveo coacute nhiều cacircu trả lời nhất sẽ lagrave

ngƣời chiến thắng

32 Trograve chơi đoaacuten

Ur (198127) định nghĩa rằng Một

trograve chơi đoaacuten lagrave quaacute trigravenh phaacutet hiện bởi

một caacute nhacircn hoặc một nhoacutem về thocircng tin

khaacutec với nhoacutem cograven lại

Một số trograve chơi đoaacuten nhƣ sau

+) Đoaacuten một higravenh ảnh

+) Đoaacuten cacircu

Trong Unit 3 What do you want to

do Mỗi sinh viecircn đƣợc yecircu cấu chọn một

điạ điểm vagrave một hoạt động họ sẽ thực hiện

ở đoacute Tiếp đoacute mỗi ngƣời sẽ viết một cacircu

vagraveo tờ giấy Giaacuteo viecircn yecircu cầu sinh viecircn

cacircu I am going to somewherehellipto do

somethinghellip

Giaacuteo viecircn sẽ gọi một sinh viecircn lecircn

bảng vagrave yecircu cầu cả lớp đặt cacircu hỏi Yes No

để đoaacuten địa điểm vagrave hoạt động của ngƣời

đoacute Ngƣời đƣợc hỏi sẽ chỉ trả lời lagrave coacute

hoặc khocircng

Sinh viecircn 1 Are you going to the

train station


train station to wait for a train

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

Sinh viecircn nagraveo đoaacuten chiacutenh xaacutec nhất

sẽ lagrave ngƣời chiến thắng

+) Bắt chƣớc


bảng vagrave thực hiện một số hagravenh động Cả

lớp sẽ đoaacuten xem bạn ấy đang lagravem gigrave Hoạt

động nagravey aacutep dụng cho bagravei Unit 2 The way

we live

3 Trograve chơi ghi nhớ

Caacutec trograve chơi nagravey thaacutech thức khả năng

của ngƣời chơi để nhớ Điều nagravey coacute thể

dẫn đến những khoảng trống thocircng tin

khaacutec nhau Viacute dụ trograve chơi đố tranh Mỗi

đội chơi nghiecircn cứu higravenh ảnh trecircn một

trang khaacutec nhau của saacutech giaacuteo khoa của

họ ghi nhớ caacutec chi tiết trong vagravei phuacutet Sau

đoacute họ trao đổi saacutech Tiếp đoacute thay phiecircn

nhau kiểm tra đội khaacutec kiểm tra sự ghi

nhớ của nhau bằng caacutec cacircu hỏi

4 Sắp xếp theo thứ tự

Ur (198160) định nghĩa cocircng việc

nagravey đogravei hỏi sinh viecircn để đaacutenh giaacute kết nối

mẩu bằng chứng vagrave xem xeacutet caacutec mối quan

hệ trật tự giữa higravenh ảnh cacircu hoặc đoạn

văn Trong caacutec trograve chơi thứ tự nhƣ sau


78

+) Trigravenh tự cacircu

+ Trigravenh tự bức tranh

Lớp học đƣợc thagravenh 4 nhoacutem nhỏ

phaacutet cho mỗi nhoacutem một số bức tranh Giaacuteo

viecircn yecircu cầu sinh viecircn sắp xếp caacutec bức

tranh theo trigravenh tự thời gian Sau đoacute giaacuteo

viecircn yecircu cầu họ kể lại diễn biến cacircu

chuyện Nhoacutem coacute cacircu chuyện thuacute vị nhất


III KẾT LUẬN

Tiếng Anh ngagravey cagraveng trở thagravenh

ngocircn ngữ quốc tế Phaacutet huy năng lực giao

tiếp của ngƣời học đang lagrave mục tiecircu quan

trọng magrave ngƣời dạy hƣớng tới Tuy nhiecircn

việc lagravem nagravey đogravei hỏi mất nhiều thời gian

vagrave nỗ lực từ nhiều phiacutea đặc biệt lagrave ngƣời

dạy mocircn noacutei Việc aacutep dụng caacutec hoạt động

khoảng trống thocircng tin để giảng dạy mocircn

noacutei phụ thuộc rất nhiều vagraveo điều kiện

giảng dạy sự linh hoạt vagrave saacuteng tạo của

mỗi giaacuteo viecircn Cho necircn khi tổ chức hoạt

động học tập giaacuteo viecircn cần aacutep dụng nhiều

hoạt động đa dạng chuacute yacute đến trigravenh độ tiếp

thu vagrave hứng thuacute của sinh viecircn


1 Allright D and Bailey KM (1991)

Focus on the Language Classroom

Cambridge University Press Great

Britain

2 Bailey MK and Savage L (1994)

Teaching English as a Second Language

A Methodology Cambridge University

Press Great Britain

3 Bailey MK and Savage l( 1994) New

ways in Teaching Speaking IllinoisUSA

4 Bell J (1993) Doing your research

projectBuckingham Open University

Press

5 Bygate M( 1987) Speaking Oxford

University Press Oxford

6 Byrne D (1980) Teaching Oral

English Long man Group Limited

London

7Cresswell JW (1994) Research Design

Qualitative and Quantitative Approaches

Sage Publications Thousand Oaks

London New Delhi

8Doff A (1989) Teaching English


Britain

9 Forseth R (1995) Methodology hand

book of English Teachers America In

Vietnam -English Institute


79

ỨNG DỤNG TIN HỌC VĂN PHOtildeNG

TRONG VIỆC PHAcircN CHIA LỚP NHẬP HỌC ĐẦU KHOacuteA

Trần Thị Phƣợng

Phograveng Cocircng taacutec HSSV


Để đảm bảo thực hiện nhiệm vụ chung

của nhagrave trƣờng mỗi phograveng ban chức năng

đƣợc giao một nhiệm vụ khaacutec nhau Phograveng

Cocircng taacutec HSSV tham mƣu cho hiệu

trƣởng về caacutec vấn đề liecircn quan đến HSSV

Cocircng taacutec HSSV goacutep phần đảm bảo thực

hiện mục tiecircu giaacuteo dục lagrave đagraveo tạo con

ngƣời Việt Nam phaacutet triển toagraven diện coacute

đạo đức triacute thức sức khỏe thẩm mỹ vagrave

nghề nghiệp trung thagravenh với lyacute tƣởng độc

lập dacircn tộc vagrave chủ nghĩa xatilde hội higravenh

thagravenh vagrave bồi dƣỡng nhacircn caacutech năng lực

của cocircng dacircn đaacutep ứng yecircu cầu của sự

nghiệp xacircy dựng vagrave bảo vệ Tổ quốc Cocircng

taacutec HSSV bao gồm nhiều cocircng việc khaacutec

nhau liecircn quan đến HSSV từ khi nhập học

đến luacutec ra trƣờng

II NỘI DUNG SAacuteNG KIẾN

Cocircng việc đầu tiecircn lagrave tiếp nhận thiacute

sinh truacuteng tuyển vagraveo học theo quy định

của Bộ Giaacuteo dục vagrave Đagraveo tạo vagrave nhagrave

trƣờng sắp xếp bố triacute HSSV vagraveo caacutec lớp

Theo thƣờng lệ ở trƣờng ta trƣớc ngagravey

HSSV nhập học phograveng Cocircng taacutec HSSV

tiếp nhận danh saacutech thiacute sinh truacuteng tuyển từ

Phograveng Đagraveo tạo Trƣởng phograveng Cocircng taacutec

HSSV cugraveng với Trƣởng phograveng Đagraveo tạo

căn cứ vagraveo danh saacutech truacuteng tuyển tham

mƣu cho Ban giaacutem hiệu quyết định số lớp

cho mỗi ngagravenh học Nhacircn viecircn đƣợc giao

nhiệm vụ phụ traacutech khoacutea học căn cứ vagraveo

số lớp noacutei trecircn tiến hagravenh phacircn chia thiacute sinh

truacuteng tuyển vagraveo caacutec lớp Danh saacutech chia

lớp sẽ đƣợc daacuten lecircn bảng trƣớc khi thiacute sinh

vagraveo nhập học Để đảm bảo chia lớp đƣợc

tƣơng đối đồng đều về chất lƣợng hoặc về

tecircn gọi theo A B C vagrave giảm bớt thời gian

lập danh saacutech tocirci coacute một vagravei saacuteng kiến

nhỏ về sử dụng maacutey vi tiacutenh trong quaacute trigravenh

thực hiện cocircng việc đƣợc giao

Saacuteng kiến 1 Trecircn cơ sở danh saacutech do

phograveng Đagraveo tạo chuyển xuống nếu danh

saacutech truacuteng tuyển sắp xếp theo thứ tự điểm

từ cao đến thấp để chất lƣợng caacutec lớp

đồng đều tocirci lagravem nhƣ sau

- Số thiacute sinh nhập học cần chia bao

nhiecircu lớp (viacute dụ n lớp) thigrave trong cột thứ tự


80

hoặc coacute thể thecircm một cột nagraveo đoacute sẽ đaacutenh từ

trecircn xuống dƣới theo thứ tự từ 1 đến n vagrave

cứ lặp đi lặp lại cho đến khi hết

- Chọn vugraveng danh saacutech cần chia lớp

- Vagraveo data chọn sort Chọn cột thứ tự để

sắp xếp Ta sẽ coacute số lớp chia nhƣ yacute

- Sau đoacute cắt ra từng lớp vagrave trang triacute theo yacute

muốn

Viacute dụ ta coacute danh saacutech thiacute sinh truacuteng tuyển

nhƣ sau (Mẫu 1)

Nếu cần chia thagravenh 3 lớp ta lagravem nhƣ sau

- Trong cột số thứ tự ta đaacutenh số 1 2 3 1

2 3 cứ lặp đi lặp lại cho đến khi hết

(Mẫu số 2)

- Vagraveo data chọn sort trong mục sort by

chọn cột số TT để sắp xếp

Ta đƣợc bảng sau (Mẫu số 3)

Sau đoacute ta cắt ra từng lớp vagrave trang triacute theo yacute

muốn

Saacuteng kiến 2

Thiacute sinh đến nhập học thƣờng khocircng

đầy đủ theo danh saacutech truacuteng tuyển Thocircng

thƣờng khi nhập học xong thiacute sinh phải

tập trung ngay vagraveo saacuteng hocircm sau để nhận

lớp Để đảm bảo cho giaacuteo viecircn chủ nhiệm

nắm đƣợc sĩ số của lớp một caacutech chiacutenh

xaacutec Phograveng Cocircng taacutec HSSV cần cung cấp

ngay danh saacutech thiacute sinh thực tế nhập học

vagraveo saacuteng ngagravey hocircm sau Để coacute danh saacutech

kịp thời tocirci đatilde lagravem nhƣ sau

- Coacute thể thecircm một cột mới hoặc dugraveng ngay

cột số thứ tự để sắp xếp

- Đaacutenh dấu những thiacute sinh nhập học (Viacute

dụ thiacute sinh nhập học đaacutenh dấu lagrave 0 vigrave 0

nhỏ hơn tất cả caacutec số tự nhiecircn)

- Vagraveo data -gt Chọn Sort - gt Chọn cột số

thứ tự trong sort by để sắp xếp

Sau khi thực hiện caacutec thao taacutec trecircn

những thiacute sinh nhập học sẽ đƣợc sắp xếp ở

phần trecircn Ta sẽ cắt phần dƣới đi vagrave trang

triacute theo yacute muốn (Phần nagravey tocirci khocircng lấy viacute

dụ vigrave noacute chỉ khaacutec phần trecircn lagrave đaacutenh dấu thiacute

sinh đến nhập học caacutec thao taacutec khaacutec tƣơng

tự nhƣ saacuteng kiến 1)

Thực hiện những vấn đề trecircn tocirci coacute

thể chia lớp một caacutech nhanh choacuteng đồng

đều vagrave lập danh saacutech học sinh sinh viecircn

nhập học kịp thời phục vụ cho cocircng taacutec

quản lyacute HSSV

Trecircn đacircy lagrave một vagravei saacuteng kiến nhỏ của

tocirci magrave tocirci vagrave caacutec nhacircn viecircn khaacutec trong

phograveng đatilde thực hiện để hoagraven thagravenh cocircng

việc đƣợc giao một caacutech nhanh choacuteng kịp

thời vagrave cũng lagrave niềm vui nho nhỏ của tocirci

trong cuộc sống hagraveng ngagravey


81

DANH SAacuteCH HỌC SINH TROumlNG TUYỂN TRUNG CẤP KHOacuteAhellip ( Mẫu số 1)

