tË dhËna pËr diversitetin bimor dhe vlerat e florËs nË zonËn e pishË-poros (vlorË)

TË DHËNA PËR DIVERSITETIN BIMOR DHE VLERAT E FLORËS NË ZONËN E PISHË-POROS (VLORË)

Punoi Drejtuesi shkencor Lorela Lazaj Prof. Dr. Kozma Buzo

HYRJEHYRJE

Zona e Pishë-Poro (VlorëZona e Pishë-Poro (Vlorë)) ndodhet në Ultësirën Bregdetare në jug të derdhjes së ndodhet në Ultësirën Bregdetare në jug të derdhjes së Vjosës. Është pjesë e Myzeqesë së Vogël ose Myzeqesë së Vlorës. Në pasurinë e Vjosës. Është pjesë e Myzeqesë së Vogël ose Myzeqesë së Vlorës. Në pasurinë e divesitetit bimor të kësaj zone janë përcaktuese veçoritë e mjedisit, që lidhen ndër të divesitetit bimor të kësaj zone janë përcaktuese veçoritë e mjedisit, që lidhen ndër të tjera me praninë e rërës, thatësirën ose ujin e tepërt (pellgje e laguna) dhe tjera me praninë e rërës, thatësirën ose ujin e tepërt (pellgje e laguna) dhe kripëzimin e tokës. Sipas veçorive të mjedisit dallohen bimësi e ranishteve (psamo- kripëzimin e tokës. Sipas veçorive të mjedisit dallohen bimësi e ranishteve (psamo- e psamonitrofile), bimësi e vendeve të kripura dhe të kripura moçalore (halo- e e psamonitrofile), bimësi e vendeve të kripura dhe të kripura moçalore (halo- e halohigrofile), bimësi barishtore e djerrinave, bimësi e shtretërve të poshtëm lumor halohigrofile), bimësi barishtore e djerrinave, bimësi e shtretërve të poshtëm lumor dhe e vendeve me ujë të ëmbël (higro-e higrohidrofile) dhe bimësi e pishnajës dhe e vendeve me ujë të ëmbël (higro-e higrohidrofile) dhe bimësi e pishnajës bregdetare..Kjo zonë është e pasur dhe me bimë aromatiko-mjekësore, ku janë bregdetare..Kjo zonë është e pasur dhe me bimë aromatiko-mjekësore, ku janë evidentuar 112 të tilla.. Në realizimin e tezës së masterit kanë shërbyer të dhënat e evidentuar 112 të tilla.. Në realizimin e tezës së masterit kanë shërbyer të dhënat e marra nga rlilevimet në terren, por dhe studime të tjera, sëpari studimet në këtë marra nga rlilevimet në terren, por dhe studime të tjera, sëpari studimet në këtë fushë të udhëheqësit shkencor Prof.Dr.Kozma Buzo dhe veçanërisht studimet e tij të fushë të udhëheqësit shkencor Prof.Dr.Kozma Buzo dhe veçanërisht studimet e tij të kryera për Florën dhe bimësinë e Deltës së Vjosës si dhe për bimësinë e shtretërve kryera për Florën dhe bimësinë e Deltës së Vjosës si dhe për bimësinë e shtretërve lumor në Ultësirën Bregdetare të paraqitura repektivisht në Lecce e Bari e të botuara lumor në Ultësirën Bregdetare të paraqitura repektivisht në Lecce e Bari e të botuara (2000, 2001). në kuadrin e Interreg II. Sikurse dhe studimi i paraqitur dhe(2000, 2001). në kuadrin e Interreg II. Sikurse dhe studimi i paraqitur dhe botuar botuar po në këtë kuadër nga Profesorët Alfred Mullaj, Babi Ruci e Jani Vagjeli (2000) për po në këtë kuadër nga Profesorët Alfred Mullaj, Babi Ruci e Jani Vagjeli (2000) për Florën dhe bimësinë e Bregdetit. Së fundi ndihmesë kanë qënë dhe diplomat e Florën dhe bimësinë e Bregdetit. Së fundi ndihmesë kanë qënë dhe diplomat e studentëve që ai ka udhëhequr në vite për bimësinë e bregdetit në zona të tjera. Me studentëve që ai ka udhëhequr në vite për bimësinë e bregdetit në zona të tjera. Me këtë rast i shpreh udhëheqësit shkencor falënderimet e mia dhe mirënjohje për këtë rast i shpreh udhëheqësit shkencor falënderimet e mia dhe mirënjohje për ndihmesën e dhënë. Gjithashtu falënderoj Departamentin e Biologjisë dhe ndihmesën e dhënë. Gjithashtu falënderoj Departamentin e Biologjisë dhe pedagogët që më kanë dhënë mësim si dhe familjen time për mbështetjen, sidomos pedagogët që më kanë dhënë mësim si dhe familjen time për mbështetjen, sidomos gjatë ekspeditave. gjatë ekspeditave.

