T.C.

ANKARA VALĠLĠĞĠ

ĠL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

ANKARA 2010

ĠÇĠNDEKĠLER

BĠRĠNCĠ

BÖLÜM

SAĞLIK HĠZMETLERĠNĠN ORGANĠZASYONU,

ÖZELLĠKLERĠ VE ÖRGÜTLENMESĠ

I. 1. Sağlık Hizmetleri

I. 2. Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin GeliĢimi

I. 3. Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Örgütlenmesi

I. 4. Uluslararası Sağlık KuruluĢları

I. 5. Sağlık Bakanlığı’nda Örgütlenme

I. 5. I. Ana Hizmet Birimler I. 5. I. I. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü

I. 5. I. 2. Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü

I. 5. I. 3. Ġlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü

I. 5. I. 4. Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü

I. 5. I. 5. Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü

I. 5. I. 6. Sıtma SavaĢ Daire BaĢkanlığı

I. 5. I. 7. Verem SavaĢ Dairesi BaĢkanlığı

I. 5. I. 8. Kanser SavaĢ Dairesi BaĢkanlığı

I. 5. I. 9. DıĢ ĠliĢkiler Dairesi BaĢkanlığı

I. 5. I. 10. Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi BaĢkanlığı

I. 5. I. 11. Kamu Özel Ortaklığı Daire BaĢkanlığı

I. 5. I. 12. ĠnĢaat ve Onarım Daire BaĢkanlığı

I. 5. 2. DanıĢma ve Denetim Birimleri I. 5. 2. 1. TeftiĢ Kurulu BaĢkanlığı

I. 5. 2. 2. Strateji GeliĢtirme BaĢkanlığı

I. 5. 2. 3. Hukuk MüĢavirliği

I. 5. 2. 4. Bakanlık MüĢavirleri

I. 5. 2. 5. Basın ve Halkla ĠliĢkiler MüĢavirliği

I. 5. 2. 6. Proje Yönetimi Destek Birimi

I. 5. 2. 7. Proje Uygulama Birimi

I. 5. 3. Yardımcı Birimler I. 5. 3. 1. Personel Genel Müdürlüğü

I. 5. 3. 2. Ġdari Mali ĠĢler Dairesi BaĢkanlığı

I. 5. 3. 3. Savunma Sekreterliği

I. 5. 3. 4. Özel Kalem Müdürlüğü

I. 5. 3. 5. Yüksek Sağlık ġurası

I. 5..3. 6. Bilgi ĠĢlem Daire BaĢkanlığı

I. 5. 4. Sağlık Bakanlığı’na Bağlı KuruluĢlar I. 5. 4. 1. Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü

I. 5. 4. 2. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi BaĢkanlığı

I. 5. 4. 2.1. Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü

I. 5. 5. Sağlık Bakanlığı TaĢra Örgütü

ĠKĠNCĠ

BÖLÜM

I. Kalite, Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Toplam Kalite Yönetimi

II. Toplum Katılımı

III. Etik Ve Hasta Hakları

IV. ĠĢ Disiplini Ve Zaman Yönetimi

V. Sağlık Hizmetlerinde Afet ve Kriz Yönetimi

VI. Ayniyat ĠĢleri

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

MEVZUATLAR

I. Sağlık Bakanlığı Atama ve Nakil Yönetmeliği

II. Ġzin Yönergesi

III. Sağlık Bakanlığı Görevde Yükselme ve Unvan DeğiĢikliği Yönetmeliği

IV. Resmi Mühür Yönetmeliği

V. Bayrak Yasası Kaynaklar Değerlendirme Soruları

VI. Sağlık Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliği

VII. Sağlık Bakanlığı Sicil Amirleri Yönetmeliği

Ders Saatleri Ve Soru Sayıları Çizelgesi

BĠRĠNCĠ BÖLÜM

SAĞLIK HĠZMETLERĠNĠN ORGANĠZASYONU,

ÖZELLĠKLERĠ VE ÖRGÜTLENMESĠ

I. 1. Sağlık Hizmetleri

KiĢilerin ve toplumların sağlığını korumak, hastalandıklarında tedavilerini yapmak,

sakat kalanların baĢkalarına bağımlı olmadan yaĢayabilmelerini sağlamak ve toplumların

sağlık düzeyini yükseltmek için yapılan planlı çalıĢmaların tümüne sağlık hizmetleri denir.

Sağlık hizmetlerinin temel amacı, kiĢilerin hasta olmamalarını sağlamak yani onları

hastalıklardan korumaktır. Tedavi hizmetleri ise hastalığın veya yaralanmanın etkilerini

azaltmak ya da tamamen ortadan kaldırmak için yapılan faaliyetlerdir. Rehabilitasyon

hizmetleri tedavilerinden sonra hastanın normal yaĢama dönmesini kolaylaĢtırmak için

sunulan fizik tedavi gibi hizmetlerdir.

Ülkemizde koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerini yürütmek Sağlık

Bakanlığının temel görevidir. Ancak tedavi edici hizmetlere tıp fakülteleri, Askeri

hastaneler(M.S. B‘ ne Bağlı) , vakıflar ve özel sağlık kuruluĢları da katılmaktadır. Koruyucu

sağlık hizmetlerine iliĢkin faaliyetler ise genel olarak Sağlık Bakanlığı tarafından yürütülür.

Sağlık hizmetlerinin amaçlarına göre daha baĢka biçimlerde sınıflandırılması da

mümkündür. Nitekim sağlık hizmetlerini, önleyici hizmetler, teĢhis edici hizmetler,

iyileĢtirici hizmetler, koruyucu hizmetler, dinlendirici hizmetler, araĢtırma hizmetleri, tıbbı

eğitim hizmetleri, destekleyen hizmetler Ģeklinde sınıflandırıldığını görürüz.

Ġkinci bir görüĢle sağlık hizmetlerini yine amaçlarına göre belirlemiĢ ve amaçlara

ulaĢabilmek için gerekli hizmetleri tıbbi hizmetler, idare hizmetler, mali hizmetler, teknik

hizmetler, eğitim ve araĢtırma hizmetleri ve sosyal hizmetler Ģeklinde bölümlendirmiĢtir.

Hizmet: Tanım Özellikleri Ürün ve Hizmetlerin Sınıflandırılması,

Hizmet ―bir kiĢi veya kuruluĢun bir diğer kiĢi

veya kuruluĢa sunduğu elle tutulamaz bir faaliyet veya

yarar‖ olarak tanımlanabilir. Hizmet elle tutulamaz

olduğu için bir mülkiyet devride mümkün değildir.

Sağlık kuruluĢları çok hizmetli iĢletmelerdir. TeĢhis ve tedavi birimleri tamamlayan

bir çok hizmetin bir arada sunulmasını gerektirmektedir. Ancak bu özellik hizmet

sunumunda önemli bir koordinasyon sorununa da yol açar.

Hizmetlerin Dört Önemli Özelliği :

Hizmetlerin, onları el ile tutabilir ürünlerden farklı kılan dört önemli özelliği vardır:

1. Hizmet elle tutulamaz, göz ile görülemez.

Hizmet satın alınmadıkça ne oldukları bilinemez. Üreticiden tüketiciye doğrudan

aktarılırlar, taĢınamaz ve depolanamazlar. Kullanmadıkları takdirde hemen yok olurlar. Bir

çamaĢır makinesi aldığınızda ne satın aldığınızı hemen görebilirsiniz.Halbuki cerrahi kliniği

nde ameliyat olmak için bir sağlık kuruluĢuna baĢvuran hasta , sonucu ancak ameliyattan

sonra görür hizmet çatısında müĢteri için belirsizlik daha fazladır.

Hizmetlerin elle tutulup gözle görülememesi yani maddesel olmaması çok iyi bir

açıklama yapabilme ve ikna etme zorunluluğunu da beraberinde getirir. Hekim hastasını,

uygulayacağı tıbbi tedavinin kendisine fayda sağlayacağına inandırmalıdır. Bu nedenle

sağlık hizmetlerinin tasviri sağlık hizmeti sunumunda büyük önem taĢır.

Sağlık hizmetlerinde tüketiciler görmedikleri hizmeti değerleyebilmek için görülebilir

ipuçları ararlar. Sunulan sağlık hizmetinin kalitesini, kliniğin genel görünümü,orada

karĢılaĢtıkları personelin davranıĢları, kullanılan tıbbi ve büro araç gereçlerinin modern olup

olmadığı ve benzeri faktörlere göre değerlendirirler.

2. Hizmet kaynağından ayrılmaz.

Hizmetler onları üretenden ayrılmaz. Hakim ve /veya tanı için kullanılan cihaz

olmaksızın teĢhis yapılamaz. Ayrıca teĢhisisin kullanılabilmesi veya müdahalenin

yapılabilmesi için hastanın da orada bulunması zorunludur. BaĢka bir ifade ile hizmetlerde

satıcı ile alıcının, sunan ile alanın bir arada bulunması gerekir. Halbuki bir evi vekalet verme

yolu ile satar veya alabilirsiniz.

Hizmetler bir makarna veya deterjan gibi market rafına yerleĢtirilemez. Raflarda

sunulan tüketim mallarının kendi kendisini satması mümkündür. Hizmeti kiĢi yada

kuruluĢlar pasif olarak bekleyemez.

Profesyonel hizmetlerde müĢteriler hizmetin kimin sunduğuna büyük önem verirler.

Bu nedenle kendilerine hizmet sunan hekimin değiĢmesini istemezler. Çünkü hekimlerin

sunduğu sağlık hizmetinin kalitesi onlar için adeta özdeĢleĢmiĢtir.

3. Hizmet Kalitesinin DeğiĢkenliği;

Hizmet kalitesi onu sunan kiĢiye göre değiĢtiği gibi, zaman içinde aynı kiĢi düzeyinde

de sabit kalmaz. Bir hekim gün boyunca yaptığı ameliyatların hepsinde aynı oranda baĢarı

sağlamayabilir. Hizmet üretiminde insan emeğinin oranı artıkça kalite farkı doğru orantılı bir

Ģekilde artar.

Hizmetlerde kalite kontrolü son derece zordur. Ancak dikkatli personel seçimi ve

eğitimle, hizmet kalitesini bir ölçüde standartlaĢtırmak mümkün olabilir. Nitekim bu nedenle

hizmet iĢletmeleri hizmet için eğitime üretici iĢletmelere oranla daha fazla önem verirler.

Sağlık çalıĢanlarının iĢlerinden duydukları tatmin ile sunulan sağlık hizmetleri

kalitesi arasında istatistiki olarak bir iliĢki saptanmıĢtır. Yani personelin iĢini severek güler

yüzle yapması sunduğu hizmetin kalitesini olumlu yönde etkilemektedir.

Hizmet için ―teknik kalite ― ve ―algılanan kalite ― olmak üzere iki tür kaliteden söz

etmek mümkündür. Hastalar ve /veya yakınları bir operasyonun kalitesini sadece onun

teknik kalitesine (operasyonun baĢarısı) göre değil, algıladıkları kaliteye göre

değerlendirirler.

Hastalar, cinsiyet, yaĢ, gelir düzeyi ve benzeri sosyo – ekonomik özellikleline göre

farklı beklentilere sahip olduklarına göre tümü için geçerli bir kalitenin ne olduğunu

araĢtırmak yerine, bunları nasıl daha fazla tatmin edebiliriz diye sormak daha mantıklı bir

yaklaĢımdır.

Konuyu özetlersek, hastanın sağlık kuruluĢlarının kalitesi hakkındaki düĢünceleri,

baĢka bir ifade ile algılanan kalite teknik kaliteye göre daha sübjektiftir. Dolayısı ile hastadan

hastaya değiĢir. Teknik kalite daha objektiftir ve kolay tanımlanabilir. Örneğin Sağlık

KuruluĢlarının Sağlık Bakanlığı veya bunları denetlemekle sorumlu diğer yetkili kurumlarca

denetimleri sırasında dikkate alınan öncelikleri teknik kalitelerine iliĢkin boyutlardır. Ancak

bu denetim açısından yeterli, ancak hasta tatmini açısından yetersiz olabilir. Diğer bir

anlatımla sağlık kurumlarında kalite yönetimi teknik kalitenin yanında algılanan kaliteyi de

kapsar.

