teknofestteknofest havacilik, uzay ve teknolojİ festİvalİ akilli ulaŞim yariŞmasi proje detay...

8
TEKNOFEST HAVACILIK, UZAY VE TEKNOLOJİ FESTİVALİ AKILLI ULAŞIM YARIŞMASI PROJE DETAY RAPORU PROJE ADI: Otonom Kavşak Yönetim Sistemi TAKIM ADI: Otuz Dokuz TAKIM ID: T3-26286-200 TAKIM SEVİYESİ: Üniversite-Mezun DANIŞMAN ADI: Prof. Dr. Hasan Şakir BİLGE

Upload: others

Post on 21-Mar-2021

10 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: TEKNOFESTTEKNOFEST HAVACILIK, UZAY VE TEKNOLOJİ FESTİVALİ AKILLI ULAŞIM YARIŞMASI PROJE DETAY RAPORU PROJE ADI: Otonom Kavşak Yönetim Sistemi TAKIM ADI: Otuz Dokuz TAKIM ID:

TEKNOFEST

HAVACILIK, UZAY VE TEKNOLOJİ FESTİVALİ

AKILLI ULAŞIM YARIŞMASI

PROJE DETAY RAPORU

PROJE ADI: Otonom Kavşak Yönetim Sistemi

TAKIM ADI: Otuz Dokuz

TAKIM ID: T3-26286-200

TAKIM SEVİYESİ: Üniversite-Mezun

DANIŞMAN ADI: Prof. Dr. Hasan Şakir BİLGE

Page 2: TEKNOFESTTEKNOFEST HAVACILIK, UZAY VE TEKNOLOJİ FESTİVALİ AKILLI ULAŞIM YARIŞMASI PROJE DETAY RAPORU PROJE ADI: Otonom Kavşak Yönetim Sistemi TAKIM ADI: Otuz Dokuz TAKIM ID:

İçindekiler

1. Proje Özeti (Proje Tanımı) .................................................................................................. 2

2. Problem/Sorun..................................................................................................................... 2

3. Çözüm ................................................................................................................................. 3

4. Yöntem ................................................................................................................................ 4

5. Yenilikçi (İnovatif) Yönü .................................................................................................... 4

6. Uygulanabilirlik .................................................................................................................. 4

7. Tahmini Maliyet ve Zaman Planlaması .............................................................................. 4

8. Proje Fikrinin Hedef Kitlesi (Kullanıcılar) ......................................................................... 5

9. Riskler ................................................................................................................................. 5

10. Proje Ekibi ........................................................................................................................... 7

11. Kaynaklar ............................................................................................................................ 7

1. Proje Özeti (Proje Tanımı)

Günümüzde kavşaklara gelen araçların yönetimi trafik ışıkları veya kelebek ve yığın kavşak

inşası ile yapılmaktadır. Araçların kavşaklarda kaybettikleri zaman, araçların yaşadıkları

kazalar ve araçların kavşaklarda harcadıkları emisyon miktarı gibi nedenler kavşak yönetiminin

iyileştirilmesini önemli kılmaktadır. Kavşak yönetiminin iyileştirilmesi için trafik ışığı

optimizasyonu gibi çeşitli çalışmalar [1] yapılmaktadır. Son yıllarda yapılan araştırmalar [2],

[3] kavşak yönetiminin artık merkezi bir kontrol üzerinden gerçekleştirilebileceğinin

uygulanabilirliğini göstermektedir.

Tasarımımız bir otonom kavşak yönetim (Autonomous Intersection Management – AIM)

sistemidir. Tasarımımız kavşağa yaklaşmakta olan araçları görüntü işleme teknikleriyle tespit

edecek, araçlar ile haberleşecek ve aracın kavşaktan durmadan geçişini sağlayacak bir yönetim

sistemi olarak çalışıp aracın geçiş süresinde iyileştirme, araçların karbon salınımında

iyileştirme ve daha güvenli kavşak yönetimi sağlamayı hedeflemektedir.

Prototip sistemimizin üç temel yapısı vardır. Bunlar; kavşak, araç ve yönetim sistemidir.

