therapeutic use of self & therapeutic relationship
TRANSCRIPT
Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship
Lec.Maliwan Rueankam PTOT 301 Analysis and Adaptation of Therapeutic media
การใชผบ าบดเปนสอในการรกษา
O ผบ าบดเปนสอการรกษาทส าคญทสดในทางกจกรรมบ าบด
O ใชตนเองเปนสอในเรองการประเมนตลอดจนกระบวนการรกษาและการสรางปฏสมพนธทดตอผรบบรการ
Personal Characteristics O Insight
O Patience
O A sense of humour
O Energy
O Honesty
O Valuing the individual
O Empathy
O Caring
Insight
O นกกจกรรมบ าบดตองความสามารถทจะมองและเขาใจอยางชดเจน มความเขาใจทถกตอง เชน เรองความตองการ จดแขง ทศนคต
O การตงใจฟง สงเกตสหนา อารมณ ความรสกของผ รบบรการ
O ใชเวลาและสมพนธภาพในการรกษา
O ไมใชคณสมบตทจะไดมางาย ๆ หรอไมไดเกดขนในระยะเวลาอนสน
Patience
O นกกจกรรมบ าบดจะตองมความอดทนอดกลน
O กรณทผ รบบรการเคยมประสบการณทางลบกบผ อนมากอน
O กรณทผ รบบรการขาดความไววางใจในผบ าบด
O กรณทผ รบบรการเคยไดรบบรการจากผบ าบดรายอนมากอน
O กรณทผ รบบรการม authority กวาผบ าบด
A sense of humour
O นกกจกรรมบ าบดตองมอารมณขน ในระดบทเหมาะสมตอผ รบบรการ
O การหวเราะท าใหผอนคลาย มองโลกในดานดมากขน
O ทกษะทส าคญคอ จะตองทราบวาเมอใดทควรหวเราะและเมอใดทควรจะชวยใหผ รบบรการสามารถหวเราะกบเราได
Energy
O นกกจกรรมบ าบดจ าเปนตองมรางกายทแขงแรง และมพลงทางใจทเขมแขง
O เพอใหสามารถบ าบดผ รบบรการไดอยางตอเนองและสงเสรมการเปลยนแปลงรวมถงใหก าลงใจผ รบบรการใหรสกดขนได
Honesty
O นกกจกรรมบ าบดตองมความซอสตย
O หมายถง การบอกความจรงใหแกผ รบบรการและการรกษาค ามนสญญาตอผ รบบรการ
O บงบอกระดบคณธรรมและจรยธรรมในตวนกกจกรรมบ าบดเอง
Valuing the individual
O นกกจกรรมบ าบดตองตระหนกถง การใหคณคา การเคารพตอผ รบบรการ เคารพในสทธผ ปวย
O แตไมไดเปนการยอมรบตอพฤตกรรมของผ ปวยทกอยาง หากพฤตกรรมนนมผลกระทบตอการบ าบดรกษาควรจะตองพดคยกนและปรบใหเหมาะสม
Empathy
O แสดงออกถงความเขาใจในความรสกของผ อน สามารถทจะเขาไปเหนมมมองและจดยนของผ อน
O ไมเพยงแตเขาใจสงทผ รบบรการเจอ แตตองกระตนใหผ รบบรการพดหรอบอกความรสกขางในของเขาออกมา
O ผ รบบรการจะเชอมนและสามารถบอกเลาถงความรสกของตนเอง ตอเมอ ผบ าบดแสดงความจรงใจและความเขาใจอยางแทจรง
Empathy vs. Sympathy
Sympathy คอ ความเหนอกเหนใจ (sharing feelings of another)
Caring
O นกกจกรรมบ าบดจะตองมการดแลเอาใจใสตอผ รบบรการและญาต
