1

TEMİZLİK

Temizliğin Önemi

• Yeryüzündeki düzensizliklerin bir sebebi de insanoğludur. Bu

düzensizliklerin bir tanesi de çevre kirliliğidir.

ا كسبت • ي ظهر الفساد في البري والبحري بي يقهم ب عض الذي ي الناسي لييذي أيديعون لوا لعلهم ي رجي عمي

• “İnsanların elleriyle işledikleri yüzünden karada denizde fesat

meydana geldi”1

1 Rum, 41.

2

ريين إين الل • وابيين وييب المتطهري ييب الت • “Allah tevbekar olanları, titizlikle temizliğe riayet edenleri sever”2

******

ليلطائيفيين • ر ب يتي ئا وطهير يم مكان الب يتي أن لا تشريك بي شي ب راهي وإيذ ب وأن لإيجودي والقا عي الس ين والرك ئيمي

• Bir zamanlar İbrahim'e Beytullah'ın yerini hazırlamış ve (ona şöyle

demiştik): Bana hiçbir şeyi eş tutma; tavaf edenler, ayakta ibadet

edenler, rükû ve secdeye varanlar için evimi temiz tut.3

2 Bakara, 222. 3 Hacc, 22/26.

3

• Rasulullah buyurdular ki:

يماني لطهور شطر الإي ا •• Temizlik, imanın yarısıdır.4

******

• Rasulullah buyurdular ki:

يف ييب النظافة، كرييم ييب ال إين الل طيريب ييب • كرم، جواد الطيريب، نظيفوا ييب ال ل -أراه قال -ود، ف نظري هوا بي ي هودي أفنيي تكم ولا تشب

• “Allah güzeldir, güzel olan şeyleri sever; temizdir, temiz olan şeyleri

sever; ikram sahibidir; ikram edenleri sever; cömerttir, cömert olanları

4 Darimi.

4

sever. Siz de evleriniz gibi -zannedersem avlularınızı dedi- temiz

tutunuz. Yahudîlere benzemeyiniz.”5

******

• Muhammed İkbal şöyle demiştir:

• İslam aslında temizlik dinidir. Müslümanların çevresinde bir pislik

görülüyorsa bu pislik Müslümanlıktan değil, Müslüman’dan geliyordur.

5 Tirmizi.

5

Temizlik, İbadetin Şartıdır:

• Müslümanlıkta temizlik hem gaye, hem de vasıtadır. Namazdan maksat

ruh temizliğidir. Ama namazdan öncede çevre temizliği, beden

temizliği, üst baş temizliği şarttır.

• Hadis ve Fıkıh kitaplarımız “Kitabü’t-Tahare” temizlik bölümüyle

başlamaktadır.

• Namazdan önce abdest alınması gerektiği Kur’an’da şöyle

bildirilmektedir.

6

ين آمنوا • لواإيذا قمتم إيل الصل ي أي ها الذي يكم ةي فاغسي إيل وجوهكم وأيديكم وأرجلكم إي المرافيقي وامسحوا روا جن ب تم كن ل الكعبيني وإين بيرؤوسي ا فاطه

• “Ey iman edenler! Namaza kalkacağınız zaman yüzlerinizi, dirseklere

kadar ellerinizi ve -başlarınıza mesh edip- her iki topuğa kadar da

ayaklarınızı yıkayın. Eğer cünüp iseniz iyice yıkanarak temizlenin.

مستم ن الغائيطي أو لا مي كم ن أحد مي مرضى أو على سفر أو جاء تم كن وإين •موا صعييد ماء ف لم تيدوا النريساء ا ا طيريب ف ت يم

• Hasta olursanız veya seferde bulunursanız veya biriniz abdest

bozmaktan (def-i hacetten) gelir veya kadınlara dokunur (cinsel

ilişkide bulunur) da su bulamazsanız, o zaman temiz bir toprağa

yönelin.

7

يكم فامسحوا • كم وأيدي نه ما يريي بيوجوهي ن حرج لييجعل عليكم د الل مي مي ركم ولييتيم نيعمته عليكم لعلكم تشكرون يرييد لييطهري ول كين

• Onunla yüzlerinizi ve ellerinizi meshedin (Teyemmüm edin). Allah

size herhangi bir güçlük çıkarmak istemez. Fakat o sizi tertemiz

yapmak ve üzerinizdeki nimetini tamamlamak ister ki şükredesiniz”6

6 Maide, 6.

8

• Rasulullah buyurdular ki:

ن غلول. • لا ي قبل الله صلة بيغيي طهور ولا صدقة مي• "Allah temizlik olmayan namazı kabul etmez, hıyanetle kazanılan

paradan verilen sadakayı da kabul etmez."7

7 Müslim.

9

Çevre Temizliği:

• Rasulullah buyurdular ki:

اللعانيني ت قوا اي •• “Çok lanet ettiren iki şeyden sakının.”

