Εκφάνσεις και μορφές της Εκφάνσεις και μορφές της εφηβείας εφηβείας

Δημοτικό / ΓυμνάσιοΔημοτικό / Γυμνάσιο

Ιωάννα ΚάτοΙωάννα Κάτο

Ψυχολόγος, ΛογοθεραπεύτριαΨυχολόγος, Λογοθεραπεύτρια, , Ψυχοθεραπεύτρια και Ψυχοθεραπεύτρια και Επόπτρια Επόπτρια GestaltGestalt

Μπιάνκα ΈλλινγκερΜπιάνκα Έλλινγκερ

ΨυχολόγοςΨυχολόγος, , Ψυχοθεραπεύτρια Ψυχοθεραπεύτρια Gestalt Gestalt , Φυσιοθεραπεύτρια, Φυσιοθεραπεύτρια

Τι είναι η εφηβεία – «τα χρόνια της Τι είναι η εφηβεία – «τα χρόνια της ωρίμανσης και των συγκρούσεων»ωρίμανσης και των συγκρούσεων»

• Η εφηβεία Η εφηβεία είναι μια περίοδος στην είναι μια περίοδος στην ανάπτυξη του ατόμου η οποία ανάπτυξη του ατόμου η οποία ορίζεται ορίζεται από το χρονικό διάστημα που ξεκινά με από το χρονικό διάστημα που ξεκινά με την εμφάνιση των πρώτων σημείων της την εμφάνιση των πρώτων σημείων της ήβης και καταλήγει στην ενηλικίωση του ήβης και καταλήγει στην ενηλικίωση του ατόμου.ατόμου.Σχηματικά χωρίζεται σε 3 σταδίαΣχηματικά χωρίζεται σε 3 σταδία

Σταδία της εφηβείας - 1Σταδία της εφηβείας - 1

• 11-14 – αλλαγή συμπεριφοράς 11-14 – αλλαγή συμπεριφοράς (απαιτητικός, ανυπόμονος, επιθετικός, (απαιτητικός, ανυπόμονος, επιθετικός, απρόβλεπτες αντιδράσεις και πάλι το απρόβλεπτες αντιδράσεις και πάλι το μωρό της μαμάς)μωρό της μαμάς)

• Παρέα με παιδιά του ίδιου φύλουΠαρέα με παιδιά του ίδιου φύλου

• ΣυγκρούσειςΣυγκρούσεις

Σταδία της εφηβείας -2Σταδία της εφηβείας -2

• 14 -17 ανταγωνισμός με τους γονείς – 14 -17 ανταγωνισμός με τους γονείς – άρνηση να συμμετάσχει σε οικογενειακά – άρνηση να συμμετάσχει σε οικογενειακά – θαυμασμός για κάποιον άλλο σημαντικό θαυμασμός για κάποιον άλλο σημαντικό ενήλικα (καθηγητής, μεγαλύτερος φίλος)ενήλικα (καθηγητής, μεγαλύτερος φίλος)

• Έρωτες, έντονο πάθος μικρής διάρκειαςΈρωτες, έντονο πάθος μικρής διάρκειας• Απομόνωση, υπαρξιακά ζητήματα, Απομόνωση, υπαρξιακά ζητήματα,

φιλοσοφία, μουσικήφιλοσοφία, μουσική• Άσπρο –μαύρο – έντονες συγκρούσειςΆσπρο –μαύρο – έντονες συγκρούσεις

Σταδία της εφηβείας -3Σταδία της εφηβείας -3

• 17 – 20 σταθεροποίηση της ταυτότητας, 17 – 20 σταθεροποίηση της ταυτότητας, διαφοροποίησηδιαφοροποίηση

• Λιγότερες συγκρούσειςΛιγότερες συγκρούσεις

• Σχέσεις μεγαλύτερης διάρκειαςΣχέσεις μεγαλύτερης διάρκειας

• Προσγείωση στην πραγματικότηταΠροσγείωση στην πραγματικότητα

• Ζητούν βοήθεια από τους γονείς πχ. στην Ζητούν βοήθεια από τους γονείς πχ. στην επιλογή σπουδώνεπιλογή σπουδών

