thailand youth festival : พลังเยาวชน พลเมืองอาสา

มหกรรมพลงเยาวชน พลงสงคม ครงท 2พลงเยาวชนพลเมองอาสา

“Active Citizen : พลเมองอาสา พลงของการเปลยนแปลงสงคม”

ISBN 978-974-350-287-3 พมพครงแรก พฤษภาคม 2554 ทปรกษา รตนา กตกร บรรณาธการ วมลพร ใบสนธ, นนทน มาลานนท กองบรรณาธการ นฤมล กลาทกวน, ศวพร ครองวรกล, พเชษฐ ยงเกยรตคณ, ธตมา อรพพฒนพงศ, อรรถพงษ ลมชยกจ, ดวงรกษ เลศมงม

ออกแบบ และควบคมการผลต บรษท คดคนควา จากด พมพท วนดาการพมพ 08-1783-8569

ปฐมบท“พลงคนรนใหม : พลงของการเปลยนแปลงประเทศไทย”

งานมหกรรมพลงเยาวชน พลงสงคมนจดขนเปนสวนหนงของการ “ขบเคลอน” พลงเยาวชน เปดโอกาสใหเยาวชนไดเรยนรการฝกฝนตนเอง เพอการมชวตทด และเปนประโยชนตอสงคมในภายหนา โดยการนากจกรรมทเยาวชนจากทองถนตางๆ ทวประเทศมาแลกเปลยนเรยนรกน กจกรรมเหลาน

ไดรบการคดเลอกแลววา มประโยชนทงตอตวเยาวชน และตอทองถนหรอสงคมโลกอนาคต มลกษณะเปลยนแปลงรวดเรว และพลกผน คออาจเปลยนไปอยางไมคาดฝน เชน

เมอตนป เราไมคดวาจะเกดสถานการณทางการเมองในตะวนออกกลางอยางทเกดในปจจบน และการเกดแผนดนไหวและสนามทญปน

โลกปจจบนเชอมโยงถงกนหมด เมอเกดเหตการณสาคญทหนงกกอผลกระทบไปทวโลก ดงกรณทงสองทกลาวแลว

คนไทยในอนาคตจงตองม “พลง” หลากหลายดาน ทจะดารงชวตตอสกบความไมแนนอน และรวมตวกนสรางสรรคสงคมด ทผคนอยรวมกนอยางมความสข ทามกลางความแตกตางหลากหลาย

และทามกลางแรงกระตนของสงคมบรโภคนยม และเศรษฐกจทนนยม เสรนยม ประชาธปไตยในกระแสสงคมอยางทประเทศไทยกาลงเผชญน เยาวชนมความ “เสยง” ทจะตกเปนเหยอของ

การตลาด การโฆษณา ใหเปนผเสพ เสพตดความสะดวกสบาย ความหรหราฟมเฟอยตางๆ จงตองม

ขบวนการสงเสรมใหเยาวชนเปนผสราง ผอาสา ลงมอทางานหรอทากจกรรมทตนถนด และมคณคาทเปนประโยชนตอผอน และตอชมชนหรอสงคมทตนอย และในขณะเดยวกน ตวเยาวชนเองกไดเรยนรทกษะ คณคา และความร ในมตตางๆ เพอเตรยมตวเปนผใหญ ผรบผดชอบประเทศไทย สงคมไทยในภายหนา

งานมหกรรมพลงเยาวชน พลงสงคม และกจกรรมสรางสรรคเยาวชน ทมลนธสยามกมมาจล

และภาครวมกนจดขนนน มเปาหมายหลกเพอสงเสรมใหเยาวชนไทยฝกฝนการเปนผให ผสราง ผอาสา ผลงมอทา เพอประโยชนตอผอนและประโยชนสวนรวม

“พลงคนรนใหม” คอพลงของการสรางสรรค เอาชนะกระแสของการเสพ คนรนใหมตองเรยนรจากการลงมอทา ทากจกรรมสรางสรรค ทเปนประโยชนตอผอนเปนปฐม ใชการลงมอทานนเองเพอการเรยนรของตนเอง โดยลงมอทาเปนกลมเปนทม กจะเกดการเรยนรในมตทลก ทเรยกวา 21st Century Learning เกด 21st Century Skills สาหรบการดารงชวตในศตวรรษท 21 ทจะเปนชวตทเตมไปดวยการเปลยนแปลงพลกผน

การดารงชวตในศตวรรษท 21 และการดารงเอกราช หรอความเปนไทของประเทศ ในศตวรรษท 21 จะวายากกยาก เพราะมแรงกดดนสง และมาในรปแบบทซบซอนซอนเงอน จะวางายกงาย เพราะมเครองอานวยความสะดวกมาก หากรเคลดลบ รวธอยเหนอแรงกดดน มหกรรมพลงเยาวชน พลงสงคมน เปนสวนหนงของการ “สราง” กระแสรเทาทนโลก ไมตกเปนเบยลางของกระแสโลก รจกใชความทนสมยตางๆ เพอการดารงชวตอยางรเทาทน อยางพอด พอประมาณ ตามหลกของเศรษฐกจพอเพยง ของพระบาทสมเดจพระเจาอยหวฯ นนเอง

วจารณ พานช14 เม.ย. 54

บทนา

ดวยเชอวา “เยาวชน” เปนกลมคนทมศกยภาพ มความสามารถ มพลง ในการคด และสรางสรรคสงดๆ ใหกบตวเอง ครอบครว ชมชน และสงคมได อกทงเปนกลมคนทมบทบาทสาคญในการรวมพฒนาสงคมไทย ใหเปนสงคมทอยเยนเปนสขทงในปจจบน สบตอถงอนาคต

งานมหกรรมพลงเยาวชน พลงสงคม มเปาหมายสาคญคอ การเปด “พนท และโอกาส” ในการนาเสนอเรองราว และผลงานดๆ ของเยาวชนทไดใช พลง ศกยภาพ ความคดสรางสรรค ในการพฒนาตนเอง ผานการลงมอทา ดวยความมงมน จรงจง รวมทงแบงปนความร ความสามารถนนใหเกดประโยชนกบสงคม ทงน เพอใหสงคมไดรบร และตระหนกถง “พลงเชงบวกของเยาวชน” ในการรวมคด รวมสราง สงคมไทย ใหเปนสงคมทอยเยนเปนสขทงในปจจบน สบตอถงอนาคต

อกทงเปนการประสานเชอมรอยภาคเครอขายองคกรพฒนาเยาวชน หนวยงาน องคกรภาครฐ และภาคธรกจ ใหเขามาเปนองคกรรวมจดงาน เพอใหการจดงานมหกรรมเกดประโยชนตอการขบเคลอนงานของแตละองคกร และรวมแลกเปลยนเรยนร เพอหาโอกาสในการทางานขบเคลอนเชงประเดนรวมกนในระยะยาว อนเปนการ เสรมพลงการทางานดานการพฒนาเยาวชนในสงคมไทยใหเขมแขงมากยงขน

งานมหกรรมพลงเยาวชน พลงสงคม จงมเปาหมายเพอ... • สรางความตระหนกของสงคม วาเยาวชนเปนกลมคนทมพลงสรางสรรค เปนสวนหนง

ในการพฒนา และแกไขปญหาสงคมได • เปดพนทใหเยาวชนแสดงผลงาน เพอสรางความภาคภมใจ และเกดพลงในการพฒนา

ตนเองและแบงปนกบสงคมตอไป • เปนเวทใหเยาวชนไดเขามามสวนรวมในการจดงานมหกรรม และพฒนาศกยภาพ

โดยการฝกปฏบตงานจรงผานงานอาสาสมคร

• สานพลงภาคเครอขายองคกรพฒนาเยาวชนใหมสวนรวมเปนเจาของงาน และใชงานมหกรรมพลงเยาวชนฯ เพอผลกดนการทางานของแตละองคกร

• เปนตลาดนดเชอมโยงองคกรภาคธรกจ และองคกรพฒนาเอกชน ไดแลกเปลยนเรยนร และประสานงานการทางานดานการพฒนาเยาวชนรวมกน เพอเสรมพลงดานการทางานพฒนาเยาวชนในสงคมไทยเขมแขงมากยงขน

• สรางโอกาสในการแลกเปลยนเรยนร ความร เครองมอใหมๆ ของ แกนนาเยาวชน และคนทางานดานการพฒนาเยาวชน

• สงเคราะห และเผยแพรองคความรใหมในการทางานพฒนาเยาวชน เพอยกระดบการทางานของภาคเครอขาย และเปนประโยชนตอการนาไปใชขบเคลอนนโยบาย

เยาวชนทรวมแสดงผลงานในงานมหกรรมพลงเยาวชน พลงสงคม ครงท 2 “แบงปน เพอเปลยนแปลง” ทปรากฏในหนงสอเลมนเปนเพยงสวนหนงของเยาวชนอกมากมายทมบทบาทในการรวม “แบงปน” ความคด ความร พลงสรางสรรค พลงกาย และพลงใจ เพอ “เปลยนแปลง” ตนเองและสงคมรอบตวอยางสรางสรรคตอไป

พลเมองอาสา พลงของการเปลยนแปลงสงคม (Active Citizen)

ความหมายของคาวา “พลเมอง” มความเกยวเนองอยางสาคญกบการเมองการปกครองในระบอบประชาธปไตย ดวยเพราะแกนสารสาคญของสงคมประชาธปไตยคอ “การมสวนรวม” ของประชาชน รวมทงประชาชนม “สทธและเสรภาพ” อยางสมบรณในการกาหนดชะตาชวตของทงตนเองและประเทศ ภายใต กฎ/กตกา ซงเปดโอกาสให “พลเมอง” แสดงออกและมสวนรวมทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคม โดยทมกลไกหลก อาท สถาบนทางการเมอง เศรษฐกจ และสงคมตางๆ ทาหนาทประจาในการบรหารและจดการความเปนไปของประเทศ อยางไรกตามลาพงเพยงแคกลไกทเปนทางการดงทกลาวมา ไมอาจครอบคลมปญหาอนมมากมายในสงคมไดทวถง ฉะนนจงจาเปนตองมเงอนไขอนเขามาชวยใหเกดกลไกในการดแลรวมกน และนจงเปนเหตผลสาคญของการม “จตสานกสาธารณะ” และคานยม “รบผดชอบตอสงคม” ในหม “พลเมอง” ของประเทศ เพราะหากพลเมองมเพยงความรสกเปน “หนาท” หรอความรสก “กลว” บทลงโทษทางกฎหมาย สงคมจะไมอาจบรรลเปาหมายของการปกครองอยางมสวนรวมหรอโดยประชาชน/เพอประชาชนตามหลกการสาคญของประชาธปไตยอยางแนนอน โจทยใหญใจความของการสรางประชาธปไตยทสมบรณจงไมอาจทาแคการสรางกฎระเบยบ/กฎหมายขนมาใชบงคบพลเมองเทานน หากแตตองกระตนและสรางแรงบนดาลใจใหพลเมองตระหนกตอการเปน “พลเมองทมความรบผดชอบตอสงคม” หรอเปน “Active citizen” พลเมองทอาสา รวมแกไขปญหาและพฒนาวถชวตความเปนอยของตนเองและสงคมมากยงขน

เมอพดถง “การมสวนรวม” และ “ความรบผดชอบตอสงคม” เราสามารถมองเหนรปธรรมอะไรบางในคณคาทง 2 ประการของความเปน พลเมองอาสา ? ทงการม สวนรวม และ ความรบผดชอบ โดยคาและความหมายในตวของมนเองแสดงชดเจนถงการตองม ประสบการณ และ ปฏบตการ ตรงในสถานการณใดสถานการณหนง เพราะหากเราไมไดเปนผกระทารวมในสถานการณใดกตามดวยตนเอง เราคงไมสามารถกลาวไดวา “มสวนรวม” และ/หรอ “รบผดชอบ” ตอสงเหลานนไดอยางเตมปากเตมคา ดงนนการสราง วฒนธรรมการมสวนรวมของพลเมอง จงเปนสาระสาคญของสงคมประชาธปไตย กลาวคอทาอยางไรจงสามารถสรางวฒนธรรมของการ “อาสาสมคร” ใหเกดขนในหมพลเมองของสงคม

“งานอาสาสมคร” ตามความหมายซงหนวยงานอาสาสมครแหงสหประชาชาต หรอ United Nations Volunteers (UNV) ไดนยามหลกการสาคญพนฐานไว ดงน

1. กจกรรมนน กระทาโดยอสระ ไมมการขเขญหรอบงคบใหทา2. กจกรรมนน เปนไปเพอประโยชนอน ทไมใชคาตอบแทนเปนเงนตรา3. กจกรรมนน นอกจากจะกอใหเกดประโยชนตอผกระทา ยงกอใหเกดประโยชนตอ

ผอนดวย

จากหลกการพนฐานดงกลาว งานอาสาสมครจงมลกษณะใหญ 4 ประการ คอ1. เปนการชวยเหลอซงกนและกน (Help out)2. เปนการบรการตอผอน (Service)3. การมสวนรวม (Participation)4. มนยยะของการรณรงค/สนบสนนกจกรรมบางประการ (Campaign)

สาระสาคญของงานอาสาสมครขางตนชวยใหเหนความเชอมโยงระหวาง งานอาสาสมคร และ ความเปนพลเมองทรบผดชอบตอสงคม อยางชดเจนยงขน โดยเฉพาะหากพจารณาประโยชนอนเกดจากงานอาสาสมคร ตามทหนวยงานอาสาสมครแหงสหประชาชาต (United Nation Volunteer) ไดทาการวจยและระบผลลพธสาคญของงานอาสาสมครไวหลายประเดน ดงน

1. กจกรรมอาสาสมคร ทาใหผคนไดมารวมกลมกน เปนการเชอมประสานบรรทดฐานทางสงคม และสรางความรสกรบผดชอบสงคมรวมกน จากการวจย แสดงใหเหนวา เมอมเครอขายของผทมความสนใจคลายคลงกนเกดขน จะมการปฏสมพนธระหวางกนเพมมากขน ซงนาไปสการมความเขาใจและความเคารพในความแตกตางหลากหลายในสงคมมากยงขน การมสวนรวมในการทางานของอาสาสมคร สามารถเสรมสรางความเขาใจในเรองการบรหารจดการทางสงคมทมธรรมาภบาล (Governance)

2. งานอาสาสมคร สงผลกระทบทสาคญในเชงเศรษฐกจ ในการชวยลดตนทนในการพฒนาในชมชน/สงคม

3. ในระดบของปจเจกบคคล ชวยใหอาสาสมครแตละคน ไดพฒนาศกยภาพ มเครอขายในดานการทางานมากยงขน และเพมความเชอมนและการเหนคณคาในตน

ประโยชนทงระดบสงคมและบคคลของงานอาสาสมครจงยงเนนยาความสาคญของการเปนชองทางในการสรางสานก “Active citizen หรอ พลเมองอาสา” ทม “ความรบผดชอบตอสงคม” เพราะโดยสรป “อาสาสมคร หมายถง บคคลทอาสาเขามาชวยเหลอสงคมดวยความสมครใจ เสยสละ เพอชวยเหลอผอน ปองกน แกไข และพฒนาสงคมโดยไมหวงสง

ตอบแทน” (United Nation Volunteer, 2000) ฉะนนทาอยางไรทจะกระตนให “พลเมอง” มสวนรวมในการเปนอาสาสมครเพอสงคมมากขน? ปลายทางของการสรางสานกความเปนพลเมองทรบผดชอบตอสงคม คอการสรางสงคมประชาธปไตยททกคนสามารถอยรวมกนอยางเสมอภาคและเทาเทยมรวมถงมสนตธรรมเปนแกนสารของวถชวต นอกจากนน พลเมองอาสา (Active citizen) ควรเกดความเขาใจในบทบาท หนาท รวมทงการใชสทธและเสรภาพของตนเอง โดยอยบนพนฐานของการเคารพในความแตกตางหลากหลายของผอน, เคารพกตกา/ขอตกลงรวม, เคารพในความเสมอภาค และมความรบผดชอบตอตนเองและสงคม หากพลเมองของสงคมมสานกของการมสวนรวมดงกลาวมาทงหมด แนนอนเปนทสดวาการเปลยนแปลงตางๆ ทจะเกดขนในสงคมจะเปนไปในทางสรางสรรค ประชาธปไตยจะประสบความสาเรจ ประเทศไทยจะเขมแขง สงคมไทยจะแขงแรง และกลายเปน “สงคมพลเมอง” สงคมทประกอบดวย “พลเมอง” พละของเมอง กาลงของเมอง ทจะรวมแกปญหาทกอยางโดยเรมตนจากตนเอง อนจะเปนพลงเชงบวกทนาพาสงคมและประเทศชาตไปสความเปนประชาธปไตยทสมบรณและอยรวมกนอยางสนตสข

นนทน มาลานนท

องคกรภาครวมจด

• เครอขายจตอาสา• ศนยอาสาสมคร มหาวทยาลยธรรมศาสตร• มลนธอาสาสมครเพอสงคม• มลนธกระจกเงา• มลนธกองทนไทย• สถาบน Change Fusion• My Social Motion• Amnesty International (Thailand)• กลมแผลงฤทธ• ตนกลานวส• กลมนวตรกรรมเยาวชนเพอสงคม (Why,I,Why)• The Network• บางกอกฟอรม• สถานโทรทศนทวไทย

สารบญ

สงกรานต ปองบญจนทร : คาตอบของคาถาม 10ยงชพ อชฌานนท : เราทกคนตางเทากน 13จากตนเองสสงคม 16ภาวน แจมเจนศลป : โอกาสเปลยนชวต 19ชยเกยรต เอยมรศมกล : โลกกวางนอกหองเรยน 21คเณศวร บอแกว : กจกรรมอาสาสมครหลอหลอมชวต 23พธากร ศรบตรวงษ : Pay It Forward 25ธนพร อดมบญไว : คดด มความสข 28เกยรตศกด คาส : จากผรบสการเปนผให 32สทธดา แกวสองส : สงตอวงกลมแหงความสข 35พรพมข มณวาศ : สขทงผใหและผรบ 38“ตนกลาแผนดน” พนทดๆ สาหรบเยาวชน 41การใหทรบผดชอบและไมรจบ 43เรยนรจากการยอมรบขอผดพลาด 46เปลยนแปลงตวเอง เพอเปลยนแปลงชมชน 48ทกอยางอยทใจเรา 50วระ นากระโทก : เรยนรจากชมชน 53ชวตทเลอกอยอยางมคณคาตอตนเองและผอน 56“รบผด และ รบชอบ” 59อาสาอยางสรางสรรค 61