Bir hizmet iĢletmesi kendini aynı dalda faaliyet gösteren diğer iĢletmelerden üç

Ģekilde farklılaĢtırabilir ve hizmet kalitesi yönünden özel bir konuma sahip olur. Bunlardan

birincisi müĢteri ye daha candan davranan personel kullanmak, ikincisi fiziki koĢulları

mükemmel hale getirmek, üçüncüsü ise daha hızlı hizmet sunmaktır. Örneğin bekleme

süresinin azaltılması hastaların sağlık kuruluĢunun kalitesi hakkında düĢüncelerini olumlu

yönde etkiler.

4.Hizmet Depolanamaz:

Elle tutulabilen mallar önce üretilip, sonra depolanır, satılır ve nihayet son tüketici

tarafından tüketilir. Hâlbuki hizmetler ise zaman ve yer içinde taĢınma yeteneğine sahip

değildir. Hizmet, ancak, alıcının talep edebileceği zaman ve yerde sunulabilir. Çünkü

hizmetin üretimi ile sunumu arasında bir zaman süresi bulunmamaktadır. Hizmet, satıĢı

sırasında üretilir. Bu durum hizmet iĢletmelerini oldukça önemli bir risk karĢısında bırakır. .

Yukarıda sıralanan nedenlerden dolayı sağlık kuruluĢu kapasitesini talebin en yüksek olduğu

düzeye göre belirlemek zorundadır. Yani hizmetlerini devamlı olarak alıcılarının kullanımına

hazır bulundurmak zorundadır. Bu da çok yüksek maliyetler olarak karĢımıza çıkmaktadır.

Arz ve talep arasında bir denge oluĢturabilmek için ya arzı talebe ya da talebi arza uydurmak

zorundadır. Mevsimsel olarak talepte olası artıĢ ve azalıĢları sağlık yöneticisinin göz önüne

alması (talebin yüksek olduğu dönemde part-time eleman çalıĢtırması, izin ayarlaması ve

benzeri yöntemler) gerekmektedir.

Sosyal Hizmetlerin Konularına Göre Bölümlendirilmesi

Sağlık hizmetleri, acil, alerji, anestezi ve reanimasyon, astım, bulaĢıcı hastalıklar,

çene cerrahi, çocuk hastalıkları, çocuk Ģirürji, deri ve zührevi hastalıklar, endokrinoloji,

metabolizma, fizik tedavi ve iyileĢtirme, gastroenteroloji, Gastroenteroloji Ģirürji, genel

Ģirürji, göğüs Ģirürji göz hastalıkları, hematoloji, iç hastalıkları, kadın hastalıkları ve doğum,

kardiyoloji, kulak-burun-boğaz, nöroloji, nöroĢirürji onkoloji ve röntgen tedavi ,ortopedi ve

travmatoloji , plastik Ģirürji, ruh hastalıkları, üroloji, yoğun bakım gibi konularına (uzmanlık

dallarına) göre bölümlendirilebilir.

Ancak her hastanede yukarıda sayılan servislerin hepsi bulunmaz. AĢağıda

görüleceği gibi bazı hastanelerin hizmet birleĢimi çok daha dar, üniversite ve genel ihtisas

hastaneleri gibi diğerlerinin ise çok geniĢtir.

Sağlık Hizmetlerinin Kademlerine Göre Sınıflandırılması; Sağlık Hizmetleri, kademelerine göre bir kaç değiĢik Ģekilde sınıflandırılsa da genel

kabul görmüĢ olan; birinci, ikinci ve üçüncü kademe sağlık hizmetleri ve Rehabilitasyon

hizmetleri Ģeklinde bölümlendirilmedir.

Birinci kademe sağlık hizmetleri;

Birinci kademe sağlık hizmetleri (primary care) sağlık hizmetleri sürecinin ilk

basamağını oluĢturur. Hastalanan veya sağlığından Ģüphe duyan kiĢinin ilk baĢvurduğu kiĢi,

aile, semt hekimi, sağlık ocağı veya kendine coğrafi olarak en yakın sağlık kurumudur.

Hastaya ilk teĢhis burada konulur, tedavisi mümkünse gerçekleĢtirilir.

Birinci kademe sağlık hizmetleri muayene, teĢhis, tedavi veya iyileĢtirme çalıĢmaları

Ģeklinde olabilir. Birinci kademe sağlık hizmetleri veren hekim ve kuruluĢlar, koruyucu

sağlık hizmetleri sağlamakla da sorumludur. Birinci kademe sağlık hizmetlerine toplumun

her gün ihtiyaç duyduğu sağlık hizmetleri de diyebiliriz. Bu hizmetler geniĢ bir bina, araç-

gereç, personel kadrosu ve donanımı gerektirir.

Birinci kademe sağlık hizmetleri sunan sağlık personelinin, örneğin sağlık ocakları,

hekim ve sağlık memurlarının en önemli görevi hastayı doğru yönlendirmek, teĢhis ve

tedavisini mevcut olanaklar içinde yapmak, mümkün değilse daha üst sağlık kuruluĢlarına

sevk etmektir.

Birinci kademe sağlık hizmetleri dağıtım zincirinde hastaya en yakın olan noktadır.

Hastanın sağlık sektörü ile ilk iliĢkisi burada baĢlar. Bu noktadaki doğru teĢhis ve tedavi

hasta ve sağlık hizmetlerinin etkinliği ve tedavinin maliyeti açısından büyük önem taĢır.

Hastanın acil sorunları kadar uzun dönemdeki sağlıklı yaĢamı da bu kademede

sunulan hizmetin niteliği ile yakından ilgilidir. Aile hekimleri sağlık ocaklarında çalıĢan

hekimler ve diğer sağlık personeli hastanın öğretmenidir. Hasta bu kiĢi ve kuruluĢlarla uzun

süreli bir iliĢki kurar, onlara güvenir ve tedavilerine göre hareket eder. Bu nedenle birinci

kademe sağlık hizmetleri çalıĢanları, sağlık hizmetleri dağıtım kanalını aĢağıdan yukarı

doğru kontrol ederler.

Ġkinci ve Üçüncü Kademe Sağlık Hizmetleri:

Ġkinci ve üçüncü kademe sağlık hizmetleri, birinci kademe sağlık hizmetleri sağlayan

hekim ve kuruluĢlarca sunulmayan daha ileri teĢhis ve tedavilerdir. Bu tür hizmetlere hastalar

doğrudan baĢvuramazlar. Hastanın hangi uzman hekime gitmesi gerektiğini ilk baĢvurduğu

aile hekimi veya sağlık ocağı hekimi söyleyecektir.

Uzman hekim hastalığı tam teĢhis etmek için hastadan bir takım testler talep eder. Bu

incelemeler eğer uzman hekimin çalıĢtığı klinik veya hastanede yapılabiliyorsa orada

yapılır. Ġleri teknoloji ve bilgiyi gerektirmeyen operasyonlar ikinci kademedeki uzman

hekimler, klinikler ve hastaneler tarafından gerçekleĢtirilebilir.

Açık kalp ameliyatları, beyin cerrahisi, tropikal hastalıklarla ilgili incelemeler, kanser

kemoterapisi, yoğun bakım vb. üçüncü kademe sağlık hizmetleri için verebileceğimiz

örneklerdir. BaĢka bir ifade ile üçüncü kademe sağlık hizmetleri donanım, personel, bilgi ve

tecrübe bakımından geniĢ olanlara sahip hastaneler tarafından sunulan, özelliği olan

hizmetlerdir.

Üçüncü kademe sağlık hizmetlerinin bir diğer sınıflandırma ölçütü olarak, hastanın

eğitim hastanesi olara çalıĢması alınmaktadır. Buna göre Eğitim ve AraĢtırma hastaneleri ile

Tıp fakülteleri hastaneleri üçüncü kademe sağlık hizmeti veren kurumlar olarak

tanımlanmaktadır.

Sağlık kuruluĢlarının yukarıda sıralanan sınıflandırmalarına ek olarak

1. Hastaneler verdikleri tedavi hizmetlerinin türüne göre iki grupta

toplanmaktadır. Genel ve özel dal hastaneleri, Genel hastaneler her türlü acil

vaka ile yaĢ cinsiyet, farkı gözetilmeksizin, bünyesindeki mevcut uzmanlık

dallarıyla ilgili hastaların kabul edildiği hastanelerdir. Özel dal hastaneleri ise

belirli bir yaĢ veya türde hastaların kabul edildiği hastanelerdir. Örneğin çocuk

hastaneleri ve doğumevleri bu guruba girmektedir.

2. Diğer bir sınıflandırma da ise ―Hastaların hastanede kalıĢ süreleri‖ esas

alınmaktadır. Buna göre hastaneler kısa süreli hastaneler ve uzun süreli

hastaneler olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Kısa süreli hastaneler hastalarının %

50 den fazlasının 30 günden az hastanede kaldığı hastanelerdir. Türkiye‘deki

devlet hastaneleri bu guruba örnek olarak gösterilebilir. Uzun süreli hastaneler

ise hastalarının yarıdan fazlasının bir aydan daha fazla hastanede kaldığı

hastanelerdir. Örneğin psikiyatri ve tüberküloz hastaneleri bu gruba girmektedir.

3. Organizasyon açısından diğer bir önemli sınıflandırma da hastanelerin

büyüklüklerine (yatak kapasitelerine) göre sınıflandırılmasıdır. Çünkü hastane

büyüdükçe bazı yeni hizmet birilerine ihtiyaç duyulacağı gibi diğer bazı birimler

de yeterli büyüklüğe ulaĢacaklarında organizasyonlarında değiĢiklikler olacak,

böylece hastane içindeki idari kademelerin ve pozisyonların sayısında artıĢlar

olabilecektir. Büyüklülüklerine göre hastaneler 25, 50, 100, 200, 400, 600, 800 ve

üstü yatak kapasiteli hastaneler olarak sınıflandırılmaktadır.

Hastanelerin bu temel iĢlevlerine ek olarak idari ve mali, teknik ve otelcilik iĢleri de

diğer hizmet iĢletmelerinde olduğu gibi olmaktadır.

Organizasyon nedir:

Resmi rolleri yerine getiren veya ortak bir amacı güden, iki veya daha fazla kiĢi ya

da bireyin sistematik olarak düzenlenmiĢ halidir.

Organizasyonların üç ortak özelliği vardır;

-Amaç veya misyon

-insanlardan oluĢmuĢ

-Resmi rollerini belirleyen sistematik yapı.

Hastanelerin çoğu bürokratik organizasyonlar olarak yapılandırılmıĢtır. Piramitsel bir

hiyerarĢi ile bireysel pozisyon yada pozisyonlar olarak organize edilirler. Hastane

organizasyonlarında kontrol aralığı olarak en fazla 5-10 kiĢinin etkinliğine ulaĢmada ideal

rakam olduğu belirlenmiĢtir.

Sağlık Hizmetlerinin ve Hastanelerin Özellikleri

Hastaneler birer hizmet iĢletmesi olmalarına rağmen , diğer tüm iĢletmelerden ayrılan

bir çok özellikleri vardır. Bunlar;

a. Sağlık hizmetleri piyasasının Ģeffaf olmaması ,. Belirsizlik ve Risk: Hastanelerin en önemli özelliği , hastaların kendilerine verilen sağlık hizmetlerinin

türünü, kalitesini ve niteliğini belirleme ve değerlendirme durumunda olmamalarıdır.

Yani , sağlık hizmetlerinde tüketici ne zaman, nerede , ne miktarda ve nasıl bir sağlık

hizmetine ihtiyaç duyacağını,talep edeceğini ve tıbbi tedavinin etkisini önceden

bilemez. Çoğu sağlık hizmetlerinin tüketiminin ani ve/veya beklenmedik olması, çok

pahalı olması gibi nedenlerden dolayı sağlık hizmetleri ihtiyacı, talebi ve tüketilmesi

noktasında belirsizlikler vardır.

b. Yapının KarmaĢıklığı; Hastaneler karmaĢık yapıda örgütlerdir ve benzer büyüklükteki diğer örgülerin en

karmaĢık olanlarıdır. Bunun çeĢitli nedenleri vardır. Bunlar; 1. Çok sayıda farklı

hastalıklardan sorunları olanların hastaneye gelmesi ve bu geliĢlerin düzensiz

olması, donanım ve personel açısından hastanenin her zaman kullanıma hazır

tutulmasını gerektirmektedir. Bu durum çok sayıda aĢırı uzmanlaĢmıĢ personelin

istihdam edilmesi ve karmaĢık bir teknolojik donanımında her an kullanıma hazır

tutulmasını gerektirmektedir.

c. Matriks Organizasyon; Hastane örgütleri matriks proje örgütlerinin en

güzel örneklerini oluĢturmaktadırlar. Matriks örgütler birer proje örgüt çeĢididirler.

