tefsiri i sures buruxh

7/31/2019 Tefsiri i Sures Buruxh

1/12

1 MBUROJA.net

Tefsiri i sures Buruxh(Kapitulli 85)

Shpallur n MekIbn Kethiri

Me emrin e All-llahut, Mshiruesit, Mshirbrsit!

----

---

-

-

Pasha qiellin q mban yjet. Pasha Ditn e Premtuar. Pasha at q Dshmondhe at q Dshmohet! Mallkuar qofshin njerzit e hendeqeve, t zjarrit meplot lnd djegse, kur ata rrinin ulur rreth tij dhe dshmonin at q bninkundr besimtarve. E nuk patn pse ti urrejn, prve q e besuan All-llahun, Ngadhnjyesin, t Lavdruarin, T Cilit i takon sundimi i qiejve e itoks; e All-llahu sht dshmitar i do sendi. sht e sigurt se ata q isprovuan besimtart dhe besimtaret dhe nuk u penduan, ata kan dnimin e

Xhehennemit dhe dnimin e djegies. ( 85:1-10)

Interpretimi i fjals Buruxh

Allahu betohet n qiejt dhe buruxhet e tij.

Buruxh jan yjet e mdhenj, ashtu si thot Allahu:

I Madhrishm sht Ai q krijoi yje n qiell dhe vendosi n t drit (diell) ehn q ndrion. (25:61)

Ibn Abasi, Muxhahidi, Dahaku, El Hasani, Katade dhe Es-Sudi t gjith kan thn:

El Buruxh jan yjet.


2/12

2 MBUROJA.net

El Minhal ibn Amr ka thn se

Pasha qiellin q mban yjet, d.m.th krijimi i bukur.''

Ibn Xheriri zgjodhi pikpamjen se ky ajet ka kuptimin e pozicioneve t diellit dhe thns, t cilt jan dymbdhjet yje. Dielli udhton rreth secilit yll pr nj muaj. Hnaudhton rreth secilit yll brenda njzetetet ditsh dhe nuk shihet gjat dy netve tmuajit.

Shpjegimi i Dits s Premtuar dhe i t Dshmuarit q Dshmohet

Allahu thot:

-

Pasha at q Dshmon dhe at q Dshmohet!

Transmeton Ibn Hatimi nga Ebu Hurejre se i Drguari i Allahut, salallahu alejhi weselem, ka thn:

Pasha Ditn e Premtuar ka t bj me Ditn e Gjykimit.

Pasha at q dshmon i referohet dits s premte, dhe dielli nuk lind as nuk perndonn ndonj dit m t mir sesa t premten (xhuma). Gjat ksaj dite, sht nj or (tciln duhet krkuar) gjat s cils ska musliman i cili i lutet Allahut pr ndonj t mir evetm se Allahu do tia jap.


3/12

3 MBUROJA.net

Dhe at q Dshmohet! ka t bj me Ditn e Arafatit (n Haxh).

Edhe Ibn Kuzejme e transmeton t njjtin hadith. Transmetohet edhe si thnie e EbuHurejres dhe sht e ngjashme me kt hadith.

Shtypja e popullit t Hendekut kundr myslimanve

Thnia e Allahut:

Mallkuar qofshin (kutile) t zott e hendeqeve (uhdud), do t thot se shokte Uhdudit qen t mallkuar. Shumsi i fjals Uhdud shtAhdid, q do t thothendeqe n tok (kanale). Ky sht nj informacion pr nj grup njerzish q

jetonin n mesin e jobesimtarve. Ata i ndiqnin ata q besuan n Allahun dhe uprpoqn ti largonin me forc nga feja e Allahut. Megjithat, besimtartrefuzuan t trhiqeshin, kshtu q ata (jobesimtart) hapen pr ta nj hendek. Atandezn n t nj zjarr dhe prgatiten lnd djegse, q ta mbanin t ndezur.Pastaj u prpoqn ti bindnin besimtart t hiqnin dor nga feja e tyre, por ataende refuzonin. Pr shkak refuzimit q t largohen nga besimi i tyre i drejt, atau hodhn n zjarr nga jobesimtart. Pr kt Allahu thot:

---

Mallkuar qofshin njerzit e hendeqeve, t zjarrit me plot lnd djegse, kurata rrinin ulur rreth tij, dhe dshmonin at q bnin kundr besimtarve, dot thot ata ishin dshmitar t asaj far sht br kundr besimtarve. Allahuka thn:

E nuk patn pse ti urrejn, prve q e besuan All-llahun, Ngadhnjyesin, tLavdruarin, do t thot ata nuk bn ndonj mkat kundr ktyre njerzve, siedhe dshmojn vet ata, prve q besuan n Allahun e Madhrishm, i Cili nuki trajton n mnyr t padrejt ata t cilt dshirojn t jen me T. Ai sht m iFuqishmi dhe m i Lavdrueshmi n t gjitha thniet, veprimet, rregullat dhevendimet e Tij. Ai prcaktoi se far do tu ndodh shrbtorve t Tij, t ciltishin n duart e jobesimtarve. Dhe Ai sht m i Fuqishmi, m i Lavdrueshmi,edhe pse arsyeja e ktij caktimi sht e panjohur pr shum njerz.


4/12

4 MBUROJA.net

M tej Allahu thot:

T Cilit i takon sundimi i qiejve e i toks. Nder atributet e Tij t prkryera

sht edhe ajo se Ai sht Pronari i t gjith qiejve, toks dhe do gjje qndodhet n to dhe n mes tyre.

E All-llahu sht Dshmitar i do sendi do t thot se asgj nuk sht efsheht dhe e panjohur pr T, si n qiej, ashtu edhe n tok.

Tregimi pr magjistarin, murgun, djaloshin dhe ata t cilt u detyruan t

futn n hendek

Transmeton Imam Ahmedi nga Shuajbi se i Drguari i Allahut, salallahu alejhi we selemka thn:

Ndr njerzit t cilt ishin para jush, ishte nj mbret q kishte nj magjistar dhe,kur magjistari u plak, i tha mbretit:Un tashm jam plakur dhe koha imepothuajse ka mbaruar, prandaj, t lutem, m drgo nj djalosh t ri, t cilit do t

mund tia msoj magjin. Kshtu mbreti ia drgoi djaloshin dhe magjistari iamsonte magjin. Sa her q djali shkonte tek magjistari, djaloshi ulej me njmurg dhe i dgjonte fjalimet e tij e i admironte ato. Kur shkonte tek magjistari, aikalonte nga murgu dhe ulej me t dhe, kur e vizitonte magjistarin, ky e rrihtedjaloshin. Djaloshi u ankua tek murgu i cili i tha:Sa her q t kesh frik ngamagjistari, thuaj:M vonuan njerzit e mi, dhe sa her t kesh frik nga njerzite tu, thuaju:M vonoi magjistari. Kshtu, djaloshi vazhdoi ksisoj pr nj koh.Pastaj nj krijes e madhe doli n rrug dhe njerzit nuk ishin n gjendje ta


5/12

5 MBUROJA.net

kalonin at. Djaloshi tha:Sot do ta di nse magjistari sht m i mir se murgu.Kshtu, ai e mori nj gur dhe tha:O Allah, nse veprat e murgut plqehen ngaTi m shum se ato t magjistarit, ather vrite kt kafsh, n mnyr q njerzitt mund t kalojn (rrugn). Pastaj ai e goditi at me nj gur dhe e vrau, dhenjerzit e kaluan rrugn.

Djaloshi vajti tek murgu dhe i tregoi pr ndodhin. Murgu u tha:O djali im, sot tije m i mir se un dhe ke arritur kt q un po e shoh. Ti do t gjykohesh dhe,nse gjykohesh, mos u trego pr mua. Djaloshi i kuronte njerzit nga verbria e

lindur, nga lebra dhe nga smundjet tjera. Nj oborrtar i mbretit u verbua dhe aidgjoi pr djaloshin. Ai erdhi tek djaloshi me disa dhurata dhe i tha:Tr ktodhurata jan pr ty, nse je n gjendje t m shrosh. Djaloshi u prgjigj:Unnuk shroj asknd. Vetm Allahu i shron njerzit. Nse i beson dhe i luteshvetm Atij, ather Ai do t t shroj. Kshtu, ai besoi dhe Allahu e shroi.

M von oborrtari erdhi tek mbreti dhe u ul n vendin e tij ku ulej m par.Mbreti e pyeti:- Kush ta ktheu shikimin?- Zoti im -, u prgjigj oborrtari.- Un?


6/12

6 MBUROJA.net

- Jo, Zoti im dhe Zoti yt, Allahu.- A ke ndonj Zot tjetr prve meje?- Zoti im dhe Zoti yt sht Allahu.Mbreti e torturoi dhe nuk u ndal, derisa oborrtari i tregoi pr djaloshin.E solln djaloshin tek mbreti dhe ai i tha:

- O djalosh! Magjia jote ka arritur n at shkall, saq ti je n gjendje t shroshverbrin e lindur, lebrn dhe smundjet e tjera.