O สนใจตอสทธและสวสดการของผ รบบรการ
O การจงใจใหผ รบบรการชวยเหลอตนเอง
O สงเสรมความเปนอยทดและความปลอดภยของผ รบบรการ
การใชปฏสมพนธในการรกษา
O เปนความสมพนธระหวางบคคล 2 คน โดยมจดประสงคในการจดการปญหาและบรรลเปาหมายในการบ าบดรกษา เปนปจจยส าคญในการรกษาอยางมประสทธภาพ
องคประกอบทจะน าไปสความส าเรจ O Connection and Separation
O Sensitivity
O Respect
O Warmth
O Genuineness
O Self-disclosure
O Specificity
O Immediacy
Connection and separation
O การรกษาสมดลของการมปฏสมพนธ ระหวางผบ าบดและผ รบบรการ ไมใหมปฏสมพนธทใกลชดกนเกนไปหรอไมหางกนจนเกนไป
O Optimal Balance
Sensitivity
O ความไวในการตอบสนองอารมณ พฤตกรรม โดยเฉพาะ การแสดงสหนาทาทาง
O การแสดงสหนา ทาทาง จะบงบอกถงความรสก ความคดของผ รบบรการไดดกวาค าพด
O พฤตกรรมกบอารมณ เชน ถาผ รบบรการกมหนา มองทพน ไมสบตา บดมอ แกะเลบ กอดอก ทสอถง ความเครยด ความกลว ความวตกกงวล
O ผบ าบดตองสงเกตใหไวและตอบสนองกบปฏกรยานนอยางทนทวงท
Respect
O เคารพในความคด ความเชอและเหตผลสวนบคคลของผ รบบรการ
O ความแตกตางทางวฒนธรรม คานยมของแตละชมชน
O เชน ผชายบางคนคดวาการท าอาหารเปนหนาทของภรรยาหรอผหญงดงนน กจกรรมการรกษาทใหท าอาหาร ผ รบบรการอาจจะไมสนใจได
O ผ รบบรการแตละบคคลจะมความคาดหวงทไมเหมอนกน
Warmth
O Sense of friendliness, interest, enthusiasm
O แสดงออกผานการสบตา, ยม, โนมตวไปขางหนาเลกนอย, สมผส และทาทาง รวมทงน าเสยง
O สงเกตวา ผ รบบรการบางคนอาจไมชอบการสมผส หรอ การยมจะตองตรงกบสถานการณและมความเหมาะสม
O น าเสยงหรอการพดจะตองไมพดเรวเกนไป หรอใชโทนเสยงสง หรอ เรงเราผ รบบรการ
Genuineness
O การแสดงออกถงความจรงใจ แสดงออกโดย ค าพดและทาทางไปในทางเดยวกน
O ไมเสแสรงหรอแสดงออกในลกษณะปกปองตนเองมากเกนไป
O ไมแสดงออกถงความเปนนกวชาชพทมากเกนไป หรอ แสดงทาทวาเขาใจผ รบบรการทกอยาง
Self-disclosure
O การเปดเผยตนเอง เมอผ รบบรการเกดความไววางใจผบ าบดกจะเลาถงเรองของตนเองมากขน ซงอาจจะเปนเรองสวนตว หรออารมณความรสกทกดไวอยภายใน
O เวลาเปนเรองส าคญ ในขณะทท าการพดคยหรอรกษา บางครงผ รบบรการอาจตองการเปดเผยความรสกของตนเอง ผบ าบดตองใหเวลา ไมขดจงหวะหรอจบการสนทนาระหวางทผ รบบรการยงไมพรอมหรอยงไมรสกดขน
O เรองสวนตว เชน เบอรโทรศพท ทอยของผบ าบด เปนเรองทล าบากใจในการใหขอมล ใหเปนโทรศพทกลาง หรอทท างานจะดกวา
Specificity
O ความเฉพาะเจาะจง เชน การใชค าพดทงายตอการเขาใจ สามารถสอความหมายไดตรงไปตรงมา ไมซบซอน
