tcmb’de tahmin politika analiz süreci

TCMB’de Tahmin Politika Analiz Süreci

Zelal AKTAŞ

26 Ekim 2010

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü

2

• Tahmin ve Politika Analiz Sistemi (TPAS) nedir?

• TPAS aşamaları• Tahmin takvimi• Tahmin aşamaları• Üç aylık tahmin modelinin rolü• Para Politikası Kurulu (PPK)

toplantısı• PPK kararlarının iletişimi

•Şeffaflık (transparency) ve hesap verme sorumluluğu (accountability)

İçerik

3

• TPAS• Yeni para politikası rejimi

enflasyon hedeflemesi (inflation targeting) için yeni bir sistemdir.

• Para politikası kararlarını desteklemek üzere tasarlanmıştır.

• Orta vadeli bir bakış açısı içerir.• Üç aylık (quarterly) dönemlerde

tekrarlanır.

Tahmin ve Politika Analiz Sistemi nedir?

4

Örtük Enflasyon Hedeflemesi

İleriye dönük (forward looking) ve orta vadeli perspektif

AçıkEnflasyon

Hedeflemesi

Sabit Kur

Rejimi

Para politikasının rolü daha dar

Orta vadeli bir perspektife dayanmıyor

Dalgalı Kur Rejimi

Kısa vadeli faiz oranı politika aracı

Tahmin ve Politika Analiz Sistemi (TPAS)

5

• Yeni rejim (Enflasyon Hedeflemesi) yeni

bir politika analiz süreci gerektirmiştir

• Para politikası karar alma sürecini orta

vadeli bir perspektifle desteklemek için

tasarlanmıştır

• Üçer aylık dönemlerle yapılmaktadır

Tahmin ve Politika Analiz Sistemi-2

6

Tahmin Takvimi-1

Tahmin süreci GSYİH’nin açıklanmasıyla başlar ve Enflasyon Raporu’nun yayımlanması ile biter.

Tahmin takvimi önceden hazırlanır ve çalışanlara duyurulur.

GSYİH(GDP)’nin açıklanması

Enflasyon Raporu’nun

yayımlanması

3 - 4 hafta

7

• GSYİH (GDP)’nin açıklanması• Gruplarla toplantı (Issues meeting)• Tahmin grubuyla toplantı• Tahmin süreci• Ön-PPK toplantısı• Nihai (final) tahminler• Enflasyon Raporu

Tahmin Takvimi-2

8

GSMH

Birinci tur tahminler İkinci tur

tahminler

Enflasyon Raporu

1 2 3 4

PPK Ön toplantısı

İlk tur tahminlerin değerlendirilmesi

haftalar

Grup toplantıları

Tahmin Grubu toplantısı

Nihai Tahminler

PPK Toplantısı

Tahminlerin Başkan Yardımcısına sunulması

TÜFE

Sanayi Üretimi

Tahmin Takvimi-3

İstihdam

9

Aylık Takvim

Pazartesi Salı Çarşamba Perşembe Cuma Cumartesi Pazar

1 2 3 4

Enflasyon Raporu Çalışma grupları ile hazırlık toplantıları

(Para Politikası Stratejileri Grubu)


(Uluslararası Ekonomi-Fiyatlar)


(Finans- Kamu Maliyesi)

GSYİH Değerlendirme Notu Enflasyon Raporu Çalışma grupları ile hazırlık toplantıları

(Reel Sektör)

Enflasyon Raporu Kutu metinlerinin GM. Y.'na teslimi

(15:30)

5 6 7 8 9 10 11

Enflasyon Raporu 2-3-4-5 ve 6. bölümlerinin GM. ve GM. Y.'na teslimi

Haziran ayı enflasyon verisinin açıklanması (10:00)

Aylık Fiyat Gelişmeleri Raporu (10:00)

PPK Ana Sunuma katkıların ortak alana konulması (Fiyat-Finans)(10:00)

\\idmsfile1\ape\APE\PPK-Sunumlar

12 13 14 15 16 17 18

PPK Raporu bölümlerinin Ayla Karabay'a iletilmesi (10:00)

PPK Ana Sunuma katkıların güncellenmesi \\idmsfile1\ape\APE\PPK-Sunumlar

ÖN PPK TOPLANTISI (10:00) Enflasyon Raporu

2-3-4-5 ve 6. bölümlerinin Erdem Başçı'ya iletilmesi (10:00)

PPK Raporu Taslağının teslimi (Gülbin Şahinbeyoğlu-

İlknur Dumanlı) (17:30) PPK Raporu bölümlerinin güncellenmesi Saat: 10:00 PPK Toplantı Özeti

katkılarının teslimi (17:30)

PPK Ana Sunuma katkıların ortak alana konulması (Diğer Gruplar)