Εφηβεία ως κρίση – σε πεδίοΕφηβεία ως κρίση – σε πεδίο

• ΣωματικόΣωματικό

• ΣυναισθηματικόΣυναισθηματικό

• ΣυμπεριφοράςΣυμπεριφοράς

• ΓνωσιακόΓνωσιακό

• Στο κοινωνικό τους πλαίσιοΣτο κοινωνικό τους πλαίσιο

Βιολογικές αλλαγές/σωματικόΒιολογικές αλλαγές/σωματικό

κορίτσια κορίτσια διόγκωση στήθους (8-13 ετών), τρίχωση διόγκωση στήθους (8-13 ετών), τρίχωση εφηβαίου, πρώτη έμμηνος ρήση (10-13 ετών), εφηβαίου, πρώτη έμμηνος ρήση (10-13 ετών), ανάπτυξη καμπυλών ανάπτυξη καμπυλών

αγόριααγόριατριχοφυΐα εφηβαίου (10-14 ετών), αύξηση τριχοφυΐα εφηβαίου (10-14 ετών), αύξηση μεγέθους εξωτερικών γεννητικών οργάνων, μεγέθους εξωτερικών γεννητικών οργάνων, τρίχωση προσώπου και σώματος (13-14 ετών), τρίχωση προσώπου και σώματος (13-14 ετών), απότομη αύξηση ύψουςαπότομη αύξηση ύψους

Εμφάνιση της σεξουαλικότηταςΕμφάνιση της σεξουαλικότητας

Ψυχικές αλλαγέςΨυχικές αλλαγές

• αλλαγή αλλαγή τηςτης εικόνα εικόναςς του σώματος του του σώματος του εαυτού εαυτού

• αναζήτηση μιας νέας ταυτότηταςαναζήτηση μιας νέας ταυτότητας

• αφήνει τα στηρίγματα της παιδικής ηλικίας αφήνει τα στηρίγματα της παιδικής ηλικίας και ακόμα δεν έχει αποκτήσει τα και ακόμα δεν έχει αποκτήσει τα στηρίγματα της ενήλικης ζωής στηρίγματα της ενήλικης ζωής

• αμφιθυμίααμφιθυμία

Αλλαγές συμπεριφοράςΑλλαγές συμπεριφοράς

• Εκρήξεις θυμού/ θλίψηςΕκρήξεις θυμού/ θλίψης

• ΑπομόνωσηΑπομόνωση

• Πάθος – απελπισίαΠάθος – απελπισία

• Έντονες συγκρούσειςΈντονες συγκρούσεις

• Γρήγορες αλλαγές διάθεσηςΓρήγορες αλλαγές διάθεσης

Γνωσιακές αλλαγέςΓνωσιακές αλλαγές

10-13 ετών10-13 ετών• Συγκεκριμένη ΣκέψηΣυγκεκριμένη Σκέψη• Αδυναμία υποθετική σκέψηςΑδυναμία υποθετική σκέψης• Προσήλωση στον παρόντα χρόνοΠροσήλωση στον παρόντα χρόνο• Αδυναμία συνειδητοποίησης τυχόν επιπτώσεων στο Αδυναμία συνειδητοποίησης τυχόν επιπτώσεων στο

μέλλονμέλλον14-17 ετών14-17 ετών• Αρχίζει η αφηρημένη σκέψηΑρχίζει η αφηρημένη σκέψη• Αρχίζει να συνειδητοποιεί συνέπειες πράξεωνΑρχίζει να συνειδητοποιεί συνέπειες πράξεων> 17 ετών> 17 ετών• Αφηρημένη σκέψηΑφηρημένη σκέψη• Ικανότητα συνειδητοποίησης των επιπτώσεων στο Ικανότητα συνειδητοποίησης των επιπτώσεων στο

μέλλονμέλλον

Αλλαγές στο κοινωνικό πλαίσιο – Αλλαγές στο κοινωνικό πλαίσιο – αλλαγή σχολείουαλλαγή σχολείου