Projemiz öncelikle araç üretimi ve geliştirmesi ile başlayacak olup kavşakta yerleşik bulunan

yönetim sistemi ile haberleşecek ve yönetim sisteminden aldığı sürüş verilerine göre aracın

kontrolünü ve sürüşünü gerçekleştirecek niteliklerde bir sistem ortaya çıkarılacaktır. Daha

sonra eşzamanlı olarak kavşak ve yönetim sisteminin üretimi ve geliştirmeleri başlayacaktır.

Kavşak yapısı araç tasarımımızın boyutları ve karayolları standartlarına göre üretilecek ve

kavşak ortasında yönetim sistemimizin yerleşecektir. Yönetim sistemi bulunduğu konumdan

prototip kavşağımıza bağlanan 4 yolu izleyecek bir kamera, görüntüyü işleyecek bir laptop

bilgisayar ve tüm kavşaktaki araçlara yayın yapacak bir haberleşme sisteminden oluşacaktır.

2. Problem/Sorun

Trafik ilk taşıtların icadından bu yana ulaşım ekosisteminin ayrılamaz bir parçası olmuştur.

Taşıtların karayollarında oluşturduğu yoğunluk maddi ve manevi birçok kaybı beraberinde

getirmektedir. Var olan çözümlerden trafik ışıkları ile kontrol sağlanan kavşaklarda araçların

Page 3: TEKNOFESTTEKNOFEST HAVACILIK, UZAY VE TEKNOLOJİ FESTİVALİ AKILLI ULAŞIM YARIŞMASI PROJE DETAY RAPORU PROJE ADI: Otonom Kavşak Yönetim Sistemi TAKIM ADI: Otuz Dokuz TAKIM ID:

durarak kaybettikleri zaman ve artan yakıt tüketimi maddi kayıpların başlıca örneklerindendir.

Diğer çözümlerden kelebek ve yığın kavşak sistemlerinin hem inşasının uzun zaman alması

hem de yapım maliyetinin fazla olması geleneksel sistemlerin maddi açıdan eksikliklerini

ortaya koymaktadır. Yaralanmalı ve ölümle sonuçlanan kazalar manevi kayıpların başlıca

örneklerindendir. Trafiğin yolcular üzerinde neden olduğu gerginlik de insan sağlığını

psikolojik olarak olumsuz etkileyen diğer bir manevi manevi unsurdur. Ek olarak artan yakıt

tüketimi ve bu yakıt tüketiminden kaynaklanan karbon salınımı küresel ölçekte çevresel

kayıpları beraberinde getirmektedir.

Ek1 Şekil 1’de görüldüğü üzere kavşak yönetimi trafik ışıkları ile sağlandığı şartlarda bile kaza

miktarları oldukça yüksektir. Şekil bizlere sürücü merkezli kavşak yönetiminin yetersiz

olduğunu göstermektedir. Geliştirilen çözüm ile kavşaklarda araçları kontrolünün otonom

sağlanması sayesinde bahsi geçen kaza ve kayıpların önüne geçilmesi amaçlamaktadır.

3. Çözüm

Kavşak yönetimini karbon salınımını azaltarak, daha az sürede araç geçişlerini sağlayarak ve

daha güvenli kavşak yönetimi sağlayarak yapmak istediğimizde önümüze dört ana çözüm

önerisi ortaya çıktı. Bunlar; dönel kavşak, kelebek kavşak gibi farklı kavşak yapıları,

kavşaklarda trafik ışığı optimizasyon sistemleri, araçlar arası haberleşme sistemleri ve otonom

kavşak yönetim sistemleri.

Teknolojinin gelişimi ile hayatımıza giren otonom araçların gelecekte ulaşımın temelini

oluşturacağı ve yerel yönetimleri kavşak yönetimi konusunda yeni yaklaşımlar geliştirmesi,

akıllı altyapı ihtiyacının karşılanması gerekliliği öngörülmektedir. [4] Otonom araçlar ise

günümüzde kullanılan ışıklı kavşaklarda otonom özelliklerini sürdürebilmelerine rağmen diğer

çoğu kavşak yönetim sisteminde sorunlu bir şekilde çalışmaktadırlar. Bu sorun kavşakların

yapıları gereği diğer araçların öngörülemeyen hareketinden doğmaktadır. Diğer çözüm

önerileri ile karşılaştırıldığında uygulanabilirliği, güvenliği, en az karbon salınımı sağlayan

öneri olan otonom kavşak yönetim sistemi hem ileride doğacak akıllı altyapı ihtiyacını hem de

araçların kavşaklardaki öngörülemeyen hareket sorunlarını ortadan kaldırarak öne çıkmaktadır.

