1

ªª>ös¡e eT+Á‹es¡T´\T, sêh Á|üuÛÑT‘·« dü\Vü‰<ës¡T\T, Á|üuÛÑT‘·« Á|ü<Ûëqø±s¡ <ä]Ù l sêJyé Xs¡à >±s¡T, $$<Ûä

XÊK\ ø±s¡ <äs¡TÙ\T, ôV≤#Y.z.&ç.\T, õ˝≤¢ ø£ …ø£ºsY\T, õ˝≤¢\ qT+∫ e∫Ãq $$<Ûä XÊK\ n~Ûø±s¡T\T, Á{≤Hé‡ø√`C…Héø√,

b˛©dt XÊK\ qT+∫ e∫Ãq n~Ûø±s¡T\≈£î n+<ä]ø° Hê qeTkÕÿsê\T.

eTVü‰‘êà>±+BÛ >±s¡T #dæq z yê´K´qT ø√{Ÿ #dæ #ÓãT‘·÷ Á|ü<Ûëq ø±s¡ <ä]Ù>±s¡T

Á|üdü+>±ìï eTT–+#ês¡T. Øj·T©¢ m _|òæ{Ï+>¥ ø√{Ÿ Væ≤ yT&é. nj·÷yéT <∏ë´+ø|òü⁄ Ÿ ≥T

l sêJyé XsêàJ. á s√E »s¡T>∑T‘·Tqï á düe÷yXÊìøÏ #ê˝≤ Á|ü‘´ø£‘· ñ+~.

‘Ó\+>±D≤ q÷‘·q sêh ìsêàD Áø£eT+˝À Hê+B Á|ükÕÔeq |ü\T≈£î‘·Tqï s√E á

s√E. ~dt áCŸ yÓØ yÓØ Ç+bÕ¬sº+{Ÿ & |òüsY ~ |òüP´#·sY ùdº{Ÿ Ä|òt ‘Ó\+>±D.

m+<äTø£+fÒ ‘Ó\+>±D >∑T]+∫ #ÓbÕŒ*‡q u≤<Ûä´‘· Hê MT<ä ñ+~. á s√E

uÛ≤s¡‘·<X+˝À 29e sêh+>± @s¡Œ&çq ‘Ó\+>±D sêh+ >∑‘·+˝À m|ü&É÷ á |ü<ä∆‹˝À

Ò<äT. >∑‘·+˝À ôV’≤<äsêu≤<é ùdº{Ÿ ù|]≥ ñHêï n+<äT˝À Á|üdüTÔ‘·+ eTVü‰sêh˝À ñqï ø=ìï

õ˝≤¢\T, ø£sêí≥ø£ À n+‘·sꓤ>∑+>± ñqï ø=ìï õ˝≤¢\T ø£*|æ ôV’≤<äsêu≤<é ùdº{Ÿ>± Ä s√E˝À¢

ñ+&~. ôV’≤<äsêu≤<é ùdº{ŸøÏ Hê{Ï ‘=* eTTK´eT+Á‹>± l ã÷s¡TZ\ sêeTø£ècÕísêe⁄ ñHêïs¡qï~ eTqø£+<ä]ø° ‘Ó\T‡.

n~ ôV’≤<äsêu≤<é ùdº{Ÿ #·]Á‘·.

‘Ó\+>±D≤ |ü⁄qsê$wüÿs¡D (Ø`ÇHÓ«+{Ï+>¥ ‘Ó\+>±D≤) n+X+ô|’

‘Ó\+>±D sêh ‘=* eTTK´eT+Á‹ l ¬ø. #·+Á<äX‚Ks¡sêe⁄ #˚dæq Á|üdü+>∑+ |üP]Ô bÕsƒ¡+

◆ ‘Ó\+>±D q÷‘·q sêh

ìsêàDÁø£e÷ìøÏ lø±s¡+

á düe÷yX+

◆ bı*{Ïø£ Ÿ dædüºyéT ø£ì«Hé‡

nj·÷´ø£ ‘Ó\+>±D≤

ùdº{Ÿ>± ne‘·]+∫+~.

2

‘·<äq+‘·s¡ |ü]D≤e÷\ H|ü<∏ä +˝À ‘Ó\+>±D ‘Ó\T>∑T e÷{≤¢& ÁbÕ+‘ê\˙ï Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ À $©q+ ø±e&É+,

ø=+‘· uÛ≤>∑+ eTVü‰sêh˝À, eT]ø=+‘· uÛ≤>∑+ ø£sêí≥ø£ À $©q+ ø±e&É+, Ä |ü]D≤eTÁø£eT+ MTø£+<ä]ø° ‘Ó*dæ+<.

HqT <ëìï ]|”{Ÿ #j·T<ä\TÃø√ Ò<äT. Ä ‘·<äq+‘·s¡+ Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ À ‘Ó\+>±D sêh+ ÇeT&É Òø£, #ê˝≤ dü+<äsꓤ\˝À

#ê˝≤ ñ<ä e÷\T, #ê˝≤ b˛sê{≤\T »]–HÓ’. nHø£yÓTÆq ã*<ëHê\T e¬>’sê »]–HÓ’. <ë<ë|ü⁄ 56`57 @fifl |üs¡T‡jTwüHé

‘·s¡Tyê‘· πø+Á<ä+˝Àì ô|<ä›\T, <Xyê´|üÔ+>± ñqï≥Te+{Ï bı*{Ïø£ Ÿ dædüºyéT ø£ì«Hé‡ nj·÷´ø£ ‘Ó\+>±D ùdº{Ÿ>± ne‘·]+∫q

$wüj·T+ eTqø£+<ä]ø° ‘Ó\T‡. á sêh+ {À≥©¢ q÷´ ùdº{Ÿ. á sêh+ >∑‘·+˝À @.|æ.˝À ˇø£ ÁbÕ+‘·+>± ñ+<äqï~

MT≈£î ‘Ó\T‡.

á s√E á ì$TcÕìøÏ nedüs¡yÓTÆq #·{≤º\T, e÷s¡Z<äs¡Ùø±\T, Á|üD≤[ø£\T Ç|üŒ{ÏøÏ|ü&ÉT eTq+ |òüfi≤|t #düTø=ì

Á|üuÛÑT‘ê«ìï q&ÉT|ü⁄‘·Tqï+. ‘ê‘êÿ*ø£+>± Çe˙ï ≈£L&Ü ø±Héf…øº‡ Ä|òt j·TTHÓ’f…&é Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ À s¡÷bı+~+#·ã&ɶ

#·{≤º\T. @.|æ.˝À rdüT≈£îqï ìs¡íj·÷\T ø±ã{Ϻ n$ ø=+‘· y˚Ts¡≈£î eTq≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&Ée#·TÃ. ø=+‘·y˚Ts¡≈£î

|üìøÏsêø£b˛e#·TÃ. n+<äTπø HqT MT≈£î eTq$ #ùd<eT+fÒ, á MT{Ï+>¥≈£î #ê˝≤

ÁbÕ<Ûëq´‘· ñ+~. yê{Ïqìï+{Ïì {À≥ Ÿ>± rdüTø√ Ò+. nìï+{Ï ‹s¡düÿ]+#· Ò+.

nu≤®sY“ #˚düTø√ Ò+.

á s√E ñqï ‘Ó\+>±D wüß&é Ø ÇHÓ«+{Ÿ Ç{Ÿôd ŸŒ¤... ‘Ó\+>±D &é‡ ≥T

_ Ø`ÇHÓ«+f…&é, ‘Ó\+>±D ˙&é‡ ≥T _ Ø`z]j·T+f…&é ÇHé ~ ø±Héf…øº‡ Ä|òt ~

q÷´ ‘Ó\+>±D ùdº{Ÿ. <ä{Ÿ áCŸ yê{Ÿ áCŸ Ä Ÿ nuÖ{Ÿ. <ëì ø√düyT eTqeT+<äs¡+

Çø£ÿ&É ≈£Ls¡TÃì ñqï+. ‘Ó\+>±D ø£fi¢‘√ì

‘Ó\+>±D eqs¡T\T, yêdüÔyê\T, n+<äT

u≤≥T˝À ñqï≥Te+{Ï |ü]dæú‘·T\T... M{Ï

Ä<Ûës¡+>± ‘Ó\+>±D ˙&é‡ ≥T _ bÕ¢Hé¶.

‘Ó\+>±D Á|üj·÷D+ Ä <äX˝À ÁbÕs¡+uÛÑ+ ø±yê*‡q |ü]dæú‹ ñ+~. ø=‘·Ô sêh+˝À

ø=‘·Ô |ü+<∏ë sêyê*‡q nedüs¡+ ñ+~. Á|ü»\T eTq yÓ’|ü⁄ #ê˝≤ ÄX¯‘√

#·÷kÕÔe⁄qïs¡T. ø±ã{Ϻ #·{≤º\T >±ì, Á|üD≤[ø£\T, e÷s¡Z<äs¡Ùø±\T {À≥©¢¢ ‘Ó\+>±D

q÷´ z]j·T+fÒwüHé‘√ s¡÷|ü⁄ ~<ë›*‡q nedüs¡+ ñ+~.

>∑‘· HÓ\ s√E\T>± HqT ø£+|”¢{Ÿ>± &çbÕsYºyÓT+{Ÿ\ yêØ>± düº&û #dü÷Ô eTq

#·T≥÷º n\TeTTø=ì ñqï |ü]dæú‘·T Ò$T{À nH~ Äø£[+|ü⁄ #düTø√e&ÜìøÏ, ns¡ú+

#düTø√e&ÜìøÏ, ø=+‘·yTs¡≈£î Á|üj·T‘·ï+ #dæq. HqT ‘=+<äs¡ |ü&É Ò<äT. MTs¡+‘ê

>∑eTìdü÷Ô ñqïs¡T. @s¡ø£yÓTÆq bÕ\d” Á|üø£{Ï+#· Ò<äT. ø=ìï dü+<äsꓤ\˝À ø=+<äs¡T

eT+Á‘·T\T, ø=+<äs¡T n~Ûø±s¡T\T |òü ≤Hê @+ #<ë›eTì n&ç–‘ Hê\T>∑T s√E\T

Ä>∑+&ç. eTqyêfifl+<ä]˙ |æ\T#·Tø=ì e÷{≤¢&ç eTq+ eTT+<äT≈£î b˛<ä+. eTq+

‘=+<äs¡ bÕ≥T>± ìs¡íj·÷\T rdüTø=H nedüs¡+ Ò<äT, nì #Ó|æŒq.

◆ á s√E ñqï ‘Ó\+>±D wüß&é Ø

ÇHÓ«+{Ÿ Ç{Ÿôd ŸŒ¤... ‘Ó\+>±D

˙&é‡ ≥T _ Ø`ÇHÓ«+f…&é,

‘Ó\+>±D ˙&é‡ ≥T _

Ø`z]j·T+f…&é ÇHé ~ ø±Héf…øº‡

Ä|òt ~ q÷´ ‘Ó\+>±D ùdº{Ÿ. <ä{Ÿ

áCŸ yê{Ÿ áCŸ Ä Ÿ nuÖ{Ÿ.

3

ø±s¡D+ @eT+fÒ, ‘Ó\+>±D≤≈£î |ü⁄Hê~ y˚düTÔqï+. ø±ã{Ϻ á |ü⁄Hê~

m+‘· |ü{Ïwüº+>± ñ+fÒ πs|ü⁄ sêh+ n+‘· ñ»«\+>± eTT+<äT≈£î b˛j˚T

ÄkÕÿs¡eTT+≥~. n|ü&ÉT @ ∫qï bÕs¡bÕ≥T »]–Hê n~ #ê˝≤ ø±dtº©

ne⁄‘·~.n*ºyT{Ÿ>± uÛÑ$wü ‘·Ôsê\≈£î Çã“+~ ø£*–düÔ~. ø±ã{Ϻ e⁄jYT ˙&é ≥T

Á&Ü|òtº ~ ôVA Ÿ bÕ¢Hé ÇHé m yÓØ yÓØ ôV’≤© πøsY|òü⁄ Ÿ e÷´qsY nì HqT n~Ûø±s¡T\≈£î,

eT+Á‹es¡Z düVü≤#·s¡T\≈£î, Á|üuÛÑT‘·« dü\Vü‰<ës¡T\≈£î #Ó|üŒ&É+ »]–+~.

>∑‘·+˝À »]–q |ü<ä∆‘·T˝À¢ì ø=ìï+{Ïì düeT÷\+>± e÷sêÃ*‡ ñ+<äì Hê

n_ÛÁbÕj·T+. m+<äTø£+fÒ á bÕ\d” Á|üdüs¡D+ @<Ó’‘ ñ+<√ ô|’qT+∫ øÏ+<ä≈£î

ek Ô+~. ôV’≤<äsêu≤<é qT+∫ Äs¡¶s¡T¢ ÇwüO´ ne⁄‘·TqïsTT. ø±ì ø±Héôd|tq©¢

<ä{°CŸ sê+>¥. m+<äTø£+fÒ bÕ\d” nH~

øÏ+~ qT+∫ ô|’øÏ ‘·j·÷s¡T ø±yê ….

á eT<Ûä H eTq≈£î ‘êC≤>± m\ø£åqT¢

»]–HÓ’. m\ø£åHé ø£MTwüHé yê] ˝…ø£ÿ\

Á|üø±s¡+ eTq≈£î 8500 eT+~ düs¡Œ+#·T\T

‘Ó\+>±D≤˝À mìïø£ ø±ã&ç ñqïs¡T.

m+|æ{Ïdæ düuÛÑT´\T 6473 eT+~ ñqïs¡T. n+fÒ ¬s+&ç+{Ï ø£*|æ‘ <ë<ë|ü⁄

15y\ eT+~øÏ ô|’>± s¡÷{Ÿ …e˝À¢ Á>±eTkÕúsTT˝À |üì#ùd Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\T

eTq≈£î ñqïs¡T. Ms¡T >±ø£ &ÍHé <ä …’Hé Á>±eT |ü+#êj·Tr yês¡T¶ düuÛÑT´\T ≈£L&Ü

ñqïs¡T. yês¡T y\ dü+K´˝À ñqïs¡qï~ MTø£+‘ê ‘Ó*dæ+<.

n< $<Ûä+>± »&é|æ{Ïdæ düuÛÑT´\T, m+|æ{Ïdæ n<Ûä ≈£åî\T 441 eT+~ Ç|üŒ{Ïπø mìï¬ø’ ñqïs¡T. n˝≤π> ‘Ó\+>±D≤˝À

eTTìdæbÕ*{°\T ø±˙, q>∑s¡ |ü+#êj·Tr\T ø±ì, yê{Ï yÓTT‘·Ô+ dü+K´ 62. ø±s√ŒπswüHé\T 6 ñqïsTT. yê≥ìï+{Ï

ø£*|æ‘ 68 ne⁄‘·sTT. eTTì‡|ü Ÿ yês¡T¶\T 1388 ñqïsTT. Ç~ ‘Ó\+>±D sêh dü«s¡÷|ü+. ø=‘·Ô>± mìïø£\sTTHÓ’.

|ü+#êj·TrsêCŸ eTq≈£î Ä•+# kÕúsTT˝À Ò≈£îHêï ø£ s¡ø£yÓTÆq ô|&Ée÷s¡Z+˝À |ü& |ü]dæú‹ eTqøÏ u≤<Ûäø£*–+# n+X+.

eTq+<äs¡+ Á|ü‹s√p u≤<Ûä ≈£L&Ü e´ø£Ô+ #kÕÔe⁄qï+. á eT<Ûä nôd+;¢ À >∑es¡ïsY>±] düe÷<ÛëHêìøÏ ]|ü¢sTT Ç#Ã

Áø£eT+˝À uÛ≤>∑+>± ø=ìï $wüj·÷\qT HqT XÊdüqdüuÛÑ <ë«sê düuÛÑ≈£î, Á|ü»\≈£î ‘Ó*j·TCÒj·T&É+ »]–+~.

$$<Ûä |ü<ä∆‘·T˝À¢ Hê ø£+~q ]j·÷ø£åHé... Ä s√E HqT e÷{≤¢&ÉT‘·Tqï|ü&ÉT XÊdüqdüuÛÑ À $$<Ûä |üøå±\ Hêj·T≈£î\T

#dæq dü÷#·q\T ø±e#·TÃ. Ä ñ|üHê´dü+ $qï Á|ü»\T Ç˝≤ »]– ñ+&Ü*‡+~ ø±<äì u≤<ÛäqT e´ø£Ô+ #XÊs¡T. ø=ìï

$wüj·÷ …’‘ eTØ <ës¡TD+>±, #ê˝≤ Äsê#·ø£+>± u≤<Ûä ø£*–+#≥Tº>± »]–qsTT. ‘Ó\+>±D≤˝À ìedæ+# ≈£î≥T+u≤\

dü+K´ 84 \ø£å …’‘, C≤Ø #dæq ‘Ó\¢ πswüHéø±s¡T¶\ dü+K´ 91 \ø£å\T>± ñ+~. Ç$>±ø£ \ø£å, ¬s+&ÉT\ø£å\ ô|’∫\T≈£î

n+‘√´<äj·T ø±s¡T¶\T, eTs√ 15 \ø£å\ >∑T˝≤_ πswüHé ø±s¡T¶\T ñqïsTT. n+fÒ yÓTT‘·Ô+>± #·÷ùdÔ 1 ø√{Ï 7 \ø£å\ πswüHé

◆ ø±s¡T¶\ dü+K´qT ã{Ϻ $&ÉT<ä\e⁄‘·Tqï

_j·T´+ Ç‘·s¡ düs¡T≈£î\T mø£ÿ&É≈£î

b˛‘·THêïsTT.

◆ Ç+‘· Äsê#·ø£+ »s¡>∑&ÜìøÏ

ø±s¡DyÓTÆq Ç~ dü¬s’q |ü<ä∆‹ ø±<äT.

◆ @ n&çàìÅùdºwüHé #˚dæHê Ç~ #ê˝≤

#ê˝≤ u≤<Ûëø£s¡yÓTÆq $wüj·T+.

4

ø±s¡T¶\T C≤Ø #dæq≥T¢>± ñ+~. n+fÒ 22 \ø£å\ πswüHé ø±s¡T¶\T

n<äq+>± C≤Ø #dæq≥T¢>± ñ+~.

á ø±s¡T¶\T mø£ÿ&É ñqïsTT?. me] <ä>∑Zs¡ ñqïsTT?. ù|<ä\

ø√dü+ ñ<›•+∫q á ø±s¡T¶\ dü+K´qT ã{Ϻ $&ÉT<ä\e⁄‘·Tqï _j·T´+,

Ç‘·s¡ düs¡T≈£î\T mø£ÿ&É≈£î b˛‘·TqïsTT?, mìï e+<ä\ y˚\ ø√≥¢

Á|üC≤<Ûäq+ <äT]«ìjÓ÷>∑+ ne⁄‘·Tqï~?. Bqï+‘ê eTq+ d”]j·Tdt>±

düMTø£å #j·÷*‡ ñ+~. ~dt &é‡ m yÓØ d”]j·Tdt ]eP´. m+<äTø£+fÒ

Ç+‘· Äsê#·ø£+ »s¡>∑&ÜìøÏ ø±s¡DyÓTÆq Ç~ dü¬s’q |ü<ä∆‹ ø±<äT. ø£

sêh+, Á|üuÛÑT‘·«+, ø£ n&çàìÅùdºwüHé e´eVü≤]+#·e\dæq rs¡T‘ÓqTï\T,

|ü<ä∆‹ Ç~ ø±<äT nì HqT ã\+>± qeTTà‘·TqïqT. @ n&çàìÅùdºwüHé

#dæHê Ç~ #ê˝≤ #ê˝≤ u≤<Ûëø£s¡yÓTÆq $wüj·T+.

Ç< |ü<ä∆‘·T˝À¢ >∑èVü≤ ìsêàD+ ≈£L&Ü ñ+~. á >∑èVü≤ìsêàD+˝À 84 \ø£å\ Vü≤ÖdtôVA Ÿ¶‡ ‘Ó\+>±D≤˝À ñ+fÒ

Ç|üŒ{Ïπø 50 \ø£å\ >∑èVü≤ ìsêàD≤\T »]–q≥Tº ñ+~. n+<äT˝À ≈£L&Ü 10\ø£å\ ]|æ{°wüHé ñ+~. >∑‘·+˝À ôdMT |üø±ÿ>±

e⁄qï yê{Ïì |üø±ÿ #XÊeTHêïs¡T. eT] 40 \ø£å\ Çfió¢ ø£{≤ºs¡T ø±ã{Ϻ, Ç+ø± ‘Ó\+>±D≤˝À Çfió¢ ø£{≤º*‡q #√≥ eT∞fl

Çfiófl ì]à+#ê*‡q nedüs¡+ ñ+<ë? yπsyês¡T, kı+‘·+>± Çfiófl ø£*–q yês¡T mìï \ø£å\ eT+~ ñqïs¡T? Ç~ ≈£L&Ü

ˇø£ ‹ø£eTø£ ô|fÒº dü+K´>± ñ+~. Bìï ≈£L&Ü eTq+ #ê˝≤ d”]j·Tdt>± rdüTø√e\dæ

ñ+~.

Ç+<äT˝À Ç{°e\ Hê≈£î Vü≤Ödæ+>¥ $uÛ≤>∑+ yês¡T Ç∫Ãq sê´+&ÉyéT

düπs« …ø£ÿ\ Á|üø±s¡+, 593 Á>±e÷˝À¢ >∑èVü≤ ìsêàD+˝À 235 ø√≥¢

s¡÷bÕj·T\T <äT]«ìjÓ÷>∑eTsTTq≥T¢ #ÓbÕŒs¡T. Çfi¯ófl ì]à+∫q≥T¢

…ø£ÿ\THêï Äj·÷ Á>±e÷˝À¢ Çfió¢ Òe⁄. \_∆<ës¡T\T Òs¡T. \_∆<ës¡T\

C≤_‘ê e⁄Hêï, mdæºyT{Ÿ\T e⁄Hêï, Çfió¢ ì]à+∫q≥Tº Ò<äT. #ê˝≤ #ê˝≤

<ës¡TD+>± nÁø£e÷\T »]>±j·Tì, Çìï e+<ä\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T ù|<ä\

dü+πøåeT+ ø√dü+ ø±≈£î+&Ü <äT]«ìjÓ÷>∑eTj·÷´j·Tì ‘*+~. á |ü<∏äø±ìï

≈£L&Ü |üP]Ô>± |üø£∑&É“+B>± düMTøÏå+#ê*‡ ñ+~.