10

สงกรานต ปองบญจนทร หรอ “การณ” ทนายความรนใหมประจาโครงการนตธรรมสงแวดลอม (EnLAW) และสมาชกเครอขายนกกฎหมายสทธมนษยชน จบการศกษาจากคณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร เมอป 2549 ชวตการทากจกรรมในมหาวทยาลยของเขา เรมตนขนจากการชกชวนของเพอนๆ นกกจกรรมทาใหเขามโอกาสเขารวมกจกรรมกบสหพนธนสตนกศกษาแหงประเทศไทย (สนนท.) กจกรรมแรกของเขาคอการทาคายทบานกรด จงหวดประจวบครขนธ ซงเปนพนททกาลงจะมการสรางโรงไฟฟา การรวมกจกรรมครงนนทาใหเขาตระหนกถงผลกระทบทจะเกดขนกบวถชวตและฐานในการดารงชวตของประชาชน และเขาใจไดวาเหตใดชาวบานจงคดคานกนอยางหนก หลงเสรจคาย เขาและเพอนๆ จากหลายมหาวทยาลยไดรเรมกจกรรมรณรงค แจกแผนพบ และตงเวทปราศรย เพอชแจงผลกระทบจากโรงไฟฟาทอนสาวรยชยสมรภม นบแตนนเขากไดทากจกรรมทางสงคมและการเมองรวมกบกลมกจกรรมอสระทงภายในมหาวทยาลยและเพอนตางสถาบนเรอยมา

การไดเขารวมทากจกรรมกบเพอนนกศกษา รวมทงไดไปแลกเปลยนความคดเหนกบชาวบานทประสบปญหาในพนทตางๆ ถอเปน “จดเปลยน” สาคญของชวตการณ เขาคดวา “พนท” สาหรบพดคยถงประเดนทางสงคมเปนสงจาเปน “การเรยนรนอกหองเรยน” ผานการทากจกรรมนกศกษาถอเปน “ปจจย” สาคญในการเปดโลกทศนของเขา และสนคลอนความเชอเดมๆ ทเคย

สงกรานต ปองบญจนทร : คาตอบของคาถาม

11

พลงเยาวชนพลเมองอาสา

ยดถอ เขาเลาวา แตเดมเขาไมเคยมองวาสงคมมปญหา คดวาเปนเรองธรรมดา แตเมอไดออกไปสมผสกบความเปนจรงแลว เขาพบวาสงคมมปญหาเกอบทกสวน ทงในการออกแบบโครงสรางสงคมและในระดบการปฏบต แทนทจะนงเฉยตอสงเหลาน การณเลอกทจะลงมอแกไขปญหาในสวนทเขาสามารถทาได

“เราคดวาสงหนงทการทากจกรรมมผลตอการใชชวตอยางชดเจนกคอ มนทาใหเราถามคาถามทตรงจดมากขนในการใชชวต แตกอนเรามกจะตอบคาถามทสงคมตงไวให ... แตพอเราไดมาทากจกรรมและแลกเปลยนกบคนททากจกรรมดวยกน มนทาใหเรากลายเปนคนทจะรเรมตงคาถามในการใชชวตของเราเอง และพยายามตอบไปตามนน”

เมอจบการศกษา การณมงมนทจะทางานทเปนประโยชนกบสงคม ชวตการทางานของเขาเรมตนทโครงการนตธรรมสงแวดลอม และยงทาอยจนถงปจจบน รวมเปนเวลา 5 ป องคกรดงกลาวเปนองคกรพฒนาเอกชนททาคดชวยเหลอประชาชนในทางกฎหมายทเกยวของกบสงแวดลอม แมจะเนนแกปญหาทเกดจากการบงคบใชกฎหมาย แตกไมไดละเลยปญหาเชงโครงสราง โดยมการรณรงคเพอแกไขกฎหมายบางเรองดวย ระหวางการทางาน การณไดเขารวมโครงการอาสาสมครนกกฎหมายสทธมนษยชนของมลนธอาสาสมครเพอสงคม ไดรบการอบรมและผานกระบวนการตางๆ รวมกบเพอนนกกฎหมายรนใหมเปนเวลา 1 ป แมโครงการจะสนสดแลว แตยงมการรวมตวกนของอาสาสมครกลมนอย พวกเขาไดกอตงเครอขายนกกฎหมายเพอสทธมนษยชนขน ปจจบนมทงหมด 4 รน รวมสมาชกกวา 100 คน มการจดองคกร มเจาหนาทประจา และระดมสมาชกมาทางานรวมกนในแตละป ซงเกดขนจากการสรางพนททรวมเอานกกฎหมายรนใหมเขามาทางานดวยกนเปนกลมกอน โดยโครงการทมลนธอาสาสมครเพอสงคมรเรมขน นอกจากนเพอนนกกฎหมายทรวมตวกนตางกมความมงมน และเหนความสาคญของการมองคกรเครอขายดงกลาวดวย

เมอนกยอนกลบไป การณคดวาตดสนใจถกทเลอกเรยนกฎหมาย เพราะสามารถทาประโยชนตอสงคมไดอยางเปนรปธรรม ผานการทาคดตางๆ ซงกเรมจาก “โอกาส” ทเขาไดทากจกรรมทางสงคมตงแตยงเปนนกศกษา อกความประทบใจหนงในการทางานของการณคอ เขาไดใช “ความร” ทางกฎหมายในการทาคดทนาไปสการเปลยนแปลง เชน การฟองรองใหมการประกาศเขตควบคมมลพษทนคมอตสาหกรรมมาบตาพด ซงในทสด ศาลไดประกาศใหมเขต

12

มหกรรมพลงเยาวชน พลงสงคม ครงท 2 แบงปนเพอเปลยนแปลง

ควบคมมลพษ รวมทงมกระบวนการดาเนนการใหมการแกไขปญหามลพษในพนทระยอง ความสาเรจน การณเหนวาเกดจากการมองคกรทเชยวชาญทางดานกฎหมายมหาชนและกฎหมายสงแวดลอมรองรบ รวมทงมเครอขายผเชยวชาญดานอนๆ เขารวมเปนคณะทางาน ทงยงเปนคดทสอและสงคมใหความสนใจ

จากประสบการณเปนอาสาสมครสมยเรยนหนงสอจนกระทงไดมาทางานภาคสงคม การณพบวาการตงคาถามในชวตไดเปลยนไป แรกเรมอาจเปนความรสกรวมกบประเดนปญหาทพบเจอ และตองการจะทาอะไรบางอยาง แตในทายทสด เขาเหนวาความรและความเปนมออาชพเปนสงจาเปน ซงตองผานการสงสมประสบการณ ดงนน ณ วนน คาถามของเขาจงเปลยนไป เขาไมไดถามตวเองแลววาทาไมเลอกทางานแนวทางน แตจะถามวาจะทาอยางไรใหมประสทธภาพทจะกอใหเกดการเปลยนแปลงมากกวา

เขาทงทายถงคนรนกอนวา จาเปนตองมสวนในการ “สรางพนท” ทคนรนใหมสามารถทางานทางสงคมได โดยคานงถงเงอนไขทพวกเขาเผชญอยดวย เชน ปญหาทางเศรษฐกจ เปนตน เพราะเขาเชอวายงมคนรนใหมทตองการทางานทางสงคมอยมากมาย

มลนธอาสาสมครเพอสงคมสงกรานต ปองบญจนทรโทร. 08-4016-6152e-mail : [email protected]

13

ยงชพ อชฌานนท “เปา” ปจจบนทางานฝายกฎหมายประจาโครงการอนเทอรเนตเพอกฎหมายประชาชน หรอ iLAW เขาเรมตนทากจกรรมมาตงแตชนมธยมปลายทโรงเรยนสวนกหลาบวทยาลย เรมจากชมนมอนรกษ จนถงการเปนรองประธานนกเรยน เปาเลาวาในระยะแรก เขาไมไดใสใจมากนกวาสงทเขาทาจะสงผลตอสงคมอยางไร คดแตเพยงทาเพอโรงเรยนและชมนมทเขาสงกด ซงเปนการทาตามประเพณทปฏบตสบตอกนมา

เมอกาวเขามาเปนนกศกษาคณะนตศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ในป 2547 เปากเขารวมกจกรรมทเขาเรยกวาเปน “กจกรรมกระแสหลก” ในมหาวทยาลยหลายอยาง ทงงานชมนมเชยร งานคณะ งานองคกรนกศกษา ฯลฯ ระหวางเขารวมเขากไดตงคาถามกบตนเองอยเสมอตอการทากจกรรมลกษณะน ตอมาเขาเลอกไปคายอาสาพฒนาชนบท คาถามตางๆ กยงคงตดตวเขาไป เขาไมมนใจวาคนในพนทตองการโรงเรยนทเขาไปสรางจรงหรอไม สงสยวาการเขาไปหมบานจะกอผลกระทบเชงลบหรอไม ทงยงไมแนใจกบความคมคาของการทาคายดงกลาว

ดวยการไมหยดตงคาถามและความรสกไมพงพอใจตอกจกรรมททาอย ทาใหเปาพยายามหาทางออกใหกบตนเอง กระทงมโอกาสทาหนงสอรบเพอนใหมของมหาวทยาลย งานนทาใหเขาไดเปดดหนงสอรบเพอนใหมของปกอนๆ และพบวาการทากจกรรมไมไดมแนวทางเดยว แตยงมทางเลอกอนๆ อก ในทสดเขาและเพอนไดรเรมตงศนยประสานงานนกศกษาอาสาสมครเพอสงคมขน มชอ

ยงชพ อชฌานนท : เราทกคนตางเทากน

14


สนๆ วากลมอสระเพาะรก แนวทางคอทางานทมคนตองการใหทา ไมใชงานทตนเองตองการทาเพยงฝายเดยว และไมจาเปนตองเดนทางไปไกลมาก โดยกลมจะทาหนาทประสานงานระหวางองคกรภายนอกกบนกศกษา เรมจากการสอบถามองคกรตางๆ วาตองการนกศกษาชวยงานในสวนใด แลวมาชกชวนเพอนๆ ในมหาวทยาลยใหไปรวม สวนใหญจะเนนกจกรรมเกยวกบเดกและผพการ ถอเปนการ “สรางพนท” ใหเพอนนกศกษาไดเรยนรสงตางๆ ทอยนอกรวมหาวทยาลย

เมอจบการศกษา เปาไดเขารวมโครงการอาสาสมครนกกฎหมายสทธมนษยชน ของมลนธอาสาสมครเพอสงคมรนท 4 โดยเลอกรวมงานกบ iLAW ซงทาเวบไซตผลกดนใหประชาชนมสวนรวมในการเสนอและแกไขกฎหมาย ขณะนน iLAW กาลงตองการคนทมลกษณะชอบคดชอบเขยน ซงเปาเหนวาสอดคลองกบความถนดของเขา นอกจากทางานในองคกรนแลว เปายงเขารวมกระบวนการตางๆ กบเพอนนกกฎหมายรนเดยวกน เมอสนสดโครงการ พวกเขาไดคดทจะจดกจกรรมรวมกน ซงนามาสการทาคายเยาวชนในประเดนเรองสทธ แนวคดคอ “การมองคนใหเปนคนและเชอวาเราเทากน” ถอเปนกจกรรมหนงทเขาประทบใจ เพราะไดนาเครองมอการทางานกบเยาวชนทเขาคนเคย มาปรบใชกบประเดนสาคญทางสงคมทมเนอหาหนกๆ เชน แรงงานขามชาต สทธชมชน ความขดแยงในจงหวดชายแดนใต เสรภาพในการแสดงความคดเหนและเสรภาพสอ

เปาเหนวา การทากจกรรมจาเปนตองรจกตงคาถามหรอไมพอใจกบสงทมอย และกลาทจะลองทาในสงใหมๆ สาหรบการจดคายเยาวชนครงทผานมา เขาและเพอนๆ ตองการเปลยนแปลงแนวทางการทากจกรรมดานสทธมนษยชนทมอย ทมกจะเรมจากการกลาวถงหลกการใหญๆ แลวเชญวทยากรทมประสบการณมาบรรยาย ซงเขาคดวามนทาใหมระยะหางระหวางผจดและผเขารวม เขาและเพอนๆ จงวางรปแบบกจกรรมใหม มการเตรยมงานอยางเปนขนตอน อาศยความเปนคนรนใหมวยใกลเคยงกนในการสรางความคนเคยกบผเขารวมกจกรรม

15


ซงเขาใหความสาคญกบกระบวนการนมาก รวมทงยงใชการแลกเปลยนความคดเหนระหวางกนแทนการบรรยาย ซงผลออกมาคอนขางด

เรยกไดวาประสบการณการทางานทผานมามผลใหเปาเตบโตมากขนในทางความคด จากเรมแรกทเขาสการทางานเพอสงคมดวยความสงสารและเหนอกเหนใจผดอยโอกาส ขยบมาถงความเขาใจเพอนมนษยในลกษณะของการเคารพซงกนและกนตอคนทคดเหนตางไป เขาสะทอนสงทตนเองคนพบในการทางานระยะหลงวา “ไมไดมแตคนทลาบากกวาเรา แตยงมคนทมวถชวตทตาง มความคดทตาง มพนฐานทตางจากเรา ซงเขากเปนสมาชกหนงในสงคมเหมอนกน มสถานะเทากนกบเรา ... เขาเหลานนทแตกตางจากเรา ไมวาดวยเชอชาต ศาสนา วธคด วถชวต อาชพ แตเขาอยในสงคมเดยวกบเรา มสถานะเทากน เพราะฉะนน ถาเราคดถงเรองสงคม โดยคดในกรอบวาสงคมมนมแตคนแบบเรา มนไมได”

มลนธอาสาสมครเพอสงคมยงชพ อชฌานนทโทร. 08-1828-4562E-mail : [email protected]

16

ไกรวฒ มะแฮ หรอ “ทช” นกศกษาชนปท 3 คณะรฐประศาสนศาสตร มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช เยาวชนจากชนเผามเซอ ในจงหวดเชยงราย ผมความสนใจในการทากจกรรมเชงสงคม โดยเฉพาะอยางยง ในประเดนทเกยวของกบปญหาสงคม ความเหลอมลา ความไมเปนธรรมทางสงคมทเกดขนกบชมชนของเขา ปจจบนงานททาอยเปนงานเชงรณรงคและสรางความตระหนก เกยวกบปญหาโรคเอดส, การคามนษย, การตอตานยาเสพตด และปญหาสงแวดลอมตางๆ ทชเรมตนทางานอาสาตงแตครงสมยยงเรยนอยในระดบ ปวช. จดเรมตนมาจากการทเพอนๆ รนพชกชวนใหเขารวมกจกรรมอาสาสมคร และโดยสวนตวกอยากทจะเรยนรดวย จงลองเรมตนทากจกรรม ในเบองตนการออกไปทากจกรรมนนทาใหรสกสนก และเมอไดคดกบมนอยางลกซงจงพบวา ไมใชแคความสนก แตเขายงสามารถชวยเหลอผอนไดดวย โดยเฉพาะอยางยงเพอนพนองซงเปนชนเผาเชนเดยวกบเขา ซงยงมหลายพนทของพนองชนเผาทยงขาดโอกาส และเขาไมถงขอมลขาวสารตางๆ ทจาเปนในชวต

โครงการ “คาราวานฟนสวย” คอโครงการททชดาเนนงานเปนผประสานงานโครงการภายใต “กลม PCG พลงแหงการเปลยนแปลง” เขาไดเขาไปจดใหกบพนองชนเผาบนดอย บานกกนอย จ.เชยงราย ซงกจกรรมนสรางความประทบใจและภาคภมใจใหเขาเปนอยางมาก จดเรมตนของโครงการมาจากการทเขาเลงเหนวาคนในพนทหางไกลใหความสาคญกบการแปรงฟนหรอการรกษาสขภาพในชองปากนอยมาก ทาใหเกดปญหาฟนผ และปญหาสขภาพในชองปากตามมา โครงการนจงเนนการสรางความเขาใจและใหความรเกยวกบการรกษา

จากตนเองสสงคม

17


สขภาพฟนอยางถกตอง ทงยงเชอมโยงถงการดแลรกษาสขภาพโดยทวไปดวย ซงการทางานครงนไดทางานรวมกบผเชยวชาญดานทนตกรรมจากกรมทนตสขภาพ กระทรวงสาธารณสข สาหรบทชแลวโครงการนนบวาประสบความสาเรจ เนองจากสามารถสรางความเขาใจกบชาวบานได และไดรบรางวลทเขาไมไดคาดหวง เกยวกบผลการดาเนนงานทประสบผลสาเรจ วตถประสงคทเดนชดของกจกรรม และรางวลเกยวกบการทางานรวมกนเปนทม รวมทงหลงจากจบโครงการนในปแรก กไดรบทนจากกลมนวตกรรมเยาวชนเพอสงคม (Why I Why) เพอทจะทาโครงการนตอเนองเปนปท 2 สงเหลานเปนขวญและกาลงใจใหกบเขาผซงทางานโดยมไดคาดหวงรางวลตอบแทน

สงสาคญททาใหการทากจกรรมทผานมาของเขาประสบความสาเรจ คอเขาทาในสงทเขามความสนใจ และเชอมโยงสงนนกบตนเอง อาทเชนดวยความเปนชนเผาของเขาทาใหเขาเหนปญหาทเกดขนอยางแทจรง และมแรงผลกดนภายในทอยากจะทาใหพนองชมชนของเขาไดรบโอกาสทดขน เขาเหนวาเขาสามารถเปนสอกลางทจะสรางความเขาใจไดมากขนผานภาษาและวฒนธรรมของเขา นอกจากนกาลงใจจากเพอน และการทางานเปนเครอขาย กสาคญมากทมสวนผลกดนใหงานตางๆ นนสาเรจ ทชกลาววา “ในยามททอแท เราและเพอนตางชวย หนนใจกน และการสรางเครอขายนนนามาซงการแลกเปลยนองคความรและแนวคดตางๆ รวมถงการใหความชวยเหลอเกอกลระหวางกนดวย”

