therapeutic use of self & therapeutic relationship

39
Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship Lec.Maliwan Rueankam PTOT 301 Analysis and Adaptation of Therapeutic media

Upload: maliwanot

Post on 10-Apr-2015

367 views

Category:

Documents


3 download

TRANSCRIPT

Page 1: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Lec.Maliwan Rueankam PTOT 301 Analysis and Adaptation of Therapeutic media

Page 2: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

การใชผบ าบดเปนสอในการรกษา

O ผบ าบดเปนสอการรกษาทส าคญทสดในทางกจกรรมบ าบด

O ใชตนเองเปนสอในเรองการประเมนตลอดจนกระบวนการรกษาและการสรางปฏสมพนธทดตอผรบบรการ

Page 3: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Personal Characteristics O Insight

O Patience

O A sense of humour

O Energy

O Honesty

O Valuing the individual

O Empathy

O Caring

Page 4: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Insight

O นกกจกรรมบ าบดตองความสามารถทจะมองและเขาใจอยางชดเจน มความเขาใจทถกตอง เชน เรองความตองการ จดแขง ทศนคต

O การตงใจฟง สงเกตสหนา อารมณ ความรสกของผ รบบรการ

O ใชเวลาและสมพนธภาพในการรกษา

O ไมใชคณสมบตทจะไดมางาย ๆ หรอไมไดเกดขนในระยะเวลาอนสน

Page 5: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Patience

O นกกจกรรมบ าบดจะตองมความอดทนอดกลน

O กรณทผ รบบรการเคยมประสบการณทางลบกบผ อนมากอน

O กรณทผ รบบรการขาดความไววางใจในผบ าบด

O กรณทผ รบบรการเคยไดรบบรการจากผบ าบดรายอนมากอน

O กรณทผ รบบรการม authority กวาผบ าบด

Page 6: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

A sense of humour

O นกกจกรรมบ าบดตองมอารมณขน ในระดบทเหมาะสมตอผ รบบรการ

O การหวเราะท าใหผอนคลาย มองโลกในดานดมากขน

O ทกษะทส าคญคอ จะตองทราบวาเมอใดทควรหวเราะและเมอใดทควรจะชวยใหผ รบบรการสามารถหวเราะกบเราได

Page 7: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Energy

O นกกจกรรมบ าบดจ าเปนตองมรางกายทแขงแรง และมพลงทางใจทเขมแขง

O เพอใหสามารถบ าบดผ รบบรการไดอยางตอเนองและสงเสรมการเปลยนแปลงรวมถงใหก าลงใจผ รบบรการใหรสกดขนได

Page 8: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Honesty

O นกกจกรรมบ าบดตองมความซอสตย

O หมายถง การบอกความจรงใหแกผ รบบรการและการรกษาค ามนสญญาตอผ รบบรการ

O บงบอกระดบคณธรรมและจรยธรรมในตวนกกจกรรมบ าบดเอง

Page 9: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Valuing the individual

O นกกจกรรมบ าบดตองตระหนกถง การใหคณคา การเคารพตอผ รบบรการ เคารพในสทธผ ปวย

O แตไมไดเปนการยอมรบตอพฤตกรรมของผ ปวยทกอยาง หากพฤตกรรมนนมผลกระทบตอการบ าบดรกษาควรจะตองพดคยกนและปรบใหเหมาะสม

Page 10: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Empathy

O แสดงออกถงความเขาใจในความรสกของผ อน สามารถทจะเขาไปเหนมมมองและจดยนของผ อน

O ไมเพยงแตเขาใจสงทผ รบบรการเจอ แตตองกระตนใหผ รบบรการพดหรอบอกความรสกขางในของเขาออกมา

O ผ รบบรการจะเชอมนและสามารถบอกเลาถงความรสกของตนเอง ตอเมอ ผบ าบดแสดงความจรงใจและความเขาใจอยางแทจรง

Empathy vs. Sympathy

Sympathy คอ ความเหนอกเหนใจ (sharing feelings of another)

