terminoloji çalışması · doç. dr. ender ateşman termtÜrk hacettepe Üniversitesi terminoloji...
TRANSCRIPT
![Page 1: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/1.jpg)
Doç. Dr. Ender Ateşman
TermTÜRK
Hacettepe Üniversitesi
Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi
Terminoloji Çalışması
Hacettepe Çeviri Atölyesi, 18 Ağustos 2014
![Page 2: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/2.jpg)
Gündem
*Terminolojinin önemi
*Bilim alanında terminoloji
*Yöntemler ve ilkeler
*Terminoloji çalışması için araçlar
![Page 3: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/3.jpg)
Kaostan Düzene
![Page 4: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/4.jpg)
Terminoloji nedir?
Terminoloji = bir özel alana ait söz dağarcığı
Terminoloji = bir özel alandaki kavramların ve
belirtimlerin toplamı
Bir özel alanda etkili bir iletişim sağlanabilmesi için
kavramlar / terimler doğru kullanılmalıdır.
![Page 5: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/5.jpg)
Terminoloji çalışması nedir?
Terimbilimin elde ettiği sonuçlardan yararlanarak, bir özel alandaki (bilim, bilgi veya teknik) terimlerin
• derlenmesi,
• tanımlanması ve
• düzenlenerek kullanıma sunulmasına
yönelik çalışmadır.
Terim çalışmaları,
• tek dilli ya da çok dilli olabilir,
• tek bir alanı ya da birden çok alanı kapsayabilir,
• betimleyici ya da standartlaştırıcı olabilir.
![Page 6: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/6.jpg)
Ne değildir?
Terminoloji Çalışması,
*sözlükçe (glossary) hazırlamak değildir,
*sözlük çalışması değildir,
*yalnızca çevirmenlerin sorunu değildir.
![Page 7: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/7.jpg)
Neden Terminoloji Çalışması?
*Özel iletişimin temeli olarak terminoloji
*Yasalar, yönetmelikler ve uluslararası işbirliği
*Terminoloji ve ekonomi
*Özel sektör ve terminoloji
*Çevirmenler için terminoloji
*Terminoloji ve bilgisayar çevirisi
![Page 8: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/8.jpg)
bilimsel ve teknik iletişim sağlanamaz.
Terminoloji olmazsa...
Bilimsel ve teknik iletişim sağlanamazsa
bilgi aktarımı olmaz.
Bilgi aktarımı olmazsaeğitim ve araştırma yapılamaz,
düşünsel ve ekonomik ilerleme sağlanamaz.
Bu da
GERİ KALMIŞLIĞA VE SOYUTLANMAYA
neden olur.Heribert Picht
![Page 9: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/9.jpg)
Bilim alanında terminoloji
Bütün alanlarda bilginin artmasıyla birlikte kavramlar
ve terimler de arttı!
Bilimsel metinlerin anlaşılabilmesi için terimler
bilinmelidir.
Genellikle bu kavramlar evrenseldir.
![Page 10: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/10.jpg)
Terminoloji: Masraf - Yarar
*Nitelikli terminoloji çalışması masraflıdır (pahalıdır).
* Sonuçlardan yararlanan kişiler arttıkça ucuza mal olur.
*Çalışmaya ne kadar «erken» başlanırsa çalışma o kadar
etkili olur.
![Page 11: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/11.jpg)
Semiyotik Üçgen
nesne (somut ya da soyut)
belirtimkavram
![Page 12: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/12.jpg)
Sözlük maddesi
sözcükanlam
anlam
anlam
anlam
anlam
![Page 13: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/13.jpg)
Terminolojik kayıt
kavrambelirtim
belirtim
belirtim
belirtim
belirtim
Betimleyici çalışma
![Page 14: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/14.jpg)
Terminolojik kayıt
kavrambelirtim
belirtim
belirtim
belirtim
belirtim
Standartlaştırıcı çalışma
![Page 15: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/15.jpg)
İlke 1: Kavram Odaklı
Kavram odaklılık
Bir kavrama ait bütün bilgiler, bütün dillerdeki
belirtimler dâhil tek bir kayıt altında toplanır.
Yani,
bütün eş anlamlılar, kısaltmalar, eş değerliler aynı
kayıtta,
bütün eş yazımlılar, çok anlamlılar farklı kayıtlarda
yer alır.
![Page 16: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/16.jpg)
İlke 2: Belirtimler özerktir
Belirtimin özerkliği
Bir kavrama ait bütün belirtimler ayrı birer blok
olarak kaydedilmelidir.
![Page 17: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/17.jpg)
İlke 3:Veri Kategorilerine İlişkin
İlkeler
1. Öğesellik
Veri kategorilerinin yalnızca tek bir veri içermesi.
2. Granüllük
Veri kategorilerinin mümkün olduğunca hassas
olarak tanımlanması.
![Page 18: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/18.jpg)
Sınıflandırmayazıcı 1
vuruşlu yazıcı 1.1
vuruşlu olmayan yazıcı 1.2
karakter vuruşlu yazıcı 1.1.2
nokta vuruşlu yazıcı 1.1.2
mürekkep püskürtmeli yazıcı 1.2.2
lazer yazıcı 1.2.2
düşük hızlı yazıcı 1.3
yüksek hızlı yazıcı 1.4
satır yazıcı 1.5
sayfa yazıcı 1.6
siyah beyaz yazıcı 1.7
renkli yazıcı 1.8
yüksek hızlı sayfa yazıcı 1.4/1.6
renkli lazer yazıcı 1.2.2/1.8
![Page 19: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/19.jpg)
Terminoloji çalışmasında iş süreci
Doç. Dr. Ender Ateşman 19
Başlangıç
Hazırlık
Derleme
TanımlamaYayınlama
Güncelleme
![Page 20: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/20.jpg)
Terminoloji Yönetim Yazılımları
CAT Yazılımlarıyla bütünleşik yazılımlar
Across
DejaVu
MemoQ
MemSource
Star Transit
Bağımsız Yazılımlar
MultiTerm
Termweb
TermWiki
![Page 21: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/21.jpg)
Terimlerin Türetilmesi
*Terimleştirme
kapsama alanı,
*Türetme
soğutucu, istemci, verici,
*Ödünçlemeradar, pilot, termometre
*Kısaltma
akü, sms, radar
*Birleştirme
AB Genel Sekreterliği, su soğutmalı
![Page 22: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/22.jpg)
Örnek: Bilgi Güvenliği
Terimleri
![Page 23: Terminoloji çalışması · Doç. Dr. Ender Ateşman TermTÜRK Hacettepe Üniversitesi Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi Terminoloji Çalışması Hacettepe Çeviri Atölyesi,](https://reader030.vdocuments.mx/reader030/viewer/2022040215/5ed5e530914af169e92ceb7b/html5/thumbnails/23.jpg)
Dinlediğiniz için teşekkür ederim.
Doç. Dr. Ender Ateşman
TermTÜRK
Hacettepe Üniversitesi
Terminoloji Uygulama ve Araştırma Merkezi