KAPITULLI IKAPITULLI I

OBJEKTI, QËLLIMI DHE METODIKA E STUDIMITOBJEKTI, QËLLIMI DHE METODIKA E STUDIMIT Objekti i studimit:Objekti i studimit: B Bimësia pyjore e shkurrore, e tokave të kripura, e imësia pyjore e shkurrore, e tokave të kripura, e

buzëujit dhe e moçalëve në Pishë- Poro (Vlorë) dhe përgjatë rrjedhës buzëujit dhe e moçalëve në Pishë- Poro (Vlorë) dhe përgjatë rrjedhës së poshtëme të lumit Vjosësë poshtëme të lumit Vjosë

QQёёllimi i studimit: Tllimi i studimit: Tёё evidentohen diversiteti bimor, dinamika e evidentohen diversiteti bimor, dinamika e bimësisë dhe bimbimësisë dhe bimёёt me vlert me vlerёё (aromatike-mjeksore) si dhe të rralla e të (aromatike-mjeksore) si dhe të rralla e të kërcënuara) në habitate të ndryshme:, ranishte, toka të kripura, kërcënuara) në habitate të ndryshme:, ranishte, toka të kripura, moçalishte, djerrina, bimësi shkurrore e pyjore lidhur me problemet e moçalishte, djerrina, bimësi shkurrore e pyjore lidhur me problemet e mbrojtjes dhe përtëritjesmbrojtjes dhe përtëritjes

MetodikaMetodika: : Për realizimin e studimit është punuar në tre faza: përgatitore, Për realizimin e studimit është punuar në tre faza: përgatitore, puna në terren dhe përpunimi kabinetor i të dhënave (materialet). Në puna në terren dhe përpunimi kabinetor i të dhënave (materialet). Në terren puna është kryer nëpërmet ekspeditave duke marë të dhënat e terren puna është kryer nëpërmet ekspeditave duke marë të dhënat e nevojshme për bmësinë dhe mbledhjen e bimëve në herbar sidomos nevojshme për bmësinë dhe mbledhjen e bimëve në herbar sidomos atyre aromatike mjeksore. Janë bërë foto për shoqërime bimore në atyre aromatike mjeksore. Janë bërë foto për shoqërime bimore në habitate të ndryshme. Fenofaza është shënuar me shënja të veçanta në habitate të ndryshme. Fenofaza është shënuar me shënja të veçanta në momentin e përshkrimit të bimësisëmomentin e përshkrimit të bimësisë

KAPITULLI IIKAPITULLI IITË DHËNA TË PËRGJITHSHME PËR MJEDISINTË DHËNA TË PËRGJITHSHME PËR MJEDISIN

1. Karakteristika fizike-gjeografike të zonës1. Karakteristika fizike-gjeografike të zonës

2. Të dhëna për tokën2. Të dhëna për tokën

3. Të dhëna për klimën3. Të dhëna për klimën

Fig. II-1 Harta e zonës Pishë-Poro (Vlorë) e marë në studim

KAPITULLI IIIKAPITULLI III

TË DHËNA TË DHËNA PËR DIVERSITETIN BIMOR DHE DINANMIKAPËR DIVERSITETIN BIMOR DHE DINANMIKA

ParaqitjenParaqitjen e diversitetit bimor të kësaj zone me e diversitetit bimor të kësaj zone me shoqërimet bimore dhe dinanmikën e tyre shoqërimet bimore dhe dinanmikën e tyre e e kemi bërë sipas [Buzo, K. 2000, 2007 ] dhe kemi bërë sipas [Buzo, K. 2000, 2007 ] dhe [ Mullaj etj., 2000][ Mullaj etj., 2000]..