- Un nuk e shroj asknd. Vetm Allahu mund t shroj -, ia ktheu djaloshi.- Un? pyeti mbreti.- Jo.- A ke ti Zot tjetr prve meje?- Zoti im dhe Zoti yt sht Allahu.Kshtu, ai e mundoi at derisa ai tregoi pr murgun. E solln murgun tek mbretidhe ky i tha:- Hiq dor nga feja jote!Murgu refuzoi, kurse mbreti urdhroi t sillnin nj sharr, t ciln e vendosn nmes t koks s murgut dhe e ndan n dysh. Pastaj njeriut q kishte qen iverbr iu tha:- Hiq dor nga feja jote!Ai refuzoi t bnte nj gj t till, kshtu q edhe atij ia vendosn sharrn n mest koks dhe ia ndan n dysh. Pastaj e solln djaloshin dhe po ashtu nga aikrkuan t njjtn gj:- Hiq dor nga feja jote!Ai refuzoi ndrsa mbreti me disa njerz e drgoi at n majn e filan vendit. Ai utha atyre:- Ngjituni me t, derisa t arrini majn e malit. Shihni nse e braktis fen e tij.

Nse nuk e bn kt, ather hidheni nga maja e malit.Ata e morn dhe, kur arritn majn, djaloshi tha:- O Allah! M shpto prej tyre ashtu si do Ti.Mali u dridh dhe t gjith ata ran posht ndrsa djaloshi u kthye duke ecur tekmbreti. Mbreti e pyeti:- ka bn njerzit q i drgova me ty?- Allahu m shptoi prej tyre -, ia ktheu ai.Mbreti pastaj urdhroi q ta merrnin djaloshin n nj vark dhe ta shpinin nmes t detit duke thn:- Nse heq dor nga feja e tij, lreni t qet, por, nse refuzon, ather mbyteni

at.Ata e drguan n det, ku ai tha:- O Allah!, m shpto prej tyre ashtu si do Ti.Dhe ata t gjith u fundosen n det.


7/12

7 MBUROJA.net

Djaloshi srish u kthye tek mbreti i cili e pyeti:- ka ndodhi me njerzit q i drgova me ty?- Allahu m shptoi prej tyre -, u prgjigj djaloshi. Pastaj ai i tha mbretit:- Nuk do t mund t m vrassh, derisa nuk bn ashtu si t t urdhroj. Dhe,

nse ti bn at q un do t t urdhroj, ather ti do t mund t m vrassh.- E ka duhet t bj?- Mblidhi njerzit n nj vend t lart dhe mua m lidh n trungun e nj peme.

Pastaj merre nj shigjet nga shigjetat e mija dhe thuaj:N emr t Allahut,Zotit t djaloshit. Nse e bn kt, ather ti do t jesh n gjendje t mvrassh.

Ai kshtu edhe veproi. Vendosi shigjetn n hark dhe e qlloi at duke thn:Nemr t Allahut, Zotit t djaloshit. Shigjeta e goditi djaloshin n tmth. Ai e

vendosi dorn mbi plagn e shigjets dhe vdiq. Njerzit deklaruan:Besojm nZotin e djaloshit! dhe pastaj i than mbretit:- A e sheh se ajo t cils i druheshe tashm ndodhi. Pasha Allahun, t gjith

besuan.Mbreti urdhroi q t hapeshin hendeqet n hyrje t rrugve dhe zjarret undezn n ta. Pastaj mbreti tha:- Kushdo q e braktis fen e tij, lreni t shkoj; kushdo q nuk e bn kt,

hidheni n zjarr.Ata po luftonin dhe po prlesheshin m zjarrin, derisa e solln nj nn e cila ekishte fmijn n gji dhe dukej sikur po hezitonte t hidhej n zjarr, por foshnja i

tha:- Ki durim nn! Sepse ti je n rrug t drejt!Muslimi e transmeton kt hadith n fund t Sahihut. Muhamed ibn Ishak ibn Jasiri errfen kt tregim n librin e tij t Siras, n nj form tjetr dhe me disa ndryshime ngasa u tha m lart. Pastaj, pasi Ibn Ishaku sqaroi se populli i Naxhranit e ndoqi fen edjaloshit pas vrasjes s tij, e q ishte Krishterimi (q dallon rrnjsisht nga ky i tanishmi).Ai ka thn:


