telencephalon - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. přímý okruh bg...
TRANSCRIPT
![Page 1: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/1.jpg)
TELENCEPHALON
Koncový mozek….
…konec dobrý…všechno dobré
(rozuměj celé CNS)
![Page 2: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/2.jpg)
Telencephalon = Cerebrum
• střední část (= telencephalon medium)
– rostrální úsek III. komory
– před foramen interventriculare
– ukončený pomocí lamina terminalis
• frontální ploténka upnutá na rostrum corporis callosi
• přecházející přes commissura anterior až na chiasma opticum
• rostrální hranice di- a telencephalon
• laterální část
– pars pallialis = pallium = cerebrum = hemisféry
– pars basilaris = nuclei basales = bazální ganglia
• v hloubi hemisféry
– pars septalis = septum
• těsně před lamina terminalis
![Page 3: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/3.jpg)
![Page 4: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/4.jpg)
Septum pellucidum
• tenká dorzální část septa oddělující postranní komory od sebe
• rozepjatá mezi columnae fornicis a přední ½ corpus callosum
• párové (2 laminy)
• vytvářejí cavum septi pellucidi
![Page 5: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/5.jpg)
![Page 6: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/6.jpg)
Ncll. septales
• dříve „septum verum“
• bazální část septa tvořená 6 jádry
• povrchová projekce = gyrus paraterminalis(není tudíž korovou oblastí!)
• laterálně tvoří mediální plochu předního rohu postranní komory
• kaudálně je ukončuje kolmo probíhající commissura anterior
• funkce: úzce spojena s limbickým systémem– dodávají acetylcholin do hipokampu a corpus
amygaloideum (Ch1)
• centrum hedonie (= radosti)
![Page 7: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/7.jpg)
![Page 8: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/8.jpg)
Bazální ganglia = nuclei basales
základní funkce:
• tlumivý (inhibiční) vliv na motoriku → omezení nadbytečných pohybů
• zahájení volního pohybu
• regulace svalového tonu a zapojení posturálních svalů
• motorická (nedeklarativní, procedurální) paměť, pohybové automatizmy
![Page 9: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/9.jpg)
Bazální ganglia = nuclei basales =
pars basilaris telencephali
tradiční koncept bazálních ganglií
• corpus striatum = neostriatum
– nucleus caudatus + putamen
• nucleus lentiformis
– putamen + globus pallidus
• globus pallidus = paleostriatum
• corpus amygdaloideum = archistriatum
![Page 10: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/10.jpg)
Bazální ganglia = nuclei basales
![Page 11: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/11.jpg)
Hlavní bazální ganglia
• striatum = corpus striatum
– nucleus caudatus
– putamen
– 80 % GABAergních neuronů
• globus pallidus = pallidum
– medialis (dříve „internus“)
– lateralis (dříve „externus“)
![Page 12: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/12.jpg)
Nuclei
basales
PUTAMEN
GLOBUS PALLIDUSNCL. CAUDATUS
STRIATUM
![Page 13: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/13.jpg)
NCL. CAUDATUS
PUTAMEN
GLOBUS PALLIDUSCLAUSTRUM
![Page 14: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/14.jpg)
![Page 15: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/15.jpg)
Přehled ncll. basaleshlavní
• striatum
– nucleus caudatus
– putamen
• striatum ventrale =
ncl. accumbens
• globus pallidus
• ncl. subthalamicus
• substantia nigra
– pars compacta (A9)
– pars reticularis
další
• claustrum
• corpus
amygdaloideum
• ncll. tegmentales
ventrales Tsai (A10)
• ncl. basalis Meynerti
(Ch4)
• ncl.