Zona e Pishë-Poro (Vlorë) ka një diversitetin Zona e Pishë-Poro (Vlorë) ka një diversitetin bimor të pasur, falë veçorive specifike të bimor të pasur, falë veçorive specifike të mjedisit, që lidhen ndër të tjera me praninë e mjedisit, që lidhen ndër të tjera me praninë e rërës, thatësirën ose ujin e tepërt (pellgje e rërës, thatësirën ose ujin e tepërt (pellgje e laguna) dhe kripëzimin e tokës.laguna) dhe kripëzimin e tokës.

KAPITULLI IIIKAPITULLI IIITË DHËNA TË DHËNA PËR DIVERSITETIN BIMOR DHE DINANMIKAPËR DIVERSITETIN BIMOR DHE DINANMIKA

Bimësi e dunave dhe e ranishteve bregdetare Bimësi e dunave dhe e ranishteve bregdetare (psamo- e psamonitrofile). (psamo- e psamonitrofile). Është bimësia më Është bimësia më afër detit, pas rrypit të ngushtë të rërës pa bimë afër detit, pas rrypit të ngushtë të rërës pa bimë Kjo është përcaktuar kryesisht nga vetë veçoritë Kjo është përcaktuar kryesisht nga vetë veçoritë specifike të këtij mjedisispecifike të këtij mjedisi..

Kjo bimësi vendoset mbi dunat ranore ku Kjo bimësi vendoset mbi dunat ranore ku dallohen shoqërimet bimore me dallohen shoqërimet bimore me Ammophila Ammophila arenariaarenaria, dhe me , dhe me Sporobolus pungensSporobolus pungens, si dhe , si dhe bimësia pioniere e plazhevebimësia pioniere e plazheve, me , me Cakile maritimaCakile maritima dhe ajo dhe ajo psamonitrofilepsamonitrofile me me Atriplex tatarica - Atriplex tatarica - hastata.hastata.

Foto. III-1 Shoqërim bimor me Ammophila arenaria (Lazaj, L. 2011)


Bimësi e pishnajës bregdetareBimësi e pishnajës bregdetare. Përfaqësohet . Përfaqësohet nga pylli i Pishë-Poros. Ai ka karakteristikat e një nga pylli i Pishë-Poros. Ai ka karakteristikat e një pylli të vertetë mesdhetar me të gjithë elementët pylli të vertetë mesdhetar me të gjithë elementët përbërës dhe strukturën e katëzuar. përbërës dhe strukturën e katëzuar.

Lloji mbizotërues është pisha e egër, Lloji mbizotërues është pisha e egër, Pinus Pinus halepense,halepense, që krijon shoqërim bimor me që krijon shoqërim bimor me Pistcia Pistcia lentiscus,lentiscus, me me Myrtus communisMyrtus communis.dhe me .dhe me Erica Erica manipulifloramanipuliflora. Në pjesën jugore është mbjellë . Në pjesën jugore është mbjellë pishë e butë pishë e butë

Foto III- 2 Shoqërimi bimor me Pinus hslepense - Erica manipuliflora (Lazaj, L. 2012)


Bimësi halo- e halohigrofile (moçalet e kripuraBimësi halo- e halohigrofile (moçalet e kripura). ). Megjithëse sipërfaqja e saj ka ardhur duke u Megjithëse sipërfaqja e saj ka ardhur duke u zvogëluar për shkak të shkripëzimit dhe të fitimit zvogëluar për shkak të shkripëzimit dhe të fitimit të tokave bujqësore nga bonifikimi, ajo prap nga të tokave bujqësore nga bonifikimi, ajo prap nga bimësia natyrore barishtore bregdetare zë bimësia natyrore barishtore bregdetare zë sipërfaqe relativisht më të madhe. sipërfaqe relativisht më të madhe.

Në tokat e kripura dallojmë: shoqërimet bimore Në tokat e kripura dallojmë: shoqërimet bimore njëvjeçare pionierenjëvjeçare pioniere me me SalicorniaSalicornia europaeaeuropaea dhe dhe me me Suaeda maritimaSuaeda maritima, shoqërimet bimore , shoqërimet bimore të të stabilizuarastabilizuara me me Arthrocnemum sp. divArthrocnemum sp. div., dhe ato ., dhe ato me me Limonium vulgareLimonium vulgare. .


