tedris mbm-2014

Tələbələrin tədris fəalliyyətlərinin qiymətləndirilməsi: problemlər və

prespektivlər

Mirnamik Bəşirov Mirəhmədağa oğlu

Fizika riyaziyyat elmləri namizədi, dosent

Lənkəran

Dövlət

Universiteti

Fizika-riyaziyyat və informatika kafedrası

May -2014

Tələbələrin tədris fəalliyyətlərinin qiymətləndirilməsi: problemlər və prespektivlər

Istinad onunan mənbələr: Azərbaycan Respublikası Nazirlər Kabinetinin 2013-cü il 24 dekabr tarixli 348 nömrəli qərarı ilə təsdiq edilmiş “Ali təhsil müəssisələrinin bakalavriat və magistratura səviyyələrində kredit sistemi ilə tədrisin təşkili qaydaları” Azərbaycan Respublikası Ümumtəhsil sistemində qiymətləndirmə konsepsiyası


1.3.9. Təhsilalma müddətinin tələbənin nailiyyətindən asılı olması

2.1.7. Tələbənin sərbəst işi - tələbənin tapşırıqları sərbəst və müəllimin rəhbərliyi ilə auditoriyadankənar həyata keçirdiyi müstəqil işidir;

Kreditlər tələbənin aşağıdakı fəaliyyəti üzrə müəyyənləşdirilir: 3.2.7.1. auditoriya (mühazirə, seminar, praktik məşğələlər, laboratoriya) dərslərində iştirak etməsi; 3.2.7.2. auditoriyadankənar (tələbənin müstəqil və müəllimin rəhbərliyi ilə sərbəst işi) işi; 3.2.7.3. təcrübələrdə iştirak etməsi; 3.2.7.4. laboratoriya işlərini yerinə yetirməsi; 3.2.7.5. kurs işini və layihələrini hazırlaması və müdafiə etməsi; 3.2.7.6. imtahanlara hazırlığı və imtahanları verməsi; 3.2.7.7. buraxılış işini, magistrlik dissertasiyasını hazırlaması və müdafiəsi, eləcə də buraxılış dövlət imtahanına hazırlığı və həmin imtahanı verməsi.

1.3.5. biliyin qiymətləndirilməsində çoxballı sistemin tətbiq edilməsi;


Kredir sistemi ilə təhsil alan tələbələr imtahana qədər olan balları aşağıdakı tədris fəaliyyətlərinə görə toplaya bilir:

Mühazirə

Seminar

Laboratoriya

Sərbəst iş

Kollokvium

Davamiyyət

-----

10

10

20

------

10

Ayrılan saatlar

30-45

15-30

30

---auditoriyadan kənar 60 - 90 saat

---

0 dan 10% dək qaib - 1 bal aparır

Bal

Sillabus tələbələrə ilk dərs günü təqdim olunur (kafedradan istənilən tələbə ixtiyari vaxt götürə bilər) və sillabusda geniş şəkildə fənnin tədrisi forması və tələbələrin tədris fəaliyyəti izah edilir.

Mühazirə

Seminar

Laboratoriya

Sərbəst iş

Kollokvium

Davamiyyət

Tədris fəaliyyətinə hazırlıq mərhələsi

Elektron və yazı formada materialların təqdimi-internetdə yerlşdirilmişdir.

Materialların (məsələlərin əvvəlcədən verilməsi) –internetdə yerləşdirilir

Elektron və yazı formada materialların təqdimi

-hər birində 3 tələbə olmaqla qruplara bölünür

10 işə qarşı 20-60 mövzunun verilməsi- seçim azadlığı

Semestr üzrə 3 dəfə aparılması

Dərsdə iştirak etmək zəruridir!


Mühazirə

Seminar

Laboratoriya

Sərbəst iş

Kollokvium

Davamiyyət

Tələbə müfaviq dərslərə necə hazırlaşmalı

Materialla tanış olmalı, verilən (götürdüyü) materialı dəftərə yazmalı, oxuyub başa düşməyə çalışmalı

Ev tapşırıqlarını həll etməli, suallarını hazırlamalı, mövzu üzrə nəzəri məlumatı öyrənməli,dərsdə fəal olmağa çalışmalı

Verilən laboratoriya işini xüsusi ayrılmış dəftərə yazmalı, işin nəzəri hissəsini, gedişini, işin ardıcıllığını öyrənməli, işlədiyi işin hesabatını hazırlamalı

Materialı tapıb yazmalı, məsləhətləşməli, təhvil vermək üçün öyrənməli

Verilən mövzuları təkrarlamalı, yaxşı nəticə almaq üçün hazırlaşmalı

Dərsə gecikməməli, universitetdaxili intizam qaydalarını gözləməli,


Mühazirə

Tədris prosesinin ilkin gedişi

Tələbələrin faktiki materialın hansı səviyyədə və keyfiyyətdə qeydlər aparması yoxlanır,

ilkin bilikləri ilə tanış olunur -

materialın müəyyən hissəsi soruşulur – müzakirə olunur

Problemlər araşdırılır - izah olunur,

mövzunun hərtərəfli başa düşülməsi üçün məsələlər təklif olunur,

Əlavə hazırlanmış materiallar olarsa dinlənilir


Seminar dəftərləri olmalıdır!

