BLOQUE IV: ESPAÑA NO ÓRBITA FRANCESA. O S. XVIII: REFORMISMO BORBÓNICO E RESTAURACIÓN

1.- CAMBIO DINÁSTICO E GUERRA DE SUCESIÓN

CARLOS II MORRE NO ANO 1700 SEN DESCENDENCIA ISTO PROVOCA UN IMPORTANTE PROBLEMA POLÍTICO TANTO INTERNO

COMO EXTERNO O TESTAMENTO DE CARLOS II NOMEA HERDEIRO A FILIPE DE ANJOU

(FILIPE V), DA FAMILIA DOS BORBÓNS. FILIPE TAMÉN TIÑA DEREITO SOBRE A COROA FRANCESA.

APARECE OUTRO PRETENDENTE, O ARQUIDUQUE CARLOS, DA DINASTÍA DOS AUSTRIAS

CARLO II O FEITIZADO

1.1.- CONFLICTO INTERNACIONAL

O PROBLEMA DA SUCESIÓN ESPAÑOLA XA ERA MOTIVO DE FRICCIÓN NAS RELACIÓNS INTERNACIONAIS A FINAIS DO S. XVII.

O ASCENSO DUN BORBÓN AFIANZABA A FRANCIA NO PANORAMA INTERNACIONAL. COMO RESPOSTA CREOUSE UNHA GRAN ALIANZA ENCABEZADA POR AUSTRIA E Á

QUE SE UNIRON REINO UNIDO, AS PROVINCIAS UNIDAS, PRUSIA, SABOIA E PORTUGAL OS ENFRONTAMENTOS ARMADOS COMEZARON A FINAIS DE 1701 NO 1711 PRODUCIUSE UN ACONTECEMENTO QUE MUDOU A CONTENDA: O

ARQUIDUQUE CARLOS ACCEDEU AO TRONO AUSTRÍACO. SI HERDABA A COROA ESPAÑOLA TAMÉN O SEU PODER SERÍA HEXEMÓNICO.

AS PROVINCIAS UNIDAS E REINO UNIDO ROMPERON A ALIANZA CON AUSTRIA FELIPE V RENUNCIA AO TRONO FRANCÉS. ISTO PUXO FIN AO CONFLICTO INTERNACIONAL

BANDOS NA GUERRA DE SUCESIÓN

1713-1714 ASINÁRONSE OS ACORDOS QUE ACABABAN COA GUERRA TRATADO DE UTRECHT TRATADO DE RASTADT

NESTES TRATADOS ESPAÑA AS SÚAS POSESIÓNS EUROPEAS O REINO UNIDO CONFIRMOUSE COMO A PRINCIPAL POTENCIA MARÍTICA DO MUNDO:

INCORPORA ENCLAVES ESTRATÉXICOS COMO XIBRALTAR OU MENORCA INTRODUCESE NO COMERCIO AMERICANO CO NAVÍO DE PERMISO (UN BARCO AO ANO PODÍA

COMERCIAR CON AMERICA) EN EUROPA IMPUXOSE A POLÍTICA DE EQUILIBRIO CONTINENTAL, QUE TENDÍA A

EVITAR O PREDOMINIO DE CALQUERA POTENCIA SOBRE AS DEMAIS

PERDIDAS ESPAÑOLAS DO TRATADO DE UTRECHT

1.2.- GUERRA DE SUCESIÓN ESPAÑOLA EN ESPAÑA O PROBLEMA SUCESORIO CONVERTEUSE NUNHA GUERRA CIVIL CASTELA MANTÍVOSE FIEL A FILIPE V, PERO A COROA DE ARAGÓN AS COUSAS

FORON DIFERENTES EN VALENCIA O CONFLICTO TRANSFORMOUSE TAME´N UNHA REVOLTA

ANTISEÑORIAL QUE DIVIDIU O REINO ENTRE A NOBREZA, QUE APOIABA A FILIPE V, E OS SECTORES POPULARES QUE APOIARON Ó ARQUIDUCE CARLOS.