สาหรบทชแลว การทากจกรรมเชงสงคมนนสรางการเรยนรอยางมากใหกบเขา ทาใหเขาไดเหนโลก เหนปญหาความไมเปนธรรมทางสงคมทมอยรอบตว จากประสบการณทเกดขนกบตวเขาเอง และสงทเกดขนกบเพอนพนองชนเผา ทงในเรองการเลอกปฏบตอยางไมเปนธรรมจากความแตกตางในเรองสญชาต การขาดความร ขาดทรพยากร และขาดโอกาสทางสงคม สงเหลานสนสะเทอนจตใจเขา แมจะตองตอสดวยความยากลาบาก แตเขาเองกอยากทา เพราะอยากทจะเหนสงคมและชมชนรอบตวเขาดขน ทชบอกวาการทากจกรรมนนชวยขดเกลาเขาทงกายและใจ ทาใหเขามความอดทนและมจตใจทสงบนงมากขน ทงยงไดรบความรจากเนองานททา ทาใหเขาสามารถดาเนนชวตไดอยางถกตอง และสามารถนาทกษะความรไปเชอมโยงกบสงทกาลงราเรยนอยในรวมหาวทยาลย ใหการเรยนและกจกรรมหนนนาซงกนและกน

จากประสบการณทางานอาสา ทชพบวาหลายครงผคนอาจมความรในเรองตางๆ อยบางแลว เชนเรองสขภาพอนามย เรองเอดส หรอปญหาสงคมตางๆ เพยงแตสงทขาดไปคอความ

18


กลมนวตกรรมเยาวชนเพอสงคม (Why I Why)ไกรวฒ มะแฮ โทร. 08-5621-6436E-mail : [email protected]

ตระหนก ดงนนเปาหมายความสนใจของเขาในตอนนและในอนาคตคอการทางานเชงรณรงคและสรางความตระหนกในประเดนปญหาตางๆ ในสงคม หลายคนมองวาการทางานอาสาตองเปนเรองใหญโต แตสาหรบทช การทางานอาสานนอยทใจ วาเรามความพรอมอยากทาเพอผอนหรอไม และมองวาสามารถเรมตนไดจากตวเราเองหรอสงใกลตวทเราสนใจ อยางนอยๆ การไมสรางปญหาใหกบสงคม นนกเปนการทาเพอสงคมแลว และอาจทาไดมากไปกวานนคอ ไดกาวออกจากตวเองไปชวยเหลอผอนในวนทกายและใจมความพรอม

19

“โม” ภาวน แจมเจนศลป เธอเพงจบการศกษาจากโรงเรยนสตรวดอปสรสวรรค ขณะนกาลงจะเรยนตอในระดบมหาวทยาลย โมเลาวาตนเองชอบทากจกรรมอาสาสมครในโรงเรยนเปนประจา ซงทางโรงเรยนเองกมกจกรรมกระตนนกเรยนในการทาอาสาสมครทเรยกวา “กจกรรมบนทกความด” ซงเปน “เครองมอ” สนบสนนใหนกเรยนทาสงดๆ และลงบนทกสาหรบตวเอง โมทาบนทกนมาตงแตชน ม.1 เปนกจกรรมเลกๆ นอยๆ ททาในชวตประจาวน พอเรยนในระดบมธยมปลายกไดมโอกาสทากจกรรมมากขน และเขารวมชมนมททากจกรรมทางดานจตอาสาในโรงเรยน กจกรรมทโมเขารวมกเชน ทากจกรรมรวมกบเดกดอยโอกาสในสถานสงเคราะหเดกหญงบานราชวถ การเรยไรเงนเพอนาไปบรจาคใหกบสถานเลยงเดกกาพรา สถานสงเคราะหผพการทางสายตา ทากจกรรมหารายไดเพอนาไปทาบญทวด เปนตน

การเขาคายอบรมผนาจตอาสารวมกบเพอนๆ จากหลายโรงเรยน ถอเปน “จดเรมตน” ททาใหโมและเพอนๆ รเรมคดทาโครงงาน และเปนโอกาสทพวกเขาไดออกไปรวมทากจกรรมกบชมชนใกลเคยง โครงงานทอาสาสมครในโรงเรยนนจดทาขน แบงเปน 3 เรอง ไดแก โครงงานคลองสวยนาใสดวยนาใจ อ.ส. โครงงานโลกสดใสดวย EM และโครงงาน Save Energy แมจะเปนคนละกลมโครงงาน แตผเขารวมทงสามกลมตางรวมมอและชวยเหลอกนในการทากจกรรม ความรวมมอดงกลาวยงทาขามชนปอกดวย

กจกรรมหนงทโมประทบใจ คอ การลงคลอง หมายถง การเขาไปรณรงคประชา-

ภาวน แจมเจนศลป : โอกาสเปลยนชวต

20


สมพนธเรองการรกษาความสะอาดในลาคลองกบผคนทอาศยอยรมคลองภาษเจรญ และชวยเจาหนาทสานกระบายนาในการเกบขยะในลาคลอง โดยการลงคลองครงตอมา โมและเพอนๆ ไดนานาสกดชวภาพ EM เขาไปแจกจายในชมชนเพอปรบสภาพนาในลาคลอง ซงไดรบการตอบรบจากประชาชนคอนขางด โมจงเหนวาการทากจกรรมกบชมชนจาเปนทจะตองแสดงใหเหนวากจกรรมทจะทานนเปนประโยชนและสรางการพฒนาใหกบชมชนไดจรงๆ

โมมหนาทเปนแกนนาในการทาโครงงาน EM รวมทงทาหนาทประชาสมพนธและดแลภาพรวมของโครงงาน เธอเหนวาการทาเพอสงคมควรอยในวถชวตประจาวน ซงหากมการรวมมอกบเพอนๆ กจะทาใหมผลในวงกวางขน มากกวาทจะทาเพยงคนเดยว โมถอวาการทาโครงงานรวมกบเพอนๆ เปนโอกาสสาคญสาหรบตนเองในการทาสงดๆ เพอสงคม เชน กจกรรมการลงคลองกทาใหไดพบปะและพดคยสอสารกบคนจานวนมาก โมคดวาการสรางเครอขายใหมากขนจะชวยทาใหการดแลรกษาลาคลองเปนไปไดอยางทวถงยงขน โดยวางแผนไววาจะสรางเครอขายกบคนในชมชน ดวยการชกชวนใหพวกเขามาเขารวมการอบรมเรองการทา EM ทโรงเรยน

การมโอกาสทากจกรรมและเขาไปสมผสกบชมชนจรงๆ ทาใหโมไดเรยนรความคดเหนของคนในชมชน ชวยใหมองโลกในแงบวกมากขน โมมองวาคนสวนใหญตองการทาความด แตอาจจะยงไมมโอกาส และเหนวาการสรางโอกาสใหเยาวชนไดทากจกรรมเพอสงคมนนเปนสงสาคญ เพราะความภาคภมใจและความประทบใจทไดรบจากการทากจกรรม จะทาใหเยาวชนตองการทจะทางานเพอสงคมตอไปเรอยๆ และจะชวยแกไขปญหาการใชเวลาอยางสญเปลาของเยาวชนได

สาหรบโมเอง แรกๆ การทางานจตอาสากเนองมาจากมเพอนๆ ชกชวน พอไดมประสบการณดวยตนเอง กรสกประทบใจ การทาความดครงแรกๆ อาจจะไมกลา แตหากมครงแรกแลว ครงตอๆ ไปกจะมความกลามากขน การใหโอกาสกบผคนจงถอเปนสงสาคญ ดงสะทอนในคาพดของโมวา “ถาเราใหโอกาสกบคนอนๆ บาง เขากจะใหโอกาสกบคนอนตอไปเรอยๆ”

มลนธกระจกเงาภาวน แจมเจนศลป โทร. 08-7790-1905

21

ด.ช.ชยเกยรต เอยมรศมกล หรอ “นองชอ” ปจจบนเรยนอยทโรงเรยนสามเสนวทยาลย กาลงจะขนชน ม.3 นอกเหนอจากการเรยนในหองเรยนตามปกตแลว ชอยงมตาแหนงเปนหวหนาหอง รองประธานระดบชน ม.2 และยงเปนหวหนาโครงการ Samsen Save the World ซงเปนโครงการรวมของนกเรยนในระดบชน ม.2 เรมตนจากทมลนธกระจกเงาเขามาตดตอกบทางโรงเรยนเพอขอทาโครงการสงเสรมจตอาสาในโรงเรยน และอาจารยกไดสอบถามความสมครใจของนกเรยน ชอเปนคนหนงทอาสาสมครทาโครงการรวมกบเพอนๆ

ชอเรยกกจกรรมททาวา “ธนาคารขยะ” ซงกอนทากจกรรม พวกเขาจะมกระบวนการประชมหารอและแจกแจงหนาทระหวางกน พวกเขาแบงการทาหนาทเปนฝายเกบขยะ ฝายแยกขยะและจาหนายขยะ และฝายแปรรปขยะ ทผานมาเงนทไดจากการขายขยะไดนาไปสมทบเพอชวยเหลอผประสบอทกภยชวงปลายป 2553 รวมทงนาขยะไปสมทบกบกจกรรมผาปาขยะรไซเคลของทางโรงเรยน ชอทากจกรรมนเพราะเหนความสาคญของการจดการขยะ ซงเขาไดรบการอบรมในเรองนตงแตอยชนประถม

การเปนหวหนาหองตงแตชน ป.4 ทาใหชอไดรบเลอกจากคณครใหเขารวมกจกรรมของหนวยงานภายนอกอยางตอเนอง ซงเปนประโยชนกบเขาทงในแงองคความร และยงเปน “แรงบนดาลใจ” ในการทากจกรรมตางๆ เขาเหนวาระบบการศกษาปจจบนเนนแตเรองวชาการ แตไมคอยใหความสาคญกบสงคมมากนก ทาใหนกเรยนจานวนมากไมสนใจสงคม ชอรสกภมใจทอยางนอยโรงเรยนของตนกมการทากจกรรมดานจตอาสา

“จตอาสา” ในความหมายของชอ คอ จตใจทอยากชวย อยากอาสา โดยเหนแกประโยชนสวนรวม และไมหวงผลตอบแทน เขาเหนวาสาเหตทโครงการเกดขนไดนน เนองดวยนกเรยนในโรงเรยนยงมจตอาสาอย อยางไรกตามเขาคดวาโครงการยงมขนาดเลก และควรทจะพฒนา

ชยเกยรต เอยมรศมกล : โลกกวางนอกหองเรยน

22


ใหดขนอก จากทมลนธกระจกเงาเปนองคกรทคอยชวยเหลอเปนพเลยงในระยะเรมตน ขณะนเชอวา เขาและเพอนๆ สามารถทจะดาเนนกจกรรมตอไปไดแลว โดยมแผนการวาจะขยายการรบอาสาสมครไปยงชนปอนๆ ดวย เพอใหการจดการปญหาขยะในโรงเรยนมประสทธภาพมากขน

เมอพจารณาในระดบพฤตกรรมแลว สาหรบชอเองกจกรรมทเขาทา ไมไดแยกขาดจากชวตประจาวนของเขามากนก เพราะหลายๆ กจกรรมททากเปนวถปฏบตทเขาทาเปนประจาอยแลว เชน การแยกขยะ แตการมโอกาสไดทากจกรรมไปดวยระหวางเรยน ทาใหเขาได “เรยนร” การจดการกบคนและเวลา หมายถง การบรหารงานใหเขากบคน และการบรหารงานใหเขากบเวลา ทงยงไดความรจากกจกรรมททา ไดเรยนรนสยใจคอของเพอน กลาแสดงออก นอกจากนยงถอวาเปนโอกาสทไดแลกเปลยนความรและความคดเหนกบเพอนตางสถาบนอกดวย

มลนธกระจกเงาชยเกยรต เอยมรศมกลโทร. 08-0009-9588

23

“ไอซ” คเณศวร บอแกว เรยนอยทโรงเรยนกนนทรทธารามวทยาคม กาลงจะขนชน ม.5 จากการแนะนาของเพอนทาใหเขาไดเรมทากจกรรมอาสาสมครตงแตอยชน ม.2 โดยเปนอาสาสมครประจาหองพยาบาลของโรงเรยน ซงโครงการจตอาสาตางๆ ของโรงเรยนกอยภายใตการดแลของหองพยาบาลเชนกน จงทาใหเขามโอกาสไดทากจกรรมอาสาสมครทหลากหลาย อาท การจดการรบบรจาคเลอด การตรวจสขภาพในโรงเรยน และงานประจาวนทวไป นอกจากทากจกรรมในพนทโรงเรยนแลว ไอซยงรเรมการเดนรณรงครบบรจาคเลอดในพนทชมชนใกลๆ โรงเรยนอกดวย

หนาททตองรบผดชอบของไอซมมากขนเมอเขาสชนมธยมปลาย เนองจากเขาไดรบเลอกใหเปนประธานชมนมจตอาสา โดยการทากจกรรมยงคลายๆ กบทเขาเคยทามา เพยงแตมหนาทดแลจดกจกรรมอาสาสมครของโรงเรยนใหทวถงในทกๆ สวน

นอกจากกจกรรมลกษณะดงกลาว ไอซยงมงานอดเรกสวนตว ซงเปนความสามารถในการเตน เรมตนจากการเตน B-Boy และปจจบนเปนแบบ Street Dance ซงเขาอธบายวาเปนการเตนหลายแนวผสานกน ไอซเรมเตนมาตงแตชน ม.1 โดยในระยะแรก เขายงไมไดผสานงานดานจตอาสากบกจกรรมการเตนเขาดวยกน ตอมาเมอมรนพชกชวนใหไปเตนเปดหมวกทถนนขาวสาร เขาเหนวานาสนใจจงเขารวม กจกรรมในครงนนถอวาประสบความสาเรจมาก คนผานไปมาใหความสนใจและไดเงนจานวนมาก พวกเขานาเงนทไดจากการเตนไปบรจาคใหสถานสงเคราะหเดกบานปากเกรด จากงานอดเรกทาใหปจจบนไอซยงรบเปนครสอนเตนประเภท R&B ทศนยเยาวชนกรงเทพมหานคร (ไทย-ญปน) อกดวย

การเปนประธานชมนมจตอาสาของโรงเรยนทาใหไอซมโอกาสเขารวมกจกรรมตางๆ หลายตอหลายครง เขาเลาวาชวง ม.4 เปนชวงทเขาไดเขารวมกจกรรมมากมาย แมจะกระทบ

คเณศวร บอแกว : กจกรรมอาสาสมครหลอหลอมชวต

24


กบเวลาเรยนบาง แตเขากสามารถจดสรรเวลาไดเปนอยางด นอกจากนเขายงไดเขารวมอบรมการทาหนงสน และทดลองทาหนงสนรวมกบเพอนๆ ดวย ไอซเลาวาเรมแรกของการทางานจตอาสา เขาไมไดมแรงบนดาลใจอะไรเปนพเศษ ไมไดหวงวาตนเองจะตองไดรบอะไร เพยงคดอยากลองทาตามทมคนชกชวน แตเมอไดทากจกรรมแลว กไดความประทบใจกลบมา ความประทบใจของไอซมกบทกกจกรรมททา

“สงทเราทาไปทกคนไดและเรากไดดวย เราไดเรยนรเกยวกบชวตมากขน ไมใชวาเราอยแตในรวโรงเรยนแลวเราทาสงดๆ ได ... เราควรจะทาในสงดทกๆ นาท”

เขาเหนวา ปจจยททาใหกจกรรมทผานมาประสบความสาเรจนน เนองมาจากทกคนรวมมอกน ทงเจาหนาทมลนธ ครอาจารย และเพอนๆ อาสาสมครซงรวมแรงรวมใจกน สวนสงทตวเขาเองไดรบกคอ การไดนาความรจากการเขารวมในหลายกจกรรมมาปรบปรงการทางานอนๆ ไดเรยนรระบบการทางานและวธการทางานรวมกบคนหลากหลายประเภท ทงยงไดแลกเปลยนความรกบคนรนใหมดวยกนทมาจากตางโรงเรยน สงเหลานลวนเปนประโยชนตอการพฒนาภาวะทางอารมณของเขาเปนอยางมาก ทาใหเขาสามารถยอมรบความคดเหนของคนอนไดมากขน

ไอซมองวาการกระทาของแตละคนตางสงผลกระทบตอสงคม ดงนน เขาจงฝากถงเยาวชนดวยกนวา ควรไตรตรองในทกๆ การกระทาของตนเอง หากทผานมาไดทาในสงทไมดไป กควรทบทวนและปรบปรงตนเองตอไป สวนเยาวชนททากจกรรมทางสงคมตางๆ กไมควรทอใจ “ถาคดวาเปนสงทด กควรลงมอทาเลย” ไอซยงเสนอวาควรขยายการสนบสนนการทาความดของเยาวชนใหถงระดบเดกเลกๆ ดวย เพราะเปนวยทเหมาะแกการปพนฐานพฤตกรรมเชงบวกทสรางสรรค

มลนธกระจกเงาคเณศวร บอแกวโทร. 08-4448-3128

25

“หยบกระเปาใบเกง จดเตรยมสมภาระใหพรอม ผกเชอกรองเทา แลวออกไปเดนทางหนความวนวายไปยงพนทหางไกล” นคงเปนภาพสดจะโรแมนตกททาใหใครหลายคนอมยมได และมความสขเวลานกถงการออกไปทางานอาสาสมคร

เขากเปนคนหนงทชนชอบในเรองราวทแสนจะอบอนเหลานน แตเพราะความสนใจทมใหกบการพฒนาชมชนเมอง ทาให “พธากร ศรบตรวงษ” ชายหนมจากจงหวดอดรธานเลอกเขามาใชชวตและทางานกบบางกอกฟอรม (Bangkok Forum) เพอพฒนาเมองหลวงอยางกรงเทพมหานครใหนาอยมากยงขน

“บานผมอย อาเภอเมองอดรฯ ผมเรมเขามากรงเทพฯ มาเรยนหนงสอทมหาวทยาลยธรรมศาสตร คณะสงคมสงเคราะห เรมทางานกบบางกอกฟอรมมาตงแตปส ตอนนกทางานมาประมาณสองปกวาๆ แลว” เขากลาวแนะนาตว

เหตผลหลกททาให “พ” เลอกทจะเขามาทางานในเมองหลวง เรมตนมาจากการตงคาถามและความอยากรวา ทาไมทฤษฎหรอแนวทางการทางานกบชมชนเมอง กบคนเมองถงไมไดรบการพดถง หรอเปนทยอมรบ ทาใหเขามงตรงมาทแหลงเรยนรทนาจะตอบคาถามเหลานได นนกคอ บางกอกฟอรม

“มองความแตกตางของความเปนเมองในกรงเทพฯ กบความเปนเมองทอดรฯ อยางไร”