Foto III- 3 Shoqërim bimor me Arthrocnemum sp. div. dhe me Limonium vulgare (Lazaj, L. 2012)


Bimësia Bimësia higro-e higrohidrofile higro-e higrohidrofile Për shkak të prerjeve e dëmtimeve në të shkuarën, Për shkak të prerjeve e dëmtimeve në të shkuarën,

sot kjo bimësi ka trajtën shkurroro-barishtore dhe sot kjo bimësi ka trajtën shkurroro-barishtore dhe shpesh paraqitet në formën e shoqërimeve bimore shpesh paraqitet në formën e shoqërimeve bimore të thjeshta (oligocenozave) si ato tëtë thjeshta (oligocenozave) si ato të Tamarix Tamarix parviflora, parviflora, tëtë Vitex agnus-castus, Vitex agnus-castus, të të Platanus Platanus orientalis,orientalis, të të Phragmites australis, dhe Phragmites australis, dhe të të Typha Typha latifolia.latifolia.

Nga bimësia Nga bimësia higro-e higrohidrofile higro-e higrohidrofile veçojmë dhe veçojmë dhe shoqërimet bimore me shoqërimet bimore me Scirpus lacustrisScirpus lacustris, me , me Carex Carex elataelata dhe me dhe me Saccarum ravennae.Saccarum ravennae.


Foto III- 6 Shoqërim bimor me Phragmites australis dhe me Typha latifolia buzë Vjosës ( Lazaj, L. 2012)


Bimësi e djerrinave Kjo bimësi është e Bimësi e djerrinave Kjo bimësi është e vendosur kryesisht në toka aluvionale, të cilat vendosur kryesisht në toka aluvionale, të cilat janë të përhapura në formë njollash, por janë të përhapura në formë njollash, por sipërfaqja e saj është shtuar si rezultat i lënies sipërfaqja e saj është shtuar si rezultat i lënies së një pjese të tokave pa punuar. së një pjese të tokave pa punuar.

Janë me interes dhe për vlerat aromatiko – Janë me interes dhe për vlerat aromatiko – mjekësore të llojeve bimore përbërëse që kanë mjekësore të llojeve bimore përbërëse që kanë me të cilat është e pasur. Ndër këto veçojmë: me të cilat është e pasur. Ndër këto veçojmë: shoqërimet bimore me shoqërimet bimore me RanunculusRanunculus sardous dhe sardous dhe të Dittrichia viscosa-Cichorium intubus. të Dittrichia viscosa-Cichorium intubus.

Foto III- 8 Shoqërim bimor me Dittrichia viscosa-Cichorium intubus ( Lazaj, L. 2012)


Bimësia e zonë së Bimësia e zonë së Pishë- Poro (Vlorë) Pishë- Poro (Vlorë) është në dinamizëm të vazhdueshën. Nga është në dinamizëm të vazhdueshën. Nga ana sintaksonomike mund ta paraqsim atë ana sintaksonomike mund ta paraqsim atë në kuadrin e dinamikës së bimësisë në kuadrin e dinamikës së bimësisë bregdetare në Shqipëri [Mullaj, A. etj. bregdetare në Shqipëri [Mullaj, A. etj. 2000] Fig. III- 8. 2000] Fig. III- 8.

Ky dinamizëm varet nga 3 faktorë: shkalla Ky dinamizëm varet nga 3 faktorë: shkalla e lartë e kripëzimit, terreni i lagësht dhe e lartë e kripëzimit, terreni i lagësht dhe veprimi i valëve të detitveprimi i valëve të detit

Fig. III- 8 Dinamika e bimësisë bregdetare në Shqipëri (Mullaj, A. etj. 2000)

Arthrocnemum sp. div.