TT Họ vagrave Tecircn Ngagravey sinh Hộ khẩu Điểm Ghi chuacute

1 Trần Văn An 170285 Nam Đagraven 17

2 Hagrave Văn Quyacute 140987 Vinh 17

3 Bugravei Văn Hồng 1231986 Hƣng Nguyecircn 17

4 Trần Thị Hiecircn 251987 Đocirc Lƣơng 16

5 Lecirc Thị Hoa 341986 Hƣng Nguyecircn 16

6 Trần Thị Mận 951984 Nghi Lộc 16

7 Vũ Thị Hƣơng 731986 Diễn Chacircu 15

8 Bugravei Thị Hagrave 391985 Nam Đagraven 15

9 Vũ Thị Hiền 201187 Quỳnh Lƣu 15
























82

MỘT SỐ VẤN ĐỀ KHI LỰA

CHỌN PHƢƠNG PHAacuteP DẠY HỌC

Ths Đoagraven Tiến Dũng

Trƣởng khoa Kế toaacuten - Phacircn tiacutech

oacute rất nhiều phƣơng phaacutep dạy học

Đặc biệt trong giai đoạn hiện nay

khi magrave caacutec phƣơng tiện dạy học

ngagravey cagraveng phaacutet triển vagrave hỗ trợ đắc lực cho

hoạt động giảng dạy của ngƣời ngƣời

giảng viecircn trecircn lớp Việc lựa chọn phƣơng

phaacutep dạy học vagrave vận dụng noacute để mang lại

hiệu quả cho từng mocircn học bagravei học tiết

học lagrave việc khocircng dễ Mỗi một phƣơng

phaacutep đều coacute những ƣu điểm vagrave nhƣợc

điểm của noacute Ngƣời giảng viecircn lựa chọn

đƣợc phƣơng phaacutep phugrave hợp cho nội dung

bagravei giảng của migravenh đối tƣợng vagrave mocircn học

magrave migravenh đảm nhận sẽ đem lại hiệu quả

cao vagrave ngƣợc lại

Giữa mục tiecircu (MT) dạy học nội

dung dạy học (ND) phƣơng phaacutep dạy học

(PP) noacute coacute quan hệ chặt chẽ với nhau vagrave

luocircn hƣớng vagraveo caacutei điacutech chung lagrave ngƣời

học (NH) coi ngƣời học lagrave trung tacircm Một

phƣơng phaacutep hay khocircng coacute nghĩa lagrave đem

noacute vagraveo trong tiết dạy lagrave đạt hiệu quả nhƣ

mong muốn Hoặc một tiết dạy khocircng đơn

thuần lagrave tập hợp hết caacutec phƣơng phaacutep tiecircn

tiến lagrave một tiết dạy thagravenh cocircng Chuacuteng ta

cần phải bỏ ngay quan niệm coi phƣơng

phaacutep nagravey lagrave cũ lạc hậu Phƣơng phaacutep kia

lagrave tiecircn tiến cần aacutep dụng rộng ratildei Cocircng

bằng magrave noacutei chẳng coacute phƣơng phaacutep nagraveo lagrave

hay lagrave dở đối với bất kỳ tiết học nagraveo đối

tƣợng nagraveo Vấn đề lagrave vận dụng noacute cho

đuacuteng luacutec đuacuteng caacutech nhƣ thế nagraveo để coacute

hiệu quả magrave thocirci Khocircng coacute phƣơng phaacutep

nagraveo dugrave hay dến bao nhiecircu cũng khocircng lagrave

chigravea khoaacute vạn năng cả Khi đối tƣợng đầu

vagraveo của chuacuteng ta khocircng nhƣ mong muốn

Trong chƣơng trigravenh coacute những phần tri

thức ngƣời học khocircng đủ tự sức chiếm

lĩnh khaacutem phaacute cho dugrave giảng viecircn đatilde gợi

mở rất nhiều thigrave cuối cugraveng vẫn phải dugraveng

tổng kết tri thức bằng caacutech đọc cheacutep magrave

thocirci Nếu lạm dụng quaacute thaacutei phƣơng phaacutep

dạy một chiều bằng caacutech dọc cheacutep từ đầu

đến cuối thigrave đuacuteng lagrave một tiecircu cực cần loại

C


83

bỏ song đọc cheacutep vẫn lagrave một thao taacutec dạy

học tất yếu trong quaacute trigravenh taacutec nghiệp sƣ

phạm Bản thacircn phƣơng phaacutep nagravey khocircng

coacute gigrave tiecircu cực nếu ngƣời dạy biết dugraveng noacute

đuacuteng luacutec Đừng necircn xem noacute lagrave caacutech dạy

truyền thống sai lầm magrave khocircng necircn dugraveng

đến noacute nữa

Mối quan hệ giữa caacutec yếu tố trong quaacute trigravenh dạy học

Một phương phaacutep khaacutec lagrave

Dạy học phaacutet hiện vagrave giải quyết vấn đề

Đacircy lagrave một phƣơng phaacutep rất coi

trọng ngƣời học coi ngƣời học lagrave trung

tacircm Theo quan điểm triết học duy vật biện

chứng macircu thuẫn lagrave động lực thuacutec đẩy quaacute

trigravenh phaacutet triển Một vấn đề gợi cho học

sinh lagrave một macircu thuẫn giữa yecircu cầu nhiệm

vụ nhận thức với kiến thức kinh nghiệm

sẵn coacute giữa kiến thức cũ kĩ năng cũ kinh

nghiệm cũ với yecircu cầu giải thiacutech sự kiện

mới vấn đề mới

Về mặt tacircm lyacute học con ngƣời chỉ tƣ

duy tiacutech cực khi nảy sinh nhu cầu tƣ duy

tức lagrave đứng trƣớc một khoacute khăn về nhận

thức một tigravenh huống gợi vấn đề Noacute khecircu

gợi hoạt động học tập của chủ thể Khi vận

dụng phƣơng phaacutep nagravey ngƣời dạy phải biết

những mocircn học nagraveo necircn aacutep dụng

Phƣơng phaacutep nagravey chỉ aacutep dụng thagravenh

cocircng khi biết sử dụng liecircn thocircng caacutec tri

thức cũ vagrave mới Tức lagrave những phần kiến

thức của mocircn học magrave trƣớc đoacute ngƣời học

đatilde nắm đƣợc một số kiến thức nhất định coacute

thể khecircu gợi để ngƣời học vận dụng vagrave giải

quyết caacutec tigravenh huống mới

Lagravem đƣợc điều nagravey phải trải qua 3

bƣớc

ND

NH

PP MT


84

- Bước 1 Phaacutet hiện thacircm nhập

vấn đề

+ Đƣa ngƣời học vagraveo caacutec tigravenh huống coacute

vấn đề (thƣờng do thầy tạo ra)