มนตางทความซบซอนมากกวา คอวาชมชนเมองอยางกรงเทพฯ ทบานกบททางานมนอยคนละท มนจะมบรบท ทงชาวตางประเทศ คนทางานออฟฟศ คนขางบาน ปญหาสงแวดลอม บรบทแวดลอมมนมากกวาทอดรฯ ถงแมจะเปนอาเภอเมองกตาม ตวอยางงายๆ จากบานไปททางานแค 5 นาทแตในกรงเทพฯ อยางนอยสดกครงชวโมง อกทงระหวางทางถาเราสงเกต เรา

พธากร ศรบตรวงษ : Pay It Forward

26


จะเหนปญหาตางๆ มากมาย ขนอยกบวาเราจะมองสงนนหรอเปลา เชนนงเรอผานคลองแสนแสบถาเราสงเกตเรากจะเหนปญหาตงแต นาเสย เสยงดง ควนพษ ทกอยางมนมผลกระทบตอเรา เราเปนสวนหนงของทกอยางทอยรอบตว

“ปญหาอยางนทอดรฯ มบางไหม”ม แตวานอย มนยงมความลงตวและความพอดอยทอดรฯ อกอยางแมทอดรฯ จะเปน

อาเภอเมองกตามแตระดบของความสมพนธของคนยงเยอะอย เพอนขางบานยงรจกกน ไปไหนมาไหนกทกทาย ไปงาย ไปตลาดปาขายของยงตะโกนทก “เอา มาซออะไร” แตในเมองคนไมรจกกนแลว ทกคนมงหนาไปหาเปาหมายทตองการแลวระหวางทางกไมไดสนใจอะไร

“ตอนนทาอะไรอยทกรงเทพฯ”ทางานทบางกอกฟอรม ภารกจของงานกคอการสรางสานกพลเมอง เราเชอวาพวกเขาม

จตสานกของความเปนพลเมองอยแลว แตจะทาอยางไรใหพวกเขาเอาสานกนนขนมา บางครงเขาอาจจะหาโอกาส หาเพอน ดงนนสงทเราตองทาคอ ทาใหคนทมสานกพลเมองมารวมตวกน คนดๆ มาอยรวมกน สงดๆ กจะเกดขน

ตวอยางงานทตอนนทารวมกบ สานกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) กคอการสรางความสมพนธทดระหวาง สสส.กบชมชนเพอรองรบการยายสานกงานใหมเขาไปในซอยงามดพล

เวลาพดถงสาทร แตละคนคงจะนกถงตกสง แตเบองหลงตกสงยงมชมชน ซงเปนทของคนทางานอนเปนหวเรยวหวแรงใหเมองขบเคลอนไปได เชนชมชนของคนขบแทกซ ชมชนของคนทเปนแมบานตามตกตางๆ ทนพอจะม สสส.เขาไปตง คาถามคอวาเขาไปแลวจะแปลกแยกไหม

สงทบางกอกฟอรมไปทาไมใชแคทาชมชนสมพนธ เอาเงนไปบรจาค เอาทนการศกษาไปให อนนนไมตอบโจทยเรองของความยงยน แลวไมไดตอบเรองของความจรงใจดวย แตสงทเราพยายามทา เปนการเรยนรระหวางเราและก สสส. ดวยเพราะมนเปนเรองใหม งานครงนจงเปนการไปสรางใหชมชนเกดความเขมแขง ชมชนจะเขมแขงได คนในชมชนกตองเขมแขง ฉะนนสงทเรากาลงทาคอเราไปสนบสนนใหเกดกลมคนในชมชนทเอาธระกบสวนรวมหรอมสานกการเปนพลเมองไดมาเจอกน ซงบรเวณนนม 3 ชมชน เราเอากลมคนเหลานนทง 3 ชมชนมาเชอมรอยเปนเครอขาย เราเชอวามนจะเกดการแลกเปลยนความคดเหนแลวจะเกดสงดๆ ตามมา

“อะไรคอความหมายของคาวาพลเมอง”พลเมอง คอคนทรสกมความรบผดชอบ แตระดบความรบผดชอบจะแตกตางกนคอ

สวนแรกคอรบผดชอบตอตวเอง ตอครอบครว ตอเพอนบาน ญาตพนอง ชมชนถงระดบสงคม อนนผมใชคาหลกคอเรองของความรบผดชอบ เพราะสมมตวาหากมความรบผดชอบแลว สงทตามมาคอเรองของการกระทาทคานงถงคนอนๆ ทไมใชเฉพาะตวเราเอง อยางนอยทสดถาเรา

27


CHANGE FUSIONพธากร ศรบตรวงษโทร. 08-7683-0880E-mail : [email protected]

คานงถงตวเราเอง คานงถงคณคา คานงถงศกดศร การปฏบตตางๆ กจะไมไปกระทบตอคนอน อยางนอยตองมตรงน สวนอกคาคอ พลเมองอาสา ผมวามนเยอะขน นอกจากรบผดชอบตวเองแลวธระของสวนรวมไมวาจะเปนปญหาชมชน ปญหาสงคม หรอแมกระทงเรองทไมใชปญหากไดแตอาจเปนประเดนททาแลวผคนในสงคมอยกนอยางมความสข

“แลวพเปนพลเมองแบบไหน”(หวเราะ) กอนทจะอธบายวา จรงๆ ผมชอบคาวา Active citizen ในภาษาองกฤษมากกวา

คาวาพลเมองอาสา พลเมองอาสา ผมรสกวาทาไมตองอาสา มนตองเปนตวของตวเราอยแลวไมตองอาสาทาเลย ผมอาจจะนยามอยางนน จรงๆ ผมวาถาเปนภาษาองกฤษในนยามของฝรงอาจจะธรรมดา แตนยามของไทยพอพดถงอาสา มนจะนกถงอาสาสมครตอ แลวพอพดถงอาสาสมครมนจะเหมอนวาตองเปนกจกรรม เปนโครงการหรออะไรบางอยางทเราตองรวมทาหรอทาเปนครงคราว ผมวาหลายๆ คนเคาไมตองรอใหเกดเหตการณขนมาแลวมาอาสา เขาทาเลย ทาอยแลว ทาในชวตประจาวนอยแลว มความรบผดชอบตอตวเองในทกวธคดทกการกระทา อนนคอ Active citizen

การทางานเพอสงคม ไมใชอาสาแคตอชมชนหรอสงคม แตตองอาสาทจะไปทาใหเกดคนทมจตอาสาเพมขนอก สรางคนอก เหมอนกบ pay it forward ใหมนตอไปเรอยๆ เมอใหตอไปเรอยเรากมความเชอวาตองเกดความดงามขนมาบาง

“คดวาทผานมาทางานประสบความสาเรจไปแลวแคไหน”สาหรบผมมนกยงไมประสบความสาเรจหรอก มขนบนไดขนมาทละขน อาจจะมหลาย

ขน ตอนททางานกบชมชนเวลาเขามปญหาอะไร หรอมเรองเกดขนชาวบานจะโทรหาเรา บอกเราวามอยางนเกดขนนะ ทาอยางไรด บางทเรากชวยไมไดหรอก แตอยางนอยเรากรสกวาเขาไวเนอเชอใจเลาใหเราฟง เหลานเปนสงทเราคดวาประสบความสาเรจ เพราะความเชอใจมนบงบอกถงคณคาบางอยาง

“มองอนาคตไวอยางไรบาง”อกไมเกน 10 ปคงกลบบาน ตอนนเราคงตองไปเกบเกยวอะไรมาใหเยอะกอน แรงบนดาลใจ

กคออยากกลบไปทบาน ไปสรางอะไรดๆ ทบานใหมนเกดขนครบ

28

“นานแคไหนแลวทไมไดมาทน” ผมคด “สถานททสงบและคนเคย”รอบตวผมมผคนหลายเพศ หลายวย กาลงสนกอยกบการใหอาหารปลาทเขตอภยทาน

ในวดแหงนมองไกลออกไปจากกลมคนผมรอยหนาเปอนยมเหลานน หญงสาวผหนงกาลงเดนถอถง

สเหลองใบเลกทไมกนาทกอนมปลานอยใหญอยในนนการปลอยปลาไมไดแสดงวาคนคนนนกาลงไมสบายใจ บางทแคอาจจะอยากจะสบายใจ

มากขนเทานน“หยก” ธนพร อดมบญไว ทาใหผมรสกเชนนนในรานกาแฟ มเสยงโทรศพทดงขนบางเปนระยะๆ แตเมอเจาตวออกมาพรอมแลว ผมก

ไมรรอทจะเรมตงคาถามปกตวนอาทตยอยางนยงทางานอยอกหรอ?เธอยมเขนๆ กอนตอบวา “เปลาคะ วนนเปนอาทตยพเศษ บงเอญสมครไปเปนผนา

กจกรรมใหเดกๆ ในคายเยาวชน วนนกเลยมนดคยงานเพม ปกตกทางานจนทรถงศกร พยายามจะทาใหเสรจวนศกรเลย จะไดมเวลาเพอตวเองบาง”

แลวถามเวลาทาอะไรเพอตวเองบาง“สวนมากกไปทางานอาสา มไปสรางบานดนบาง ไปวด สรางเจดย เทปน คอไปลงชอใน

ตลาดอาสาสมครไว ตอนนกสนใจอยากไปชวยเรองเดกออทสตก กไปแลวแตโอกาส” เธอกาลงอธบายถงเวลาทถกใชไปเพอตวเอง

“จรงๆ งานอาสาฯ กถอเปนงานเพอตวเองนะ เวลาไปทางานอาสาบางคนอาจจะคดวาทาไมตองไปทางานเพอคนอนดวย แตหยกมองวาพอทาเพอสงคมกคอทาเพอตวเอง เพราะ

ธนพร อดมบญไว : คดด มความสข

29


ตวเราเองอยในสงคม การจะอาสานนงายมาก เรมตนไดจากการอาสากบคนรจกกอน คนทใกลตว ไมวาจะเปนเพอน พอแม พนอง ลองถามเคาวามปญหาอะไรอยมย เมอเคาเลา เชอมยวาเรากไดอาสาแลว อาสาเปนผฟงใหเคาสบายใจไงคะ แลวเรากลองดวาปญหาทเขาเจอเราสามารถชวยอะไรไดบางมย”

แลววนปกตทางานอยทไหน“กทาอยทสถาบน Change Fusion ทาอยในสวน Think tank สวนนเปนสวนททารเสรช

แลวกหากรณศกษา ของตางประเทศทเกยวกบ Social Innovation ทพวกเขาทาแลวด แลวสามารถประยกตใชในไทยได หรออาจจะเปนของทมอย แตไมเกดขน เรากศกษาจากสถตหรอการสารวจ วามนมปญหาอะไรแลวกหาทางแกไข (solution) ทเปนไปได เพราะจรงๆ ปญหาทมนมอย มนกมทางแกนะ แตทมนไมสาเรจเพราะปญหาหลายๆ อยางมนไมเชอมกน เรากพยายามทาใหมนเชอมกน หรอหลายอยางกมปญหาแคบางจด แลวเรากพยายามผลกดนเปนนโยบายโดยองปญหาจากฐานราก”

อะไรคอ Social Innovation “นวตกรรมทางสงคม บางทอาจจะเปนอะไรทมอยหรอยงไมม บางทเอามาเปลยน

นดหนง ไมตองยงใหญมาก อยางเชน Play pump ทแอฟรกา คอเดกๆ ชอบเลนมาหมน เขากเอามาเชอมใหเวลามนหมนมนสบนาขนมาได ใหคนมนากน ระหวางทเดกเลน ทนกไปตดตอบรษทบอกวาเดยวจะทา CSR (Corporate Social Responsibility) โฆษณาประชาสมพนธให จากนนกไดเงนของบรษทมาสราง ซงเดกๆ กไดเลน ประชาชนกไดดมนา บรษทกไดโฆษณา นกเปนนวตกรรมทางสงคมทเกดจาก ความคดสรางสรรค (Creative) และการประยกตใช

อกตวอยางโครงการทกาลงศกษาอยมชอวา Open Surveillance หรอการเฝาระวงภยพบต มนเรมมาจากความคดทวาปจจบนทกคนมโทรศพทมอถอ แลวสวนใหญกม Smart Phone ซงสามารถเขาถง Social Media อยาง Facebook หรออเมลได ฉะนนหากสมมตวาเราเดนอยบนถนนแลวมฝาทอเปดทงไวอย เรารสกวาอนตรายแตเราเปนแคเดกผหญง กไมรจะแจงใคร ถาปกตคนกอาจจะแคบนวาทาไมรฐไมจดการ แตบางทเขากอาจจะไมร พอเรามตรงนกสามารถทจะ SMS หรอโพสตขอความแจงเขาไปไดเลย”

งานอะไรททาแลวรสกประทบใจทสด

“งานทคดวาประทบใจมาก นาจะเปนการสนบสนน SE (Social Enterprise, กจการเพอสงคม) มบรษททชอ Energaia

30


เปนบรษททเลยงสาหรายทเกดในถงบาบดนาเสย คอมผลการวจยวาสาหรายตรงนนสามารถเอามาทาเปนอาหารสตว แบบออแกนกได เพราะเดยวนอาหารสตวมแตแบบเคม อนนกเปนตวอยางทเปนธรกจและเปนมตรกบสงแวดลอมดวย”

แลวเรามสวนชวยเขาอยางไรบาง“ทาง Change Fusion กชวยกนหา

ขอมล ชวยใหคาปรกษา หยกกไดเขาไปหาขอมลในหองสมดของมหาวทยาลยพระจอม-เกลาธนบร (บางมด) แลวกไปพบวาทบางมดมการทาวจยตรงนอย เพราะพอทาวจยมาถงระดบหนงกเหนวาทกอยางมนโยงเขากบงานวจยของบางมดเลยนะ แสดงวาเขาอาจจะเปนผเชยวชาญดานน สดทายกเลยไดเชอมโยงงานกบเขา ซงกทาใหงานเดนตอไปได จดนจงประทบใจตรงท เราไดชวยอะไรเขาจรงอกทงยงไดเรยนรรวมกนไปดวย”

อะไรคอแรงบนดาลใจในการเรมตนทางานเพอสงคม

“จรงๆ โดยใจมนรสกรกษโลกอยแลว อะไรควรทากควรทา ตนไมกควรปลก ขยะกควรเกบ แมจะมบางทเพอนลอวาภายนอกดไมนาจะชอบอะไรแบบนน แตกรสกวาใจ

มนรก กคดวาถาใจรกแลวไมตองสนใจวาคนจะมองอยางไร ถาใจรกมนกจะทาออกมาไดดเอง ตอนแรกอยากทา Marketing ชอบงานภาคธรกจ แมจะชอบไปคาย ลยทางานอาสาฯ แต

ไมไดอยากทาเปนอาชพ แลวประจวบเหมาะกบมเพอนแนะนาใหรจก Change Fusion ใหฟง พอไดฟงแนวคดเรอง Social Enterprise ซงมนเกยวกบการทาธรกจดวย เพยงแตหลกการคอไมไดสรางกาไรสงสด (Maximize profi t) เพยงอยางเดยว แตเปนแบบกลบคนสสงคม อกทงพอมกาไรใหคนททาสามารถอยได คอมนเหมอนกบวาอยากทาธรกจกทาเพอสงคมได อยากทาการตลาดกทาเพอสงคมได นนจงเปนอะไรทนาลองเรยนรมาก”

31


จากการทางานทผานมาเกดการเรยนรอะไรกบตวเองบาง“เยอะเลย ไดอยางแรกเลยคอ Positive thinking เพราะคณอยากทาอะไรดๆ คณกตอง

คดด พอคดด คณกจะมความสขกบการคดดของคณ ทาใหรสกอดทน ความเพยร การแกปญหาเฉพาะหนา คอการทางานมนตางจากตอนเรยนคอเราตองใชทกอยางตงแตเราโตมา รจกใจเยนเพราะใจรอนแลวมนแกปญหาไมได มนเหมอนกบเวลาฝนตกคอถาคณวงหรอคณเดนคณกจะรบนาฝนเทากน แตถาวงคณกอาจจะลน ลม กลายเปนเปยกมากกวา”

เพราะคยกนเพลนจนลมวารานกาแฟกาลงจะปด เราจงตองรบออกจากราน แสงไฟสสมทสองสวางอยรมถนนดสวยด ในขณะทเดนกลบบาน ผมรสกมคาถามทยงคาใจอยขอหนง เพยงแตคาถามนคงไมมใครจะตอบไดดเทากบตวผมเอง

“เราใชเวลาวางทม ทาอะไร เพอใครบางแลวหรอยง”

CHANGE FUSIONธนพร อดมบญไวโทร. 08-1622-9224E-mail : [email protected]

32

“แจ” เกยรตศกด คาส บณฑตจากคณะเศรษฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร เรมตนงานอาสาสมครเพอสงคมตงแตยงเรยนอยมธยมปลาย ดวยการรวมเปนทมวทยากรเกยวกบสทธเดก เดนทางไปอบรมใหความรตามหมบานตางๆ ในภาคตะวนออกเฉยงเหนอรวมกบมลนธซซเอฟ (ประเทศไทย) หลงจากสอบเขาเรยนตอในมหาวทยาลยไดเขามโอกาสไปเขารวมกจกรรม “อาสาสมคร” กบองคกรภาคสงคมนอกมหาวทยาลยอยางตอเนอง รวมทงไปเปนอาสาสมครคายสรางของชมรมตางๆ ในมหาวทยาลย

จนกระทงเรยนป 2 โอกาสสาคญทเขามาในชวตของแจคอ การไดมโอกาสทากจกรรมรวมกบองคการนกศกษามหาวทยาลยธรรมศาสตร ในตาแหนงประธานฝายกจกรรมบาเพญประโยชน ซงทาหนาทดแลและสนบสนนการทางานของชมนม/ชมรม ดานบาเพญประโยชนของมหาวทยาลย หลงจากหมดวาระองคการนกศกษา แจกไดปรบเปลยนตนเองมาเปนสวนหนงของทมแกนนาอาสาสมครของ ศนยอาสาสมครมหาวทยาลยธรรมศาสตร ซงชวงเวลาดงกลาวเขาไดใชประสบการณและการเรยนรจากการทากจกรรมอาสาสมครทผานมาในการชวยงานศนยฯ เกยวกบกจกรรมอบรมตางๆ เชน พานกศกษาไปจดกจกรรมตางๆ ใหกบเดกๆ รอบมหาวทยาลย หรอการเปนทปรกษาโครงการอาสาสมครใหกบรนนอง เปนตน