• ΔημοτικόΔημοτικό

• Προσωποκεντρικό – Προσωποκεντρικό – ένας δάσκαλος ένας δάσκαλος

• Σημαντικός, τελευταία Σημαντικός, τελευταία τάξη τάξη

• ΔιάβασμαΔιάβασμα και και δραστηριότητεςδραστηριότητες

• ΓυμνάσιοΓυμνάσιο

• Απρόσωπο – πολλοί Απρόσωπο – πολλοί διαφορετικοί καθηγητές διαφορετικοί καθηγητές και μοντέλα διδασκαλίας, και μοντέλα διδασκαλίας, πιο μεγάλος χώρος, πιο πιο μεγάλος χώρος, πιο πολλά παιδιά, πολλά παιδιά, διαφορετικά πρότυπα διαφορετικά πρότυπα

• Πάλι πρωτάκι Πάλι πρωτάκι (ανασφάλεια) (ανασφάλεια)

• Πολύ διάβασμα ίσως Πολύ διάβασμα ίσως περιορισμένες περιορισμένες δραστηριότητεςδραστηριότητες

Αλλαγές στο κοινωνικό πλαίσιοΑλλαγές στο κοινωνικό πλαίσιο

Στη διαδικασία διαφοροποίησης από την Στη διαδικασία διαφοροποίησης από την οικογένεια, ο έφηβος: οικογένεια, ο έφηβος:

• είναι πιο κλειστός απέναντι στους γονείς είναι πιο κλειστός απέναντι στους γονείς

• αναζητά την αίσθηση του να ανήκει στις αναζητά την αίσθηση του να ανήκει στις ομάδες συνομηλίκων ομάδες συνομηλίκων

• απομυθοποιεί τους γονείςαπομυθοποιεί τους γονείς

• απορρίπτει εξουσίεςαπορρίπτει εξουσίες

Ρόλος της εφηβείαςΡόλος της εφηβείας

• διαφοροποίησηδιαφοροποίηση

• να βρει την ταυτότητα του να βρει την ταυτότητα του

• να ολοκληρώσει τις σεξουαλικές σχέσεις τουνα ολοκληρώσει τις σεξουαλικές σχέσεις του

• να κερδίσει την αυτονομία του από τους να κερδίσει την αυτονομία του από τους γονείς γονείς

Κίνδυνοι της εφηβείαςΚίνδυνοι της εφηβείας

• Διαταραχές διατροφής Διαταραχές διατροφής

(ανορεξία, βουλιμιά)(ανορεξία, βουλιμιά)

• Χρήση ουσιών Χρήση ουσιών

• Θλίψη, κατάθλιψη Θλίψη, κατάθλιψη

• Παρανομία Παρανομία

• Ανώριμες σεξουαλικές συμπεριφορέςΑνώριμες σεξουαλικές συμπεριφορές

Τι βοηθάειΤι βοηθάει

• Αποδοχή και υπομονή – δηλώνω και δείχνω Αποδοχή και υπομονή – δηλώνω και δείχνω ενδιαφέρον. Συζητάω χωρίς κριτικήενδιαφέρον. Συζητάω χωρίς κριτική

• Γνώση, δεξιότητες – π.χ. επικοινωνία, Γνώση, δεξιότητες – π.χ. επικοινωνία, διαχείριση συγκρούσεωνδιαχείριση συγκρούσεων

• Όρια – ενδιαφέρον και αγάπηΌρια – ενδιαφέρον και αγάπη

• Επαφή – ακούω και είμαι εδώΕπαφή – ακούω και είμαι εδώ

• Πρόγραμμα – σταθερότηταΠρόγραμμα – σταθερότητα

• Διατήρηση επικοινωνίαςΔιατήρηση επικοινωνίας

Ο ρόλος του γονέαΟ ρόλος του γονέα

• Να είναι εκεί Να είναι εκεί

• Να ξέρει να ακούει Να ξέρει να ακούει

• Να δείχνει ενδιαφέρων Να δείχνει ενδιαφέρων

• Να διατηρεί επαφή και επικοινωνία Να διατηρεί επαφή και επικοινωνία

• Να έχει ξεκάθαραΝα έχει ξεκάθαρα όριαόρια

Ο ρόλος του εκπαιδευτικούΟ ρόλος του εκπαιδευτικού

• ενισχυτικενισχυτικόός,ς, ενθαρρυντικενθαρρυντικόός στη λς στη λήήψη ψη αποφαποφάάσεων,σεων, πρωτοβουλιπρωτοβουλιώών καθν καθώώς και ς και στη στη μαθησιακμαθησιακήή εξ εξέέλιξη λιξη