HqT MT n+<ä]˙ ø√πs~ ˇø£ÿfÒ. mìïø£ À¢ Á|ü»\≈£î yTeTT mH√ï yê>±›Hê\T #XÊ+. e÷´ìô|òk º Á|üø±s¡+

‘Ó\+>±D≤ sêh dü$T‹ m{Ϻ |ü]dæú‘·T˝À¢qT ¬s’‘·T\≈£î \ø£å s¡÷bÕj·T\ es¡≈£î s¡TD≤\T e÷|ò” #kÕÔeTì #ÓãT‘·÷ e∫Ã+~.

100% neT\T#ùd˝≤ ‘·«s¡ À »s¡>∑uÀjT ø±´_HÓ{Ÿ MT{Ï+>¥ À ìs¡ísTT+∫ Á|üø£{Ï+#ê\qï ø£$T{ŸyÓT+{Ÿ‘√ Á|üuÛÑT‘·«+

ñ+~. n< $<Ûä+>± dü<äT<›X+‘√ ¬s+&ÉT >∑<äT\‘√ ˇø£ øÏ#ÓHé, ˇø£ Vü‰\T, ã\V”≤qesêZ\ yê] ø√dü+ ì]à+#ê\ì e÷

Á|üuÛÑT‘·«+ dü+ø£*Œ+∫+~. Ç|ü&ÉT »s¡T>∑T‘·Tqï n$˙‹ Ç< |ü<ä∆‘·T˝À¢ Vü≤Ödæ+>¥ XÊK˝À Ç+ø± ø=qkÕ–‘, ø=ìï y\

◆ Çfió¢ ì]à+∫qfÒ¢ …ø£ÿ\THêï Äj·÷

Á>±e÷˝À¢ Çfi¯ó¢ Òe⁄. \_∆<ës¡T\T Òs¡T.

◆ mìï ø£cÕº\T uÛÑ]+#·sTTq q÷s¡T

XÊ‘·+ á dü+πøåeT |ü<∏äø±\qT neT\T

#˚düÔ+.

◆ á nÁø£e÷\T r]‘˚ ‘·|üŒ ø=‘·Ô

|ü<∏äø±\T neT\T #ùd |ü]dæú‹ Ò<äT.

5

ø√≥¢ ì<ÛäT\T <äT]«ìjÓ÷>∑eTjT´ ÄkÕÿs¡eTT+~. n+<ä]ø° #Óù|Œ<eT+fÒ, Ç∫Ãq Vü‰MT\ Á|üø±s¡+ s¡TDe÷|ò”, eè<äT∆\≈£î,

$‘·+‘·Te⁄\≈£î HÓ\≈£î s¡÷.1500/` ô|q¸qT #Ó*¢+|ü⁄\T, ù|<ä\≈£î >∑èVü≤ ìsêàD+ e+{Ï |ü<∏äø±\qT neT\T#j·T&É+˝À

Á|üuÛÑT‘·«+ @ e÷Á‘·+ yÓqTø£+» yj·T<äì #ÓãT‘·THêïqT. mìï ø£cÕº\qT uÛÑ]+#·sTTq q÷s¡T XÊ‘·+ á dü+πøåeT |ü<∏äø±\qT

neT\T#˚düÔ+. á d”ÿ+\˝À ˇø£ÿ ô|’kÕ ≈£L&Ü <äT]«ìjÓ÷>∑+ »s¡>∑&ÜìøÏ M\T Ò<äT.

Ä kÕÿ+&É Ÿ‡qT ã<ä›\T ø={≤º*‡+<. u≤<ÛäT´\sTTq yê]øÏ C…’\T•ø£å |ü&˝≤ #j·÷*‡

ñ+~. |ü<ä∆‹ Á|üø±s¡+ yê{Ïì neT\T #j·÷\ì Á|üuÛÑT‘·«+ ÄdüøÏÔ‘√ ñ+~.

Ç+‘· es¡≈£î »]–q nÁø£e÷\qT K∫Ñ·+>± yÓ\T>∑T˝ÀøÏ rdüT≈£îsêyê*.

õ˝≤¢ ø£ …ø£ºs¡¢≈£î H˚qT $»„|æÔ #˚ùd<˚eT+fÒ, m{Ϻ |ü]dæú‘·T˝À¢qsTTHê >∑èVü≤

ìsêàD+˝À »]–q nÁø£e÷\qT ãj·T≥ô|{≤º*‡ ñ+~. d”]j·Tdt

m+¬ø’«Ø\T ø£+&Éøº #j·÷*. u≤<ÛäT´ …e¬s’Hê yêfiflqT C…’fifl≈£î |ü+bÕ*‡+<.

@e÷Á‘·+ me]‘√qT sêJ |ü&É≈£L&É<äT. •ø£å $~Û+#ê*‡+<. Ä $<Ûä+>±

Á|üuÛÑT‘·«+ ≈£L&Ü sêJ |ü&É<äì, Áb˛‘·‡Væ≤+#·<äì HqT ø£ …ø£ºs¡¢≈£î eTq$

#düTÔHêïqT. >∑‘·+˝À Çfifl ìsêàD+˝À ì<ÛäT\T

<äT]«ìjÓ÷>∑+ #dæq yês¡T eT∞fl ì<ÛäT\T kÕ«Vü‰

#ùd+<äT≈£î ¬s&û>± ñqïs¡T. õ˝≤¢ ø£ …ø£ºs¡T¢ rÁeyÓTÆq #·s¡ \T rdüTø√yê*‡ ñ+~. á

nÁø£e÷\T r]‘ ‘·|üŒ eTq+ ø=‘·Ô |ü<∏äø±\T neT\T #ùd |ü]dæú‹ Ò<äT.

pHé ¬s+&Ée ‘Bq ‘Ó\+>±D sêh Á|üuÛÑT‘·«+ ø=‘·Ô>± @s¡Œ&ç HÓ\s√E Ò nsTT+~.

nsTT‘ eTq˝À #ê˝≤ eT+~øÏ p …’ 2e ‘B sê>±H ‘=+<äs¡bÕ≥T m≈£îÿe>± ñ+~.

HÓ\s√E˝À¢H @<√ »s¡>±\ì nqT≈£î+≥Tqïs¡T. eTTK´eT+Á‹ <ä>∑Zs¡, eT+Á‘·T\ <ä>∑Zs¡,

eTTK´ ø±s¡ <äs¡TÙ\ <ä>∑Zs¡ eT+Á‘· <ä+&É+ nH~ ñqï≥T¢>±, HÓ\s√E˝À¢H @<√ »s¡>±\qï

ÄX‘√ MT&çj·÷, |üÁ‹ø£\T @y√ ø£<∏äHê\T Á|ü#ês¡+ #düTÔHêïsTT. Ç~ #ê˝≤ <äTsêàs¡Z+

nì #ÓãT‘·THêïqT. 2,3 HÓ\\T <ë{Ï‘>±ì ø=‘·Ô Á|üuÛÑT‘·«+ düs¡T›≈£îì ì\<=≈£îÿ≈£îì

|üì#j·T>∑\T>∑T‘·~. Ç+<äT≈£î ø=+‘· f…Æ+ |ü&É‘·~. mes√ ø=+‘· eT+~ sê»ø°j·T

Hêj·T≈£î\T ùdº{ŸyÓT+≥T¢ Ç#êÃs¡T. ø£ HÓ\˝À ø£ÿ eT+∫ |ü ø± Ò<äì nHêïs¡T. Ç+ø√

HÓ\ <ëø± yT+ @MT ø=‘·Ô>± ìs¡íj·÷\T rdüTø√<ä\#·Tø√ Ò<äT. dü+|üPs¡íyÓTÆq ne>±Vü≤q‘√

eTT+<äT≈£î yÓfi¯‘êy˚T ø±˙, ‘=+<äs¡|ü&ç ‘=Á≥TbÕ≥T‘√ |æ∫à ìs¡íj·÷\T

rdüTø√<ä\T#·Tø√ Ò<äT. n+<äTπø Hê+B Á|ükÕÔeq>± eTTU≤eTTF>± düe÷yXeTj·÷´+.

á s√E qT+∫ eTqeT+‘ê ø£+ø£Dã<äT∆\yÓTÆ qe ‘Ó\+>±D≤ ø√dü+ Á|üD≤[ø£\T,

e÷s¡Z<äs¡Ùø±\T s¡÷bı+~+#ê*‡ ñ+~.

◆ >∑‘·+˝À Çfi¯fl ìsêàD+˝À ì<ÛäT\T

<äT]«ìjÓ÷>∑+ #dæq yês¡T eT∞fl

ì<ÛäT\T kÕ«Vü‰ #ùd+<äT≈£î ¬s&û>±

ñqïs¡T. õ˝≤¢ ø£ …ø£ºs¡T¢ rÁeyÓTÆq

#·s¡ \T rdüTø√yê*‡ ñ+~.

◆ nÁø£e÷\T r]‘˚ ‘·|üŒ eTq+ ø=‘·Ô

|ü<∏äø±\T neT\T #ùd |ü]dæú‹ Ò<äT.

6

Ç~ Ç+≥sêø£åHé ôdwüHé. eTqeT+‘ê #·s¡Ã\T #dæ eTT+<äT≈£î b˛‘·THêï+. $XÊ\ Vü≤è<äj·T+‘√ HqT MT n+<ä]˙

ø√πs~ @eT+fÒ Á|ü»\qT, ø=‘·Ô>± ¬>*∫q, y˝≤~>± ñqï Á|üC≤ Á|ü‹ì<ÛäT\qT, eTq Á|üuÛÑT‘·« |ü<∏äø±\ Á|üD≤[ø±

s¡#·q˝À, e÷s¡Z<äs¡Ùø±\ s¡÷|üø£\Œq˝À ≈£L&Ü uÛ≤>∑kÕ«eTT\qT #j·÷\ì, yê]ì Áù|ø£å≈£î\T>± ñ+#=<ä›ì n+≥Tqï.

nbÕsY¶ dü+düú‘√ HqT e÷{≤¢&ɶ+ »]–+~. mHé◊ÄsY&ç Àì •ø£åD≤ eT+~sê\qT, >∑∫ÃuÖ*˝Àì

ÁãVü≤à≈£îe÷Ødt eT+~sê\qT, m+dæôV≤#YÄsY&ç Àì á Vü‰fiflqT Äj·÷ dü+düú\ dæÿ Ÿ‡qT

$ìjÓ÷–+#·Tø=ì eTq sêh+ >∑s¡«|ü& Ø‹˝À Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\+<ä]ø° sêuÀjT 15, 20

s√E˝À¢ y˚s¡T y˚s¡T>± •ø£åD≤ •_sê\T ìs¡«Væ≤+#ê\ì Hê n_ÛÁbÕj·T+. yê]˝À

düs¡Œ+#·T\≈£î, ø±s√ŒπswüHé #ÛÓ’s¡àHé\≈£î, ø±s√Œπs≥sY\≈£î, m+|æ{Ïdæ, »&é|æ{Ïdæ düuÛÑT´\≈£î

me¬se]øÏ @j˚T s¡ø£+>± @ ø±´≥–Ø˝À eT÷&ÉTs√E\ bÕ≥T •ø£åD Çyê«˝À

|ü+#êj·TrsêCŸ yês¡T, eTTì‡|ü Ÿ $uÛ≤>∑+ yês¡T ôw&É÷´fiflqT ‘·j·÷s¡T #j·÷*‡ ñ

+~. Äj·÷ $uÛ≤>±\ MT<ä ô|<ä› u≤<Ûä ‘· ñ+≥+~. Ms¡+‘ê K∫Ñ·+>± düs¡Œ+#·T\≈£î

•ø£åD≤ø±\+ m|üŒ{Ï qT+∫ m|üŒ{Ï es¡≈£î? »&é|æ{Ïdæ, m+|æ{Ïdæ düuÛÑT´\≈£î, eT+&É ≤<Ûä ≈£åî\≈£î

m|üŒ{Ï qT+∫ m|üŒ{Ï es¡≈£î •ø£åD »s¡>±*?, »&é|æ #Ó’s¡àHé\≈£î, ø±s√ŒπswüHé #ÛÓ’s¡àHé\≈£î @ •ø£åD

Çyê«*? e+{Ï n+XÊ\T Ä ôw&É÷´fi¢ À ≈£åîDí+>± $e]+#ê*. K∫Ñ·+>± yês¡+‘ê Çø£ÿ&É eT÷&ÉT s√E\ ø√s¡T‡˝ •ø£åD

rdüTø√yê*‡+<. á •ø£åD ø√dü+ Á|üuÛÑT‘·«+ m+‘· &Éu…’“q Ks¡Tà #ùd+<äT≈£î dæ<ä∆+>± ñ+~.

HqT #ê˝≤ Ä|æº$Tdtº |üs¡‡Héì. ø=‘·Ô>± ¬>*∫q Á|üC≤ Á|ü‹ì<ÛäT˝À¢ #ê˝≤ eT+~ 90XÊ‘·+ eT+~ eT+∫yês¡T+{s¡T.

düe÷»+˝À >=|üŒ ù|s¡T ‘Ó#·TÃø√yê\H Ä˝À#·q\‘√ eT+∫ ù|s¡T ‘Ó#·TÃø√yê\H

Ä˝À#·q‘√ ñ+{s¡T. á eT<Ûä HqT Hê >∑CÒ« Ÿ ìjÓ÷»ø£ esêZìøÏ yÓ[¢ nø£ÿ&É

m+|æ{Ïdæ\T, düs¡Œ+#·T\‘√ì &˝≤+>¥ Ç+≥sêøº ôdwüHé ô|≥º&É+ »]–+~. nø£ÿ&É

Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\T ˇø=ÿø£ÿ]‘√ |üs¡‡q˝Ÿ>± e÷{≤¢&ÜqT. yê]˝À #ê˝≤ eT+~

80XÊ‘·+ ∫qï ej·TdüTyêπs ñqïs¡T. yê]+ø± bı\÷´{Ÿ ø± Ò<äT. Ç+ø± #Ó&çb˛ Ò<äT.

yê]ì n˝≤π> >±*øÏ e~ ÒùdÔ #Ó&çb˛‘·s¡T. yês¡T #Ó&É>=≥ºã&Éø£ eTT+< n+<ä]˙

eTq+ ‘Ó#·TÃø=ì mHé◊ÄsY&ç À, nbÕsY¶ À •ø£åD Ç|æŒ<ë›+. nsTT‘ nbÕsY¶ ù|s¡T

e÷]b˛‘·~. Ä dü+düú≈£î yπs eT+∫ ù|s¡T ô|{≤º*. eTq dæ.j·Tdt. >±s¡T ‘·«s¡ À

Bìô|’ #·s¡ \T rdüTø=+≥s¡T. n‹ø=~› s√E˝À¢H ‘Ó\+>±D •ø£åD≤ dü+düú>± nbÕsY¶

s¡÷|ü⁄~<äT›ø√ã&É‘·~.

yÓTT‘·Ô+ MT<ä nìï dü+düú\qT yê&ÉTø=ì Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\T n+<ä]ø° •ø£åD≤

ø±s¡ Áø£eT+ »s¡>±*. >ös¡e˙j·T õ˝≤¢ ø£ …ø£ºs¡¢+<ä]ø° Hê ]¬ø«düTº MT MT õ˝≤¢ À¢

ñqï≥Te+{Ï düs¡Œ+#Y\T, m+|æ{Ïdæ\T, »&é|æ{Ïdæ\T, Ç‘·s¡ Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\

dü+K´\qT ã{Ϻ u≤´#Y\T ‘·j·÷s¡T#j·÷*. Ä Á|üø±s¡+ @ @ õ˝≤¢\qT ø£*|æ

◆ Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\T 80XÊ‘·+

∫qï ej·TdüTyêπs ñqïs¡T.

yê]+ø± bı\÷´{Ÿ ø± Ò<äT.

yês¡T #Ó&É>=≥ºã&Éø£ eTT+<˚

n+<ä]˙ eTq+ ‘Ó#·TÃø=ì

mHé◊ÄsY&ç À, nbÕsY¶ À

•ø£åD Ç|æŒ<ë›+.

7

•ø£åD≤ •_sê\≈£î |æ\yê˝À ìs¡ísTT+#ê*‡ ñ+≥T+~. Á|ü‹ u≤´#Y À 4 Ò<ë 5 õ˝≤¢\

Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\qT ø£\bÕ*‡ ñ+≥~. n˝≤ »]–‘˚ ˇø£]H=ø£s¡T eT÷&ÉT s√E\bÕ≥T

n_ÛÁbÕj·÷\qT |ü+#·T≈£îH neø±XeTT+≥~. |ü+#êj·Tr sêCŸ ø±s¡ <ä]Ù>±s¡T, Ä XÊU≤

eT+Á‹>±s¡T, Ä XÊU n~Ûø±s¡T\T Hêe<ä› ñqï eTTìdæ|ü Ÿ XÊK Á|æì‡|ü Ÿ ôdÁø£≥Ø q]‡+>∑sêe⁄

>±s¡T düeTq«j·T+ #düTø=ì ôw&É÷´\T s¡÷|üø£\Œq #j·÷\ì ø√s¡T‘·THêïqT. n< $<Ûä+>±

Ä Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\qT •ø£åD≈£î e#Ã˝≤ #j·÷\ì HqT ø√s¡T‘·THêïqT.

Ç|ü&ÉT nbÕsY¶ ù|s¡T‘√ ñqï dü+düúqT Ä Ÿ bÕõãT*{°dtqT mø‡b ¢sY #dæ HqT,

dæ.j·Tdt.>±s¡T z s√E ø£ >∑+≥ ùd|ü⁄ dü+<ä]Ù<ë›eTqT≈£î+≥THêï+. nø£ÿ&É ø£HÓ«q¸Hé ôd+≥sYì

≈£L&Ü ø£&ÉT‘·Tqïs¡T. n~ |üPs¡ÔjT´ <äX˝À ñ+~. ‘·«s¡ À <ëìï |üP]Ô #sTTdüÔ+. n˙ï

|ü]o*+∫ ìs¡ísTTdüÔ+. nbÕsY¶ À eT+∫ Á≥sTTì+>¥, eT+∫ z]j·T+fÒwüHé ñ+~. ‘·|üŒ≈£î+&Ü

˝≤uÛÑ+ #˚düÔ~.

á $wüj·÷\T m+<äT≈£î #Ó|ü⁄‘·Tqïq+fÒ, Á>±e÷\T eTT+<äT>± $ø±dü+ #Ó+<ë\+fÒ

ˇø£ e÷≥ HqT #ÓbÕŒ*‡ ñ+~. ø£|ü&ÉT >∑T&é z …¶Hé &dt À #ê˝≤ eT+∫ dæŒ]{Ÿ ñ+&~.

yêdüÔyêìøÏ |ü+#êj·TrsêCŸ $uÛ≤>∑+ ù|s¡T ˇ]õq Ÿ>± Ä ù|s¡T ø±<äT. Ä $uÛ≤>∑+ ù|s¡T

ªø£eT÷´ì{° &Óe\|tyÓT+{Ÿμ (dæ.&ç.) $uÛ≤>∑+>± ñ+&˚~. Ä dæŒ]{Ÿ yÓTT‘·Ô+ á s√E

#·∫Ãb˛sTT+~. n~ eTq+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. |ü+#êj·Tr sêCŸ nH~ ˇø£ bı*{Ïø£ Ÿ~ ø±<äT. ˇø£ ø£+bÕsYºyÓT+≥ …’CŸ&é

ø±<äT. ˇø£ &çbÕsYºyÓT+{Ÿ ≈£L&Ü ø±<äT. |ü+#êj·Tr sêCŸ ÇHé bòÕøº, áCŸ @ eT÷yÓT+{Ÿ, Áπ>{Ÿ

eT÷yÓT+{Ÿ ≥T _ Á|æ»sY«&é dæŒ]{Ÿ‘√ n~ ø£ ñ<ä eT dü÷Œ¤]Ô‘√ eTT+<äT≈£î b˛yê*‡q<Ó’‘,

n+<äT≈£î _Ûqï+>± n~ bı*{Ïø£˝…’CŸ #˚j·Tã&ç, ø±+bÕsYºyÓT+≥˝…’CŸ #˚j·Tã&ç,

&çbÕsYºyÓT+≥ …’CŸ #j·Tã&ç ñ+~. á s√E n~ düu§f…ÆCŸ #j·Tã&ç, #·+|üã&ç ñ+~.

Ä |ü+#êj·TrsêCŸ eT÷yÓT+{Ÿ dæŒ]{Ÿì eT∞fl Ç|ü&ÉT eTq+ |ü⁄qs¡TJ®$+|ü

CÒj·÷*‡q nedüs¡+ ñ+~. m{Ϻ |ü]dæú‘·T˝À¢HÓ’Hê Ä kÕúìø£ dü«|ü]bÕ\q k˛sTTì

‹]– Ç|ü&ÉT rdüT≈£îsêyê*‡q nedüs¡+ ñ+~. <ä{Ÿ n*ºyT{Ÿ© ôV≤ ŸŒ‡ @ Áπ>{Ÿ y.

<XÊìøÏ ø=‘·Ô>± kÕ«‘·+Á‘· + e∫Ãq s√E˝À¢ bòÂ+&ç+>¥ bòÕ<äsY‡ Ä|òt <ä HwüHé, bòÂ+&ç+>¥

©&ÉsY‡ Ä|òt<ä HwüHé. yês¡T ‘·\u…{Ϻ+<eT+fÒ ˇø£ÿ &Ûç©¢ qT+∫ yÓTT‘·Ô+ |ü]bÕ\q kÕ<Ûä +

ø±<äì uÛ≤$+∫, <X+ mø£ÿ&çø£ø£ÿ&É $ø±dü+ #Ó+<ë\+fÒ ø=ìï sêÅcÕº\T>±, ø=ìï πø+Á<ä bÕ*‘·

ÁbÕ+‘ê\T>±, <XÊìï n&çàìÅùdº{Ïyé j·T÷ì{Ÿ‡>± $uÛÑõ+#·&É+ »]–+~.

n{≤¢π> kÕúìø£ dü«|ü]bÕ\q ñ+&Ü\ì Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± ñqï <XÊ\˙ï ≈£L&Ü ˝Àø£ Ÿ ôd ŸŒ¤ >∑es¡ïyÓT+≥T≈£î

ÁbÕ<Ûëq´$T∫ÃHÓ’. ø±ã{Ϻ n< yÓ÷&É Ÿ À eTq≈£Lÿ&Ü ñ+&Ü\ì #Ó|æŒ á ìs¡íj·T+ rdüTø=ì kÕúìø£ dü«|ü]bÕ\q≈£î, á

ñ<ä e÷ìøÏ lø±s¡+ #·T≥º&É+ »]–+~. ø±˙ n~ yÓÁ]‘·\\T ydæ ô|&É<ës¡T\T |ü{Ϻq $wüj·T+ eTq+<ä]ø° u≤<Ûëø£s¡yÓTÆq

n+X¯+.

