tema 1: o século xviii: a crise do antigo réxime
TRANSCRIPT
TEMA 1: O SÉCULO XVIII: A CRISE DO
ANTIGO RÉXIME
1. Economía agraria e desenvolvemento comercial
2. Sociedade estamental e monarquía absoluta
3. O pensamento ilustrado
4. A creba do absolutismo
5. A Revolución amerciana
6. O século XVIII en España: a monarquía borbónica
7. O reformismo ilustrado en España
8. Galicia no século XVIII
Antía Sanmarco Martínez 4ºESO
1. ECONOMÍA AGRARIA E DESENVOLVEMENTO
COMERCIAL
Antigo Réxime, isto refírese as sociedades europeas
da Idade Moderna, que superan a etapa medieval e
feudal, pero que continuaban a manter un xeito de
vida baseado na economía agraria de tipo señorial.
1.1. O MANTEMENTO DA ECONOMÍA AGRARIA
Agricultura de subsistencia e rotación trienal con
barbeito.
Crises de subsistencia
A maioría da poboación eran campesiños que
traballaban as terras dos seus señores, que
estaban sometidos ao pagamento de fortes
impostos. As terras eran dos nobles e o clero.
1.2. O CRECEMENTO DEMOGRÁFICO E
ECONÓMICO
Causas do crecemento demográfico:
Melloras dos cultivos
Escasas epidemias
Aumento da produción
Desenvolvemento en certas manufacturas
Compañías comerciais
Comercio colonial (triángulo comercial)
2. SOCIEDADE ESTAMENTAL E MONARQUÍA
ABSOLUTA
2.1. Unha sociedade desigual
Sociedade estamental quere decir que había dous
grupos sociais ben diferenciados. Había os
privilexiados e os non privilexiados.
Tratábase dunha sociedade cerrada, na que se
pertenecía a un estamento por nacemento.
OS PRIVILEXIADOS
A nobreza: eran os propietarios das terras.
O clero: vivía das rendas da explotación do seu
gran patrimonio.
OS NON PRIVILEXIADOS
A burguesía: eran artesáns, comerciantes e
banqueiros.
As clases populares urbanas: eran os pequenos
artesáns, serventes, soldados, obreiros das
manufacturas…
Os campesiños: traballaban as terras dos
privilexiados, aos que lle pagaban impostos
2.2. A MONARQUÍA ABSOLUTA
O rei tiña un poder absoluto. A monarquía era
hereditaria e de dereito divino. Non tiña ningún
control. Ao rei asistíano Consellos do Estado, que
eran unha gran cantidade de funcionarios que
cumprían as súas ordes.
Algúns asuntos debían ser aprobados polos
Parlamentos.
3. O PENSAMENTO ILUSTRADO
3.1. Que foi a Ilustración?
A Ilustración foi un movemento de carácter
intelectual, desenvolvido na Europa do século
XVIII, que puxo en cuestión todos os principios do
Antigo Réxime.
Precedentes: John Locke e Isaac Newton
A Ilustración defendía a fe absoluta na razón.
Felicidade basada no coñecemento
Defensa da tolerancia
3.2. OS FILÓSOFOS DAS LUCES
Propagadas por: Montesquieu, Voltaire, Diderot,
Rousseau, D’Alembert, etc.
Defenderon os principios de liberdade e igualdade.
Código moral universal.
O PENSAMENTO ECONÓMICO
Defenderon a fisiocracia e o liberalismo económico.
As dúas opoñíanse ao mercantilismo. Defendían a
propiedade privada e liberdade de comercio e
industria.
O PENSAMENTO POLÍTICO
Antecedentes do liberalismo político. Opúxose de
modo radical ao absolutismo.
Montesquieu, propuxo a división de poderes
(lexislativo, executivo e xudicial)
Rousseau, definiu o contrato social. Formulou o
principio de soberanía nacional.
Voltaire, defendeu a necesidade dun parlamento
que limite o poder do rei.
Montesquieu
3.3. A ENCICLOPEDIA
Dous pensadores ilustrados, Diderot e
D’Alembert, puxeron en marcha un ambicioso
proxecto: a Enciclopedia.