\\idmsfile1\ape\APE\PPK-Sunumlar

ÖN PPK Sunumlarının İlknur Dumanlı'ya teslimi (10:00) PPK Raporu'nun

üyelere dağıtımı PPK TOPLANTISI

Ön PPK Toplantısı gündem ve sunuşlarının dağıtılması (15:00)

Enflasyon Raporu 2-3-4-5 ve 6. bölümlerinin

güncellenmesi (10:00)

19 20 21 22 23 24 25

Enflasyon Raporu 1 ve 7. bölümlerinin

Erdem Başçı'ya iletilmesiErdem Başçı'nın Enflasyon Raporu 1 ve 7. bölümleri ile ilgili geri bildirimi

Enflasyon Raporu II.Taslağının Üyelere gönderilmesi

Erdem Başçı'nın Enflasyon Raporu Kutular ile ilgili geri bildirimi

Erdem Başçı'nın Enflasyon Raporu 2-3-4-5 ve 6. bölümleri ile ilgili geri bildirimi

Enflasyon Raporu İngilizce çevirisine başlanması

Enflasyon Raporu Kutularının

Erdem Başçı'ya iletilmesi ER Basın Toplantısı Sunuşu

I.Taslak

Üyelerin Enflasyon Raporu ile ilgili geri bildirimi

26 27 28 29 30 31

Saat 10:00ENFLASYON RAPORU

Enflasyon Raporu Giriş bölümünün ingilizce çevirisi BASIN TOPLANTISI

PPK Toplantı Özetinin Üyelere gönderilmesi

PPK Toplantı Özeti İngilizce çevirisinin son hali

PPK Toplantı Özetinin İnternet sayfasında yayını

ARAŞTIRMA VE PARA POLİTİKASI GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TEMMUZ 2010 PPK TOPLANTISI ve ENFLASYON RAPORU ÇALIŞMA TAKVİMİ

ER Basın Toplantısı Sunuşu son kopyaları

Pt Sa Ça Pe Cu Ct Pa1 2 3 4

5 6 7 8 9 10 1112 13 14 15 16 17 1819 20 21 22 23 24 2526 27 28 29 30 31

TE

MM

UZ

2010

Kutular

Enflasyon Raporu(Taslak)

ParaPolitikasıKuruluRaporu




Kutular


Kutular

10

Gruplarla Toplantı (Issues Meeting)

• 5 grup• Reel sektör (iç-dış talep

bileşenleri)• Fiyatlar• Dış ekonomiler• Finansal sektör• Kamu sektörü

• Yeni açıklanan verinin analizi• Güncel dönemin değerlendirmesi• Risklerin değerlendirmesi

11

• Tahmin grubu çalışanları• Diğer toplantıların özeti• Başlangıç noktasının belirlenmesi

(initial conditions)• Yakın dönem tahminler (near-term

forecasts)• Dışsal değişkenler için varsayımlar

(risk primi, EU büyümesi, enflasyon, vb.)

• Baz senaryo oluşturulması• En önemli risklerin değerlendirilmesi• Alternatif senaryo önerileri

Tahmin Grubu Toplantısı

12

AMAÇ:Elde mevcut olan bütün bilgiden faydalanarak en iyi tahmini üretmeye çalışmak

Tahmin Süreci-1

13

Tahmin Süreci-2

• Yakın dönem tahminler (near-term forecasts)

• Uydu modeller (output gap, rer gap, vb)

• Üç aylık tahmin modeli (QPM)

14

Tahmin Süreci-3

Başlangıç koşulları

Yakın dönem tahminler

Uydu modeller

TahminlerPPK’ya sunuş

Ön PPK Toplantısı

Üç aylık

tahmin modeli

QPM

Uzman görüşleri

Gruplarla Toplantılar

Geri bildirimler

(feedbacks)

Tahmin süreci

PPK

TOPLANTISI

Dışsal (exogenous) varsayımlar

15

Yakın Dönem Tahminleri

• Yakın dönem dinamikleri içerir.• Yani açıklanmış bütün veriyi kullanır

(anketler, vb).• Yargısal tahminler önem taşır.• Çeşitli ekonometrik metotlar da

kullanılır (VAR, ARIMA, vb).• Uydu model çıktılarını da içerir (çıktı

açığı, vb).