pedunculopontinus
![Page 16: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/16.jpg)
Uložení nuclei basales
• v hloubi hemisféry
• laterálně: lobus insularis
• mediálně: diencephalon
• obklopena bílou hmotou
čelního, spánkového a
týlního laloku mozkové
kůry
• nucleus caudatus provází
ventriculus lateralis
– kromě cornu occipitale
![Page 17: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/17.jpg)
Nuclei
basales
![Page 18: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/18.jpg)
Bílá hmota v pars basilaris• capsula interna
– mezi talamem + nucleus caudatus (mediálně) a nucleus lentiformis (laterálně)
– crus anterius, genu, crus posterius
• capsula externa– mezi nucleus lentiformis (mediálně) a claustrum
(laterálně)
• lamina medullaris medialis– mezi globus pallidus medialis (mediálně) et lateralis
(laterálně)
• lamina medullaris lateralis– mezi globus pallidus lateralis (mediálně) a putamen
(laterálně)
• capsula extrema– mezi claustrum (mediálně) a kůrou inzuly (laterálně)
![Page 19: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/19.jpg)
![Page 20: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/20.jpg)
Striatum dorsale et ventrale (ncl. accumbens)
![Page 21: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/21.jpg)
Dorsal pallidum, Ventral pallidum
![Page 22: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/22.jpg)
![Page 23: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/23.jpg)
Bazální
ganglia
Nucleus caudatus
Putamen
Globus pallidus
lateralis
medialis
Nucleus
subthalamicus
Substantia nigra
Capsula interna
![Page 24: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/24.jpg)
![Page 25: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/25.jpg)
Bazální ganglia (nuclei basales) – striatum
striatum = corpus striatum (žíhané těleso) = neostriatum
• nucleus caudatus (ocasaté jádro)– caput, corpus, cauda
– provází postranní komoru
– AF: asociační kůra, caput hlavě z prefrontální kůry (kognitivní funkce)
– experimentální poškození → „leaping movements“
• putamen (skořápka)– AF: motorická kůra
– morfologicky vytváří společně s globus pallidus tzv. nucleus lentiformis
– dráždění vyvolá hedonii (podobnou pocitům u heroinistů) = hodně dopaminu z Tsaie
• spojení obou pomocí:
– striae (kolmo přes capsula interna)
– ncl. accumbens (septi) (ventrobazálně)
![Page 26: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/26.jpg)
Bazální ganglia (nuclei basales) – striatum
základní funkce: vyváření motorických vzorců
poškození:
• mimovolní pohyby athetoidní (= pomalé, kroutivé,
plazivé, šplhavé), svalová hypotonie
• mimovolní pohyby choreatické (= rychlé, neúčelné
a nepravidelné pohyby jazyka, mimických svalů a
HK), svalová hypotonie
Striatum ventrale = nucleus accumbens + malá část
striata ventrálně (bazálně) od commissura anterior
– aferentace z limbické kůry, hypotalamu a amygdaly
![Page 27: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/27.jpg)
Lateral surface of basal ganglia
Medial surface of basal ganglia
![Page 28: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/28.jpg)
Striatum ventrale
• striatum ventrale = ncl. accumbens a přilehlá část
ncl. caudatus a putamen
• 22 % objemu striata
• „centrum odměny“
• výrazná aktivace v procesu závislého chování
• závislosti: alkohol, nikotin, drogy, gamblerství, sex
• AF: z orbitofrontální a přední cingulární kůry; z
limbického systému (hippocampus, c.
amygdaloideum)
• motorická složka emocí – součást limbické kličky BG
![Page 29: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/29.jpg)
Funkce striata
• striatum dorsale
– selekce pohybových a behaviorálních aktivit
(kontextuální a pro situaci vhodné aktivity)
– spouštění zamýšlených a potlačení nechtěných
pohybů
• striatum ventrale (ncl. accumbens)
– učení se a provádění pohybových aktivit souvisejících
s odměnou (reward)
– aktivace v situaci, která je považována za odměnu
(nikotin, alkohol, drogy, sex, gamblerství)
![Page 30: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/30.jpg)
Globus pallidus
• globus pallidus medialis + lateralis
• odděleny pomocí lamina medullaris interna
• vývojově pochází ze subtalamu, od něhož je oddělen pomocí capsula interna
• EF: GPM fasciculus + ansa lenticularis fasciculus thalamicus thalamus
• GPL fasciculus subthalamicus ncl. subthalamicus
poškození: omezení až zástava pohybů, řeči, ospalost až kataplexie
Pallidum ventrale = malá část globus pallidus zasahující ventrálně(bazálně) od commissura anterior
Nucleus lentiformis = putamen + globus pallidus
• morfologický pojem!