EN CATALUÑA, O APOIO A CASA DOS AUSTRIAS FOI XERAL O CONFLICTO EN ESPAÑA DESENVOLVEUSE CASE SEMPRE A FAVOR DAS FORZAS

BORBÓNICAS. 1707 AS TROPAS BORBÓNICAS OCUPARON VALENCIA (BATALLA DE ALMANSA) 1710 AS TROPAS BORBÓNICAS OCUPAN ARAGÓN. CATALUÑA PROSIGUE COA

RESISTENCIA ATA 1714

2.- ABSOLUTISMO BORBÓNICO A GUERRA DE SUCESIÓN SUPUXO A CONFIRMACIÓN DA DINASTÍA DOS BORBÓNS. AS PRINCIPAIS CARACTERÍSTICAS DO GOBERNO DOS BORBÓNS FOI O ABSOLUTISMO,

CENTRALISMO E UNIFORMISMO A MONARQUÍA ABSOLUTA, O REI GOZABA DE GRANDES PODERES. NON EXISTÍA

LEGALIDADE QUE POIDESE COARTAR OS SEUS DESEXOS. ADEMAÍS O SEU PODER TIÑA UNHA ORIXE DIVINA

DESPOIS DA GUERRA, FILIPE V CREOU O SISTEMA DE SECRETARÍAS A CABEZA ESTABA O SECRETARIO DE DESPACHO NOMEADO POLO REI. 1714 A SECRETARÍA DE DESPACHO DIVIDIUSE EN CATRO SECRETARÍAS:

SECRETARÍA DE MARIÑA E INDIAS SECRETARÍA DE GUERRA SECRETARÍA DE XUSTIZA SECRETARIA DE ESTADO

FELIPE V

A.- OS DECRETOS DE NOVA PLANTA ELEMENTO DESTACADO DO GOBERNO DE FELIPE V. DECRETO QUE TRATA DE UNIFORMAR O TERRITORIO. APLICACIÓN DOS DECRETOS DE NOVA PLANTA

1707 EN VALENCIA E ARAGÓN 1715 EN MALLORCA 1716 EN CATALUÑA

DECRETOS DE NOVA PLANTA: SUPRIMIRON OS FOROS E INSTITUCIÓNS PROPIAS DOS REINOS DA COROA DE ARAGÓN, QUE PASARON A SER GOBERNADOS POLAS LEIS CASTELÁS.

O MÁIS ESTRICTO FOI O DECRETO DE VALENCIA TODO O TERRITORIO DA MONARQUÍA ESPAÑOLA PASABA A TER UN SISTEMA DE

GOBERNO UNIFORME, A EXCEPCIÓN DE NAVARRA E PROVINCIAS VASCAS CASTELA PASOU A SER O CENTRO DO GOBERNO DE ESPAÑA.

B.- DIVISIÓN PROVINCIAL A CENTRALIZACIÓN REFLECTIUSE NA ADMINISTRACIÓN E NA ORGANIZACIÓN DOS

TERRITORIOS. O SISTEMA PROVINCIAL XENERALIZAOUSE EN TODA ESPAÑA. A ADMINISTRACIÓN DOS TERRITORIOS QUEDOU EN MANS DE NOVOS CARGOS:

OS INTENDENTES SUPERVISABAN OS PODERES LOCAIS. ERAN NOMEADOS POLO MONARCA OU SECRETARIO DE ESTADO.

OS CAPITÁNS XERAIS TIÑAN A XEFATURA MILITAR DA SÚA PROVINCIA E DESENVOLVÍAN FUNCIÓNS ADMINISTRATIVAS E XUDICIAIS.

C.- A REFORMA DO EXÉRCITO E A ARMADA

OS BORBÓNS COMPRENDERON A NECESIDADE DE DISPOÑER DUN EXÉRCITO E MARIÑA EFICIENTES.

O EXÉRCITO ERA O BRAZO EXECUTOR DA SÚA POLÍTICA ABSOLUTISTA E O INSTRUMENTO DE PROXECIÓN EXTERIOR

CAMBIOS PRINCIPAIS NO EXERCITO: NOVOS SISTEMAS DE RECRUTAMENTO MEDIANTE LEVAS ENTRE A POBOACIÓN MASCULINA

(1704) CAMBIOS NA ORGANIZACIÓN MILITAR: O TERZO FOI SUSTITUIDO POLO REXEMENTO CREACIÓN DUN EXÉRCITO PERMANENTE E PROFESIONAL. A SÚA EXISTENCIA SUPUXO