• Να είναι δίπλα τουςΝα είναι δίπλα τους

• Να ξέρει να ακούσει Να ξέρει να ακούσει

• Να νουθετεί κατάλληλα (χωρίς κριτική)Να νουθετεί κατάλληλα (χωρίς κριτική)

Προσωπική διαδικασία του γονέαΠροσωπική διαδικασία του γονέα

• Πως είμαι εδώ για το παιδί μου;Πως είμαι εδώ για το παιδί μου;• Τι θέλω για το παιδί μουΤι θέλω για το παιδί μου• Πως είμαι που με απομυθοποιεί και Πως είμαι που με απομυθοποιεί και

απομακρύνεται;απομακρύνεται;• Πως εμπιστεύομαι το παιδί μου;Πως εμπιστεύομαι το παιδί μου;• Πως επιτρέπω και στηρίζω τη διαδικασία του;Πως επιτρέπω και στηρίζω τη διαδικασία του;• Ποιος είναι ο ρόλος μου;Ποιος είναι ο ρόλος μου;• Απαιτήσεις – άγχος των εξετάσεωνΑπαιτήσεις – άγχος των εξετάσεων

Βιβλιογραφία Βιβλιογραφία

• F. Perls, R. F. Hefferline, P. Goodman,”Gestalt F. Perls, R. F. Hefferline, P. Goodman,”Gestalt Therapy: Excitement and Growth in the Human Therapy: Excitement and Growth in the Human Personality”,(260-261)Personality”,(260-261) 1965 1965

• James R. K. Gilliand B. E. “Crisis Intervention James R. K. Gilliand B. E. “Crisis Intervention Strategies”Strategies”20002000

• Μάνος Ν. Μάνος Ν. „„Βασικά στοιχεία κλινικής Βασικά στοιχεία κλινικής ψυχιατρικήςψυχιατρικής” ” University Studio Press, 1997University Studio Press, 1997

• Οδηγός γονικής συμπεριφοράς , 2010Οδηγός γονικής συμπεριφοράς , 2010

• Ψυχική υγειά «Η ψυχική υγεία του εφήβου, 2003Ψυχική υγειά «Η ψυχική υγεία του εφήβου, 2003

Επικοινωνία Επικοινωνία

Ιωάννα ΚάτοΙωάννα Κάτο

Ψυχολόγος, ΛογοθεραπεύτριαΨυχολόγος, Λογοθεραπεύτρια, , Ψυχοθεραπεύτρια και Επόπτρια Ψυχοθεραπεύτρια και Επόπτρια GestaltGestalt

e mail e mail kato.joan@gmail.comkato.joan@gmail.com

Μπιάνκα ΈλλινγκερΜπιάνκα Έλλινγκερ

Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια Ψυχολόγος, Ψυχοθεραπεύτρια Gestalt Gestalt ,, ΦυσιοθεραπεύτριαΦυσιοθεραπεύτριαe maile mail:: bianca_ellinger@yahoo.combianca_ellinger@yahoo.com

Διεύθυνση Γραφείου:Διεύθυνση Γραφείου:33ηςης Σεπτεμβρίου 72 Σεπτεμβρίου 7210433 Αθήνα10433 ΑθήναΤηλ.: 210 8218082Τηλ.: 210 8218082

Βιωματικό μέροςΒιωματικό μέρος

• Να γίνετε ζευγάρια με ένα άτομο που δεν Να γίνετε ζευγάρια με ένα άτομο που δεν γνωρίζετε και να πείτε 5 θετικά για το παιδί γνωρίζετε και να πείτε 5 θετικά για το παιδί σας, τι σας αρέσει στο παιδί σας.σας, τι σας αρέσει στο παιδί σας.

• Ενεργητική ακρόαση – 1 άτομο μιλάει για Ενεργητική ακρόαση – 1 άτομο μιλάει για 3 λεπτά για κάτι. Ο άλλος δεν ρωτάει 3 λεπτά για κάτι. Ο άλλος δεν ρωτάει ακούει μόνο. Μετά του λέει τι άκουσε. Και ακούει μόνο. Μετά του λέει τι άκουσε. Και αντίστροφα.αντίστροφα.