◆ |ü+#êj·TrsêCŸ

eT÷yÓT+{Ÿ dæŒ]{Ÿì

eT∞¢ Ç|ü &ÉT eTq+

|ü⁄qs¡TJ®$+|ü

CÒj·÷*‡q

nedüs¡eTT+~.

◆ kÕúìø£ dü«|ü]bÕ\q

k˛sTTì ‹]– Ç|ü &ÉT

rdüT≈£îsêyê*‡q

nedüs¡+ ñ+~.

8

eTs√ $wüj·TyTeT+fÒ ` eTq <X+ ôV’≤ dæŒ]{Ÿ‘√ ñ+&~. ˇø£

eT+∫ ñ<ëVü≤s¡D #ÓbÕŒ\+fÒ, nbÕsYº ø±˙ mHé◊ÄsY&ç ø±˙ kÕú|æ+∫q

eTVü≤˙j·TT&ÉT mdt.¬ø.& nì ˇø£s¡T+&yês¡T. »eVü≤sY ≤ Ÿ HÓÁVüA>±s¡T

eTq Á|ü<ÛëqeT+Á‹>± ñqï s√E˝À¢... nyÓT]ø±˝À ôV’≤düHé zesY nH

Áô|dæ&Ó+{Ÿ ñ+&yês¡T. HÓÁVüA >±]ø° ôV’≤düHé >±]øÏ eT+∫ Áô|ò+&éwæ|ü

ñ+&˚~. HÓÁVüA>±s¡T ˇø£ dü+<äs¡“¤+˝À nyÓT]ø± yÓ[¢q|ü&ÉT HÓÁVüA

>ös¡yês¡ú+ ôV’≤düHé zesY @sêŒ≥T #dæq $+<äT˝À eTT–+|ü⁄ düeTj·T+˝À

ôV’≤düHé >±s¡T mdt.¬ø.&ì HÓÁVüAøÏ |ü]#·j·T+ #dæÁqT. Ms¡T MT uÛ≤s¡rj·TT\ì

#Ó|æŒ, e÷ nyÓT]ø± Á>±MTD≤_Ûeè~∆XÊK n~Û|ü‹. áj·Tq n<äT“¤‘ê\T

#düTÔqïs¡T. e÷ <XÊìøÏ #ê˝≤ ≤uÛÑ+ »]–+~. Ç‘·qT MT Ç+&çj·THé nì

#Ó|æŒ |ü]#·j·T+ #dæÁqT. HÓÁVüA >±s¡T ø£+Á>±≥T´ Ò{Ÿ #dæ & >±]ì eTsêï&ÉT

$+<äT≈£î ÄVü‰«ì+∫ÁqT. HÓÁVüA >±] ÄVü‰«q+ Á|üø±s¡+ mdt.¬ø.&. >±s¡T

$+<äT≈£î e∫ÃÁqT. Ä düeTj·T+˝À |æ#êÃbÕ{Ï e÷≥˝À¢ HÓÁVüA ª&μ qT<›•+∫

$TeTà*ï nyÓT]ø± <XÊ<Ûä ≈£åî\T bı>∑T&ÉT‘·T+fÒ Hê≈£î #ê˝≤ >∑s¡«yTdæ+~.

dü+‘√wü yTdæ+~. n< düeTj·T+˝À <äT:K+ ≈£L&Ü ø£*–+<äì nqïs¡T.

m+<äT≈£î <äT:K+ ø£*–+<äì & >±s¡T HÓÁVüAì n&ç–ÁqT.

n|ü&ÉT HÓÁVüA >±s¡T @eTqïs¡+fÒ ªªMT n≥Te+{Ï yT<Ûë$ nyÓT]ø±˝≤+{Ï dü+|üqï <XÊìøÏ ùde #düTÔqïs¡T.

ìqï >±ø£ yÓTTqï kÕ«‘·+Á‘· + e∫Ãq eTq uÛ≤s¡‘·<X+ mø£ÿ&É b˛yê*. MTs¡T <äj·T#dæ eTq <XÊìøÏ s¡+&ç. eTq <XÊìøÏ

ùde #ùdÔ eT+∫~ ø£<ë. eTq <X+ MT<ä Áù|eT Ò<ëμμ nì HÓÁVüA n&ç–ÁqT. n+<äT≈£î

»yêãT>± ª&μ >±s¡T ø£]ƒq+>± HqT sêqT n+≥s¡T. m+<äT≈£î sês¡T, MT≈£î eTq

e÷‘·è<X+ MT<ä Áù|eT Ò<ë. ã{Ÿ &√Héº j·TT \yé j·TTesY eT<äsY ≤+&é? yÓ’

&√Héº j·TT ø£yéT <sY? nì HÓÁVüA nq>±H ªªÁ|üdüTÔ‘·+ <X+˝À nqTdü]düTÔqï

bÕ\d” dü]>±Z Ò<äT. n< eT÷s¡â $<Ûëq+ ø=qkÕ–‘ HqT uÛ≤s¡‘Y≈£î e∫Ã

>=|üŒ>± kÕ~Û+#<MT Ò<äTμμ. nì mdt.¬ø.& »yê_∫ÃÁqT.

ªª@+ ‘·|ü »s¡T>∑T‘√+~μμ nì HÓÁVüA Á|ü•ï+∫+&ÉT

ªªj·TT >√ u≤´ø ≥T Ç+&çj·÷ n+&é \Tø m{Ÿ j·TTesY |òüdtº ô|ò’yé Çj·TsY

bÕ¢Héμμ nì ª&˚μ nqïs¡T. ø=‘·Ô>± @s¡Œ&ɶ <˚X¯+˝À eT+∫ n_Ûeè~∆ »s¡>±\+fÒ

Á|üD≤[ø±ã<ä∆+>± yÓfi≤fl*‡+<. |ü+#·es¡ Á|üD≤[ø£ ô|{ϺÁqT. #ê˝≤ u≤>∑T+~. ø±ì |ü+#·es¡ Á|üD≤[ø£ À

MT]∫Ãq Á|üj·÷]{° À ‘·|ü+~. <XÊ_Ûeè~∆øÏ ‘·ø£åD bÕ]ÁXÊ$Tø°ø£s¡DÒ e÷s¡ZeTqïs¡T. Ä ~X |ü{ϺÁqT. n< ‘·|ü nì

nqïs¡T. m+<äT≈£î nì HÓÁVüA Á|ü•ï+∫+&ÉT. Ä s√Eq 33 ø√≥T¢qï »HêuÛ≤˝À 20 ø√≥¢ eT+~øÏ dü]>±Z ÄVü‰s¡+ Ò<äT.

◆ ªªÁ|üdüTÔ‘·+ <˚X¯+˝À nqTdü]düTÔqï

bÕ\d” dü]>±Z Ò<äT. n<˚ eT÷s¡â

$<Ûëq+ ø=qkÕ–‘ HqT uÛ≤s¡‘Y≈£î

e∫à >=|üŒ>± kÕ~Û+#˚<˚MT Ò<äTμμ.

- mdt.¬ø.&˚

9

ø√{≤¢~ mø£sê\ ã+»s¡T uÛÑ÷eTT\T eè<Ûë>± |ü&ç ñqïsTT. n~ ‘Ó*$‘·≈£îÿe |üì. C≤^sê›s¡T¢, »MT+<ës¡¢ #‘·T˝À¢

uÛÑ÷eTT\T eT÷\T>∑T‘·TqïsTT. n< |ü<ä∆‹˝À >∑+>∑, >√<ëe], qs¡à<ä ˝≤+{Ï Jeq<äT\T ñ|üdüeTTÁ<ä+ bÕ …’‘·TqïsTT.

<˚X¯+ ÄVü‰s¡s¡+>∑+˝À kÕ«e\+ãq kÕ~Û+#ê˝…. Äø£*‘√ qø£qø£˝≤&ÉT‘·Tqï ù|<ä\ ø£&ÉT|ü⁄ì+&Ü˝…. ã+»s¡T\˙ï

düTπøåÁ‘ê\sTTq |ü+≥ bı˝≤\T ø±yê …. á q<äT\ ˙s¡T ñ|ü düeTTÁ<ä+˝ÀøÏ b˛e<äT›. Çe˙ï Á|üC\

$ìjÓ÷>∑+˝ÀøÏ sêyê … nì & >±s¡T #Ó|üŒ>∑H HÓÁVüA>±s¡T u≤>± ]j·T …’CŸ nsTT´ÁqT.

Ç+&çj·÷øÏ ‹]– e∫Ãq+ø£ HÓÁVüA πø_HÓ{Ÿ düe÷yX+ @sêŒ≥T #dæ, m+.|æ.\‘√

düe÷yXyÓTÆ Ä ŸÇ+&çj·÷ ø±+Á¬>dt ø£$T{° düe÷yX+˝ÀqT nyÓT]ø±˝Àì

mdt.¬ø. &˚ >±s¡T #Ó|æŒq $wüj·÷\qT n+<ä]ø° $e]+∫ÁqT. yê]

n_ÛÁbÕj·÷\T |ü+#·T≈£îqïs¡T. yÓTT‘·Ô+ bÕ\d”ì e÷sêÃ\ì HÓÁVüA

ìs¡ísTT+∫+&ÉT.

‘=* |ü+#·es¡ Á|üD≤[ø£øÏ, ¬s+&Ée |ü+#·es¡ Á|üD≤[ø£øÏ ñqï ‘&Ü

#·÷ùdÔ, HÓÁVüA >±s¡T Ä bÕ\d”ì m˝≤ e÷]Ã+&√ me]¬ø’Hê ns¡ú+ ne⁄‘·T+~.

¬s+&Ée |ü+#·es¡ Á|üD≤[ø£ neT\T˝ÀøÏ e#à dü]øÏ n<ÛäTHê‘·q uÛ≤s¡‘· <yê\j·÷\T>±

|æ*#˚ uÛ≤Ø ˙{Ï bÕs¡T<ä\ ÁbÕC…≈£îº …’q u≤Áø±q+>∑ Ÿ ÁbÕC…≈£îº, V”≤sê≈£î&é,

Hê>±s¡T®q kÕ>∑sY ÁbÕC…≈£îº˝ ìsêàD≤ìøÏ lø±s¡+ #·T{Ϻ n<äT“¤‘·+>±

e´ekÕj·T+ yÓ’|ü⁄, |òü⁄&é ôdø±ºsY yÓ’|ü⁄ <X+ |üs¡T>∑T\T ô|{Ϻ+~. á e÷s¡TŒ*ï

>∑eTì+∫q mdt.¬ø. & >±s¡T HÓÁVüA >±]øÏ ÒK sêdü÷Ô ªªeT+∫ #Ó_‘

Á>∑Væ≤+∫ neT\T #j·÷\qï ñ‘·ÔeT \ø£åD+ MT˝À ñ+~. ø±ã{Ϻ á

s√E MTs¡T s¡eTà+fÒ HqT <XÊìøÏ ùde #j·T&ÜìøÏ dæ<ä∆+>± ñHêïμμ nì

dü÷∫+∫+Á&ÉT. HÓÁVüA ÄVü‰«ì+#·>∑H ª&μ e∫ÃÁqT. nyÓT]ø±˝À ñ<√´>±ìøÏ

sêJHêe÷ #dæ & >±s¡T eTq <XÊìøÏ e∫ÃÁqT. Äj·Tq eNà sê>∑H

HÓÁVüA>±s¡T & øÏ sê»´düuÛÑ düuÛÑ ‘·«+ Ç∫Ã, ªø£eT÷´ì{° &Óe\|tyÓT+{Ÿμ

nH b˛sYºb˛*jÓ÷ düèwæº+∫ πø_HÓ{Ÿ eT+Á‹|ü<ä$ Ç∫à Á>±MTD uÛ≤s¡‘êìï

MT #‘·T˝À¢ ô|&ÉT‘·Tqï MTπs+ #düÔs√ #j·T+&Éì & >±]øÏ $qï$+∫+&ÉT

Ä eT+Á‹ |ü<ä$ ôVA<ë˝À Äj·Tq <XeT+‘ê |üs¡ {Ïdü÷Ô ôV’≤<äsêu≤<äT

e∫ÃÁqT. sêCÒ+Á<äq>∑sY À mHé◊ÄsY&ç ì 1954˝À Äj·TH kÕú|æ+∫+&ÉT.

nø£ÿ&É ñqï ˇø£ ∫qï ø=+&Éô|’q Äj·Tq ù|]≥ ñqï ¬>dtºVü≤Ödt ≈£L&Ü

H{Ïø° ñ+~. nbÕsY¶qT ≈£L&Ü Äj·TH kÕú|æ+∫ÁqT. á ¬s+&ÉT dü+düú\

|ü⁄Hê~sêfi¯¢˝À &˚ ù|s¡T ø£qã&ÉT‘·T+~. eTq sêCÒ+Á<äq>∑sY qT+∫

|ü+#êj·TrsêCŸ ñ<ä´e÷ìï Ç+&çj·÷ø£+‘·{Ïø° Á|üyÓ÷{Ÿ #˚dæq e´øÏÔ

Äj·Tq. uÛ≤s¡‘·<X+˝À ÁbÕs¡+_Û+#·ã&ɶ ø=ìï ø=‘·Ô |ü+#êj·Tr dü$T‘·T˝À¢

◆ ªªã+»s¡T\˙ï düTπøåÁ‘ê\sTTq |ü+≥

bı˝≤\T ø±e …. á q<äT\ ˙s¡T

ñ|ü düeTTÁ<ä+˝ÀøÏ b˛e<äT›μμ.

◆ sêCÒ+Á<ä q>∑sY À mHé.◊.ÄsY.&çì

1954˝À mdt.¬ø.&˚ kÕú|æ+#ês¡T.

10

yÓT< äø ˘ õ˝≤ ¢˝Àì |üs ƒêH é# Ós ¡ Te⁄ ≈ £L&Ü ˇø£{Ï. n˝≤

Á|üjÓ÷>±‘·àø£+>± @sêŒ≥T #dæq dü$T‹ n~. eTq e÷J d”Œø£sY

sêeT#·+Á<ë¬s&ç¶ >±s¡T yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï Áô|dæ&Ó+{Ÿ>± |üì#dæÁqT.

á s¡ø£+>± |ü+#êj·Tr sêCŸ e´edüú >=|üŒ>± ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~.

ø£eT÷´ì{° &Óe\|tyÓT+{Ÿ nqï k˛sTT á s√E |üP]Ô>± b˛sTT+~.

|üP]Ô>± bı*{Ïø£ …’C…’ #ê˝≤ >∑+<äs¡>√fi¯ |ü]dæú‘·T\T e#˚ÃdæHÓ’.

ø±ã{Ϻ Hê ÁbÕs¡úq @eT+fÒ, eTTK´+>± õ˝≤¢ ø£ …ø£ºs¡T¢, nìï

XÊK\ n~Ûø±s¡T\≈£î, ªe⁄jYT ˙&é ≥T ùdº{Ÿ bÕ¢Hé Á|òüyéT ~ $ ÒCŸ

…yÓ Ÿμ eTq Á|üD≤[ø£ s¡#·q n{≤¢ ÁbÕs¡+_Û<ë›+. á düe÷y˚X¯+

‘·s¡Tyê‘· ø£ ô|¢&é® rdüTø=ì ‘Ó\+>±D sêh |ü⁄q]ïsêàD+ ø√dü+

ªbÕ¢Hé j·TTesY $˝ÒCŸ`bÕ¢Hé j·TTesY eT+&É˝Ÿ`bÕ¢Hé j·TTesY

&çÅdæºøº bÕ¢Hé j·TTesY ùdº{Ÿμì r]Ã~<äT› ø=H+<äT≈£î |ü~ s√E\

‘·sê«‘· |æ\T|ü⁄ì<ë›+. Ç~ Á>±eTkÕúsTT qT+∫ »]π>˝≤ #<ë›+.

á˝À>± düs¡Œ+#Y\≈£î, Ç‘·s¡ Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\≈£î •ø£ åD≤

ø±s¡´Áø£e÷\T |üPs¡Ôe⁄‘·sTT. •ø£åD |üPs¡ÔsTTq düs¡Œ+#·T\≈£î,

Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\≈£î, n+<ä]ø° yÓTT≥ºyÓTT<ä≥>± bÕ¢Hé j·TTesY $ ÒCŸ

>∑T]+∫ #ÓãT<ë+. eTT+<äT>± Á>±eT Á|üD≤[ø£\T s¡÷|ü⁄~<äT›ø√yê*.

ô|< ä ›d ü+K´˝À Á| üC≤ Á| ü‹ì< Û ä T\≈ £ î •ø £ åD sTT# ˚ Ã+< ä T≈ £ î

m+.dæ.ôV≤#Y.ÄsY.&ç.˝À ô|<ä› ô|<ä› Vü‰fi¯ófl, edü‘·T\TqïsTT. n+<äT≈£î

dü+ã+~Û+∫q düe÷#êsêìï C≤rj·T, n+‘·sê®rj·T kÕúsTT\ qT+∫

‘Ó|æŒ+#·T≈£îì n+<ä]ø° ‘Ó*j·TC…ù|Œ˝≤ #˚kÕÔ+. <˚X¯+˝Àì >=|üŒ

bÕs¡¢yÓT+fÒ]j·Tq¢qT s¡|æŒ+# @sêŒ≥T #düÔ+. >ös¡e m+m Ÿ@\≈£î ≈£L&Ü

•ø£åD Çyê«*‡q nedüs¡+ ñ+~. yê]øÏ ≈£L&Ü ôV≤#YÄsY&ç˝ÀH˚ •ø£åD

ø±s¡ Áø£e÷\T ìs¡«Væ≤düÔ+.

á HÓ ≤Ks¡T˝À eT+Á‹es¡Z $düÔs¡D »s¡>∑qT+~. á dü+<äs¡“¤+>± nìï

XÊK\ n~Û|ü‘·T\qT eT+Á‘·T\qT HqT ø√πs<eT+fÒ, bÕ¢Hé j·TTesY &çbÕsYºyÓT+{Ÿ.

Ç~ πø+Á<ä _+<äTe⁄>± ‘·j·÷s¡Tø±yê*. ndüeTÁ>∑ bÕ¢Hé e<äT›. >∑‘·+˝À »]–+<ä+‘ê

ÇÁ¬s\yÓ+{Ÿ |òüsY ‘Ó\+>±D≤. MT N|òt ôdÁø£≥Ø>±s¡T yê] ]e÷s¡Tÿ ‡˝À #ê˝≤ #ê˝≤

øÏ¢j·TsY>± #ÓbÕŒs¡T. nìï XÊK\T bÕ¢Hé j·TTesY &çbÕsYºyÓT+{ŸqT neT\T #j·÷*.

‘Ó\+>±D≤≈£î ñqï eqs¡T\T, edü‘·T\T, nedüsê\qT <äèwæº À ô|≥Tºø=ì á bÕ¢Hé

‘·j·÷s¡T ø±yê*. @<√ ñqï bÕ¢Hé rdüTø=ì neT\T #ùdÔ eT+∫>∑T+&É<äT.

◆ eTT+<äT>± Á>±eT Á|üD≤[ø£\T

s¡÷|ü⁄~<äT›ø√yê*.

◆ >∑‘·+˝À »]–q<ä+‘ê

ÇÁ¬s\yÓ+{Ÿ |òüsY ‘Ó\+>±D≤.

◆ ‘Ó\+>±D sêh |ü⁄q]ïsêàD+

ø√dü+ ªbÕ¢Hé j·TTesY

$ ÒCŸ bÕ¢Hé j·TTesY

eT+&É Ÿ bÕ¢Hé j·TTesY

&çÅdæºøº bÕ¢Hé j·TTesY ùdº{Ÿμì

r]Ã~<äT› ø=H+<äT≈£î |ü~μ s√E\

‘·sê«‘· |æ\T|ü⁄ì<ë›+.

11

ñ<ëVü≤s¡D≈£î bÕ]ÁXÊ$Tø£ $<Ûëq+˝À K∫Ñ·+>± ô|≥Tºã&ÉT\T

Äø£]¸+#·&É+, sêh KC≤Hê ì+|ü⁄ø√e&É+, Ä]úø£ |üs¡|ü‹ì ô|+#·Tø√e&É+,

j·TTe‘·≈£î ñbÕ~Û dü+bÕ~+#·Tø√e&É+, Ç˝≤. <XÊ\ eT<Ûä b˛{°

ñ+~. n˝≤π> eTq <X+˝À sêÅcÕº\ eT<Ûä ≈£L&Ü á b˛{° ñ+<äì

eTq≈£î ‘Ó\TdüT. eTq≈£î eT+∫ nqTuÛÑeE„ …’q |ü]ÁXeT\ XÊK

ø±s¡ <ä]Ù l Á|üB|t#·+Á<ä >±s¡Tqïs¡T. yê]ì, |ü]ÁXeT\ XÊKqT,

<ëì nqTã+<Ûä dü+düú\qT HqT ø√πs<eT+fÒ ‘Ó\+>±D≤˝À Ç|üŒ{ÏøÏ

á s√EøÏ Á|üuÛÑT‘·« ÄBÛq+˝À HÓ{Ÿ>± ñqï uÛÑ÷$T 35 \ø£å\ mø£sê\T

eTq≈£î n+<äTu≤≥T˝À ñqï<äì nìï õ˝≤¢\ ø£ …ø£ºs¡¢ qT+∫ á eT<Û

düe÷#ês¡+ n+~+~.