หากมองยอนกลบไปส “แรงบนดาลใจ” ททาใหแจหนมาสนใจทากจกรรมเพอสงคมคอ เขารสกวาทผานมาตนเองเปนผรบ เนองจากไดรบความชวยเหลอดานความเปนอยจากองคกร/มลนธการกศลตางๆ มาโดยตลอด ทาใหเขารสกวาอยากจะทาอะไรเพอคนอน และอยากเปนผใหบาง มใชเพยงแคการเปนผรบอยางเดยวเทานน และความประทบใจสาคญกมาจากเมอไดเหนรอยยมทมความสขของผอน

เกยรตศกด คาส : จากผรบสการเปนผให

33


จากการเขามาทากจกรรมอาสาสมครระยะเวลาเกอบ 4 ปในมหาวทยาลย แจพบวาตวเองมทศนคตหลายอยางทเปลยนแปลงไปโดยเฉพาะการมองโลก เขาเขาใจและเรยนรในความหลากหลายของผคนในสงคม ความคดเชนนเกดขนจากการทไดลงมอปฏบตจรง ทาใหไดสมผสกบประสบการณตรง ซงแตกตางจากความคดเดมทเคยรบรมาจากหองเรยนหรอคาบอกเลาของคนอน เขาเลาใหฟงวา ครงหนง มโอกาสไปศกษาชวตของเดกทอาศยอยใตสะพานลอย กอนหนานนเขามความคดวาพวกเดกๆ อาจจะไปอยดวยเพราะความยากไร แตเมอไดพดคยกบพวกเขา กลบพบคาตอบวาการทออกมาอยนอกบานเพราะตองการอสระ คาตอบดงกลาวทาใหเขารสกอง เพราะคดตลอดมาวาคนเหลานนมปญหาจงตองรอนเรไรบานอยเชนน ปรากฏวาเปนเพราะพวกเขาอยากอยดวยตวเอง

อกเหตการณหนงคอ เดมทเคยคดวาไมรงเกยจเดกๆ ทอยตามสะพานลอยหรอใตสะพานตางๆ แตพอถงเวลาจรงกพบวาตวเองรงเกยจ ไมกลาเขาไปโอบกอดเหมอนกบคนอนๆ เขาจงเรยนรวาสงทคดกบการกระทาอาจไมตรงกนกได จงไดพยายามปรบตว แจบอกวาประสบการณลกษณะเชนนเองททาใหเขารจกตวเองมากขน และเขาใจความหลากหลายของผคนในสงคม

ดวยความทสนใจเรองสงแวดลอมเปนทนเดมอยแลว สงทเขาประทบใจจากการทากจกรรมทผานมาคอ การฟนฟชมรมอนรกษสงแวดลอมของมหาวทยาลยใหกลบคนมาอกครงหนง ดวยการจดกจกรรมตางๆ เชน ไปปลกพชใหชาง ปลกปะการง ถงตอนนชมรมกมคนสานตอแลว เขารสกดทสามารถชบชวตชมรมขนมาได

นอกจากเรยนรจากกจกรรมตางๆ แลว เขายงไดเรยนรผานการทางานรวมกบคนอนๆ ดวย บางครงเราเหนคนททาอะไรไมถกใจเรา กอนหนานมกรสกวาทาไมเขาจงทาแบบนน ทาไมเขาจงไมเปนแบบน แตเมอผานประสบการณเปนอาสาสมครจงเรยนรและเขาใจถงความแตกตางของคน เหมอนคาพดทวา “ไมมมนษยคนไหนสมบรณแบบ” ดงนน เมอโกรธใคร

34


เขากจะคดแบบนวาไมมใครทสมบรณแบบ ตวเขาเองกเชนกนทตองทบทวนตวเองในสงทคนอนไมชอบ

เมอผสานสงทเรยนรจากการทากจกรรมเพอสงคมเขากบความสนใจเกยวกบสงแวดลอมของแจ เขาคดวา ตนเองไดเรยนรสจธรรม ความเปนจรงของสงคมและธรรมชาตวา ทกสงทกอยางลวนเชอมโยงกนไมมอะไรแยกจากกนได ขณะทมนษยทากจกรรมอยางหนงทใชไฟฟาอย กสงผลกระทบกบสตวปาได เชน ทาใหพวกมนวางไขไมได เพราะวาไมมปา เนองจากพนทปาถกนามาทาเปนโรงไฟฟาใหกบมนษยไดใช สตวปาจงถกแยงพนทเพอดารงชวต เขาเหนถงความเชอมโยงวาตวเราไมไดแยกขาดออกจากสงคม โลก หรอจกรวาลแตอยางใด เขาจงเหนวาแมสงททาอาจจะเปนสงเลกนอย ไมใหญมาก แตกดกวาการไมลงมอทาอะไรเลย

สาหรบแจแลว “สงคมทดในความคดของเขาคอสงคมทเปดโอกาสใหทกคนมโอกาสไดทาสงทถกตอง สงทดสาหรบตวของเขาและดสาหรบคนอนดวย”

ศนยอาสาสมคร มหาวทยาลยธรรมศาสตรเกยรตศกด คาสโทร. 08-6813-9159E-mail : [email protected]

35

“หญง” สทธดา แกวสองส นกศกษาคณะสงคมสงเคราะหชนปท 3 มหาวทยาลยธรรมศาสตร เธอสนใจการทากจกรรมเพอสงคมตงแตยงเรยนอยชนปท 1 ดวยการเขารวมโครงการธรรมศาสตรอาสาเพอชมชนซงเธอไดทากจกรรมวนเดกทกวนโดยทาตดตอกนเปนระยะเวลา 1 ปเตม จากนนกทางานอาสาสมครรวมกบศนยอาสาสมครของมหาวทยาลยเปนตนมา ไมวาจะเปนอาสาสมครแมโดมเกมส งานดนตรไทยอดมศกษา และอาสาสมครงานสมชชาสขภาพแหงชาต

จดเรมตนทไดเขารวมโครงการธรรมศาสตรอาสาเพอชมชน ในโครงการวนเดกทกวน ซงรวมกบพๆ และเพอนในกลมทชอวารวมมตรนาขน เพราะอยากใหเดกๆ มวนเดกทกวน ไมใชแควนเดกเทานน เมอไปลงพนทใกลๆ กพบโรงเรยนหนงซงเดกๆ ตองการสนามเดกเลน จงตดสนใจวาจะชวยกนทาสนามเดกเลน เพอใหเดกๆ ไดสนกทกวน และการเลนยงถอเปนการพฒนาเดกไปดวย เมอทาสนามเดกเลนแลว กขยายออกไปเปนการจดหองสมด และซอมแซมศาลาธรรมชาตเพอใหพวกเขามสถานทเรยนรและทากจกรรมรวมกน ตอนทโครงการสาเรจแลว รอยยมของเดกๆ ทเลนอยางสนกสนาน เพราะมความสขกบสนามเดกเลนทไดชวยกนสรางขน พรอมรอยยมและคาขอบคณ สงเหลานเปน “แรงบนดาลใจ” ใหเธอทางานเรอยมา รวมถงการสนบสนนและผลกดนจากครอบครวทมอยเสมอ

เหตการณทประทบใจทสดเกดขนในวนสดทายของโครงการวนเดกทกวน เดกๆ ทโรงเรยนกบอกเลาความรสกวา “ดใจทพๆ มาทากจกรรมดวย” และอยากใหมาอก ไมรวมถงดอกกหลาบและกระดาษพบกระดาษรปหวใจทเดกมอบให ตอนนนเธอรสกดใจมากและนนคอ “จดเรมตน” ของ “ความสขใจ” ทไดจากการเปนอาสาสมคร จากนนมาการไปเปนอาสาสมครของเธอกดาเนนไปอยางสมาเสมอตามวาระโอกาส และหญงกไดคนพบวางาน “อาสาสมคร”

สทธดา แกวสองส : สงตอวงกลมแหงความสข

36


คอการ “สงความสข” ไปอยางไมสนสด เหตการณเลกๆ อกครงหนงจากประสบการณอาสาสมครซงสรางความสขใจใหหญงเกดขน เมอตอนทเธอไปเปนอาสาสมครงานสมชชาสขภาพแหงชาตซงไดชวยอานวยความสะดวกใหผเขารวมประชม ขณะทกาลงชวยยกกระเปาอย ผใหญทานนนกไดหนมาพดคาขอบคณและอวยพรใหกบหญง เหมอนกบวาตางฝายตางมอบความปรารถนาดซงกนและกน

และอกครงหนงททาใหเธอเรยนรวาความสขสามารถสงตอไปเรอยๆ คอ ตอนไปสรางศาลาใหเดกๆ ตอนนนพบกบคณตาทานหนงทมาทาของเลนใหหลานซงเรยนอยทน มคนในหมบานมาชวยกนทามากมายโดยไมตองการคาจาง หญงมองวาเหมอนกบ “วงกลม” คอ เธอและเพอนๆ ไปทาใหคนอน คนทนนกทาใหหลานของพวกเขา เดกๆ กมความสข พวกเธอกมความสขไปดวย

หญงมองวาความประทบใจตางๆ เหลานทเกดขนจากการทางาน เกดมาจากปจจยหลายอยาง เรมจากการม “ใจทอยากจะทา” เปรยบเทยบเหมอนกบยาเสพตดทตองเสพบอยๆ เพราะทาใหมความสข สงสนบสนนตอมาคอศนยอาสาสมครทคอยเปนตวสนบสนน และเปนแรงผลกดนซงเธอมกไดรบขาวสารผานพๆ ททางานอยในศนยและใหคาปรกษาเวลามปญหา ตอมากคอผทหญงเรยกวา “คนขางทาง” ซงหมายถงคนทไดเขาไปรวมทากจกรรมอาสาดวย พวกเขาเหลานคอ “เสนทาง” ททาใหเธอไดเดนไปพบกบเสนทางสายอาสา อกอยางหนงทสาคญคอ ระยะเวลาของกจกรรมทเปนโครงการระยะยาว ทาใหคนทางานไมตองเรงรบ มโอกาสไดคดทบทวนตวเองซงเปนประโยชนมาก สดทายคอครอบครวทจะอยเคยงขางเสมอ เวลาทเหนอยกจะกลบบาน

จากประสบการณการทางานทผานมา เธอเหนวา การทางานกบสงคมหรอชมชนเปนการทางานกบคนหลากหลาย และแตกตางกนในแตละพนท ซงไมสามารถนาความคดของตนเองเปนกรอบในการทางานอยางเดยว แตตองเปดใจใหกวาง รจกรบฟง และเรยนร เปดโอกาสใหกบคนในชมชนไดเขามามสวนรวมดวย เพราะเราเปนเพยงคนทผานมาทา แตคนทอยบรเวณนนคอคนทจะอยตลอดไป และเขาจะตองเปนคนดแลชมชนของเขาตอไปเองใหได

ความเปลยนแปลงทเกดขนในเธอคอ จากเดมทเคยเปนคนทางานทมงแตจดหมายปลายทางวาตองสาเรจ แตเมอมาทางานอาสาซงเกยวของกบผคนทหลากหลายมากขน ทาใหเธอใสใจกบสงขางทางมากขน

37


สามารถยมและหวเราะกบสงทเกดขนรอบตวได เรยกไดวาเปนกาวเดนทชาเพอไปใหถงจดหมายโดยใสใจกบสงรอบขางมากขน นอกจากนเธอเรยนรวาการทางานอาสาตองเปนการเขาไปชวยใหคนทตองการความชวยเหลอเหลานนใหชวยเหลอตวเองใหได ไมจาเปนตองชวยพวกเขาทกอยาง แตใหโอกาสเขาไดแกปญหาดวยตวเองดวย จงจะสรางความยงยนไดมากทสด

ศนยอาสาสมคร มหาวทยาลยธรรมศาสตรสทธดา แกวสองส โทร. 08-7232-2214E-mail : [email protected]

38

มหลายครงเมอเราพดถงการทางานอาสาสมคร ความคดของเรามกจะไปผกตดกบการทาความดในโอกาสพเศษหรอการเสยสละเวลาพกผอนทหาไดยากนกจากงานประจาทมอย

แตบทสมภาษณทคณกาลงไดอานตอไปน เปนประสบการณตรงของหญงสาวผหนงทผสานเวลาจากหนาทการงานตามวชาชพทไดเรยนมากบการทางานอาสาสมครทใจบอกใหทาไดอยางลงตว ความสขทเธอไดรบทาใหเธอเลอกทจะทางานอาสาสมครมาอยางตอเนองจนมนกลายเปนวถของชวตเธอ

ชวยแนะนาตวหนอยครบ“ชอยมคะ พรพมข มณวาศ เปนนกกายภาพบาบดคะ ตอนนทางานอยทคลนกแถว

จรญ 13” ไดยนมาวานอกเหนอจากการเปนนกกายภาพแลว ยมยงมโอกาสไดไปทางาน

อาสาสมครดวย อนนเหมอนกบการไปทางานเปน part-time หรองานพเศษหรอเปลา“ไมคะ อนนเราอาสาไปทา คอถามกจกรรมอะไรทพๆ จากองคกรตางๆ เขาขอ

ความชวยเหลอมากจะไปอยางทลาสดเพงไปพงงาคะ ชวยสรางฝายใหชาวบาน ไปชวยเขาทา แลวชาวบานกสานตอ ไมเชงวาจะสรางใหเขาทงหมด”

เรมตนรจกกบงานอาสาสมครไดอยางไร“ยมเปนคนททางานอาสาสมครมาตงแตเรยนอยทมหดลแลว ทาคายทมหาวทยาลย

ตอนนนประมาณปหนง เหมอนทคายมงานๆ หนง แลวไปเหนโปสการดอนหนงเขยนวา ทางานอาสาอะไรอยางน กมาเจอของมลนธกองทนไทยททางานรวมกนกบ สสส. ชอวา “อาสามาเตมรก” ทาวนเสารทกสปดาห ยมกเลยสมคร คอโทรไปถามเขา วาตองทาอะไรบาง จากนนกเลย

พรพมข มณวาศ : สขทงผใหและผรบ

39


ไดทางานกบเดก เหมอนเดกๆ เหลานนเขาขาดบางอยางในชวต ซงหนาทของอาสาสมครตองเขาไปชวยพฒนาเขา ไปเตมความรกใหเขา นนกเปนจดเรมตน”

ไปทาอะไรกนมาบางครบ“กมไปบานเปรดใน ไปทาเตายางเปนบานใหปลา แลวกมไปทาสโรงเรยนทสพรรณบร เยบ

เบาะนอน เยบผาหมใหนอง ไปปลกปาทเพชรบรณไปทาประปาภเขา”ทาไมจงอยากไปทางานอาสาสมคร “รสกวาอยากชวยเหลอคนทเขายงขาดอย อยากใหโอกาส ความรหรอวาอะไรทพอจะ

ชวยเขาได กเลยอยากทา จรงๆ ยมทาคายของชมรมฯ ทมหาวทยาลยอยคะ แลวอยากทาอะไรเพมเตมของชมรมฯ กจะมคาย 3 คาย กเลยหาอยางอนทแปลกใหมแลวกไดออกไปขางนอกจรงๆ”

อะไรเปนเสนหของงานอาสาสมครททาใหยมทาตอเนองมาจนถงตอนน“ยมรสกวาทาแลวไดชวย ไดเรยนรสงใหมๆ ไดเพอน ไดมตรภาพ ไดเหนวถชวต

ประสบการณและไดแบงปนใหคนอน”กจกรรมไหนทคดวาประสบความสาเรจมากทสด“คงเปนทเปรดในจงหวดตราด คอชมชนเขาคอนขางทจะเขมแขง แลวชาวบานกมาชวย

กนด ทนนมปาชมชน ชาวบานตอนรบดมากๆ”เลาใหฟงหนอยครบวาพนทตรงนนเปนอยางไรบาง แลวเราเขาไปทาอะไร“เปนกลมชาวบานททาอาชพเกษตรกรรม มทานากงบาง ปญหาของพนทกคอวาบรเวณ

ชมชนกจะมปาชายเลนอย แตเหมอนทะเลมนเรมกดเซาะเขามาเรอยๆ จนพนทปาชายเลนทมอยมนเรมนอยลง ชาวบานกเรมคดวาจะทาอยางไรด ใหสวนทโดนกดเซาะมนไมถกทาลายมากขนาดนน ปองกนใหมนกดเซาะไดนอยลง กเลยทาเปนแนวคอเอาเตายางลงไป เตายางกคอยางททามาจากยางรถยนตแลวเทซเมนตทาเหมอนรปเสาแตวาทาเปนอนใหญมาก ไปวางตามแนวทะเล เพอชวยลดการกดเซาะของคลน ชาวบานเขาคอนขางจะรวมใจกนมากคะ ชวยกนหายาง ชวยกนระดมทน เรากประทบใจ ตอนนชาวบานกยงทาตอไปเรอยๆ นอกจากนในพนทยงมนากงทรกรางและไมไดใชแลว ชาวบานทนนกระดมเงนกนไปซอนากงเพอทจะทาเปนปาชายเลนเพมขน

นอกจากนนกมโอกาสไปทาหองสมด 4 มต คอเราไปปรบหองสมดใหเปน 4 มมคอมมเลน มมศลปะ มมอาน มมด ทาใหเดกๆ ไดใชมากขน เขาหองสมดกนมากขน เพราะกอนหนานหองสมดนแทบจะไมมใครเขาไปเลย พอไปจดใหมเดกกเรมสนใจ กเขาไปดหนงสอ เขาไปเลน ไปทาศลปะกน”

มวธการทางานกบคนในพนทอยางไร “อยางหองสมดน กมใหเดกมาชวยจด คอมเดกอย 40 คนเรากจะจดเปนกลม กลมละ

40


10 คนแลวเรากจะใหเดกชวยเขาไปจดการหองสมดของเขาเรมจากการคดแยกหนงสอ กคอชวยๆ กน พๆ กจะเปนคาแนะนาวาทาอยางไร ยกตวอยางใหเขาด ชวยกนจด ชวยกนเลอก แลวกตกแตงประดบหองสมดทเขาอยากไดจรงๆ แลวกชวยกนทาความสะอาด”

พอทาเสรจแลวมวธการดแลตอยงไงครบ“เรากจะประสานกบอาจารย มการไปตดตามผล หนง

เดอนไปดทหนงวาเปนอยางไรบาง ยงใชกนอยไหม หองสมดเปนอยางไรบาง แลวแตวาวางกนขนาดไหน ใครวางกผลดกนไป หรอกโทรไปถามถาไมวางจรงๆ”