قالوا: وما اللعانني ي رسول اللهي؟ •• Kendisine: - Bu çok lanet ettiren iki şey nedir, ey Allah'ın Rasûlü? diye

sordular, Peygamberimiz şöyle buyurdu:

ي ي تخلى في طريي • م قي الذي لريهي ، أو في ظي الناسي• “İnsanların yoluna ve gölgesine (gölgelendikleri yere) büyük abdest

yaparak kirletenlerdir.”8

8 Müslim.

10

• Rasulullah buyurdular ki:

ذى عني الطرييقي صدقة يمييط ال •• “İnsanlara eziyet verici şeyi yoldan kaldırmak sadakadır.”9

******

• İslam’ın ilk dönemlerinde Araplar çevre temizliğine riayet etmezler,

yerlere tükürür, hatta camilerde bile ibadet esnasında bu gibi

hareketlerde bulunurlardı. Peygamberimiz bu kötü adetten son derece

tiksinirdi. Bir defa Peygamberimiz yerin böyle kirletildiğini görmüş,

son derece hiddetlenmiş yüzü kızarmıştı. Bunun farkına varan bir kadın,

hemen ortalığı temizlemişti.

• Bunun üzerine Peygamberimiz: “Ne iyi oldu” buyurdu.

9 Buhari.

11

• Peygamberimizin mescidi muntazam silinir, süpürülürdü. Ebû Hureyre

anlatıyor:

• Ümmi Mihcen adında bir kadın Peygamberimizin mescidini süpürürdü.

Vefat etti (fakat öldüğünü Peygamberimize bildirmediler.)

Peygamberimiz kadını göremeyince:

• “Kadın ne oldu?” diye sordu.

• Öldü, dediler. Bunun üzerine Peygamberimiz:

• “Bana ölümünü haber vermeli değil miydiniz?” buyurdu. Sonra da

kabrinin başına varıp ona dua etti.10

10 Buhari.

12

Elbisenin Temizliği:

• Rasulullah bir heyet gönderirken onlara şu tavsiyede bulundular:

مون على إيخوانيكم، فأصليحوا • ريحالكم، وأصليحوا ليباسكم، حت إينكم قاديش فح ن الل لا ييب الفحش، ولا الت ، فإي تكونوا كأنكم شامة في الناسي

• Sizler kardeşlerinizin yanına varıyorsunuz. (Onların yanına vardığınız

zaman) binek hayvanlarınızı güzelleştirin ve güzel elbiseler giyininiz.

Öyle ki halk içinde (vücuttaki) "ben" gibi olunuz. Çünkü Allah

çirkinliği ve isteyerek çirkinleşmeyi sevmez.11

11 Ebu Davud.

13

• Ebû-Ahvas anlatıyor: “Ben perişan bir kıyafetle Peygamberimizin

huzuruna geldim. Peygamberimiz beni o halde görünce:

• “Malın yok mu?” diye sordu. Ben:

• “Var” dedim, Peygamberimiz;

• “ Neyin var?”, dedi. Ben:

• Devem var, koyunum var, atım var, hizmetçim var, dedim. Bunun

üzerine Peygamberimiz şöyle dedi:

مالا • ذا آتك الل ف لي أث ر نيعمةي اللي عليك، وكرامتيهي فإي• “Mademki Allah sana varlık verdi, Allah’ın bu nimet ve ikramı üzerinde

görünsün.”12

12 Ebu Davud.

14

• Rasulullah saçları darmadağınık bir adam gördü. Yanındakilere şöyle

diyerek memnuniyetsizliğini dile getirdi:

أما كان ييد هذا ما يسكرين بيهي شعره، •• "Bu adam saçlarını düzeltip tertibe sokacak bir şeyi bulamadı mı?"

• Derken, o sırada bir diğer adam gördü, bunun da üstü başı kirliydi.