Limonium vulgare

Juncus maritimus

Foto III- 11 Ndryshime progresive Arthrocnemum sp. div.-------- Limonium vulgare.-------- Juncus maritimus ( Lazaj, L. 2012)

Juncus maritimus

Tamarix hampeana

Foto III- 12 Ndryshime progresive Juncus maritimus ----Tamarix hampeana ( Lazaj, L. 2012)

Foto III- 12 Ndryshime regresive nga ndikimi i erës dhe i dallgëve të detit ( Lazaj, L. 2011)

KAPITULLI IVKAPITULLI IVBIMË AROMATIKO-MJEKËSOREBIMË AROMATIKO-MJEKËSORE

Për llojet bimore mjeksore që kemi evidentuar(112) Për llojet bimore mjeksore që kemi evidentuar(112) jepet përshkrim i shkurtër botanik, mjedisi, forma jepet përshkrim i shkurtër botanik, mjedisi, forma biologjike, korotipi (elementi gjeografik), periudha e biologjike, korotipi (elementi gjeografik), periudha e lulëzimit dhe përdorimi, si p.sh.lulëzimit dhe përdorimi, si p.sh.

Apium graveolens L.Apium graveolens L. , Selini i rëndë, Umbelliferae , Selini i rëndë, Umbelliferae Bimë shumëvjecare, 30-100cm. Me kërcell të drejtë e Bimë shumëvjecare, 30-100cm. Me kërcell të drejtë e

shumë të degëzuar. Lulesat mbi bishta të zhvilluar mirë. shumë të degëzuar. Lulesat mbi bishta të zhvilluar mirë. Braktezat mungojnë. Petlat të bardheme.Braktezat mungojnë. Petlat të bardheme.nnë ligatina dhe në ë ligatina dhe në vende me shumë lagështirë. Lvende me shumë lagështirë. Lëëngu qe nxirret nga zierja e ngu qe nxirret nga zierja e bimës mund të përdoret për problemet raumatike, të rrufës, bimës mund të përdoret për problemet raumatike, të rrufës, asmes, problemeve me frymëmarrjen, spazmat muskulare. asmes, problemeve me frymëmarrjen, spazmat muskulare. Ndihmon në trajtimin e infeksioneve të lëkurës, eleminon Ndihmon në trajtimin e infeksioneve të lëkurës, eleminon gazrat në aparatin tretës. Ka veprim anti bakterial dhe anti gazrat në aparatin tretës. Ka veprim anti bakterial dhe anti --kërpudhor.H, Lul.V-II, kërpudhor.H, Lul.V-II, Paleotemp..

5%

2%2% 3%

1%

20%

4%5%

12%9%2%

2%2%

2%2%

2% 4%

2% 5%

9%

2%BoraginaceaeBrassicaceaeCaprifoliaceaeCarophylliaceaeChenopodiaceaeCompositaeCruciferaeGraminaceaeLabiataeLeguminosaeLiliaceaeMalvaceaeMyrtaceaePapaveraceaePlantaginaceaeRanunculaceae

Spektri florikSpektri florik

Sipas grafikut rreth 20 % e bimëve mjekësore, janë të familjes Compositae, 12 % i përkasin familjes Labiatae, 9 % i përkasin familjes Leguminosae etj.

Spektri i formave biologjikeSpektri i formave biologjike

Sipas të dhënave të grafikut shohim se pjesa më e madhe e bimëve Sipas të dhënave të grafikut shohim se pjesa më e madhe e bimëve mjekësore të zonës së marrë në studim, i përkasin formës biologjike mjekësore të zonës së marrë në studim, i përkasin formës biologjike hemikriptofite me 43 %, terofite me 30 % dhe asaj fanerofite me 14 %.hemikriptofite me 43 %, terofite me 30 % dhe asaj fanerofite me 14 %.

0%

7%

43%

30%

14%Ch

G

H

T

Ph

Spektri I elementit gjeografik të florës (korotipi)

Sipas të dhënave të grafikut rezulton se pjesa më e madhe bimëve Sipas të dhënave të grafikut rezulton se pjesa më e madhe bimëve mjekësore të zonës së marrë në studim, i përkasin elementit gjeografik mjekësore të zonës së marrë në studim, i përkasin elementit gjeografik Eu me 34 %, Med me 17 %, EuMed me 14 % etj.Eu me 34 %, Med me 17 %, EuMed me 14 % etj.