Proje tipi örgüt yapısı içinde,belirli amaçları gerçekleĢtirmek üzere proje ekiplerinin

teĢkili öngörülmektedir. Proje ekipleri, gerçekleĢtirilecek amaçlara bağlı olarak

örgütün çeĢitli düzey ve bölümlerinden bir araya gelen örgüt üyelerinden

oluĢmaktadır. Örneğin; üroloji kliniğinde yatan bir hastanın tedavisi bir projedir.

Çünkü hastalara verilen tedavi kiĢiselleĢtirilmiĢ tedavidir. Bir üroloji hastasının

tedavisinde uygulanan usuller ve tedaviye katılan personel baĢka bir üroloji

hastasından farklı olabilmekle bu nedenle de farklı proje ekipleri devreye

girmektedir.

d. Bilgi Asimetrisi; Bir çok mal ve hizmet için tüketicinin kalite ve hizmetin

uygunluğu konusunda bir fikir vardır. Ancak sağlık hizmetlerinde tüketicinin

kendisine uygulanan tedavi yönteminin uygunluğu ve kalitesi konusunda çok az

bilgisi vardır. Bu noktada tüketici hekime hemen hemen tam anlamıyla bağlıdır.

Tüketicilerin sağlık hizmetleri ihtiyacının belirlenmesi veya ne tür sağlık hizmetinin

ne miktarda ve kalitede tüketileceği noktasında bilgisinin kıt olması nedeni ile

hekim bir vekil olarak devreye girip hasta için danıĢmanlık yapmakta ve tüketimi

Ģekillendirmektedir. Bu durum hekimi hem bir hizmet sunucu hem de bir hizmet

talep eden/belirleyen eĢsiz bir pozisyona sokmaktadır. Hekimin bu pozisyonu

literatürde ―Arzın yarattığı talep‖ olarak adlandırmaktadır. Azın talep yaratmasından

kaynaklanan sorunların neden olduğu olaylarda ―ahlaki tehlike‖ olarak

adlandırılmaktadır.

e. Sağlık hizmetlerinin yaĢam ve ölüm meselesi olması; Bozuk çıkan bir mal

satana veya üreticisini iade edilebilir MüĢterinin zararının telafisi mümkündür.

Ancak sağlık hizmetlerinde hatalı teĢhis ve tedavisinin geriye dönüĢü her zaman

mümkün olmamaktadır. Bu nedenle sağlık kuruluĢları ve hekimler bu görevlerini

yerine getirirken azami dikkat ve özeni göstermek zorundadır.

Yukarıda sıralanan özelliklerine ek olarak, Sağlık iĢletmelerinin 24 saat kesintisiz hizmet

vermesi kamu malı olması, dıĢsallıkların olması, devlet müdahalesine ihtiyaç duyması ,

tüketici egemenliğinin olmaması, bayan personelin çokluğu, etkinlik amacı vs. Ģeklinde

sıralayabiliriz.

I. 2. Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin GeliĢimi

KuruluĢ Yılları ve Dr. Refik Saydam Dönemi

Osmanlı Ġmparatorluğu‘nun son dönemlerinde sağlık hizmetleri İçişleri Bakanlığı’na

bağlı bir genel müdürlük tarafından yürütülüyordu. Sağlık Bakanlığı 3 Mayıs 1920 tarihinde,

3 sayılı ―Sıhhat ve Ġçtimai Muavenet Vekaleti Yasası‖ ile kurulmuĢtur. 3 Mayıs 1920‘ de

yapılan ilk Bakanlar Kurulu toplantısına Dr. Adnan Adıvar ilk sağlık bakanı olarak

katılmıĢtır.

10 Mart 1921‘de bakanlıktan ayrılan Dr. Adnan Adıvar‘ın yerine Dr. Refik Saydam

bakan olmuĢtur. Refik Saydam döneminde koruyucu ve tedavi edici hekimlik hizmetlerinin

birbirinden ayrı ele alınması ilkesi benimsenmiĢtir. Bu dönemde Sağlık ve Sosyal Yardım

Bakanlığı‘nın esas görevinin koruyucu hekimlik olduğu kabul edilmiĢ ve örgütlenme buna

göre yapılmıĢ, genel bütçe olanakları bu yöne aktarılmıĢtır. Yerel yönetimler hastane açmaya

özendirilmiĢ, bu idarelere örnek olmak üzere Ankara, Ġstanbul, Sivas, Erzurum ve Diyarbakır

gibi büyük illerde Bakanlığa bağlı numune hastaneleri açılmıĢtır. Her ilçede hükümet

tabipliği kurulmuĢ, o gün için sağlık sorunu olan sıtma, verem, trahom, cüzzam gibi bulaĢıcı

hastalıklarla mücadele için dikey programlar baĢlatılmıĢtır. 1924 yılında Ġstanbul ve Sivas‘ta

sağlık memurları okulları ile 1925‘te Ġstanbul‘da Kızılay HemĢirelik Okulu açılmıĢ, tüm

sağlık personelinin atama ve terfileri Sağlık Bakanlığı‘nın yetkisine verilerek, sağlık

personelinin yönetimi tek elde ve merkezde toplanmıĢtır. 1928 yılında 1912 sayılı ―Tababet

ve ġuabatı Sanatlarının Tarzı Ġcrasına Dair Yasa‖ çıkartılarak sağlık personelinin yetki ve

sorumlulukları belirlenmiĢtir. 1930 yılında çıkarılan 1593 sayılı ―Umumi Hıfzıssıhha Yasası‖

ile sağlık hizmetlerinin politikasının esasları belirlenmiĢtir. 1936 yılında ise 3017 sayılı

―Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı TeĢkilat ve Memurin Yasası‖ çıkarılmıĢ sağlık

örgütünün temel çatısı kurulmuĢtur.

1938 Sonrası ve Dr. Behçet Uz Dönemi

1938 sonrası dönemde Türkiye, savaĢın getirdiği sıkıntıları yaĢamıĢtır. Bu dönemde

sıtma, tifüs ve çiçek salgınları olmuĢtur. 1945 yılında ―Olağanüstü Sıtma SavaĢ Yasası‖

çıkarılması zorunlu görülmüĢtür. Aynı yıl önemli bir geliĢme de Sosyal Sigortalar

Kurumu‘nun kurulmasıdır. Bu kuruma sigortalı iĢçiler için sağlık örgütü kurma, iĢletme ve

sağlık personeli atama yetkisi verilmiĢtir. 1946-50 yılları arasında bakanlık yapan Dr. Behçet

Uz tarafından hazırlanan 1. On Yıllık Milli Sağlık Planı, 1946 yılında toplanan 9. Milli Tıp

Kongresi‘ne sunulmuĢtur. Bu plana göre ülke 7 sağlık bölgesine ayrılacak ve her bölgenin

örgütlenmesi kendine yeterli hale getirilecekti. Bu bölgelerde, her 40 köy için 10 yataklı bir

sağlık merkezi kurulacak ve merkezlerde iki hekim, bir ebe, bir sağlık memuru, bir ziyaretçi

hemĢire bulunacaktı. Buna ek olarak, her 10 köy için bir ebe ve bir sağlık memuru

öngörülmüĢtü. Bu merkezler koruyucu ve tedavi edici sağlık hizmetlerini birlikte

yürüteceklerdi. Koruyucu ve iyileĢtirici hizmetleri ayrı ayrı ele alan, yataklı tedavi

hizmetlerini yerel idarelere bırakan anlayıĢtan vazgeçilerek sağlık hizmetlerinin tümü

merkezi hükümet görevi ve sorumluluğu haline getirilmiĢ oluyordu. Behçet UZ‘un

bakanlıktan ayrılmasından sonra bu plan gereği gibi uygulanmamıĢ, her ilçeye bir sağlık

merkezi yapma biçimine dönüĢmüĢtür.

1950-1960 Dönemi

1954 yılında, 6134 sayılı yasa ile il özel Ġdarelerine, belediyelere ve vakıflara bağlı

hastaneler Sağlık Bakanlığı‘na bağlanarak hastane hizmetleri tek elde toplanmıĢ (SSK ve

Üniversite hastaneleri hariç), tamamen merkezi hükümetin görev ve sorumluluğu haline

getirilmiĢtir. Bu dönemde özel sektörün geliĢtirilmesi düĢüncesi ağırlık kazanmıĢ ve bu

sektör sağlık yatırımları için özendirilmiĢtir. Uluslararası kuruluĢlarla, özellikle Dünya

Sağlık Örgütü ve UNICEF ile iĢbirliğine önem verilmiĢ, bu kuruluĢlardan ana-çocuk sağlığı

ve tüberkülozla savaĢ gibi koruyucu sağlık hizmetlerine destek sağlanmıĢtır.

1961’ den Sonra Olan GeliĢmeler

Bu dönemde tedavi edici hizmetler, koruyucu hizmetleri tamamlayan bir öğe olarak

görülmüĢ; hastanecilik hizmetleri iki. plana itilerek evde ve ayakta tedaviyi sağlayan, küçük

topluluklara kadar yayılan bir sağlık örgütünün kurulması öngörülmüĢtür. 1961 yılında

Sağlık Bakanlığı müsteĢarı Dr. Nusret FiĢek‘in önderliğinde hazırlanan 224 sayılı ―Sağlık

Hizmetlerinin SosyalleĢtirilmesi Hakkındaki Yasa‖ kabul edilmiĢtir. Uygulanmasına 1963

yılında MuĢ‘ta baĢlanan sosyalleĢtirilmiĢ sağlık hizmetlerinin, 1977 yılında tüm illere

yaygınlaĢtırılması amaçlanmıĢtı. Bu yasa ancak 1 Ocak 1984 tarihinden itibaren Türkiye

genelinde uygulanmaya baĢlanmıĢtır. Bu Yasasın kabul ettiği baĢlıca ilkeler Ģunlardır: EĢit,

sürekli, entegre, kademeli, öncelikli, katılımlı, ekip ile, denetlenen, uygun ve nüfusa göre

hizmet. Yasaya göre sağlık hizmetleri il içinde bir bütündür ve sağlık hizmetlerini ildeki

amiri validir. Sağlık müdürü, vali adına hizmeti yürütür. Ġl içindeki bütün sağlık kuruluĢları,

sağlık müdürlüğüne bağlıdır. Ġl içinde örgütlenme iki basamaklı bir model olarak

kurulmuĢtur. Birinci basamak evde ve ayakta hizmetleri ile koruyucu hizmetlerin sunulduğu

sağlık ocaklarıdır. Ġkinci basamak ise sağlık ocaklarından sevk edilen hastaların bakılacağı

hastanelerdir.

I.3. Türkiye’de Sağlık Hizmetlerinin Örgütlenmesi

Ülkemizdeki sağlık hizmetlerinin örgütleniĢi karmaĢık bir yapıya sahiptir. Nüfusun

tamamına hizmet vermekle yükümlü olan Sağlık Bakanlığı‘nın yanı sıra, Sosyal Sigortalar

Kurumu (SSK), üniversiteler, birçok bakanlık, kamu kuruluĢları, belediyeler ve özel

kuruluĢlar sağlık hizmeti vermekteydiler.

Sağlıkta dönüĢüm programı çerçevesinde son yıllarda sağlık hizmeti sunumundaki

iyileĢmeler ve değiĢim,Sağlık Bakanlığına bağlı sağlık hizmeti sunulan tüm birimlerde

hissedilir biçimde arttırılmıĢtır.

Bu değiĢim ve geliĢim sürecinin bir devamı olarak 2005 yılı içerisinde SSK ve diğer

kamu kurumları hastanelerinin Sağlık Bakanlığına devri ile sağlık hizmetlerinin örgütleniĢi

üzerindeki karmaĢık yapı sonlandırılmıĢtır.Diğer yandan,sunulan sağlık hizmetinin kalitesi

ve ulaĢılabilirliğini arttırmayı hedefleyen çalıĢmalarla birlikte özel sektörün önündeki

bürokratik engellerin kaldırılması ve teĢvik edilmesiyle atıl durumdaki kurumlar daha

verimli kullanılmaya baĢlanmıĢ,bazı hastaneler birbiri ile enteğre edilmiĢ,bazıları da Özel dal

hastanelerine dönüĢtürülmüĢtür.