UNHA GRAN CARGA ECONÓMICA PARA O ESTADO

3.- POLÍTICA EXTERIOR DOS BORBÓNSA.- POLITICA EXTERIOR DE FILIPE V

DESDE A FIRMA DE UTRECHT, OS OBXECTIVOS EXTERIORES DE FILIPE V FORON DOUS: RECUPERAR ALGÚNS DOS TERRITORIOS PERDIDOS EN UTRECHT ASEGURAR O IMPERIO COLONIAL ESPAÑOL

DUAS POSTURAS: REVISIONISMO: OCUPAR TERRITORIOS PERDIDOS EN UTRECHT

1717 OCUPAN SARDEÑA E SICILIA, PERO UNHA COALICIÓN INTERNACIONAL EXPULSA A ESPAÑA DESTES TERRITORIOS

POLÍTICA REALISTA: NON PRETENDÍA RECUPERAR A HEXEMONÍA DE ESPAÑA EN EUROPA. BASEÁBASE NA NEGOCIACIÓN COAS DEMAIS POTENCIAS E INTERVENCIÓN NOS CONFLICTOS QUE ESTAS MANTIÑAN

EN 1733, ESPAÑA ASINOU CON FRANCIA O PRIMEIRO PACTO DE FAMILIA O INFANTE DON CARLOS FOI RECOÑECIDO REI DAS DÚAS SICILIAS EN 1738

En 1743 FÍRMASE O SEGUNDO PACTO DE FAMILIA. O INFANTE FILIPE (2º FILLO DE FILIPE V) OBTEN OS DUCADOS DE PARMA E TOSCANA

COMBATE DOS NAVÍOS GLORIOSO E DARTMOUTH

B.- POLÍTICA EXTERIOR NA 2ª METADE DO S. XVIII

FERNANDO VI (1746-1759) ESPAÑA OPTOU POLA NEUTRALIDADE E NON PARTICIPOU EN NINGÚN CONFLICTO BÉLICO.

CARLOS III (1759-1788) DEIXA A NEUTRALIDADE PARA FACER FRONTE AO EXPANSIONISMO BRITÁNICO EN AMÉRICA. EN 1761 ASINOU CON FRANCIA O TERCEIRO PACTO DE FAMILIA E PARTICIPOU EN DÚAS

GUERRAS: GUERRA DOS SETE ANOS(1756-1763) GUERRA DE INDEPENDENCIA DAS TRECE COLONIAS AMERICANAS (1775-1783)

NESTA GUERRA RECUPÉRASE FLORIDA, MENORCA E SACRAMENTO

CARLOS IV ROMPEU CON FRANCIA DEBIDO O ESTALIDO DA REVOLUCIÓN FRANCESA (MEDO A EXPANSIÓN DA REVOLUCIÓN) A PARTÍR DE 1795 REACTIVOUSE A ALIANZA CON FRANCIA E O ENFRONTAMENTO CO REINO

UNIDO

FERNANDO VI CARLOS III

4.- O DESPOTISMO ILUSTRADO

A ILUSTRACIÓN: NOVA CORRENTE DE PENSAMENTO QUE SE CARACTERIZA POLO EMPREGO DA RAZÓN. ORIXINOUSE NO REINO UNIDO A FINAIS DO S. XVII, PERO FOI FRANCIA O SEU CENTRO DIFUSOR.

PRINCIPAIS PENSADORES ILUSTRADOS: LOCKE, MONTESQUIEU, ROUSSEAU, VOLTAIRE

PRINCIPAIS CARACTERÍSTICAS: PREDOMINIO DA RAZÓN COMO INSTRUMENTO PARA ALCANZAR A VERDADE FRONTE Á

REVELACIÓN A DEFENSA DA AUTONOMÍA DO PODER POLÍTICO, QUE DEBÍA CONTROLAR O PODER

RELIXIOSO A CONCEPCIÓN DA TOLERANCIA RELIXIOSA COMO UNHA MANIFESTACION DA LIBERDADE O INTERESE POLAS ACTIVIDADES PRODUTIVAS E MELLORA DAS CONDICIÓNS DE VIDA,

COMO MEDIO PARA CONSEGUIR A FELICIDADE. VALORACIÓN DA EDUCACIÓN PARA ALCANZAR A FELICIDADE

A.- A ILUSTRACIÓN ESPAÑOLA

A ILUSTRACIÓN ESPAÑOLA FUNDAMENTASE NO GRUPO DOS NOVATORES NOVATORES: GRUPO DE CIENTÍFICOS, MÉDICOS E HUMANISTAS QUE MOSTRARON A