6%

9%

34%

1%1% 1% 5%

17%

10%

2%8%Amerikan

CircumborEu MedEu IranKinezeCosmopolitKozmopMedPaleotempPluriregSubkozmp

KAPITULLI VKAPITULLI VMBI RUAJTJEN DHE PËRTËRITJEN E BIMËSISËMBI RUAJTJEN DHE PËRTËRITJEN E BIMËSISË

Janë evidentuar 28 lloje bimore me statusin përkatës sipas [Libri i Kuq i Florës Janë evidentuar 28 lloje bimore me statusin përkatës sipas [Libri i Kuq i Florës Shqiptare, 2007]Shqiptare, 2007]

Ammophila arenaria (L.) LinkAmmophila arenaria (L.) Link ENEN Artemisia carulescens L.Artemisia carulescens L. LR (cd) LR (cd) Calystegia soldanella (L.) R. BrCalystegia soldanella (L.) R. Br LR (cd)LR (cd) Cladium mariscus (L.) PohlCladium mariscus (L.) Pohl VU VU Pancratium maritimum L. Pancratium maritimum L. ENEN Alnus glutinosa (L.) Gaertn Alnus glutinosa (L.) Gaertn LR (cd)LR (cd) Ophrys apifera Huds. Ophrys apifera Huds. LR(Cd) LR(Cd) Origanum vulgare L Origanum vulgare L EN (A1b) EN (A1b) Sambucus nigra L. Sambucus nigra L. VU (A1b)VU (A1b) Ulmus campestris L. Ulmus campestris L. VUVU Vitex agnus-castus L. Vitex agnus-castus L. VUVU Hypericum perforatum L. Hypericum perforatum L. EN (A1b) etj EN (A1b) etj

Ndër shoqërimet bimore që kërkojnë kujdes të veçantë ruajtje e përtëritje shënojmë Ndër shoqërimet bimore që kërkojnë kujdes të veçantë ruajtje e përtëritje shënojmë shoqërimet bimore shoqërimet bimore me Ammophila arenaria (L.) Linkë me Pinus halepensis - Erica me Ammophila arenaria (L.) Linkë me Pinus halepensis - Erica manipulifloramanipuliflora ,me,me Juncus matitimus-acutus, me Limonium vulgare me Arthrocnemum Juncus matitimus-acutus, me Limonium vulgare me Arthrocnemum sp. div.,sp. div.,me Vitex agnus-castus, me Alnus glutinosame Vitex agnus-castus, me Alnus glutinosa etj. etj.

PPЁЁRFUNDIMERFUNDIME

Zona e Pish-Poros (Vlorë) ka një bimësi të pasur dhe me vlerë. Kjo është Zona e Pish-Poros (Vlorë) ka një bimësi të pasur dhe me vlerë. Kjo është treguese e kushteve të larmishme dhe shumëllojshmërisë së habitateve. treguese e kushteve të larmishme dhe shumëllojshmërisë së habitateve. Ndër shoqërimet bimore më kryesore përmendim: shoqërimet bimore me Ndër shoqërimet bimore më kryesore përmendim: shoqërimet bimore me Ammophila arenaria (L.) LinkAmmophila arenaria (L.) Linkë me ë me Pinus halepensis - Erica manipuliflora, Pinus halepensis - Erica manipuliflora, me me Juncus matitimus-acutus., Juncus matitimus-acutus., me me Limonium vulgareLimonium vulgare me Arthrocnemum sp. me Arthrocnemum sp. div., me div., me Phragmites australis, Phragmites australis, etj.etj.

. Janë evidentuar 112 lloje bimore mjeksore të familjeve dhe gjinive të . Janë evidentuar 112 lloje bimore mjeksore të familjeve dhe gjinive të ndryshme. Nga analizat e spektrit të elementit gjeografik (korologjia) ndryshme. Nga analizat e spektrit të elementit gjeografik (korologjia) rezulton se pjesa më e madhe bimëve mjekësore të zonës së marrë në rezulton se pjesa më e madhe bimëve mjekësore të zonës së marrë në studim, i përkasin elementit gjeografik Eu me 34 %, Nga analiza e spektrit studim, i përkasin elementit gjeografik Eu me 34 %, Nga analiza e spektrit të formave biologjike rezulton se pjesa më e madhe e bimëve mjekësore të të formave biologjike rezulton se pjesa më e madhe e bimëve mjekësore të zonës i përkasin formës biologjike hemikriptofite me 43%. zonës i përkasin formës biologjike hemikriptofite me 43%. Pjesa më e Pjesa më e madhe e bimëve mjekësore i perket familjes Compositae (20%). madhe e bimëve mjekësore i perket familjes Compositae (20%).