16

Varsayımlar

Tablo 7.1.1. Enflasyon Tahminlerindeki Güncellemenin Kaynakları

Ocak 2010 ER Nisan 2010 ER

2009 Ç3:-8,1 2009 Ç3:-7,5

2009 Ç4:-7,3 2009 Ç4:-6,0 Çıktı açığı

2010 Ç1: -5,8 2010 Ç1: -4,7

2010: %7 2010: %9

2011: %6,5 2011: %7 Gıda fiyatları

2012: %6 2012: %7

Yönetilen/ yönlendirilen fiyatlar ve vergiler

2010 yılı enflasyonuna 1,5 puanlık katkı 2010 yılı enflasyonuna 1,9 puan katkı

2010: 80 ABD doları 2010: 85 ABD doları

2011 ve sonrası 85 ABD doları 2011 ve sonrası 90 ABD doları Petrol fiyatları

2010 2011 2010 2011

CF WEO CF WEO CF WEO CF WEO Euro bölgesi büyüme tahminleri1

1,3 0,3 1,6 1,3 1,2 1 1,5 1,5 1 Consensus Forecasts (CF) Ocak 2010 ve Nisan 2010 bültenleri (yıllık ort. büyüme, %); World Economic Outlook (WEO), Ekim 2009 ve Nisan 2010 bültenleri.

17

Üç Aylık Tahmin Modeli (QPM)

• Para politikasının nasıl çalıştığını tarif eder parasal aktarım mekanizması (monetary transmission mechanism).

• Enflasyon dinamiklerini tarif eder.• Enflasyon hedeflemesi için bir

çerçeve oluşturur.• Orta vadeli bir bakış açısının

benimsenmesinde önem taşır.• Ortak bir dil oluşturulmasına

yardımcı olur.• Tahmin sürecinin tutarlı (consistent)

olmasını sağlar.

18

Ön PPK Toplantısı (Pre-MPC Meeting)

• Güncel ekonomik gelişmelerin analizi• Reel sektör, fiyatlar, dış ekonomiler, kamu

kesimi, finansal kesime ilişkin değerlendirmeler

• Varsayımlar• Baz senaryo• Tahminler• Risk analizi• Geri bildirim (feedback)

19

PPK Toplantısı (MPC Meeting)-1

• Ön-PPK toplantısından bir gün sonra yapılır.

• Önceden belirlenmiş tarihlerde toplanır.

• 7 üye:• Başkan, Başkan Yardımcıları, 1

Banka Meclisi Üyesi, 1 Akademik Üye.

• Hazine Müsteşarı (undersecratary of treasury)

• Araştırma ve Para Politikası, Bankacılık ve Piyasalar Genel Müdürlük Temsilcileri

20


• Birinci Aşama: sabah 10:00• Geniş katılım• Genel Müdürlük temsilcilerinin

çalışma alanlarına göre sunuş yapması

• Hazine Müsteşarının borç yönetimi ve maliye politikasına ilişkin sunuş yapması

21


• İkinci Aşama: sabah 14:00• Sadece PPK üyeleri ve APPGM

genel müdürü• Üç aşamalı oylama

• Değiştir/değiştirme• Yön• Miktar

• Karar ve gerekçesine ilişkin bir sayfalık bir metnin hemen internet sitesinde yayımlanması (Türkçe ve İngilizce olarak)

22

İletişim-1

TCMB’nin temel iletişim araçı ENFLASYON RAPORU’dur.

23

İletişim-2

Enflasyon Raporu:• Üç aylık yayımlanır.• Enflasyon ve çıktı açığına (output

gap) ilişkin projeksiyonlar açıklanır.• Politika faizine ilişkin öngörüleri

güçlendirecek ifadeler yer alır.• Orta vadeli bir bakış açısı ile yazılır.• Başkan tarafından basın

duyurusuyla tanıtılır.

24

Enflasyon Raporu-1

Enflasyon Raporu, Nisan 2010:Enflasyon tahminleri;

“…….enflasyonun, yüzde 70 olasılıkla, 2010 yılı sonunda yüzde 7,2 ile yüzde 9,6 aralığında (orta noktası yüzde 8,4), 2011 yılı sonunda ise yüzde 3,6 ile 7,2 aralığında (orta noktası yüzde 5,4) gerçekleşeceği tahmin edilmektedir. Enflasyonun 2012 yılı sonunda ise yüzde 5 düzeyine düşeceği öngörülmektedir.”

25

Enflasyon Raporu-2

Enflasyon Raporu, Nisan 2010:Çıktı açığı (output gap);

“….. GSYİH verilerindeki geçmişe yönelik güncelleme ve iç talebin öngörülenden bir miktar daha güçlü seyretmesi nedeniyle çıktı açığı tahminleri bir önceki rapor dönemine göre yukarı yönlü güncellenmiştir. Bununla birlikte, iktisadi faaliyetin toparlanma hızında önemli bir güncelleme yapılmamıştır. Dolayısıyla, ekonomideki çıktı açığının kapanmasının uzunca bir süre alacağı ve toplam talep koşullarının enflasyona düşüş yönünde verdiği katkının, Ocak 2010 Enflasyon Raporu’na göre azalmakla birlikte, bir süre daha devam edeceği tahmin edilmektedir.”