Çø£ Hê <ä>∑Zs¡ ñqï XÊK\ >∑T]+∫ eT∞fl #Ó|ü⁄‘·THêï. e÷ <ä>∑Zs¡ ñqï XÊK\qT ôdÁø£≥Ø l dæ. q]‡+Vü‰sêe⁄ >±s¡T

á ]eP´\T rdüTø=ì bÕ¢ì+>¥ #düÔs¡T. yÓ ÒŒ¤sY &çbÕsYºyÓT+{ŸqT Hê e<› ñ+#·T≈£îqï. m+<äTø£+fÒ eTTK´+>± <ä[‘·,

–]»q, _dæ, yÓTÆHê]{° esêZ\ n_Ûeè~∆ »s¡T>∑T≥ Ò<äT. eTq+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. {ÏÄsYmdt Á|üuÛÑT‘·«+ e+<äXÊ‘·+ ø£$T{ŸyÓT+{Ÿ‘√

Ms¡+<ä] dü+πøåe÷ìøÏ ø£≥Tºã&ç ñ+~. <ä[‘· yê&É\ qT+∫ <ä]Á<ëìï ‘·]yTj·T<ä\T#·T≈£îHêï+. ø£+ø£D+ ≈£≥Tº≈£îHêï+.

ôdŒwü Ÿ bò ø£dt ñ+≥T+~. <ë]Á<ä πsU≈£î ~>∑Teq ñqï <ä[‘·T\ô|’ Á|ü‘´ø£ ÁX<ä∆ #·÷|üuÀ‘·THêï+. {≤|t Á|üj·÷]{°

Áb˛Á>±+>± {ÏÄsYmdt Á|üuÛÑT‘·«+ Bìï fÒø£|t #düTÔ+~. <ä[‘· yê&É\ qT+∫ sêuÀjT

eT÷&fi¢ À <ä]Á<ëìï bÕs¡Á<√ Ò+<äT≈£î ø£+ø£D+ ø£≥Tºø√e&É+ »]–+~. Ç~ bòÕ¢>¥wæ|t

Áb˛Á>±+>± rdüTø√qTHêï+. n+<äTø√düy˚T H˚qT Ä b˛sYºbò˛*jÓ÷qT Hê <ä>∑Zπs

ô|≥Tºø√e≥+ »]–+~. Ç+‘·≈£î eTT+<äT <ëì ù|s¡T k˛wü Ÿ yÓ ÒŒ¤sY &çbÕsYºyÓT+{Ÿ>±

ñ+~.

HqT sê<Ûä>±]ì ]¬ø«dtº #dæ Ä ù|s¡T e÷sêÃ\ì ø√s¡>± ªmd”‡ &Óe\|tyÓT+{Ÿ

$TìÅd”ºμ>± ù|s¡T ô|≥º&É+ »]–+~. <ëì Ç+bÕ¬sºHé‡ @eT+fÒ, >∑‘·+˝À <ëìï düuŸbÕ¢Hé>±

‘·j·÷s¡T#XÊs¡T. <ëìï rdæ eT∞fl 54 &çbÕsYºyÓT+≥T¢>± &Ó’\÷´{Ÿ #ùd |ü<ä∆‹˝À

ì<ÛäT\T |ü+|ædüTÔqïs¡T. Ä |ü<ä∆‹ì Ç|ü&ÉT ]|”{Ÿ #j·T<ä\TÃø√ Ò<äT. ñ<ëVü≤s¡DøÏ

‘Ó\+>±D˝À 15.4XÊ‘·+ <ä[‘·T\Tqïs¡T. n+fÒ πs|ü⁄ ‘Ó\+>±D bÕ¢Hé ã&Ó®{Ÿ, HêHé

bÕ¢Hé ã&Ó®{Ÿ b˛qT s¡|òt>± n+fÒ j·÷≈£î πs{Ÿ |òæ>∑sY ø±~~. s¡÷.40 y\ ø√≥T¢

ñ+<äqT≈£î+fÒ 15.4% »HêuÛ≤ …ø£ÿq s¡÷.6 y\ 160 ø√≥T¢ ne⁄‘·~. Bì >∑T]+∫

j·÷≈£î πs{Ÿ |òæ>∑sYì e#à ôdô|º+ãsY À »s¡>∑uÀjT ã&Ó®{Ÿ ôdwüHé À yÓ\¢&çkÕÔ+.

◆ Ç~ bòÕ¢>¥wæ|t Áb Á>±yéT>±

rdüTø√qTHêï+.

◆ k˛wü Ÿ yÓ ÒŒ¤sY &çbÕsYºyÓT+{Ÿ≈£î

ªmd”‡ &Óe\|tyÓT+{Ÿ $TìÅd”ºμ >±

ù|s¡T ô|≥º&É+ »]–+~.

◆ sêuÀjT eT÷&fi¢ À <ä[‘·

yê&É\ qT+∫ <ä]Á<ëìï

‘·]y˚Tj·T<ä\T#·T≈£îHêï+.

12

sêuÀjT ø±´_HÓ{Ÿ À Bìô|’ _\T¢ bÕdt #dæ nedüs¡yÓTÆ‘ #·≥º+ #dæ, ñqï

#·≥º+˝À ∫qï e÷s¡TŒ\T #dæ neT\T#j·T qTHêï+.

ñ<ëVü≤s¡D≈£î #Ó|æŒq Ä 6y\ 160ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\qT ø£∫Ñ·+>±

πøkÕ] rdüTø=ì Hs¡T>± Ä ì~Ûì md”‡ dü+πøåeTXÊU≈£î e÷Á‘·yT |ü+bÕ\qï~

e÷ Á|üuÛÑT‘·« bÕ\d”. á yÓTT‘êÔìï @ Ç‘·s¡ XÊU\≈£î πø{≤sTT+#·+. Ä md”‡

dü+πøåeT XÊKqT ô|+∫, eT]ø=+‘·eT+~ dæã“+~ì rdüT≈£î+≥+. nø£ÿ&É

md”‡ ø±s√ŒπswüHé kÕeTs¡ú + ô|+#·T‘·+. Bì <ë«sê, md”‡ yÓ ÒŒ¤sY $uÛ≤>∑+

<ë«sê @+ #j·÷˝À |ü]o*düÔ+. Á|ü‹ eT+&É ≤ìøÏ md”‡ yÓ ÒŒ¤sY Ä|ò”düsY

ˇø£s¡T+&Ü\ì >∑‘·+˝ÀH ]eP´ dü+<äs¡“¤+>± eTq+ ìs¡ísTT+#ê+. Ä bÕ\d”ì

ˇø£kÕ] md”‡ yÓ ÒŒ¤sY $uÛ≤>∑+ yês¡T ô|ò’q …’CŸ #ùdÔ <ëìï ã{Ϻ m+‘· eT+~

dæã“+~ì rdüTø=ì ø±s¡ Áø£e÷\ s¡÷|üø£\Œq m˝≤ #j·÷˝À, m≥T¢+&Ü˝À

ìs¡ísTT+#·&É+ »s¡T>∑T‘·~. á $wüj·÷\qT MT≈£î ns¡úeTjT´+<äT≈£î #Ó|ü⁄‘·Tqï.

á md”‡, md”º yÓ˝ÒŒ¤sY &çbÕsYºyÓT+{Ÿ\qT _dæ, yÓTÆHê]{° yÓ˝ÒŒ¤sY

XÊK\ìï+{Ï HH e÷ì≥sY #j·÷\qï ÇHéf…q¸Hé‘√ Hê <ä>∑Zs¡ ô|≥Tºø=ì

<ä]Á<ëìï bÕs¡Á<√ Ò Á|üj·T‘·ï+ #j·÷\qT≈£î+≥Tqï. á XÊKøÏ dü+ã+~Û+∫q

bÕ¢q¢qT qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±s¡T, dü+ã+~Û‘· XÊK\T, õ˝≤¢ ø£ …ø£ºs¡T¢ ø£*dæ sêuÀjT

s√E˝À¢ ‘·j·÷s¡T#˚düÔs¡T. n≥¢H˚ |üesY &çbÕsYºyÓT+{Ÿ, eTTì‡|ü˝Ÿ n&çàìÅùdºwüHé, ns¡“Hé &Óe\|tyÓT+{Ÿ, |ü]ÁX¯eT\T,

ÄsY   _, Vü≤Ödæ+>¥, ≥÷]»+ XÊK\T ≈£L&Ü Hê <ä>∑Zs¡H ñHÓ’ï. ø√Ä|üπswüHé, j·T÷‘Y n+&é k˛ŒsYº‡, ø£eT]¸j·T Ÿ {≤ø‡,

m+&√yÓT+{Ÿ, õm&ç, Hê´j·TXÊK\T ≈£L&Ü Hê <ä>∑Zπs ñ+&çb˛sTTHÓ’. M≥ìï+{Ïì ≈£L&Ü yTyT bÕ¢Hé #j·÷*‡

ñ+~. M{Ïô|’ ≈£L&Ü õ. qs¡dæ+Vü‰sêe⁄>±s¡T, Äj·÷ XÊK\ yês¡T ø£*dæ @+ #j·÷˝À bÕ¢ì+>¥

#düÔs¡T. HqT ≈£L&Ü M\TqT ã{Ϻ ÇHê« Ÿ« ne⁄‘·. $T>∑‘ê eT+Á‘·T\≈£î, XÊU≤~Û|ü‘·T\≈£î Hê

eTq$. MTs¡+‘ê πs|ü{Ïï+# ªbÕ¢Hé j·TTesY &çbÕsYºyÓT+{Ÿ ÇHé <ä ø±+f…øº‡ Ä|òt ‘Ó\+>±D≤μ

ø√dü+ |üì #j·÷*. ñ<ëVü≤s¡D≈£î |ü]ÁXeT\ >∑T]+∫, ‘·s¡Tyê‘· e´ekÕj·T+ >∑T]+∫

#ÓãT‘êqT.

>∑‘·+˝À |ü]ÁX¯eT\ ø√dü+ uÛÑ÷eTT\T ø±yê\ï+fÒ Á|üuÛÑT‘·«+ @<Ó’q ìs¡íj·T+

rdüT≈£î+fÒ e÷ |ü#·Ãì uÛÑ÷eTT\T b˛‘·THÓ’ï n+≥÷ ¬s’‘·T\T ñ<ä e÷\T, <Ûäsêï\T,

>=&Ée\T #j·T&É+ >∑‘·+˝À eTq+ #·÷dæq+. Ç|ü&ÉT ‘Ó\+>±D≈£î n˝≤+{Ï uÛÑ÷eTT\T

nedüs¡+ ˝Ò<äT. ìqï e÷ø=∫Ãq düe÷#êsêìï ã{Ϻ 10 õ˝≤¢˝À¢ |ü]ÁX¯eT\ ø√dü+

yê&ÉTø√e{≤ìøÏ 2 \ø£å\ 20 y\ mø£sê\ uÛÑ÷$T HÓ{Ÿ>± dæ<ä∆+>± ñ+~. eT+&É ≤\ yêØ>±,

Á>±e÷\ yêØ>± düπs« HÓ+ãs¡¢‘√ düVü‰ ]b˛s¡Tº Hê <ä>∑Zs¡T+~. õ˝≤¢ ø£ …ø£ºs¡T¢ ‘êC≤>± á ]b˛s¡Tº

◆ <ä]Á<ëìï

bÕs¡Á<√ Ò+<äTπø md”‡,

md”º, _dæ, yÓTÆHê]{°

yÓ ÒŒ¤sY XÊK\ìï+{Ï

HH e÷ì≥sY

#˚düTÔqï.

◆ md”‡ ø±s√ŒπswüHé

kÕeTs¡ú + ô|+#·T‘·+.

13

|ü+|æqs¡T. n‹ ‘·≈£îÿe Ç˝≤+{Ï uÛÑ÷eTT\T ñqï$ ˇø£ÿ es¡+>∑ Ÿ õ˝≤¢ ÀH. 1040 mø£sê\T

e÷Á‘·yT nø£ÿ&É ñqïsTT.

$T>∑‘ê @ õ˝≤¢ À¢ ≈£L&Ü 5y\ mø£sê\≈£î ô|’ã&ç Á|üuÛÑT‘·« uÛÑ÷eTT\THÓ’ï. ø±ã{Ϻ #ê˝≤

bıf…ì¸j·T Ÿ ñ+~. HqT ÁbÕ‹ì<Ûä + eVæ≤düTÔqï >∑CÒ« Ÿ ìjÓ÷»ø£es¡Z+˝À 24y\ mø£sê\T

|ü]ÁXeT\T ô|≥Tºø=H+<äT≈£î nqT≈£L\yÓTÆq Á|üuÛÑT‘·« uÛÑ÷eTT\THÓ’ï. Ç~ ôV’≤<äsêu≤<äTøÏ

50 øÏ ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡+˝ÀH ñ+~. á uÛÑ÷eTT\T e´ekÕj·÷ìøÏ |üìøÏsêe⁄. <ë<ë|ü⁄

25 qT+∫ 30y\ mø£sê\T s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢ À ñHÓ’ï. Ç˝≤ …ø£ÿ\T rùdÔ ôV’≤<äsêu≤<äT

#·T≥Tº |üø£ÿ\ <ä>∑Zs¡ ÀH˚ 50`60 øÏ ÀMT≥s¡¢ |ü]<ÛäT˝À¢ #ê˝≤ Á|üuÛÑT‘·« uÛÑ÷eTT\THÓ’ï.

n{≤¢π> @|æ◊◊dæ yê] ÄBÛq+˝À #ê˝≤ uÛÑ÷eTT\THÓ’ï. Vü≤Ödæ+>¥ uÀsY¶ ù|]≥ 4

qT+∫ 5y˚\ mø£sê\ Á|üuÛÑT‘·« uÛÑ÷eTT\T eTq≈£î n+<äTu≤≥T˝À ñHÓ’ï. M≥ìï+{Ï˙

Ç+{ÏÁπ>f…&é>± #˚düTø=ì |ü]ÁX¯eT\ kÕú|üq≈£î bÕ¢Hé #˚j·÷*‡ ñ+~. |ü]ÁX¯eT\ìï+{Ï˙

ôV’≤<äsêu≤<äT˝ÀH ≈£îø£ÿ&É+, }|æ] |”\TÃø√ Òì |ü]dæú‹ sêe&É+ eT+∫ |ü<ä∆‹ ø±<äT. n˝≤ ø±≈£î+&Ü

Ç|ü&ÉTqï W≥sY ]+>¥ s√&ÉT¶ ãj·T{ÏøÏ n+fÒ 70`80 øÏ ÀMT≥s¡¢ ãj·T{ÏøÏ @@ õ˝≤¢ À¢ @@ |ü]ÁXeT\T ô|{§º#·Ãqï

ñ<›X+‘√ uÛÑ÷eTT\ \uÛÑ ‘·qT ã{Ϻ |ü]ÁXeT\qT kÕú|æ+#˝≤ bÕ¢Hé #j·÷\ì |ü]ÁXeT\ XÊKqT HqT ø√s¡T‘·TqïqT.

q÷´ ÇH√ïy˚wüHé‘√H˚ nìï õ˝≤¢˝À¢ bÕ]ÁXÊ$Tø£

yê&É\T e#Ã˝≤ l Á|üB|t#·+Á<ä >±]ì ø√s¡T‘·Tqï. uÛÑ÷eTT\

\uÛÑ´‘·qT ã{Ϻ |ü]ÁX¯eT\ì @sêŒ≥T #˚ùd˝≤ M\T

ø£*Œ+#ê*. m+‘· uÛ≤Ø |ü]ÁXyÓTÆHê ô|fÒº ≤ |ü]ÁXeT\

XÊK bÕ¢Hé #j·÷*. mø£ÿ&É @ bÕ]ÁXÊ$Tø£y‘·Ô eTT+<äT≈£î

e∫ÃHê yê]øÏ |ü]ÁX¯eT kÕú|üq≈£î yÓ+≥H˚ Á|üuÛÑT‘·«

uÛÑ÷eTT\T Ç#Ã˝≤ mø£ÿ&É @ |ü]ÁXeT ô|{≤º À Ä |ü]ÁXeT

ô|fÒº ≤ bÕ¢Hé #j·÷*‡ ñ+~. yê{ÏøÏ eTÚ*ø£ edü‘·T\T

m˝≤+{Ï$ ø£*Œ+#ê*? |üesY …’Hé‡, yê≥sY …’Hé‡ e¬>’sê

m{≤¢ sêyê*? <ä>∑Zs¡˝À ]»sê«j·TsY\T @eTTHêïsTT?

M{ìï+{Ï˙ <äèwæº˝À ô|≥Tºø=ì |ü]ÁX¯eT\ XÊK bÕ¢Hé

#j·÷\ì HqT eTq$ #düTÔqï.

Ç]π>wüHé XÊK yê]øÏ Hê $qï|ü+. sêuÀjT s√E˝À¢

mø£ÿ&É @s¡ø£yÓTÆq Ç]π>wüHé ÁbÕC…≈£îº ô|{ϺHê K∫Ñ·+>±

¬s+&ÉT n+XÊ\T+&Ü*. s¡øÏå‘· ‘ê>∑T˙{Ïì Á|ü»\≈£î n+<˝≤

CÒj·T&É+ Á|üuÛÑT‘·« kÕe÷õø£ u≤<Ûä ‘·. ø±ã{Ϻ Á|ü‹ ÁbÕC…≈£îº

◆ |ü]ÁX¯eT\ìï+{Ï˙

ôV’≤<äsêu≤<äT˝ÀH˚

≈£îø£ÿ&É+, }|æ]

|”\TÃø√ Òì |ü]dæú‹

sêe&É+ eT+∫ |ü<ä∆‹

ø±<äT.

◆ m+‘· uÛ≤Ø |ü]ÁX¯yÓTÆHê

ô|fÒº ≤ |ü]ÁXeT\ XÊK

bÕ¢Hé #j·÷*.

14

n+fÒ bÕ‘· Ò<ë ø=‘·Ô ÁbÕC…≈£îº À¢ì 10`15 XÊ‘·+ {Ïì s¡øÏå‘· ‘ê>∑T˙{Ï ø√dü+ πø{≤sTT+∫

Á|ü»\≈£î n+<˝≤ #j·T&É+... n≥¢H ‘Ó\+>±D≤ bÕ]ÁXÊ$Tø£ n_Ûeè~∆øÏ ø±e\dæq ˙{Ïì

≈£L&Ü ø=+‘· XÊ‘·+ πø{≤sTT+#˝≤ #j·÷ …. n< $<Ûä+>± Ä ÁbÕC…≈£îº\≈£î {Ï πø{≤sTT+|ü⁄\T

#j·÷ …. Ä |ü<ä∆‹˝ÀH Çø£qT+∫ ‘Ó\+>±D≤˝À ˙{Ï ÁbÕC…≈£îº\T ì]à+#ê\qï~ Ç]π>wüHé

XÊK >∑Ts¡TÔ+#·Tø√yê …. ôV’≤Á&Ü*ø˘ øÏ¢j·T¬sHé‡ Ò<äH√! eTπs<√ kÕ≈£î‘√ ô|ò’fi¯ó¢ ‹|æŒ |ü+ù|~

ñ+&É<äT.

Çø£ e´ekÕj·T XÊK &ç|òü¬s+{Ÿ>± ñ+≥+~. á kÕ] ‘=\ø£] dü]>±Z sê Ò<äT. e#Ã

yês¡eT+‘ê u≤>± esê¸\T ekÕÔj·Tqï dü÷#·q\THÓ’ï. uÛÑ>∑e+‘·TDÏí ÁbÕ]∆<ë›+. 80XÊ‘·+

esê¸\T |ü&Ü\ì Ä•<ë›+. yêq\T |ü&ç #Ós¡Te⁄\T, ≈£î+≥\T ì+&ç‘ dü+‘√wüyT. @ n+XÊì¬ø’Hê

πø bÕ¢qT nìï õ˝≤¢\≈£î |üìøÏ sê<äT. Á>±eTkÕúsTT qT+∫ eT+&É\, õ˝≤¢, sêh kÕúsTT˝À¢

y˚s¡Ty˚s¡T>± bÕ¢Hé\T ‘·j·÷s¡T #˚düTø√yê …. nedüs¡yÓTÆ‘˚ ø=ìï dü+<äsꓤ À¢ dü÷ø£åà (yÓTÆÁø√)

kÕúsTT˝À¢ ≈£L&Ü Ä˝À∫+∫ bÕ¢ì+>¥ #j·÷*‡ ñ+≥~. õ˝≤¢ ø£ …ø£ºs¡T¢, $$<Ûä XÊK\ n~Ûø±s¡T¢

M{ìï+{Ï <äèwæº À ô|≥Tºø=ì bÕ¢Hé s¡÷bı+~+#·ø√yê\ì eTq$ #düTÔqï.

õ˝≤¢ ø£ …ø£ºs¡T¢ MT |ü]~Û Àì m+.|æ\T, m+.m Ÿ.@\T, m+m©‡\T, Ç‘·s¡ Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT

\‘√ n_ÛÁbÕj·÷\T ø£\uÀdüT≈£îì ô|ò’q Ÿ>± &çÅdæºøº bÕ¢Hé ‘·j·÷s¡T #j·÷*. @$<Ûä+>± á

$wüj·÷˝À¢ •ø£åD •_sê\T ô|{≤º*? Ä ‘·s¡Tyê‘· eT∞¢ Ç< m+dæôV≤#YÄsY&ç À eTqeT+<äs¡+

eT∞¢ ø£\T≈£îH˝≤ bÕ¢Hé #j·÷\ì dü÷∫düTÔqïqT. mes¡÷ ‘=+<äs¡|ü&ç >∑T&Ó¶<äT› #˝À |ü&ɶ≥T¢>±

b˛≈£L&É<äT.Ä>∑+ Ä>∑+ #j·T≈£L&É<äT. n˝≤ ‘Ó\+>±D Ä>∑+ Ä>∑+ ne≈£L&É<äT. |ü<ä∆‹

Á|üø±s¡+ n&çàìÅùdºwüHé yÓTT<ä\Tô|&É<ä+. eT<Ûä ˝À mìïø£\T mø£ÿ&Ü Òe⁄. ◊<fiflbÕ≥T @ mìïø£\T sêe⁄. @y√ ∫qïbÕ{Ï

m\ø£åH¢ ñHÓ’ï. Å|ò”>± á ◊<fiófl eTq #‘·T˝À¢ ñHÓ’ï. ø±ã{Ϻ, mH√ï eT+∫ ø±s¡ Áø£e÷\qT bÕ¢Hé #düT≈£îH ÄkÕÿs¡+

ñ+≥+~. Ä Á|üø±s¡+ eTq+ eTT+<äT≈£î b˛yê\ì HqT eTq$ #düT≈£î+≥Tqï.

eTq+ ]k˛sY‡ yÓTT_ …’CÒwüHé |òü+&ç+>¥‘√bÕ≥T ˇø£ ÇH√ïy{Ïyé ◊&çj·÷‘√ |üì #j·÷*‡ ñ+~. eTTK´+>±

d”ìj·TsY ◊@mdt Ä|ò”düsY l _.|æ. Ä#ês¡ >±s¡T eTq Á|üuÛÑT‘·«+˝À bÕ¢ì+>¥ Ä|ò”düsY>± ñHêïs¡T. n˝≤π> Ç‘·s¡ d”ìj·TsY

Ä|ò”düs¡¢≈£î Hê $qï|ü+ @eT+fÒ ` Á|ü‹B &ÉãT“*ùdÔH |üì q&ÉTdüTÔ+<äqï Ä˝À#·q Á|üuÛÑT‘·«+˝À ekÕÔñ+~. ì<ÛäT\

nedüs¡+ Ò≈£î+&Ü, Jy√\ nedüs¡+ Ò≈£î+&Ü >∑T&é bÕ\d”\≈£î s¡÷|üø£\Œq »]π>˝≤ #j·÷*‡ ñ+~. n˝≤+{Ï eT+∫

bÕ\d”\ e\¢ eT+∫ e÷s¡TŒ\T ekÕÔsTT.