8/12

8 MBUROJA.net

Mbreti Dhu Nuwas erdhi tek ai popull dhe i ftoi ata n judaizm. Ai u dha atyrenj mundsi zgjedhjeje: ta pranonin judaizmin ose t vriteshin. Ata zgjodhnvdekjen. Ai hapi nj hendek dhe disa prej tyre i dogji n zjarrin e hendekutndrsa t tjert i vrau me shpat. Ai e bri kt si shembull pr ta (duke i therurme shpat), derisa vrau pr afrsisht njzet mij veta. Pr Dhu Nuwasin dhe

ushtrin e tij Allahu i shpalli t Drguarit:

---

--

Mallkuar qofshin njerzit e hendeqeve, t zjarrit me plot lnd djegse, kurata rrinin ulur rreth tij dhe dshmonin at q bnin kundr besimtarve. E nukpatn pse ti urrejn, prve q e besuan All-llahun, Ngadhnjyesin, tLavdruarin, T Cilit i takon sundimi i qiejve e i toks; e All-llahu shtdshmitar i do sendi. (85:4-9)''

Kshtu thot Muhamed ibn Ishaku n librin e tij t Siras - Ai q vrau popullin eHendekut, ishte Dhu Nuwas dhe emri i tij ishte Zura. N kohn e mbretrimit t tij aiquhej Jusuf. Ishte i biri i Tuban Esad Ebi Karibit. Tubani ishte ai q pushtoi Medinn.Ai i mbajti dy rabin nga ifutt e Medins. Pas ksaj ndodhie, disa njerz nga Jemenipranuan judaizmin n saj t ktyre dy personave, si e prmend Ibn Ishaku mgjersisht. Dhu Nuwasi vrau njzet mij veta gjat nj mngjesi n Hendek. Vetm njnjeri prej tyre arriti t ikte. Ai njihej me emrin Devs Dhu Thalebani. Ai iku me nj kalndrsa ata filluan ta ndiqnin at, por nuk mundn ta znin. Ai vajti tek Cezari, perandori

i Shamit, i cili i shkroi Nexhashiut, mbretit t Abisinis. Ai drgoi nj ushtri me ushtart krishter, t cilt udhhiqeshin nga Arjati dhe Ebreha. Ata shptuan Jemenin ngaduart e ifutve. Dhu Nuwasi u prpoq t ikte, mirpo ra n det dhe u fundos. Pas ksaj,mbretria e Abisinis mbeti nn fuqin e krishtere pr shtatdhjet vjet. Pastaj, pushtetiu hoq prej t krishterve nga Sajf bin Dhi Jazin El Himjari, kur Kisra, mbreti i Persis,drgoi atje nj ushtri (Jemen). Mbreti me Asajf El Himjarin drgoi njerz t cilt kishinqen t burgosur dhe t cilt ishin prafrsisht shtatqind veta. Sajf El Himjari e pushtoiJemenin me kta persona dhe ia ktheu mbretrin njerzve t Himjarit (Jemenasve). Prkt do t bjm fjal srish (nse do Allahu) n tefsirin e sures:

A nuk e sheh (Muhamed ) si bri Zoti yt me njerzit e elefantit? (105:1)

Dnimi i popullit t hendekut


9/12

9 MBUROJA.net

Allahu ka thn:

sht e sigurt se ata q i sprovuan besimtart dhe besimtaret... do t thot q

i dogjn ata. Kt e kan thn Ibn Abasi, Muxhahidi, Katade , Dahaku dhe IbnAbzi.

... dhe nuk u penduan, do t thot ata nuk u penduan pr at far jan dukebr dhe pr at q bn m par.

... ata kan dnimin e Xhehennemit dhe dnimin e djegies.

Kjo, pr shkak se shprblimi bazohet n baz t veprave t kryera. Hasan el Basriu kathn:

Shikoni kt zemrgjersi dhe mirsi. Njerzit kan vrar evlijat e Allahut dheAi ende i fton ata t pendohen dhe t krkojn falje.

-----

----

--

Ata q besuan dhe bn vepra t mira, ata kan xhennete nn t cilt burojnlumenj, e ai sht suksesi m i madh. sht e vrtet se goditja e Zotit tndsht e fort. N t vrtet, Ai sht q e fillon (krijimin) dhe e rikthen. Aisht q fal mkatet, sht i dashur. sht i zoti i Arshit t madhrishm! Ai epunon at q dshiron. A t ka ardhur ty lajmi i ushtrive t faraonit dhe tThemudit? Por, kta q mohuan (idhujtart) vazhdojn me gnjeshtr. Po All-llahu ata i ka rrethuar (nuk mund ti shptojn)! Prkundrazi, (ata q

gnjejn), ai sht Kuran i famshm. N nj pllak t ruajtur mir (n LevhiMahfudh). ( 85: 11-22 )

Shprblimi pr t drejtit dhe ashprsia e pushtimit nga ana e armiqve tAllahut


10/12

10 MBUROJA.net

Allahu na informon pr robrit e Tij besimtar se:

..ata kan xhennete nn t cilt burojn lumenj. Kjo sht e kundrta e asaj

far Allahu ka prgatitur pr armiqt e Tij, t cilt do t jen banor t Zjarritdhe Xhehenemit. Pr kt i Madhrishmi thot:

... e ai sht suksesi m i madh.