• odděluje je navzájem lamina medullaris externa
![Page 31: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/31.jpg)
![Page 32: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/32.jpg)
Základní funkční zapojení
telencefala
Vstupní jádra
• nucleus caudatus
• putamen
• nucleus accumbens
Výstupní jádra
• pars reticularis substantiae nigrae
• globus pallidus medialis
• pallidum ventrale
Vnitřní (vmezeřená) jádra
• globus pallidus lateralis
• nucleus subthalamicus
• pars compacta substantiae nigrae
• ncll. tegmentales ventrales
![Page 33: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/33.jpg)
Basal Ganglia (Main Motor Circuit) - Connections
Supplementary
Motor Area
(SMA)
Primary
Motor Area
(M I)
THALAMUS
(VLo, VApc, CM)
STRIATUM
(Putamen)
PALLIDUM
(GPi)
pyramidal
tract
LMN
ansa
lenticularis
lenticular
fasciculus
![Page 34: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/34.jpg)
![Page 35: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/35.jpg)
Přímý okruh BG
Cortex
INPUT
Striatum
OUTPUT
• globus pallidus med.
• substantia nigra –pars reticularis
Thalamus
glu
GABA
glu
GABA
aktivační
![Page 36: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/36.jpg)
Cortex
INPUT:
Striatum
Globus pallidus lat.
ncl. subthalamicusLuysi
OUTPUT:
•globus pallidus med.
•substantia nigra – pars reticularis
Thalamus
Nepřímý
okruh
BGGABA/ENK
GABA
GABA
glu
glu
glu
inhibiční
![Page 37: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/37.jpg)
![Page 38: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/38.jpg)
Cortex
INPUT:
Striatum
Globus palliduslat.
ncl. subthalamicus
Luysi
OUTPUT:
• globus pallidus med.
• substantia nigra –pars reticularis
Thalamus
GABA/ENK
glu
glu
glu
GABA
GABA
GABA
![Page 39: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/39.jpg)
Cortex
INPUT:
Striatum
Globus palliduslat.
ncl. subthalamicus
Luysi
OUTPUT:
• globus pallidus med.
• substantia nigra –pars reticularis
Thalamus
GABA/ENK
glu
glu
glu
GABA
GABA
GABA
Substantia nigra –
pars compacta
Dopamine
![Page 40: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/40.jpg)
Cortex
Striatum
• D1 receptors
• D2 receptors
Globus palliduslat.
ncl. subthalamicus
Luysi
OUTPUT:
• globus pallidus med.
• substantia nigra –pars reticularis
Thalamus
GABA/ENK
glu
glu
glu
GABA
GABA
GABA
Substantia nigra –
pars compacta
Dopamine
![Page 41: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/41.jpg)
Cortex
Striatum
Globus palliduslat.
ncl. subthalamicus
Luysi
OUTPUT:
• globus pallidus med.
• substantia nigra –pars reticularis
Thalamus
GABA/ENK
glu
glu
glu
GABA
GABA
GABA
Substantia nigra –
pars compacta
Dopamine
D1
D2
![Page 42: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/42.jpg)
Cortex
Striatum
Globus palliduslat.
ncl. subthalamicus
Luysi
OUTPUT:
• globus pallidusmed.