Ek1 Şekil 2’de gösterildiği üzere öncelikle araç kavşağa yaklaşır ve yönetim sistemi ile

haberleşerek plaka numaralarını ve araçtan çıkmak istedikleri yönü yönetim sistemine iletir.

Yönetim sistemi kavşağı izleyen kameralardan aldığı görüntüyü Open CV bilgisayarlı görü

kütüphanesi ile işleyerek hangi aracın hangi konum ve hızda olduğunu algılar. Araçlardan aldığı

bilgilere göre aracın kavşaktan çıkış rotasını ve hızını hesaplar ve araca kavşaktan çıkış

gerçekleşene kadar sürüş yönü ve sürüş hızı bilgilerini gönderir. Bu sırada araçlar taşıdıkları

haberleşme sistemi ile yönetim sisteminden

gelen sürüş yönü ve hızı bilgilerini alır ve araç

bu bilgilere göre kavşak çıkışına kadar

kontrol edilir.

Şekil 1’de proje yapısı ve altsistemler

gösterilmiştir. Proje yönetimini daha kolay ve

daha verimli gerçekleştirmek adına projemizi

araç altprojesi ve yönetim sistemi altprojesi

olacak şekilde iki altprojeye ayırdık. Bu iki

altproje de uygun altsistemlere ayrılarak proje

yapısı ortaya çıktı. Bu yapı dışında sistem

Otonom Kavşak Yönetim Sistemi

Araç Altprojesi

Mekanik Altsistemi

Haberleşme Altsistemi

Güç Altsistemi

Elektrik Kontrol Altsistemi

Yönetim Sistemi Altprojesi

Görüntü işleme Altsistemi

Haberleşme Altsistemi

Şekil 1: Proje Yapısı

Page 4: TEKNOFESTTEKNOFEST HAVACILIK, UZAY VE TEKNOLOJİ FESTİVALİ AKILLI ULAŞIM YARIŞMASI PROJE DETAY RAPORU PROJE ADI: Otonom Kavşak Yönetim Sistemi TAKIM ADI: Otuz Dokuz TAKIM ID:

Şekil 2: Proje Zaman Planlaması

entegrasyon ekibi kurulup sorumluları da belirlendi. Araç ve yönetim sistemi altprojelerinin

çözüm algoritmaları ise Ek1 Şekil2’de gösterilmiştir.

4. Yöntem

Proje gerçekleştirirken araç olarak kendi tasarlayacağımız model araçlar kullanacak. Aracı

kontrol eden mikrokontrolcünün, dc motora güç sağlayan motor sürücü ve araca yön veren

servo motor ve yönetim sistemi ile haberleşmeyi sağlayan haberleşme modülünün

programlamasında kolay programlanabilir olduğundan dolayı arduino platformunu

kullanılacak. Görüntü işlemede ise bol eğitim ve yardımcı kaynağa sahip olmasından dolayı

OpenCV kütüphanesi kullanılacak. Bu kütüphanenin açık kaynak kodlu olması, bol kütüphane

ve döküman desteği olması ve görüntü işleme altsistemi sorumlularının da bu dilde yetkin

olması sebebiyle Phyton programlama dili ile programlanacaktır. Proje şu anki imkanlar ile

model araçlar ile yapılacak, ancak ileriki yıllarda alınabilecek desteklerle bu proje gerçek

araçlara uyarlanabilir hale getirilebileceğine inanıyoruz.

5. Yenilikçi (İnovatif) Yönü

Projenin yenilikçi yönü trafik ışıklarını ve insan kontrolünü kaldırmasıdır. Bu yeniliklerle daha

hızlı ve güvenli bir kavşak geçişi amaçlanmaktadır.

Piyasada bulunan benzer ürünlerden ayıran özellikler:

Benzer sistem olan University of Texas at Austin’in otonom kavşak yönetim sisteminde tam

otonom araçların gps ve kameraları ile konum bilgisi üretiliyor ve bir yönetim bilgisayarına

iletiyor. İletilen bilgeler yönetim bilgisayarı tarafından bir kullanılıp bir rotaya dönüştürülüyor.