Page 11: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Caring

O นกกจกรรมบ าบดจะตองมการดแลเอาใจใสตอผ รบบรการและญาต

O สนใจตอสทธและสวสดการของผ รบบรการ

O การจงใจใหผ รบบรการชวยเหลอตนเอง

O สงเสรมความเปนอยทดและความปลอดภยของผ รบบรการ

Page 12: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

การใชปฏสมพนธในการรกษา

O เปนความสมพนธระหวางบคคล 2 คน โดยมจดประสงคในการจดการปญหาและบรรลเปาหมายในการบ าบดรกษา เปนปจจยส าคญในการรกษาอยางมประสทธภาพ

Page 13: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

องคประกอบทจะน าไปสความส าเรจ O Connection and Separation

O Sensitivity

O Respect

O Warmth

O Genuineness

O Self-disclosure

O Specificity

O Immediacy

Page 14: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Connection and separation

O การรกษาสมดลของการมปฏสมพนธ ระหวางผบ าบดและผ รบบรการ ไมใหมปฏสมพนธทใกลชดกนเกนไปหรอไมหางกนจนเกนไป

O Optimal Balance

Page 15: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Sensitivity

O ความไวในการตอบสนองอารมณ พฤตกรรม โดยเฉพาะ การแสดงสหนาทาทาง

O การแสดงสหนา ทาทาง จะบงบอกถงความรสก ความคดของผ รบบรการไดดกวาค าพด

O พฤตกรรมกบอารมณ เชน ถาผ รบบรการกมหนา มองทพน ไมสบตา บดมอ แกะเลบ กอดอก ทสอถง ความเครยด ความกลว ความวตกกงวล

O ผบ าบดตองสงเกตใหไวและตอบสนองกบปฏกรยานนอยางทนทวงท

Page 16: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Respect

O เคารพในความคด ความเชอและเหตผลสวนบคคลของผ รบบรการ

O ความแตกตางทางวฒนธรรม คานยมของแตละชมชน

O เชน ผชายบางคนคดวาการท าอาหารเปนหนาทของภรรยาหรอผหญงดงนน กจกรรมการรกษาทใหท าอาหาร ผ รบบรการอาจจะไมสนใจได

O ผ รบบรการแตละบคคลจะมความคาดหวงทไมเหมอนกน

Page 17: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Warmth

O Sense of friendliness, interest, enthusiasm

O แสดงออกผานการสบตา, ยม, โนมตวไปขางหนาเลกนอย, สมผส และทาทาง รวมทงน าเสยง

O สงเกตวา ผ รบบรการบางคนอาจไมชอบการสมผส หรอ การยมจะตองตรงกบสถานการณและมความเหมาะสม

O น าเสยงหรอการพดจะตองไมพดเรวเกนไป หรอใชโทนเสยงสง หรอ เรงเราผ รบบรการ

Page 18: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Genuineness

O การแสดงออกถงความจรงใจ แสดงออกโดย ค าพดและทาทางไปในทางเดยวกน

O ไมเสแสรงหรอแสดงออกในลกษณะปกปองตนเองมากเกนไป

O ไมแสดงออกถงความเปนนกวชาชพทมากเกนไป หรอ แสดงทาทวาเขาใจผ รบบรการทกอยาง

Page 19: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Self-disclosure

O การเปดเผยตนเอง เมอผ รบบรการเกดความไววางใจผบ าบดกจะเลาถงเรองของตนเองมากขน ซงอาจจะเปนเรองสวนตว หรออารมณความรสกทกดไวอยภายใน

O เวลาเปนเรองส าคญ ในขณะทท าการพดคยหรอรกษา บางครงผ รบบรการอาจตองการเปดเผยความรสกของตนเอง ผบ าบดตองใหเวลา ไมขดจงหวะหรอจบการสนทนาระหวางทผ รบบรการยงไมพรอมหรอยงไมรสกดขน

O เรองสวนตว เชน เบอรโทรศพท ทอยของผบ าบด เปนเรองทล าบากใจในการใหขอมล ใหเปนโทรศพทกลาง หรอทท างานจะดกวา