◆ mes¡÷ ‘=+<äs¡|ü&ç >∑T&Ó¶<äT› #˚ À |ü&ɶ≥T¢>± b˛≈£L&É<äT. ‘Ó\+>±D Ä>∑+ Ä>∑+ ne≈£L&É<äT. |ü<ä∆‹ Á|üø±s¡+

n&çàìÅùdºwüHé yÓTT<ä\Tô|&É<ä+.

◆ ì<ÛäT\ nedüs¡+ Ò≈£î+&Ü, Jy√\ nedüs¡+ Ò≈£î+&Ü >∑T&é bÕ\d”\≈£î s¡÷|üø£\Œq »]π>˝≤ #˚j·÷*‡ ñ+~.

15

Ç+ø=ø£{Ï @eT+fÒ ªùdº{Ÿ n&É«sTT»Ø øöì‡ Ÿμ ‘·«s¡ À @sêŒ≥T ø±uÀ‘·Tqï~. Ç+<äT˝À nìï s¡+>±˝À¢ ì|ü⁄DT\T,

yT<Ûëe⁄\qT ø£\T|ü⁄ø=ì á øöì‡ Ÿ sêuÀ‘√+~. yês¡+ s√E˝À¢ <ëìï ìj·T$T+#·qTHêï+. Á|üC≤dü+|òü÷\qT ≈£L&Ü

ø£\T|ü⁄ø=ì Ä øöì‡ Ÿì @sêŒ≥T #j·TuÀ‘·THêï+. Ç~ $Tj·TsY ã÷´s√Áø±{Ïø bÕ¢Hé ø±≈£î+&Ü ¬s+&ÉT yÓ’|ü⁄\ qT+∫ n+fÒ

$düÔè‘·+>± Á|üC≤_ÛÁbÕj·÷\T, Ä˝À#·q\T Á>∑Væ≤+∫ bÕ¢Hé #j·÷*‡ ñ+≥~. Á|ü»\ Ä˝À#·q\qT ≈£L&Ü ô|ò’q Ÿ bÕ¢Hé ÀøÏ

rdüTø=H M\TqT ø£*Œ<ë›+.

$ ÒCŸ bÕ¢Hé #ùd≥|ü&ÉT Á>±eT düuÛÑ\T ô|{Ϻ+∫Hê |òüsê« Ò<äT. |ü+#êj·Tr sêCŸ XÊK ôdÁø£≥Ø l πseT+&é |”≥sY

>±s¡T, Ç‘·s¡ õ˝≤¢\ ø£ …ø£ºs¡¢≈£î Hê $»„|æÔ @eT+fÒ ` Á>±eTdüTÔ\ düeTdü \T @yÓTÆHê ns¡ú+ #˚düTø=ì uÛÑ$wü ‘·TÔ À yês¡T

bÕ¢Hé&é>± düeTdü \qT $e]+# $<Ûëq+ >∑T]+∫ ‘Ó*j·TC…bÕŒ*‡ ñ+~. Á>±e÷˝À¢ Á|üD≤[ø£\T s¡÷bı+~+# eTT+<äT...

Á>±eT+˝À eTÚ*ø£ edü‘·T\T m˝≤ ñHêïjÓ÷

|ü]o*+∫ Ç+{ÏÁπ>{Ÿ #j·÷*. nø£ÿ&ÉTqï #Ós¡Te⁄\T,

≈£î+≥\T, u≤e⁄\T e¬>’sê m˝≤ ñHÓ’ï #·÷&Ü*. >∑‘·

Á|üuÛÑT‘ê«\T á $wüj·÷\qT ìs¡¢ø£å + #XÊsTT.

á $wüj·÷˝À¢ HqT >∑‘·+˝À Hê ìjÓ÷»ø£

es¡ Z+˝À m+m˝Ÿ@>± ñqï|ü&ÉT ∫qï>√&É

eT+&É\+ ˝Àì sêeTTì|ü …¢ nH Á>±e÷ìï #ê˝≤

m&ÉT πø{Ÿ #XÊqT. HqT eT+Á‹>± ñqï|ü&ÉT≈£L&Ü

#ê˝≤ |ü+&ÉT>∑\qT Ä Á>±eT+˝ÀH ìs¡«Væ≤+∫ Ä

Á>±e÷ìï #·ø£ÿ>± r]Ã~<ë›qT. MTs¡T $ ÒCŸ bÕ¢Hé

#ùd|ü&ÉT Á>±e÷˝À¢ $<ä , Äs√>∑ +, $<äT´‘Y, {Ï

bÕs¡T<ä\, s¡yêD≤ e´edüú\T m˝≤ ñHÓ’ ï? Ä Á>±eT

J$ø£ @$T{Ï? nqï n+XÊ\‘√bÕ≥T Á|ü‹

Á>±eT+˝À |ü]X¯óÁuÛÑ‘· m˝≤ ñ+~? #Ós¡Te⁄\T,

≈£î+≥\T, nìï+{Ï |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø√yê\ì

õ˝≤¢ ø£ …ø£ºs¡¢qT, n~Ûø±s¡¢qT ø√s¡T‘·THêïqT. H˚qT

≈£L&Ü Á>±eTkÕúsTTøÏ yÓ[fl nìï kÕúsTT˝À¢ »]π>

◆ Á|ü»\ Ä˝À#·q\qT ≈£L&Ü ô|ò’q Ÿ bÕ¢Hé ÀøÏ rdüTø=H M\TqT ø£*Œ<ë›+.

◆ $ ÒCŸ bÕ¢Hé #ùd≥|ü&ÉT Á>±eT düuÛÑ\T ô|{Ϻ+∫Hê |òüsê« Ò<äT.

◆ bÕ¢Hé&é>± düeTdü \qT $e]+# $<Ûëq+ >∑T]+∫ Á>±eTdüTÔ\≈£î ‘Ó*j·TC…bÕŒ*‡ ñ+~.

16

bÕ¢ì+>¥ À bÕÁ‘· eVæ≤kÕÔqT. Bì ‘·s¡Tyê‘· m+m Ÿ@\T, m+|æ\‘√ ≈£L&Ü ‘·«s¡ À Ç˝≤+{Ï MT{Ï+>¥ ô|{Ϻ yê]øÏ ≈£L&Ü

á $wüj·÷\qT $e]+∫ uÛ≤>∑kÕ«eTT\qT #sTTkÕÔqT.

Á>±eT, eT+&É\, õ˝≤¢, sêh Á|üD≤[ø£\T ‘·j·÷s¡T ø±e*‡ ñ+~.

á d”ÿyéT |ü>∑&É“+B>± neT\T ø±e*‡ ñ+~. ˝Òø£b˛‘˚ ‘·˝≤‘√ø±

ñ+&É<äT. Á|ü»\≈£î ˇø£ $wüj·÷ìï ‘Ó*j·TC…bÕŒ*‡q u≤<Ûä ‘· ø£ …ø£ºs¡¢≈£î

ñ+<äì #Ó|ü⁄ÔHêïqT. Á|ü»\ dü+|òüT{Ï‘· XøÏÔ À ñqï ã\+ yêfi¢≈£î ‘Ó*ùd˝≤

#˚j·÷*. Vü≤qTeT+‘·Tì X¯øÏ Ô C≤+ãe+‘·TìøÏ ‘Ó\TdüTø±˙

Vü≤qTeT+‘·TìøÏ ‘Ó*j·Tq≥T¢>± ñ+~. n{≤¢ yê] X¯øÏÔ yê]øÏ

‘Ó\TdüÔ Ò<äT. ◊k˛ Òf…&é>± Ä˝À∫düTÔqïs¡T. n{≤¢ ø±≈£î+&Ü yês¡T

dü+|òüT{Ï‘·+>± ñ+&˝≤ e÷sêÃ*. ø£ …ø£ºs¡T¢ Ç~ >∑T]Ô+#ê*. e´øÏÔ>±

m+‘√ dü¬ø‡dt ne⁄‘·THêïyTø±˙ dü+|òüT{Ï‘· XøÏÔ>± ≈£L&Ü dü¬ø‡dt njT´˝≤ Á|ü»˝À¢ e÷s¡TŒ e#Ã˝≤ ø£èwæ #j·÷*‡ ñ+<äì

Hê n_ÛÁbÕj·T+. Á|ü»\ dü+|òüT{Ï‘· XøÏÔì yê]øÏ ‘Ó*j·TCÒùd Á|üÁøÏj·Tô|’ kÕVæ≤‘· +, bÕ≥\T, ø£s¡|üÁ‘ê\T, ñ|üHê´kÕ\T

e+{Ï$ Á|üuÛÑT‘·« |üs¡+>± $düÔè‘·+>± Á|ü#ês¡+ ø±yê*‡ ñ+~. n˝≤¬>’‘ #ê˝≤ n<äT“¤‘ê\T »]π> ÄkÕÿs¡+ ñ+≥T+~.

&ÉãT“‘√ |üì Ò≈£î+&Ü »]π> ø=‘·Ô Á|üD≤[ø± s¡#·q »s¡>±*‡ ñ+~.

e´ekÕj·Ts¡+>∑+˝À #ê˝≤ #ê˝≤ |ü]XÀ<Ûäq\T »]>±sTT. Ç+ø±

»s¡>±*‡ ñ+~. Hê≈£î Bì >∑T]+∫ XÊgy˚‘·Ô\T #Ó|æŒq $wüj·T$T~.

Á|ü|ü+#·+˝À $‘·ÔHê_Ûeè~∆˝À ‘Ó\+>±D q+ãsY`1>± ì\Tk˛Ô+<äì

XÊgy‘·Ô\T #ÓãT‘·THêïs¡T. n+<äTπø n+‘·sê®rj·T kÕúsTT˝À $‘·ÔHê_Ûeè~∆

dü+düú\T ÇÁøÏXÊ{Ÿ e+{Ï |ü]XÀ<ÛäHê dü+düú\T Çø£ÿ& ñHêïsTT. ÇÁøÏXÊ{ŸqT

|ü{≤Hé#Ós¡Te⁄˝À kÕú|æ+#ês¡+fÒ n~ ÄcÕe÷w” $wüj·T+ ø±<äT. Çø£ÿ&ç

yê‘êes¡D |ü]dæú‘·T\T, uÛÑ÷eTT\T, Çe˙ï ÇÁøÏXÊ{Ÿ @sêŒ≥T≈£î <√Vü≤<ä+

#dæHÓ’.

ª‘Ó\+>±D≤ ¬øHé _ d”&é uÖ Ÿ ≥T Ç+&çj·÷ n+&é d”&é uÖ Ÿ ≥T <ä

es¡ Ÿ¶μ nì n+{≤s¡T. n+‘· ø±¢dt d”&é‡ Çø£ÿ&ç qT+∫ ñ‘·Œ‹Ô ne⁄‘êj·Tì

ns¡ú+. ‘Ó\+>±D≤˝À eTq≈£î Hê\T>∑T s¡ø±\ H\\THÓ’ï. πs>∑&ç, mÁs¡H\\T,

ÇdüTø£H\\T, ‘*ø£bÕ{Ï H\\T ñHÓ’ï. <ë<ë|ü⁄ nìï Á>±e÷˝À¢ ¬s+&ÉT s¡ø±\

H\\THÓ’ï. Çìï s¡ø±\ H\\T Çø£ÿ&ÉTqï+<äTπø ÇÁøÏXÊ{ŸqT ‘Ó\+>±D≤˝À

kÕú|æ+#ês¡ì Hê≈£î ôd’+{ÏdüTº\T #ÓbÕŒs¡T. Ä dü+düú Àì m+<äs√ n+‘·sê®rj·T

XÊgy˚‘·Ô\T $‘·ÔHê_Ûeè~∆øÏ dü+ã+~Û+∫q $wüj·÷˝À¢, |ü]XÀ<Ûäq˝À¢

ìeT>∑ïyÓTÆe⁄Hêïs¡T. n+<äTe\¢ ¬s’‘·T\+<äs¡÷ $‘·ÔHê_Ûeè~∆øÏ e÷Á‘·yT |ü+≥\T

◆ dü+|òüT{Ï‘· X¯øÏÔ>± ≈£L&Ü dü¬ø‡dt nj˚T´˝≤ Á|ü»˝À¢

e÷s¡TŒ e#à ≤ ø£èwæ #˚j·÷*.

◆ ÇÁøÏXÊ{Ÿ e+{Ï |ü]XÀ<ÛäHê dü+düú\T

Çø£ÿ&˚ ñHêïsTT.

◆ ¬s’‘·T\+<äs¡÷ $‘·ÔHê_Ûeè~∆øÏ e÷Á‘·y˚T |ü+≥\T

|ü+&ç+#˚ ≤ e´ekÕj·T XÊK yês¡T bÕ¢Hé

#j·÷*.

17

|ü+&ç+#˝≤ e´ekÕj·T XÊK yês¡T bÕ¢Hé #j·÷*. Ç|üŒ{Ïπø #ê˝≤ d”&é‡

ø£+ô|˙\T eTq≈£î ‘Ó\+>±D≤˝À ø£ì|ædüTÔHÓ’ï. ø±yØ d”&é‡, >∑+>∑ø±y]

d”&é‡ e+{Ï$ Çø£ÿ&É ñHÓ’ï.

ø±ã{Ϻ e´ekÕj·T eT+Á‹øÏ Ä XÊK ø±s¡ <ä]Ù l e÷\ø=+&Éj·T´

>±s¡¢≈£î, Ç‘·s¡ n~Ûø±s¡¢≈£î Hê $»„|æÔ @eT+fÒ ` Á|ü‹ ¬s’‘·T≈£î #Ó+~q

bı˝≤˝À¢ uÛÑ÷kÕs¡ |üØø£å\T #sTT+#ê*. m.õ. e]‡{° À |ü]XÀ<Ûäq\T

CÀs¡T>± kÕ>∑&É+ Ò<äT. nø£ÿ&É ØôdsYÃ ô|s¡>±*‡q nedüs¡+ ñ+~.

d”&é uÖ Ÿ Ä|òt Ç+&çj·÷>± s¡÷|ü⁄~<äT›≈£îH ÄkÕÿs¡eTTqï ‘Ó\+>±D≤˝À

ØôdsYà nH~ ì*∫b˛e&É+ #ê˝≤ <äTsêàs¡Z+. Çø£HÓ’Hê #ê˝≤ ô|<ä›m‘·TÔq

ØôdsYà »s¡>±*‡ ñ+~. á ØôdsYÃ˝À uÛ≤>∑+>± K∫Ñ·+>± Hê …&ç®

mø£ÿ&ÉT+<√ ‘Ó#·TÃø√yê*‡ ñ+~. U∫Ñ·+>± uÛÑ÷kÕs¡|üØø£å*ï Á|üuÛÑT‘·«yT

#˚j·÷*. n~ ≈£L&Ü ø£+|üP´≥¬s’CŸ&é ø±yê*. eT+&É\ kÕúsTT˝À

nÁ–ø£\ÃsY Ä|ò”düsY e<ä› ¬s’‘·T\ bı˝≤\≈£î dü+ã+~Û+∫q uÛÑ÷kÕs¡ |üØø£å\

$esê\T ø£+|üP´≥s¡¢ À ìøÏå|üÔyÓTÆ ñ+&Ü*. n$ õ˝≤¢ ø£ …ø£ºπs{Ÿ À ≈£L&Ü

ñ+&Ü*.

nìï uÛÑ÷eTT\, nìï H\\ $esê\T ùdø£]+∫ õ˝≤¢\ yêØ>±,

$uÛ≤>±\T>±, Áø±|t ø±\˙\T>± $uÛÑõ+#ê*. á $uÛÑ»q »]π> Áø£eT+˝À ‘Ó\+>±D &=yÓTdæºø nedüsê\T @$T{Ï?

Çø£ÿ&ÉTqï 3 ø√≥¢ 54 \ø£å\ »HêuÛ≤≈£î ¬s’dt, >√<ÛäTeT\T, ‘·èD<ÛëHê´\T, ≈£Ls¡>±j·T\T, |òæwt, MT{Ÿ, m+‘Ó+‘· ø±yê*?

&ÓsTTØ m+‘· ø±yê*? yê{Ï yê{Ï ñ‘·Œ‘·TÔ\T m+‘Ó+‘· ø±yê˝À n˙ï

e´ekÕj·T XÊU, |üXó dü+es¡∆ø£, eT‘·‡´ XÊK\T #·÷&Ü*. ôV’≤<äsêu≤<é

q>∑sêìøÏ |òæwt Ábı&Éø£Hé m+‘· ø±yê*? MT{Ÿ Ábı&Éø£Hé m+‘· ø±yê*?

eTq≈£î Çe˙ï dü]|ü&Ü ñHêïj·÷ Òyê ô|+#·Tø√yê*‡q nedüs¡+ ñ+<ë

Ò<ë #·÷&Ü*. n< |ü<ä∆‘·T˝À¢ |ü+≥\T m+‘Ó+‘· |ü+&çdüTÔHêïs√ Ä $<ÛëHê\T

@$T{Ï? e÷¬sÿ{Ï+>¥ dü<äTbÕj·÷\T @yT$T ñHêïsTT? #·÷&Ü*. ø√ Ÿ¶ k ºπsJ\T,

>√&ÍHé\T eTq≈£î ‘·–qìï Òe⁄. Á|ür dü+e‘·‡s¡+ eTq+ yês¡Ô\T #·<äTe⁄‘·THêï+.

¬s’‘·T\T e÷¬sÿ{Ÿ j·÷sY¶\˝À <Ûëq´+ ø±*b˛sTT+<äH√, esê¸\T ≈£î]dæ <Ûëq´+

‘·&çdæb˛sTT+<äH√ e+{Ï yês¡Ô\T #·<äTe⁄‘·THêï+. e÷¬sÿ{Ÿ j·÷s¡T¶\T m˝≤ ñHÓ’ï? mìï mø£sê˝À¢ ñHÓ’ï? j·÷s¡T¶ À

kÂø£sê´\T @ $<Ûä+>± ñHÓ’ï? ndü\T kÂø£sê´\T m+<äT≈£î ô|+#· Òø£b˛‘·THêï+? bÕ¢{ŸbòÕs¡+\T m+<äT≈£î ø£≥º Òø£ b˛‘·THêï+?

eTq ã\V”≤q‘·\T @$T{Ï? eTq e÷¬sÿ{Ï+>¥ Ä<ëj·÷ìï u≤>± n_Ûeè~∆ #düTø√e &É+˝À eTqeT+<äs¡+ eTqdüT

ô|{Ϻ |üì #j·÷*‡ ñ+≥~.

◆ uÛÑ÷kÕs¡ |üØø£å\ $esê\T ø£+|üP´≥s¡¢ À

ìøÏå|üÔyÓTÆ õ˝≤¢ ø£ …ø£ºπs{Ÿ À ≈£L&Ü ñ+&Ü*.

◆ eTq e÷¬sÿ{Ï+>¥ Ä<ëj·÷ìï u≤>±

n_Ûeè~∆ #˚düTø√e&É+˝À eTqeT+<äs¡+

eTqdüT ô|{Ϻ |üì #j·÷*‡ ñ+≥~.

18

e÷¬sÿ{Ï+>¥ XÊU≤ eT+Á‹ì HqT

ø√πs<˚eT+fÒ MT XÊK≈£î #Ó+~q

ôdÁø£≥Ø\qT Ç‘·s¡ n~Ûø±s¡T\+<ä]˙

|æ*|æ+∫ ø£ Á|ü‘´ø£yÓTÆq düe÷yXÊìï

Çø£ÿ&ÉH @sêŒ≥T #dæ bÕ¢Hé #j·÷*‡

ñ+~. >∑‘· Á|üuÛÑT‘ê«\T |üì#˚dæqfÒ¢

eTq+ ≈£L&Ü |üì #˚ùdÔ eTq+ ‹≥º

ã&É‘·+. n{≤¢+{Ï Ks¡à eTq≈£î Ò<äT.

>∑T&é bÕ¢ì+>¥ ñ+fÒ u≤>± »]π>

ÄkÕÿs¡eTT+≥~. eTq+ ø=‘·Ô|ü⁄+‘·\T

‘=ø±ÿ*‡q nedüs¡+ ñ+~. |òæwüØdt À

eTq+ mø£ÿ&ÉTHêï+? eTq nedüsê\T

@$T{Ï? eTq+ mø£ÿ&çøÏ m>∑TeT‹ #jÓTT#·TÃ? &ÓsTTØ˝À eTq+ mø£ÿ&ÉTHêï+? eTq nedüsê\T @$T{Ï? Ç+ø± @+

»s¡>±*? <ëì˝À m{¢ eTT+<äT≈£î b˛e#·TÃ? Vü‰]ºø£\ÃsY À eTq+ mø£ÿ&É ñHêï+? @ $<Ûä+>± eTT+<äT≈£î b˛e#·TÃ?

e+{Ï$ bÕ¢Hé #j·÷*.

n<ÛäTHê‘·q e´ekÕj·T |ü<ä∆‘·T\T... Á|ü|ü+#·eT+‘ê á n+X+˝À eTT+<äT≈£î b˛‘·T+fÒ eTq+ #ê˝≤ yÓqTø£ã&ç

ñHêï+. nÁ–ø£\ÃsY $TìdüºsY≈£î HqT $qï$+#<eT+fÒ e´ekÕj·T ñ‘·Œ‘·TÔ\T ô|]>±sTT ø±˙ Ábı&ÉøϺ${° ô|s¡>∑ Ò<äT. Ç~

m+<äT≈£î ô|s¡>∑ Ò<äT? mø‡f…q¸Hé j·÷øϺ${°\T ≈£î+≥T|ü&ܶsTT. mø‡f…q¸Hé n~Ûø±s¡T\T ‘·–q+‘· eT+~ Òs¡T. Á>±e÷˝À¢øÏ

yÓ[fl #Óù|Œ r]ø£ me]ø° Ò<äT. ¬s’‘·T\≈£î m|üŒ{Ïø£|ü&ÉT e´ekÕj·T düe÷#ês¡+

n+~+#+<äT≈£î mø‡f…q¸Hé j·÷øϺ${°dt ô|s¡>±*.