Sağlık Hizmeti Sunan BaĢlıca Kurumlar

Sağlık Bakanlığı:

Sağlık Bakanlığı, kendisine bağlı yataklı ve yataksız sağlık kuruluĢlarının yapımı,

onarımı, iĢletilmesi, personel ihtiyacı, hizmetlerin planlanması ve denetimi gibi iĢleri ya

doğrudan merkezden ya da taĢra teĢkilatı aracılığı ile yürütmektedir. Diğer kurumlara bağlı

olan sağlık kuruluĢlarının kurulması ve iĢletilmesinde de standartları belirleme ve denetim

yetkilerine sahiptir.

Üniversiteler:

Tıp fakültesi bulunan üniversiteler, mezuniyet öncesi ve uzmanlık eğitimlerini

sürdürebilmek amacıyla hastaneler iĢletirler. Asıl amaçları eğitim olmakla birlikte, bu

hastanelerde hasta bakımı hizmetleri de sürdürülür. Üniversite hastaneleri doğrudan

rektörlere bağlıdır. Devlet bütçesinin yanı sıra döner sermaye gelirleri de vardır. Üniversite

hastanelerini iki. basamak sağlık kuruluĢları saymak gerekir. Ancak, bazı branĢları oldukça

geliĢen bazı üniversite hastaneleri üç. basamak (özel dal) sağlık kuruluĢları olarak da

sayılabilir.

Askeri Sağlık KuruluĢları:

Silahlı kuvvetlerin kendi ihtiyacına cevap veren özel bir sağlık örgütlenmesi vardır.

Ankara‘da bulunan ve aynı zamanda bir tıp fakültesi olan Gülhane Askeri Tıp Akademisi

(GATA) ve diğer askeri hastaneler kapasitelerinin yüzde 5‘ini sivil hastaların bakımına

ayırmıĢlardır.

Özel Sektör:

Özel olarak sağlık hizmeti verilmesinin kurallarını belirleyen baĢlıca yasalar 1219

sayılı ―Tababet ve ġuabatı Sanatlarının Tarz-ı Ġcrasına Dair Yasa‖ ve ―Hususi Hastaneler

Yasası‖dır. Özel laboratuvarların açılmasının ve iĢletilmesinin esasları Ģu iki yasayla

belirlenmiĢtir: 992 sayılı ―Serin ve Gıdai Taharriyat ve Tahlilat Yapılan ve Masli Teamüller

Aranılan Umuma Mahsus Bakteryoloji ve Kimya Laboratuvarları Yasası‖ ve 3153 sayılı

―Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Hakkında

Yasa‖. Eczanelerin açılması ve iĢletilmesi ise 6197 sayılı ―Eczacılar ve Eczaneler Hakkında

Yasa‖da belirtilen esaslar dahilinde yürütülür. Özel olarak çalıĢan sağlık mensuplarının ve

hastanelerin denetimleri Sağlık Bakanlığı tarafından yapılır. Ayrıca meslek birliklerinin de

deontolojik yönden denetim yetkileri vardır.

I.4. Uluslararası Sağlık KuruluĢları

1948 yılında yayımlanan ―Ġnsan Hakları Evrensel Bildirgesi‖, sağlık hizmetlerinden

yararlanmayı bir insan hakkı olarak görmektedir. 1970 yılında geliĢtirilen bildirge, bu hakkın

herkese sağlanabilmesi için ülkelerde sağlık örgütlerinin etkinliğinin artırılmasının önemini

ortaya koymuĢtur. Ancak ülkelerin sağlık örgütlerinin çabaları, çoğu sağlık sorunlarını

çözmede yeterli olmamıĢ; bu durum sağlık alanında uluslararası iĢbirliğinin yapılması

gerektiğini ortaya koymuĢtur. Böylece çeĢitli alanlarda uluslararası sağlık hizmeti yapan

kuruluĢlar ortaya çıkmıĢtır.

IPHO ( INTERNATIONAL PUBLIC HEALTH ORGANIZATION-

Uluslararası Halk Sağlığı Örgütü )

Sağlıkla ilgili ilk uluslararası örgüttür. KuruluĢu ile ilgili olarak yapılan Roma

SözleĢmesi uluslararası alanda yapılan ilk sözleĢme olarak bilinir. 1907 yılında kurulmuĢtur

ve merkezi Paris‘tir. 1952 yılında kurucu üyelerin istifası ile kapanmıĢtır.

WHO (WORLD HEALTH ORGANIZATION-Dünya Sağlık Örgütü )

II.Dünya SavaĢı‘ndan sonra kurulmuĢtur. BirleĢmiĢ Milletler sağlık sorunlarının

çözümünün gereğine inanarak bu örgütü kurmuĢtur. Irk, milliyet, din ve cinsiyet ayrımı

gözetmeksizin tüm insanları ve ulusları, en yüksek sağlık düzeyine ulaĢtırmak bu kuruluĢun

ilkelerinden birisi ve en önemlisidir. WHO‘nun anayasa taslağı 1946‗da yapılırken resmi

kuruluĢu da 7 Nisan 1948‗dir. Merkezi Cenevre olup 200‘ü aĢkın üyesi bulunmaktadır.

Ayrıca Avrupa, Güneydoğu Asya, Afrika, Doğu Akdeniz, Amerika ve Pasifik ülkeleri için

bölgesel konseyleri ve kuruluĢları vardır.

WHO‘nun Görevleri:

Ülkelerin sağlık kuruluĢlarını güçlendirmek

BulaĢıcı hastalıklarla savaĢmak, aĢı, serum ve ilaçlar sağlamak

Ana-çocuk sağlığı ve aile planlaması konularında çalıĢmalar yapmak

Ruh sağlığına önem vermek

Temiz su kaynaklarından yaralanma konusunda planlar geliĢtirmek ve ülkelere destek

vermek

Halk sağlığı eğitimi programları oluĢturmak ve geliĢtirmek

Sağlıkla ilgili bilimsel araĢtırmalar planlamak, geliĢtirmek ve araĢtırmaları

desteklemek

Epidemiyoloji ve istatistik hizmetleri geliĢtirmek

UNICEF (UNITED NATIONS INTERNATIONAL CHILDRENS EMERGENCY FUND

( BirleĢmiĢ Milletler Çocuklara Yardım Fonu )

UNICEF, çocukların sağlık, beslenme, eğitim ve genel esenlik düzeyini yükseltmeye

yönelik ulusal çabalara destek olmak amacıyla 11 Aralık 1945 tarihinde kurulmuĢtur.

Merkezi New York ‗tadır.

UNICEF‘ in Görevleri:

Kırsal bölgelere götürülecek ana-çocuk sağlığı programlarını hazırlamak

Köylerde sağlık personelini eğitmek, köylüyü sağlık tesislerini korumaya teĢvik

etmek

Doğum öncesi, sonrası beslenme ve aĢılama konularında eğitimler yapmak

Öğretmenlerin yetiĢtirilmesine yönelik eğitimleri düzenlemek ve bu eğitimleri

desteklemek

Okul yapımına ve ders kitaplarının basımına destek vermek

Aile planlaması programları düzenlemek

Beslenmeyle ilgili programları desteklemek ve yaygınlaĢtırmak

1951 yılında Türkiye ile teknik yardım esas sözleĢmesi yapılmıĢ ve 1960 yılında

ülkemiz bu kuruluĢun idari heyetine üye olmuĢtur.

UNESCO (UNITED NATIONS EDUCATION SCIENTIFIC AND CULTURAL

ORGANIZATIONS- BirleĢmiĢ Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Organizasyonu)

UNESCO, 1946 yılında eğitim, bilim ve kültür alanında uluslararası iĢbirliği

sağlayarak dünya barıĢına katkıda bulunmak üzere kurulmuĢtur. Merkezi Paris ‗tedir.

UNESCO ‗nun Görevleri:

Dünyada okur-yazar oranını yükseltmek

Ülkelerin eğitim düzeylerini yükseltmek, uluslararası barıĢı gerçekleĢtirmek

Temel ve teknik eğitimde görev alacak öğretmenleri eğitmek

Önemli sanat olaylarını desteklemek.( Tiyatro, sinema, televizyon ve basın gibi

sanatla ilgili iletiĢim araçlarının geliĢmesi hakkındaki araĢtırmalara yardım etmek

gibi).

Var olan kültür varlıklarını korumak

FAO (FOOD AND AGRICULTURAL ORGANIZATION OF THE UNITED

NATIONS)

(BirleĢmiĢ Milletler Gıda ve Tarım Örgütü)

FAO, 1945 yılında kurulmuĢtur. Merkezi Cenevre‗dedir. Ġnsanların açlığına çare

bulmak, beslenme düzeylerini yükseltmek, yeterli gıda üretilmesine katkıda bulunmak,

gereksinimi olan ülkelere yardımda bulunmak amacı ile kurulmuĢtur. Türk Milli Gıda ve

Tarım Örgütü 1949‘da kurulmuĢtur. Bu kuruluĢla iĢbirliği yaparak çok sayıda proje

desteklemiĢtir.

FAO‘nun Görevleri:

Gıda ve tarım ürünlerini etkileyen çevre kirliliği ile diğer uluslararası kuruluĢlarla

iĢbirliği yapmak

Daha iyi ürün toplama ve depolama, tohum geliĢtirme konularında rehberlik etmek

GeliĢmekte olan ülkelerdeki tarımla ilgili projeleri desteklemek

Tarım ve hayvancılık sektörüne zarar veren unsurlarla savaĢmak

Dünyadaki balık üretimini artırmak için projeler hazırlamak

ILO (INTERNATIONAL LABOUR ORGANIZATION- Uluslararası ÇalıĢma

Örgütü)

ILO, bütün dünyada iĢçilerin çalıĢma koĢulları ve yaĢam düzeylerini geliĢtirmeyi

amaçlar. ILO, ülkelerin çalıĢma yasalarında ve bu alana iliĢkin uygulamalarda standartları

geliĢtirmeye çalıĢır. Bu amaçla sosyal politikalar, iĢ gücü eğitimi ve kullanımı konularında

teknik yardım sağlar.

UNEP ( UNITED NATIONS ENVIORNMENT PROGRAMME)

( BirleĢmiĢ Milletler Çevre Programı )

UNEP, BirleĢmiĢ Milletler kapsamındaki çevre koruma çalıĢmalarına yön veren ve

bu çalıĢmalarda eĢ güdüm sağlamak için oluĢturulmuĢtur (1973). OluĢturulan uluslararası

gözlem sistemi, üye ülkelerin önemli çevre tehlikeleri konusunda bilgilenmesine ve gereken

önlemleri almasına olanak sağlar.

UNDRO (OFFICE OF THE UNITED NATIONS DISEASTER RELIEF

COORDINATOR) ( BirleĢmiĢ Milletler Afetzedelere Yardım KuruluĢu )

UNDRO, doğal afetlere ve baĢka felaketlere uğrayan ülkelere yönelik uluslar arası

yardım çalıĢmalarında eĢ güdüm sağlar. Doğal afetlere uğrama olasılığı bulunan bölgelerde

stok oluĢturarak ve doğal kaynakların etkin biçimde kullanılmasını sağlayarak üye ülkelerin

afetlerle avaĢtaki etkinliğini artırmaya çalıĢır.

UNDP (UNITED NATION DEVELEPING PROGRAMME)

( BirleĢmiĢ Milletler Kalkınma Programı )

Amacı ülkenin sosyal, ekonomik ve kültürel bakımdan kalkınmasına yardım etmektir.

RED CROSS (Kızıl Haç)

Amacı toplumun sağlık ve refahını yükseltmek ve onları mutlu kılmak ilkesini taĢır.

1919 yılında Kızıl Haç dernekler birliği Ģeklinde kurulmuĢtur. Bu derneklerin kapanmasıyla

birlikte 1982‘de de Kızıl Haç olarak devam etmiĢtir. Sel, deprem, yangın gibi afetlere yardım

eli uzatır. Kızılay ile aynı amacı taĢır.

UNFPA (UNITED NATION FUND FOR POPULATION ACTIVITIES)

( BirleĢmiĢ Milletler Nüfus Etkinlikleri Fonu)

UNFPA, nüfus ve aile planlaması gereksinimlerini karĢılayacak kapasiteyi yaratmak,

hükümetlere nüfus politika ve programları geliĢtirmede yardımcı olmak ve uygulamada mali

yardımda bulunmak amacı ile kurulmuĢtur.