O มงเนนไปทสงทเกยวของ เชน ในกรณทผ รบบรการท าผดพลาด เนนไปทการชวยเหลอแกไขความผดพลาดทเกดขน
Immediacy
O การใหขอมลยอนกลบทนทเพอใหผ รบบรการไดเรยนรความส าเรจหรอความผดพลาดทเกดขน
O เพราะหากไมให feedback ณ ขณะนน เมอเวลาผานไปทงผ รบบรการและผบ าบดจะจ าไมได ท าใหพลาดสงส าคญทควรแกไขหรอเรยนร
Role in Therapeutic relationship
O Instructor : teaching activity
O Coach : support their efforts
O Supervisor : check quality of work, monitor progress,
supply with new tasks or new challenges
O Problem solver: identify solution & encourage person to
solve problem
O Environmental manager: change the nature of task, tools &
materials, social or physical context in which
activity occur
O Group member : model appropriate behavior (role model)
Developing therapeutic qualities
O Ask
O Listen
O Observe
O Reflect
Good Supervisor
องคประกอบทส าคญในการตดตอสอสาร O ความเปนนกวชาชพ
O วฒภาวะ
O ความเชอถอได
O ลกษณะสวนบคคล
O ความซอสตยและความจรงใจ
O ความยดหยน
O ความคดสรางสรรค
O วสยทศน
O สตปญญาและการตดสนใจทด
O มนษยนยมและความเขาใจตนเอง
O การใหก าลงใจตนเอง
สมพนธภาพเพอการรกษา
O เปนสงส าคญส าหรบนกกจกรรมบ าบด
O เนนระหวางผ รกษา ผ ปวยและกจกรรม
O การมปฏสมพนธทดจะน าไปสความส าเรจของการบ าบดรกษา
O เรมตนตงแตการสนทนาหรอสมภาษณผ ปวย การสอสารอยางมประสทธภาพ ท าใหไดขอมลทครบถวนและตรงประเดน
1. เทคนคในการกระตนการสนทนา
O การเปดโอกาสใหผ ปวยไดเลอกแนวทางการสนทนาดวยตนเอง
O การกระตนใหผ ปวยเรมพดหรอพดตอ เพอแสดงใหเหนวาผ ฟงใหความสนใจเรองนนอย
O การซ าค าพดของผ ปวย เพอใหผ ปวยไดมโอกาสไตรตรองค าพดของตนเอง
O การเสนอตนเอง เชน เสนอทางเลอก หรอ ตองการนงคยกนไหม
2. เทคนคทจะชวยใหบคคลแสดงออกถงความรสกและความคด
O การสงเกตทาท พฤตกรรมหรอค าพด
O การจ าหรอระลกไดของผบ าบดเกยวกบผ รบบรการ
O การเลอกกลาวซ าเปนบางสวน
O การใหขอมลหรอบอกขอมลทเกยวของใหผ รบบรการร เพอลดความเขาใจผดและใหความกระจาง
O การพดซ าหรอทวนค าในเนอหาส าคญ
3. เทคนคทสงเสรมใหเขาใจซงกนและกน
O การคนหาความกระจาง ท าความเขาใจกบประโยคทผ รบบรการพด ในกรณทไมแนใจวาเขาใจตรงกนกบผ รบบรการหรอไม
O การตรวจสอบความเขาใจ หมายถง การทผ รบบรการไมสามารถบอกความรสกของตนเองออกมาได แตผบ าบดใชค าพดใหผ รบบรการเหนถงความคดของตนเอง