Ev tapşırıqlarının yerinı yetirilmə vəziyyəti yoxlanılır,

Tələbənin dərsə qədərki fəaliyyətləri (mühazirədə necə iştirak etməsi) nəzərə alınır

Dərsdə həll ediləcək məsələlər təklif olunur – həll nümunələri aparılır

Məsələ həllinə istiqamət verilir


Seminar


Laboratoriya Akademik qrup hər birində 3 tələbə olmaqla işçi qruplara bölünür, hər bir qrupa fərdi laboratoriya işi verilir, bütün işlər üçün xarakterik olan kəmiyyətlərin ölçülməsi, hesablama qaydaları, orta qiymətlərin, mütləq və nisbi xətaların tapılması mexanizmi verilir.

İlkin dərsdə laboratoriya dəftərləri, verilən işə uyğun qeydlər yoxlanılır

Ilk 45 dəqiqə müddətində işçi qruplardan növbə ilə onlara verilmiş laboratoriya işinin nəzəri hissəsi, işin ləvazimatı, gediş ardıcıllığı soruşulur

Ilk 45 dəqiqə müddətində aparılan mərhələni keçən işçi qruplar 2 ci 45 dəqiqədə laboratoriya işinə buraxılır və işin yerinə yetirilməsinı nəzarət edilir

P.S.- 25-30 tələbə olan qrupda bu formada laboratoriyani təşkil etmek təsəvvür edirsiz hansı fiziki əziyyətə başa gəlir?

Sərbəst iş 10 sərbəst işə qarşı tələbələrin seçim azadlığını təmin etmək üçün 20-60 mövzu təqdim edilir.

50-60% -i tədris materialının möhkəmləndirilməsinə xidmət edir.

Mövzuları tapa biləcəkləri ədəbiyyat və istiqamətlər verilir

2 vərəqdən artıq olmaması tövsiyə olunur.

Semestrin ilk iki həftəsindən sonra sərbəst işlər qəbul olunmağa başlanır.

Hər bir iş fərdi qəbul olunur, tələbənin razılığı ilə soruşulur, soruşulduğu anda qiymətləndirilir.

Kollokvium 4 variant olmaqla yalnız keçirilmiş material əhatə edilməklə 3 sual və ya əlavə bir məsələdə təqdim edilir

Davamiyyət Dərsin başlanması və davamiyyət jurnalının yoxlanmasına qədər tələbə yubana bilər – amma gecikə bilməz

Tələbə fəaliyyətininn qiymətləndirilməsi və motivasiyası

Mühazirə dərsləri zamanı

Tələbə verilən mövzu ilə yaxından tanış olmasını nümayiş etdirərək onun müəyyən hissəsini yerindən və ya lövhədə izah edən zaman

Tələbə yoldaşının dərs izah edən zaman diqqətli olaraq onun buraxdığı səhvləri qeyd edən və ya demediklərini söyləmək istəyən zaman

Dərsin izahı zamanı məsələlərin həllinə cəhd göstərən və onu həll edənlər

Mövzuya uyğun əlavə material hazırlayanlar

Seminar üçün 3 qiymət alır (0 dan başlamır)

Daha 1 bal alır

Daha 1 bal alır


Seminar dərsləri zamanı Mühazirədə artıq 3 və ya 4 bal toplamaq mümkündür

Ev tapşırıqlarının həlli zamanı +3 bal

Dərs zamanı təkllif olunan məsələlərin həllinə (hər məsələyə ayrlca diferensial şəkildə qiymətlənmə təklif olunur) cəhd göstərilməsi +1 bal

Məsələnin həll olunması +3, +4,+5, +6, ... bal

Xüsusi yaradıcılıqla (original olaraq) məsələnin həlli +3 bal

Maksimum 10 bal olmaq şərti ilə

Jurnala qiymətlər 2 ci 45 dəqiqənin ortalarında yazılır – sonra yeni məsələlər təklif olunurki, alınan qiymətlər növbəti seminarı üçün qeydə alınır.

Bir seminar məşğələsindıə ardıcıl olaraq bir neçə məsələ həll edirsə, hər biri üçün 1 bal əlavə olunur


Laboratoriya dərsləri zamanı Işçi qrup işin nəzəri hissəsini, işin ardıcıllığını

bilmədikdə təkrar hazırlaşmaq üçün geri göndərilir- qiyməti 3 olur.