ในการทางานภาคสงคมทผานมาเราไดเรยนรอะไรจากการทางานเพอสงคมบางครบ

“กเรยนรวาจรงๆ สงคมมนมหลายแบบ บางอยางทเราไมเคยพบในสงคมนเรากจะไดเหนในอกสงคมหนง เชนพอเราเขาไปอยในสงคมอกสงคมหนงเรากจะเหนอกอยางหนง ตอนแรกเราคดวาเราจะเอาอะไรไปใหเขาแตจรงๆ ไมไดเปนเชนนนฝายเดยว เราในฐานะอาสาสมครกไดรบจากเขาดวยเชนกน เมอเหนถงความมนาใจ และวถการดาเนนชวตดานตางๆ กทาใหเขาใจวาชมชนสามารถอยไดอยางพอเพยงโดยไมตองพง I-Phone, I-Pad แตสงคมในกรงเทพฯ ปจจบนนแทบจะไมมการแบงปนกนเลย คอนขางไปทางเหนแกตวสงดวยซา อกทงคนเรากไมสามคคกน มความแตกแยก แทบทกอยางเลย”

แลวเราจะหนออกจากปญหาเหลานยงไง“คงไมหน คงตองคอยชวย มนคอนขางจะยากหนอย เพราะมนเปนเรองเกยวกบคน เกด

จากตวมนษยเองนแหละททาใหปญหามนเกดขน อยางเชน นาทวมถามนษยไปตดตนไมกคงไมเกด

สดทายกอยากใหรวมกนทาความด ชวยกนฟนฟประเทศเรา แลวชวยเหลอคนดอยโอกาส อยากใหชวยกนคนละเลกคนละนอย” เธอยม

มลนธกองทนไทยพรพมข มณวาศโทร. 08-9684-5635E-mail : [email protected]

41

“มด” มณฑณา เออประชานนท แกนนา “กลมตนกลาแผนดน” กลมคนททาสอเพอเยาวชนและเปดโอกาสใหเยาวชนไดมโอกาสเขามาทาสอ เธอเลอกทจะถายทอดประสบการณทเธอสงสมดานการทาสอมาตงแตสมยมธยมเพอใหเดกๆ รนใหมไดมโอกาสเรยนรทจะพฒนาตนเองจากการทาสอ

“เรามองวาสอเปนเครองมอทมพลงทางสงคม ซงพลงนมนสงผลทงตวผผลตสอและผรบสอ ถงแมวาเราจะไมไดจบดานการทาสอโดยตรงแตกอาศยการเรยนรจากพๆ ในวงการ ซงพอถงวนนเรากไดมโอกาสสงตอความรเหลานใหกบเยาวชนรนตอไป” มด บณฑตสาวจากคณะวทยาศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เลาถงจดเรมตนทหนมาสนใจทางดานสอ ซงเธอไดมโอกาสจดรายการทงโทรทศนและวทยตงแตสมยมธยม

มด เทาความถงจดกาเนดของกลม ‘ตนกลาแผนดน’ และงานทกาลงจะทาทงในปจจบนและอนาคต “กลมตนกลาแผนดนของเรามสอทงในดานของขาว ดานวทย ตอนนเรากาลงเตรยมแผนทจะทารายการโทรทศนและสอสงพมพออนไลนสาหรบเยาวชน ตอนนสถานของเรากมอายครบรอบ 3 ปแลว โดยเรมจากการรวมกลมตอนเหตการณสนาม เราไดมโอกาสไปจดวทยชมชนในทองท พอเหตการณคลคลายเรากมานงคดกนหลายๆ คนวานาจะมพนทสาหรบการทาสอเพอเผยแพรเรองราวดๆ สสาธารณะตอไป จงคดวางนเรามาทาสถานททรองรบความคดสรางสรรคเหลานกนกเลยมาทาตรงน”

“สถานของเราเปดพนทใหกบเดกไดมโอกาสผลตรายการเองทงหมด เราไมไดเขาไปกาหนดเนอหาวาเดกจะตองพดอะไร ทางสถานเปนเหมอนพเลยงทคอยแนะนาเรองเทคนคตางๆ มากกวา และคอยแกปญหามากกวา” ตนกลาเรดโอ หนงในโครงการทเปดพนทดๆ ใหเดกไดมาแบงปน ภายในบรเวณสถานวทยเยาวชนออนไลนมหองสงขนาดยอมทใชสาหรบการจดรายการของเดก ซงตลอดเวลาสมภาษณมเดกๆ เขาออกมาทากจกรรมในบรเวณสถาน

“ตนกลาแผนดน” พนทดๆ สาหรบเยาวชน

42


สงทเดกไดรบจากประสบการณการทารายการคออะไรบาง? “เดกทเขามากจะไดพฒนาทกษะตางๆ ทงการเขยน การพด การคด และการอาน เรามองยอนกลบไปทตวเราสมยกอนเราไดมโอกาสไดอบรมนกจดรายการวทยเราจงคดวาถาเดกรนตอไปไดรบโอกาสแบบนกด สงเหลานสอนใหเราบรหารจดการตวเองไดฝกความรบผดชอบ เพราะเราตองเรยนไปดวยและจดรายการไปดวย พวกเขากจะไดแลกเปลยนประสบการณระหวางกนในการทางาน

การใหทสาคญทสดอยางหนงกคอ “การใหโอกาส” มดมองเรองนวา “เรามองในสงทเขาทามากกวา บางคนคอนขางจะปดกน เชน อาจจะบอกวาเดกสมยนมแตไปกรดดาราเกาหล แตเรากไมไดมองวาเปนเรองทผดถาหากเขายงทางานและเปนเดกทดได”

“การฝกฝนของเดกแตละคนทเขามา เราจะตองลองผดลองถกและเปดโอกาสใหเขาไดทางานจรงมากทสด มนไมมสตรสาเรจเราตองปรบใหเขากบเดกแตละคน เชน บางคนขาดความมนใจ บางคนเขยนหนงสอไมเกง หรอพดไมชด แตอยางนอยเดกๆ เหลานมความตงใจดทจะทาเรากมหนาทดงศกยภาพของพวกเขาออกมา เชน อาจจะใหโจทยเขากลบไปฝกออกเสยงใหชด เพอทเขาจะเรยนรเอาชนะขดความสามารถของตวเอง” หนาททมดทานน แทบไมตางจากครทตองคอยเอาใจใสเดกๆ ทแวะเวยนเขามาทสถานเลย

หลงจากทางานมาหลายปมดกมเรองนาประทบใจทอยากบอกตอ “เดกทเขามากมหลากหลายกรณ บางคนกนงรถมาจากชลบรเพอมาจดรายการทกสปดาห อยางทเราภมใจ หรอ เราเคยมเดก ป.3 ซงเขาอยากจดรายการเรากใหโจทยเลยวาในวนเดกนใหเขาไปเตรยมนทานมาเพอเลาใหเพอนๆ ฟง โดยใหแบงตวละครตางๆ ใหเพอนไดมสวนรวมในการเลา ซงพอถงเวลาจรงๆ เขากทาออกมาไดด”

“สงทเราไดรบกคอการไดเหนพฒนาการของเดกแตละคน เมอเหนเขาทาไดดแลวเรากยงรสกภมใจ เชน การออกไปจดรายการนอกสถานทเดกสามารถจดการทกอยางไดดวยตนเองแคนเรากมความสขแลว” ความรสกทไดใหนนดเหมอนคนทไดใหกจะไดรบกลบมาทกๆ ครงเสมอ นคอปจจยสาคญททาใหมดอยากทาหนาทนตอไป

และดเหมอนวาสถานเลกๆ ทอบอนแหงนจะไมหยดการเตบโตแตเพยงเทาน เพราะวาพลงของเยาวชนและพลงของการใหประสบการณจะเขามาชวยเตมเตมใหกบเดกทเขามาทากจกรรมไดกลายเปนพลเมองทดของสงคมในอนาคต

ตนกลานวสมนฑณา เออประชานนทโทร. 08-6569-6916E-mail : [email protected]

43

ในวนธรรมดา จลยทธ โลโชตนนท สวมบทบาทเปน ผจดการอาวโสของ บรษท Thomson Reuters บรษทขามชาตยกษใหญแหงหนง แตใครจะรวาเมอเวลาวางเขาเลอกทจะสวมบทบาทผเปนหวเรอใหญของคณะวงดนตรออเคสตาการกศลวงแรกของประเทศไทย Bangkok Charity Orchestra (BCO)

ดวยความทเปนคนชอบดนตรตงแตเดกๆ เขาจงอทศเวลาสวนหนงหลงจากอยหนาคอมพวเตอรมาจบไมบาตองกบกจกรรมดนตรการกศลเพอการใหทพงมอายครบ 1 ป เมอเดอนมนาคมทผานมา “ตอนนเรามสมาชก 80 คน ตอนแรกผมวามนเปนเรองใหมในไทยวงดนตรทไมหกคาใชจายแมแตบาทเดยวและมอบใหการกศล วงดนตรของเราตงอยบนความหลากหลายมคนหลากวย หลากสาขาอาชพ หลายทมามทงมออาชพและมอสมครเลน แตพวกเรามจตใจทรกดนตรและการทางานการกศลรวมกน”

ในปทผานมาชอของ BCO เรมเปนทรจกอยางมาก ในรอบการแสดงแตละครงมผเขาชมไมตากวา 500 คน จลยทธกลาววา “ทกๆ คนทมาเลนไมไดรบคาจาง มนเปนชองทางในการทเราจะไดสงเสรมการใหและการอาสาใหกบสงคม ตอนแรกทตงวงผมกแอบกงวลวาจะมใครเขามารวมกบเราหรอไมแตตอนนสมาชกและฐานคนดกเพมขนเรอยๆ เรามทมบรหารงานหลกๆ 10 คน”

“นอกจากการทเรามาแสดงเพอหารายไดใหกบการกศลแลวผมมองวา มนเปนการใหทไมรจบดวย คนทมาแสดงกไดรบประสบการณใหมๆ ไดพบปะเพอนฝงและพฒนาตวเอง และยงไดตอบแทนสงคม สวนสปอนเซอรทเขามารวมจดสวนใหญเรากจะคดเลอกจากทเขาอยากทาการกศลจรงๆ ซงเขากไดรบเสยงตอบรบทดจากสงคม” ดเหมอนวา BCO จะไมใชแควงดนตร แตจลยทธกาลงพดวามนเปน “พนทของการใหและการอาสาทไมรจบ”

การใหทรบผดชอบและไมรจบ

44


เมอพดถงบทบาทของพลเมอง จลยทธสะทอนมมของการรบผดชอบตอสงคมไดนาสนใจวา “BCO มเปาหมายหนงคอการใหอยางมความรบผดชอบ ยกตวอยางเชน กจกรรมคอนเสรตทเราทารวมกบมลนธเดก เราไดนาเงนทไดจากการจดประมาณ 2 แสนบาทไปจดซอศาลานงเลนสาหรบเดกแทนทจะมอบใหเปนเงน เพอทเราจะไดเลอกสงทดทสดและนาจะเปนประโยชนตอผทไดรบใหมากทสด”

ปจจยสความสาเรจของ BCO ภายใตการนาของชายผนเขาใชหลกการบรหารทไดใชในงานประจาเขามาชวยบรหารวงดนตรน “เราเปดโอกาสใหทกคนไดเลน แตคนทเขามารวมแสดงจะตองมความสามารถแบบสามารถแสดงได การหลอมรวมคน 80 คนทมปมหลงแตกตางกนแสดงไดเตมความสามารถเปนสงสาคญ ถงแมคนจะเสยเงนเขามาชมเขาทาการกศลแตเรากตองเนนคณภาพใหเขาไดรบการแสดงทดทสด”

“ผมมองเชอมโยงกบสมาชกในแตละกลมวาแตละคนจะมสงคมทแตกตางกนมา บางคนอาจจะเรยนในโรงเรยนอนเตอรทมโอกาสไดแสดงตอหนามวลชนแบบฟรๆ แลว ถาเขาไดเขามารวมกจกรรมตอนนมนจะยงเปนการเพมคณคาใหกบเขารสกภมใจวามคนเสยเงนมาชมเขาแสดงและเขากไดทาการกศล” ‘ความภมใจในการเปนผให’ นคอสงท BCO ไดนามาเปนแรงบนดาลใจในการขบเคลอนเครอขายของเขา

เมอมองยอนกลบไปจดเรมตน จลยทธคดอยางไรกบทกวนน “ในดานปรมาณเราจดการแสดงคอนเสรต 4 ครงในปทผานมาสามารถระดมเงนไดหลกลานบาท การทผมเปนคอนดกเตอรทขนไปยนนาผแสดง 80 คนทมใจกศลแบบเรานคอจดททาใหผมภมใจทสด ผมแอบไดยนบางคนพดวาจรงๆ เมองไทยนาจะมอะไรแบบนมานานแลว ซงมนยงทาใหเรารสกดทไดทาสงน”

“เปาหมายในอนาคตเราอยากให BCO เปนทรจกมากขน เราไมมการประชาสมพนธในวงกวาง หากใครสนใจกลองแวะเขามาชมกจกรรมของเราไดท เวบไซต www.charityorchestra.org เราอยากสรางฐานคนฟงเพลงออสเคสตราใหกวางขวางขน โดยในการแสดงแตละครงเราจะมการใหความรเกยวกบดนตรคลาสสกในระหวางเพลงดวย” จลยทธเลาถงแผนบางสวนในอนาคตอนใกลนของ BCO ดวยนาเสยงมงมน

ซงทางวงไดฝากประชาสมพนธคอนเสรตครงตอไปวนท 7 กรกฎาคม 2554 ทจะเปดโอกาสใหกบนกเปยโนเดยวดาวรงไดรวมแสดงกบวงขนาดใหญ จลยทธมองวาเดกหลายๆ คนมความสามารถและควรไดรบการผลกดนทด

45


“ผมไมเชอเรองของการทวารวยกอนแลวคอยให หลายๆ คนในวงของเรารวมถงตวผมเองถาจะมอบเงนใหใครเปนแสนกทาได แตเราเลอกทจะแปลงทกษะทเรามเพอทจะตอบแทนสงคมใหมากทสด เราอยากเหนสงคมไทยเปนสงคมทมจตอาสามากๆ ขน เหมอนทนองๆ ในวงไดสงตอความรสกดๆ ใหแกกน ผมอาจไมใชเรองของการทาบญแตผมทาเพราะมนสบายใจและสนกกบมน และสงทเราทานนมคนไดประโยชนแคนผมกพอใจแลว” จลยทธทงทายใหเหนถงภาพของสงคมทมการใหอยางมคณภาพและหวงวาภาพเหลานจะสามารถเปนจรงไดแบบทเขาหวงไว

Bangkok charity Orchestraจลยทธ โลโชตนนทโทร. 08-1824-6246E-mail : [email protected]

46

ศศรส โกวทพานชกล หรอ “เก” กาลงจบการศกษาทคณะมนษยศาสตร สาขาภาษาเยอรมน มหาวทยาลยเชยงใหม แรกเรมการทากจกรรมไดรจกกบพๆ กลมมะขามปอมและไดเปนอาสาสมครเรอยมาจนถงปจจบน ทาใหไดเรยนรในกระบวนการละครจนกลายเปน “รก” และ “เชอมนในกระบวนการละคร” ขนมา

จากประสบการณตรงของตนเอง และการไดรจกไดใกลชดกบเพอนทคณะซงเปน “ผพการทางสายตา” ทาให “เก” ไดเรยนรและพบวาผพการทางสายตากไมแตกตางจากเรา มความสามารถและทาอะไรหลายๆ อยางไมตางจากคนตาดอยางเรา ในบางครงกลบทาไดดกวาดวยซา ซงขดกบคนในสงคมบางคนอาจมองวาคนพการเปนภาระของสงคมทตองไดรบการดแลและชวยเหลออยตลอด จากจดนเองและความเชอในกระบวนการละครทาใหเกมนใจวา “กระบวนการละครจะชวยสงเสรมใหผพการทางสายตาเหนคณคาในตนเองและเผยศกยภาพของตนเองสสงคมได” จงรวมตวกบเพอนเพอนากระบวนการละครมาเปนเครองมอในการทากจกรรมกบผพการทางสายตา ในโครงการทชอวา “โครงการละครเพอเพอนผพการ” ภายใตการสนบสนนจากโครงการตลาดประกอบฝน ครงท 5 (Youth Innovation Marketplace: YIM) ซงดาเนนงานโดยกลมนวตกรรมเยาวชนเพอสงคม (why i why) และไดรบการสนบสนนจากบรษท บานป จากด (มหาชน)

เกไดเลาวาโครงการนเรมตนตงแตการประชาสมพนธรบสมครอาสาสมคร แลวอบรมอาสาสมครใหมทกษะละคร เทคนคละคร reader theatre และเขยนบทละครได เพอทอาสาสมครสามารถเปนวทยากร พเลยงและสนทนาการในคายอบรมสาหรบนองผพการทางสายตาอาย 15-20 ป ทโรงเรยนสอนคนตาบอดภาคเหนอในพระบรมราชนปถมภ จ.เชยงใหมได

ผลทเกดขนหลงจากการดาเนนโครงการนนอกจากการสรางคณคาและความเชอมนในศกยภาพของตนเองของนองผพการทางสายตาแลว ดวยการเกดละคร 4 เรองทนองๆ

เรยนรจากการยอมรบขอผดพลาด

47


เหลานเปนคนคดและแสดงเอง ยงเกดวตถดบใหแกผพการ เปน “หลกสตรละครเพอผพการทางสายตา” เพอเปนจดเรมตนในการทากระบวนการละครสาหรบผพการตอไปในอนาคต

สงทประทบใจจากการทากจกรรมทผานมา คอ การไดเหนวานองๆ ผพการทางสายตาไดกาวขามขอจากดของการมองไมเหนได และสามารถทาไดอยางคนปกต สงทเราทาโดยการทากระบวนการละครมาเปนเครองมอเปนสงใหมของเขา จนเกดเปนความเชอมนในศกยภาพของตนเอง จนมนองผพการทางสายตาบางคนเดนมาบอกวา “หนอยากสอนใหนองๆ ทโรงเรยนทาเปนบาง แสดงละครไดและคดบทเขยนบทไดอยางตนเอง”

