lli\CI·BEKTJ\Ş \TELi G. Ü. TÜRK KÜLTÜRÜ VE HACI BEKTAŞ VELIARAŞTIRMA MERKEZI DERGISI

HACI BEKTAŞ VELI

Hacı Bektaş Veli'nin

BESMELE TEFSİRİ*

Hüseyin ÇELİKCAN~*

*Rüştü Şardag, Hacı Bektaş Veli, Besınele Tefsirl, Kültür Bakanlıgı Yayınları, Ankara 1991,48 sayfa.

Hacı Bektaş Veli'nin "Besmele Tefsi­ri" isimli eseri Rüştü Şardag tarafından hazırlanarak Kültür Bakanlıgı Yayınlan arasında neşredildi.

Eser Besınele'nin mana ve önemini anlatmakta ve yorumunu yapmaktadır. Hacı Bektaş Veli Kur'an ve Hadisiere ve özellikle de mübarek Mir'ac olayına da­yanarak Besınele'nin inananlar için fay­dalarını, veciz bir şekilde anlatmaktadır.

Bismillahirrahmanirrahim'e ülkeı'hiz müslümanları arasında kısaca ''besme­le" dendigi mah1ındur. Yüce Allah'ın Rahmanve Rahirn sıfatıarını birleştiren besmele, inananlarla gönül-gönüle, kucak-kucagadır.

Günlük hayatımızın ve dolayısıyla bütün ömrümüzün her an ve safhasın­da "besmele" vardır. Yatarken, kalkar­ken, açarken, kapatırken, okurken, ya­zarken, yerken, içerken vb. hep "besmele" çekeriz.

Hayata böyle başlamışızdır. Analan-

**Gaziler Kültür ve Yardımlaşma Vakfı Baş­kanı

mız, babalarımız, dedelerimiz, nineleri­miz, kısaca ecdadımız bize "Böyle yapın" demişlerdir. "Besmele"siz bir şey yaptır­mamışlardır. Evlerimizin huzuru, işyer­lerimizin b ereketidir "Besmele". U mit kapılarımızın anahtarı; istemeyerek, bil­meyerek, nefıslerimizi yenemeyerek, öf­kelerimize, ihtiraslanmıza hakim olama­yarak işledigirniz günahların kefaretidir "Besmele" ...

ibadetlerimiz Onunla başlar. Besme­le'yle başlayan abdellerle temizleniriz. Namazda besmele, duada besmele, ni­yazda besınele vardır.

Bu noktadan sonra isterseniz, bes­ınele'nin faziletlerini, inananlara sagla­dıgı faydalan Besınele Tefsiri'nin sayfa­larından ögrenmeye çalışalım.

Yüce Tanrı buyuruyor: "Ya Muhammed! Ümmetine söyle.

Nasıl yıldızlar akşamdan doğar, ertesi güne kadar uyumazıarsa onlar da ale­şamdan ertesi güne kadar kulluk:la meş­gul olsunlar. Eğer bunu yapınazıarsa ay gibi günün bir vaktini. kullukla geçirsin­ler. Eğer onu da yapamazlarsa güneş gibi rahat içinde olsunlar. Gündüzün bana kulluk etsinler. Eğer onu da yapa­mazlarsa ben kerem sahibinden, en büyük bağışlayıcıdan, ben rahırıiin ve ra.Jıini den af dilesinler. Bismillahirrah­miınirrahim desirıler. Allah dedikleri vakit ne kadar yelşam sümı.üşlerse bu yaşamlarını hep Tanrı kulluğu ile geçir­mişler gibi kabul ederim.

Rahim demelerinden ötürü onlara gün­düzleri oruç tutmuşların sevabmdan veri-rirn.''

Bizim toplumumuzda her nedense di­nimizin hep cezalandırıcı, korkutucu, sorumlu duruma düşürücü yönleri an­latılır. Bu insanlan günahlardan koru­mak, kusurhrrdan uzaklaştırmak mak­sadına matuf olmakla beraber, bazen de ters etki yapmaktadır.

· Bu bakımdan yüce dinimizin her şeye ragmen, bagışlayan, hoş gören yönlerin-

39

HACI BEKTAŞ VELI

den de bahisle, inananların ümitsizlige düşmeleri, karamsarlıga kapılmalan ön­lenmelidir.

Yüce Tann, elçisine seslendi: "Ya Muhammed! Gökten inen dört Id­

tapta ne varsa hepsini toplayıp Fati­hanın içine koydıun. Fatihdda ne varsa, BismiUahirralımanirra.hiniin içine koy­dıun. Senin ümıiıetinden biri bir kez Bis­mül.ahirrahmanirrahim derse doğru bir tnançla Tevrat, lncil, Zebar ve Kw-' ôn olrumuşcasına sevap veririz ve yine bıuı­lara namaz lolmış gibi sevap yazarım ... "

Besınele Tefsiri'ni okudukça, besme­lenin müslümanlar için ne kadar önemli oldugunu anlıyoruz. insan her nefeste Bismillahirrahmanirrahim dese, diyebil­se yeridir. Belki de bu sebepledir ki Sü­leyman Çelebi: _

"Her nejeste AUah adı idi müdarn Allah adı ile olur her iş tamam."

demiştir.

Tann elçisi Hz. Muhammed'e sordu­lar:

"lnsanı Yüce Allah'ın katına hangi ad ve hangi davranişlar yaklaştınr?"

"Adlardan, bismül.ahirralımanirrahim; davranışlardan namaz" dedL

"Tanrı'nın yetmiş bin adı var. MiT' ac gecesi hepsini l;Jana öğrettL Şöyle demiş­tim Tanrı'ma: 'Allah'ım bu adları ümmeti­ne de öğreteyim mi?

Yüce Allah buyurdu: "Ümmetimden isteyenlere söyle. Şu

yetmiş bin ad Allah:ındır. Ama imanlı bir . kul, ne buldıiysa, bir kez 'Bismillahirrah­manirrahim' demekfe-DUldiL onu bir kez söylerse sevap divanına yazarım"

Hacı Bektaş Veli'nin Rüştü Şardag ta- . rafından hazırlanan Besınele Tefsiri ki­tabında besınele yorumlanmaktadır. 48 sayfalık bu eserin sonunda Hacı Bektaş Veli diyor ki: \

"Dilerse üçyüz sayfa bağdadi kQğıtla Bismillahirralımanirra.hiniin yorumunu yazarım Ama bu kadarı yeter. Basılsın, yayılsın. BittL Sevabını ancak Allah bilir."

40