¬s’‘·T\ dü+K´≈£î ‘·>∑Z≥T¢>± n~Ûø±s¡T\ dü+K´ ô|s¡>±*. @ @ õ˝≤¢ À¢ @ @

]ôdsYà ôd+≥s¡T¢ ô|{≤º*. #·ø£ÿ{Ï bÕ¢ì+>¥‘√ e´ekÕj·T XÊK eT+Á‹, ø±s¡ <äs¡TÙ\T,

Ç‘·s¡ n~Ûø±s¡T\T, á düeTdü \ô|’ n<Ûä j·Tq+ #dæ ‘=+<äs¡bÕ≥T Ò≈£î+&Ü Á|üD≤[ø±

s¡#·q #j·÷*. n˝≤¬>’‘ #·ø£ÿ>± neT\T #ùd neø±XÊ\T+f…Æ. HqT #Ó|æŒq dü\Vü‰ Ò

ø±ø£ &çbÕsYºyÓT+{Ÿ Àì nqTuÛÑeE„\ dü\Vü‰\T ≈£L&Ü rdüTø=ì eTT+<äT≈£î yÓfi≤fl*‡

ñ+~. yÓTÆÁø√ …e Ÿ qT+∫ e÷Áø√ …e Ÿ es¡≈£î e´ekÕj·T XÊK˝À bÕ¢ì+>¥ »s¡>±*.

Ç]π>wüHé XÊK n~Ûø±s¡T\≈£î H˚qT $qï$+#˚ <˚eT+fÒ ` Ç~ yÓ’≥˝Ÿ

&çbÕsYºyÓT+{Ÿ. ø£ècÕí, >√<ëe] »˝≤˝À¢ eTq≈£î e∫Ãq yê{≤ 1200 {Ïm+dæ \ s¡T

n~Ûø±]ø£+>± πø{≤sTT+#·ã&ç ñ+~. Bìô|’ ñ‘·Ôs¡T«\T ≈£L&Ü ñHÓ’ï. Ç+<äT˝À 200

{Ïm+dæ \ ˙s¡T yÓTÆqsY Ç]π>wüHé≈£î πø{≤sTT+#·ã&ç ñ+~. ñ‘·Ôs¡ ‘Ó\+>±D≤˝Àì Hê\T>∑T õ˝≤¢\T |üP]Ô>± >√<ëe]

uÒdæHé À ñHÓ’ï. Ä~˝≤u≤<é, yÓT<äø, ìC≤+u≤<é, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢\T Ç$ q÷s¡TXÊ‘·+ >√<ëe] uÒdæHé À ñHÓ’ï.

◆ >∑‘· Á|üuÛÑT‘ê«\T |üì#˚dæqfÒ¢

eTq+ ≈£L&Ü |üì #ùdÔ eTq+

‹≥ºã&É‘·+.

◆ yÓTÆÁø√ …e Ÿ qT+∫ e÷Áø√ …e Ÿ

es¡≈£î e´ekÕj·T XÊK˝À

bÕ¢ì+>¥ »s¡>±*.

19

ø£ècÕí uÒdæHé ÀøÏ eùdÔ ` s¡+>±¬s&ç¶, ôV’≤<äsêu≤<é, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY, q˝§Z+&É õ˝≤¢\THÓ’ï. $T–*q ¬s+&ÉTõ˝≤¢ …’q

es¡+>∑ Ÿ, KeTà+ õ˝≤¢ À¢ Ä ¬s+&ÉT q<äT\T ñHÓ’ï. ø±˙ KeTà+ õ˝≤¢ 50 XÊ‘·+ ø£ècÕí uÒdæHé À, 50 XÊ‘·+ >√<ëe]

uÒdæHé À ñ+~. yÓ’sê, eTTHïs¡T q<äT\T ø£ècÕí q~˝ÀøÏ b˛‘êe⁄+fÒ, øÏHÓïs¡kÕì e+{Ï q<äT\T >√<ëe]˝ÀøÏ b˛‘·THÓ’ï. Ä

õ˝≤¢ ˙{ÏbÕs¡T<ä\ XÊK n~Ûø±s¡T\≈£î á $wüj·÷\T u≤>± ‘Ó\TdüT. $T–*q es¡+>∑ Ÿ õ˝≤¢ À ≈£L&Ü ø£ècÕí >√<ëe]

uÒdæHé\T 50 XÊ‘·+ #=|üq ñHÓ’ï. ôV’≤<äsêu≤<é qT+∫ es¡+>∑ Ÿ yÓfi‚fl <ë]˝À m&ÉeT yÓ’|ü⁄ n+‘ê >√<ëe] uÒdæHé

ñ+≥~. ≈£î&çyÓ’|ü⁄ ÁbÕ+‘·+ ø£ècÕí uÒdæHé À ñ+~.

n+fÒ ‘Ó\+>±D≤˝À yÓTT‘·Ô+ Hê\T>∑Tqïs¡ õ˝≤¢\T q÷s¡T XÊ‘·+ ø£ècÕí uÒdæHé À

ñHÓ’ï. Ç~ Ç]π>wüHé À ‘Ó\+>±D≤≈£î #Ó+~q eTTK∫Á‘·+. B+{À¢ 200 {Ïm+dæ \

yÓTÆqsY Ç]π>wüHé yêCŸ &ç≥sY$THé¶ u…’ ã#êe‘Y Á{ÏãT´q Ÿ. ~dt n˝ÀπøwüHé eCŸ yT&é u…’ <ä

ã#êe‘Y Á{ÏãT´q Ÿ ÇHé <ä Çj·TsY 1974. ø£ècÕí uÒdæHé À 90 {Ïm+dæ\T, >√<ëe]

uÒdæHé À 175 {Ïm+dæ \T. yÓTT‘·Ô+ 260 {Ïm+dæ\T ne⁄‘·THÓ’ï. Ç+<äT˝À yÓTÆqsY Ç]π>wüHé

øÏ+<ä 175 {Ïm+dæ\ ˙s¡T k ºπsõ ¬øbÕdæ{° ‘Ó\+>±D≤˝À ñ+~. Çø£ 90 {Ïj·T+dæ \

˙{Ï k ºπsõ ¬øbÕdæ{° ø£ècÕí uÒdæHé À ñ+~. á $esê\ìï+{Ïì ã#êe‘Y Á{ÏãT´q Ÿ

C≤Ø#dæ+~. nsTT‘ á s√E n$ ‘·]–b˛sTT 65 {Ïm+dæ\ kÕeTsêú ìøÏ ‘·–Z+~.

yê≥sYôw&é nì, yê≥sY Vü‰¬s«dtºyÓT+{Ÿ, yê≥sY yTHCŸyÓT+{Ÿ nì Ç|üŒ{Ï es¡≈£î

@yy√ bÕsƒê\T $+≥THêï+. n$ $ì eTq+ ‘·]+∫b˛‘·THêï+.ì»+ #ÓbÕŒ\+fÒ, >∑‘· #·]Á‘· À Á|ü|ü+#·+ yÓTT‘êÔìøÏ

yê≥sY ôw&é >∑T]+∫ ‘=* bÕsƒê\T H]Œ+~ 11e X‘êã›+˝Àì eTq ø±ø£rj·T ¬s&ç¶sêE\T. ‘Ó\+>±D ø±ø£rj·T

¬s&ç¶sêE˝À¢ ñqï Á|ü‘ê|üs¡TÁ<äT&ÉT, >∑D|ü‹ <e⁄&ÉT á yê≥sY ôw&é nH <ëìï Á|ü|ü+#êìøÏ n+~+#ês¡T. ‘Ó\+>±D≤˝À

ì]à+#·ã&ɶ n‘· ~Ûø£ #Ós¡Te⁄\T, yÓTÆqsY Ç]π>wüHé {≤´+≈£î\˙ï ø±ø£rj·T kÕÁe÷»´+ Hê{Ïy. yê{Ï À¢ Á|üeTTK |ü⁄sê‘·q

#Ós¡Te⁄ …’q sêeT|üŒ, bÕø±\, \ø£ïes¡+ e+{Ï$ ñHÓ’ï. ø±˙ Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ e#êÃø£ ne˙ï ìs¡¢ø£å + #j·Tã&ܶsTT. HêXqyÓTÆ

ø£u≤® nj·÷´sTT.

◆ ì»+ #ÓbÕŒ\+fÒ, >∑‘·

#·]Á‘· À Á|ü|ü+#·+ yÓTT‘êÔìøÏ

yê≥sY ôw&é >∑T]+∫ ‘=*

bÕsƒê\T H]Œ+~ ø±ø£rj·T

¬s&ç¶sêE\T.

◆ ôV’≤<äsêu≤<äT˝À ˇø£|ü &ÉT

400 #Ós¡Te⁄\T+&É>± Çyê«fi¯

150 ≈£L&Ü Òe⁄.

20

ôV’≤<äsêu≤<äT˝À ˇø£|ü&ÉT 400 #Ós¡Te⁄\T+&É>± Çyê«fi 150 ≈£L&Ü Òe⁄. Çø£ÿ&É ˙{Ï ø√dü+ mìï ‘·+{≤\T

|ü&ÉT‘·THêïyÓ÷ Çyêfi eTq+ #·÷düTÔHêï+. ôV’≤<äsêu≤<äT˝À &=yÓTdæºø yê≥sY düô|¢Ì ø√dü+ uÀsYu≤$ rj·÷\+fÒ 800`900

Ò<ë 1000øÏ ô|’>± n&ÉT>∑T\ ˝À‘·T≈£î yÓ[‘ ˙s¡T |ü&É≥+ eTq+ #·÷düTÔHêï+. ñqï dü+|ü<äqT eTqyT #Ó&É>=≥Tº≈£îqï+.

Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢ n< |ü]dæú‹ ñ+~. dü¬s’q |ü<ä∆‹˝À »\eqs¡T\ $ìjÓ÷>∑+ »s¡>∑q+<äTπø uÛÑ÷>∑s¡“¤ »˝≤\T ≈£L&Ü

n+<äq+‘· |ü]dæú‹øÏ #sêsTT.

ø±ã{Ϻ Ç|ü&ÉTqï yÓTÆqsY Ç]π>wüHé e´edüúqT |üP]Ô>± |ü⁄qs¡T<ä∆]+#ê*‡

ñ+~. á n+XÊ\qT ˙{Ï bÕs¡T<ä\ XÊU≤eT+Á‹, Ä XÊU ø±s¡ <äs¡TÙ\T, nìï

õ˝≤¢\ ø£ …ø£ºs¡T¢ eTTK´yÓTÆq$>± |ü]>∑DÏ+#ê\ì eTq$ #düTÔHêïqT. á yÓTÆqsY

Ç]π>wüHé dædüºyéTqT j·TT<ä∆ÁbÕ‹|ü~ø£q n_Ûeè~∆ #˚j·÷*‡ ñ+~. Ç+<äT˝À

Á|ü»\qT, ¬s’‘·T\qT, uÛ≤>∑kÕ«eTT*ï #j·÷*. Ç+<äT≈£î nedüs¡yÓTÆq *≥πs#·sY

‘·j·÷s¡T ø±yê*. |ü_¢ø ] ÒwüHé‡ &çbÕsYºyÓT+{Ÿ ≈£L&Ü <äj·T#dæ Bìø£edüs¡yÓTÆq

bÕ≥\T, kÕVæ≤‘· +, ø£s¡|üÁ‘ê\T n#Ãdæ #Ós¡Te⁄\≈£îqï ÁbÕ<Ûëq´‘·\T @$T{Ï?

#Ós¡Te⁄ u≤>∑T+fÒ }¬s+‘· u≤>∑T+≥~? bı\yÓT+‘· u≤>∑T+≥~? Ä |ü …¢ m+‘·

u≤>∑T+≥~? Ä n+<ä+ @$T{Ï? Ç‘·s¡Á‘ê n+XÊ\‘√ $es¡+>± Á>±eTdüTÔ\qT

m&ÉT πø{Ÿ #j·÷*‡ ñ+~. l s¡eTD≤

#ê] >±s¡T Bì¬ø’ ÁX<ä∆ #·÷bÕ\ì eTq$ #düTÔHêïqT. b˛&É>=≥Tº≈£îqï <ëìï eT∞fl

m‘·T≈£îÿH Ks¡à e∫Ã+~ eTq≈£î. nsTTHê |òüsê« Ò<äT. ‘Ó\+>±D≤ ø=‘·Ô sêÅcÕºìøÏ

eT∞¢ eTq+ yÓTT<ä …’‘·THêï+ ø±ã{Ϻ Ç~ #ê˝≤ #ê˝≤ eTTK´yÓTÆq~.

á Vü‰\T˝ÀøÏ sê>±H˚ H˚qT l πseT+&é |”≥sY >±s¡T e÷{≤¢&ÉT≈£îqï

dü+>∑‘˚eT+fÒ á dü+e‘·‡s¡+ qπs>±, sêh Á|üuÛÑT‘·« |òü+&É¢ øÏ+<ä düTe÷s¡T

s¡÷.1000 ø√≥¢ es¡≈£î eTq+ yê&ÉT≈£îH ÄkÕÿs¡eTT+~. Á|ü‹ õ˝≤¢ À yÓTÆqsY

Ç]π>wüHé e´edüú n_Ûeè~∆øÏ 100 ø√≥¢ s¡÷.\ #=|üq πø{≤sTT+# M\T+~. á

$wüj·T+˝À n+<ä]˙ ñ‘ê‡Vü≤|ü]#˚+<äT≈£î eT+Á‘·T\T, ø£˝…ø£ºs¡T¢, n~Ûø±s¡T¢,

m+.m Ÿ.@\‘√ ø£*dæ Á>±e÷\≈£î yÓ[fl ÁXeT<ëq ø±s¡ Áø£e÷\T ô|&É<ë+. ≈£L©

Ç<ë›+. n+<ä]˙ #Ó’‘·q´|üs¡#ê*‡q nedüs¡+ ñ+~. BìøÏ dü+ã+~Û+∫ eT+∫

*≥πs#·sY ≈£L&Ü eTq≈£î n+<äTu≤≥T˝À ñ+~. nbÕsY¶ yê] e<ä› ø=ìï |ü⁄düÔø±\T

≈£L&Ü ñHÓ’ï. nbÕsY¶ yês¡T düVü≤ø£]kÕÔs¡ì Ä•düTÔHêï. yÓTÆqsY Ç]π>wüHé e´edüú

u≤>∑T|ü&ç‘ $|üØ‘·+>± eT‘·‡´ |ü]ÁXeT eè~∆ ÀøÏ e∫à eT‘·‡´ø±s¡T\≈£î, Ç‘·s¡T\≈£î

ñbÕ~Û ≈£L&Ü ô|s¡T>∑T‘·~. yês¡T u≤>∑T|ü&É‘·s¡T.

◆ Á>±e÷\≈£î yÓ[fl ÁXeT<ëq

ø±s¡ Áø£e÷\T ô|&É<ë+.

≈£L© Ç<ë›+.

◆ eT‘·‡´ø±s¡T\≈£î eè‹Ô |üqTï

b˛j˚T nedüs¡y˚T Ò<äT.

◆ #Ós¡Te⁄qT u≤>∑T #düT≈£î+fÒ

nH˚ø£yÓTÆq ñ|üjÓ÷>±\THÓ’ï.

Ä s¡ø£+>± Á|üD≤[ø£\T dæ<ä∆+

ø±yê*.

21

|òæwüØdt $uÛ≤>∑+ >∑T]+∫ l lìyêdü¬s&ç¶>±s¡T sêdüTø√yê*. á $uÛ≤>∑+˝À

d”&é *+ø‡ m+‘· ô|+#ê*. Ç|ü&ÉT ‘·≈£îÿe ô|+#·T‘·Tqïs¡T. Ç+¬ø+‘· nedüs¡+?

mìï *+ø˘‡ ô|+#ê*? eè‹Ô |üqTï b˛‘√+<äì n+≥Tqïs¡T. eT‘·‡´ø±s¡T\≈£î

eè‹Ô |üqTï b˛jT nedüs¡yT Ò<äT.|òæwt #ê˝≤ eT+∫ q÷´Á{ÏwüHé |òü⁄&é. <XeT+‘ê

Çø£ÿ&É qT+∫ m>∑TeT‹ #ùd neø±X+ ñ+~. eTq+ m+‘· eT‘·‡´ dü+|ü<äqT

ô|+#·T≈£î+fÒ n+‘· m>∑TeT‹ #jÓTT#·TÃ. |òæwüØdt s¡+>∑+ yÓTÆqsY Ç]π>wüHé‘√

ø£*|æ ñ+≥~ ø±ã{Ϻ #Ós¡Te⁄qT u≤>∑T #düT≈£î+fÒ nHø£yÓTÆq ñ|üjÓ÷>±\THÓ’ï. Ä

s¡ø£+>± Á|üD≤[ø£\T dæ<ä∆+ ø±yê*.

Ç˝≤ Ç+&ÉÅd”ºdt, Ç]π>wüHé, nÁ–ø£\ÃsY Á|ü‹ <ëì >∑T]+∫ ø°\ø£+>± #Ó|æŒq.

á <äbòÕ Ç]π>wüHé≈£î yπs«s¡T>± eTT>∑TZs¡T eT+Á‘·T\T, ø±s¡ <äs¡TÙ\T ø±≈£î+&Ü πø

eT+Á‹, πø ø±s¡ <ä]Ù ñ+fÒ #ê˝≤ u≤>± #düT≈£î+≥+. BìøÏ πø $uÛ≤>∑+ ñ+fÒ

eT+∫~. *|òtº Ç]π>wüHé\T ≈£L&Ü ‘Ó\+>±D≈£î nedüs¡yÓTÆ‘Ó’. eTq≈£î *|òtº ø£yéT

Á>±${° dæÿyéT\THÓ’ï. ‘Ó\+>±D≈£î Á>±${° d”ÿyéT\ nedüs¡eTT+~.

ñ<ëVü≤s¡D≈£î psê\`bÕø±\≈£î á ÁbÕC…≈£îº\ qT+∫ ˇø£ÿ j·T÷ì{Ÿ

ø£¬s+{Ÿ nedüs¡+ Ò≈£î+&Ü 400 øÏ ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡+ n+fÒ eT÷&ÉT õ˝≤¢\qT N\TÑ·÷ ˙s¡T b˛jT M\T+~. nsTT‘

yê{Ïì >∑‘·+˝À ø±yê\ì ô|+&ç+>¥ À ô|{Ϻ ìs¡¢ø£å + #dæÁqT. K∫Ñ·+>± Ç#·Ã+|ü*¢

ÁbÕC…≈£îºqT eTq+ ø£{≤º*‡ ñ+~. <ëìe\¢ eTq≈£î #ê˝≤ ≤uÛ≤\T+f…Æ. Ç< |ü<ä∆‘·T˝À¢

ô|+&ç+>¥ À ñqï ˝Àj·TsYô|Hé >∑+>∑ |üqT\T ‘·ø£åD+ ÁbÕs¡+uÛÑeTjT´˝≤ Ç]π>wüHé

XÊK ôdÁø£≥Ø, n~Ûø±s¡T\T eTVü‰sêh Á|üuÛÑT‘·«+‘√ dü+Á|ü~+#ê …. ô|+&ç+>¥ À

ñqï …+&ç ¬øHê Ÿ‡ |üqT\T ≈£L&Ü yÓTT<ä\T ø±yê ….

n≥¢H ìC≤e÷u≤<é õ˝≤¢ À ñqï øö˝≤dtHê˝≤ ÁbÕC…≈£îº e¬>’sê yê{Ïì ‘·ø£åD+

yÓTs¡T>∑T|üsêÃ*. Ä~˝≤u≤<é õ˝≤¢˝À Ç+‘·≈£î eTT+<˚ ô|≥Tºã&ÉT\T ô|≥ºã&ç

ìsêàD+˝À ñqï ÁbÕC…≈£îº\T #ê˝≤ ñHÓ’ï. n˝≤ <ë<ë|ü⁄ 20`25 eT<Ûä ‘·s¡Vü‰

˙{ÏbÕs¡T<ä\ ÁbÕC…≈£îº\THÓ’ï. yê≥ìï{ÏøÏ &ÉãT“ rdüTø=ì á dü+e‘·‡s¡yT |üPs¡ÔjT´≥Tº

bÕ¢ì+>¥ »s¡>± …. Ç~ #ê˝≤ ø°\ø£yÓTÆq $uÛ≤>∑+ ø±ã{Ϻ ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+

≈£L&Ü m≈£îÿe>± ô|≥Tºã&ç ô|&ÉÔ~.

nìï |üqT\T bÕ¢Hé>± »s¡>± …. eTq≈£î &ÉãT“\T #ê˝≤ ñHÓ’ï. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ªHêøμ dü+düú ñ+~. <ëìøÏ HH #Ó’s¡àHé>±

ñHêïqì #Ó|æŒÁqT. >∑‘·+˝À HêøqT mes¡÷ |ü{Ϻ+#·Tø√ Ò<äT. nsTT‘ düyéT ôddt eCŸ ø£ …¬øº&é! yÓsTT´ø√≥T¢ »eT nsTT´+~.

◆ K∫Ñ·+>± Ç#·Ã+|ü*¢ ÁbÕC…≈£îºqT

eTq+ ø£{≤º*.

◆ ìsêàD+˝À ñqï ÁbÕC…≈£îº\T á

dü+e‘·‡s¡y˚T |üPs¡Ôj˚T´≥Tº

bÕ¢ì+>¥ »s¡>± ….