• substantia nigra– pars reticularis
Thalamus
GABA/ENK
glu
glu
glu
GABA
GABA
GABA
Substantia nigra –
pars compacta
Dopamine
D1
D2
![Page 43: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/43.jpg)
Funkce motorického okruhu:
liší se v klidu a v průběhu pohybu
v klidu (inhibice motoriky)
• nigrostriální dopaminergní dráha je v klidu aktivní a dopaminergní aktivita je dostatečná pro útlum spontánní motorické aktivity BG
• inhibiční účinek mají také GABAergní neurony globus pallidus– inhibiční globus pallidus je spontánně aktivní, a tím je
tlumena aktivita motorických jader talamu, a tím nepřímo aktivita motorické kůry
– při poškození inhibičních drah se objevují mimovolní pohyby navíc → „tanec sv. Víta“ (Huntingtonova chorea)
• snížená aktivita motorického talamu
![Page 44: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/44.jpg)
Funkce motorického okruhu:
liší se v klidu a v průběhu pohybupři pohybu (aktivace motoriky)
• během pohybu se zapojují excitační spoje do BG a následně okruh do talamu
• výstupní jádra BG fyziologicky tlumí motorickou aktivitu
• před provedením pohybu však dochází k aktivaci motorické smyčky nepřímo přes ncl. subthalamicus Luysi
• → jádro je zapojeno do tzv. nepřímé dráhy BG → nepřímá motorická dráha BG je inhibiční
• nepřímá dráha působí jako „brzda“ na přímou (vyrovnána desinhibici talamu způsobenou přímou dráhou)
Bazálních ganglia se podílejí na přípravě, kontrole, míře svalové napětí a na zastavení pohybového vzorce. Stimuly pro zahájení pohybu se objevují v kůře s předstihem než v motorických okruzích BG.
![Page 45: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/45.jpg)
![Page 46: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/46.jpg)
Aferentace do BG
• cortex (většina)
• pars compacta substantiae nigrae
(striatum) (dopamin)
– dopamin usnadňuje přenos na kortikostriatických
synapsích
• nuclei tegmentales ventrales Tsai (dopamin)
(striatum ventrale)
• ncll. intralaminares thalami (striatum) – fce
nejasná
![Page 47: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/47.jpg)
![Page 48: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/48.jpg)
![Page 49: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/49.jpg)
• zpracování pohybů očí v závislosti na
zrakových podnětech
• inhibiční spoje ze pars reticularis sb. nigra
také do tekta (colliculus superior) a do RF
![Page 50: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/50.jpg)
• prostorová paměť a vyhodnocování
efektivity motorického chování
• spoje ze sb. nigra také do tekta a do RF
![Page 51: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/51.jpg)
• vyjádření emocí motorikou a viscerálními
projevy
![Page 52: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/52.jpg)
![Page 53: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/53.jpg)
• pars compacta
• vmezeřené BG
• tvoří dopamin, umožňuje činnost striata
• D1 receptory facilitují přímý okruh BG
• D2 receptory inhibují nepřímý okruh BG
• pars reticularis
• vmezeřené BG
• převádí vliv striata na motoriku kmene (RF) k lokomoční centru ve středním mozku
- AF: striatum, ncl. subthalamicus
- EF: thalamus, RF, colliculus superior
Nuclei basales
Substantia nigra Soemmeringi
![Page 54: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/54.jpg)
Nuclei basales
Nucleus subthalamicus (corpus Luysi)
• tvoří subtalamus
• aktivační jádro nepřímé dráhy
• ruší inhibici thalamických jader
• motorický okruh BG stimuluje kůru
• NSt stimuluje GPM, jenž inhibuje talamus
• nepřímý okruh přes NSt (inhibicí NSt) stimuluje kůru
• léze: hemibalismus (hrubé nekoordinované pohyby
pletencových svalů)
• elektrická stimualce při Parkinsonově chorobě
![Page 55: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/55.jpg)
• „amygdala = nucleus amgydalae = archistriatum“
• morfologicky a vývojově náleží k BG