UNFPA‘nın Görevleri:

Temel nüfus verilerinin derlenmesi ve değerlendirilmesi

Nüfus dinamiklerinin incelenmesi

Nüfus politikalarının belirlenmesi ve değerlendirilmesi

Nüfus politikalarının uygulanması

Aile planlaması

ĠletiĢim ve eğitim

Özel programlar

Birden çok alanı ilgilendiren etkinlikler.

KIZILAY

1877‘de Marko PaĢa‘nın baĢkanlığında ―Yaralı ve Hasta Askerlere Muavenet

Cemiyeti‖ adı altında bugünkü Kızılay Cemiyeti çalıĢmaya baĢlamıĢtır. PadiĢah Abdülhamit

daha sonraları bu cemiyetin adını ―Osmanlı Hilali Ahmer Cemiyeti― olarak değiĢtirmiĢtir.

1907‘de Londra Toplantısı‘nda Kızılay Cemiyeti‘nin üyeliği kabul edilmiĢtir. Cumhuriyet‘in

ilanından sonra da adı ―Türkiye Cumhuriyeti Kızılay Cemiyeti‖ olarak kabul edilmiĢtir.

Merkezi Ankara‘dadır. Amaçları: SavaĢ halinde gerekli personel ve araçları sağlayarak,

gereken yerlere göndermek üzere yardım etmek,

Ani felaketler karĢısında (yangın, deprem v.s.) gerek yurt içinde ve gerek yurt dıĢında

yardım uğraĢısında bulunmak,

SavaĢ ve barıĢta yardım edecek personeli yetiĢtirmek,

Ülkenin sağlık davası ile ilgilenmek ve bu alanda yardım etmek ,

Kızılhaç‘a üye devletlere gereksinmeleri oranında yardım etmektir.

I. 5. Sağlık Bakanlığı’nda Örgütlenme

Sağlık hizmetlerinin bir bakanlık düzeyinde örgütlenmesi ilk kez 1920 yılında

olmuĢtur. Halen Sağlık Bakanlığı, 1981 yılında çıkartılan 181 sayılı Yasa Hükmündeki

Kararnameye (KHK) ve bu kararnamede bazı değiĢiklikler yapan 210 sayılı KHK ve 5450

sayılı kanuna göre hizmet vermektedir.

Sağlık Bakanlığı’nın Görevleri:

Sağlık Bakanlığı‘nın teĢkilat ve görevleri hakkındaki 181 sayılı yasa Hükmündeki

Kararnameye göre görevleri Ģunlardır:

1. Herkesin yaĢamını bedenen, ruhen ve sosyal yönden tam bir iyilik hali içinde

sürdürmesini sağlamak için fert ve toplum sağlığını korumak ve bu amaçla ülkeyi kapsayan

plan ve programlar yapmak, bunları uygulamak ve uygulatmak, bu konularla ilgili her türlü

önlemi almak, gerekli örgütü kurmak ve kurdurtmak

2. BulaĢıcı, salgın ve sosyal hastalıklarla savaĢmak

3. Koruyucu, tedavi edici ve rehabilitasyon hizmetlerini sağlamak

4. Ana ve çocuk sağlığının korunması ve aile planlaması hizmetlerini yapmak

5. AĢı, serum, kan ürünleri, ilaç, uyuĢturucu ve psikotrop maddelerin ithal ve

üretimlerini yapmak, yaptırtmak, bu iĢleri ve bu maddelerin tüketimlerini her safhada kontrol

etmek

6. Tarım Bakanlığı ve mahalli idarelerle iĢbirliği yaparak gıda maddelerinin ve

bunları üreten yerlerin sağlık açısından kontrol hizmetlerini yürütmek

7. Mahalli idareler ve ilgili diğer kuruluĢlarla iĢbirliği yaparak çevre sağlığını

ilgilendiren önlemleri almak ve aldırtmak

8. BulaĢıcı, salgın insan hastalıklarına karĢı kara hudut kapıları, deniz ve hava

limanlarında koruyucu önlemler almak

9. Kanser, verem ve sıtma ile savaĢ hizmetlerini yürütmek ve bu alanda hizmet veren

kurum ve kuruluĢların çalıĢmalarının koordinasyonunu ve denetimini sağlamak

10. Bu görevlerin yerine getirilmesi için gerekli tesisleri kurmak ve iĢletmek, insan

gücünü yetiĢtirmek ve sağlamak

11. Sağlık hizmetleriyle ilgili olarak uluslararası ve yurt içindeki kurum ve

kuruluĢlarla iĢbirliğinde bulunmak

Sağlık Bakanlığı’nın Merkez Örgütü:

Her bakanlıkta olduğu gibi Sağlık Bakanlığı‘nın merkez örgütünde de ana hizmet

birimleri, danıĢma ve denetleme birimleri ve yardımcı birimler vardır.

Sağlık Bakanlığı‘nın ana hizmet birimleri; Temel Sağlık Hizmetleri Genel

Müdürlüğü, Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ġlaç Ve Eczacılık Genel Müdürlüğü,

Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü, Ana-Çocuk Sağlığı Ve Ailesi Planlaması Genel

Müdürlüğü, Sıtma SavaĢı Dairesi BaĢkanlığı, Verem SavaĢı Dairesi BaĢkanlığı, Kanserle

SavaĢ Dairesi BaĢkanlığı, DıĢ ĠliĢkiler Dairesi BaĢkanlığı, Avrupa Topluluğu Koordinasyon

Dairesi BaĢkanlığı‘dır.

DanıĢma ve denetleme birimleri; TeftiĢ Kurulu BaĢkanlığı, AraĢtırma, Planlama ve

Koordinasyon Kurulu BaĢkanlığı, Hukuk MüĢavirliği, Bakanlık MüĢavirleri, Basın ve Halkla

ĠliĢkiler MüĢavirliği‘dir.izmetleri

Yardımcı birimler ise; Personel Müdürlüğü, Ġdari ve Mali ĠĢler Dairesi BaĢkanlığı,

Savunma Sekreterliği, Özel Kalem Müdürlüğü‘dür.

Bakan: Bakan kuruluĢun en üst amiridir. Bakanlık hizmetlerini mevzuata, hükümetin

genel siyasetine, milli güvenlik siyasetine, kalkınma planlarına ve yıllık programlara uygun

olarak yürütmekle ve Sağlık Bakanlığı‘nın etkinlik alanına giren konularda diğer

bakanlıklarla iĢbirliği ve koordinasyonu sağlamakla görevli ve baĢbakana karĢı sorumludur.

MüsteĢar: Bakanlık hizmetlerini bakan adına ve bakanın emirleri yönünde, Sağlık

Bakanlığı‘nın amaç ve politikalarına, kalkınma planlarına ve yıllık programlara, mevzuat

hükümlerine uygun olarak düzenler ve yürütür.

MüsteĢar Yardımcıları: Bakanlık ana hizmet birimleri ve danıĢma ve yardımcı

birimlerin yönetim ve koordinasyonunda müsteĢara yardımcı olurlar. Sayıları beĢtir.

SAĞLIK BAKANLIĞI MERKEZ TEġKĠLAT ġEMASI

I. 5. I. ANA HĠZMET BĠRĠMLERĠ

Sağlık Bakanlığı‘nın amaçlarını gerçekleĢtirebilmek için kurulan genel müdürlükler

ve bağımsız daire baĢkanlıklarından oluĢur. Bakanlıkta oniki adet ana hizmet birimi vardır.

I. 5. I. Ana Hizmet Birimleri

I. 5. I. I. Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü

1947 yılında hazırlanan Birinci On Yıllık Milli Sağlık Planı'nda koruyucu ve tedavi edici

sağlık hizmetlerinde karĢılaĢılan sorunların çözümlenmesi ele alınmıĢ ve özellikle hizmetin kırsal

kesimlere yöneltilmesi gerektiği belirtilmiĢtir.

1960 yılından itibaren planlı döneme girildiğinde; sağlık hizmetlerine ve özellikle koruyucu

sağlık hizmetlerine gereken önemin verilerek, hizmetin nüfus çoğunluğunun bulunduğu kırsal

bölgelere götürülmesi konusunun ele alınması ile sağlık düzeyinin yükseltilmesi için olumlu ve

kararlı bir adım atılmıĢtır. Atılan bu adım ile; toplumun her kesiminin sağlık hizmetlerinden eĢit

olarak ve yeterince faydalanması amacıyla, 224 Sayılı "Sağlık Hizmetlerinin SosyalleĢtirilmesi

Hakkında Kanun" 1961 yılında çıkarılmıĢ ve sağlık hizmetlerinin yurdun en ücra köĢesindeki

vatandaĢın ayağına kadar götürülmesini hedef tutan yeni bir hizmet anlayıĢı ve uygulaması

getirilmiĢtir. Bu Kanun‘un uygulanması için ―SosyalleĢtirme Daire BaĢkanlığı‖ kurulmuĢtur.

Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünün hizmet alanına giren faaliyetler 1920 yılında

kurulan Sağlık Bakanlığı‘nın ilk bütçe tasarısında ―Hıfzısıhha Dairesi‖ olarak adlandırılan birim

tarafından yürütülmüĢtür. Daha sonra, 1936 yılında çıkarılan 3017 Sayılı ―Sağlık ve Sosyal Yardım

Bakanlığı TeĢkilat ve Memurin Kanunu‖nda "Hıfzısıhha ĠĢleri Umum Müdürlüğü" adını almıĢtır.

Umum Müdürlüğün görev alanı, 3017 Sayılı Kanunla belirlenmiĢ ve 1963 yılında çıkarılan 4862

Sayılı Kanunla da "Sağlık ĠĢleri Genel Müdürlüğü" adını almıĢtır.

28.02.1982 gün ve 17619 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan, Bakanlıkların yeniden

düzenlenmesi ve çalıĢma esasları hakkında kararname ile yapılan reorganizasyonla Sağlık ĠĢleri

Genel Müdürlüğü ―Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü‖ adını almıĢtır.

224 Sayılı Sağlık Hizmetlerinin SosyalleĢtirilmesi Hakkında Kanun‘un uygulanması

amacıyla, Sağlık Bakanlığı bünyesinde kurulmuĢ bulunan ―SosyalleĢtirme Daire BaĢkanlığı‖ 1983

yılına kadar hizmet verdikten sonra, 1982 yılında yapılan reorganizasyon sonrasında kurulan Temel

Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesine alınmıĢtır. Temel Sağlık Hizmetleri Genel

Müdürlüğü, oluĢan bu yapı ve hizmet anlayıĢı ile görevini sürdürmektedir.

Sağlık Bakanlığı TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde 13.12.1983 tarih ve 181

Sayılı Kararname doğrultusunda hizmetlerini yürütmektedir. Kamuda yeniden yapılanma sağlık

hizmetinin daha etkin, hızlı ve verimli yürütülebilmesi gibi nedenlerden dolayı Bakanlığın diğer

birimlerinde olduğu gibi Genel Müdürlüğün görev tanımları zamanla güncellenmiĢ ve yeniden

belirlenmiĢtir.