Nəzəri hissəni təhvil verən işçi qrup praktik işə buraxılır və işin gedişinə diqqət edilir- nöqsansız işləyərsə, hesabatın hazırlanması təklif edilir – 5

Hesabat düzgün, səliqəli və hesablama qüsurları olmazsa, iş təhvil alınır, yeni iş soruşulur +1 bal

Növbəti iş qüsurlu ( iş öyrənilməzsə, yerinə yetirmədə səhvlər olarsa, hesablama düzgün aparılmazsa) olarsa. -1 bal, qüsursuq olarsa + 1 bal verilir

Sərbəst işin qəbuluTələbə hazırladığı materialı təqdim edir- İşin adı, məzmunun nəyi əhatə etdiyi soruşulur (nə haqqındadır)

Tələbə sadəcə təqdim edib, qayıdırsa, heç bir suala cavab vermək istəmirsə -4 bal alır- (yazdığına və sərf etdiyi vaxta görə)

Cavab vermək istəyirsə, soruşulur, daha ətraflı danışmaq istəyirsə, bu onun qiymətinə də müsbət təsir edir

Sərbəst işlər semestrin başlanmasından 2-4 həftə sonra toplanmağa başlayır: davamlkı olaraq hər həftə tələbə 1-2 iş təhvil verməlidir

Kollokvium

Semestr üzrə 3 dəfə aparılır: kollokvium 3-5 sual olmaqla həmin günə qədər olan mövzuları əhatə edir: vaxtı haqqında tələbələr ən azı 1 həftə qalmış məlumat verilir.

Köçürmə, başqasından soruşmaq, hər hansı digər vasitədən istifadə qəti qadagan edilir.

Tələbələrin tədris fəaliyyətlərində yol verdikləri............

Ballarını aşağı salan səbəblər

Mühazirə materialını yazmadan və hazırlaşmadan dərsə gəlməsi

• Materialı bilib, amma fikrini ifadı edə bilmək bacarığının olmaması və bunu aradan qaldırmaq istəməməsi;

• Dərs zamanı diqqətli olmaması, heç bir əlavə materialın hazırlanmaması;

• Seminar dəftərinin guya yaddan çixması, universal dəftərlərin götürülməsi;

• Seminarda məsələ həllinə cəhd göstərməməsi, dərsə laqeyd olması;

• Laboratoriya işini yazmaması, hazırlaşmaması, işin gediş ardıcıllığını bilməməsi;

• Ölçülərin düzgün götürülməməsi, hesablamada riyazı səhvlərə yol verməsi, hesablama ardıcıllığının korrekt apara bilməməsi,

• Kollokviuma tapşırılan mövzuya hazırlaşmaması, fikrini yazmaq qabiliyyətinin zəif, mövzunu əhatə etmək, konkterləşdirmək

bacarının aşağı səviyyədə olması

Tələbələrin tədris fəaliyyətlərində yol verdikləri............ Ballarını aşağı salan səbəblər

Bir neçə dərsdən sonra bu faklar üzə çıxır - bir qisim oxumağa maraqlıdır, çalışqanlıq göstərir, digər qismi qətiyyən oxumaq istəmir, amma qiymət almaq üçün bütün yollara əl atır ......? Niyə

Dəfələrlə tələbələrə izah olunur- dərslərdə hansı formada iştirak etmək Sizlərə bal qazandırır- faktiki hal və bunu yaxşılaşdırmaq üçün Sizin edə biləcəkləriniz

Tələbələrin bir qismi 2-3 dərsdən sonra tam diqqətlə yanaşır və aldığı qiymətlər onlara daha da səylə çalışmağa istiqamətləndirir

Bəziləri isə imtahana öyrənmədiyi sual düşdükdə - keçməmişik deyir((((

Tələbələrin telefona aludə olması problemi - ........

PROBLEM

Bizə indiyə qədər belə dərs keçməyiblər- niyə bizimlə ciddisiniz

Biz az balla daxil olmuşuq bizi nəzərə alın

Öyrənməyə gücümüz, səviyyəmiz çatmır, bizi nəzərə alın

(tələbələrin dediklərindən....)

Tələbələrin tədris fəaliyyətlərində yol verdikləri............ Ballarını aşağı salan səbəblər

Amma telefon əlindən düşmür, onu dərsi pozmaq üçün bir fakt kimi istifadə edir.


Qiymətləndirmə meyarları – motivasiya bütün qruplarda, bütün tələbələr üçün eynidir!

Qoyulan şərtlər hamı üçün tətbiq edilir!