• funkčně a spojením je součástí limbického
systému
• je uloženo v temporálním laloku před cornu inferius
postranní komory a před cauda ncl. caudati
• komplex jader
• podmiňování strachu, zlost
• při oboustranném zničení mizí agresivita
Nuclei basales
Corpus amygdaloideum (amygadala)
![Page 56: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/56.jpg)
„Substantia innominata Reicherti„
nově považován za obsoletní pojem
= oblast neuronů ventrobazálně od commissura
anterior k povrchu polokoule
• striatum ventrale
• pallidum ventrale
• rostrální část jader z corpus amygdaloideum
(mediální a centrální)
• nucleus basalis Meynerti
– Ch1 – zdroj Ach pro mozkovou kůru
• stria diagonalis + ncll. striae diagonalis (Broca)
– Ch2+Ch3 – zdroj Ach pro hipokampus
![Page 57: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/57.jpg)
![Page 58: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/58.jpg)
• rozptýlené skupinky cholinergních neuronů
• pod úrovní commissura anterior
• zdroj acetylcholinu pro kůru (Ch4)
• morbus Alzheimer → ztráta Ach aktivity a degenerace neuronů v kůře
Nuclei basales
Nucleus basalis Meynerti
![Page 59: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/59.jpg)
![Page 60: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/60.jpg)
• striatum ventrale
• naléhá na oblast septum verum a je zapojeno do okruhů limbického systému
• dostává dopamin mezolimbickou dráhou z ncll. tegmentales ventrales (Tsai)
• hraje důležitou roli v mechanizmech závislosti, odměny a potěšení, strachu nebo placebo efektu
• jádro závislostí a touhy („craving“)
• souvisí s kompulzivním a impuzivním chováním
• centrum odměny („reward“)
Nuclei basales
Nucleus accumbens
![Page 61: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/61.jpg)
• sagitální ploténka laterálně od ncl. lentiformis,
mediálně od inzuly, bazálně od čichové kůry
• není ve spojení s ostatními BG, ale výhradně
s mozkovou kůrou!
• funkce – nejasná
• claustrum dorsale – propojeno s inzulou
• claustrum ventrale – propojeno s allokortexem
• více ví prof. Druga
Nuclei basales
Claustrum (= Závora)
![Page 62: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/62.jpg)
Funkční
okruhy
bazálních
ganglií
Nauta
a Mehler
1966
![Page 63: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/63.jpg)
Funkční souvislosti BG
výběr z “předprogramovaných (naučených)motorických plánů/vzorců”
• okruh BG = mechanizmus výběru vhodného vzorce
• neschopnost výběru akinesia, hypokinesia
• špatný výběr hyperkinesia
Generování (učení se) motorickým vzorcům
• programování z několika motorických fragmentůdo celků rutinním pohybových stereotypů
• mozková obrna - porucha motorického programu
![Page 64: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/64.jpg)
Cortex
Striatum
Globus palliduslat.
ncl. subthalamicus
Luysi
OUTPUT:
• globus pallidusmed.
• substantia nigra– pars reticularis
Thalamus
GABA/ENK
glu
glu
glu
GABA
GABA
GABA
Substantia nigra –
pars compacta
Dopamine
CHOREA
![Page 65: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/65.jpg)
SYDENHAM’S CHOREA
- Complication of
Rheumatic Fever
- Fine, disorganized , and
random movements of
extremities, face and
tongue
- Accompanied by
Muscular Hypotonia
- Typical exaggeration of
associated movements
during voluntary activity
- Usually recovers
spontaneously
in 1 to 4 months
Clinical Feature
Principal Pathologic Lesion: Corpus Striatum
![Page 66: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/66.jpg)
Clinical Feature
Principal Pathologic Lesion:Corpus Striatum (esp. caudate nucleus)
and Cerebral Cortex
- Predominantly autosomal dominantly
inherited chronic fatal disease
(Gene: chromosome 4)
- Insidious onset: Usually 40-50
- Choreic movements in onset
- Frequently associated with
emotional disturbances
- Ultimately, grotesque gait and sever
dysarthria, progressive dementia
ensues.