22

Ä &ÉãT“ eè<Ûë>± ñ+~. <ë+{À¢ ¬ø[¢ ‘Ó\+>±D≤≈£î 600

ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T ÇdüÔeTqïs¡T. Ä &ÉãT“ ˝ÒãsY &çbÕsYº

yÓT+{Ÿ À ñ+<ä≥. nìï &çbÕsYºyÓT+≥¢ yê]ø° #Óù|Œ<eT+fÒ

á $<Ûä+>± &ÉãT“\T eè<Ûë>± |ü&çe⁄qï n+XÊ˝ÒyÓTÆHê

ñ+fÒ #·÷&Ü*. @ @ s¡÷bÕ˝À¢ ñHÓ’ï. MT $uÛ≤>±\≈£î

dü+ã+~Û+∫q ø±s=Œπswüq¢˝À @@ |ü<ä∆‘·T˝À¢ &Éu…“+‘·

ñ+~. yê{Ï $ìjÓ÷>∑+ @$T{Ï? ôV≤#Yz&ç\T, Á|üuÛÑT‘·«

ôdÁø£≥Ø\T u≤>± ]eP´ #j·÷\ì ø√s¡T‘·Tqï+. ‘·sê«‘·

Bìô|’ u≤>± #·]Ã<ä›+.

uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ neT\T #ùd d”ÿ+\T eTq sêh+˝À

ñHÓ’ï. s¡÷s¡˝Ÿ, ns¡“Hé &Óe\|t yÓT+{Ÿ˝Ò ø±<äT nìï

$uÛ≤>±˝À¢qT πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·« d”ÿyéT\THÓ’ï. ø=ìï Hs¡T>± yê]

d”ÿyéT Ò ñHÓ’ï. nìï $uÛ≤>±\T yê{Ïô|’ ≈£L&Ü ]eP´ #j·÷*.

πø+Á<ä+˝À @s¡Œ&ɶ ø=‘·Ô Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·«s¡ ÀH ã&Ó®{Ÿ Á|üyXô|≥º

uÀ‘√+~. Áu≤&é mø£q$Tø bÕ\d” >∑T]+∫ bÕs¡¢yÓT+{Ÿ À

#Ó|üÔs¡T. ø=‘·Ô>± e∫Ãq

πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ yê]

bÕ\d”˝Ò$T{À eTq≈£î #Ó|üÔs¡T. n$ πsb˛ jÓT\T¢+&√ ãj·T≥≈£î edüÔsTT.

ôdÁø£≥Ø\+‘ê á $wüj·T+ô|’ ÁX<ä∆ rdüTø=ì yê{Ïì eTq+ m˝≤ neT\T

#j·÷˝À mô|òøϺyé bÕ¢ì+>¥ #j·÷ …. |ü>∑&É“+B>± »s¡>±*. πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·«

d”ÿyéT\qT eTq Á|üuÛÑT‘·«+ m˝≤ neT\T #j·÷˝À düŒwüºyÓTÆq $<Ûëq+‘√

eTT+<äT≈£î yÓfi≤fl …. nedüs¡eTsTT‘ πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·« n~Ûø±s¡T\qT ≈£L&Ü

Çø£ÿ&É≈£î rdüT≈£îsêe\dæ ñ+≥~. j·TT.dæ.\qT |ü+|ü&É+˝À |ü>∑&É“+B>±

ñ+&Ü ….

n< |ü<ä∆‹˝À eTq≈£î |üesY &çbÕsYºyÓT+{Ÿ ≈£L&Ü #ê˝≤ ÁøÏ{Ïø£ Ÿ>± ñ+~.

|üesY cÕπsºõ˝À ñqï+. <ëìô|’ Ç+‘·es¡≈£î me]˙ ì+~+∫ ≤uÛÑ+ Ò<äT. nedüs¡+

Ò<äT. eTq |üì eTq+ #düTø√yê*‡ ñ+≥~. Bì˝À rdüTø√e\dæq #·s¡ \ >∑T]+∫

C…Héø√, Á{≤Hé‡ø√ n~Ûø±s¡T\‘√ #·]Ã+∫ bÕ¢Hé #j·÷*‡ ñ+~. Äj·÷ $uÛ≤>±\ yês¡T ≈£L&Ü Çø£ÿ& ñqïs¡T. |üø£ÿ sêÅcÕº\

qT+∫ ø£¬s+≥T ø=qT>√\T #düTÔqï+. HqT ≈£L&Ü ¬s+&ÉTeT÷&ÉT kÕs¡T¢ ]eP´ #XÊ. eTq+ ≈£L&Ü dü«j·T+>± m+‘· |üesY

ñ‘·Œ‹Ô #düTø√>∑\yÓ÷ $<äT´‘YXÊK yês¡T |ü]o*+#ê*‡ ñ+~. <X+˝À u§>∑TZ πø{≤sTT+|ü⁄\T Òe⁄. Ç+b ¬sº&é u§>∑TZ

sêe\dæ ñ+~. yπs <ë] Ò<äT.

◆ πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·« d”ÿyéT\qT eTq+ m˝≤

neT\T #˚j·÷˝À mô|òøϺyé bÕ¢ì+>¥

#˚j·÷ ….

◆ &ÉãT“\T eè<Ûë>± |ü&çe⁄qï

n+XÊ ÒyÓTÆHê ñ+fÒ #·÷&Ü*

Bìô|’ ôV≤#Yz&ç\T, Á|üuÛÑT‘·«

ôdÁø£≥Ø\T u≤>± ]eP´ #j·÷* .

23

‘·«s¡ À C…Héø√`Á{≤Hé‡ø√ n~Ûø±s¡T\‘√ dü+j·TTø£Ô düe÷yX+ @sêŒ≥T #j·TqTqï+. á˝À>± ñqï‘ê~Ûø±s¡T\+‘ê

düMTø£å #dæ düeTÁ>∑ Á|üD≤[ø£‘√ ˇø£ ìsê∆s¡D≈£î e∫à cÕsYº, MT&çj·T+, ˝≤+>¥≥sYà bÕ¢q¢ ø√dü+ Á|üj·T‘·ï+ #j·÷ …. Ä

‘·s¡Tyê‘· Hê eTT+<äT≈£î sêyê …. ‘·ø£åD+ $<äT´‘Y düeTdü qT m˝≤ n~Û>∑$T+#ê\qï Á|üj·T‘·ï+˝À uÛ≤>∑+>± ôdÁø£≥Ø

>±s¡T #Û·rÔdt|òüT&é ≈£L&Ü yÓfi§¢∫ÃÁqT. C…Héø√ #Ó’s¡àHé l Á|üuÛ≤ø£s¡sêe⁄>±s¡T Á|üD≤[ø± s¡#·q #˚düTÔqïs¡T. 6000 yÓT>±yê≥¢

$<äT´‘YqT eTqyT C…Héø√ s¡+>∑+˝À ñ‘·Œ‹Ô #j·÷\qï n_ÛÁbÕj·T+ Hê≈£î+~. Ä

$<Ûä+>± |üesY $uÛ≤>∑+ ø£ ÇH√ïyÓ{Ïyé yÓT<∏ä&é À ‘Ó\+>±D≤ ø±Héf…øº‡˝À bÕ¢ì+>¥

»s¡>±˝….

n≥¢H n≥M $uÛ≤>∑+... eTq≈£î #ê˝≤ n&Ée⁄\THêïsTT. Ç+&çj·÷˝À

eTq+ HÓ+ãsY 1 ùdº{Ÿ>± ñ+&Ü\+fÒ n&Ée⁄\ XÊ‘·+ ô|s¡>±*. Ç|ü&ÉT

eTq≈£î 25.1 XÊ‘·+ n&Ée⁄\THêïsTT.ø±˙ Á|ü|ü+#· yê´|ü Ô+>±

#ÓãT‘·Tqï<˚eT+fÒ, @ sêh+˝À nsTT‘˚ 33XÊ‘êìøÏ ô|’>± n&Ée⁄\T

ñ+fÒ #ê˝≤ u≤>∑T+≥<äì n+≥Tqïs¡T. ‘·|üŒ≈£î+&É n&Ée⁄\qT n_Ûeè~∆

#j·÷ …. <ëì≈£Lÿ&Ü 350 qT+∫ 450 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T qπs>± |òü+&é

qT+∫ rdüTø√yê\ì Hê bÕ¢Hé ñ+~. eTq≈£îqï ]»sY« bòÕ¬sdtº s¡÷{Ÿ CÀHé À #Ó≥¢

ys¡T¢ Ç+ø± ñHêïsTT. e#à eT÷&fi¢ À 230 ø√≥¢ yÓTTø£ÿ\T ô|+#ê\qï~ e÷ Á|ü‹bÕ<äq.

<ë+{À¢ Ç|ü&ÉT 100 ø√≥¢ yÓTTø£ÿ\T ]»sY« bòÕ¬sdtº À Hê{≤\qï~ e÷ bÕ¢Hé. uÀs¡T¢ yj·T&É+, ô|òì‡+>¥ yj·T&É+,

yÓTTø£ÿ\T bÕ&Ée≈£î+&Ü #·÷&É&É+, bòÕ¬sdtº >±sY¶\qT ìj·T$T+#·Tø√e&É+ e+{Ï$

bÕ¢Hé¶>± »s¡>±*. n≥MXÊKqT, n&Ée⁄\qT #ê˝≤ ìs¡¢ø£å + #j·T&É+ »]–+~.

eT∞fl n&Ée⁄\ô|’ eTq+ ÁX<ä∆ #·÷bÕ …. yÓTTø£ÿ\T HêfÒ+<äT≈£î n≥MXÊK n~Ûø±s¡T\T

bÕ¢ì+>¥ #j·÷\ì #Ó|üŒ&É+ »]–+~. MT Á|ü‹bÕ<äq\‘√ eTT+<äT≈£î sêyê\ì

ø√sê+.

ªø±´+bÕμ (n+fÒ ø£+|ü\‡Ø bòÕ¬sÅùdºwüHé) øÏ+<ä eTq+ &çbÕõ{Ÿ #dæq

‘Ó\+>±D &ÉãT“\T 11 e+<ä\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+˝À ñqïsTT.

@{≤ 30XÊ‘·+ #=|üq á ì<ÛäT\T $&ÉT<ä\ #j·÷\ì, n+fÒ 300 ø√≥¢

s¡÷bÕj·T\T e#Ã˝≤ #j·÷\ì Á|ü<ÛëqeT+Á‹øÏ $»„|æÔ #XÊqT. Á|üj·T‹ï<ë›eTì

yês¡qïs¡T. n≥M $uÛ≤>∑+ <ë«sê sêh Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ e#Ã Ä<ëj·T+ @{≤ 60`70

ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T ek˛Ô+<äì Hê ]eP´˝À ‘˚*‘˚ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ qT+∫

n≥MXÊK≈£î yê]#à ã&Ó®{Ÿ e÷Á‘·+ πøe\+ 12`13 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T Ò ek Ô+~.

Çø£ qT+∫ ‘Ó\+>±D≤˝À Ç˝≤+{Ï |ü]dæú‹ ñ+&É<äT. ø£ dü+ eTq+ 6,7 e+<ä\

ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T πø{≤sTTùdÔ |ü]dæú‘·T˝À¢ e÷s¡TŒ edüÔ~. õ˝≤¢ ø£ …ø£ºs¡T¢, Ç‘·s¡

◆ eTq+ dü«j·T+>± m+‘· |üesY

ñ‘·Œ‹Ô #˚düTø√>∑\yÓ÷ $<äT´‘Y

XÊK yês¡T |ü]o*+#ê*‡ ñ+~.

◆ e#à eT÷&˚fi¢ À 230 ø√≥¢

yÓTTø£ÿ\T ô|+#ê\qï~

e÷ Á|ü‹bÕ<äq.

◆ ‘·|üŒ≈£î+&É n&Ée⁄\qT n_Ûeè~∆

#˚j·÷ ….

24

ñqï‘ê~Ûø±s¡T\T eTqdüT ô|{Ϻ bÕ¢Hé #j·÷*. 33XÊ‘êìøÏ ô|’>±

n&Ée⁄\ $d”Ôs¡í+ <ë{≤\qï \ø£å + HÓs¡ysê*.

e#˚à eT÷&˚fi¯¢˝À ôV’≤<äsêu≤<é,

ôV≤#Ym+&ç@ |ü]<ÛäT˝À¢ 10 ø√≥¢ yÓTTø£ÿ\T

Hê{≤\qï ◊&çj·÷‘√ eTqeTTqï+.

VüQ&Ü, õôV≤#Ym+dæ, n≥MXÊK

n~Ûø±s¡T\qT |æ*∫ H˚qT

e÷{≤¢&ɶ+ »]–+~. Ç<˚

|ü<ä∆‹˝À 120 ø√≥¢ yÓTTø£ÿ*ï

]»sY« bòÕ¬sdtº À ø=‘·Ô>± ô|{≤º\qï~

e÷ bÕ¢qT. eTs√ 120ø√≥¢ yÓTTø£ÿ*ï ]»sY« bòÕ¬sdtº À ô|+#·&É+. myÓq÷´ bÕ¢+fÒwüHé

|ü<ä∆‹˝À ø±≈£î+&Ü ‘Ó\+>±D≤˝À s√&É¢ øÏs¡TyÓ’|ü⁄˝≤ es¡Tdü>± yÓTTø£ÿ*ï Hê{≤\qï~ bÕ¢qT.

eT÷&fi¢ ‘·s¡Tyê‘· @ s√&ÉT¶ qT+∫ yÓfió‘·THêï n&É$˝À+∫ Á|üj·÷DyÓTÆb˛‘·Tqï≥T¢>± ñ+&˝≤ n+<ä+>±

bÕ¢Hé #j·÷*. HqT \÷~Ûj·÷q, |ü+C≤uŸ\T yÓ[¢q|ü&ÉT n˝≤ yÓTTø£ÿ\T ô|+#·&É+ #·÷XÊqT. ˇø√ÿ Á>±eT+˝À <ë<ë|ü⁄

\ø£å yÓTTø£ÿ\T #=|üq Hê{≤*. Ç~ eT÷&fiflbÕ≥T »s¡>±*. n+fÒ @{≤ Á>±eT+˝À 33y\ yÓTTø£ÿ*ï Hê{≤*‡ ñ+~.

ns¡“Hé À yπs bÕ¢Hé Á|üø±s¡+ »s¡>±*. n˝≤ yÓTT‘·Ô+ 220 ø√≥¢ yÓTTø£ÿ*ï ô|+#ê*. Ä s¡ø£+>± bòÕ¬sdtº &çbÕsYºyÓT+{Ÿ yês¡T

#˚j·÷*.

ôV’≤<äsêu≤<é dæ{° >∑T]+∫ #ÓbÕŒ\+fÒ ` Ç~ Ä]úø£ yÓHÓïeTTø£>± e÷s¡uÀ‘√+~. Ç~ ‘Ó\+>±D >∑T+&Óø±j·T. Ç~

#ê˝≤#ê˝≤ eTTK´q>∑s¡+. 2014 ‘êC≤ …ø£ÿ\ Á|üø±s¡+ á s√E 94 \ø£å\ »HêuÛ≤ Çø£ÿ&É ñ+~. ‘Ó\+>±D Ä]úø£

yÓHÓïeTTø£>± πs|ü⁄ e÷s¡uÀ‘√+~. eTq ôV’≤<äsêu≤<é À ◊{Ï◊ÄsY neT\T>±e*‡ ñ+~. πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ ÇHé|òüsYyTwüHé

&Óe\|tyÓT+{Ÿ   ÇHÓ«dtºyÓT+{Ÿ Ø»Hé (◊{Ï◊ÄsY) >± ôV’≤<äsêu≤<éì &çπø¢sY #dæq dü+>∑‹ eTq≈£î ‘Ó\TdüT. Bì ø√dü+

eTq+ #ê˝≤ u≤>± bÕ¢Hé #j·÷*‡ ñ+~. πø+Á<äÁ|üuÛÑT‘·«+ ‘·q yê{≤>± 6 qT+∫ 10 y\ ø√≥T¢ eTÚ*ø£ edü‘·T\

ø£\Œq≈£î yÓ∫Ã+#·e\dæ ñ+~. 213 ø√≥¢‘√ ‘=\T‘· ◊{Ï◊ÄsY ˝≤´+&é ø±uÀ‘√+~. Bì ø√dü+ eTq Á|üuÛÑT‘·«+ ≈£L&Ü

#ê˝≤ #j·÷*‡ e⁄+~.

á ◊{Ï◊ÄsY eùdÔ eTq+ bÕ]ÁXÊ$Tø£ $düÔs¡D eT+∫ |ü<ä∆‹˝À #düTø√>∑*–‘ ôV’≤<äsêu≤<é $d”Ôs¡í+ Ç|ü&ÉTqï

<ëìø£Hêï eT÷&ç+‘·\T ô|s¡>∑e#·TÃ. eTs√ ¬s+&ÉT ôV’≤<äsêu≤<äT\qT ‘·j·÷s¡T #düTø√e#·TÃ. n+fÒ ôV’≤<äsêu≤<é eT÷&ç+‘·\T

$düÔ]düTÔ+~. uÛÑ$wü ‘·TÔ À düTe÷s¡T 3ø√≥¢ ô|’ã&çq »HêuÛ≤ Çø£ÿ&É ìedæ+# M\T+~. sêuÀjT 4, 5 @fi¢ À ôV’≤<äsêu≤<é

uÛ≤s¡‘·<X+˝À n‹ô|<ä› q>∑s¡+>± e÷s¡qTHêï ÄXÃs¡ + Ò<äT. n+<äT≈£î ‘·>∑Z≥Tº>± Çø£ÿ&É eTÚ*ø£ edü‘·T\T ô|+#·Tø√yê*‡

ñ+~. Ç<ä+‘ê bÕ¢Hé¶>± »s¡>±*.

◆ myÓq÷´ bÕ¢+fÒwüHé |ü<ä∆‹˝À

ø±≈£î+&Ü ‘Ó\+>±D≤˝À s√&É¢

øÏs¡TyÓ’|ü⁄˝≤ es¡Tdü>± yÓTTø£ÿ*ï

Hê{≤\qï~ bÕ¢qT. eT÷&fi¢

‘·s¡Tyê‘· @ s√&ÉT¶ qT+∫ yÓfi¯ó

‘·THêï n&É$˝À+∫ Á|üj·÷DyÓTÆ

b˛‘·Tqï≥T¢>± ñ+&˝≤ bÕ¢Hé

#j·÷*.

25

ôV’≤<äsêu≤<éøÏ ø£ msTTsYb πsº ñ+~. ¬s+&Ée msTTsYb˛s¡Tº ≈£L&Ü ì]à+#ê*‡ ñ+~. n~>±ø£ ñ‘·Ôsêq XÊMTsYù|≥,

»eVü≤sYq>∑sY ÁbÕ+‘ê˝À¢, ‘·÷s¡TŒq |òüT{ŸπødüsY ø°düs¡ ÁbÕ+‘ê˝À¢ ≈£L&Ü ¬s+&ÉT Àø£ Ÿ &=yÓTdæºø˘ msTTsYb˛s¡Tº\T @sêŒ≥T

ø±e\dæñ+~. mìï msTTsYb˛s¡Tº\HÓ’Hê ôV’≤<äsêu≤<é |ü]düsê˝À¢ ì]à+#·T≈£îH M\T+~. ø=~›s√E˝À¢ eTq≈£îqï õm+ÄsY

msTTsYb˛sYº qT+∫ #ê˝≤ e+<ä\ø=B› |òü¢sTT{Ÿ\T yÓfi‚fl neø±XÊ\THêïsTT. Ä ¬s+&ÉT &=yÓTdæºø msTTsYb˛sYº\T eùdÔ

ôV’≤<äsêu≤<é dæ{° »HêuÛ≤ ¬s+&ÉT $uÛ≤>±\T>± e÷s¡T‘·T+~. yê{ÏøÏ dü+ã+~Û+∫ yÓTÁ{À ¬s’\T Ç‘·s¡Á‘ê @sêŒ≥T¢ n_Ûeè~∆

ø±e*‡ ñ+~. ôV’≤<äsêu≤<é≈£î ◊{Ï◊ÄsY |üP]Ô>± sêyê\Hêï, Ç‘·s¡ |ü]ÁXeT\¬ø’ ô|≥Tºã&ÉT\qT Äø£]¸+#ê\Hêï |üP]Ô>±

e÷düºsY bÕ¢Hé‘√ n+‘·sê®rj·T kÕúsTT˝À n_Ûeè~∆ #j·Te\dæ ñ+≥~. ôV’≤<äsêu≤<éøÏ e+<ä øÏ ÀMT≥s¡¢ |ü]~Û À XÊ{Ï …’{Ÿ

{ÖHé wæ|ü\qT &Óe\|t #j·÷*‡ ñ+≥~. sê|æ&é ¬s’ Ÿ ø£HÓøϺ${Ï ÇùdÔ e+<ä øÏ ÀMT≥s¡¢ <ä÷s¡+˝À ñqïyê¬s’Hê 20

ì$TcÕ˝À¢ ôV’≤<äsêu≤<éøÏ e∫Ãb˛jT M\T+≥~. n+<äs¡÷ ôV’≤<äsêu≤<é ÀH ñ+&ç, Çã“+~ |ü& ã<äT\T ø°¢Hé n+&é Á^Hé

ø±\Twü s¡Væ≤‘· XÊ{Ï …’{Ÿ {ÖHéwæ|ü\qT &Óe\|t #düT≈£î+fÒ n<äT“¤‘·+>± ñ+≥~. n≥¢H Ç+≥sY *+πøõ ≈£L&Ü sêyê*.

ôV’≤<äsêu≤<éøÏ düeTTÁ<ä+ <ä>∑Zs¡>± Ò<äT. ø±˙ ôV’≤<äsêu≤<éqT #êe>=≥Tº≈£îqï+. Å&Ó’Hõ düeTdü rÁe+>± ñ+~.