การสอสารสมพนธทขาดประสทธภาพ O การพดใหก าลงใจของผบ าบดโดยไมคด แตตอบไปตามความเคยชน O การบอกหรอแนะน าใหผ รบบรการ โดยเอาประสบการณและความคดของผบ าบดเอง
ใสลงไปดวย O การแสดงความเหนดดวยหรอตดสนวาสงทผ ปวยท าหรอพดเปนสงทดหรอถกตอง จะ
เปนการชแนะวาสงทตรงขามนนไมด O ประณามหรอกลาวโทษพฤตกรรมหรอความคดของผ ปวย โดยน าคานยมของตนเองไป
ตดสน O การแสดงความคดเหนทขดแยงกบความคดของผ ปวย O การสนทนาในลกษณะผวเผน ใชค าพดทวไป ไมมจดมงหมายหรอทศทางในการ
สนทนา O การยนยนความคดของตนเองอยางแขงขน โดยไมยอมฟงความคดเหนของคนอน O การแสดงใหเหนวา ผบ าบดมธรการงานยงมาก ไมมเวลานงฟงผ ปวยไดนาน เรงเราให
พดเรว ๆ หรอ พดตดบท
สมพนธภาพทอาจเกดขนไดระหวางการรกษา
สมพนธภาพแบบ Transference and
countertransference
O Transference จะเกดกบผ รบบรการทรสกเชอมโยงผบ าบดกบบคคลส าคญของตนเอง เชน ผ ปวยหญงรายหนงทรสกกบผบ าบดเหมอนพชายทคอยดแลเธอเวลาทมปญหากบเพอน โดยทผ ปวยหญงกไมรสกตว
O Countertransference จะเกดขนกบผบ าบด คอ ผบ าบดจะรสกตอบกลบความรสกของผ ปวย ดงกรณขางตน ผบ าบดจะท าตนเลยนบทบาทพชายของผ ปวย โดยทไมรสกตวเชนกน
O ขอเสย คอ ท าใหผ ปวยยดผบ าบดเปนเหมอนคนส าคญ ไมเรยนรทจะคนหาปญหาและวธแกไข เมอปลอยใหสมพนธภาพนคงอยนานจะยากตอการจดการ
O หากเกด transference กบ countertransference วธจดการคอ
1. ตองสงเกตพฤตกรรมของตนเอง ส ารวจวาสงทตนเองท ากบผ ปวยคนนกบคนอน ๆ แตกตางกนหรอไม
2. ตองเรยนรกบ supervisor และ staff คนอน ๆ จะท าใหเขาใจความคดความรสกของตนเอง และดงกลบมาได
สมพนธภาพแบบ Dependent
O เปนแบบพงพงผบ าบด แบงออกเปน
O พงพงมากเกนไป เกดขนจากการทผบ าบดท าหลาย ๆ สงใหกบผ ปวยในสงทผ ปวยควรจะท าเอง ท าใหผ ปวยท าเองไมได วธแกไขคอ ชวยผ ปวยใหสามารถวเคราะหปญหาของตนเองใหได
O พงพงในสวนของงาน (productive) ผ ปวยจะขอใหผบ าบดชวยในสวนทผ ปวยไมสามารถท าได เชน ผ ปวยท poor daily living skills ตองการผบ าบดชวยเตรยมเสอผาส าหรบใสในงานเลยง
O พงพงในแงของความมนใจในตนเอง ท ากจกรรมตาง ๆ ไดเองแตจะขอความเหนหรอความมนใจจากผบ าบด
สมพนธภาพแบบ Helplessness, Anger and
Depression O นกศกษาหรอผบ าบดทเพงท างาน จะรสกวาตองการชวยเหลอทกคน
ท าใหดขน แตเมอไปเจอสถานการณจรงทผ ปวยไมสามารถหายหรอกลบไปเปนปกตได แตผบ าบดใหความหวงทไมเปนจรง เมอรกษาไปสกระยะทงผบ าบดและผ ปวยกจะรสกสนหวง จะเปลยนเปนความรสกโกรธและซมเศรา ผบ าบดกจะรสกไมด ไมอยากเจอผ ปวยอก