Görevleri

(210 sayılı KHK ile değiĢik bent) Toplum sağlığını ilgilendiren her türlü koruyucu sağlık

hizmetlerinin verilmesini sağlamak, bu hizmetlere halkın katkı ve iĢtirakini temin etmek,

BulaĢıcı, salgın, sosyal ve dejeneratif hastalıklarla mücadele ile aĢılama ve bağıĢıklık

hizmetlerini yürütmek,

(210 sayılı KHK ile değiĢik bent) Sağlıklı çevre temin etmek amacıyla çevre sağlığını

ilgilendiren her türlü tedbiri almak ve aldırmak ve gayri sıhhi müesseselerin halkın sağlığına

zarar vermesini engellemek ve gerekli denetimlerini yapmak,

Ġçilecek ve kullanılacak nitelikte su temini, sıcak ve soğuk hamamlar ile içmeceler tesisi,

mezbaha inĢaatı, mezarlıklar tesisatı ölü defni ve nakli iĢleri ve lağım ve tesisatı ile ilgili

sağlık düzenlemeleri yapmak ve denetlemek, insan sağlığını tehlikeye düĢürecek amillerle

mücadele etmek,

Zehirli ve uyuĢturucu maddelerle tıbbı ve hayati müstahzarları, insan sağlığında kullanılan

her cins serum ve bunların yapıldığı ve satıldığı yerleri denetlemek,

Sağlık hizmetlerinin yaygınlaĢtırılması çalıĢmalarını yürütmek, sağlık ocaklarını yataklı

tedavi kurumları ile iĢbirliğini düzenlemek, Aile Hekimliğine geçiĢi sağlamak,

Sanatlarını serbest olarak icra eden tabip ve tababet mensuplarının özel laboratuar ve

optisyenlik ruhsatlarını düzenlemek,

Toplumda yeterli ve dengeli besin tüketme alıĢkanlığının geliĢtirilmesi, yanlıĢ ve olumsuz

beslenme alıĢkanlığının ortadan kaldırılması, besinlerin sağlık bozucu duruma gelmesinin

önlenmesi, besin kaynaklarının daha etkin ve daha ekonomik kullanılması ile toplumun

beslenme durumunu düzeltmek,

Doğal afet ve olağan dıĢı durumlarda yürütülmesi gereken sağlık hizmetlerini planlamak

Ġlk yardım ve 112 sağlık hizmetlerini ülke genelinde yaygınlaĢtırılmasını sağlamak,

Bakanlıkça verilen benzeri görevleri yapmak,

TeĢkilat Yapısı

Çevre Sağlığı Daire Başkanlığı

Tıp Meslekleri Daire Başkanlığı

Ruh Sağlığı Daire Başkanlığı

İdari İşler Daire Başkanlığı

Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler

Daire Başkanlığı

Sağlık Ocakları Daire Başkanlığı

Acil Sağlık Hizmetleri Daire

Başkanlığı

Aile Hekimliği Daire Başkanlığı

Mali İşler Daire Başkanlığı

Afetlerde Sağlık Organizasyon

Daire Başkanlığı.

Tütün ve Bağımlılık Yapıcı Madde.

Mücadele Daire Başkanlığı

Trafik Hizmetleri Döner Sermaye

İşletme Müdürlüğü

Tem.Sağ. İst.ve Epidemiyoloji

Daire Başkanlığı

Kalite, Eğitim ve Koordinasyon

Birimi

Hukuk Bürosu

Bulaşıcı Hast. Şb.MdlZoonotik ve ParaziterHast. Şb. Mdl

Lojistik HizmetlerŞb. Mdl.

Zührevi HastalıklarŞb. Mdl.

Genişletilmiş Bağışıklama Şb. Mdl.

Salgın ve Surveyans Şb. Mdl

Su Güvenliği ŞubeMdl

İçme ve Kullanma Suları şb. Mdl.

Pestisit ve Vektör Kontrol Şb. Mdl.

Çevresel Etkileri Değ.Ve İzleme Şb. Mdl.

Piyasa Gözetim-Den.Tem. Ürünleri Şb.Mdl.

Mesleki Kuruluşlar veUygulama Şb. Mdl

Öz. Teşhis ve TedaviMüessesesi Şb. Mdl.

Tıp Meslekleri Mevz.Geliştirme Şb. Mdl.

Çalışanların Sağl. VeGüvenliği Şb. Mdl.

Optisyenlik ve OptikÜrünler Şb. Mdl.

Madde Bağımlılığı Şb.

Mdl.

Koruyucu Ruh SağlığıŞb. Mdl

Kronik Ruhsal Boz.Şb. Mdl.

Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Şb. Mdl

Personel Şb. Mdl. Evrak Şb. Mdl Plan İkmal Şb. Mdl.Arşiv ve DokümanŞb. Mdl.

Toplum Bes. Ve Bes.İlişkili Hast. Şb. Mdl.

Beslenme Araştırma.Şb. Mdl.

Obezitenin Önlenm. Fiziksel Akt.Şb.Mdl.

Sağ. Ocağı PlanlamaŞb. Mdl.

İnsan Hakları ve Adli Hekimlik Şb.Mdl.

Sağlık OcaklarıProgramlar Şb. Mdl.

Acil Sağlık HizmetleriŞb. Mdl.

Afet ve Kriz YönetimiŞb. Mdl.

İlk Yardım Şb.Mdl.

Projeler ŞubeMdl.

Lojistik ŞubeMdl.

Aile Hekimliği UygulamaŞb. Mdl.

Eğitim ve Lojistik Şb. Mdl.

Mev., Standard. Şb.Mdl.

İzleme ve Değerlen.Şb. Mdl.

İletişim Şb. Mdl.

Kalite Şb. Mdl. Koordinasyon Şb.Mdl İletişim Şb. Mdl. Eğiti,m Şb. Mdl.

Bütçe Şube MüdürlüğüSatın Alma

Şube Mdl.Taahhuk Şb. Mdl.

İstatistik Şb. Mdl.Epidemiyoloji Şb.

Mdl.Bilgi İşlem Şb. Mdl.

İstihdam Planlama Şb. Mdl.

Afet Yönetimi Şb. Mdl. Lojistik Şb. Mdl.

Ulusal Medikal Kurtarma

Ekip. Şb. Mdl.

Tütün ve Tütün Ürünleriİle Müc. Şb. Mdl.

Alkol ile Mücadele veKontrol Şb. Mdl.

Alkol Dışı Mad. Bağım.

Müc.Kont. Şb. Mdl.

Fatura Tahsil ve Takibi Şb. Mdl.

İdari İş, Raportörlük,Fatura Düz. Şb. Mdl.

Araştırma, Geliştirme Birimi

Bulaşıcı ve Salgın Hastalıklar Daire

Başkanlığı

Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğünden Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğüne

devredilen Ģubeler : ―Özel TeĢhis ve Tedavi Müessesi ġube Müdürlüğü‖

Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğünden Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğüne

devredilen Ģubeler ―Özürlüler ġube Müdürlüğü ―,‖Kronik Hastalıklar ġube Müdürlüğü‖

I. 5. I. 2. Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Bakanlığa bağlı yataklı tedavi kurumlarını açmak, iĢlemlerini düzenlemek, iĢleri takip

etmek, kan ve kan ürünlerini sağlamak, bu amaçla kan merkezi açmak, açtırtmak, buraları denetlemek

gibi görevleri vardır. Özel hastanelerin ruhsat ve denetim iĢleri ve ağız sağlığı programlarının

yürütülmesi de bu genel müdürlüğün sorumluluklarındandır.

Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü'nün görevleri 181 sayılı Sağlık Bakanlığı'nın TeĢkilat ve

Görevleri Hakkında Yasa Hükmünde Kararname'nin 10‘uncu maddesi ile belirlenmiĢtir.

Görevleri

a) Bakanlığa bağlı yataklı tedavi kurumları ile bu kurumlara bağlı sağlık kuruluĢlarını

açmak, kapasitelerini artırmak, malî, idarî ve teknik her türlü iĢlemleri düzenlemek, bu

iĢlemleri takip etmek, yürütmek ve gerektiğinde bu kurumları kapatmak,

b) Milli Savunma Bakanlığı'na bağlı yataklı tedavi kurumları dıĢında kalan genel ve katma

bütçeli kamu kuruluĢlarına, özel sektöre, yabancılara ve azınlıklara ait yataklı tedavi

kurumlarına açılıĢ ruhsatı vermek, gerekenlerin yatak ve tedavi ücret tarifelerini tespit ve

tasdik etmek, bu kurumların fiziki yapılarını tetkik etmek ve gerektiğinde çalıĢmalarını

yasaklamak,

c) Memleketin ihtiyacı olan kan ve kan ürünlerini sağlamak için kan merkezleri ve

istasyonları açmak, açtırmak, bunları denetlemek ve gerektiğinde kapatmak,

d) Bakanlıkça verilen benzeri görevleri yapmaktır.

Strateji GeliĢtirme Daire BaĢkanlığı‘ndan 24/10/2007 tarih ve 9286 sayılı Makam Onayı ile

Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğüne devredilen ;

Performans Yönetimi ve Kalite Ölçütleri GeliĢtirme Daire BaĢkanlığı

1- Performans Yönetimi ġube Müdürlüğü

2- Kalite Ölçütleri GeliĢtirme ġube Müdürlüğü

3- Analiz ve Verimlilik ġube Müdürlüğü

I. 5. I. 3. Ġlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü

Sağlık hizmetlerinde kullanılacak ilaçların imali, ithali ve piyasaya arzı, eczanelerin

açılıĢı ve çalıĢmalarının denetlenmesi ile ilgili görevleri vardır.

Ġlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü’nün Görevleri

Tıbbi müstahzarların ham ve yardımcı maddelerinin yurt içi ve yurt dıĢı maliyet

etütlerini yapmak, ithalat ve/veya ihracatları için değerlendirmelerde bulunarak gerekli

izinleri vermek,

Kozmetik ürünlerinin ve kozmetik üretiminde kullanılacak maddelerin inceleme ve

değerlendirmelerini yapmak, ithaline veya üretimine izin vermek, piyasa denetimlerini

yapmak,

Tıbbi müstahzarların piyasada bulunabilirliğini izlemek, tüketiciye uygun nitelikte ilaç

kullanımını sağlamak, tüketicinin ilaç konusunda bilinçlenmesine katkıda bulunmak,

problem ve Ģikayetleri değerlendirmek,

RuhsatlandırılmıĢ tıbbi müstahzarların sınai maliyet etütlerini yapmak ve fiyat

beyannamelerini değerlendirmek,

Ġlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü personelinin idari iĢlemlerini yürütmek, Genel

Müdürlüğün bütçe, malzeme gereksinim ve ikmal hizmetlerini yapmak,

UyuĢturucu ve psikotrop maddeler ve müstahzarları ile yasa dıĢı uyuĢturucu

madde imalinde kullanılma potansiyeli olan bazı kimyasal maddelerin ulusal ve

uluslararası mevzuat çerçevesinde yasal ticaretlerinin denetimini yapmak, yasa dıĢı

uyuĢturucu madde yakalamalarında muhbir ve güvenlik güçlerine ikramiye ödemesi ile

ilgili iĢlemleri yapmak,

Ülkemizde üretilecek, ithal edilecek tıbbı müstahzarlar için gerekli inceleme ve

değerlendirmeleri yaparak ruhsat düzenlemek, gerekli durumlarda ruhsat iptal etmek,

Eczaneler ve ecza depoları ile kimyevi madde satıĢı yapan yerlere iliĢkin açma, kapama,

nakil, devir izinlerini vermek, denetimlerin yapılmasını sağlamak, gerekli önlemleri

almak,

Tıbbi müstahzar ve hammaddeleri ile tıbbı-cerrahi malzemelerin üretim yeri

izinlerini vermek ve bu iĢ yerleri denetlemek,

Türk Farmakopesi ve uygulanacak standartlarla ilgili çalıĢmaları yapmak,

Genel Müdürlük etkinlik alanına giren konulara iliĢkin mevzuat hazırlamak, uluslararası

düzenlemeleri takip etmek ve bunların uygulanması yönünde gerekli çalıĢmaları yapmaktır.

TeĢkilat Yapısı

I. 5. I. 4. Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü

Sağlık Bakanlığı 1920 yılında kurulmuĢ ve Cumhuriyetin kuruluĢundan sonra da yeni bir

statü kazanmıĢtır. Bakanlığın kurulmasıyla birlikte önemle üzerinde durulan konulardan biri de ana

ve çocuk sağlığı hizmetleri olmuĢtur.1930 yılında çıkarılan 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu

ile bu görev, Sağlık Bakanlığı‘na verilmiĢtir.

Ülkemizde ana çocuk sağlığı sorunu, özellikle 1950 yılından sonra, aĢırı doğurganlığın ve

çocuk düĢürmelerinin artması ve anne ölümlerine neden olması biçiminde ortaya çıkmıĢtır.1952

yılında yapılan çalıĢmalarla ele alınan bu sorunun çözümü için, Bakanlık bünyesinde Ana Çocuk

Sağlığı ġube Müdürlüğü kurulmuĢtur.1963 yılında bağımsız bir müdürlük olan bu birim,1965 yılında

çıkarılan 665 Sayılı Kanun ile kuruluĢunu tamamlamıĢ ve yine bu kanunla ana ve çocuk sağlığını

korumak için planlı ve programlı çalıĢmayı düzenlemek, gerek gebeliklerinin devamı süresince ve

gerekse doğumdan sonra ana ve çocuk sağlığını takip etmek görevi, Ana Çocuk Sağlığı

Müdürlüğü‘ne verilmiĢtir.