และเมอไดมองยอนกลบไปตอนดาเนนโครงการ ทาให “เก” ไดเหนวาสงททาใหโครงการนสาเรจได คอ การทเราสามารถยอมรบขอผดพลาดทเกดขน และยอมปรบกระบวนการใหตรงกบกลมเปาหมายมากทสด ไมยดตดหรอยดมนในสงทตนเองคดมากเกนไปแตรจกตงคาถามกบทกขนตอนในการทาโครงการและพรอมทจะพฒนาตอไป แมจะเหนอยใจและทอใจบางทตองปรบกระบวนการทกครงททากจกรรมไมเพยงแตกบนองผพการทางสายตาเทานน ตองปรบกบทมและอาสาสมครอกดวย ซงการทเรามความมงมนและความเชอมนนเองเปนอกปจจยทสาคญในการชวยใหมแรงและมพลงลกขนมาใหม ยงมคนทเชอในตวเราทไดใหโอกาสเราไดพสจนความเชอนดวย เชน พเลยงโครงการทคอยใหคาปรกษา คอยตงคาถามและเปนผรบฟงเราตลอดการทางานกเปนอกปจจยทสาคญททาใหโครงการผานมาดวยด

เกไดกลาวทงทายไววา “แมเราจะเปนแคเยาวชนทมเสยงอนนอยนด แตหากเรามความเชอมน และพรอมทจะพสจนความเชอน ใหผใหญหรอคนในสงคมไดร ไดเชออยางทเราเชอ และมามสวนรวมกบเราใหเกดการเปลยนแปลงใหมๆ เราตองลงแรงกายแรงใจจนสดกาลงของเราเพอทจะหาแนวรวมกบเราทจะอาสามาชวยกนสรางใหเกดการเปลยนแปลงทดใหกบสงคมตอไป”

กลมนวตกรรมเยาวชนเพอสงคม (Why I Why)ศศรส โกวทพานชกลโทร. 08-7300-7633E-mail : [email protected]

48

พธกรฬ เกดชน ชอเลน เพลง จบการศกษาจากคณะนตศาสตร เกยรตนยมอนดบ 2 มหาวทยาลยอสสมชญ เมอป 2553 ปจจบนทาเวบไซต “www.forfund.com” สาหรบคนรกโลก เเละผทชอบระดมทนชวยเหลอสงคม และเวบไซตสาหรบการคลกเพอบรจาค รวมกบภาคเอกชนตางๆ ในชอ “www.rpc.forfund.com”

เพลงไดเรมทากจกรรมตงแตป 2546 ตอนนนสมครเขารวมอบรมการเปนนกจดรายการวทยในโครงการยทธการตามหาดเจจเนยร จากนนกไดรวมกลมกบเพอนในชอ “เดกคดสวทจเนยร” ขน ซงเปนกลมนกจดรายการวทยเยาวชน ทตงขนเพอเปนฐานความคดของเยาวชน โดยไดรบโอกาสในการทารายการวทยในชวง 10.00-11.00 น. ของคลน 96.5 ซงตอมาไดรบการสนบสนนจากผใหญใจด จนกลายเปน “คลนความคด 101.0 อสมท. หาดใหญ” จดนเองกเปนจดเรมตนหนงททาใหเกดไอเดยอยากทากจกรรมเพอสงคมโดยใชศกยภาพทเดกอยางเรามคอ “การใชเสยง” มาทาอะไรใหเกดประโยชนกบสงคมชมชนของเรา และชวงเวลาเดยวกนกไดรจกกบพจากกลมนวตกรรมเยาวชนเพอสงคม (why i why) จนเกดเปนโครงการ “เสยงทเหน” ขนซงไดรบการสนบสนนภายใตโครงการตลาดประกอบฝน (Youth Innovation Marketplace: YIM)

โครงการเสยงทเหนเปนการทาหนงสอเสยงเพอเพอนๆ ผพการทางสายตา โดยชกชวนคนในหาดใหญทงเดก เยาวชน และประชาชนทวไปมาเปนอาสาสมคร และมการอบรมพนฐานจนถงขนตอนการอดหนงสอเสยง และสงมอบหนงสอเสยงทงหมด 35 เลมรวมสามรอยกวาแผน จากนนกไดพฒนาโครงการนตอยอดขนมาโดยการทากระบวนการและกจกรรมใหอาสาสมครไดใชชวตรวมกบคนตาบอดในคายเปนเวลา 5 วน 4 คน ทาหนงสอเสยงและละครเสยงเพอเพอนผพการทางสายตาภายในคาย และมการสรปบทเรยนประจาวน…พฒนาและทาตอเนองเปนโครงการเสยงทเหน ป 2 และ 3 ซงไดรบการสนบสนนจากโครงการสขแทดวยปญญาและโครงการสสนกรงเทพตามลาดบ

เปลยนแปลงตวเอง เพอเปลยนแปลงชมชน

49


สงทประทบใจจากการทากจกรรมเพอสงคมทผานมา คอ การทไดเหนเดกสกคนทรวมทากจกรรมกบเราเดนมาบอกวา “การทาความดเปนเรองธรรมดาเนอะ ไมตองเปนคนดสมบรณแบบ 100% เรากทาความดในแบบเลกๆ ของเราได หรอการทเดกๆ บอกวาผมหรอหนโชคดทไดเกดมา” เพลงรสกวาแคเดกสกคนรวาตวเองมคาและทาอะไรดแบบเลกๆ ของตนเองกพอแลว แทนทเราจะจบโจรใหไดมากขน สทาใหคนเรารสกวาตวเองมคา สามารถรบผดชอบตนเองและสงคมได ไมทารายใครหรอทาใหใครเดอดรอนนาจะดกวา

และจากประสบการณในการทากจกรรมเพอสงคมทผานมา ทาใหไดเรยนรและเหนวา “เราตองหาวธการใหเยาวชนมสวนรวมในการชวยเหลอสงคมมากขน มฉะนนแลวเรากจะมแตเดกเยาวชนหนาเดมๆ ทยงทาเพอสงคมอย” ทาใหเกดความคดและความมงมนทอยากหาวธการสอสารใหคนอนเขาใจ เพอทจะไดชวยเหลอกนใหเยาวชนมบทบาทในการชวยเหลอสงคมมากขน จนเกดเปนเวบไซดสาหรบนาเสนอเนอหาเกยวกบการทาดและการระดมทนในรปเเบบใหมๆ เพอชวยสงคม และเปนการประชาสมพนธการทาความดของอาสาสมครในทองทตางๆ อกดวย รวมทงการทาเวบไซดสาหรบการคลกเพอการบรจาค ผทเขามาคลกจะไดบรจาคใหกบองคกรทางสงคม ซงเปนสงทเพลงกาลงทาอยทกวนน

เพลงไดกลาวทงทายวา “เพราะโลกกาลงปวย แลวถาเราทาอะไรไดกทาไป ยงถาเราทาแลวสามารถเปลยนแปลงตวเอง เปลยนแปลงชมชน สงคมทตวเองอยใหนารกขนไดกคงด”

กลมนวตกรรมเยาวชนเพอสงคม (Why I Why)พธกรฬ เกดชนโทร. 08-9448-2341E-mail : [email protected]

50

วทยา จตพรภมล หรอเรยกสนๆ วา “ยา” เยาวชนจากจงหวดสพรรณบร ซงตอนนเปนนกศกษาชนปท 2 ของคณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร เอกพฒนาชมชน มหาวทยาลยราชภฏนครปฐม เปนแกนนาเยาวชนทมความสนใจ และผานประสบการณกจกรรมอาสาทงในโรงเรยน ในชมชนของตนเอง และขยายตอออกไปยงพนทอนๆ จนถงปจจบนกยงคงทากจกรรมเหลานอยางตอเนอง ความเปนนกกจกรรม มจดเรมตนมาจากการไดเหนแบบอยางจากอาจารย ซงลงมอทางานอาสาจรงจง และไดนาพาเขาเขาสโลกของการทากจกรรม สาหรบเขาแลวถอวาอาจารยทานนเปนตนแบบทางดานจตอาสาของเขา การไดเหนแบบอยางทด และไดลองลงมอทาจรงทาใหเขาเกดแรงบนดาลใจ รสกสนก เกดความชอบ และอยากจะทาตอไปเรอยๆ ทาใหในชวงมธยมเขาไดเขารวมเปนสมาชกชมรมและไดทากจกรรมตางๆ มากมาย อาท การเขารวมเปนสมาชกชมรม “เพชร ส.น.จตอาสา” ซงเปนชมรมของทางโรงเรยน มการจดกจกรรมออกไปทางานชวยเหลอสงคมและชมชนรอบตว อาทเชน การไปทาสใหกบโรงเรยน, การปลกปาชายเลน

ยาเลาใหฟงถงประสบการณทเขามความประทบใจมากในการทางานอาสาวา ครงหนงเขาไดทาโครงการ สานฝนปนนาใจใหกบนอง กบนองๆ ท บานกลวย จ.สพรรณบร โครงการนเปนโครงการทเขาไปทากจกรรมกบนองๆ เยาวชน สรางความรความเขาใจในเรองสายสมพนธความรกความเขาใจของครอบครว ไปจนถงรกสงคมชมชน แผนดนถนเกด เขามบทบาทในการนากจกรรมฝายนนทนาการ สรางความสนกสนานและความบนเทงใหกบนองๆ ใหความรความเขาใจผานกจกรรมสนกๆ เมอทาไปแลวรสกสนกมาก เกดความสข จากการไดลงมอทา และไดเหนรอยยมและเสยงหวเราะทมรวมกน ความสาเรจของสงทไดทาไป อาจจะวดไดยากในเชงรปธรรม แตสาหรบเขาแลว คายและกจกรรมดงกลาวไดสรางความเปนตวตน สรางความสข ความประทบใจ

ทกอยางอยทใจเรา

51


ใหเขาและคนรอบขาง นนกนบวาประสบผลสาเรจแลว และยงกอใหเกดความอยากทามากขนเรอยๆ จนตอนนทเขามาเรยนในระดบมหาวทยาลยแลว กยงคงกลบไปสานตองานกจกรรมของโรงเรยน และทางานอาสาตอไปในรวมหาวทยาลยเชนกน

งานอาสาสามารถทาไดในหลากหลายมตตามความถนดและความสนใจ สาหรบยาแลวเขาสนใจงานทเกยวกบการพฒนาศกยภาพ ความคดและจตใจ กบกลมเปาหมายทเปนเดกและเยาวชนมากเปนพเศษ ตวเขาเองไดเหนประโยชนจากการอบรมตางๆ ทเคยเขารวม ทผานมาเขาไดเขารวมในเครอขาย “เพอนคณธรรม” ในโครงการ “กลาแผนดนดวยเศรษฐกจพอเพยง” เรมตนจากการไดเปนผเขารวมอบรม ทาใหไดเรยนรกระบวนการทางาน ไดพฒนาศกยภาพความเปนผนาในตวเอง จนวนหนงจากผเขารวม กไดผนตวเองมาเปนผจดกจกรรมนในทสด ซงเปาหมายของเขากคอการตอยอด ใหตวเองไดกลาทา และสรางความกลาใหนองๆ เยาวชน ใหกลาทจะคด และกลาทจะลงมอทางานเพอสงคมใหเกดขนจรง ซงเขาเชอวาการทางานเหลานสามารถพฒนาดานจตใจของคน และเปนการดแลจตใจของคนอนๆ ในสงคมดวย

จากประสบการณทากจกรรมทผานมา ยาไดพบกบเรองราวทประทบใจ ประสบความสาเรจ แตกมบางชวงเวลาทเกดอปสรรคและความทอแทเชนกน ซงปจจยสาคญททาใหโครงการประสบผลสาเรจและผานไปไดดวยดนน ยา บอกวา “อยทใจของเรา” ทตองการจะทามนดวยใจจรง โดยไมตองมเงอนไขหรอถกบบบงคบใหทา ความอยากทจะทา จะทาใหงานนนประสบผลสาเรจได ซงคต “อยทใจของเรา” นนยงคงนามาใชในการแกไขปญหาเมอตองเจอกบอปสรรคและความทอแทอกดวย ยาเลาวา หลายครงทเพอนๆ หรอคนรอบขาง ตงคาถามกบเขาวา ทาไปเพออะไร? ซงบางครงกทาเอาไขวเขวไปบาง ทาใหเกดความทอแทบาง

52


แตสงทยงคงทาใหเขาทาตอไปกคอ “ใจ” อกเชนกน หากใจเรามงมนจะทา มนจะตองทาได เขาอยากจะเปนสวนเลกๆ ททาใหสงคมเกดการเปลยนแปลง อยากใหสงคมดขน การออกไปทากจกรรม ทางานอาสาทาใหเขาเหนผคนและสงคมทหลากหลาย ในหลายๆพนทยงขาดแคลนโอกาสทจะเขาถงทรพยากรตางๆทาใหไดเรยนรจากผคนแบบตางๆ ทพบเจอ ไดรจกคาวา “ให” อยางแทจรง และมนทาใหเขาพบกบความสขในใจจากการทางานทชอบ โดยไมเบยดเบยนผอน ไมสรางความเดอดรอนใหกบใคร และไดเปนสวนหนงทจะสรางความเปลยนแปลงใหสงคมทเราอยดขน

มลนธกองทนไทยวทยา จตพรภมลโทร. 08-2497-5502

53

“โอม” วระ นากระโทก นกศกษาชนปท 3 วทยาลยสหวทยาการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร วทยาเขตลาปาง หนงในแกนนาอาสาสมครของศนยอาสาสมคร มหาวทยาลยธรรมศาสตร เขารบผดชอบดแลแหลงเรยนรบานดนและวถพงตนเองทตงอยในมหาวทยาลย กอนหนานโอมเคยทางานอาสาสมครทากจกรรมสนทนาการโครงการสรางสขภาวะใหเดกชาวเขาในภาคเหนอ นอกจากนนอกโครงการหนงทโอมทาตอเนองตดตอกนเปนระยะเวลา 3 ป คอ โครงการกลาใหม...ใฝร สนบสนนโดยธนาคารไทยพาณชย จากด (มหาชน) ซงเขาไปทาเตาเผาขยะใหกบชมชนใน จงหวดลาปาง ปจจบนโอมเปนกาลงสาคญในกลมแกนนาอาสาสมคร ทวทยาเขตลาปาง ทางานขบเคลอนกจกรรมทนกศกษาสนใจ ชวยจดกระบวนการตางๆ เชน การถอดบทเรยนจากการทางาน หรอรวบรวมอาสาสมครในการทากจกรรมเพอชมชนโดยรอบมหาวทยาลย

จากการเขารวมโครงการกลาใหม...ใฝร ทาใหโอมมโอกาสไดทางานกบชมชนในชนบทเปนครงแรก และถอเปน “จดเปลยน” ครงสาคญในชวตของเขา เขาไดลงพนทสารวจชมชน พดคยกบคนในทองท และทางานรวมกน ซงตอยอดจากขอสงเกตเกยวกบปญหาหมอกควนในภาคเหนอ การทางานในลกษณะเชนนถอเปนการนา “ขอมล” จากพนทจรงมาสนบสนนกบ “ความร” ทไดรบจากหองเรยน

สงทเขาคดวาเปนความสาเรจของการทางานทผานมาคอ ความรกฉนครอบครวทเกดขนในหมเพอนๆ ททางานรวมกน เพราะมตรภาพ

วระ นากระโทก : เรยนรจากชมชน

54


ถอเปนความสขอยางยง เขาเชอวาตองใช “ใจ” ในการทางานมากกวาการออกคาสง เพราะทกคนตางตองการทาสงทสรางสรรค ขณะเดยวกนการทางานรวมกบคนหมมากกทาใหเขารจกเรยนรเพอเขาใจตวเองมากยงขน หากไมมการทางานเปนหมคณะทด โอมคดวาจะไมสามารถขบเคลอนงานไดมากเชนน

ปจจยหนงทสาคญตอความสาเรจทเกดขนคอ ความ “ศรทธา” ทมตอการทางาน เพราะทาใหเขาพรอมจะทมเทใหกบงานอยางเตมท และแกไขปญหาทกอยางผานความศรทธา เกดจากศรทธาตอสงทตวเองทา จะทมเทใหใชความศรทธาแกปญหาทกอยาง และ “ทมเวรค” กมความสาคญมากเชนกน นอกจากนการขวยขวายหาการเรยนรอยเสมอชวยพฒนาศกยภาพและเขาใจตนเองมากขนเรอยๆ

การมโอกาสไดทางานในพนทชมชนอยางตอเนอง ทาใหเขาเรยนรวาชมชนสวนใหญนนม “ทนทางสงคม” อยเปนจานวนมาก ไมวาจะเปนทนทางปญญา วฒนธรรม หรอมนษยซงสามารถพงพาตนเองไดโดยไมตองพงหนวยงานรฐแตเพยงอยางเดยว หากม “กระบวนการ” สรางการมสวนรวมระหวางคนในชมชนกจะสามารถมองเหนแนวทางในการจดการปญหาในชมชนของตนเองได รวมทงจะกอใหเกดการพฒนาทยงยนอกดวย ซงตางจากกอนหนานทโอมคดวาชมชนตองเปนฝายรบอยางเดยว เชน การบรจาคสงของตางๆ อนมาจากความคดทวาคนเมองมศกยภาพมากกวาชนบท แตในความเปนจรงแลวคนในพนทเองกมความคดทดไดเชนกน การใหความเชอเหลอโดยทผรบไมตองการอาจเปนเรองเปลาประโยชน โอมเหนวาคนชนบทมศกยภาพและพงพาตนเองนอยกวาคนเมอง

ประสบการณครงสาคญหนงทโอมไดเลาคอ ตอนททาเตาเผาขยะในชมชน โอมพบวาภมปญญาชาวบานนนดกวาทเขาเองไดวางแผนไวมาก เตาเผาทเกดขนไมไดมาจากความคดของเขาอยางเดยว แตมความคดของคนในพนทเปนหลก เปนวธการทชาวบานผสมภมปญญาทองถนซงเกดจากการสงสมมานานและมความเหมาะสมมากกวาทฤษฎตางๆ ทเขาเคยราเรยน

55


ในตารา นอกจากนนกระบวนการมสวนรวมดงกลาวยงชวยใหคนในพนทรสกถงความเปนเจาของมากขนดวย

แรงบนดาลใจในการทากจกรรมเพอสงคมของโอม สวนหนงมาจากครอบครวทใหอสระในการทาสงตางๆ โดยมเงอนไขอยางเดยวคอตองไมทาใหผอนเดอดรอน ครอบครวมสวนอยางยงในการใหคาแนะนาในการทากจกรรมเพอสงคมและชมชน และอกสวนหนงทมความสาคญตอเขาคอ เพอนอาสาสมครซงรวมดวยชวยกนทางาน รวมถงคนในพนทชมชนทเขาไดเขาไปทางานดวย กเปนแรงใจสาคญททาใหโอมรสกวาตองทาใหพวกเขาเขมแขงขนไดอยางแทจรง