Empezou a publicarse en 1751
Orixinou a creación de numerosos salóns e
academias
4. A CREBA DO ABSOLUTISMO
4.1. A revolución inglesa
O poder real estaba limitado por dúas cámaras do
Parlamento:
Parlamento dos Lores: nobres e clérigos
Parlamento dos Comúns: burgueses e
representantes das cidades
A GUERRA CIVIL E A REPÚBLICA
O absolutismo dos Estuardo. O feito de gobernar sen
o control do Parlamento dou lugar a unha Guerra
Civil entre os defensores do Parlamento e os da
monarquía absoluta.
Oliver Gromwell foi o principal impulsor do cambio
político.
A LIMITACIÓN DO PODER DO REI
Hábeas corpus: texto que garantía as liberdades
individuais e impedíalle ao rei toda detención
arbitraria
En 1689 prodúcese a segunda revolución inglesa.
A Guillerme de Orange, xenro do rei
holandés, foiselle ofrecida a coroa inglesa. Estivo
disposto a xurar a Declaración dos Dereitos (Bill of
Rights) , que limitaba os poderes do monarca.
Aparece a monarquía limitada polo Parlamento, a
separación de poderes e agarantía a defensa das
liberdades individuais.
4.2. O DESPOTISMO ILUSTRADO
É un concepto político que se enmarca dentro
das monarquías absolutas incluindo as ideas
filosóficas da Ilustración.
“Todo para o pobo, pero sen o pobo”
Principais representantes: Federico II de
Prusia, María Teresa de Austria, Catarina de Rusia
e o monarca español Carlos III.
É unha política reformista caracterizada pola
racionalización da administración do Estado.
Existen grandes contradiccións.
5. A REVOLUCIÓN AMERICANA
5.1. A guerra de independencia americana
As trece colonias inglesas da costa Leste de América do Norte foron protagonistas da primeira insurrección colonial contra a metrópole.Razóns:
As ideas ilustradas
Intereses económicos (Taxas, impostos e monopolio comercial)
Descriminación política
O 4 de xullo de 1776 redáctase a Declaración de Independencia dos Estados Unidos de América.
Principios da declaración:
Liberdade das persoas
Busca da felicidade
Deber dos gobernantes de respetar os dereitos inalienables do pobo
Dereito de revelión
5.2. A FORMACIÓN DE ESTADOS UNIDOS
En 1783 remata a Guerra da Independencia de
EEUU grazas a vitoria das tropas de EEUU na
batalla de Yorktown
George Washington é o primeiro presidente.
En 1787 dase lugar á primeira Constitución escrita
Declaración dos Dereitos
Parlamento bicameral, conxunto do congreso e o
senado
Goberno federal, descentralizado
Autogoberno nos 13 estados
Garantía xudicial
6. O SÉCULO XVIII EN ESPAÑA: A MONARQUÍA
BORBÓNICA
6.1. A guerra de Sucesión (1701-1714)
Felipe V é o problema da sucesión da casa de Austria. O conflicto internacional: arquiduque Carlos de Austria e a Guerra da Sucesión.
Guerra Civil, é un conflicto interno que vai dividir aos españoles, sería Castela fronte a Coroa de aragón. Batalla de Almansa (1707)
Triunfo de Felipe V na península
Final da guerra de Sucesión
O Tratado de Utrecht (1714) puxo fin a este conflicto. Consecuencias:
Final da Guerra de Sucesión
Felipe V instaura a dinastía dos terreos europeos de España
Pérdida da maioría dos terreos europeos de España
Pérdida de Xibraltar
6.2. O ABSOLUTISMO BORBÓNICO
Absolutismo centralista, poñer as leis dende Castilla
a toda España.
O monarca axudábase duns asesores ou
secretarios, nomeados directamente polo rei, e que
se reunían no Gabinete.
As Cortes desapareceron, agás as castelás.