Page 20: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Specificity

O ความเฉพาะเจาะจง เชน การใชค าพดทงายตอการเขาใจ สามารถสอความหมายไดตรงไปตรงมา ไมซบซอน

O มงเนนไปทสงทเกยวของ เชน ในกรณทผ รบบรการท าผดพลาด เนนไปทการชวยเหลอแกไขความผดพลาดทเกดขน

Page 21: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Immediacy

O การใหขอมลยอนกลบทนทเพอใหผ รบบรการไดเรยนรความส าเรจหรอความผดพลาดทเกดขน

O เพราะหากไมให feedback ณ ขณะนน เมอเวลาผานไปทงผ รบบรการและผบ าบดจะจ าไมได ท าใหพลาดสงส าคญทควรแกไขหรอเรยนร

Page 22: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Role in Therapeutic relationship

O Instructor : teaching activity

O Coach : support their efforts

O Supervisor : check quality of work, monitor progress,

supply with new tasks or new challenges

O Problem solver: identify solution & encourage person to

solve problem

O Environmental manager: change the nature of task, tools &

materials, social or physical context in which

activity occur

O Group member : model appropriate behavior (role model)

Page 23: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Developing therapeutic qualities

O Ask

O Listen

O Observe

O Reflect

Good Supervisor

Page 24: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

องคประกอบทส าคญในการตดตอสอสาร O ความเปนนกวชาชพ

O วฒภาวะ

O ความเชอถอได

O ลกษณะสวนบคคล

O ความซอสตยและความจรงใจ

O ความยดหยน

O ความคดสรางสรรค

O วสยทศน

O สตปญญาและการตดสนใจทด

O มนษยนยมและความเขาใจตนเอง

O การใหก าลงใจตนเอง

Page 25: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

สมพนธภาพเพอการรกษา

O เปนสงส าคญส าหรบนกกจกรรมบ าบด

O เนนระหวางผ รกษา ผ ปวยและกจกรรม

O การมปฏสมพนธทดจะน าไปสความส าเรจของการบ าบดรกษา

O เรมตนตงแตการสนทนาหรอสมภาษณผ ปวย การสอสารอยางมประสทธภาพ ท าใหไดขอมลทครบถวนและตรงประเดน

Page 26: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

1. เทคนคในการกระตนการสนทนา

O การเปดโอกาสใหผ ปวยไดเลอกแนวทางการสนทนาดวยตนเอง

O การกระตนใหผ ปวยเรมพดหรอพดตอ เพอแสดงใหเหนวาผ ฟงใหความสนใจเรองนนอย

O การซ าค าพดของผ ปวย เพอใหผ ปวยไดมโอกาสไตรตรองค าพดของตนเอง

O การเสนอตนเอง เชน เสนอทางเลอก หรอ ตองการนงคยกนไหม

Page 27: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

2. เทคนคทจะชวยใหบคคลแสดงออกถงความรสกและความคด

O การสงเกตทาท พฤตกรรมหรอค าพด

O การจ าหรอระลกไดของผบ าบดเกยวกบผ รบบรการ

O การเลอกกลาวซ าเปนบางสวน

O การใหขอมลหรอบอกขอมลทเกยวของใหผ รบบรการร เพอลดความเขาใจผดและใหความกระจาง

O การพดซ าหรอทวนค าในเนอหาส าคญ

Page 28: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

3. เทคนคทสงเสรมใหเขาใจซงกนและกน

O การคนหาความกระจาง ท าความเขาใจกบประโยคทผ รบบรการพด ในกรณทไมแนใจวาเขาใจตรงกนกบผ รบบรการหรอไม

O การตรวจสอบความเขาใจ หมายถง การทผ รบบรการไมสามารถบอกความรสกของตนเองออกมาได แตผบ าบดใชค าพดใหผ รบบรการเหนถงความคดของตนเอง

Page 29: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

การสอสารสมพนธทขาดประสทธภาพ O การพดใหก าลงใจของผบ าบดโดยไมคด แตตอบไปตามความเคยชน O การบอกหรอแนะน าใหผ รบบรการ โดยเอาประสบการณและความคดของผบ าบดเอง