Ruajtja dhe përtëritja e bimësisë si dhe e habitateve të tyre duhet t jenë Ruajtja dhe përtëritja e bimësisë si dhe e habitateve të tyre duhet t jenë detyrë e përherëshme, sidomos për bimët dhe e shoqërimet bimore t detyrë e përherëshme, sidomos për bimët dhe e shoqërimet bimore t rrezikuara, që në këëtë zonë me vlerë të lartë biodiversiteti, ka rëndësi të rrezikuara, që në këëtë zonë me vlerë të lartë biodiversiteti, ka rëndësi të veçantë.për shkak të turizmit gjithnjë në rritje. veçantë.për shkak të turizmit gjithnjë në rritje.

Dunat janë të rrezikuara nga ndërhyrjet njerëzore, të tilla si marrja e rërës si Dunat janë të rrezikuara nga ndërhyrjet njerëzore, të tilla si marrja e rërës si dhe zhvillimi i paqëndruesjëm i turizmit. Ruajtja dhe mbrojtja e dunave është dhe zhvillimi i paqëndruesjëm i turizmit. Ruajtja dhe mbrojtja e dunave është parësore për rëndësinë që ato kanë, si në ruajtjen e tokës nga erozioni, por parësore për rëndësinë që ato kanë, si në ruajtjen e tokës nga erozioni, por edhe si habitat i rëndësishëm për shumë lloje bimore. E njëjta vëmendje edhe si habitat i rëndësishëm për shumë lloje bimore. E njëjta vëmendje duhet dhe për pyllin e pishës, pasi pjesë të ndryshme të tij janë dëmtuar nga duhet dhe për pyllin e pishës, pasi pjesë të ndryshme të tij janë dëmtuar nga zjarret e shpeshta dhe prerjet e paligjshmezjarret e shpeshta dhe prerjet e paligjshme

Babe, E. (2009). Një profil bimësie dhe vlerat e florës në zonën e Rrushkullit (Durrës)Babe, E. (2009). Një profil bimësie dhe vlerat e florës në zonën e Rrushkullit (Durrës) Tezë diplome, 45 f. Tiranë Tezë diplome, 45 f. Tiranë

Buzo K.Buzo K. (2000). Dati sulla flora e vegetazione al delta del Vjosa. Cahiers(2000). Dati sulla flora e vegetazione al delta del Vjosa. Cahiers

Options Mediterraneennes Vol. 53, f. 85-98, CIHEAM, Bari.Options Mediterraneennes Vol. 53, f. 85-98, CIHEAM, Bari. Buzo, K., Xhulaj.M, Mullaj,A., Vangjeli J. (2001). Current Buzo, K., Xhulaj.M, Mullaj,A., Vangjeli J. (2001). Current state and regeneration state and regeneration

of Coastal Lowland in Albania. Italo-Albanian cooperation for the enhancementof Coastal Lowland in Albania. Italo-Albanian cooperation for the enhancement

of plant biodiversity, f. 167-175, CIHEAM, Bari of plant biodiversity, f. 167-175, CIHEAM, Bari

Buzo K. (2005): Gjeobotanika. 292 f. Shblu, Tiranë.. Buzo K. (2005): Gjeobotanika. 292 f. Shblu, Tiranë.. Demiri, M. (1983). Flora ekskursioniste e Shqipërisë. Shtëpia Botuese e Librit Shkollor. Demiri, M. (1983). Flora ekskursioniste e Shqipërisë. Shtëpia Botuese e Librit Shkollor. Goda P., Sima Z., Demiri M. (1972). Vandemekumi i bimëve mjekësore. TiranëGoda P., Sima Z., Demiri M. (1972). Vandemekumi i bimëve mjekësore. Tiranë Grup autorësh. (1997). Libri i kuq. (Bimë, shoqërime bimore dhe kafshë të rrezikuara). Grup autorësh. (1997). Libri i kuq. (Bimë, shoqërime bimore dhe kafshë të rrezikuara). Hasanbelliu, Z. (2007). Hasanbelliu, Z. (2007). Konsiderata gjeobotanike dhe bimë aromatiko-mjeksore të Konsiderata gjeobotanike dhe bimë aromatiko-mjeksore të