6.3. O UNIFORMISMO TERRITORIAL
Os Borbón impoñeron unhas leis únicas, unha
idéntica administración e a homoxenización de
todas as súas institucións.
Decretos de Nova Planta impúxose o sistema
administrativo castelá.
Territorio dividido en provincias, o monarca colocou
un capitán xeral con poder militar e administrativo.
En cada provincia creáronse audiencias.
Corrixidores para o goberno dos municipios e
intendentes para a recadación de impostos.
7. O REFORMISMO ILUSTRADO EN ESPAÑA
7.1. Os ilustrados españois
Fixáronse como principais obxectivos o crecemento
económico, a reforma da sociedade, a mellora do
ensino e a modernización da cultura.
Salientan: Gaspar Melchor de Jovellanos, o conde de
Floridablanca, o conde de Campomanes, Pablo de
Olavide, o marqués da Ensenada e o conde de
Aranda.
7.2. O DESPOSTISMO ILUSTRADO DE CARLOS
III
Acometeu unha serie de reformas. As máis importantes:
Impoñer a autoridade real sobre a Igrexa, ata chegar a expulsar os xesuitas de España (1767)
Crear novas escolas dedicadas á ensinanza primaria e reformar os estudos universitarios
Decretar honestas todas as profesións (1783)
Limitar os privilexios da Mesta e colonizar novas terras
Liberalizar os prezos do trigo (1765) e decrtar a liberdade de comercio con América para todos os portos españois (1778)
Impulsar e protexer as Sociedades Económicas de Amigos do País, dedicadas ao fomento da agricultura, da industria e do comercio
7.3. O CRECEMENTO ECONÓMICO DO SÉCULO
XVIII
Continuaba a ser unha sociedade esencialmente rural. Houbo un gran crecemento demográfico.
En segundo lugar, unha serie de melloras agrícolas, permitiron o incremento da produción agricola.
En terceiro lugar, a liberalización do comercio permitiu a expansión do comercio de Ultramar a partir das compañías comerciais.
Finalmente, a creación das manufacturas reais ademais da protección das manufacturas privadas permitiron o aumento da producción.
O principal obstáculo para o desenvolvemento industrial: a escasa demanda e a necesidade dunha reforma agraria.
8. GALICIA NO SÉCULO XVIII
8.1. Unha economía agraria
• Innovacións técnicas en agricultura e autoabastecemento
A Galicia do século XVIII era eminentemente rural e agraria. A meirande parte dos habitantes se espallaban polo campo en aldeas ou en pequenas vilas.
Galicia era unha das rexións máis evolucionadas de España en materia de técnicas produtivas. Isto debíase a que os galegos introducian novos cultivos.
As familias campesiñas despois de lles pagaren as rendas aos propietarios, apenas lle quedaban o xusto para sobrevivir. Por iso buscaban fontes complementarias de ingresos, como a industria doméstica.
UNHA INDUSTRIA INCIPIENTE
Ao longo do século XVIII desenvolvéronse as
industrias rurais, principalmente do tecido de
lenzos de liño. Establecéronse manufacturas
impulsadas pola iniciativa privada. As máis
coñecidas: mantelaría da Coruña, a fundición de
Sargadelos, unha fábrica de louza. Déuselle un
impulso á conserva das sardiñas
O comercio marítimo
A actividade comercial máis destacable en Galicia foi
o comrcio marítimo a longa distancia.
8.2. A SOCIEDADE SEÑORIAL
A nobreza máis o clero ocupaban os máis altos
chanzos políticos. Entre os non privilexiados
salientaban os campesiños, a gran maioría da
poboación, e os pequenos burgueses.
8.3. O MOVEMNTO ILUSTRADO
Os ilustrados galegos amosaron a súa preocupación
polos problemas de Galicia
O máis destacado foi o padre Benito Feixoo
A obra de Feixoo foi continuada polo seu discípulo, o
padre Sarmiento.
Outros ilustrados foron José Andrés Cornide e Lucas
Labrada.
As institucións máis coñecidas foron: a Academia de
Agricultura e as Sociedades Económicas de
Amigos do País de Santiago e Lugo