วทยาลยสหวทยาการ มหาวทยาลยธรรมศาสตร วทยาเขตลาปาง วระ นากระโทก

56

จากจดเรมตนของการเปนทหนงในโรงเรยน ไดรบเลอกเปนตวแทนแขงขนตางๆ และเปนเลศทงการเรยนและการทากจกรรม รวมทงเปนทรกทงของครและของเพอน ศศประภา สาเนยง (ดาว) อาจถอเปนเยาวชนทสมบรณแบบตามบรรทดฐานของสงคม จนกระทงวนหนงดาวพบวาทตนเองเคยเขาใจเชนนนแทจรงแลวคณคาของชวตนนอาจยงไมถกคนพบดวยซาไป

หลงจากเขาศกษาตอทคณะรฐศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร ดาวไดมโอกาสทากจกรรมรวมกบสภาสงคมสงเคราะหแหงประเทศไทย ในพระบรมราชปถมภ ในฐานะ “เยาวชนดเดนแหงชาต” ซงนเปนการเรมตนทากจกรรมทเรยกวา “อาสาสมคร” เปนครงแรก และเปนแรงบนดาลใจสาคญของการดาเนนชวตสบเนองจนถงปจจบน การเปนอาสาสมครทากจกรรมอบรมนองๆ เดกและเยาวชนทวประเทศ ไดเดนทางไปทากจกรรมบาเพญประโยชนในพนทตางๆ รวมกบกลมเยาวชนดเดนแหงชาต ทาใหดาวตระหนกถงความสาคญของ “การให” และ “การแบงปน” ททาใหทงผใหและผรบมความสข โดยไมขนอยกบการไดตอบแทนดวยรางวล ชอเสยง หรอ คาตอบแทนใดใดทงสน สาหรบดาวแลว ความรสกเชนนเปนการคนพบครงสาคญ ทาใหดาวตระหนกในคณคาและความหมายของการใชชวตทแทจรงของตนเอง นอกจากนนยงเปนสงทเตอนความทรงจาในวยเดกใหกระจางชดยงขนในความสาคญของครอบครวทพอแมพยายามปลกฝงและเปนแบบอยางทดในการชวยเหลอคนรอบขางอยเสมอ

จากการทากจกรรมอาสาสมครรวมทงกจกรรมทางสงคมอนๆ ในชวงเรยนในมหาวทยาลย ชวยทาใหดาวเขาใจความสนใจและความตองการชดเจนยงขนเรอยๆ และมสวนสาคญตอการตดสนใจเลอกทางเดนของชวตหลงจบการศกษา สงทดาวมความมนใจคอการทางานในระบบไมวาจะเปนภาคราชการ หรอ ภาคเอกชน คงไมเหมาะกบวถการดาเนนชวตของตนเองอยางแนนอน ดาวรกทจะทางานทางภาคสงคมโดยเฉพาะงานเกยวกบการพฒนาเดกและเยาวชน โดย

ชวตทเลอกอยอยางมคณคาตอตนเองและผอน

57


ใชทกษะทตนเองถนด คอ การจดกระบวนการและกจกรรมสรางการเรยนรเพอพฒนาเดกและเยาวชน แมวาทางเลอกดงกลาวจะทาใหเธอหางไกลจากเพอนฝงหรอเลอกทางเดนทยากกวาคนรนเดยวกนทจบการศกษาจากสถาบนการศกษาชนนาของประเทศ

“เราอาจไมรารวยเงนทอง แตกไมทาใหเราจน เรารารวยเพอนฝง ไดเดนทางรวมกบคนทมความฝนคลายกบเราทอยากเหนสงคมดขน เราเลอกแบบนเพราะเรามความสขทไดทาในสงทเรารกและศรทธา” ดาว พดยาถงเหตผลของการเลอกทางเดนชวตหลงจบการศกษา

เมอเรมตนชวตการทางานเตมตว ดาวกไดโอกาสในการเปนวทยากรอบรม เดก/เยาวชน และคณคร ทสนใจในการพฒนาทกษะการจดกจกรรมพฒนานกเรยน ใหกบสภาสงคมสงเคราะหฯ เนนสนบสนนและใหคาแนะนาทดกบเดกและเยาวชนทงประเทศ อยางไรกตามดาวยงหาโอกาสไปทางานอาสาสมครอยเสมอ และเหนความสาคญของการนามาเปนเครองมอทจะชวยพฒนาเดกและเยาวชนใหเกดสานกความรบผดชอบตอทงตนเองและสงคม หากพดถงความประทบใจจากการทางานดานสงคมทผานมา ความทรงจาเดนชดของดาว คอ การไดรบคดเลอกรวมคณะผแทนประเทศไทยไปอบรม “การพฒนาผนาเยาวชน สาขางานอาสาสมคร” ทประเทศญปน จากความรวมมอระหวางรฐบาลไทยและรฐบาลญปนโดย JICA (Japan International Cooperation Agency) โอกาสดงกลาวเปนสงเนนยาดาววา การเปนอาสาสมครและการทางานสนบสนนใหเดกและเยาวชนทผานมานนไดรบการมองเหน และมผใหญใจดทอยากสนบสนนใหดาวไดพฒนาตนเองทงทกษะและความรมากยงขน การเรยนรจากประสบการณของชาวญปน ทาใหเกดแรงบนดาลใจและเปดโลกทศนของการทางานพฒนาสงคมทกวางขวางมากขน และเปนชวงเวลาสาคญททาใหดาวตระหนกถงความสาคญของคาวา “พลเมอง”

ดาว มองเหนการเปลยนแปลงและการเรยนรของตนเองในดานทสาคญ คอ มองเหนความเชอมโยงระหวางตนเองและสงคมอยางเปนอนหนงอนเดยวกนมากยงขน เมอเผชญกบสถานการณอะไรกตามทเหนวาสามารถเขาไปชวยเหลอบางอยางได ดาวจะเขาไปชวยเหลออยางไมลงเลและเชอวาคนทกคนสามารถเปนสวนหนงของการเปลยนแปลงสงคมใหดขนได หาก

58


ทกคนในสงคมชวยเหลอซงกนและกน รบผดชอบกบปญหาทเกดขนจากจดทตวเองอย สงคมจะเกดการเปลยนแปลงทดในทายทสด และทงหมดนดาว คดวามนคอ การอยรวมกนอยางมความเปน “พลเมองทรบผดชอบตอสงคม” ดาวเชอวาสงคมตองการพลเมองทหลากหลายแตสามารถอยรวมกนไดอยางยอมรบในความแตกตางของกนและกน ซงดาวเรยนรสงเหลานจากการทางานอาสาสมคร ทขดเกลาผทาใหยอมรบและออนนอมตอชวตทหลากหลาย และยดมนในหลกสนต ทซงทกคนอยรวมกนอยางเสมอภาค

“พลเมองคอคนทอยรวมกนในสงคม นอกจากจะใชชวตของตนเองอยางดแลว ขณะเดยวกนกยงใสใจรวมทงมความรบผดชอบตอคนรอบขางและสงคม หากไมมสงเหลาน กอาจไมจาเปนตองเรยกวา พลเมอง เพราะอาจเปนแคคนธรรมดาเทานน” ดาว ทงทายไวดวยความหมายความเปนพลเมองของตนเอง

แผลงฤทธกรปศศประภา สาเนยงโทร. 08-9274-7079E-mail: [email protected]

59

แมไมไดเปนผทไดรบผลกระทบหรอเกดความสญเสยจากเหตการณภยพบตครงใหญทสดในประวตศาสตรของสงคมไทย “สนาม” กลบเปนจดเรมตนของแรงบนดาลใจททาให “อจฉรยะ ลมสวรรณ” หรอ ยะ เขาใจคณคาและความหมายทแทจรงของการเปน “อาสาสมคร” และสบเนองตอไปในการทางานเพอสงคมหลงจากจบการศกษา

ยะ เปนนกกจกรรมตงแตสมยนกเรยน เรมตนตงแตชนประถมศกษาและกจกรรมทมกจะทากคอ กจกรรมบาเพญประโยชน กระทงเขาเรยนระดบมหาวทยาลยท วทยาลยศาสนศกษา มหาวทยาลยมหดล การศกษาหลกธรรมของศาสนาตางๆ กไดชวยทาใหยะเขาใจในหลกธรรมพนฐานในการดาเนนชวตของมนษยทสาคญของทกศาสนา ซงกคอ เรองของการแบงปน และ การเสยสละ เขาเองไดตระหนกในคณคาความดงามของเพอนมนษยประจกษชดทสด จากการรวมเปนอาสาสมครในการฟนฟชวตและครอบครวผประสบภยสนาม อนเปนชวงเวลาปสดทายของการเรยนในมหาวทยาลย ยะและเพอนๆ อกหลายมหาวทยาลยไดรวมตวกนไปทาคายฟนฟสภาพจตใจใหกบเดก เยาวชน และครอบครวผสญเสย โดยใชความรจากการเรยนศาสนศกษาไปชวยเยยวยาสภาพจตใจผประสบภย การเขาไปเปนอาสาสมครในพนทสนาม ทาใหยะมองเหนศกยภาพของคนธรรมดาทสามารถเปนสวนหนงของการเปลยนแปลงสงคมใหดขนได ตอนนนเขาและเพอนๆ ไมไดคาดหวงวาจะสามารถชวยเหลอในสงใหญโตใดๆ ไดมากมาย หากแตเมอลงไปทางานในชมชนและพบวามชาวบานจานวนมากเขามากลาวขอบคณพวกเขา ยะจงรสกวาแมไมไดทาอะไรทยงใหญ หากแตในยามวกฤตนาใจเลกๆ นอยๆ ระหวางเพอนมนษยเปนสงสาคญทสดของการอยรวมกน

หลงจบการศกษา ยะ ไดเขาทางานทสถาบนแหงชาตเพอการพฒนาเดกและครอบครว มหาวทยาลยมหดล ชวตการทางานประจาทาใหเขาหางเหนการทากจกรรมอาสาสมครไปบาง

“รบผด และ รบชอบ”

60


แตดวยเนองานทเกยวเนองกบสงคมและเยาวชน กเปนโอกาสใหเขาไดพบปะกบเพอนทหลากหลายในภาคสงคม และมโอกาสไดรอฟนกลบไปทางานอาสาสมครเปนครงคราวรวมกน ซงจากจดนกเปนแนวคดใหเกดการรวมกลมกบเพอนๆ ททางานภาคสงคม ตงกลม “แผลงฤทธ” ขน เพอทางานสงเสรมการสรางสอสรางสรรคสาหรบเดกและเยาวชน ซงงานของกลมแผลงฤทธถอเปนงานอาสาสมคร ซงยะจะใชเวลาหลงเลกงานหรอวนหยดนดหมายกบเพอนๆ และนองๆ รวมกนคดและจดกจกรรมตางๆ เขาเชอวาสอสรางสรรคจะชวยสรางแรงบนดาลใจใหเดกเยาวชนลกขนมาทาอะไรดๆ เพอสงคมได

การทางานรวมกบนองๆ เดกและเยาวชนทหลากหลาย ทาให ยะ ตระหนกถงความสาคญของการปลกฝงคานยมทดใหกบเดกโดยเรมตงแตเยาววย เพราะจะเปนการสรางฐานของทศนคตและการมองโลกทถกตองและเหมาะสม ตวเขาเองกไดรบโอกาสเชนนโดยเรมตงแตเดกเชนกน และจากการมโอกาสไปทากจกรรมอาสาสมครหรอบาเพญประโยชน ยะเลาวามนสรางการเปลยนแปลงภายในตวเขาทละนอยๆ ตงแตเดกเปนตนมา อาท มนสยทเหนแกตวนอยลง รจกเออเฟอเผอแผมากขน มความเขาอกเขาใจในผอนอยเสมอ เปนตน คณลกษณะตางๆ เหลานเปนแกนสาระสาคญของการสราง “พลเมอง” ทดทจะชวยพฒนาสงคมในอนาคต สาหรบเขาแลว การเปนพลเมองทด คอ การททกคนอยรวมกน โดยมทงความ “รบผด” และ รบชอบ” ตอสภาพแวดลอมหรอชมชนทอาศยอย ทกคนทาตามหนาทของตนเองอยางดทสด รวมทงหาโอกาสในการรบผดชอบตอสงคม ตงแตเรองพนฐาน อาท การเสยภาษ การไปเลอกตง จนกระทงไปถงเรองทอาจเรยกรองการมสวนรวมมากขน เชน การรวมแกไขปญหาบางอยางของชมชนและสงคม

“เราควรพยายามทาหนาทของตวเองใหดทสด ไมเอาเปรยบผอน พยายามชวยเหลอสงคมใหมากทสดเทาทจะทาได รวมทงถอโอกาสในการชกชวนคนรอบขางใหมารวมดวยชวยกนดวย กจะยงเปนประโยชนทวคณมากขน” ยะ ไดกลาวไวถงแนวทางการอยรวมกนในสงคม

แผลงฤทธกรปอจฉรยะ ลมสวรรณโทร. 08-4101-3539E-mail: [email protected]

61

สาหรบ ธวชชย ดวงนภา “เปก” การเปนอาสาสมคร ไมไดหมายถงแคการทา “ด” เพอสรางความสขใจของผใหเทานน หากแตอาสาสมครควรตองไดลงแรงและใชศกยภาพของตนเองสรางสรรคงานอาสาสมครใหตอบโจทยความตองการของผทตองการความชวยเหลอมากทสดดวย จากภมหลงของการเปนนกกจกรรมตวยงของมหาวทยาลยศลปากร เปก บอกวาทกกจกรรมทไมเพยงเฉพาะงานอาสาสมครเทานน แตกจกรรมอนๆ ทงดานศลปะ ดนตร หรอนนทนาการ ลวนแลวแตเปนสวนหนงทสรางใหเขาเกดความคดสรางสรรคในการทางานโดยเฉพาะงานทางสงคมหรองานอาสาสมครทงสน

เปก เปนอกคนหนงทเกดแรงบนดาลใจของชวตและการทางาน จากการเปนสวนหนงของเหตการณ “สนาม” ในฐานะอาสาสมครนกศกษาทลงไปทาคายอาสาฟนฟชมชนประสบภยสนาม เปกกลาววา คนรนเขาเปน “รนสนาม” ทไดประสบการณจากความสญเสยอนมหาศาลจากภยพบตทไมเคยปรากฏมากอนในสงคมไทย เขาเองเมอไดมโอกาสลงไปทางานในพนทหลงเกดภยพบต การไดเหนความสญเสยทงชวตและทรพยสน ทปรากฏชดเจนตรงหนา สงผลใหรสก “ชอก” แตเปนแรงบวกทสงผลใหเขาอยากเรยนรและใชชวตในแบบทตนเองตองการอยางแทจรง หลงเรยนจบจากคณะเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร มหาวทยาลยศลปากร เปก ไดใชชวตตามแบบบณฑตจบใหมทวไป คอ การหางานทาในสาขาทตนเองเรยนมา เขาเองกเรมตนทางานทบรษทเอเยนซโฆษณาแหงหนงในตาแหนงครเอทฟ แตเมอทางานไประยะหนงเขากเรมตระหนกวา งานททาอยไมสอดคลองกบความคดและความเชอของเขาแตอยางใด การทตองทางานเพอรบใชความตองการของลกคาเพยงอยางเดยวสรางความออนลาแกเขาเปนอยางยง

เปก จงลาออกจากเอเยนซโฆษณาในทสด และออกเดนทางตามหาองคกรหรอกลมคนทเขาอยากจะแบงปนความฝนและประสบการณการทางานรวมกน กระทงไดพบกบกลมพ เพอน

อาสาอยางสรางสรรค

62


บรษท Hercules Creative บรษทเลกๆ ทมเปาหมายการสรางสอสรางสรรคทมคณคากบสงคม และเปนทมาของรายการ “ตนกลาอาสา” ทออกอากาศทางสถานโทรทศนทวไทย เปกเลาวาประสบการณจากการทารายการ ตนกลาอาสา เปดโลกทศนใหมใหกบเขาอกครงหนง การทไดเดนทางไปพบปะ พดคย เรยนร วถชวตของเหลาบรรดาตนกลาอาสา เดกและเยาวชนทวประเทศทาใหเขายงเชอมนกบการบมเพาะ “จตอาสา” ไปพรอมๆ กบ “ความคดสรางสรรค” เพอใหเขาเหลานนไดฝกปรอการทางานเพอชมชน / สงคม ทมคณภาพและตอบสนองกบชมชนมากยงขน เปกประจกษชดวาแรงขบเคลอนสาคญของการเปนอาสาสมครคอ “ความสข” ดงทเขาไดพดเอาไววา “อาสาสมครอยไดเพราะเหนคนอนมความสข” ไมวาสงทตนเองทาจะนอยนดหรอยงใหญ แตการทไดเหนแววตาหรอคาพดขอบคณ นนเปนสงซงชวยใหอาสาสมครมพลงใจในการทจะทาสงดๆ เพอคนอนตอไป

สงสาคญของการทางานกบเดกและเยาวชนในมมมองของเปกคอ การใหโอกาสแกเขา รวมทงชวยแนะนา หรอเสนอแนะวธการทางานตามความเหมาะสม เดกและเยาวชนเขามความคดเปนของตนเองอยแลว พวกเขาควรไดโอกาสทจะเรยนรตนเองและสงคมจากการลงมอทาดวยตวเอง หรอ Learning by doing และทกครงทลงมอทาเขาจะไดประสบการณใหมกลบไปเสมอ นนเปนสงทผใหญควรตระหนกในการวางทาทของการสนบสนนเดกเยาวชน เพอนาไปสการสรางใหเขาเปนพลเมองทนอกจากจะรบผดชอบตอสงคมแลวยงมความเขมแขงและหนกแนนในตนเองอกดวย

“อาสาสมครสรางการตระหนกในคณคาของตวเองใหเกดขน และทาใหเกดความรสกเปนสวนหนงของสงคมและชมชนทตนเองอาศยอย”

สถานโทรทศนทวไทยธวชชย ดวงนภา

thailand youth festival : พลังเยาวชน พลเมืองอาสา

Documents