Bunun hakkında da:

ل بيهي ث وبه • أما كان هذا ييد ماء ي غسي• "Şu adam elbisesini yıkayacak bir su bulamıyor mu?" diye söylendi."13

13 Ebu Davud.

15

Vücut Temizliği:

• Rasulullah buyurdular ki:

له والوضوء ب عده ب ركة الطعامي ا • لوضوء ق ب • "Yemeğin bereketi yemekten önce ve sonraki yıkamalardadır."14

******

• Hz. Aişe anlatıyor: Peygamberimizin zamanında Medine'nin çevresinde

bulunan insanlar Cuma namazına gelirlerdi. Sırtındaki yün elbiseleri toz

toprak içinde olurdu ve bedenlerinden ter kokusu çıkardı. Bir defa

Peygamberimiz benim yanımda iken bunlardan bazıları huzuruna geldi.

Peygamberimiz onların bu durumundan rahatsız oldu ve şöyle buyurdu:

كم هذالو أنكم ت • رت ليي ومي طه• Bari bugün (için olsun) yıkansanız (da öyle Cumaya gelseniz).15

14 Ebu Davud.

16

• İbn Abbas anlatıyor: Peygamberimiz iki kabrin yanından geçiyordu,

şöyle buyurdu:

بني في كبيي • ، وما ي عذ بني ما لي عذ ن ال ، أما أحدها فكان لا إين مي ، يستتي ب وليي بي خر وأما ال يمةي فكان يمشي لنمي

• “Bunlar azap görüyorlar. Hem de azap görmeleri büyük bir şey için

değildir. Biri idrardan sakınmaz, iyice temizlenmezdi. Diğeri de

koğuculuk eder gezerdi."16

15 Buhari. 16 Buhari.

17

• Peygamberimiz buyuruyor:

طرة خس • طرةي أو خس -الفي ن الفي ستيحداد، وت قلييم اليتان، والاي -مياريبي ، وقص الش بيطي الظفاري، ون تف الإي

• “Fıtrat beştir (insanın yaratılışı gereği beş âdete riayet etmesi gerekir):

“Sünnet olmak, etek traşı olmak, koltuk altlarını temizlemek, tırnakları

kesmek ve bıyıkları kısaltmak.”17

17 Müslim.

18

• Enes b. Malik anlatıyor:

، وحلقي العانةي، • بيطي ، وت قلييمي الظفاري، ون تفي الإي اريبي وقريت لنا في قصري الشلة ن أربعيين لي أن لا نتك أكث ر مي

• “Bıyık kısaltmak, tırnak kesmek, koltuk altlarını yolmak ve kasıkları

traş etmek hususunda bunları kırk geceden fazla bırakmamamız, bize

süre olarak tayin edildi.”18

18 Müslim.

19

Ağız Temizliği:

• Rasulullah buyurdular ki:

ند كلري صلة لمرتم بي لولا أن أشق على أمتي • واكي عي لسري• Ümmetime meşakkat olmayacağını bilseydim her abdest alış sırasında

misvak kullanmayı emrederdim.19

******

• Rasulullah buyurdular ki:

واك مطهرة ا • ليلفمي مرضاة ليلربري لسري• "Misvak ağızı temizler, Rabbi hoşnut eder"20

19 Müslim.

20

• Peygamberimiz diş temizliğine de çok önem verirdi. Hz. Aişe'ye,

Peygamberimiz evine girdiği vakit ilk ne yapardı? diye sorulunca Hz.

Aişe; “Misvaklanırdı” cevabını vermiştir.21

******

• Peygamberimiz dişlerini temizlemeyenleri gördüğünde de; “Size ne

oluyor da dişleriniz sararmış olduğu halde yanıma geliyorsunuz?

Misvak kullanınız” diyerek uyarırdı.

20 Buhari. 21 Müslim.

21

Diş Çürüğünün Genel Vücut Yapısıyla İlişkisi:

• Diş çürüğü ve dişeti hastalıklarının sadece ağzı değil, bütün vücudu

etkiler. Ağızdaki rahatsızlıklardan biri de ağız kokusudur. Sebepleri,

dişeti hastalıkları, diş çürüğü, solunum ve sindirim sistemi hastalıkları,

sinüzit vb. hastalıklardır. Ağız kokusu, insanın sosyal olmasını engeller,

insan ilişkilerini yürütememesine ve insan çevresinden uzak durmaya

iter.

• Diş çürüğü ve dişeti hastalıkları, bölgesel ve bedensel hastalıklara

neden olur. Ağızdaki çürük, kan yoluyla bütün vücuda (kalp, böbrekler,

eklemler, sindirim sistemi vs.) yayılabilir ve hastalıklara yol açabilir.

Bunların tedavisi de hem maddi hem de manevi yönden kayıplara yol

açar. Bu yüzden, hiç bir zaman ağız ve diş sağlığının aksatılmaması, her

zaman iyi bakım yapılması gereklidir.