+ Phacircn tiacutech tigravenh huống tạo ra đoacute Dự

đoaacuten caacutec vấn đề nảy sinh

- Bước 2 Tigravem giải phaacutep giải

quyết vấn đề đoacute

+ Phacircn tiacutech vấn đề lagravem rotilde caacutei đatilde biết

caacutei cần tigravem đề xuất vagrave thực hiện phƣơng

hƣớng giải quyết

+ Trigravenh bagravey caacutech giải quyết hợp lyacute nhất

- Bước 3 Kiểm tra vận dụng

+ Kiểm tra tiacutenh đuacuteng đắn vagrave phugrave hợp

thực tế của lời giải

+ Kiểm tra tiacutenh tối ƣu của lời giải

+ Xem xeacutet khả năng ứng dụng của kết

quả

+ Đề xuất những vấn đề mới khaacutei

quaacutet hoaacute

Thực chất của dạy học phaacutet hiện vagrave

giải quyết vấn đề lagrave tạo điều kiện để ngƣời

học học tập trong hoạt động bằng hoạt

động của chiacutenh migravenh khi đoacute tiacutenh tiacutech cực

sẽ đƣợc phaacutet huy một caacutech tối đa ở mỗi

ngƣời học

Phƣơng phaacutep nagravey necircn aacutep dụng với đối

tƣợng ngƣời học phải tiacutech luỹ tri thức vagrave

phải nắm tƣơng đối chắc tri thức cũ một

caacutech hệ thống Vai trograve gợi mở kiến thức

của ngƣời thầy rất quan trọng Tuy nhiecircn

phƣơng phaacutep nagravey vận dụng khocircng kheacuteo sẽ

mất nhiều thời gian

Toacutem lại lựa chọn phƣơng phaacutep giảng

dạy phugrave hợp tiết học mocircn học đối tƣợng

ngƣời học lagrave một vấn đề quan trọng nhằm

nacircng cao chất lƣợng đagraveo tạo Trong khi aacutep

dụng caacutec phƣơng phaacutep mới khocircng necircn phủ

nhận sạch trơn caacutec phƣơng phaacutep truyền

thống Việc vận dụng caacutec phƣơng phaacutep

tiecircn tiến vagrave kế thừa caacutec phƣơng phaacutep

truyền thống lagrave heacutet sức cần thiết Khocircng

necircn coacute thaacutei độ cực đoan hay thaacutei quaacute dẫn

đến những hậu quả khocircng tốt cho ngƣời

học

Do dung lƣợng tập san coacute hạn xin trao

đổi tiếp về vấn đề nagravey với caacutec đồng nghiệp

số tập san sau mong nhận đƣợc nhiều

quan điểm traacutei ngƣợc để taacutec giả mở mang

tầm nhận thức nhằm goacutep phần nacircng cao

chaacutet lƣợng đagraveo tạo của nhagrave trƣờng trong

giai đoạn mới


85

MỘT SỐ KINH NGHIỆM GOacuteP PHẦN NAcircNG CAO CHẤT LƢỢNG THIẾT KẾ VAgrave

SỬ DỤNG BAgraveI GIẢNG ĐIỆN TỬ E-LEARNING

Lecirc Thị Tuacute Anh

GV Khoa Tagravei chiacutenh - Quản trị


Ngagravey nay cugraveng với sự phaacutet triển nhƣ

vũ batildeo của khoa học kỹ thuật cocircng nghệ

dạy học ngagravey cagraveng đƣợc hỗ trợ nhiều hơn

bởi caacutec thiết bị đa phƣơng tiện hiện đại từ

đoacute khắc phục đƣợc rất nhiều những hạn

chế của phƣơng phaacutep dạy học truyền

thống

Tiacutech hợp cocircng nghệ thocircng tin vagrave giaacuteo

dục - đagraveo tạo E-learning ra đời nhƣ một

cuộc caacutech mạng trong dạy vagrave học Với nội

dung đagraveo tạo đƣợc phacircn phối qua Website

đĩa CD băng audiovideo học viecircn coacute thể

tƣơng taacutec với nhau vagrave với giaacuteo viecircn qua

mạng maacutey tiacutenh mạng vệ tinh dƣới caacutec

higravenh thức nhƣ e-mail thảo luận trực tuyến

(chat) diễn đagraven (forum) hội thảo trực

tuyến (audiovideo conferencing) E-

learning đatilde tạo cơ hội cho ngƣời học coacute thể

chủ động tự học tự nghiecircn cứu vagrave trau dồi

kiến thức ở bất kỳ thời gian địa điểm nagraveo

Noacute đang dần trở thagravenh xu thế tất yếu của

mọi nền kinh tế tri thức Hogravea migravenh vagraveo xu

thế đoacute tại Việt Nam E-learning đatilde thực sự

nở rộ trong 10 năm trở lại đacircy Sự xuất

hiện của E-learning đogravei hỏi những ngƣời

lagravem cocircng taacutec giảng dạy cần thiết phải coacute sự

tiếp thu thay đổi trong phƣơng phaacutep soạn

bagravei giảng Chất lƣợng của bagravei giảng điện tử

E-learning sẽ quyết định phần lớn đến sự

thagravenh cocircng của cả hệ thống đagraveo tạo nagravey

II Một số kinh nghiệm goacutep phần nacircng

cao chất lƣợng thiết kế vagrave sử dụng một

bagravei giảng điện tử E-learning

1 Kinh nghiệm trong giai đoạn

chuẩn bị

11 Bước xaacutec định mục tiecircu vagrave bước

xaacutec định trọng tacircm của bagravei học

Việc xaacutec định mục tiecircu vagrave xaacutec định

trọng tacircm của bagravei học lagrave hai cocircng việc cần

thiết phải coacute khi soạn bất kỳ loại bagravei giảng

nagraveo dugrave lagrave bagravei giảng truyền thống hay bagravei

giảng E-learning Tuy nhiecircn khaacutec biệt với

dạy học truyền thống dạy học E-learning

về bản chất lagrave một higravenh thức đagraveo tạo từ xa

ngƣời học nhiều khi khocircng cần phải tiếp

xuacutec trực tiếp với ngƣời dạy Nghĩa lagrave thực

tế khi đoacute chỉ diễn ra quaacute trigravenh học


86

cograven quaacute trigravenh dạy lagrave ảo Vigrave vậy việc xaacutec

định đuacuteng mục tiecircu vagrave trọng tacircm của bagravei

học đối với higravenh thức E-learning cần phải

đƣợc đề cao hơn nữa Điều đoacute sẽ giuacutep

ngƣời dạy chắt lọc đƣợc những kiến thức

quan trọng bƣớc đầu tạo đƣợc định hƣớng

xacircy dựng cấu truacutec sắp xếp thứ tự caacutec nội

dung sẽ trigravenh bagravey trong bagravei giảng Để xaacutec

định đƣợc đuacuteng kiến thức cơ bản cho mỗi

bagravei giảng thigrave ngƣời dạy cần phải nghiecircn cứu

kỹ giaacuteo trigravenh đọc thecircm tagravei liệu saacutech baacuteo

tham khảo để mở rộng hiểu biết về vấn đề

cần giảng dạy vagrave tạo khả năng chọn đuacuteng

kiến thức cơ bản

12Bước chuẩn bị kịch bản vagrave học

liệu điện tử

Bƣớc chuẩn bị kịch bản lagrave bƣớc magrave

ngƣời dạy phải tiến hagravenh chƣơng trigravenh hoacutea

kiến thức Nghĩa lagrave những kiến thức trọng

tacircm sẽ đƣợc chia nhỏ thagravenh nhiều phần vagrave

đƣợc sắp xếp tuần tự nhằm đảm bảo tiacutenh

logich cho bagravei học Hoạt động ngƣời học

cũng sẽ đƣợc ngƣời soạn kiến tạo ngay

trong khacircu nagravey Tuy nhiecircn chiacutenh vigrave sự kiến

tạo nagravey cộng hƣởng với đặc trƣng của lớp

học theo kiểu E-learning lagrave ngƣời học

khocircng giao lƣu tƣơng taacutec trực tiếp với caacutec

thagravenh viecircn khaacutec cũng nhƣ với ngƣời dạy

necircn đƣơng nhiecircn coacute thể coacute tacircm lyacute nhagravem

chaacuten nản chiacute nếu bagravei giảng chỉ cũng cấp

đơn thuần nội dung dƣới dạng text Khắc

phục hiện tƣợng đoacute ngƣời soạn cần thiết

phải lƣu yacute caacutec vấn đề sau

- Caacutec kiến thức ngoagravei việc đƣợc cung

cấp dƣới dạng text necircn đƣợc minh họa

kegravem theo bởi caacutec higravenh ảnh tranh vẽ caacutec

video cliphellipYecircu cầu đặt ra đối với caacutec học

liệu điện tử đa phƣơng tiện nagravey lagrave phải rotilde

ragraveng sắc neacutet phải baacutem saacutet gần gũi với nội

dung bagravei học khocircng trừu tƣợng khocircng

rƣờm ragrave vagrave khocircng quaacute bị lạm dụng

- Ngƣời soạn phải lƣờng trƣớc những

vấn đề magrave ngƣời học sẽ thắc mắc Từ đoacute

lồng gheacutep sau mỗi nội dung quan trọng caacutec

cacircu hỏi trắc nghiệm Caacutec cacircu hỏi coacute

phƣơng aacuten trả lời khocircng necircn quaacute đơn giản

phải đủ lắt leacuteo vagrave đủ khoacute khiến ngƣời học

phải động natildeo nhớ lại những gigrave vừa học

Điều nagravey sẽ lagrave một taacutec nhacircn kiacutech thiacutech

ngƣời học tập trung hơn vagraveo bagravei học một

caacutech hoagraven toagraven tự nhiecircn vagrave tự nguyện

- Ngoagravei caacutec cacircu hỏi trắc nghiệm cũng

với mục điacutech giuacutep ngƣời học củng cố kiến

thức cần thiết phải coacute thecircm hệ thống caacutec

bagravei tập cacircu hỏi tự luận Chuẩn bị tốt kịch

bản vagrave caacutec học liệu điện tử sẽ lagrave tiền đề


87

quan trọng nhất giuacutep ngƣời dạy coacute đƣợc

một bagravei giảng điện tử đạt chất lƣợng cao

2 Kinh nghiệm trong giai đoạn xacircy

dựng bagravei giảng điện tử

Ở giai đoạn nagravey ngƣời soạn sẽ sử

dụng caacutec phần mềm thiết kế bagravei giảng điện

tử E-learning để cagravei đặt nội dung kiến thức

vagrave caacutec học liệu điện tử theo kịch bản coacute sẵn

Vấn đề thƣờng gặp nhất lagrave một bộ phận

khocircng nhỏ giaacuteo viecircn giảng viecircn chỉ quen

soạn bagravei giảng bằng powerpoint vagrave nhầm

tƣởng đoacute lagrave một bagravei giảng E-learning

Nhƣng thực tế bagravei giảng trigravenh chiếu dạng

powerpoint lagrave chỉ lagrave một bagravei giảng truyền

thống coacute sự hỗ trợ của maacutey vi tiacutenh maacutey

chiếu projector vagrave một số thiết bị điện tử

khaacutec Trong khi đoacute đối với một bagravei giảng E-

learning thigrave tất cả caacutec học liệu phải đƣợc

đoacuteng goacutei theo đuacuteng tiecircu chuẩn quốc tế về E-

learning lagrave AICC SCORM 12 hoặc

SCORM 2004 để xuất lecircn hệ thống đagraveo tạo

trực tuyến Giải phaacutep nhanh tiết kiệm dễ

dagraveng hợp chuẩn nhất cho vấn đề nagravey lagrave

ngƣời soạn coacute thể cagravei đặt bổ sung phần

mềm Adobe Presenter Adobe Presenter sẽ

giuacutep chuyển đổi caacutec bagravei trigravenh chiếu

powerpoint sang dạng tƣơng taacutec

multimedia coacute lời thuyết minh coacute thể cacircu

hỏi tƣơng taacutec vagrave khảo saacutet tạo hoạt động

điều khiển dẫn dắt chƣơng trigravenh vagrave tạo mocirc

phỏng một caacutech chuyecircn nghiệp trở thagravenh

một bagravei giảng điện tử tƣơng thiacutech với caacutec

chuẩn quốc tế đatilde necircu trecircn Xeacutet về mặt lacircu

dagravei ngƣời giaacuteo viecircn giảng viecircn cần phải

lagravem quen kịp thời với caacutec phần mềm thiết

kế bagravei giảng điện tử E-learning tiện lợi hơn

nhƣ Violet Lecture Maker Adobe

Captivate Microsoft Producerhellip

Đaacuteng chuacute trọng hơn dugrave sử dụng bất

kỳ phần mềm nagraveo thigrave chất lƣợng của một

bagravei giảng E-learning cũng khocircng chỉ đƣợc

quyết định bởi nội dung magrave cograven cần phải

coacute sự quan tacircm đến cả higravenh thức Vigrave vậy

khi thiết kế bagravei giảng ngƣời soạn necircn lƣu yacute

một số vấn đề sau

Necircn dugraveng khung magraveu nền

(background) thống nhất cho caacutec slide necircn

sử dụng những magraveu saacuteng nhẹ vagrave hạn chế

sử dụng caacutec magraveu quaacute choacutei hoặc quaacute tƣơng

phản nhau

Necircn sử dụng caacutec font chữ chacircn

phƣơng bảng matilde Unicode nhƣ Verdana

Arial Tahoma Font chữ magraveu chữ đƣợc

dugraveng thống nhất tugravey theo mục điacutech sử dụng

khaacutec nhau nhƣ đề mục cacircu hỏi gợi mở

cacircu hỏi dẫn dắt


88

- Đối với caacutec text-slide (slide dạng

văn bản) khocircng necircn đaacutenh quaacute nhiều chữ

font chữ khocircng necircn quaacute to hoặc quaacute nhỏ

(phổ biến từ 18pt đến 28pt lagrave vừa phải)