Bu işlmeler sonucunda da araçların birbirine çarpmadan olabilecek en hızlı şekilde geçiş

yapmaları bekleniyor.

Projenin diğer otonom kavşak yönetim sistemlerine göre en büyük farkı; araç konumlarını

bilgisayar görü ile almasıdır. Araçları tanıma, konumlarını bulma, oluşturma ve araçları sürme

merkez bilgisayarda yapılır.

Projesi benzer öalışmalardan farklı olarak otonom araçların kullanılmadığı ilk otonom kavşak

yönetim sistemidir. Bu sebeple günümüzde kullanılan araçlar yapılacak modifikasyonlarla

beraber bu sistemde kullanılabilir

6. Uygulanabilirlik

Projenin hayata geçebilmesi için kullanılacak tüm kavşaklara yönetim bilgisayarı ve araç tespit

kamerası konması; bu kavşaktan geçebilecek her aracın ise sisteme entegre edilmesi

gerekmektedir. Mevcut şartlarda proje, normal araç trafiğine kapalı alanlarda ve sisteme entegre

olabilen araçlarla hayata geçirilebilir.

Bununla beraber hükümetler, araç üreticileri ve standart örgütlerinin yapacakları ortak bir

çalışma ile ulusal veya uluslararası bir çözüme dönüşebilir. Mevcut altyapı ve araçlar sebebiyle

hızlı bir entegrasyon zor olsa da belirli bir sürede bu geçiş sağlanabilir.

7. Tahmini Maliyet ve Zaman Planlaması

7.1. Zaman Planlaması

Page 5: TEKNOFESTTEKNOFEST HAVACILIK, UZAY VE TEKNOLOJİ FESTİVALİ AKILLI ULAŞIM YARIŞMASI PROJE DETAY RAPORU PROJE ADI: Otonom Kavşak Yönetim Sistemi TAKIM ADI: Otuz Dokuz TAKIM ID:

Zaman planlaması Şekil 2’de görülmektedir.

7.2. Tahmini Maliyet

Projede kullanılacak malzemelerin üretim ve entegrasyon aşamasında ilgili alt sistemin

üretimine başlamadan önce alınması planlanmaktadır. Projemizin toplam maliyeti ise 1129₺

olarak hesaplanmıştır. Aşağıda araç ve yönetim sistemi altprojeleri için hazırlanan tahmini

maliyet beklenen harcama tutarları tablolar halinde verilmiştir.

8. Proje Fikrinin Hedef Kitlesi (Kullanıcılar)

Projemiz yönetim sistemi ve araç haberleşme altsistemi olmak üzere iki altsistemden

oluşmaktadır. Projemizin hayata geçirilebilmesi için bu sistemlerin günümüzdeki araç ve

kavşaklara entegre edilmesi gerekmektedir. Bu doğrultuda yeni üretilecek araçların bu sisteme

uygun olarak üretilmesi ve mevcut araçların sisteme entegre edilmesi konularında araç

üreticileri ile çalışmayı hedefliyoruz. Mevcut kavşakların otonom kavşak yönetim sistemine

uyarlanması ve yönetim sisteminin kurulum, kontrolü konularında ise yerel yönetimlerle

çalışarak sistemi yaygın hale getirmeyi hedefliyoruz.

9. Riskler

Tablo 3’de otonom kavşak geçiş sistemini olumsuz yönde etkileyecek riskler belirtilmiş olup,

hayata geçirilirken oluşabilecek problemler tanımlanmış, problemleri engellemek için B

planları önlem sütununda belirtilmiştir. Riskin meydana gelme olasılığı ve meydana gelmesi

sonucunda yapacağı etki 5 üzerinden derecelendirilerek sonuç değerlendirilmiştir.

MODÜL MODEL

A

D

E

T

FİYAT

(1 Ad.)

Kamera

ELP-

USBFHD

08S-

MFV

1

680₺

Görüntü İşleme

Birimi (Laptop)

MSI

GE72 1

-

Mikrokontrolcü Arduino

Nano 1

28₺

Transmitter nRF24 1

23₺

Anten - 1

Pil 2S 1 35₺

MODÜL MODEL

A

D

E

T

FİYAT

(1 Ad.)