HUNTINGTON’S CHOREA
![Page 67: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/67.jpg)
Cortex
INPUT:
Striatum
Globus palliduslat.
ncl. subthalamicus
Luysi
OUTPUT:
• globus pallidus med.
• substantia nigra –pars reticularis
Thalamus
GABA/ENK
glu
glu
glu
GABA
GABA
GABA
Substantia nigra –
pars compacta
Dopamine
HEMIBALIZMUS
![Page 68: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/68.jpg)
Cortex
Striatum
Globus palliduslat.
ncl. subthalamicus
Luysi
OUTPUT:
• globus pallidusmed.
• substantia nigra– pars reticularis
Thalamus
GABA/ENK
glu
glu
GABA
GABA
GABA
Substantia nigra –
pars compacta
Dopamine
HEMIBALIZMUS
![Page 69: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/69.jpg)
HEMIBALLISM
- Usually results from CVA
(Cerebrovascular Accident)
involving subthalamic nucleus
- sudden onset
- Violent, writhing, involuntary
movements of wide excursion
confined to one half of the body
- The movements are continuous
and often exhausting but cease
during sleep
- Sometimes fatal due to exhaustion
- Could be controlled by
phenothiazines and stereotaxic
surgery
Clinical Feature
Lesion: Subthalamic Nucleus
![Page 70: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/70.jpg)
Muhammad Ali in Alanta Olympic
Parkinson’s
DiseaseDisease of mesostriatal
dopaminergic system
PD
normal
![Page 71: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/71.jpg)
Cortex
Striatum
Globus palliduslat.
ncl. subthalamicus
Luysi
OUTPUT:
• globus pallidus med.
• substantia nigra –pars reticularis
Thalamus
GABA/ENK
glu
glu
glu
GABA
GABA
GABA
Substantia nigra –
pars compacta
Dopamine
D1
D2
![Page 72: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/72.jpg)
Cortex
Striatum
Globus pallidus lat.
ncl. subthalamic
us Luysi
OUTPUT:
• globus pallidus med.
• substantia nigra –pars reticularis
Thalamus
GABA/ENK
glu
glu
glu
GABA
GABA
GABA
Substantia nigra –
pars compacta
![Page 73: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/73.jpg)
James Parkinson
1817
Parkinsonova
nemoc
• klidový třes (tremor) – pravidelný, rytmický,
pomalý
• svalová ztuhlost (rigidita) – „ozubené kolo
(cog-wheel“)
• zpomalenost (bradykineze, hypokineze)
– šouravá chůze, malé krůčky, zamrznutí,
váhání na počátku chůze
• porucha rovnováhy
• demence
![Page 74: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/74.jpg)
Substantia Nigra,
Pars Compacta (SNc)
DOPAminergic Neuron
Slowness of Movement
BRADYKINESIS- Difficulty in Initiation and Cessation
of Movement
Clinical Feature (1)
Parkinson’s Disease - Paralysis Agitans
![Page 75: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/75.jpg)
Clinical Feature (2)
Resting Tremor
Parkinsonian Posture
Rigidity-Cogwheel Rigidity
Parkinson’s Disease
Paralysis Agitans
![Page 76: TELENCEPHALON - Ústav anatomie · ansa lenticularis lenticular fasciculus. Přímý okruh BG Cortex INPUT Striatum OUTPUT •globus pallidus med. •substantia nigra – ... •](https://reader033.vdocuments.mx/reader033/viewer/2022053121/60a76c20451e0377860bc801/html5/thumbnails/76.jpg)
Wilsonova choroba (hepatolentikulární degenerace)
• autozomálně recesivně dědičná choroba
• postižení plazmatického proteinu pro přenos mědi – ceruloplazmin
Kayserův-Fleischerův prstenec