SÚA PREOCUPACIÓN POLO ATRASO CIENTÍFICO ESPAÑOL O PENSAMENTO ILUSTRADO TIVO QUE DIFUNDIRSE A TRAVÉS DE NOVAS

INSTITUCIÓN: ACADEMIAS COMO A DE LINGUA ESPAÑOLA, BELAS ARTES OU HISTORIA SOCIEDADEAS ECONÓMICAS DE AMIGOS DO PAÍS: CENTROS DE FORMACIÓN

PRINCIPALMENTE PRÁCTICA E TÉCNICA. BAIXO O REINADO DE CARLOS III PRODUCIUSE A ORIXE DA XERACIÓN ILUSTRADA

DESTACARON PERSOAXES COMO O CONDE DE ARANDA, FLORIDABLANCA, CAMPOMANES E JOVELLANOS

B.- O DESPOTISMO E REFORMISMBO DE CARLOS III

O DESPOTISMO UNIU O ABSOLUTISMO MONÁRQUICO CO ESPÍRITU REFORMISTA DA ILUSTRACIÓN

EN ESPAÑA FOI CARLOS III (1759-1788): PREOCUPACIÓN POR MELLORAR A ECONOMÍA DO PAÍS E DO BENESTAR DOS SÚBDITOS CONVENIENCIA DE MELLORAR A ORGANIZACIÓN E RACIONALIZACIÓN DO ESTADO ACEPTACIÓN DO REI COMO “HOME IDEAL” ILUSTRADO: RACIONALISTA, INTELECTUAL,

AMANTE DAR ARTES E CIENCIAS E REEFORMISTA POLÍTICO

CARLOS III

ERA REI DAS DÚAS SICILIAS. EN 1759 RENUNCIOU A ESE TRONO E ASUMIU O DE ESPAÑA. O

PRINCIPIO APOIOUSE EN MINISTROS ITALIANOS COMO GRIMALDI OU ESQUILACHE

ESTES MINISTROS ENFRONTÁRONSE OS PRIVILEXIADOS COAS SÚAS POLITICAS COMO LIBERDADE COMERCIAL DE CEREAIS OU A DESAMORTIZACIÓN DE BENS DA IGREXA

FORTE OPOSICIÓN: ESTALOU O MOTÍN DE ESQUILACHE EN 1766 FINAL FOI A DESTITUCIÓN DE ESQUILACHE E A MODERACIÓN NAS

REFORMAS DENDE O MOTÍN OS PROTAGONISTAS FORON CAMPOMANES, CONDE DE

ARANDA E FLORIDABLANCA

PRINCIPAIS RREFORMAS: REFORMA RELIXIOSA: QUIXERON REDUCIR O GRAN PODER DA IGREXA.

CARLOS III INTENSIFICOU O REGALISMO E EXPULSA OS XESUITAS EN 1767 LIMITA O PODER DA INQUISICIÓN

REFORMAS ECONÓMICAS: CREOUSE A LOTERÍA NACIONAL, BANCO NACIONAL DE S. CARLOS, LIBRE CIRCULACIÓN DE CEREAIS E VIÑO,

LIBERALIZACIÓN COMERCIAL CON AMÉRICA REFORMAS MILITARES:

SERVIZO MILITAR OBLIGATORIO E ESTRUCTUROUSE O EXÉRCITO NAS DIFERENTES ARMAS: INFANTERÍA, ARTILLERÍA

REFORMAS SOCIAIS: INTENTOU DIGNIFICAR O TRABALLO INDUSTRIAL E APOIO O DESENVOLVEMENTO EDUCATIVO E

CIENTÍFICO REFORMAS INSTITUCIONAIS: LIMITARON O PODER MUNICIPAL

5.- ECONOMÍA E SOCIEDADE NO S. XVIII

5.1.- EVOLUCIÓN DEMOGRÁFICA A POBOACIÓN ESPAÑOLA AUMENTOU CONSIDERABLEMENTE DURANTE O S. XVIII,

PASANDO DUNS 7,5 MILLÓNS DE HABITANTES A 10,5 MILLÓNS EN 1801 O CRECEMENTO FOI DESIGUAL: INTENSO NA PERIFERIA COMO CATALUÑA, VALENCIA,

MURCIA, PROVINCIAS VASCAS, E LIXEIRAMENTE MENOR NO INTERIOR OS FACTORES FORON DIVERSOS

DESCENSO DAS MORTALDADES CATASTRÓFICAS COA DESAPARICIÓN DA PESTE E DIMINUCIÓN DAS CRISES DE SUBSISTENCIA

AUMENTO DA NATALIDADE MELLORAS ECONÓMICAS E LEVES AVANCES HIXIÉNICOS E SANITARIOS

O MODELO DEMOGRÁFICO ERA ANTIGO: ALTA TAXA DE NATALIDADE, ALTA TAXA DE MORTALIDADE E ESCASO CRECEMENTO NATURAL.