ใสลงไปดวย O การแสดงความเหนดดวยหรอตดสนวาสงทผ ปวยท าหรอพดเปนสงทดหรอถกตอง จะ

เปนการชแนะวาสงทตรงขามนนไมด O ประณามหรอกลาวโทษพฤตกรรมหรอความคดของผ ปวย โดยน าคานยมของตนเองไป

ตดสน O การแสดงความคดเหนทขดแยงกบความคดของผ ปวย O การสนทนาในลกษณะผวเผน ใชค าพดทวไป ไมมจดมงหมายหรอทศทางในการ

สนทนา O การยนยนความคดของตนเองอยางแขงขน โดยไมยอมฟงความคดเหนของคนอน O การแสดงใหเหนวา ผบ าบดมธรการงานยงมาก ไมมเวลานงฟงผ ปวยไดนาน เรงเราให

พดเรว ๆ หรอ พดตดบท

Page 30: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

สมพนธภาพทอาจเกดขนไดระหวางการรกษา

Page 31: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

สมพนธภาพแบบ Transference and

countertransference

O Transference จะเกดกบผ รบบรการทรสกเชอมโยงผบ าบดกบบคคลส าคญของตนเอง เชน ผ ปวยหญงรายหนงทรสกกบผบ าบดเหมอนพชายทคอยดแลเธอเวลาทมปญหากบเพอน โดยทผ ปวยหญงกไมรสกตว

O Countertransference จะเกดขนกบผบ าบด คอ ผบ าบดจะรสกตอบกลบความรสกของผ ปวย ดงกรณขางตน ผบ าบดจะท าตนเลยนบทบาทพชายของผ ปวย โดยทไมรสกตวเชนกน

O ขอเสย คอ ท าใหผ ปวยยดผบ าบดเปนเหมอนคนส าคญ ไมเรยนรทจะคนหาปญหาและวธแกไข เมอปลอยใหสมพนธภาพนคงอยนานจะยากตอการจดการ

Page 32: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

O หากเกด transference กบ countertransference วธจดการคอ

1. ตองสงเกตพฤตกรรมของตนเอง ส ารวจวาสงทตนเองท ากบผ ปวยคนนกบคนอน ๆ แตกตางกนหรอไม

2. ตองเรยนรกบ supervisor และ staff คนอน ๆ จะท าใหเขาใจความคดความรสกของตนเอง และดงกลบมาได

Page 33: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

สมพนธภาพแบบ Dependent

O เปนแบบพงพงผบ าบด แบงออกเปน

O พงพงมากเกนไป เกดขนจากการทผบ าบดท าหลาย ๆ สงใหกบผ ปวยในสงทผ ปวยควรจะท าเอง ท าใหผ ปวยท าเองไมได วธแกไขคอ ชวยผ ปวยใหสามารถวเคราะหปญหาของตนเองใหได

O พงพงในสวนของงาน (productive) ผ ปวยจะขอใหผบ าบดชวยในสวนทผ ปวยไมสามารถท าได เชน ผ ปวยท poor daily living skills ตองการผบ าบดชวยเตรยมเสอผาส าหรบใสในงานเลยง

O พงพงในแงของความมนใจในตนเอง ท ากจกรรมตาง ๆ ไดเองแตจะขอความเหนหรอความมนใจจากผบ าบด

Page 34: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

สมพนธภาพแบบ Helplessness, Anger and

Depression O นกศกษาหรอผบ าบดทเพงท างาน จะรสกวาตองการชวยเหลอทกคน

ท าใหดขน แตเมอไปเจอสถานการณจรงทผ ปวยไมสามารถหายหรอกลบไปเปนปกตได แตผบ าบดใหความหวงทไมเปนจรง เมอรกษาไปสกระยะทงผบ าบดและผ ปวยกจะรสกสนหวง จะเปลยนเปนความรสกโกรธและซมเศรา ผบ าบดกจะรสกไมด ไมอยากเจอผ ปวยอก