DC Motor RB-Ada-142 3 7 ₺

DC Motor

Sürücü

L298 Mini

DC ve Step

Motor Sürücü

Modülü

3

5₺

Araç Şasesi - 3 20₺

Servo Motor SG90 9G 3 10₺

Kontrolcü Arduino Nano 3 28₺

Tekerlek - 3 -

Transmitter nRF24 3 16₺

Lipo-Pil 2s 3 35₺

Tablo 2: Araç Altprojesi Bileşenleri ve Maliyetleri

Tablo 1: Yönetim Sistemi Altprojesi

Bileşenleri ve Maliyetleri

Page 6: TEKNOFESTTEKNOFEST HAVACILIK, UZAY VE TEKNOLOJİ FESTİVALİ AKILLI ULAŞIM YARIŞMASI PROJE DETAY RAPORU PROJE ADI: Otonom Kavşak Yönetim Sistemi TAKIM ADI: Otuz Dokuz TAKIM ID:

RİSK OLA-

SILIK

ET-

DEĞER-

LENDİRME

ÖNLEM

Prototip için gerekli

malzemelerin

zamanında

gelmemesi

2

5

2

5

İhtimal

Dahilinde 4

25

Kamera haricindeki malzemeler temin edildi.

Kameranın zamanında teslim edilmemesi

durumunda cep telefonu kamerasından

görüntü alınmasını sağlayacak olan Pyhton

kodu tüm sisteme dahil edilecektir.

Kodlama ve

modellemenin

zamanında

bitmemesi

1

5

1

5

Düşük 1

25

Çıkan problemler aşama aşama giderilmesi

sayesinde iş-zaman çizelgesiyle eş zamanlı

hareket edilmektedir.

Merkezi kontrol

sisteminin araçları

tanımaması

1

5

3

5

Düşük 3

25

Çok sayıda ve farklı açılardan çekilmiş

fotoğraflarla araçların ve yabancı cisimlerin

tanıtılması daha iyi sağlanacaktır.

Kavşağa yaklaşan

aracın kavşakla

bağlantı

kuramaması veya

kavşağa bağlanan

aracın bağlantısını

yitirmesi

2

5

5

5

Yüksek 10

25

Standart geçiş protokolü ile bağlantı sorunu

yaşayan araç saatte 25 km sabit hızla

hareketine devam edecek ve merkezi kontrol

birimi trafiği sorun yaşayan araçlara uygun

olarak yönetecektir.

Tüm kontrollere

rağmen kazanın

engellenememesi

1

5

5

5

İhtimal

Dahilinde 5

25

Daha fazla test yapılarak araçların kazadan

en az zararla kurtulması sağlanacaktır.

Kavşakların

otonom sisteme

uygun hale

getirilmesi

3

5

3

5

Yüksek 9

25

Otonom araçların gelecekte ulaşımın temelini

oluşturacağı ve yerel yönetimlerin yenilikçi

kavşak yönetimine ihtiyaç duyacağı

öngörülmektedir[4]. Yerel yönetimlerle

görüşmeler yapılarak sürücü faktörünün

kazalara sebep olduğu anlatılacak, sitemin

gerekliliği vurgulanacaktır.

Araçların otonom

geçiş sitemine hazır

hale getirilmesi

3

5

3

5

Yüksek

Olasılık

Yüksek 9

25

Projenin yerel yönetimler tarafından kabul

görmesi durumunda araç üreticileri de gerekli

uygulamaları yapmakla yükümlü

olacaklardır. Hâlihazırda kullanılmakta olan

araçlar için ise geliştirilecek olan bir kit

sayesinde kavşağa uygun hale getirilmesi

planlanmaktadır.

Kavşaktaki

yayaların

yönetilmesi

2

5

5

5

Yüksek 10

25

Geliştirilen sistem yaya trafiğine kapalı

kavşaklar için kullanılacaktır.

Kamera görüşünün

kısıtlanması

1

5

2

5

Düşük 2

25

Kamera sayısında artışa gidilebilir ve

kameranın yerinde değişikliğe gidilebilir.