- Khocircng necircn chọn caacutec hiệu ứng quaacute

phức tạp vagrave cầu kigrave khi chạy caacutec slide để

traacutenh tigravenh trạng thu huacutet sự tograve mograve khocircng cần

thiết của ngƣời học vagraveo caacutec hiệu ứng magrave

phacircn taacuten sự chuacute yacute đối với nội dung bagravei

giảng

3 Kinh nghiệm trong khacircu sử

dụng bagravei giảng điện tử E-learning

Một bagravei giảng điện tử E-learning

hoagraven thiện sẽ hội tụ những đặc tiacutenh rất

quan trọng Trong đoacute coacute một số đặc tiacutenh

thƣờng bị bỏ quecircn khi ngƣời dạy sử dụng

bagravei giảng Vagrave chiacutenh những sự bỏ quecircn nagravey

lại lagravem giảm đi hiecircu quả dạy vagrave học Coacute

thể kể ra một số đặc tiacutenh cụ thể nhƣ sau

- Đaacutenh giaacute

Bagravei giảng điện tử E-learning coacute thể

lagravem thay hoạt động giaacutem saacutet chấm bagravei vagrave

cho điểm của ngƣời thầy Hơn thế nữa noacute

cograven coacute khả năng cho biết ngƣời học đatilde

hiểu bagravei đƣợc bao nhiecircu phần trăm hiểu

tốt nhất ở phần nagraveo keacutem nhất ở phần

nagraveohellipNoacute cũng coacute khả năng thống kecirc kết

quả trecircn mặt bằng chung vagrave đƣa ra sự so

saacutenh với những ngƣời học khaacutec Kết quả

đaacutenh giaacute coacute thể đƣợc lƣu trữ vagraveo hồ sơ caacute

nhacircn vagrave ảnh hƣởng ngay lập tức đến hệ

thống xếp loại thứ bậc đƣợc cocircng bố cocircng

khai thƣờng xuyecircn Điều nagravey giuacutep ngƣời

học coacute thecircm động lực phấn đấu trong học

tập cograven ngƣời thầy thigrave khocircng cần phải mất

quaacute nhiều thời gian vagraveo việc đaacutenh giaacute xếp

loại

- Dẫn hướng

Vigrave khocircng yecircu cầu tập trung tại một

thời điểm vagrave một địa điểm necircn một khoacutea

học theo kiểu E-learning sẽ khocircng bị giới

hạn về số lƣợng ngƣời học tham gia Mặc

dugrave khả năng nắm bắt vagrave tiếp thu của từng

ngƣời lagrave rất khaacutec nhau nhƣng ngƣời thầy

khocircng cần thiết phải phải baacutem saacutet giuacutep đỡ

từng học sinh củng cố vagrave lấp lỗ hổng kiến

thức để đạt tới sự thấu hiểu tƣờng tận bagravei

học Bởi vigrave một bagravei giảng điện tử đuacuteng

nghĩa phải coacute khả năng dẫn hƣớng ngƣời

học theo kiểu step - by - step (từng bƣớc

một) để đi từ phần tham khảo nagravey tới phần

tham khảo phugrave hợp tiếp theo Sự nỗ lực

của ngƣời thầy nếu vƣợt quaacute mức độ cần

thiết sẽ lagravem nảy sinh tacircm lyacute ỷ lại triệt tiecircu


89

tiacutenh chủ động tự học tự tiếp thu kiến thức


- Ghi chuacute

Kể cả khi bagravei giảng đatilde đƣợc số hoacutea

cả ngƣời dạy lẫn ngƣời học vẫn luocircn cần

một thứ đoacute lagrave giấy nhaacutep hay bảng nhaacutep

Một bagravei giảng điện tử rất chuacute trọng đến

phần ghi chuacute cho ngƣời giảng vagrave ngƣời

học Cugraveng mở một bagravei giảng coacute nội dung

hoagraven toagraven giống nhau nhƣng mỗi ngƣời dugrave

lagrave ngƣời thầy hay ngƣời học viecircn đều đƣợc

cung cấp một khu vực riecircng để ghi nhaacutep

Lần sau mở ra phần ghi nhaacutep vẫn cograven

nguyecircn ở đoacute đocirci khi chứa những thocircng tin

toacutem lƣợc rất quan trọng về bagravei giảng Đồng

thời mạch tƣ duy của ngƣời học cũng đƣợc

kết nối nhanh hơn Do đoacute ngƣời dạy cần

phải necircn hƣớng dẫn ngƣời học biết vận

dụng đặc tiacutenh nagravey

- Đaacutenh dấu

Tƣơng tự nhƣ ghi nhaacutep một bagravei

giảng điện tử sẽ coacute cung cấp khả năng

đaacutenh dấu hay tocirc đậm những phần quan

trọng Điểm mấu chốt ở đacircy vẫn lagrave Cugraveng

một nội dung nhƣng mỗi ngƣời coacute thể coacute

những phần tocirc đậm riecircng cho migravenh magrave

khocircng ảnh hƣởng tới ngƣời khaacutec Rotilde ragraveng

mỗi trang bagravei giảng đatilde trở thagravenh trang saacutech

của riecircng từng ngƣời học họ muốn đaacutenh

dấu magraveu vagraveng hay magraveu đỏ ra sao tugravey yacute

miễn lagrave dễ nhớ vagrave dễ thuộc Điều nagravey rất

khaacutec so với bagravei giảng trigravenh chiếu khi magrave

ngƣời học chỉ đƣợc xem qua vagrave nghe giaacuteo

viecircn diễn thuyết một caacutech thụ động Cho

necircn đacircy cũng lagrave một đặc tiacutenh magrave ngƣời dạy

cần giới thiệu cho ngƣời học khi sử dụng

bagravei giảng E-learning

III KẾT LUẬN

Với một số kinh nghiệm đƣợc necircu

trecircn đacircy coacute thể thấy rằng để coacute một bagravei

giảng điện tử E-learning chất lƣợng đogravei

hỏi ngƣời thiết kế vagrave sử dụng ngoagravei chuyecircn

mocircn cograven phải coacute một trigravenh độ hiểu biết khaacute

tƣơng đối về cocircng nghệ thocircng tin Đoacute lagrave

một yecircu cầu cấp baacutech vagrave cũng lagrave một thử

thaacutech lớn đối với ngƣời lagravem cocircng taacutec giảng

dạy nhất lagrave khi E-learning đang dần nhanh

choacuteng trở thagravenh xu hƣớng đagraveo tạo chung

của thời đại Những kỹ năng thiết kế vagrave sử

dụng bagravei giảng điện tử E-learning sẽ đƣợc

hoagraven thiện trong quaacute trigravenh ngƣời giaacuteo viecircn

giảng viecircn tigravem togravei bổ sung kiến thức vagrave

mạnh dạn ứng dụng vagraveo cocircng taacutec giảng

dạy thực tế


90

MỘT SỐ VẤN ĐỀ VỀ CAcircY TRỒNG CHUYỂN GEN

Ths Đinh Thị Thu Hƣơng

Phograveng TT ndash KT - KĐCL


Nƣớc ta cũng nhƣ nhiều quốc gia trecircn

thế giới đang đối mặt với những thaacutech thức

mang tiacutenh toagraven cầu về khủng hoảng lƣơng

thực khủng hoảng năng lƣợng khủng

hoảng mocirci trƣờng Dacircn số toagraven cầu sẽ

tăng lecircn trecircn 10 tỷ ngƣời trong tƣơng lai

gần diện tiacutech đất nocircng nghiệp ngagravey cagraveng

suy giảm nhất lagrave nguy cơ nƣớc biển dacircng

cao do biến đổi khiacute hậu toagraven cầu đang uy

hiếp caacutec vugraveng đất ven biển của nhiều nƣớc

trong đoacute coacute Việt Nam Do vậy loagravei ngƣời

nhất thiết phải đƣa ra những giải phaacutep đột

phaacute chiến lƣợc để tự cứu lấy migravenh cứu lấy

Traacutei đất Trong bối cảnh đoacute việc ứng dụng

cocircng nghệ sinh học magrave hạt nhacircn lagrave cocircng

nghệ gen nhằm tigravem kiếm những giống mới

về cacircy trồng vật nuocirci coacute chất lƣợng cao

coacute sức đề khaacuteng cao coacute tiacutenh thiacutech nghi

rộng tạo ra bƣớc phaacutet triển nhảy vọt trong

sản xuất nocircng nghiệp sẽ lagrave giải phaacutep đƣợc

ƣu tiecircn lựa chọn của loagravei ngƣời trong thế

kỷ XXI

II CAacuteC GIẢI PHAacuteP

Để cung cấp đủ lƣơng thực thực phẩm

cho khoảng 12 tỷ ngƣời sau 50 năm tới coacute

nhiều giải phaacutep đƣợc caacutec nhagrave khoa học đặt

ra trong đoacute giải phaacutep đƣợc nhiều nƣớc

quan tacircm đoacute lagrave việc mở rộng việc nghiecircn

cứu vagrave triển khai caacutec loại thực phẩm

chuyển gen Trong bối cảnh giaacute cacircy lƣơng

thực trecircn thế giới ngagravey cagraveng tăng cacircy

trồng chuyển gen cagraveng khẳng định đƣợc

lợi iacutech vagrave vai trograve quan trọng của migravenh ETHể

hoagraven thagravenh caacutec mục tiecircu phaacutet triển thiecircn

niecircn kỷ nhằm giảm một nửa số ngƣời

nghegraveo đoacutei vagraveo năm 2015 cacircy trồng chuyển

gen phải giữ một vai trograve quan trọng hơn

nữa trong caacutec thập niecircn sắp tới

Thực phẩm chuyển gen (GMF -

genetically modified foods) lagrave những thực

phẩm đƣợc sinh ra hay chế biến từ caacutec cơ

thể chuyển gen (GMO- genetically

modified organisms) Vậy GMO lagrave gigrave Coacute

thể hiểu đơn giản đoacute lagrave những thực phẩm

magrave con ngƣời đatilde can thiệp vagraveo cấu truacutec di

truyền của chuacuteng bằng caacutech lấy đi yecircuacute tố

di truyền đƣợc chon lọc Việc chuyển caacutec

gen coacute lợi vagraveo cacircy trocircng hay vật nuocirci lagrave


91

một thagravenh tựu vĩ đại của Kỹ thuật di truyền

(genetic engineering) GMF xuất hiện từ

thập kỷ 90 của thế kỷ trƣớc với caacutec cacircy

thực phẩm nhƣ luacutea mỳ đậu tƣơng ngocirc cagrave

chua

GMF thực chất lagrave những giống cacircy

trồng đƣợc phaacutet triển nhờ vagraveo caacutec cocircng cụ

của cocircng nghệ sinh học hiện đại nhằm tạo

ra caacutec giống cacircy trồng coacute chất lƣợng cao

với những đặc tiacutenh đatilde đƣợc cải thiện giuacutep

chuacuteng phaacutet triển tốt hơn năng suất cao

hơn Năm 2009 thế giới đatilde coacute 25 quốc gia

sản xuất GMF với diện tiacutech 134 triệu ha

chiếm 9 tổng diện tiacutech đất trồng trecircn toagraven

thế giới Hơn 14 triệu nocircng dacircn trecircn toagraven

thế giới đatilde aacutep dụng trồng GMF vagrave hiện đatilde

cung cấp 77 sản lƣợng đậu nagravenh 49

sản lƣợng bocircng vải vagrave 26 sản lƣợng bắp

toagraven cầu năm 2009

Đacircu lagrave thực phẩm biến đổi gen

Ngoagravei ra 32 quốc gia vagrave vugraveng latildenh thổ đatilde

cocircng nhận việc nhập khẩu cacircy trồng

chuyển gen để tiecircu thụ vagrave sản xuất Cacircy

trồng sử dụng cocircng nghệ sinh học đatilde đƣợc

thƣơng mại hoacutea suốt 14 năm qua chƣa

phaacutet hiện sự cố nagraveo gacircy ảnh hƣởng đến

sức khỏe Caacutec lợi iacutech kinh tế mang lại cho

nocircng dacircn trồng cacircy GMF chỉ tiacutenh riecircng


92

năm 2008 ƣớc tiacutenh đạt 92 tỉ USD nhờ sản

lƣợng tăng vagrave chi phiacute sản xuất giảm Dự

kiến đến năm 2015 thế giới sẽ coacute khoảng

40 nƣớc cho pheacutep trồng cacircy chuyển gen

diện tiacutech lecircn đến 200 triệu ha chủ yếu lagrave

bắp đậu tƣơng bocircng vải thuốc laacute cagrave tiacutem

cagrave chua đu đủ

Ngoagravei việc chuyển đƣợc vagraveo cacircy trồng

gen khaacuteng sacircu hại gen khaacuteng thuốc diệt

cỏ ngƣời ta cograven chuyển đƣợc cả gen đề

khaacuteng với một số bệnh do virus vi khuẩn

vagrave nấm gacircy ra ở cacircy trồng Becircn cạnh đoacute lagrave

việc chuyển gen chịu lạnh cho caacutec cacircy

lƣơng thực thực phẩm trồng ở caacutec nƣớc

ocircn đới đặc biệt lagrave cho thuốc laacute vagrave khoai

tacircy vốn lagrave những cacircy iacutet chịu lạnh Caacutec

nhagrave nghiecircn cứu ở Viện Cocircng nghệ khoa

học thực vật Thụy Sĩ đatilde thagravenh cocircng trong

việc tạo ra giống luacutea vagraveng chứa phong

phuacute beta-caroten (vitamin A) vagrave giống luacutea

nagravey đatilde đƣợc Quỹ Rockefeller tagravei trợ để

triển khai ở một số nƣớc đang phaacutet triển

Với giống luacutea nagravey ngƣờita hy vọng sẽ

cứu đƣợc nhiều ngƣời trong số 500000

ngƣời bị mugrave logravea trecircn thế giới hằng nămhellip

Trong tigravenh higravenh chung của thế giới lagrave

nƣớc sản xuất nocircng nghiệp chủ yếu nhƣng

đến nay việc aacutep dụng đại tragrave cacircy trồng

GMF vẫn chƣa đƣợc triển khai tại Việt

Nam Hiện nay chuacuteng ta vẫn phải nhập

một lƣợng lớn đậu nagravenh để nuocirci gia suacutec

Nếu coacute loại đậu nagravenh GMF khaacuteng sacircu thigrave

sẽ khocircng cần phải nhập khẩu nữa vigrave khi

đoacute giaacute đậu trong nƣớc đatilde rất rẻ Dự baacuteo

đến 2020 sản lƣợng ngũ cốc Việt Nam

cần đạt 50 triệu tấn vagrave năm 2050 lagrave 80

triệu tấn Nếu Việt Nam khocircng chấp nhận

cacircy bocircng GMF thigrave matildei matildei chuacuteng ta sẽ

vẫn phải nhập 95 - 98 nguyecircn liệu

Trong khi đoacute Việt Nam cũng lagrave nƣớc chịu

ảnh hƣởng biến đổi khiacute hậu nặng nề nhất

Kịch bản đặt ra khi mực nƣớc biển dacircng

1m thigrave Việt Nam sẽ coacute khoảng 40000

km2 đất bờ biển bị nhấn chigravem trong đoacute

38 đồng bằng socircng Cửu Long nằm dƣới

biển xacircm mặn đến 71 trong mugravea khocirc

cuộc sống của 20 triệu ngƣời bị ảnh

hƣởng Để đảm bảo an ninh lƣơng thực

cần một loạt chiacutenh saacutech

loạt chiacutenh saacutech đầu tƣ về thủy lợi giao

thocircng hạ tầng nocircng nghiệp vagrave cocircng

nghệ sinh học trong nocircng nghiệp đoacuteng vai

trograve cực kỳ quan trọng Trƣớc hai lựa chọn

hoặc lagrave tự đầu tƣ nghiecircn cứu hoặc lagrave mở

cửa để cocircng ty đa quốc gia đƣa cacircy trồng

GMF vagraveo thử nghiệm sản xuất Việt Nam


93

đatilde chọn caacutech thứ nhất dugrave caacutech thứ 2 lagrave

con đƣờng nhanh hơn Việc nghiecircn cứu

cacircy trồng GMF ở nƣớc ta hiện nay chủ

yếu trong phograveng thiacute nghiệm vagrave gặp nhiều

khoacute khăn do VN iacutet kinh nghiệm trong lĩnh

vực nagravey vốn đầu tƣ thấp

Từ thaacuteng 82005 Thủ tƣớng Chiacutenh

phủ đatilde ban hagravenh Quy chế quản lyacute an toagraven

sinh học đối với sinh vật biến đổi gen sản

phẩm hagraveng hoaacute coacute nguồn gốc từ sinh vật

biến đổi gen Năm 2010 Thủ tƣớng Chiacutenh

phủ đatilde coacute quyết định đƣa vagraveo sử dụng cacircy

trồng biến đổi gen Cũng theo PGS-TS Lecirc

Huy Hagravem -Viện trƣởng Viện Di truyền

Nocircng nghiệp cho rằng cacircy trồng BĐG

khocircng gacircy hại sức khỏe Đacircy lagrave một cocircng

nghệ mới caacutec nhagrave khoa học đatilde tiacutenh toaacuten

rất kỹ ngay từ khi chọn gen nagraveo cacircy nagraveo

để biến đổi cũng nhƣ cocircng nghệ tạo

giống Trƣớc hết cacircy trồng BĐG phải

đƣợc đaacutenh giaacute ở phograveng thiacute nghiệm sau đoacute

đƣợc đaacutenh giaacute ở nhagrave lƣới nhagrave kiacutenh đaacutenh

giaacute ở diện tiacutech hẹp rồi nhacircn ra diện rộng

phacircn tiacutech caacutec thagravenh phần hoacutea học nocircng

sinh học để kiểm tra coacute gacircy độc hại hay

khocircng Nếu thagravenh phần hoacutea học khaacutec

nhiều so với nguyecircn bản ngƣời ta sẽ tiến

hagravenh caacutec thử nghiệm trecircn động vật Vigrave thế

những sản phẩm biến đổi gen đƣa ra thị

trƣờng đatilde qua một quaacute trigravenh kiểm tra hết

sức nghiecircm ngặt dựa trecircn những căn cứ

khoa học bảo đảm an toagraven Theo dự kiến

tại Việt Nam năm 2011 việc nghiecircn cứu

GMF trong phograveng thiacute nghiệm sẽ đƣợc

hoagraven tất vagrave đƣa vagraveo thiacute nghiệm trecircn diện

rộng sang năm 2012 bắt đầu sản xuất đại

tragrave Tuy nhiecircn để đẩy nhanh việc phaacutet

triển cocircng nghệ sinh học tại Việt Nam

Chiacutenh phủ cần phải thaacuteo gỡ những vƣớng

mắc về thủ tục phaacutep lyacute quy trigravenh cocircng

nhận caacutec giống GMF sự phối hợp giữa

caacutec bộ Trong đoacute 4 loại cacircy đƣợc sử

dụng cho chăn nuocirci gồm ngocirc đậu nagravenh

khoai migrave khoai tacircy lagrave những cacircy magrave Việt

Nam cần aacutep dụng GMF để tăng năng suất

cagraveng nhanh cagraveng tốt Giaacuteo sƣ Wayne

Parrot - một chuyecircn gia về đacirct vagrave cacircy

trồng - một chuyecircn gia về đất vagrave cacircy trồng

tại ETHại học Georgia - nhấn mạnh tiềm

năng của thực vật chuyển gen nhất lagrave ngũ

cốc vagrave hoa quả Ocircng noacutei Việc thiếu thocircng

tin về thực vật chuyển gen gacircy ra những

nỗi nghi ngờ vagrave sợ hatildei cho ngƣời sử dụng

Thực tế cocircng nghệ gen đatilde lagravem tăng năng


94

suất dẫn tới sự giảm giaacute ngũ cốc trecircn toagraven

cầu khiến tỷ lệ suy dinh dƣỡng trong cộng

đồng thế giới ngagravey một giảm Bagraven về caacutec

vấn đề liecircn quan đến mocirci trƣờng vagrave vệ sinh

an toagraven của thực phẩm chuyển gen Tiến sĩ

Subhash Gupta Cục kiểm tra sức khỏe

động thực vật thuộc Bộ Nocircng nghiệp Mỹ

cho biết Ở Mỹ sản phẩm cocircng nghệ sinh

học phải trải qua caacutec cuộc khảo saacutet kỹ

lƣỡng bởi nhiều tổ chức trƣớc khi đƣợc

đƣa ra sử dụng cho ngƣời hoặc động vật

Vigrave caacutec tổ chức nagravey đatilde coacute những kinh

nghiệm cần thiết necircn họ coacute khả năng bổ

sung tối ƣu hoacutea vagrave đề xuất những quy định

mới cho thực phẩm chuyển gen Ocircng

Gupta cũng nhấn mạnh rằng quy trigravenh nagravey

lagrave rất cần thiết vigrave chuacuteng tạo niềm tin cho

ngƣời sử dụng sản phẩm cocircng nghệ sinh

học

Đứng về mặt chiacutenh saacutech ngoại thƣơng

Việt Nam cần phải bảo vệ thị trƣờng xuất

khẩu bằng caacutech bảo đảm tiacutenh GMO-free

(cơ thể khocircng chuyển đổi gen) cho nocircng

thủy sản Việt Nam Khocircng necircn để mất

hagraveng tỷ USD xuất khẩu gạo vagrave những mặt

hagraveng khaacutec chỉ vigrave coacute lẫn lộn giống chuyển

đổi gen Tuy nhiecircn đứng về mặt chiến

lƣợc chuacuteng ta cần phải tiếp cận với khoa

học thế giới magrave cacircy vagrave thức ăn biến đổi

gen lagrave một trong những kết quả mũi nhọn

của khoa học hiện đại Nghiecircn cứu đaacutenh

giaacute cacircy chuyển đổi gen cho caacutec loại nocircng

sản quan trọng nhƣ luacutea ngocirc đậu tƣơng

bocircng vải cải dầu vagrave rau quả cũng nhƣ

chẩn đoaacuten Coacute hay Khocircng gen biến đổi

trong thức ăn nhập khẩu nhƣ sữa bơ pho-

maacutet khoai tacircy chiecircn xốt cagrave chua

margarine vagrave dầu ăn lagrave những việc rất

quan trọng magrave Việt Nam cần phải lagravem

ngay sửa soạn cho đến khi giới tiecircu thụ

thế giới chấp nhận thức ăn chuyển đổi gen

(GMF) thigrave Việt Nam cũng đatilde coacute sẵn caacuten

bộ vagrave caacutec kỹ thuật cocircng nghệ sinh học về

giống tạo giống vagrave nhacircn nhanh giống biến

đổi gen phục vụ kịp thời cho nocircng nghiệp

Việt Nam phaacutet triển xuất khẩu

III KẾT LUẬN

Để kết thuacutec bagravei viết nagravey xin triacutech yacute

kiến của GS TS Lecirc Trần Bigravenh nguyecircn

Viện trƣởng Viện Cocircng nghệ sinh học Việt

Nam Việc phaacutet triển thực phẩm biến đổi

gen cũng giống như việc đi maacutey bay biết

rotilde lagrave sẽ coacute rủi ro lagrave maacutey bay coacute thể gặp tai

nạn nhưng chuacuteng ta khocircng thể khocircng đi

magrave chỉ coacute caacutech chuẩn bị tốt nhất để đảm

bảo cho chuyến bay an toagraven


95

WHAT YOU ARE IS AS IMPORTANT AS WHAT YOU DO

CN Nguyễn Thị Biacutech Thủy

Phoacute Khoa Cơ sở - Cơ bản

It was a sunny Saturday afternoon in

Oklahoma City I and my friend was taking

his two little boys to an entertainment club

My friend walked up to the man at the

ticket counter and said How much is it to

get in Id like four tickets

The young man replied $300 for you

and $300 for any kid who is older than

six We let them in free if they are six or

younger How old are they

My friend replied This boy is seven and

the younger one is four so I guess I owe

you $900

The man at the ticket counter looked

him surprisedly then said

ldquoYou could have saved yourself $300

You could have told me that the older one

was six I wouldnt have known the

differencerdquo My friend softly replied

ldquoYes that may be true but the kids would

have known the difference I dont want to

sell my honest and the respect from my

children with only $300rdquo

- Patricia Fripp

Honesty is the first chapter in the book

of wisdom

- Thomas Jefferson

No legacy is so rich as honesty

William Shakespeare

CAacuteI GIAacute CỦA SỰ TRUNG THỰC

Vagraveo một buổi chiều thứ bảy đầy nắng ở

thagravenh phố Oklahoma tocirci cugraveng một ngƣời

bạn vagrave hai đứa con của anh đến một cacircu

lạc bộ giải triacute Bạn tocirci tiến đến quầy veacute vagrave

hỏi Veacute vagraveo cửa lagrave bao nhiecircu Baacuten cho tocirci

bốn veacute

Ngƣời baacuten veacute trả lời 3 đocirc la một veacute

cho ngƣời lớn vagrave trẻ em trecircn saacuteu tuổi Trẻ

em từ saacuteu tuổi trở xuống đƣợc vagraveo cửa

miễn phiacute Caacutec cậu beacute nagravey bao nhiecircu tuổirdquo

ldquoĐứa lớn bảy tuổi vagrave đứa nhỏ lecircn bốnrdquo

bạn tocirci trả lời ldquonhƣ vậy tocirci phải trả cho

ocircng 9 đocirc la tất cảrdquo

Ngƣời đagraven ocircng ngạc nhiecircn nhigraven bạn tocirci

vagrave noacutei


96

ldquoLẽ ra ocircng đatilde tiết kiệm cho migravenh đƣợc 3

đocirc la Ocircng coacute thể noacutei rằng đứa lớn chỉ mới

saacuteu tuổi tocirci lagravem sao magrave biết đƣợc sự khaacutec

biệt đoacute chứrdquo

Bạn tocirci từ tốn đaacutep lại

ldquoDĩ nhiecircn tocirci coacute thể noacutei nhƣ vậy vagrave

ocircng cũng sẽ khocircng thể biết đƣợc Nhƣng

bọn trẻ thigrave biết đấy Tocirci khocircng muốn baacuten

đi sự kiacutenh trọng của những đứa con vagrave


lograveng trung thực của migravenh chỉ với 3 đocirc lardquo

- Patricia Fripp

Lograveng trung thực lagrave chƣơng đầu tiecircn

của cuốn saacutech triacute tuệ

- Thomas Jefferson

Khocircng coacute di sản nagraveo quyacute giaacute bằng

lograveng trung thực

- William Shakespeare


97

TRƢỜNG CAO ĐẲNG KINH TẾ - KỸ THUẬT NGHỆ AN

Tập san Thocircng tin khoa học ___________________

PHIẾU ĐĂNG KYacute NỘP BAgraveI GỬI ĐĂNG TẬP SAN


1Tecircn bagravei baacuteohelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

helliphellip

2 Loại bản thảo (chọn một trong caacutec phần sau)

____ Kết quả nghiecircn cứu ____ Thocircng tin chuyecircn đề _____Bagravei viết tổng

luận

3 Tecircn vagrave địa chỉ liecircn lạc của taacutec giả chịu traacutech nhiệm chiacutenh


helliphelliphellip

Số điện thoạihelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellipEmailhelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphelliphellip

4 Taacutec giả trao cho Nhagrave trƣờng quyền xuất bản taacutei bản cocircng bố phổ biến bản in vagrave bản điện tử của

bagravei baacuteo Bằng việc kyacute vagraveo phiếu nagravey taacutec giả khẳng định rằng

i) Tocirci (Chuacuteng tocirci) lagrave taacutec giả (đồng taacutec giả) của bản thảo nagravey

ii) Tocirci đatilde nhận đƣợc sự đồng yacute của caacutec taacutec giả đứng tecircn trong bagravei baacuteo vagrave kyacute đại diện

iii) Những tagravei liệu đatilde cocircng bố (Higravenh bảng) coacute liecircn quan đến nội dung bagravei baacuteo đatilde nhận đƣợc sự cho

pheacutep

iv) Bản thảo nagravey chƣa đƣợc đăng vagrave hiện thời chƣa đƣợc gửi đăng ở bất kỳ tạp chiacute nagraveo khaacutec Tocirci

đảm bảo rằng khocircng gửi đăng hoặc cocircng bố bản thảo nagravey ở tạp chiacute khaacutec cho đến khi Ban biecircn tập

gửi thƣ cho biết quyết định bản thảo khocircng đƣợc chấp nhận trừ trƣờng hợp hai becircn coacute thoả thuận

khaacutec

v) Bất kỳ tổ chức hoặc caacute nhacircn coacute liecircn quan (tham gia hoặc tagravei trợ cho nghiecircn cứu) đều đatilde đƣợc xaacutec

định bằng lời cảm ơn trong bản thảo

vi) Bản thảo đatilde đƣợc chuẩn bị theo đuacuteng qui định cuả TẬP SAN

5 Bản thảo sửa chữa lần cuối đƣợc coi lagrave bản gốc bất kỳ sự thay đổi nagraveo của bản gốc vagravehoặc gửi

lại bản gốc khocircng đuacuteng hẹn bagravei baacuteo sẽ bị xuất bản chậm lại

Taacutec giả cần điền đầy đủ caacutec thocircng tin vagraveo phiếu nagravey vagrave gửi trực tiếp đến Ban biecircn tập tập san hoặc

theo đƣờng bƣu điện hoặc theo đƣờng email (khoahocvahtqtgmailcomvn) hoặc Email

haile1148gmailcom đt 0383832140 dd 0915226692Nếu bản thảo khocircng đƣợc chấp nhận xuất

bản phiếu đăng kyacute nagravey sẽ khocircng coacute giaacute trị

Ngagraveyhelliphellip thaacutenghelliphelliphellipnăm

Taacutec giả (kyacute vagrave ghi rotilde họ tecircn)


2


TẬP SAN RA 4 KỲNĂM

CỦA TRƢỜNG CAO ĐẢNG KT - KT NGHỆ AN

Chịu traacutech nhiệm nội dung TS Dƣơng Xuacircn Thao

Ban biecircn tập TS Dƣơng Xuacircn Thao Trƣởng Ban biecircn tập

Ths Nguyễn Xuacircn Tạo Phoacute Ban biecircn tập

Ths Votilde Thị Hải Lecirc Ủy viecircn thƣ kyacute

TS Nguyễn Thị Lan Ban viecircn

Ths Nguyễn T Ngọc Dung Ban viecircn

Ths Chu Thị Hải Ban viecircn

Ths Ngocirc Thị Thanh Hoagraven Ban viecircn

Ths Bugravei Đigravenh Thắng Ban viecircn

Ths Nguyễn Thaacutei Sơn Ban viecircn

Ths Tăng Văn Tacircn Ban viecircn

CN Nguyễn Thị Thu Hiền Ban viecircn

Thƣ kyacute ban biecircn tập Ths Votilde Thị Hải Lecirc

Trigravenh bagravey vagrave sửa bản in Ths Tăng Văn Tacircn Ths Nguyễn Thaacutei Sơn

In 500 cuốn khổ 20x265 Giấy pheacutep xuất bản số của Sở Thocircng tin vagrave

Truyền thocircng Nghệ An In xong vagrave nộp lƣu chiểu thaacuteng 4 ndash 2011


3


TĂNG VĂN TAcircN






NGUYỄN THỊ HOA





CHU THỊ HẢI















NGUYỄN THỊ LAN














4



5



























II NỘI DUNG



















6























định nhƣ sau


nghiệm















cacircu hỏi 1


nghiệm

Nội dung

phƣơng

aacuten 1

Nội dung

phƣơng

aacuten 2

Nội dung

phƣơng

aacuten 3

Nội dung

phƣơng

aacuten 4

Giải thiacutech

phƣơng

aacuten 1


7







tagravei liệu



tagravei liệu



liệu



liệu












hỏi




aacuten



dung




dung




















luận sau


8



năng













III ỨNG DỤNG



sau





ngƣời soạn






trƣờng nhƣ



nghiệm

STT cacircu hỏi









dẫn



9

IV KẾT LUẬN

























ngắn nhất






2008




2007



10























ở choacute



CỨU

21 Nội dung


























11


















Số choacute

theo dotildei

(con)


biểu hiện

(con)

Tỷ lệ

()


47

31 6596





























12



































điển higravenh





















32 Bệnh tiacutech


13


















vograveng trograven



Số choacute

mổ khaacutem

(con)


bệnh tiacutech

(con)

Tỷ lệ

()


14

14 1000


























thận


14

















15

III KẾT LUẬN


















dục Việt Nam












Việt Nam















y






16




2










































sạch








17




NaOH 2 trong 24h











xƣơng











nhiecircn









mốc



18

















xƣơng ngoacuten)
























19






20








































Nghĩa Đagraven



sữachu kỳ)





Đagraven







21







động





sữachu kỳ











(bảng 31)


Loại bograve


(ngagraveychu kỳ)

n X plusmn mx Cv

F1 56 30280 449 1109

F2 62 31385 789 1992

F3 40 31015 880 1795

HF 65 31815 704 1773











22






































3037 ngagravey



















23











F1 56 297415 4691 118

F2 62 375123 4569 959

F3 40 309156 6790 1238

HF 65 449875 5735 1028































thời gian tới


24















con giống









HF

4 KẾT LUẬN














(297415 kgchu kỳ)














Nam





25






















26


ANCYLOSTOMA CANINUM















nhiễm cao nhất

































Henry 1923




27



Ancylostoma caninnm































magraveu xaacutem


caninunm




















28













Ở CHOacute




















Gibson)


cugraveng Trứng

Ấu trugraveng L1

Ấu trugraveng L2

Ấu trugraveng


Giun trƣởng

thagravenh


29
























































30












































31










85μm





























- 5 tuần










tuần









32













III KẾT LUẬN









Khoa Hagrave Nội









Hagrave Nội







Quốc gia
















33


Ths Chu Thị Hải



nhiecircn
















traacutei đất































34







vitaminhellip














phẩm











trong cuộc sống






tăng trọng nhanh










ngagravey







35



ngƣời chết


bệnh















tăng trở lại













Ong

Vịt bệnh

Lợn bệnh

Gagrave

Nguồn bệnh

Bograve bệnh



36





































37

































mocirc



của người mua














38


























































39














ME=AE

D=MV

Q Số lƣợng

AR= MR




Q Số lƣợng

MC




40
































Ta


Qm Số lƣợng QC

PC

Pm

MV=D

ME S=AE


Higravenh 2




41































M

R

AR

MC

MV

Số

lƣợng

Q QC


Higravenh 3b



S=AE

Pm

M

E

Qm


QC

PC

Số

lƣợ

ng Higravenh 3a




42









B+C

III Kết luận















Higravenh 4


Pm

MV

M

E

Số

lƣợng

Qm


S=AE

QC

PC

A

B

C


43










































đơn





PS checircnh lệch





TNKT)

PS checircnh lệch

II Chi phiacute


MAX 2 lần

PS checircnh lệch

2 NVL năng

lƣợng


định mức của

PS checircnh lệch


44

NN cơ sở KD










Một lƣơng theo







MIN= V1



thaacuteng 13


DNTN


nhận

PS checircnh lệch


đồngthaacuteng

PS checircnh lệch


giờLĐnăm

PS checircnh lệch



kiến


8 CPDV thuecirc

ngoagravei


theo định mức

(nhƣ mục 2)

PS checircnh lệch

9 Chi bảo hộ

trang phục


500000đồng

PS checircnh lệch




định mức

PS checircnh lệch

11 Chi latildei vay

ngoagravei


với latildei NH

PS checircnh lệch


quan




việc


15 Nộp BHXH

BHYT



quan BH



Hệ số lƣơng x

730 x 15

15 BHXH 7

BHYT 5 BHXH


lƣơng


45


hagraveng hoacutea




đối ngoại


MAX 10tổng


quả

PS checircnh lệch

18 Caacutec khoản


(ngoagravei thuế

TNDN)





sinh trừ truy thu

phạt




quan


dự phograveng



phograveng


21 Caacutec khoản


khocircng chi






hợp phaacutep)




thƣởng magrave


xuất quyết

định)

PS checircnh lệch


phạt



sau thuế)




DT TNCT






TNDN

PS checircnh lệch





46


1 Doanh thu 10000 10000



mục 4)

4000 4000


TH2 700

500

500

3500

3300

3500

3500

875

875


TH1 = 3500 - 875 = 2625

TH2 = 3300 - 875 = 2425









875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS

875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS


3500

TK 4211

875

2625

3300

TK 4211

875

2425


47
















































cho khoa học vv




48



































49





















































50

























































51


























































52

















































wwwbiodiversity







53

















































ldquo(tr50)


54




























sinh tồn (tr 89)





























55











nƣớc






















dacircn chủ

























56







































Maacutec



















57













Ngƣời












sử















58




















































59


nền kinh tế






































quốc tế


















60













giới





sau






































61


xuất kinh doanh











lacircu dagravei









khocircng cấm











mocirc















kinh doanh










62















nhagrave nƣớc
























chủ yếu sau















doanh




63












triển cao hơn















dacircn


hợp



























64




nghiệp






























IV KẾT LUẬN

















2


65



















































Tổ quốcrdquo(5)




66



























































67









chủ rdquo(11)



















toagraven







368


trang 515


trang 375



trang 25


trang 452


10 trang 310 404


trang 296




trang 217




68


































II NỘI DUNG
















thức (errors)




69










































đƣợc


tiếng Anh














70






















gives me bookrdquo


































71





















beautiful







meanings


evening


car in the car park






to school








go to bed late





were in Nha Trang






not like tea)


72

























each errors

Total number of

errors

Percentage

()











punctuation

15 441 34
















tế


73























II NỘI DUNG


thocircng tin





























74



































ngữ thứ hai













học hơn









75















viecircn









































76










































Anh












ts





77



swim Can you cook


















somethinghellip





hoặc khocircng


train station






+) Bắt chƣớc





we live



















78










III KẾT LUẬN



















Britain




Press Great Britain





Press





London




London New Delhi



Britain





79






















































80








muốn


nhƣ sau (Mẫu 1)




(Mẫu số 2)





muốn

Saacuteng kiến 2





























quản lyacute HSSV








81



































82

















































C


83




































bƣớc

ND

NH

PP MT


84


vấn đề
















quả


quaacutet hoaacute






ngƣời học



















học







giai đoạn mới


85












thống




























chuẩn bị














86
















liệu điện tử










































87


















































phản nhau








88










giảng



























loại

- Dẫn hướng


















89



- Ghi chuacute

















- Đaacutenh dấu


















III KẾT LUẬN
















dạy thực tế


90


























kỷ XXI




























91





chua

























92


























































93
























































94



















học




























III KẾT LUẬN











95
















you $900











- Patricia Fripp


of wisdom

- Thomas Jefferson


William Shakespeare







bốn veacute









vagrave noacutei


96












- Patricia Fripp



- Thomas Jefferson





97







helliphellip



luận



helliphelliphellip







pheacutep




khaacutec













3


TĂNG VĂN TAcircN






NGUYỄN THỊ HOA





CHU THỊ HẢI















NGUYỄN THỊ LAN














4



5



























II NỘI DUNG



















6























định nhƣ sau


nghiệm















cacircu hỏi 1


nghiệm

Nội dung

phƣơng

aacuten 1

Nội dung

phƣơng

aacuten 2

Nội dung

phƣơng

aacuten 3

Nội dung

phƣơng

aacuten 4

Giải thiacutech

phƣơng

aacuten 1


7







tagravei liệu



tagravei liệu



liệu



liệu












hỏi




aacuten



dung




dung




















luận sau


8



năng













III ỨNG DỤNG



sau





ngƣời soạn






trƣờng nhƣ



nghiệm

STT cacircu hỏi









dẫn



9

IV KẾT LUẬN

























ngắn nhất






2008




2007



10























ở choacute



CỨU

21 Nội dung


























11


















Số choacute

theo dotildei

(con)


biểu hiện

(con)

Tỷ lệ

()


47

31 6596





























12



































điển higravenh





















32 Bệnh tiacutech


13


















vograveng trograven



Số choacute

mổ khaacutem

(con)


bệnh tiacutech

(con)