Qiymət tələbənin faktiki fəaliyyətinə verilir - onun təsəvvür edlən səviyyəsinə, qrupun səviyyəsinə və ya təhsil aldığı təhsil müəssisəsinin məkanına görə YOX!

Kriterial qiymətləndirmə aşağıdakı imkanlara malikdir:• Qiymətlə tələbənin şəxsiyyəti yox, onun işi qiymətləndirillir; • Tələbənin işi heçdə digər tələbələrin işi ilə müqyisədə yox, etalonla

(əla yerinə yetirilmiş işlə) müqayisə olunur;• Qiymətləndirmənin dəqiq alqoritmi mövcuddurki, tələbə özü öz

səviyyəsini və nailiyyətini və qiymətini təyin edə bilir;Tədqiq effektləri:• Tələbələr verilmiş fənn üzrə tədris fəaliyəti dövründə qarşıya

qoyulan məqsədlər və fərz olunan nəticələr haqqında təsəvvürlər alır;

• Tələbələr əvvəlcədən öz zəif və güclü tərəflərini qiymətləndirə bilir, məxsusi resurslarını düşünərək məqsədyönlü yerləşdirə bilərlər;

• Bu halda müəllim ciddi hakim rolundan məsləhətçiyə və köməkçiyə çevrilmiş olur;

• Qiymətləndirmə prosesi açıq və şəffaf olur;• Tələbələrin verilən kriteriyaların müzakirəsi zamanı öz fikirlərini

söyləmək imkanı vardırki, (ictimai müqavilə) bu da həyacanı azaltmış olur.

Beləliklə kriteriyaları tətbiq edərək biz tələbənin zəruri olan bilik və bacarıqların qazanılmasına necə yanaşdığını müşahidə edə bilirik. Tələbədə öz növbəsində prosesin gedişində nəyi daha yaxşı öyrəndiyini görür. Kriterial qiymətləndirməni tətbiq etdikdə qiymətləndirmə şəffaf və tədris prosesinin bütün subyektləri üçün anlaşılan olur. Kriteriyaların tətbiqi tələbələrin bir-biri ilə müqayisəsini yox, onların işinin etalonla müqayisəsini təklif edir .

Bütün bunlarla yanaşı tələbəni daha yüksək qiymətlə oxumağa maraqlandıran ciddi perspektivlər olmalıdır:

• Daha yüksək qiymətlərlə oxuyan, fərqlənmə diplomu ilə Universiteti bitirən tələbə imtahansız magistratura pilləsinə daxil olsun;

• Daha yüksək qiymətlərlə oxuyan, fərqlənmə diplomu ilə universiteti bitirən tələbə istədiyi yerə (pedaqoji profilli olduqda məsələn məktəbə) işə düzələ bilsin;

• Yüksək qiymətlərlə oxuyan tələbələrə istirahət yerlərinə pulsuz (həmkarlar ittifaqinin hesabina) məzuniyyət verilsin;

• Universitetdə hər ilin sonunda yüksək qiymətlərlə təhsil alan tələbələrin səkli və onlar haqqında material olan bukletlər buraxılsın və s.

• Tələbənin təhsil standartlarına uyğun olaraq, gələcəkdə dəyərli və gərəkli mütəxəssis olmaq istiqamətində aparılan kriterial qiymətləndirmə prosesində yüksək qiymət almaq həvəsi ona gələcəkdə iş yerində də fərqlənmək, daha səmərəli çalışmaq, faydalı olmaq kimi bacarıqlar aşılayirki, bu da sonda hər bir

səxsiyyət üçün önəmlidir və hər bir ailəyə və cəmiyyətimizə lazımdır

Gələcəkdə öz peşəsi bilməyən, işləyərəm – öyrənərəm metodunu seçən, cəmiyyətin inkişafını ləngidən

HANSI LAZIMDIR

Gələcəkdə yüksək peşə bacarıqlarına malik, müasir dövrün inkişaf ahənginə uyğunlaşan, cəmiyyətə gərəkli mütəxəssis

HANSI LAZİMDIR

Təbii.........

Tələbələrin tədris fəaliyyətinin kriterial qiymətləndirilməsi

Diqqətinizə və müzakirədə iştirakınıza görə təşəkkür edirəm

Mirnamik Bəşirov [email protected] www.phys-for-you.ucoz.ru

mailto:[email protected]

http://www.phys-for-you.ucoz.ru/


TƏLƏBƏni – Tələbləri ədalətli Lisensiyalanmış Əqldən Borclu Əlaməti kimi –və ya nəzəri ağıllı təbitən əziyyət çəkmək istəməyən uşaqlar kimi görmək istəməzdik.

Kredit sistemi ilə təhsil alanların qiymətləndirilməsi

tedris mbm-2014

Education