ELEVADA TAXA DE MORTALIDADE INFANTIL E ESPERANZA DE VIDA ARREDOR DOS 35 ANOS

5.2.- ACTIVIDADES ECONÓMICAS:A.- AGRICULTURA

ACTIVIDADE MÁIS IMPORTANTE. MANTIÑA UNHA ESTRUCTURA DE TIPO FEUDAL OS RENDEMENTOS AGRÍCOLAS SEGUÍAN SENDO MOI BAIXOS. ADEMAÍS O RENDEMENTO

ERA MOI IRREGULAR DEBIDO AS INCIDENCIAS METEOROLÓXICAS. O AUMENTO DA PRODUCIÓN AGRARIA LOGRÁBASE MEDIANTE O AUMENTO DA SUPERFICIE

CULTIVADA. DOUS PROBLEMAS: UNHA PARTE IMPORTANTE DA TERRA ESTABA AMORTIZADA (NON PODÍA VENDERSE NIN

DIVIDIRSE). ISTO IMPEDÍA A SÚA MODERNIZACIÓN AS TERRAS DISPOÑIBLES ADOITABAN SER DE MALA CALIDADE

SEGUIRON PRODUCÍNDOSE CRISES DE SUBSISTENCIA AÍNDA QUE OS SEUS EFECTOS FORON MENOS INTENSOS CA EN PERIODOS ANTERIORES

A MAIOR PARTE DA TERRA ESTABA ADICADA O CULTIVO DE CEREAIS, PERO AGORA EN ZONAS DA PERIFERIA APARECEN CULTIVOS COMO A PATACA E O MILLO

AS MEDIDAS ADOPTADAS, EN CONXUNTO, NON LOGRARON UNHA TRANSORMACIÓN DO CAMPO ESPAÑOL

B.- PRODUCIÓN MANUFACTUREIRA

A INDUSTRIA ERA ESCASA E ESTABA ORIENTADA AOS MERCADOS LOCAIS A INDUSTRIA PREDOMINANTE ERA O OBRADOIRO ARTESANAL SITUADO NA CIDADE,

BAIXO REGULACIÓN GREMIAL, CON POUCOS TRABALLADORES E MÁQUINAS. NALGUNHAS ZONAS PÚXOSE A BASE PARA A INDUSTRIA MODERNA A POLÍTICA ECONÓMICA MERCANTILISTA SEGUIDA POLOS BORBÓNS PRETENDÍA

LOGRAR UN MAIOR NIVEL DE AUTOCONSUMO INDUSTRIAL PARA FOMENTAR O DESENVOLVEMENTO MANUFACTUREIRO SEGUIRONSE DIVERSAS

ESTRATEXIAS: MEDIDAS PROTECIONISTAS PARA FOMENTAR O CONSUMO DAS MANUFACTURAS NACIONAIS CREACIÓN DE MANUFACTURAS PÚBLICAS COMO AS REIAS FÁBRICAS (GRANDES

OBRADOIROS DEDICADOS A PRODUCIR BENS DE LUXO)

CON CARLOS III IMPÚXOSE UNHA POLÍTICA ECONÓMICA CON TRAZOS LIBERAIS, QUE CONCEDÍA UN IMPORTANTE PAPEL A INICIATIVA PRIVADA

A EXPANSIÓN MANUFACTUREIRA ESTENDEUSE POR TODA ESPAÑA, PERO SOAMENTO XEROU DINÁMICAS INDUSTRIALIZADORES EN CATALUÑA

A PROHIBICIÓN DE EXPORTAR TECIDOS FACILITARON A CREACIÓN DE FÁBRICAS EN CATALUÑA, DIRIXIDAS AO MERCADO ESPAÑOL INTERIOR E COLONIAL

C.- O COMERCIO

A ACTIVIDADE COMERCIAL MEDROU CONSIDERABLEMENTE DURANTE O S. XVIII, FAVORECIDO POLO CRECEMENTO ECONÓMICO, POLO AUMENTO DEMOGRÁFICO E POLA POLÍTICA ECONÓMICA MERCANTILISTA.