Tỷ lệ

()


14

14 1000


























thận


14

















15

III KẾT LUẬN


















dục Việt Nam












Việt Nam















y






16




2










































sạch








17




NaOH 2 trong 24h











xƣơng











nhiecircn









mốc



18

















xƣơng ngoacuten)
























19






20








































Nghĩa Đagraven



sữachu kỳ)





Đagraven







21







động





sữachu kỳ











(bảng 31)


Loại bograve


(ngagraveychu kỳ)

n X plusmn mx Cv

F1 56 30280 449 1109

F2 62 31385 789 1992

F3 40 31015 880 1795

HF 65 31815 704 1773











22






































3037 ngagravey



















23











F1 56 297415 4691 118

F2 62 375123 4569 959

F3 40 309156 6790 1238

HF 65 449875 5735 1028































thời gian tới


24















con giống









HF

4 KẾT LUẬN














(297415 kgchu kỳ)














Nam





25






















26


ANCYLOSTOMA CANINUM















nhiễm cao nhất

































Henry 1923




27



Ancylostoma caninnm































magraveu xaacutem


caninunm




















28













Ở CHOacute




















Gibson)


cugraveng Trứng

Ấu trugraveng L1

Ấu trugraveng L2

Ấu trugraveng


Giun trƣởng

thagravenh


29
























































30












































31










85μm





























- 5 tuần










tuần









32













III KẾT LUẬN









Khoa Hagrave Nội









Hagrave Nội







Quốc gia
















33


Ths Chu Thị Hải



nhiecircn
















traacutei đất































34







vitaminhellip














phẩm











trong cuộc sống






tăng trọng nhanh










ngagravey







35



ngƣời chết


bệnh















tăng trở lại













Ong

Vịt bệnh

Lợn bệnh

Gagrave

Nguồn bệnh

Bograve bệnh



36





































37

































mocirc



của người mua














38


























































39














ME=AE

D=MV

Q Số lƣợng

AR= MR




Q Số lƣợng

MC




40
































Ta


Qm Số lƣợng QC

PC

Pm

MV=D

ME S=AE


Higravenh 2




41































M

R

AR

MC

MV

Số

lƣợng

Q QC


Higravenh 3b



S=AE

Pm

M

E

Qm


QC

PC

Số

lƣợ

ng Higravenh 3a




42









B+C

III Kết luận















Higravenh 4


Pm

MV

M

E

Số

lƣợng

Qm


S=AE

QC

PC

A

B

C


43










































đơn





PS checircnh lệch





TNKT)

PS checircnh lệch

II Chi phiacute


MAX 2 lần

PS checircnh lệch

2 NVL năng

lƣợng


định mức của

PS checircnh lệch


44

NN cơ sở KD










Một lƣơng theo







MIN= V1



thaacuteng 13


DNTN


nhận

PS checircnh lệch


đồngthaacuteng

PS checircnh lệch


giờLĐnăm

PS checircnh lệch



kiến


8 CPDV thuecirc

ngoagravei


theo định mức

(nhƣ mục 2)

PS checircnh lệch

9 Chi bảo hộ

trang phục


500000đồng

PS checircnh lệch




định mức

PS checircnh lệch

11 Chi latildei vay

ngoagravei


với latildei NH

PS checircnh lệch


quan




việc


15 Nộp BHXH

BHYT



quan BH



Hệ số lƣơng x

730 x 15

15 BHXH 7

BHYT 5 BHXH


lƣơng


45


hagraveng hoacutea




đối ngoại


MAX 10tổng


quả

PS checircnh lệch

18 Caacutec khoản


(ngoagravei thuế

TNDN)





sinh trừ truy thu

phạt




quan


dự phograveng



phograveng


21 Caacutec khoản


khocircng chi






hợp phaacutep)




thƣởng magrave


xuất quyết

định)

PS checircnh lệch


phạt



sau thuế)




DT TNCT






TNDN

PS checircnh lệch





46


1 Doanh thu 10000 10000



mục 4)

4000 4000


TH2 700

500

500

3500

3300

3500

3500

875

875


TH1 = 3500 - 875 = 2625

TH2 = 3300 - 875 = 2425









875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS

875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS


3500

TK 4211

875

2625

3300

TK 4211

875

2425


47
















































cho khoa học vv




48



































49





















































50

























































51


























































52

















































wwwbiodiversity







53

















































ldquo(tr50)


54




























sinh tồn (tr 89)





























55











nƣớc






















dacircn chủ

























56







































Maacutec



















57













Ngƣời












sử















58




















































59


nền kinh tế






































quốc tế


















60













giới





sau






































61


xuất kinh doanh











lacircu dagravei









khocircng cấm











mocirc















kinh doanh










62















nhagrave nƣớc
























chủ yếu sau















doanh




63












triển cao hơn















dacircn


hợp



























64




nghiệp






























IV KẾT LUẬN

















2


65



















































Tổ quốcrdquo(5)




66



























































67









chủ rdquo(11)



















toagraven







368


trang 515


trang 375



trang 25


trang 452


10 trang 310 404


trang 296




trang 217




68


































II NỘI DUNG
















thức (errors)




69










































đƣợc


tiếng Anh














70






















gives me bookrdquo


































71





















beautiful







meanings


evening


car in the car park






to school








go to bed late





were in Nha Trang






not like tea)


72

























each errors

Total number of

errors

Percentage

()











punctuation

15 441 34
















tế


73























II NỘI DUNG


thocircng tin





























74



































ngữ thứ hai













học hơn









75















viecircn









































76










































Anh












ts





77



swim Can you cook


















somethinghellip





hoặc khocircng


train station






+) Bắt chƣớc





we live



















78










III KẾT LUẬN



















Britain




Press Great Britain





Press





London




London New Delhi



Britain





79






















































80








muốn


nhƣ sau (Mẫu 1)




(Mẫu số 2)





muốn

Saacuteng kiến 2





























quản lyacute HSSV








81



































82

















































C


83




































bƣớc

ND

NH

PP MT


84


vấn đề
















quả


quaacutet hoaacute






ngƣời học



















học







giai đoạn mới


85












thống




























chuẩn bị














86
















liệu điện tử










































87


















































phản nhau








88










giảng



























loại

- Dẫn hướng


















89



- Ghi chuacute

















- Đaacutenh dấu


















III KẾT LUẬN
















dạy thực tế


90


























kỷ XXI




























91





chua

























92


























































93
























































94



















học




























III KẾT LUẬN











95
















you $900











- Patricia Fripp


of wisdom

- Thomas Jefferson


William Shakespeare







bốn veacute









vagrave noacutei


96












- Patricia Fripp



- Thomas Jefferson





97







helliphellip



luận



helliphelliphellip







pheacutep




khaacutec













4



5



























II NỘI DUNG



















6























định nhƣ sau


nghiệm















cacircu hỏi 1


nghiệm

Nội dung

phƣơng

aacuten 1

Nội dung

phƣơng

aacuten 2

Nội dung

phƣơng

aacuten 3

Nội dung

phƣơng

aacuten 4

Giải thiacutech

phƣơng

aacuten 1


7







tagravei liệu



tagravei liệu



liệu



liệu












hỏi




aacuten



dung




dung




















luận sau


8



năng













III ỨNG DỤNG



sau





ngƣời soạn






trƣờng nhƣ



nghiệm

STT cacircu hỏi









dẫn



9

IV KẾT LUẬN

























ngắn nhất






2008




2007



10























ở choacute



CỨU

21 Nội dung


























11


















Số choacute

theo dotildei

(con)


biểu hiện

(con)

Tỷ lệ

()


47

31 6596





























12



































điển higravenh





















32 Bệnh tiacutech


13


















vograveng trograven



Số choacute

mổ khaacutem

(con)


bệnh tiacutech

(con)

Tỷ lệ

()


14

14 1000


























thận


14

















15

III KẾT LUẬN


















dục Việt Nam












Việt Nam















y






16




2










































sạch








17




NaOH 2 trong 24h











xƣơng











nhiecircn









mốc



18

















xƣơng ngoacuten)
























19






20








































Nghĩa Đagraven



sữachu kỳ)





Đagraven







21







động





sữachu kỳ











(bảng 31)


Loại bograve


(ngagraveychu kỳ)

n X plusmn mx Cv

F1 56 30280 449 1109

F2 62 31385 789 1992

F3 40 31015 880 1795

HF 65 31815 704 1773











22






































3037 ngagravey



















23











F1 56 297415 4691 118

F2 62 375123 4569 959

F3 40 309156 6790 1238

HF 65 449875 5735 1028































thời gian tới


24















con giống









HF

4 KẾT LUẬN














(297415 kgchu kỳ)














Nam





25






















26


ANCYLOSTOMA CANINUM















nhiễm cao nhất

































Henry 1923




27



Ancylostoma caninnm































magraveu xaacutem


caninunm




















28













Ở CHOacute




















Gibson)


cugraveng Trứng

Ấu trugraveng L1

Ấu trugraveng L2

Ấu trugraveng


Giun trƣởng

thagravenh


29
























































30












































31










85μm





























- 5 tuần










tuần









32













III KẾT LUẬN









Khoa Hagrave Nội









Hagrave Nội







Quốc gia
















33


Ths Chu Thị Hải



nhiecircn
















traacutei đất































34







vitaminhellip














phẩm











trong cuộc sống






tăng trọng nhanh










ngagravey







35



ngƣời chết


bệnh















tăng trở lại













Ong

Vịt bệnh

Lợn bệnh

Gagrave

Nguồn bệnh

Bograve bệnh



36





































37

































mocirc



của người mua














38


























































39














ME=AE

D=MV

Q Số lƣợng

AR= MR




Q Số lƣợng

MC




40
































Ta


Qm Số lƣợng QC

PC

Pm

MV=D

ME S=AE


Higravenh 2




41































M

R

AR

MC

MV

Số

lƣợng

Q QC


Higravenh 3b



S=AE

Pm

M

E

Qm


QC

PC

Số

lƣợ

ng Higravenh 3a




42









B+C

III Kết luận















Higravenh 4


Pm

MV

M

E

Số

lƣợng

Qm


S=AE

QC

PC

A

B

C


43










































đơn





PS checircnh lệch





TNKT)

PS checircnh lệch

II Chi phiacute


MAX 2 lần

PS checircnh lệch

2 NVL năng

lƣợng


định mức của

PS checircnh lệch


44

NN cơ sở KD










Một lƣơng theo







MIN= V1



thaacuteng 13


DNTN


nhận

PS checircnh lệch


đồngthaacuteng

PS checircnh lệch


giờLĐnăm

PS checircnh lệch



kiến


8 CPDV thuecirc

ngoagravei


theo định mức

(nhƣ mục 2)

PS checircnh lệch

9 Chi bảo hộ

trang phục


500000đồng

PS checircnh lệch




định mức

PS checircnh lệch

11 Chi latildei vay

ngoagravei


với latildei NH

PS checircnh lệch


quan




việc


15 Nộp BHXH

BHYT



quan BH



Hệ số lƣơng x

730 x 15

15 BHXH 7

BHYT 5 BHXH


lƣơng


45


hagraveng hoacutea




đối ngoại


MAX 10tổng


quả

PS checircnh lệch

18 Caacutec khoản


(ngoagravei thuế

TNDN)





sinh trừ truy thu

phạt




quan


dự phograveng



phograveng


21 Caacutec khoản


khocircng chi






hợp phaacutep)




thƣởng magrave


xuất quyết

định)

PS checircnh lệch


phạt



sau thuế)




DT TNCT






TNDN

PS checircnh lệch





46


1 Doanh thu 10000 10000



mục 4)

4000 4000


TH2 700

500

500

3500

3300

3500

3500

875

875


TH1 = 3500 - 875 = 2625

TH2 = 3300 - 875 = 2425









875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS

875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS


3500

TK 4211

875

2625

3300

TK 4211

875

2425


47
















































cho khoa học vv




48



































49





















































50

























































51


























































52

















































wwwbiodiversity







53

















































ldquo(tr50)


54




























sinh tồn (tr 89)





























55











nƣớc






















dacircn chủ

























56







































Maacutec



















57













Ngƣời












sử















58




















































59


nền kinh tế






































quốc tế


















60













giới





sau






































61


xuất kinh doanh











lacircu dagravei









khocircng cấm











mocirc















kinh doanh










62















nhagrave nƣớc
























chủ yếu sau















doanh




63












triển cao hơn















dacircn


hợp



























64




nghiệp






























IV KẾT LUẬN

















2


65



















































Tổ quốcrdquo(5)




66



























































67









chủ rdquo(11)



















toagraven







368


trang 515


trang 375



trang 25


trang 452


10 trang 310 404


trang 296




trang 217




68


































II NỘI DUNG
















thức (errors)




69










































đƣợc


tiếng Anh














70






















gives me bookrdquo


































71





















beautiful







meanings


evening


car in the car park






to school








go to bed late





were in Nha Trang






not like tea)


72

























each errors

Total number of

errors

Percentage

()











punctuation

15 441 34
















tế


73























II NỘI DUNG


thocircng tin





























74



































ngữ thứ hai













học hơn









75















viecircn









































76










































Anh












ts





77



swim Can you cook


















somethinghellip





hoặc khocircng


train station






+) Bắt chƣớc





we live



















78










III KẾT LUẬN



















Britain




Press Great Britain





Press





London




London New Delhi



Britain





79






















































80








muốn


nhƣ sau (Mẫu 1)




(Mẫu số 2)





muốn

Saacuteng kiến 2





























quản lyacute HSSV








81



































82

















































C


83




































bƣớc

ND

NH

PP MT


84


vấn đề
















quả


quaacutet hoaacute






ngƣời học



















học







giai đoạn mới


85












thống




























chuẩn bị














86
















liệu điện tử










































87


















































phản nhau








88










giảng



























loại

- Dẫn hướng


















89



- Ghi chuacute

















- Đaacutenh dấu


















III KẾT LUẬN
















dạy thực tế


90


























kỷ XXI




























91





chua

























92


























































93
























































94



















học




























III KẾT LUẬN











95
















you $900











- Patricia Fripp


of wisdom

- Thomas Jefferson


William Shakespeare







bốn veacute









vagrave noacutei


96












- Patricia Fripp



- Thomas Jefferson





97







helliphellip



luận



helliphelliphellip







pheacutep




khaacutec













5



























II NỘI DUNG



















6























định nhƣ sau


nghiệm















cacircu hỏi 1


nghiệm

Nội dung

phƣơng

aacuten 1

Nội dung

phƣơng

aacuten 2

Nội dung

phƣơng

aacuten 3

Nội dung

phƣơng

aacuten 4

Giải thiacutech

phƣơng

aacuten 1


7







tagravei liệu



tagravei liệu



liệu



liệu












hỏi




aacuten



dung




dung




















luận sau


8



năng













III ỨNG DỤNG



sau





ngƣời soạn






trƣờng nhƣ



nghiệm

STT cacircu hỏi









dẫn



9

IV KẾT LUẬN

























ngắn nhất






2008




2007



10























ở choacute



CỨU

21 Nội dung


























11


















Số choacute

theo dotildei

(con)


biểu hiện

(con)