Planlı kalkınma dönemine girdiğimiz 1960 yılından sonra Devlet Planlama TeĢkilatının

kurulmasıyla birlikte, de aĢırı doğurganlığın, anne ve çocuk sağlığına olumsuz etkileri ile ilgili

sorunun çözümlenmesi ele alınmıĢtır. Cumhuriyetin kuruluĢundan beri nüfusun arttırılması yönünde

izlenen nüfus politikasının, nüfus artıĢ hızını azaltıcı yönde değiĢtirilmesi için çalıĢmalar

baĢlatılmıĢtır. 1965 yılında çıkarılan 557 Sayılı ― Nüfus Planlaması Hakkında Kanun‖ ile Ülkemizde

aile planlaması hizmetlerinin yürütülmesine baĢlanmıĢtır. Bu yasanın öngördüğü hizmetlerin

yürütülmesi görevi de Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığına verilmiĢ ve aynı yıl içerisinde aile

planlaması hizmetlerini yürütmek üzere 665 Sayılı Kanuna dayalı olarak Nüfus Planlaması Genel

Müdürlüğü kurulmuĢtur.

Aynı amaca yönelik olarak hizmet veren Ana ve Çocuk Sağlığı Müdürlüğü ile Nüfus

Planlaması Genel Müdürlüğü 27.2.1982 tarih ve 814334 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesi ile

birleĢtirilerek ― Aile Planlaması ve Ana Çocuk Sağlığı Genel Müdürlüğü ― adını almıĢtır. Kamu

kurum ve kuruluĢlarının yeniden düzenlenmesi ile ilgili 14 Aralık 1983 tarih ve 18251 Sayılı Resmi

Gazete ‗de yayınlanan 181 Sayılı Kanun Hükmündeki Kararnameye göre, Genel Müdürlüğün adı

yeniden değiĢikliğe uğrayarak ― Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü ― olmuĢtur.

1950‘lerden beri süregelen ana çocuk sağlığı hizmetleri, sağlık hizmetleri içinde giderek

artan bir önemle ele alınmıĢtır. 1982 Anayasasının 41. maddesinde; ailenin, Türk toplumunun temeli

olduğu belirtilerek,‖ Devlet,ailenin huzur ve refahı ile özellikle ananın ve çocukların korunması ve

aile planlamasının öğretimi ile uygulanmasını sağlamak için gerekli tedbirleri alır,teĢkilatı kurar‖

ifadesi ile bu hizmetlerin anayasal bir hak olduğu ve önemi açıkça ortaya konmuĢtur.

1965 yılından beri yürürlükte olan 557 Sayılı Yasa, 1983 yılında günün koĢullarına göre

yeniden düzenlenerek, aile planlaması hizmetlerinin götürülmesini daha demokratik ve liberal bir

yaklaĢım ile ele alan 2827 Sayılı Nüfus Planlaması Hakkındaki Kanun ile değiĢtirilmiĢtir. Ülkemiz

için gerçek bir reform niteliğinde olan bu kanunun yerinde, zamanında ve doğru olarak

kullanılabilmesi için yasa, eğitimi bir zorunluluk olarak getirmiĢtir. 2827 sayılı yasa halen yürürlükte

olup, aile planlaması hizmetlerinin söz konusu yasa çerçevesinde yürütülmesine devam

edilmektedir.

Bütün dünyada olduğu gibi, ülkemizde de ana ve çocuk sağlığı konusu, baĢlangıçta

15-49 yaĢ grubu kadınları ve 0-6 yaĢ çocukları kapsamakta iken , son yıllarda dünyadaki

geliĢmeler, ayrıca Dünya Nüfus ve Kalkınma Konferansında ülkemizin de kabul etmiĢ olduğu

üreme sağlığı tanımı doğrultusunda hizmetlerin kapsamı geniĢletilmiĢtir. Üreme sağlığı

hizmetleri, anne sağlığı, çocuk sağlığı, kadın sağlığı, aile planlaması hizmetlerinin yanısıra,

genital yol enfeksiyonları ve cinsel iliĢkiyle geçen hastalıkları, genital organların malign

hastalıklarının tanı ve tedavi hizmetlerini, ayrıca, adölesan yaĢ gruplarında cinsel sağlık eğitimi

ve danıĢmanlık hizmetlerini de içermekte olup, daha geniĢ kapsamlı bir hizmet

yürütülmektedir.

Bakanlığımızca, ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerinde planlı çalıĢmaların

baĢlatıldığı 1965 ‗li yıllardan, günümüze kadar ana sağlığı ve çocuk sağlığı göstergelerinde önemli

geliĢmeler olduğu yapılan araĢtırma sonuçlarından anlaĢılmaktadır.

Sağlık hizmetlerinde önemli bir sağlık göstergesi olan bebek ölüm hızı, 1960 ‗lı

yıllarda binde 200‘ün ve anne ölüm hızı da yüzbinde 200‘lerin üstünde ifade edilirken,

Devletimizin, ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerine verdiği önem ve ülke

genelinde yaygın ve etkili bir hizmet sunumuna yönelik çabalar ve çalıĢmalar sonucunda

önemli mesafeler kaydedilmiĢtir. 1963 yılında binde 208 olan bebek ölüm hızı, günümüzde binde

29 ‗lara, 1974 yılında yüzbinde 207 olan anne ölüm hızı da yüzbinde 42 ‗lere düĢürülmüĢtür.

Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü, doğurgan çağ ve menapoz

dönemindeki kadınlar ile gebe ve lohusa anneler, bebekler, 1-6 yaĢ çocuklar, adölesan

çağındaki gençler olmak üzere ,nüfusumuzun yaklaĢık % 60 ‗ına hizmet götürmektedir.

Hizmetler, ülke genelinde, Bakanlığımıza bağlı 1. basamak sağlık kuruluĢları (Ana Çocuk

Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri, Sağlık ocakları , Sağlık Evleri) ile Hastanelerin kadın-

doğum ve çocuk bölümlerinde ve özel sağlık kuruluĢlarında verilmektedir.

Ülke genelinde birinci basamak sağlık kuruluĢlarında; kadın sağlığı, anne sağlığı ve çocuk

sağlığı hizmetleri olarak ;

- 6 yaĢ çocukların muayene ve periyodik izlemleri,

Çocukların bağıĢıklama hizmetleri,

Gebelerin tetanoz aĢıları,

ne ve periyodik izlemleri,

verilmektedir.

Ülkemizin önemli sağlık sorunlarının baĢında gelen anne ve bebek ölüm hızlarının en aza

indirilmesi, geliĢmiĢ ülkeler seviyesine getirilmesi için, özellikle 1985 Ulusal AĢı Kampanyasını

takiben, 1986 yılından itibaren ana çocuk sağlığı ve aile planlaması sorunlarından öncelikli olanlar

ve basit, ucuz yöntemlerle çözümlenebilecekler belirlenerek, bunlarla ilgili programlar hazırlanmıĢ ve

hizmetlerin bu programlar doğrultusunda yürütülmesine devam edilmiĢtir. Hizmetlerin

yürütülmesinde ulusal (Milli Eğitim, ĠçiĢleri, Milli Savunma, Tarım ve KöyiĢleri, ÇalıĢma ve Sosyal

Güvenlik Bakanlığı, Diyanet ĠĢleri BaĢkanlığı vb gibi kamu kuruluĢları, kamu yararına çalıĢan sivil

toplum örgütleri) kuruluĢlar ve Dünya Sağlık Örgütü, BirleĢmiĢ Milletler Çocuklara Yardım Fonu

(UNICEF), BirleĢmiĢ Milletler Nüfus Fonu (UNFPA), Avrupa Birliği vb gibi uluslar arası

kuruluĢlarla iĢbirliği yapılmaktadır. Uluslararası kuruluĢlardan teknik ve mali teknik sağlanarak

ortak program/projeler yürütülmektedir.

Tüm bu hizmetler yürütülürken, sağlık personelinin bilgi ve becerisini geliĢtirmek amacıyla,

hizmet içi eğitim programları geliĢtirilmekte ve uygulanmaktadır.Ayrıca, toplumun bilgilendirilmesi

ve bilinçlendirilmesi amacıyla halk eğitim çalıĢmaları yürütülmektedir. Personel ve halk eğitimleri

programlarına uygun olarak da görsel - iĢitsel eğitim materyali üretilerek dağıtılmakta ve ayrıca,

sağlık kuruluĢlarına yürütülen hizmetler için lojistik destek ( tıbbi araç - gereç, kontraseptif malzeme,

ilaç, eğitim araç- gereci , basılı materyal vb ) sağlanmaktadır.

Görevleri

a) Kalkınma planlarına paralel olarak ülke düzeyinde; Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması

hizmetleri ile ilgili hedefleri tespit etmek ve bu hedeflere ulaĢılabilmesi için gerekli

çalıĢmaları yapmak,

b) Annenin ve çocuğun sağlığını korumak ve doğum öncesi, doğum sırasında, doğum sonrası

bakımlarının sağlanması için gerekli tedbirleri almak,

c) Kadınların ve çocukların beslenme, aĢı, ağız - diĢ sağlığı ve diğer sağlık kontrollerinin

yapılmasını sağlamak,

d) Ailelerin istedikleri zaman ve bakabilecekleri sayıda çocuk sahibi olmalarını sağlamak

amacıyla, aile planlaması eğitimi ve uygulama çalıĢmaları yapmak,

e) Aile planlaması çalıĢmaları yanında, çocuğu olmayan ailelerin tedavileri için gerekli tedbirleri

almak,

f) Ergen problemlerinin çözümü ve genetik-danıĢma hizmetlerinin yürütülmesini sağlamak,

g) Ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini geliĢtirmek amacıyla eğitim merkezleri

kurmak ve çalıĢmalarını düzenlemek,

h) Halkın sağlık seviyesinin iyileĢtirilmesi ve yükseltilmesi için ülke düzeyinde eğitim, plan ve

programları yapmak, uygulamak ve sonuçlarını değerlendirmek,

i) Sağlık eğitimi için gerekli araç ve gereçlerin üretimi, temini, basımı, stok ve muhafazası ile

dağıtımı hizmetlerini yürütmek,

j) Ana çocuk sağlığı ve aile planlaması konusunda ulusal ve uluslararası düzeyde çalıĢmaları

izlemek, değerlendirmek ve gerekli iĢbirliğini sağlamak,

k) Ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerinde kullanılan ilaç, araç ve gereçlerin üretimini

ve teminini sağlamak,

l) Bakanlıkça verilen benzeri görevleri yapmaktır.

TeĢkilat Yapısı

TaĢra TeĢkilatı

I. 5. I. 5. Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğü

―181 Sayılı Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde

Kararname‖ ile Genel Müdürlüğümüzün Görevleri aĢağıdaki gibi belirlenmiĢti

Madde 12 - Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğünün görevleri Ģunlardır:

a) Sağlık meslek eğitimini, Türk Milli Eğitim Temel Kanunu ve mesleğin özel ve genel

amaçları doğrultusunda yürütmek,

b) Sağlık personeli yetiĢtirmek üzere orta ve yüksek dereceli okulların açılması için gerekli

plan ve programların yapılması ve okulların açılması ile ilgili iĢlemleri yürütmek,

c) Türk Silahlı Kuvvetlerine ait olanlar hariç, Bakanlık dıĢı özel ve resmi kurumlarca

açılması planlanan orta dereceli sağlık meslek okullarının açılıĢ hazırlıklarını incelemek,

incelettirmek ve değerlendirmek, açılmıĢ bulunanların mesleki eğitim yönünden denetimlerini

yapmak,

d) Sağlık meslek eğitimini geliĢtirici, bilimsel ve teknolojik geliĢmelere paralel hale getirici,

etkinliğini artırıcı tedbirleri almak, araĢtırmalar yapmak veya yaptırmak, alınacak sonuçları

değerlendirmek,

e) Eğitimde kullanılan metot ve tekniklerin uygulama usullerini tespit etmek, eğitimin

standardizasyonunu sağlamak ve gerekli araç, gereç ile diğer imkânları temin etmek veya ettirmek,

f) Mevcut ders programlarının geliĢtirilmesi, yeni açılacak bölüm veya okullar için ders

programı hazırlanması, eğitimle ilgili mevzuatın geliĢtirilmesi, değiĢtirilmesi veya yeniden

hazırlanması, yurtiçi ve yurtdıĢı mesleki okullardan mezun olanların diplomalarının tetkiki, tescil ve

iĢlemlerinin yürütülmesini sağlamak,

g) Bakanlığın yayın hizmetlerini düzenlemek, yürütmek.

h) (Ek:8/6/1984-KHK 210/3 md.)Halk sağlığı eğitimini düzenlemek ve yürütmek,

ı) Bakanlıkça verilen benzeri görevleri yapmak.