zonës Pishë-Poro (Fier). Tezë diplome. 45 f. Tiranë zonës Pishë-Poro (Fier). Tezë diplome. 45 f. Tiranë Kabo, M., etj. (1991). Gjeografia fizike e Shqipërisë, vol 1-2. Akademia e Shkencave. Kabo, M., etj. (1991). Gjeografia fizike e Shqipërisë, vol 1-2. Akademia e Shkencave. Kokalari, P., Sima, Z.,Xinxo, P.( 2007). Bimët mjekësore në familje. Kokalari, P., Sima, Z.,Xinxo, P.( 2007). Bimët mjekësore në familje. TiranëTiranë Krutaj F., Buzo K., Kabo M. (1999). Geomorphological and geobotanical Krutaj F., Buzo K., Kabo M. (1999). Geomorphological and geobotanical

features of the coastal area in the south of Vjosa river mouth AJNS features of the coastal area in the south of Vjosa river mouth AJNS

Albanian journal of natyral & technical sciences. Nr.7,111-122, TiranëAlbanian journal of natyral & technical sciences. Nr.7,111-122, Tiranë Libri i kuq i florës shqiptare (anonimus) (2007), 167 f, Tiranë. Libri i kuq i florës shqiptare (anonimus) (2007), 167 f, Tiranë. Mbi gjëndjen e dunave adriatike ne Shqipëri, dinamika dhe diversiteti bimor i tyre,Mbi gjëndjen e dunave adriatike ne Shqipëri, dinamika dhe diversiteti bimor i tyre,

kumtuar nga K. Buzo kumtuar nga K. Buzo në konferencën shkencore të FSHN (22-23 nëntor 2012)në konferencën shkencore të FSHN (22-23 nëntor 2012) Mici, A., etj 1975. Klima e Shqipërisë Akademia e Shkencave TiranëMici, A., etj 1975. Klima e Shqipërisë Akademia e Shkencave Tiranë Mitrushi, I. 1966. Dendroflora e Shqipërisë. TiranëMitrushi, I. 1966. Dendroflora e Shqipërisë. Tiranë Mullaj,A., Ruci, B., Vangjeli,J. Mullaj,A., Ruci, B., Vangjeli,J. ((2000) Flora e vegetazione costjera in Albania 2000) Flora e vegetazione costjera in Albania

Cahiers Options Mediterraneennes Vol. 53, f. 77-84, CIHEAM, Bari Cahiers Options Mediterraneennes Vol. 53, f. 77-84, CIHEAM, Bari Papadhopulli, G. (1987). Bimët mjekësore dhe aromatike të Shqipërisë. TiranëPapadhopulli, G. (1987). Bimët mjekësore dhe aromatike të Shqipërisë. Tiranë Paparisto, K. etj. 1988-. Flora e Shqipërisë, vol 1-4. TiranëPaparisto, K. etj. 1988-. Flora e Shqipërisë, vol 1-4. Tiranë Pignatti, S. 1982. Flora d’ Italia, vol 1-3. BolognaPignatti, S. 1982. Flora d’ Italia, vol 1-3. Bologna Raport i projektit (2007) përgatitur nga K. Buzo për Pishë-Poro (VlorëRaport i projektit (2007) përgatitur nga K. Buzo për Pishë-Poro (Vlorë)) “Monitorimi i habitateve me bimë të rralla, “Monitorimi i habitateve me bimë të rralla,

të kërcënuara e endemike të Shqipërisë dhe ruajtja e tyre “ex-situ ‘ në Kopshtin Botanik. të kërcënuara e endemike të Shqipërisë dhe ruajtja e tyre “ex-situ ‘ në Kopshtin Botanik.

Sima Z.., Papajani V. (2008): Farmakognozia,:379 f. Tiranë.Sima Z.., Papajani V. (2008): Farmakognozia,:379 f. Tiranë. Tutin T.G. etj. (1964-1980) Flora Europaea vol. 1-5. Tutin T.G. etj. (1964-1980) Flora Europaea vol. 1-5. CambridgeCambridge

Literatura

Faleminderit!Faleminderit!

tË dhËna pËr diversitetin bimor dhe vlerat e florËs nË zonËn e pishË-poros (vlorË)

Documents