M tej Allahu thot:

sht e vrtet se goditja e Zotit tnd sht e fort ( dhe e dhimbshme), do tthot se vrtet dnimi i Tij dhe hakmarrja e Tij ndaj armiqve t cilt i refuzuan tDrguarit e Tij dhe kundrshtuan urdhrat e tij, sht shum i ashpr, i fort dhe imadh. Sepse, n t vrtet, Ai sht Pronari i fuqis, m i Fuqishmi. Ai sht i Cilido gj q do dhe si Ai e do bhet. Prandaj, Allahu thot:

N t vrtet, Ai sht q e fillon (krijimin) dhe e prsrit, do t thot nga

fuqia e Tij e prkryer dhe forca e Tij sht edhe fakti se Ai e fillon krijimin dhe eprsrit at ashtu si e pat filluar, pa kundrshtar apo rezistenc.

Ai sht q fal mkatet, sht i dashur, do t thot se Ai i fal mkatet e cilitdoperson q pendohet para Tij dhe prulet para Tij, pa marr parasysh se farsht mkati. Ibn Abasi dhe t tjert pr emrin El Wedud kan thn:

Ka kuptimin El Habib/I Dashuri.

Pronari i Fronit, do t thot Pronari i Fronit t madh, q sht mbi trkrijimin. Pastaj Ai thot:


11/12

11 MBUROJA.net

sht i zoti i Arshit t madhrishm! Kjo fjal sht lexuar n dy forma tndryshme: me damme mbi shkronj (El Mexhidu), q sht nj cilsi e Allahut, oseme kesra nn shkronj (El Mexhid), q sht prshkrim i Fronit. Sidoqoft, t dykuptimet jan t sakta.

E punon at q Ai dshiron, do t thot se fardo q Ai dshiron e vepron,dhe nuk ka asgj q mund ti kundrvihet n sundimin e Tij. Ai nuk pyetet prat far bn pikrisht pr shkak t fuqis, menuris dhe drejtsis s Tij. Kjosht ashtu si kemi rrfyer m hert nga Ebu Beker Es Sidiku, t cilit, gjatsmundjes q kishte, para se t vdiste, i patn thn:- A t ka vizituar mjeku?- Po.- far t tha?- Un bj at q dua.

Sa i prket thnies s Allahut:

-

A t ka ardhur ty lajmi i ushtrive t faraonit dhe Themudit?, ka kuptimin a tka arritur lajmi i asaj far ngjau me ta nga dnimi i Allahut dhe far zbriti Ai sidnim pr ta e pr t cilin ata nuk ishin n gjendje t ruheshin. Ky sht pohimi ithnies s Tij:

M t vrtet, dnimi i Zotit tnd sht i rrept dhe i dhimbshm, e kakuptimin se, kur Ai e mbrthen keqbrsin, e mbrthen at me nj dnim trrept dhe t dhimbshm. sht mbrthimi i dnimit t m t Fuqishmit dhe mt Fortit. Pastaj Allahu thot:

Por, kta q mohuan (idhujtart), vazhdojn me gnjeshtr, do t thot seata jan n dyshim, n mosbesim dhe rebelim.

Po All-llahu ata i ka rrethuar (nuk mund ti shptojn)!, do t thot Ai kafuqi mbi ta dhe sht n gjendje ti detyroj ata. Ata nuk mund ti ikin apo tishmangen Atij.


12/12

12 MBUROJA.net

Ai sht Kuran i famshm, do t thot madhshtor dhe fisnik.

N nj pllak t ruajtur mir (n Levhi Mahfudh), q do t thot n mes tmbledhsit m t mir, t ruajtur nga do shtim, paksim, shtrembrim apo ndryshim.

Ky sht fundi i sures Buruxh. I tr Falnderimi dhe Lavdrimi i takon vetm Allahut.

Prktheu: Avni Xhemajli (Ebu Ensarij)

tefsiri i sures buruxh

Documents