ø=~›>± ô|<ä› es¡+ eùdÔ dæ.m+. Ç+{Ï eTT+<äT, Á>±+&é ø±ø£rj·T eTT+<äT ˙fifl es¡<ä ñ+≥~. >∑es¡ïsY ñ+& sêCŸuÛÑeHé

eTT+<äT, sêh XÊdüqdüuÛÑø±&É ø±s¡T¢ eTTìπ>˝≤ es¡<ä ˙s¡T ñ+≥~. ôV’≤f…ø nqïs¡T,

Ä f…ø nqïs¡T. á f…πøÿ$T{À ns¡ú+ ø±<äT. #ê˝≤ ô|<ä› es¡+ e∫Ã+<ä+fÒ ôV’≤<äsêu≤<é À

˝À‘·≥Tº ÁbÕ+‘ê\T eTTì–b˛‘ê ñ+≥jYT. düVü≤»yÓTÆq eT÷d”q~ ñHêï ô|<ä› Á&ÓsTTHé ≤

ìs¡¢ø£å + #XÊs¡T. {≤´+øã+&éqT #·+ù|dæHês¡T.

yêdüÔyêìøÏ VüQùd‡HékÕ>∑sY ôV’≤<äsêu≤<éøÏ n<äT“¤‘·yÓTÆq #Ós¡Te⁄. ôV’≤<äsêu≤<éì

#ê˝≤ n_Ûeè~∆ #j·÷*. 15e X‘êã›+˝À ‘·$«+∫q á

#Ós¡Te⁄ »+≥q>∑sê\≈£î düeTTÁ<ä+ Òì ø=s¡‘·qT rπsÃ≥≥T

e+{Ï~. VüQùd‡HékÕ>∑sY u…&éqT, Ç+~sêbÕs¡Tÿ ˝À‘·≥Tº

ÁbÕ+‘ê\‘√ ø£*|æ‘ yÓTT‘·Ô+ 3900 mø£sê\ düú\+

n~. nqedüs¡+>± Ä uÛÑ÷$Tì ø=ìï ø£+ô|˙\≈£î

Ç∫Ã, Ç‘·s¡Á‘ê ~≈£îÿe÷*q <ä+<ë\T #˚dæ,

{≤´+ø˘ã+&é ÁbÕ+‘êìï #·+|æ, ∫\¢s¡ |üqT\T

#dæHês¡T. <ëì˝À ø=#à bı\÷´wüHé≈£î @<√ m|òüP¢j·T+{Ÿ

Á{°{ŸyÓT+{Ÿ bÕ¢+{ŸqT ô|{ϺHês¡T. n~ Hê≈£î dü+‘·è|æÔ>±

˝Ò<äT. ndü\T Ä Á&ÓsTTHé n+&ÉsYÁ>ö+&é˝À+∫ ô|{Ï º

{≤´+øã+&é À+∫ ãj·T≥≈£î b˛jT≥T¢ m+<äT≈£î #j·T≈£L&É<äTnì n~Ûø±s¡T\‘√ HqT

ø√]HêqT. uÛÑ$wü ‘·TÔ À Bì >∑T]+∫ e÷{≤¢&ÉT≈£î+<ë+. n{≤¢ ÒøqT |ü]s¡øÏå+#·Tø√e*‡q

nedüs¡+ ñ+~. ôV≤#Y.m+.&ç.m... Á|ükÕ<é >±s¡T Bìô|’ #·s¡ rdüTø√+&ç.

◆ mìï msTTsYb˛s¡Tº\HÓ’Hê

ôV’≤<äsêu≤<é |ü]düsê˝À¢

ì]à+#·T≈£îH˚ M\T+~.

◆ ø°¢Hé n+&é Á Hé

ø±\Twü s¡Væ≤‘· XÊ{Ï …’{Ÿ

{ÖHéwæ|ü \qT &Óe\|t

#˚düT≈£î+fÒ n<äT“¤‘·+>±

ñ+≥~. Ç+≥sY *+πøõ

≈£L&Ü sêyê*.

26

{≤´+øã+&é, eT÷d”\qT ø£\Twæ‘· |ü]# #·s¡ \qT ì*|æyj·÷*.

kÕº|t ]¬ø¢sTT$T+>¥ {≤´+ø˘ã+&é   kÕº|t ]¬ø¢sTT$T+>¥ eT÷d” Ä˝Ÿk˛.

Hê´#·Ts¡ Ÿ Á&ÓsTTHé>± yÓTsTT+f…Hé ø±yê*. ô|<ä› uÛ≤Ø es¡+ eùdÔ ôV’≤<äsêu≤<é

eTTì–b˛jT |ü]dæú‹ ñ+~. Ç~es¡≈£î ˇø£kÕ] ôV’≤<äsêu≤<é Ä $<Ûä+>±

eTTì–b˛sTT+~. eT∞fl Ä |ü]dæú‹ sê≈£L&É<äT. n~ eT+∫~ ø±<äT. yÓTT‘·Ô+

Á&ÓsTTHé n+‘ê eT÷d” ÀøÏ m{≤¢ b˛yê˝Àï ôd’+{Ï|òæø>± bÕ¢Hé #j·÷*‡

ñ+~ n+fÒ Ç+≥πsïwüq Ÿ kÕº+&ÉsY¶‡˝À ôV’≤<äsêu≤<é e÷düºsYbÕ¢Hé wü Ÿ _

Á|æù|sY¶.

ôV≤#Y.m+.&ç.m, õ.ôV≤#Y.m+.dæ.\T e+<ä øÏ ÀMT≥s¡¢ |ü]~Û À ˇø£

z.ÄsY.ÄsY. ø±ø£ eTs√ 60`70 øÏ ÀMT≥s¡¢ |ü]~Û À Ç+ø√ z.ÄsY.ÄsY.

sêe\dæ ñ+≥~. Bìï ≈£L&Ü bÕ¢Hé #dæ á ¬s+&ÉT z.ÄsY.ÄsY.\≈£î ne‘·\

ôd’& bÕ]ÁXÊ$Tø£ $<Ûëq+ sêyê*. ˇø£ ôd’&ÉT m&ÉT πøwüHé dæ{° sêyê*.

n+‘ê Ç|ü&ÉTqï ôV’≤<äsêu≤<é˝ÀH˚ πø+ÁBø£è‘·+ #˚j·T≈£L&É<äT.

ôV’≤<äsêu≤<äT˝À Á{≤|òæø˘ &ç ø£Hé»wüHé #ê˝≤ Ç+bÕ¬sº+{Ÿ. ÁøÏ{Ïø£ Ÿ bÕ¢ì+>¥

#ùdÔH ôV’≤<äsêu≤<é ã‘·Tø£‘·<äì õôV≤#Ym+dæ n~Ûø±s¡T\≈£î #Ó|ü⁄ÔqïqT.

ø=ìï ÄÁø£eTD\ô|’ #·s¡ \T rdüTø√yê\ì, me]ø° uÛÑj·T|ü&Ée<ä›ì n~Ûø±s¡T\≈£î #Ó|ü⁄‘·TqïqT.

ø=ìï MT&çj·÷ dü+düú\T eTqyT<√ <äTsêàs¡Z+ #düTÔHêïeTì ‘·|ü&ÉT Á|ü#ês¡+ #düTÔqïsTT. ø=ìï sê»ø°j·T bÕغ\T

≈£L&Ü eTqyT<√ ≈£îs¡#· ‘Ó*$øÏ b˛sTT ‘·|ü\T #düTÔHêïeTqï Á|ü#ês¡+ #kÕÔe⁄qïjYT. 58y\ nÁø£eT ìsêàD≤\T

ôV’≤<äsêu≤<é À e⁄Hêïj·T+fÒ m+‘· Á>±dt ejÓTT*wüH√ >∑eTì+#ê*. ôV’≤<äsêu≤<é ˙&é ≥T _ ¬s>∑T´ Òf…&é u…’ Ä Ÿ MTHé‡.

nÁø£e÷s¡Tÿ\≈£î, nsê#·ø±\≈£î Çø£ÿ&É ‘êe⁄ e⁄+&É<äT. m{Ϻ |ü]dæú‘·T˝À¢ sê»ø°j·T n$˙‹ì düVæ≤+#·+.

Bìï mes¡T #˚dæHê düπs Hê s¡ø£Ô ã+<ÛäTe⁄ …’Hê C…’fi¯fl≈£î |ü+|ækÕÔ. Òø£b˛‘˚ eTq+ u≤>∑T|ü&˚

|ü]dæú‹ ˝Ò<äT. n+<äs¡÷ ≥|òt>± ñ+&É+&ç. H˚qT dæì‡j·TsY>± #ÓãT‘·THêï. <Ûäsêàìï

ñ\¢+|òæT+#·qø£ÿs¡ Ò<äT. dæ{Ï eTdtº _ &é‡ ≥T _ ¬s>∑T´ Òf…&é. ôV’≤<äsêu≤<é ≤   Äs¡¶sY ô|’

m{Ϻ |ü]dæú‘·T˝À¢ sêJ |ü&=<äT› nì b˛©düT\≈£î #Ó|üŒ&É+ »]–+~. me]˙ ø£å$T+#~

Ò<äT. Á|üuÛÑT‘·«+ ø£]ƒq+>± e´eVü≤]düTÔ+~.

ôV’≤<äsêu≤<é À ◊.{Ï. #ê˝≤ u≤>∑T+~. 57y\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ m>∑TeT‘·T\T

»]–qsTT. eTq+ Ç+&çj·÷˝À HÓ+.1>± ñqï+. <ëìï eTq+ ø±bÕ&ÉTø√yê*. eTq+

‘·$TfiHê&ÉT, ø£sêí≥ø£, πøs¡fi, >∑T»sê‘Y\‘√ á $wüj·T+˝À b˛{° |ü&Ü*. πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+

kÕàsYº dæ{° ø±Héôd|tº ‘ÓkÕÔ e⁄+~. ‘Ó\+>±D≤˝À 50 % ns¡“HÓ’CÒwüHé ø√dü+ ≈£L&Ü bÕ¢Hé

#j·÷*. ôV’≤<äsêu≤<é #Ó‘·ÔãT≥º>± ‘·j·÷sö‘√+~. ôV’≤<äsêu≤<éøÏ ø±eTHé &É+|tj·÷sY¶ Ò<äT.

◆ ¬s+&ÉT z.ÄsY.ÄsY.\≈£î

ne‘·\ ôd’&˚ bÕ]ÁXÊ$Tø£

$<Ûëq+ sêyê*. ˇø£

ôd’&ÉT m&ÉT πøwüHé dæ{°

sêyê*. n+‘ê Ç|ü &ÉTqï

ôV’≤<äsêu≤<é˝ÀH˚

πø+ÁBø£è‘·+

#˚j·T≈£L&É<äT.

27

ø=ìï y\ yÓTÁ{Ïø ≥qTï\ #Ó‘·Ô ‘·j·÷sö‘√+~. ˇø£{À ¬s+&√ &É+|t j·÷s¡T¶\TqïjYT. n~

dü¬s’q |ü<ä∆‹ ø±<äT. ôV’≤<äsêu≤<é À &É+|æ+>¥ j·÷sY¶ ø√dü+ ø£ dü+ ¬s+&ÉT eT÷&ÉT y\

mø£sê\T ø±yê*.

yÓTTqïH ôV’≤<äsêu≤<é |ü]düsê˝À¢ì õ˝≤¢\ ø£ …ø£ºs¡¢qT ]¬ø«dtº #j·T&É+ »]–+~.

q˝§Z+&É, yÓT<äø\T ø±e#·TÃ... s¡+>±¬s&ç¶, eTVü≤ã÷uŸq>∑sY õ˝≤¢ À¢ ø±˙ Ä düú ≤\qT

ôV’≤<äsêu≤<éøÏ Çyê«*‡ ñ+≥~. ôd’+{Ï|òæø |ü<ä∆‹˝À &É+|tj·÷sY¶ ñ+&Ü*. Ä j·÷sY¶

@<√ ˇø£ eT÷\≈£î ñ+&É&É+ ø±<äT. ôV’≤<äsêu≤<é u≤>± $düÔ]+# q>∑s¡+ ø±ã{Ϻ nìï

yÓ’|ü⁄˝≤ 15`20 &É+|t j·÷s¡T¶\T+&Ü*. @ |üø£ÿ #Ó‘·Ô n |üø£ÿπø b˛‘·T+&Ü*. ôd’+{Ï|òæø

e÷´qsY À »s¡>±*. Çø£ ÄdüT|üÁ‘·T\ qT+∫ e´s¡ú |ü<ësêú\T ≈£L&Ü ôd’+{Ï|òæø>± n+<äT˝ÀøÏ

b˛‘·T+&Ü*.

eTT–+# eTT+<äT ø£ e÷≥ eTq$ #düTÔHêïqT. ªbÕ¢Hé j·TTesY $ ÒCŸ, bÕ¢Hé j·TTesY {ÖHé, bÕ¢Hé

j·TTesY dæ{°μ Ç~ ìHê<ä+ ø±yê*. eTq≈£î kÕ«‘·+Á‘· + e∫à 65@fiófl nsTT+~. á s√Eø° eTq Á>±e÷\qT |ü]Xó

ÁuÛÑ+>± ô|≥Tº≈£îH k˛sTT eTq≈£î mes¡÷ ø£*–+#· Ò<äT. ãjÓ÷˝≤õø£ Ÿ ÇeT÷´ì{Ï áCŸ eTdtº. |ü⁄{Ϻq yê&ÉT –≥ºø£

‘·|üŒ<äT. ªC≤‘·dü eTs¡D+ <Ûäèe+μ Ç~ eTq+ #·÷düTÔHêï+. @ eT‘êìøÏ #Ó+~q yê¬s’Hê #·ìb˛‘ n+‘· ÁøÏj·T\T #düÔs¡T.

HqT eT+Á‹>± ñqï|ü&ÉT Hê ìjÓ÷»ø£es¡Z+˝À Á|ür Á>±eT+˝À $&ç>± #Ó‘·Ô yùd ˇø£ &É+|tj·÷sY¶ ñ+&+<äT≈£î

ø=+‘· ø£èwæ #˚dæHêqT. n˝≤π> Á|ür {ÖHé À 3`4 &É+|tj·÷sY¶\T ñ+&Ü*‡ ñ+~.

ø£ …ø£ºs¡¢+<äs¡÷ á $wüj·÷\qT <äèwæº À ô|≥Tºø=ì MT MT õ˝≤¢ À¢ #·s¡ \T rdüTø√yê*.

Ä düú ≤\qT ø£u≤® ø±≈£î+&Ü #·÷&Ü*. düú ≤\ $esê\qT eTT+<äT>± >∑T]Ô+∫ |æ.z._.˝À

m+Á{° #j·T+&ç. sêuÀjT s√E˝À¢ nedüs¡eTjT´ á ø£eT÷´ì{° &é‡qT |ü]s¡øÏå+#·+&ç.

1986`87˝À H˚qT Hê\T>∑T#√≥¢ |üs¡ {Ï+#êqT. Á|ü‹ }fiÀfl #·÷dæ+<˚eT+fÒ

eTVü‰sêh˝Àì e+Á<ësTT˝À yÓ÷Vü≤Hé<Ûë]j·÷ kıôd’{° ô|{Ϻq ø±eTHé ÁøÏyÓT{À]j·T+,

ø=+ø£DY À uÛÑ+&Üs¡ÿsY ô|{Ϻq ø±eTHé ÁøÏyÓT{À]j·T+, ìC≤e÷u≤<é õ˝≤¢ Àì n+ø±|üPsY À,

eTs√#√≥ nHêïVü≤C≤πs ù|]≥ @sêŒf…Æq ø±eTHé ÁøÏyÓT{À]j·T+˝qT #·÷dæq+. HqT,

eT]ø=+<äs¡T \]ï+>¥ |üs¡Œdt>± #·÷dæ #ê˝≤ Hs¡TÃ≈£îqï+. Á>±eT+˝À @ ≈£î\eT‘ê\≈£î

#Ó+~q yês¡T eTs¡DÏ+∫Hê yê] uÛÖ‹ø£ø±j·÷*ï á ø±eTHé ÁøÏyÓT{À]j·T+πø e#Ã˝≤

Äj·÷ kıôd’{°\T ô|{Ϻq ìj·TeT+>± ñ+≥T+~. nìï kÂø£sê´\T n+<äT˝À

ñ+≥sTT. n< $<Ûä+>± eTq+ Á|ü‹ Á>±eT+˝À ‘Ó\T>∑T˝À ªyÓ’≈£î+sƒ¡<ÛëeT+μ>± ù|s¡T

ô|{Ϻq+. ª ¬ø’ ≤dü<ÛëeT+μ>± ù|s¡T ô|{Ϻq+. Ç˝≤ á ¬s+{Ï À @<√ ø£ ù|s¡T ô|≥Tºø√yê*.

Á|ü‹ Á>±eT+˝À Ç˝≤+{Ï$ ñ+&Ü*. Ç~ eTq+ H]Œ‘ Hs¡TÃ≈£î+{≤s¡T. •ø£åD Çyê«*‡

ñ+≥T+~.

....◆ ôV’≤<äsêu≤<é≈£î nìï

yÓ’|ü⁄˝≤ 15`20 &É+|t

j·÷s¡T¶\T+&Ü*.

◆ Á|ür Á>±eT+˝À $&ç>±

#Ó‘·Ô yùd ˇø£ &É+|t

j·÷sY¶ ñ+&Ü*.

◆ sêuÀjT s√E˝À¢

nedüs¡eTjT´ á

ø£eT÷´ì{° ˙&é‡qT

|ü]s¡øÏå+#·+&ç.

28

Á>±e÷˝À¢, {Öq¢ À ªdüà è‹ eHê\Tμ ô|+#ê*‡ ñ+≥~. ø=+‘· yÓTT‘êÔìï n+fÒ 200`300 s¡÷ˆˆ\T &çbÕõ{Ÿ #ùdÔ

#·ìb˛sTTq yê] ù|]≥ ˇø£ yÓTTø£ÿqT Hê≥T‘·s¡T. #·ìb˛sTTq yê] dü+ã+BÛ≈£î\T Á|ü‹@{≤ yê] C≤„|üø±s¡ú+ Ä yÓTTø£ÿ

e<ä›≈£î e∫à |üP»\T #düT≈£îì yÓfiÔs¡T. Bìï Á^qØì <äèwæº À ô|≥Tºø=ì #düTÔqï<. Ç~ #ê˝≤ ñ<ë‘·ÔyÓTÆq ø±Héôd|tº. á

|ü<ä∆‹ j·T÷s√|t <XÊ˝À¢ neT\e⁄‘√+~. ø=‘·Ô>± mìï¬ø’q düs¡Œ+#Y\≈£î, Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\≈£î •ø£åD ÇùdÔ eT+∫~.

@ ∫qï düeTdü e∫ÃHê n~Ûø±s¡T\qT ì+~+#·&É+ |ü<ä∆‹ ø±<äT. Á|üC≤ Á|ü‹ì<ÛäT\≈£î ≈£L&Ü u≤<Ûä ‘· ñ+≥T+~.

n~Ûø±s¡T\T, Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\T nìïkÕúsTT˝À¢ ùdïVü≤|üPs¡«ø£+>± e´eVü≤]dü÷Ô, nìï |üqT\T eT+∫>± |üPs¡ÔjT´˝≤ #j·÷*.

ªm+bÕ¢jYT Áô|ò+&û¢ >∑es¡ïyÓT+{Ÿμ eTq k ¢>∑Hé ø±ã{Ϻ eTTK´+>± ø£ …ø£ºs¡T¢ Á_{°wt f…Æ|t À ñ+&É≈£î+&Ü Ç+&çj·THé

ø£ …ø£ºs¡T¢>± e´eVü≤]+#ê\ì ø√s¡T≈£î+≥THêï+. n+<äs¡÷ |ü¢»+{Ÿ>±, CÀ$j·T Ÿ>± ñ+&Ü*. Ç+ ¢wüß˝À ø±≈£î+&Ü ‘Ó\T>∑T˝À

e÷{≤¢&ç mes¡÷ uÛÑj·T|ü&É≈£î+&Ü e´eVü≤]+#ê*. Ç~ eTTK´+>± n~Ûø±s¡T\T ‘·eT øÏ+~ kÕúsTT dæã“+~‘√

e´eVü≤]+#˚≥|ü&ÉT >∑Ts¡TÔ+#·Tø√yê*.

eTq+ ôV’≤<äsêu≤<é À ≈£Ls¡TÃ+{≤+. @ eT÷\ @õ˝≤¢ À @ Á|üe÷<äyÓ÷

˝Ò<ë Á|üø£è‹ yÓ’|üØ‘ê´\T dü+uÛÑ$ùdÔ @$T #˚j·÷*? m˝≤ #˚j·÷*?

Ä˝À∫+#ê*‡ e⁄+~. õ˝≤¢ À¢ n~Ûø±s¡T\T, dæã“+~ dü+K´qT ô|+#·Tø√yê*‡

ñ+~. õ˝≤¢ ø£ …ø£ºπs≥¢qT ã˝Àù|‘·+ #j·÷*. õ˝≤¢\ dü+K´ ô|+#ê*‡

ñ+~. õ˝≤¢\T mìï ñ+&Ü*? m+‘· »HêuÛ≤‘√ õ˝≤¢ ñ+&Ü*?

Ä˝À∫+#ê*. yÓTT‘·Ô+ MT<ä eP´Vü‰‘·àø£+>± ø=‘·Ô õ˝≤¢\qT @sêŒ≥T

#˚j·÷*‡ ñ+≥~. õ˝≤¢ ø£˝…ø£ºs¡T¢ á $wüj·T+˝À dü÷#·q\T Çyê«*. eTq≈£î

eTVü≤ã÷uŸq>∑sY, Ä~˝≤u≤<é e+{Ï õ˝≤¢\T <ä÷s¡+>± ñqïsTT. n$˙‹ s¡Væ≤‘·+>± n+<ä]˙ ø£\T|ü⁄ø=ì,

Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\qT ø£\T|ü⁄ø=ì, ‘Ó\+>±D≤ nedüsê\T πø+Á<ä _+<äTe⁄>± ‘Ó\+>±D≤ <äèø£Œ<∏ä+˝ÀH ‘Ó\+>±D≤ Á|üD≤[ø±

s¡#·q ‘·j·÷s¡Tø±yê*. eT÷dü |ü<ä∆‹ eTq≈£î nedüs¡+ Ò<äT. eTs√ HÓ ø±<äT. HÓ ≤ 15 s√E\T f…Æ+ rdüTø=HÓ’Hê

K∫Ñ·+>± ‘Ó\+>±D≤ Á|üD≤[ø± s¡#·qô|’ eT]+‘· düeTÁ>∑+>± #·]Ã+#·T≈£î+<ë+. Ä Á|üø±s¡+ ‘Ó\+>±D≤qT

|ü⁄q]ï]à+#·T≈£î+<ë+.

W

◆ Á>±e÷˝À¢, {Öq¢ À ªdüàè‹ eHê\Tμ

ô|+#ê*.

◆ Ç+ ¢wüß˝À ø±≈£î+&Ü ‘Ó\T>∑T˝À

e÷{≤¢&ç mes¡÷ uÛÑj·T|ü&É≈£î+&Ü

e´eVü≤]+#ê*.