26

Enflasyon Raporu-3

Grafik 7.2.1. Enflasyon ve Çıktı Açığı Tahminleri

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10

12A

ra.0

8

Mar

.09

Haz

.09

Eyl

.09

Ara

.09

Mar

.10

Haz

.10

Eyl

.10

Ara

.10

Mar

.11

Haz

.11

Eyl

.11

Ara

.11

Mar

.12

Haz

.12

Eyl

.12

Ara

.12

Mar

.13

Yüz

de

Tahmin Aralığı* Belirsizlik Aralığı Yıl Sonu Hedefleri Çıktı Açığı

Kontrol Ufku

* Enflasyonun tahmin aralığı içinde kalma olasılığı yüzde 70’tir..

27

Enflasyon Raporu-4

Grafik 7.2.2. Ocak 2010 Enflasyon Raporu ve Nisan 2010 Enflasyon Raporu Tahminlerinin Karşılaştırması

A. Enflasyon Tahmini B. Çıktı Açığı Tahmini

Kaynak: TCMB. Kaynak: TCMB.

-9

-8

-7

-6

-5

-4

-3

-2

-1

0

3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

2009 2010 2011 2012

Ocak 2010

Nisan 2010

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

3 4 1 2 3 4 1 2 3 4 1 2 3 4

2009 2010 2011 2012

Ocak 2010

Nisan 2010

28

Enflasyon Raporu-5

Enflasyon Raporu, Nisan 2010:Politika faizi;

“Bir önceki bölümde yer alan varsayım ve öngörüler doğrultusunda güncellenen tahminlere göre, kısa vadede likidite tedbirlerinin aşamalı olarak normalleştirildiği, politika faizlerinin ise bir süre daha mevcut düzeylerde tutularak yılın son çeyreğinden itibaren ölçülü artışlar gösterdikten sonra tahmin ufku (üç yıl) boyunca tek haneli düzeylerde kaldığı varsayımı altında………..”

29

İletişim-3Diğer temel iletişim araçları şunlardır:• Para Politikası Kurulu Kararları

• PPK toplantısını takiben gerekçeli karar,1 sayfa olarak, aynı gün akşamı İngilizce ve Türkçe olarak yayımlanır.

• Para Politikası Kurulu Toplantı Özeti• PPK toplantısını takiben 8 iş günü içerisinde karara

ilişkin ayrıntılı metin İngilizce ve Türkçe olarak yayımlanır.

• Aylık Fiyat Gelişmeleri Bülteni• Fiyatların açıklanmasını takip eden gün yayımlanır.

• Başkan ve Başkan Yardımcıları tarafından yapılan konuşma ve sunumlar

• Çalışma tebliğleri, ekonomi notları, kitapçıklar, TCMB tarafından düzenlenen konferanslar, vb.

30

PPK Kararı

PPK Kararı, 18 Mayıs 2010:

“Son dönemde açıklanan veriler iktisadi faaliyetteki toparlanma sürecinin devam ettiğini göstermektedir. Dış talep ………….. Bu çerçevede, imalat

sanayinde kapasite kullanımının …….İstihdam koşullarındaki ……….Kurul, temel (çekirdek) enflasyon göstergelerinin …………enflasyon

beklentilerinin halen orta vadeli hedeflerin üzerinde seyretmesi ………………………………. teknik faiz ayarlaması sürecinin ilk adımının atılması için gerekli koşulların oluştuğu değerlendirmesinde bulunmuştur. ……………………….ihalelerin sabit faiz oranından miktar ihalesi yöntemiyle

gerçekleştirilmeye başlanmasına karar vermiştir. Bu doğrultuda, çıkış stratejisinde belirtildiği gibi, para politikası açısından bundan böyle politika faiz oranı niteliği kazanacak olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı gecelik işlemler için ilan edilen borçlanma faiz oranının 50 baz puan üzerinde, yüzde 7 olarak belirlenmiştir.”

31

Şeffaflık (transparency)

• Kararlar önceden açıklanmış takvim çerçevesinde alınmaktadır.

• Gerekçeli karar metni gecikmeden yayımlanmaktadır.

• Tahminler detaylı olarak verilmektedir.

• Politika faizinin görünümüne ilişkin açık sinyaller paylaşılmaktadır.

32

Hesap Verme Sorumluluğu (accountability)

• Belirsizlik aralığı mevcuttur.• Enflasyonun hedeften sapması

durumunda, bunun nedenleri ve alınacak önlemler kamuoyu ile ayrıntılı olarak paylaşılmaktadır.

• Enflasyonun belirsizlik aralığının dışında kaldığı durumda, Hükümete açık mektup yazılmaktadır.

tcmb’de tahmin politika analiz süreci

Documents