O วธทจะท าใหดขน คอ ตองพดคยแบงปนความรสกตอผบ าบดคนอน ประสบการณจากผ อนจะท าใหผบ าบดใหม ไดน ามาใชเปนบทเรยน เรยนรวธการจดการกบความรสกของตนเองและจดการกบปญหาทเกดขนได

Page 35: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

สมพนธภาพแบบ Sexual Feeling

O เปนเรองอาจเกดขนได เนองจาก ผ ปวยรสกสบสนบวกกบความใกลชด ความเอาใจใสดแลจากผบ าบด ท าใหรสกรกหรอชอบผบ าบดมาก

O วธจดการคอนขางยาก คอ ตองแสดงทาทางท firmly but

warmth นงแตอบอน อธบายใหผ ปวยรวาเปนสงทไมเหมาะสม และผบ าบดคงไมสามารถชวยเหลอแกไขปญหาของผ ปวยไดหากผ ปวยยงรสกแบบน และถาจดการไมได ใหบอกวาเปนกฎของโรงพยาบาล

O การนดพบพดคยเชงชสาวกบผ ปวย ถงแมจะออกจากโรงพยาบาลเปนเรองทไมเหมาะสม

O ตวอยาง

Page 36: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

สมพนธภาพแบบ Fear and Revulsion

O การท างานกบผ ปวยจตเวช ผบ าบดหรอนกศกษาจะรสกกลวหรอถอยหาง ซงความกลวจะเกดขนเนองจาก กลววาจะตดโรค เชน HIV หรอโรคตดตออน หรอ กลวผ ปวยจะคลมคลง อาละวาด ท ารายรางกาย

O กลวเพราะความไมร ไมรวาจะท าอยางไรกบผ ปวย จะรกษาแบบไหน กลวจะถกปฏเสธ

O วธการจดการ ตองหาความรและขอมลทเกยวของ ปรกษาผ รถงวธการสงเกตอาการเรมตน ขอควรระวง การปองกน วธการจดการใหด เพอใหเกดความมนใจและสามารถรบมอกบปญหาทเกดขนได

Page 37: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

สมพนธภาพแบบ Ethics O เปนการรกษาสมพนธภาพแบบยดตามกฎ กตกา ระเบยบขอบงคบของ

วชาชพ เชน

O การพาผ ปวยไปหองน า ส าคญกวาการพดคยโทรศพทกบเพอน

O การสรปผลการประเมนและวางแผนการรกษา หรอสงตอผ ปวยไปยงแผนกอนทเกยวของอยางรวดเรว ท าใหผ ปวยไดรบบรการอยางทนทวงท

O ยดสทธผ ปวย ไมเลอกรกษา

O เคารพในความเปนสวนตว รกษาความลบของผ ปวย

O ปองกนไมใหผ ปวยเกดอนตรายในขณะทอยในความดแลของผบ าบด

O เพมพนประสบการณความรของตนเองเพอน าไปพฒนางานและรกษาผ ปวย

Page 38: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

O Saying goodbye is hard, especially when we

have been close to someone

O ค ากลาวนใชไมไดกบสมพนธภาพในการรกษา

O เนองจากผบ าบดจะตองรบทบาทของตนเอง การจบสมพนธภาพในการรกษามไดหลายแบบ เชน เมอผ ปวยตองออกจากโรงพยาบาล หรอ เมอผ ปวยบรรลเปาหมายในการรกษา หรอ เมอตองการการรกษาทางดานอนทเฉพาะทางกวา หรอ เมอผ ปวยตองกลบไปอยบาน

O การ termination ถงแมจะยาก แตหากท าได ควรเตรยมความพรอมเพอใหผ ปวยสามารถออกไปใชชวตไดอยางอสระ

Page 39: Therapeutic Use of Self & Therapeutic Relationship

Reference

O จรนนท กรฟฟทสและคณะ. ทฤษฎ กรอบอางอง และกระบวนการทางกจกรรมบ าบด. คณะเทคนคการแพทย มหาวทยาลยเชยงใหม,2550.

O Early Beth Mary. Mental Health Concepts and Techniques for the Occupational Therapy Assistant.3rd edition. Lippincott Williams&Wilkins;Philadelphia,2000.