Tablo 3: Araç Altprojesi Bileşenleri ve Maliyetleri

Page 7: TEKNOFESTTEKNOFEST HAVACILIK, UZAY VE TEKNOLOJİ FESTİVALİ AKILLI ULAŞIM YARIŞMASI PROJE DETAY RAPORU PROJE ADI: Otonom Kavşak Yönetim Sistemi TAKIM ADI: Otuz Dokuz TAKIM ID:

10. Proje Ekibi

Tüm takım üyelerimiz Gazi Üniversitesi/ Mühendislik Fakültesi/ Elektrik-Elektronik

Mühendisliği 4. Sınıf öğrencileridir. İş tanımları takım üyelerimizin geçmiş deneyimleri ve ilgi

alanlarına göre dağıtılmış olup projemiz aynı zamanda bitirme projesi olarak yürütülmektedir.

11. Kaynaklar

1. C. Diakaki, M. Papageorgiou, and K. Aboudolas, “A multivariable regulator approach to

traffic responsive network-wide signal control,” Control Engineering Practice, vol. 10, no.

2, pp. 183–195, 2002.

2. J. Lee and B. Park, “Development and evaluation of a cooperative vehicle intersection

control algorithm under the connected vehicles environment,” Intelligent Transportation

Systems, IEEE Transactions on, vol. 13, pp. 81–90, March 2012.

3. I. Zohdy, R. Kamalanathsharma, and H. Rakha, “Intersection management for autonomous

vehicles using icacc,” in Intelligent Transportation Systems (ITSC), 2012 15th

International IEEE Conference on, pp. 1109–1114, Sept 2012.

4. O'Toole, Randal, Policy Implications of Autonomous Vehicles (18 September 2014). Cato

Institute Policy Analysis No. 758. Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2549392

5. 2018 Yılı Karayolları Genel Müdürlüğü Sorumluluğundaki Yol Ağında Meydana Gelen

Trafik Kazalarına Ait Özet Bilgiler:

https://www.kgm.gov.tr/SiteCollectionDocuments/KGMdocuments/Trafik/Trafik2018.pdf

6. University of Texas at Austin, Autonomous Intersection Management Project:

http://www.cs.utexas.edu/~aim/

7. X. Qian, J. Gregoire, F. Moutarde, and A. D. L. Fortelle, “Prioritybased coordination of

autonomous and legacy vehicles at intersection,” in Intelligent Transportation Systems -

(ITSC), 2014 17th International IEEE Conference on, Oct 2014.

EK1: Otonom Kavşak Yönetim Sistemi - Görseller

Proje Lideri

Mecit Kotan

Araç Proje Lideri

Yasin Şahin

Mekanik

Altsistem Lideri

Yasin Şahin

Haberleşme

Altsistem Lideri

Ahmet Can Sürer

Haberleşme

Altsistem Mühendisi

Mecit Kotan

Güç Altsitem Lideri

Alperen Yaşar

Elektrik Kontrol Altsistem Lideri

Yasin Şahin

Elektrik Kontrol Altsistem Mühendisi

Ahmet Can Sürer

Yönetim Sistemi

Proje Lideri

Alperen Yaşar

Görüntü İşleme Altsistem Lideri

Alperen Yaşar

Görüntü İşleme Altsitem Mühendisi

Yasin Şahin

Haberleşme

Altsistem Lideri

Mecit Kotan

Haberleşme

Altsistem Mühendisi

Ahmet Can Sürer

Akademik Danışman

Prof. Dr. Hasan Şakir Bilge

Sistem Entegrasyon Lideri

Ahmet Can Sürer

Sistem Entegrasyon Mühendisi

Mecit Kotan

Page 8: TEKNOFESTTEKNOFEST HAVACILIK, UZAY VE TEKNOLOJİ FESTİVALİ AKILLI ULAŞIM YARIŞMASI PROJE DETAY RAPORU PROJE ADI: Otonom Kavşak Yönetim Sistemi TAKIM ADI: Otuz Dokuz TAKIM ID:

OTONOM KAVŞAK YÖNETİM SİSTEMİ – GÖRSELLER

Dört Yönlü; 27872;

15%

Üç …

Diğer; 10553;

6%Kavşak

Yok; 116058;

62%

Dönel Kavşak; 12091;

6%

Şekil 1: Trafik Kazalarının Kavşak Çeşidine Göre Dağılımı

Şekil 2: Kavşak Yönetim Senaryosu

Şekil 3: Araç ve Yönetim Sistemi Çözüm Algoritmaları