COMERCIO INTERIOR TIÑA PROBLEMAS: AS INFRAESTRUCTURAS DE TRANSPORTE ERA DEFICIENTES O MERCADO INTERIOR ESTABA ESCASAMENTE INTEGRADO PARA SOLUCIONAR O PROBLEMA EMPRENDÉRONSE OBRAS PÚBLICAS COMO A MELLORA

DE CAMIÑOS, MELLORA DOS PORTOS MARÍTIMOS E APROVEITAMENTO DOS GRANDES RIOS PARA A NAVEGACIÓN.

TAMÉN SE SUPRIMEN AS PEAXES E ADUANAS O PROCESO DE LIBERALIZACIÓN DO COMERCIO INTERIOR INICIOUSE COA REAL

PRAGMÁTICA DE 1765 QUE PERMITÍA O LIBRE COMERCIO DE GRAN

COMERCIO EXTERIOR: REALIZÁBASE FUNDAMENTALMENTE COAS COLONIAS E CON EUROPA CON FRANCIA, REINO UNIDO, ESTADOS ALEMÁNS, O COMERCIO ERA DEFICITARIO, XA

QUE SE IMPORTABAN MANUFACTURAS E SE EXPORTABAN MATERIA PRIMAS E ALIMENTOS A MONARQUÍA QUIXO REVITALIZAR O COMERCIO AMERICANO XA QUE O MONOPOLIO

DUN SÓ PORTO COMO O DE CÁDIZ, E O ANTIGO SISTEMA DE FROTAS LIMITABAN O DESENVOLVEMENTO COMERCIAL E NON IMPEDÍAN O CONTRABANDO

OS BORBÓNS QUIXERON REFORMAR ESTA VELLA ORGANIZACIÓN COMERCIAL MEDIANTE: A SUPRESIÓN DO SISTEMA DE FROTAS (UN BARCO PODÍA SAIR SEN AGARDAR A FORMACIÓN

DUNHA FROTA) CREACIÓN DE COMPAÑÍAS COMERCIAIS ÁS QUE SE LLES CONCEDÍAN DETERMINADOS

PRIVILEXIOS DE EXPLOTACIÓN DUN TERRITORIO. ESTAS COMPAÍAS NON TIVERON MOITO ÉXITO, INCAPACES DE CONTROLAR O CONTRABANDO E A PIRATERÍA

5.3.- SOCIEDADE A PESAR DAS REFORMAS, A ESPAÑA DO S. XVIII CONTINUABA INMERSA NO MODELO

SOCIAL DO ANTIGO RÉXIME DIVIDIDA EN TRES ESTAMENTOS: NOBREZA, CLERO E XENTE DO COMÚN OU TERCEIRO

ESTADO. ERA UNHA SOCIEDADE CON MOI ESCASA MOBILIDADE SOCIAL, POIS SE SE NACÍA

POBRE, RESULTABA MOI DIFÍCIL CAMBIAR DE ESTAMENTO. A NOBREZA E O CLERO MANTIÑAN OS SEUS PRIVILEXIOS

TIÑAN LEIS E TRIBUNAIS PROPIOS NON PAGABAN IMPOSTOS ACCEDÍAN AOS MELLORES POSTOS DA ADMINISTRACIÓN

NON PRIVILEXIADOS DEBÍAN PAGAR IMPOSTOS, DESENVOLVÍAN AS ACTIVIDADES PRODUTIVAS E NON PODÍAN ACCEDER AOS PRINCIPAIS POSTOS DA ADMINISTRACIÓN

ESPAÑA SEGUÍA SENDO MOI RURAL. NO NORTE DA PENÍNSULA OS XORNALEIROS NON CHEGABAN AO TERZO DA

POBOACIÓN RURAL. PREDOMINABAN OS LABREGOS NO SUR ABUNDABAN OS XORNALEIROS, MENTRES QUE OS PROPIETARIOS ERAN

POUCOS O PANORAMA VARIOU CO ASCENSO DA BURGUESÍA, IMPULSADA POLO

DESENVOLVEMENTO COMERCIAL E O MANUFACTUREIRO.