Tỷ lệ

()


47

31 6596





























12



































điển higravenh





















32 Bệnh tiacutech


13


















vograveng trograven



Số choacute

mổ khaacutem

(con)


bệnh tiacutech

(con)

Tỷ lệ

()


14

14 1000


























thận


14

















15

III KẾT LUẬN


















dục Việt Nam












Việt Nam















y






16




2










































sạch








17




NaOH 2 trong 24h











xƣơng











nhiecircn









mốc



18

















xƣơng ngoacuten)
























19






20








































Nghĩa Đagraven



sữachu kỳ)





Đagraven







21







động





sữachu kỳ











(bảng 31)


Loại bograve


(ngagraveychu kỳ)

n X plusmn mx Cv

F1 56 30280 449 1109

F2 62 31385 789 1992

F3 40 31015 880 1795

HF 65 31815 704 1773











22






































3037 ngagravey



















23











F1 56 297415 4691 118

F2 62 375123 4569 959

F3 40 309156 6790 1238

HF 65 449875 5735 1028































thời gian tới


24















con giống









HF

4 KẾT LUẬN














(297415 kgchu kỳ)














Nam





25






















26


ANCYLOSTOMA CANINUM















nhiễm cao nhất

































Henry 1923




27



Ancylostoma caninnm































magraveu xaacutem


caninunm




















28













Ở CHOacute




















Gibson)


cugraveng Trứng

Ấu trugraveng L1

Ấu trugraveng L2

Ấu trugraveng


Giun trƣởng

thagravenh


29
























































30












































31










85μm





























- 5 tuần










tuần









32













III KẾT LUẬN









Khoa Hagrave Nội









Hagrave Nội







Quốc gia
















33


Ths Chu Thị Hải



nhiecircn
















traacutei đất































34







vitaminhellip














phẩm











trong cuộc sống






tăng trọng nhanh










ngagravey







35



ngƣời chết


bệnh















tăng trở lại













Ong

Vịt bệnh

Lợn bệnh

Gagrave

Nguồn bệnh

Bograve bệnh



36





































37

































mocirc



của người mua














38


























































39














ME=AE

D=MV

Q Số lƣợng

AR= MR




Q Số lƣợng

MC




40
































Ta


Qm Số lƣợng QC

PC

Pm

MV=D

ME S=AE


Higravenh 2




41































M

R

AR

MC

MV

Số

lƣợng

Q QC


Higravenh 3b



S=AE

Pm

M

E

Qm


QC

PC

Số

lƣợ

ng Higravenh 3a




42









B+C

III Kết luận















Higravenh 4


Pm

MV

M

E

Số

lƣợng

Qm


S=AE

QC

PC

A

B

C


43










































đơn





PS checircnh lệch





TNKT)

PS checircnh lệch

II Chi phiacute


MAX 2 lần

PS checircnh lệch

2 NVL năng

lƣợng


định mức của

PS checircnh lệch


44

NN cơ sở KD










Một lƣơng theo







MIN= V1



thaacuteng 13


DNTN


nhận

PS checircnh lệch


đồngthaacuteng

PS checircnh lệch


giờLĐnăm

PS checircnh lệch



kiến


8 CPDV thuecirc

ngoagravei


theo định mức

(nhƣ mục 2)

PS checircnh lệch

9 Chi bảo hộ

trang phục


500000đồng

PS checircnh lệch




định mức

PS checircnh lệch

11 Chi latildei vay

ngoagravei


với latildei NH

PS checircnh lệch


quan




việc


15 Nộp BHXH

BHYT



quan BH



Hệ số lƣơng x

730 x 15

15 BHXH 7

BHYT 5 BHXH


lƣơng


45


hagraveng hoacutea




đối ngoại


MAX 10tổng


quả

PS checircnh lệch

18 Caacutec khoản


(ngoagravei thuế

TNDN)





sinh trừ truy thu

phạt




quan


dự phograveng



phograveng


21 Caacutec khoản


khocircng chi






hợp phaacutep)




thƣởng magrave


xuất quyết

định)

PS checircnh lệch


phạt



sau thuế)




DT TNCT






TNDN

PS checircnh lệch





46


1 Doanh thu 10000 10000



mục 4)

4000 4000


TH2 700

500

500

3500

3300

3500

3500

875

875


TH1 = 3500 - 875 = 2625

TH2 = 3300 - 875 = 2425









875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS

875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS


3500

TK 4211

875

2625

3300

TK 4211

875

2425


47
















































cho khoa học vv




48



































49





















































50

























































51


























































52

















































wwwbiodiversity







53

















































ldquo(tr50)


54




























sinh tồn (tr 89)





























55











nƣớc






















dacircn chủ

























56







































Maacutec



















57













Ngƣời












sử















58




















































59


nền kinh tế






































quốc tế


















60













giới





sau






































61


xuất kinh doanh











lacircu dagravei









khocircng cấm











mocirc















kinh doanh










62















nhagrave nƣớc
























chủ yếu sau















doanh




63












triển cao hơn















dacircn


hợp



























64




nghiệp






























IV KẾT LUẬN

















2


65



















































Tổ quốcrdquo(5)




66



























































67









chủ rdquo(11)



















toagraven







368


trang 515


trang 375



trang 25


trang 452


10 trang 310 404


trang 296




trang 217




68


































II NỘI DUNG
















thức (errors)




69










































đƣợc


tiếng Anh














70






















gives me bookrdquo


































71





















beautiful







meanings


evening


car in the car park






to school








go to bed late





were in Nha Trang






not like tea)


72

























each errors

Total number of

errors

Percentage

()











punctuation

15 441 34
















tế


73























II NỘI DUNG


thocircng tin





























74



































ngữ thứ hai













học hơn









75















viecircn









































76










































Anh












ts





77



swim Can you cook


















somethinghellip





hoặc khocircng


train station






+) Bắt chƣớc





we live



















78










III KẾT LUẬN



















Britain




Press Great Britain





Press





London




London New Delhi



Britain





79






















































80








muốn


nhƣ sau (Mẫu 1)




(Mẫu số 2)





muốn

Saacuteng kiến 2





























quản lyacute HSSV








81



































82

















































C


83




































bƣớc

ND

NH

PP MT


84


vấn đề
















quả


quaacutet hoaacute






ngƣời học



















học







giai đoạn mới


85












thống




























chuẩn bị














86
















liệu điện tử










































87


















































phản nhau








88










giảng



























loại

- Dẫn hướng


















89



- Ghi chuacute

















- Đaacutenh dấu


















III KẾT LUẬN
















dạy thực tế


90


























kỷ XXI




























91





chua

























92


























































93
























































94



















học




























III KẾT LUẬN











95
















you $900











- Patricia Fripp


of wisdom

- Thomas Jefferson


William Shakespeare







bốn veacute









vagrave noacutei


96












- Patricia Fripp



- Thomas Jefferson





97







helliphellip



luận



helliphelliphellip







pheacutep




khaacutec













6























định nhƣ sau


nghiệm















cacircu hỏi 1


nghiệm

Nội dung

phƣơng

aacuten 1

Nội dung

phƣơng

aacuten 2

Nội dung

phƣơng

aacuten 3

Nội dung

phƣơng

aacuten 4

Giải thiacutech

phƣơng

aacuten 1


7







tagravei liệu



tagravei liệu



liệu



liệu












hỏi




aacuten



dung




dung




















luận sau


8



năng













III ỨNG DỤNG



sau





ngƣời soạn






trƣờng nhƣ



nghiệm

STT cacircu hỏi









dẫn



9

IV KẾT LUẬN

























ngắn nhất






2008




2007



10























ở choacute



CỨU

21 Nội dung


























11


















Số choacute

theo dotildei

(con)


biểu hiện

(con)

Tỷ lệ

()


47

31 6596





























12



































điển higravenh





















32 Bệnh tiacutech


13


















vograveng trograven



Số choacute

mổ khaacutem

(con)


bệnh tiacutech

(con)

Tỷ lệ

()


14

14 1000


























thận


14

















15

III KẾT LUẬN


















dục Việt Nam












Việt Nam















y






16




2










































sạch








17




NaOH 2 trong 24h











xƣơng











nhiecircn









mốc



18

















xƣơng ngoacuten)
























19






20








































Nghĩa Đagraven



sữachu kỳ)





Đagraven







21







động





sữachu kỳ











(bảng 31)


Loại bograve


(ngagraveychu kỳ)

n X plusmn mx Cv

F1 56 30280 449 1109

F2 62 31385 789 1992

F3 40 31015 880 1795

HF 65 31815 704 1773











22






































3037 ngagravey



















23











F1 56 297415 4691 118

F2 62 375123 4569 959

F3 40 309156 6790 1238

HF 65 449875 5735 1028































thời gian tới


24















con giống









HF

4 KẾT LUẬN














(297415 kgchu kỳ)














Nam





25






















26


ANCYLOSTOMA CANINUM















nhiễm cao nhất

































Henry 1923




27



Ancylostoma caninnm































magraveu xaacutem


caninunm




















28













Ở CHOacute




















Gibson)


cugraveng Trứng

Ấu trugraveng L1

Ấu trugraveng L2

Ấu trugraveng


Giun trƣởng

thagravenh


29
























































30












































31










85μm





























- 5 tuần










tuần









32













III KẾT LUẬN









Khoa Hagrave Nội









Hagrave Nội







Quốc gia
















33


Ths Chu Thị Hải



nhiecircn
















traacutei đất































34







vitaminhellip














phẩm











trong cuộc sống






tăng trọng nhanh










ngagravey







35



ngƣời chết


bệnh















tăng trở lại













Ong

Vịt bệnh

Lợn bệnh

Gagrave

Nguồn bệnh

Bograve bệnh



36





































37

































mocirc



của người mua














38


























































39














ME=AE

D=MV

Q Số lƣợng

AR= MR




Q Số lƣợng

MC




40
































Ta


Qm Số lƣợng QC

PC

Pm

MV=D

ME S=AE


Higravenh 2




41































M

R

AR

MC

MV

Số

lƣợng

Q QC


Higravenh 3b



S=AE

Pm

M

E

Qm


QC

PC

Số

lƣợ

ng Higravenh 3a




42









B+C

III Kết luận















Higravenh 4


Pm

MV

M

E

Số

lƣợng

Qm


S=AE

QC

PC

A

B

C


43










































đơn





PS checircnh lệch





TNKT)

PS checircnh lệch

II Chi phiacute


MAX 2 lần

PS checircnh lệch

2 NVL năng

lƣợng


định mức của

PS checircnh lệch


44

NN cơ sở KD










Một lƣơng theo







MIN= V1



thaacuteng 13


DNTN


nhận

PS checircnh lệch


đồngthaacuteng

PS checircnh lệch


giờLĐnăm

PS checircnh lệch



kiến


8 CPDV thuecirc

ngoagravei


theo định mức

(nhƣ mục 2)

PS checircnh lệch

9 Chi bảo hộ

trang phục


500000đồng

PS checircnh lệch




định mức

PS checircnh lệch

11 Chi latildei vay

ngoagravei


với latildei NH

PS checircnh lệch


quan




việc


15 Nộp BHXH

BHYT



quan BH



Hệ số lƣơng x

730 x 15

15 BHXH 7

BHYT 5 BHXH


lƣơng


45


hagraveng hoacutea




đối ngoại


MAX 10tổng


quả

PS checircnh lệch

18 Caacutec khoản


(ngoagravei thuế

TNDN)





sinh trừ truy thu

phạt




quan


dự phograveng



phograveng


21 Caacutec khoản


khocircng chi






hợp phaacutep)




thƣởng magrave


xuất quyết

định)

PS checircnh lệch


phạt



sau thuế)




DT TNCT






TNDN

PS checircnh lệch





46


1 Doanh thu 10000 10000



mục 4)

4000 4000


TH2 700

500

500

3500

3300

3500

3500

875

875


TH1 = 3500 - 875 = 2625

TH2 = 3300 - 875 = 2425









875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS

875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS


3500

TK 4211

875

2625

3300

TK 4211

875

2425


47
















































cho khoa học vv




48



































49





















































50

























































51


























































52

















































wwwbiodiversity







53

















































ldquo(tr50)


54




























sinh tồn (tr 89)





























55











nƣớc






















dacircn chủ

























56







































Maacutec



















57













Ngƣời












sử















58




















































59


nền kinh tế






































quốc tế


















60













giới





sau






































61


xuất kinh doanh











lacircu dagravei









khocircng cấm











mocirc















kinh doanh










62















nhagrave nƣớc
























chủ yếu sau















doanh




63












triển cao hơn















dacircn


hợp



























64




nghiệp






























IV KẾT LUẬN

















2


65



















































Tổ quốcrdquo(5)




66



























































67









chủ rdquo(11)



















toagraven







368


trang 515


trang 375



trang 25


trang 452


10 trang 310 404


trang 296




trang 217




68


































II NỘI DUNG
















thức (errors)




69










































đƣợc


tiếng Anh














70






















gives me bookrdquo


































71





















beautiful







meanings


evening


car in the car park






to school








go to bed late





were in Nha Trang






not like tea)


72

























each errors

Total number of

errors

Percentage

()











punctuation

15 441 34
















tế


73























II NỘI DUNG


thocircng tin





























74



































ngữ thứ hai













học hơn









75















viecircn









































76










































Anh












ts





77



swim Can you cook


















somethinghellip





hoặc khocircng


train station






+) Bắt chƣớc





we live



















78










III KẾT LUẬN



















Britain




Press Great Britain





Press





London




London New Delhi



Britain





79






















































80








muốn


nhƣ sau (Mẫu 1)




(Mẫu số 2)





muốn

Saacuteng kiến 2





























quản lyacute HSSV








81



































82

















































C


83




































bƣớc

ND

NH

PP MT


84


vấn đề
















quả


quaacutet hoaacute






ngƣời học



















học







giai đoạn mới


85












thống




























chuẩn bị














86
















liệu điện tử










































87


















































phản nhau








88










giảng



























loại

- Dẫn hướng


















89



- Ghi chuacute

















- Đaacutenh dấu


















III KẾT LUẬN
















dạy thực tế


90


























kỷ XXI




























91





chua

























92


























































93
























































94



















học




























III KẾT LUẬN











95
















you $900











- Patricia Fripp


of wisdom

- Thomas Jefferson


William Shakespeare







bốn veacute









vagrave noacutei


96












- Patricia Fripp



- Thomas Jefferson





97







helliphellip



luận



helliphelliphellip







pheacutep




khaacutec













7







tagravei liệu



tagravei liệu



liệu



liệu












hỏi




aacuten



dung




dung




















luận sau


8



năng













III ỨNG DỤNG



sau





ngƣời soạn






trƣờng nhƣ



nghiệm

STT cacircu hỏi









dẫn



9

IV KẾT LUẬN

























ngắn nhất






2008




2007



10























ở choacute



CỨU

21 Nội dung


























11


















Số choacute

theo dotildei

(con)


biểu hiện

(con)