O วธทจะท าใหดขน คอ ตองพดคยแบงปนความรสกตอผบ าบดคนอน ประสบการณจากผ อนจะท าใหผบ าบดใหม ไดน ามาใชเปนบทเรยน เรยนรวธการจดการกบความรสกของตนเองและจดการกบปญหาทเกดขนได
สมพนธภาพแบบ Sexual Feeling
O เปนเรองอาจเกดขนได เนองจาก ผ ปวยรสกสบสนบวกกบความใกลชด ความเอาใจใสดแลจากผบ าบด ท าใหรสกรกหรอชอบผบ าบดมาก
O วธจดการคอนขางยาก คอ ตองแสดงทาทางท firmly but
warmth นงแตอบอน อธบายใหผ ปวยรวาเปนสงทไมเหมาะสม และผบ าบดคงไมสามารถชวยเหลอแกไขปญหาของผ ปวยไดหากผ ปวยยงรสกแบบน และถาจดการไมได ใหบอกวาเปนกฎของโรงพยาบาล
O การนดพบพดคยเชงชสาวกบผ ปวย ถงแมจะออกจากโรงพยาบาลเปนเรองทไมเหมาะสม
O ตวอยาง
สมพนธภาพแบบ Fear and Revulsion
O การท างานกบผ ปวยจตเวช ผบ าบดหรอนกศกษาจะรสกกลวหรอถอยหาง ซงความกลวจะเกดขนเนองจาก กลววาจะตดโรค เชน HIV หรอโรคตดตออน หรอ กลวผ ปวยจะคลมคลง อาละวาด ท ารายรางกาย
O กลวเพราะความไมร ไมรวาจะท าอยางไรกบผ ปวย จะรกษาแบบไหน กลวจะถกปฏเสธ
O วธการจดการ ตองหาความรและขอมลทเกยวของ ปรกษาผ รถงวธการสงเกตอาการเรมตน ขอควรระวง การปองกน วธการจดการใหด เพอใหเกดความมนใจและสามารถรบมอกบปญหาทเกดขนได
สมพนธภาพแบบ Ethics O เปนการรกษาสมพนธภาพแบบยดตามกฎ กตกา ระเบยบขอบงคบของ
วชาชพ เชน
O การพาผ ปวยไปหองน า ส าคญกวาการพดคยโทรศพทกบเพอน
O การสรปผลการประเมนและวางแผนการรกษา หรอสงตอผ ปวยไปยงแผนกอนทเกยวของอยางรวดเรว ท าใหผ ปวยไดรบบรการอยางทนทวงท
O ยดสทธผ ปวย ไมเลอกรกษา
O เคารพในความเปนสวนตว รกษาความลบของผ ปวย
O ปองกนไมใหผ ปวยเกดอนตรายในขณะทอยในความดแลของผบ าบด
O เพมพนประสบการณความรของตนเองเพอน าไปพฒนางานและรกษาผ ปวย
O Saying goodbye is hard, especially when we
have been close to someone
O ค ากลาวนใชไมไดกบสมพนธภาพในการรกษา
O เนองจากผบ าบดจะตองรบทบาทของตนเอง การจบสมพนธภาพในการรกษามไดหลายแบบ เชน เมอผ ปวยตองออกจากโรงพยาบาล หรอ เมอผ ปวยบรรลเปาหมายในการรกษา หรอ เมอตองการการรกษาทางดานอนทเฉพาะทางกวา หรอ เมอผ ปวยตองกลบไปอยบาน
O การ termination ถงแมจะยาก แตหากท าได ควรเตรยมความพรอมเพอใหผ ปวยสามารถออกไปใชชวตไดอยางอสระ
Reference
O จรนนท กรฟฟทสและคณะ. ทฤษฎ กรอบอางอง และกระบวนการทางกจกรรมบ าบด. คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยเชยงใหม,2550.
O Early Beth Mary. Mental Health Concepts and Techniques for the Occupational Therapy Assistant.3rd edition. Lippincott Williams&Wilkins;Philadelphia,2000.