Tỷ lệ

()


47

31 6596





























12



































điển higravenh





















32 Bệnh tiacutech


13


















vograveng trograven



Số choacute

mổ khaacutem

(con)


bệnh tiacutech

(con)

Tỷ lệ

()


14

14 1000


























thận


14

















15

III KẾT LUẬN


















dục Việt Nam












Việt Nam















y






16




2










































sạch








17




NaOH 2 trong 24h











xƣơng











nhiecircn









mốc



18

















xƣơng ngoacuten)
























19






20








































Nghĩa Đagraven



sữachu kỳ)





Đagraven







21







động





sữachu kỳ











(bảng 31)


Loại bograve


(ngagraveychu kỳ)

n X plusmn mx Cv

F1 56 30280 449 1109

F2 62 31385 789 1992

F3 40 31015 880 1795

HF 65 31815 704 1773











22






































3037 ngagravey



















23











F1 56 297415 4691 118

F2 62 375123 4569 959

F3 40 309156 6790 1238

HF 65 449875 5735 1028































thời gian tới


24















con giống









HF

4 KẾT LUẬN














(297415 kgchu kỳ)














Nam





25






















26


ANCYLOSTOMA CANINUM















nhiễm cao nhất

































Henry 1923




27



Ancylostoma caninnm































magraveu xaacutem


caninunm




















28













Ở CHOacute




















Gibson)


cugraveng Trứng

Ấu trugraveng L1

Ấu trugraveng L2

Ấu trugraveng


Giun trƣởng

thagravenh


29
























































30












































31










85μm





























- 5 tuần










tuần









32













III KẾT LUẬN









Khoa Hagrave Nội









Hagrave Nội







Quốc gia
















33


Ths Chu Thị Hải



nhiecircn
















traacutei đất































34







vitaminhellip














phẩm











trong cuộc sống






tăng trọng nhanh










ngagravey







35



ngƣời chết


bệnh















tăng trở lại













Ong

Vịt bệnh

Lợn bệnh

Gagrave

Nguồn bệnh

Bograve bệnh



36





































37

































mocirc



của người mua














38


























































39














ME=AE

D=MV

Q Số lƣợng

AR= MR




Q Số lƣợng

MC




40
































Ta


Qm Số lƣợng QC

PC

Pm

MV=D

ME S=AE


Higravenh 2




41































M

R

AR

MC

MV

Số

lƣợng

Q QC


Higravenh 3b



S=AE

Pm

M

E

Qm


QC

PC

Số

lƣợ

ng Higravenh 3a




42









B+C

III Kết luận















Higravenh 4


Pm

MV

M

E

Số

lƣợng

Qm


S=AE

QC

PC

A

B

C


43










































đơn





PS checircnh lệch





TNKT)

PS checircnh lệch

II Chi phiacute


MAX 2 lần

PS checircnh lệch

2 NVL năng

lƣợng


định mức của

PS checircnh lệch


44

NN cơ sở KD










Một lƣơng theo







MIN= V1



thaacuteng 13


DNTN


nhận

PS checircnh lệch


đồngthaacuteng

PS checircnh lệch


giờLĐnăm

PS checircnh lệch



kiến


8 CPDV thuecirc

ngoagravei


theo định mức

(nhƣ mục 2)

PS checircnh lệch

9 Chi bảo hộ

trang phục


500000đồng

PS checircnh lệch




định mức

PS checircnh lệch

11 Chi latildei vay

ngoagravei


với latildei NH

PS checircnh lệch


quan




việc


15 Nộp BHXH

BHYT



quan BH



Hệ số lƣơng x

730 x 15

15 BHXH 7

BHYT 5 BHXH


lƣơng


45


hagraveng hoacutea




đối ngoại


MAX 10tổng


quả

PS checircnh lệch

18 Caacutec khoản


(ngoagravei thuế

TNDN)





sinh trừ truy thu

phạt




quan


dự phograveng



phograveng


21 Caacutec khoản


khocircng chi






hợp phaacutep)




thƣởng magrave


xuất quyết

định)

PS checircnh lệch


phạt



sau thuế)




DT TNCT






TNDN

PS checircnh lệch





46


1 Doanh thu 10000 10000



mục 4)

4000 4000


TH2 700

500

500

3500

3300

3500

3500

875

875


TH1 = 3500 - 875 = 2625

TH2 = 3300 - 875 = 2425









875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS

875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS


3500

TK 4211

875

2625

3300

TK 4211

875

2425


47
















































cho khoa học vv




48



































49





















































50

























































51


























































52

















































wwwbiodiversity







53

















































ldquo(tr50)


54




























sinh tồn (tr 89)





























55











nƣớc






















dacircn chủ

























56







































Maacutec



















57













Ngƣời












sử















58




















































59


nền kinh tế






































quốc tế


















60













giới





sau






































61


xuất kinh doanh











lacircu dagravei









khocircng cấm











mocirc















kinh doanh










62















nhagrave nƣớc
























chủ yếu sau















doanh




63












triển cao hơn















dacircn


hợp



























64




nghiệp






























IV KẾT LUẬN

















2


65



















































Tổ quốcrdquo(5)




66



























































67









chủ rdquo(11)



















toagraven







368


trang 515


trang 375



trang 25


trang 452


10 trang 310 404


trang 296




trang 217




68


































II NỘI DUNG
















thức (errors)




69










































đƣợc


tiếng Anh














70






















gives me bookrdquo


































71





















beautiful







meanings


evening


car in the car park






to school








go to bed late





were in Nha Trang






not like tea)


72

























each errors

Total number of

errors

Percentage

()











punctuation

15 441 34
















tế


73























II NỘI DUNG


thocircng tin





























74



































ngữ thứ hai













học hơn









75















viecircn









































76










































Anh












ts





77



swim Can you cook


















somethinghellip





hoặc khocircng


train station






+) Bắt chƣớc





we live



















78










III KẾT LUẬN



















Britain




Press Great Britain





Press





London




London New Delhi



Britain





79






















































80








muốn


nhƣ sau (Mẫu 1)




(Mẫu số 2)





muốn

Saacuteng kiến 2





























quản lyacute HSSV








81



































82

















































C


83




































bƣớc

ND

NH

PP MT


84


vấn đề
















quả


quaacutet hoaacute






ngƣời học



















học







giai đoạn mới


85












thống




























chuẩn bị














86
















liệu điện tử










































87


















































phản nhau








88










giảng



























loại

- Dẫn hướng


















89



- Ghi chuacute

















- Đaacutenh dấu


















III KẾT LUẬN
















dạy thực tế


90


























kỷ XXI




























91





chua

























92


























































93
























































94



















học




























III KẾT LUẬN











95
















you $900











- Patricia Fripp


of wisdom

- Thomas Jefferson


William Shakespeare







bốn veacute









vagrave noacutei


96












- Patricia Fripp



- Thomas Jefferson





97







helliphellip



luận



helliphelliphellip







pheacutep




khaacutec













8



năng













III ỨNG DỤNG



sau





ngƣời soạn






trƣờng nhƣ



nghiệm

STT cacircu hỏi









dẫn



9

IV KẾT LUẬN

























ngắn nhất






2008




2007



10























ở choacute



CỨU

21 Nội dung


























11


















Số choacute

theo dotildei

(con)


biểu hiện

(con)

Tỷ lệ

()


47

31 6596





























12



































điển higravenh





















32 Bệnh tiacutech


13


















vograveng trograven



Số choacute

mổ khaacutem

(con)


bệnh tiacutech

(con)

Tỷ lệ

()


14

14 1000


























thận


14

















15

III KẾT LUẬN


















dục Việt Nam












Việt Nam















y






16




2










































sạch








17




NaOH 2 trong 24h











xƣơng











nhiecircn









mốc



18

















xƣơng ngoacuten)
























19






20








































Nghĩa Đagraven



sữachu kỳ)





Đagraven







21







động





sữachu kỳ











(bảng 31)


Loại bograve


(ngagraveychu kỳ)

n X plusmn mx Cv

F1 56 30280 449 1109

F2 62 31385 789 1992

F3 40 31015 880 1795

HF 65 31815 704 1773











22






































3037 ngagravey



















23











F1 56 297415 4691 118

F2 62 375123 4569 959

F3 40 309156 6790 1238

HF 65 449875 5735 1028































thời gian tới


24















con giống









HF

4 KẾT LUẬN














(297415 kgchu kỳ)














Nam





25






















26


ANCYLOSTOMA CANINUM















nhiễm cao nhất

































Henry 1923




27



Ancylostoma caninnm































magraveu xaacutem


caninunm




















28













Ở CHOacute




















Gibson)


cugraveng Trứng

Ấu trugraveng L1

Ấu trugraveng L2

Ấu trugraveng


Giun trƣởng

thagravenh


29
























































30












































31










85μm





























- 5 tuần










tuần









32













III KẾT LUẬN









Khoa Hagrave Nội









Hagrave Nội







Quốc gia
















33


Ths Chu Thị Hải



nhiecircn
















traacutei đất































34







vitaminhellip














phẩm











trong cuộc sống






tăng trọng nhanh










ngagravey







35



ngƣời chết


bệnh















tăng trở lại













Ong

Vịt bệnh

Lợn bệnh

Gagrave

Nguồn bệnh

Bograve bệnh



36





































37

































mocirc



của người mua














38


























































39














ME=AE

D=MV

Q Số lƣợng

AR= MR




Q Số lƣợng

MC




40
































Ta


Qm Số lƣợng QC

PC

Pm

MV=D

ME S=AE


Higravenh 2




41































M

R

AR

MC

MV

Số

lƣợng

Q QC


Higravenh 3b



S=AE

Pm

M

E

Qm


QC

PC

Số

lƣợ

ng Higravenh 3a




42









B+C

III Kết luận















Higravenh 4


Pm

MV

M

E

Số

lƣợng

Qm


S=AE

QC

PC

A

B

C


43










































đơn





PS checircnh lệch





TNKT)

PS checircnh lệch

II Chi phiacute


MAX 2 lần

PS checircnh lệch

2 NVL năng

lƣợng


định mức của

PS checircnh lệch


44

NN cơ sở KD










Một lƣơng theo







MIN= V1



thaacuteng 13


DNTN


nhận

PS checircnh lệch


đồngthaacuteng

PS checircnh lệch


giờLĐnăm

PS checircnh lệch



kiến


8 CPDV thuecirc

ngoagravei


theo định mức

(nhƣ mục 2)

PS checircnh lệch

9 Chi bảo hộ

trang phục


500000đồng

PS checircnh lệch




định mức

PS checircnh lệch

11 Chi latildei vay

ngoagravei


với latildei NH

PS checircnh lệch


quan




việc


15 Nộp BHXH

BHYT



quan BH



Hệ số lƣơng x

730 x 15

15 BHXH 7

BHYT 5 BHXH


lƣơng


45


hagraveng hoacutea




đối ngoại


MAX 10tổng


quả

PS checircnh lệch

18 Caacutec khoản


(ngoagravei thuế

TNDN)





sinh trừ truy thu

phạt




quan


dự phograveng



phograveng


21 Caacutec khoản


khocircng chi






hợp phaacutep)




thƣởng magrave


xuất quyết

định)

PS checircnh lệch


phạt



sau thuế)




DT TNCT






TNDN

PS checircnh lệch





46


1 Doanh thu 10000 10000



mục 4)

4000 4000


TH2 700

500

500

3500

3300

3500

3500

875

875


TH1 = 3500 - 875 = 2625

TH2 = 3300 - 875 = 2425









875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS

875

TK 3334 DN

875

TK 3334 NS


3500

TK 4211

875

2625

3300

TK 4211

875

2425


47
















































cho khoa học vv




48



































49





















































50

























































51


























































52

















































wwwbiodiversity







53

















































ldquo(tr50)


54




























sinh tồn (tr 89)





























55











nƣớc






















dacircn chủ

























56







































Maacutec



















57













Ngƣời












sử















58




















































59


nền kinh tế






































quốc tế


















60













giới





sau






































61


xuất kinh doanh











lacircu dagravei









khocircng cấm











mocirc















kinh doanh










62















nhagrave nƣớc
























chủ yếu sau















doanh




63












triển cao hơn















dacircn


hợp



























64




nghiệp






























IV KẾT LUẬN

















2


65



















































Tổ quốcrdquo(5)




66



























































67









chủ rdquo(11)



















toagraven







368


trang 515


trang 375



trang 25


trang 452


10 trang 310 404


trang 296




trang 217




68


































II NỘI DUNG
















thức (errors)




69










































đƣợc


tiếng Anh














70






















gives me bookrdquo


































71





















beautiful







meanings


evening


car in the car park






to school








go to bed late





were in Nha Trang






not like tea)


72

























each errors

Total number of

errors

Percentage

()











punctuation

15 441 34
















tế


73























II NỘI DUNG


thocircng tin





























74



































ngữ thứ hai













học hơn









75















viecircn









































76










































Anh












ts





77



swim Can you cook


















somethinghellip





hoặc khocircng


train station






+) Bắt chƣớc





we live



















78










III KẾT LUẬN



















Britain




Press Great Britain





Press





London




London New Delhi



Britain





79






















































80








muốn


nhƣ sau (Mẫu 1)




(Mẫu số 2)





muốn

Saacuteng kiến 2





























quản lyacute HSSV








81



































82

















































C


83




































bƣớc

ND

NH

PP MT


84


vấn đề
















quả


quaacutet hoaacute






ngƣời học



















học







giai đoạn mới


85












thống




























chuẩn bị














86
















liệu điện tử










































87


















































phản nhau








88










giảng



























loại

- Dẫn hướng


















89



- Ghi chuacute

















- Đaacutenh dấu


















III KẾT LUẬN
















dạy thực tế


90


























kỷ XXI




























91





chua

























92


























































93
























































94



















học




























III KẾT LUẬN











95
















you $900











- Patricia Fripp


of wisdom

- Thomas Jefferson


William Shakespeare







bốn veacute









vagrave noacutei


96












- Patricia Fripp



- Thomas Jefferson





97







helliphellip



luận



helliphelliphellip







pheacutep




khaacutec












thÔng tin khoa hỌc

Documents