Kamu Kurum ve KuruluĢlarına Bağlı Okulların Millî Eğitim Bakanlığına Devredilmesi ile

Bazı Kanunlarda ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Kanun‖ ile

Genel Müdürlüğümüzün Görevleri aĢağıdaki gibi yeniden düzenlenmiĢtir.

Kanun No. 5450

Kabul Tarihi: 26.1.2006

MADDE 15 — 13/12/1983 tarihli ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri

Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 12 nci maddesi aĢağıdaki Ģekilde değiĢtirilmiĢtir.

Madde 12. — Sağlık Eğitimi Genel Müdürlüğünün görevleri Ģunlardır:

a) Sağlık insan gücü plânlaması yapmak, nicel ve nitel olarak ihtiyaca uygun insan gücü

yetiĢtirilmesi için ilgili kurum ve kuruluĢlarla iĢbirliği yapmak.

b) Tıpta uzmanlık eğitimi ile ilgili iĢ ve iĢlemleri yürütmek.

c) Personel eğitim plânını hazırlamak, eğitim programlarını düzenlemek, uygulamak veya

uygulanmasını sağlamak ve koordine etmek.

d) Halkın sağlık bilincinin geliĢtirilmesi amacıyla eğitim programları hazırlamak, yürütmek

ve koordine etmek.

e) Bakanlığın yayın faaliyetlerinin esaslarını belirlemek ve koordinasyonunu sağlamak.

f) Ġlgili kuruluĢlarla iĢbirliği yaparak sağlık mesleklerinin standartlarını belirlemek.

g) Bakanlıkça verilen benzer görevleri yapmak.

22.02.2006 Tarih ve 1082 sayılı Makam Onayı Doğrultusunda Genel Müdürlük Ġdari

Yapı ve Görev Dağılımı DeğiĢtirilmiĢtir.

TIPTA UZMANLIK EĞĠTĠMĠ DAĠRE BAġKANLIĞI

1 - Ana Dal Uzmanlık Eğitimi ġube Müdürlüğü

2 - Yan Dal Uzmanlık Eğitimi ġube Müdürlüğü

3 - Tıpta Uzmanlık Eğitimi Personeli ġube Müdürlüğü

4 - Tıpta Uzmanlık Eğitimi Programları ve Mevzuatı ġube Müdürlüğü

SAĞLIK MESLEKĠ EĞĠTĠM DAĠRE BAġKANLIĞI

1 - Tıpta Uzmanlık Eğitimi Denklik ĠĢlemleri ġube Müdürlüğü

2 - Tıpta Uzmanlık Belgeleri Tescil ĠĢlemleri ġube Müdürlüğü

3 - Tıpta Uzmanlık Eğitim Kurumları ve Akreditasyon ġube Müdürlüğü

SAĞLIK ĠNSANGÜCÜ PLANLAMASI DAĠRE BAġKANLIĞI

1 - Hekim, DiĢ Hekimi ve Eczacı Planlama ġube Müdürlüğü

2 - HemĢire, Ebe ve Sağlık Memuru Planlama ġube Müdürlüğü

3 - Sağlık Teknikeri, Sağlık Teknisyeni ve Diğer Sağlık Personeli Planlama ġube Müdürlüğü

SAĞLIK MESLEK STANDARTLARI DAĠRE BAġKANLIĞI

1 - Hekim, DiĢ Hekimi ve Eczacılık Meslek Standartları ġube Müdürlüğü

2 - HemĢire, Ebe ve Sağlık Memurluğu Meslek Standartları ġube Müdürlüğü

3 – Sağlık Teknikeri, Sağlık Teknisyeni ve Diğer Sağlık Personeli Meslek Standartları ġube

Müdürlüğü

HĠZMET ĠÇĠ EĞĠTĠM VE SERTĠFĠKASYON DAĠRE BAġKANLIĞI

1 - Hizmet içi Eğitim ġube Müdürlüğü

2 - Sertifikalı Eğitim ve Sertifikasyon ġube Müdürlüğü

3 - Eğitim Araçları ve Yayın ġube Müdürlüğü

HALKIN SAĞLIK BĠLĠNCĠNĠ GELĠġTĠRME DAĠRE BAġKANLIĞI

1 - AraĢtırma ve GeliĢtirme ġube Müdürlüğü

2 - Planlama, Uygulama ve Koordinasyon ġube Müdürlüğü

3 - Ölçme ve Değerlendirme ġube Müdürlüğü

ĠDARĠ ĠġLER DAĠRE BAġKANLIĞI

1 - Personel ve Ġdari Hizmetler ġube Müdürlüğü

2 - Bütçe ġube Müdürlüğü

3 - Ġstatistik ve Dokümantasyon ġube Müdürlüğü

4 - Evrak ve ArĢiv ġube Müdürlüğü

TeĢkilat Yapısı

I. 5. I. 6. Sıtma SavaĢı Daire BaĢkanlığı

Sıtma: Plasmodium familyasına ait parazitler tarafından oluĢturulan infeksiyöz bir

hastalıktır. Ġnsandan insana diĢi anofel cinsi sivrisineklerin ısırmasıyla geçer.

Sıtma hastalığı yaĢ, cins, ırk ayrımı yapmayan duyarlı olan herkesi tutan bir hastalıktır. Sıtma

parazitinin insan da hastalık yapan; P.vivax, P.malaria,P.falciparum ve P.ovale olmak üzere dört ayrı

türü vardır. Bunlardan vivax, ülkemizde görülen ve ölümcül olmayan sıtma hastalığına neden

olmaktadır. P.falciparum ile oluĢan sıtma en ölümcül olanıdır. Daha çok Afrika, Uzakdoğu ve

Güney Amerika gibi tropik bölgelerde yaygındır.

Sıtma tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de bildirimi mecburi bulaĢıcı hastalıklardandır.

Sıtmanın kesin tanısı kiĢinin parmağından alınan bir damla kanda mikroskopla parazitin

görülmesi neticesi konur.

Sıtma kontrolü konusundaki strateji ve çalıĢmalarımız Parazitin bulunarak, kesin tedavisinin

yapılıp yok edilmesi, vektör sivrisinek popülasyonunun belli bir oranda tutulmasıdır.

Sıtma kontrol çalıĢmaları Ġllerde Ġl Sağlık Müdürlüğü BulaĢıcı Hastalıklar ġube

Müdürlüğü/Sıtma Birimi sorumluluğunda tüm sağlık personeli ile yıl boyunca yürütülür.

Görevleri :

13.12.1983 yılında Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde

Kararname (KHK/181) ile Sıtma SavaĢı Dairesi BaĢkanlığı kurulmuĢtur

a) Sıtma mücadelesi hizmetlerinin etkin bir Ģekilde yapılmasını sağlamak üzere hizmetin

gerektirdiği plan ve programların, politikaların tesbitine yardımcı olmak ve uygulamak,

b) Sıtma hastalığının önlenmesine katkı sağlamak amacı ile milletlerarası ve yurt içindeki

ilgili kurum ve kuruluĢlarla iĢbirliğinde bulunmak,

c) Bakanlıkça verilen benzeri görevleri yapmak

TeĢkilat Yapısı

1. Personel ve Eğitim ġube Müdürlüğü

2. Bütçe ve Ġdari ĠĢler ġube Müdürlüğü

3. Vektör ve Kontrol ġube Müdürlüğü

4. Epidemiyoloji ġube Müdürlüğü

TaĢra TeĢkilatı

Adana ve Diyarbakır illerinde Sıtma ve Tropikal Eğitim ve AraĢtırma Merkezleri kurulmuĢ

diğer illerde sıtma faaliyetleri ise Ġl Sağlık Müdürlüğü bünyesinde BulaĢıcı Hastalıklar ġube

Müdürlüğüne bağlı Sıtma Dispanserleri (A tipi –B Tipi ) adı altında faaliyetlerini sürdürmektedir.

I. 5. I. 7. Verem SavaĢ Dairesi BaĢkanlığı

Türkiye‘de Tüberküloz ile organize bir Ģekilde mücadele 1918 yılında Verem SavaĢı

Dernekleri ile baĢlamıĢtır. 1952 yılında BGG aĢısı kampanyaları baĢlamıĢtır. 1960 yılında Verem

SavaĢı Genel Müdürlüğü kurulmuĢ ve 1983 yılında 181 sayılı Sağlık Bakanlığı TeĢkilat ve Görevleri

Hakkında KHK ile MüsteĢar Yardımcısı‘na bağlı kurulan bir ana birim olan Verem SavaĢı Dairesi

BaĢkanlığı olarak devam etmiĢtir. Daire BaĢkanlığı, ülkenin verem savaĢı plan ve programını

yapmakta ve uygulamakta ayrıca üç aylık ve yıllık olarak istatistikler toplamaktadır. Ayrı bir bütçesi

vardır.

Görevleri

181 sayılı Sağlık Bakanlığı‘nın TeĢkilat ve Görevleri hakkında KHK‘ye göre;

Bakanlığın Görevleri:

Kanser, verem ve sıtma ile savaĢ hizmetlerini yürütmek ve bu alanda hizmet veren kurum ve

kuruluĢların çalıĢmalarının koordinasyonunu ve denetimini sağlamak

Bu görevlerin yerine getirilmesi için gerekli tesisleri kurmak ve iĢletmek, meslek personelini

yetiĢtirmek

Sağlık hizmetleri ile ilgili olarak milletlerarası ve yurt içindeki kurum ve kuruluĢlarla

iĢbirliğinde bulunmak.

Verem SavaĢı Dairesi BaĢkanlığının Görevleri:

Verem savaĢı hizmetlerinin etkin bir Ģekilde yapılmasını sağlamak üzere, hizmetin

gerektirdiği plan, program ve politikaların tespitine yardımcı olmak ve uygulamak

Ülkemizde veremin yayılmasına karĢı koruyucu her türlü tedbiri almak, hastaların

kontrol ve tedavi altında bulunmalarını sağlamak

Fertlerin, organize toplulukların, hasta ve çevresinin eğitimini yapmak

Bakanlıkça verilen benzeri görevleri yapmak.

TeĢkilat Yapısı

Verem SavaĢı Dairesi BaĢkanlığında yedi Ģube müdürlüğü bulunmaktadır. Bunlar;

Personel ġube Müdürlüğü

Ġdari ĠĢler ġube Müdürlüğü

Saha Hizmetleri ve Ġkmal ġube Müdürlüğü

Eğitim ġube Müdürlüğü

Bütçe ġube Müdürlüğü

Epidemiyolojik Değerlendirme ve Ġstatistik ġube Müdürlüğü

Projeler ġube Müdürlüğü

Ayrıca doktor ve eczacılar da çalıĢmaktadır.

Ġl düzeyinde Tüberküloz ile mücadeleden Sağlık Müdürlüğü sorumludur. Her ilde bir Ġl

Tüberküloz Koordinatörü vardır. Koordinatör ildeki Verem SavaĢı Dispanserlerinin baĢhekimleri

arasından atanır ve Daire BaĢkanlığı‘na veri akıĢı ile ildeki verem kontrolünün koordinasyonundan

sorumludur. 2006 yılında yayımlanan 2006/78 sayılı Genelge ile Ġl Verem Kontrol Kurulları

kurulmuĢtur. Burada Eczacılar Odası, Belediyeler, Tabip Odası gibi kurum ve kuruluĢların da

temsilcileri görev almaktadır.

Ġllerde ve bazı ilçelerde Verem SavaĢı Dispanserleri (VSD) vardır. Kayıt ve raporlamadan

sorumludurlar. Risk grupları taramaları, Ģikâyeti ile baĢvuran kiĢilerin teĢhis ve tedavisi ile takibini

yaparlar. 2006 Aralık ayı itibariyle 248 dispanser vardır.

Ayrıca 172 dispanserde sadece balgam mikroskobisi yapabilen laboratuar, hem mikroskobi

hem kültür yapabilen 20 Bölge Tüberküloz Laboratuarı bulunmaktadır. Bölge Tüberküloz

Laboratuarlarından 7 tanesinde aynı zamanda ilaç duyarlılık testi (DST) de yapılabilmektedir. Refik

saydam Hıfzıssıhha Enstitüsü bünyesinde bir Ulusal Tüberküloz Referans Laboratuarı bulunmaktadır.

Bu laboratuar ise kalite kontrolünün yanı sıra, mikroskobik, kültür, ilaç duyarlılık testi ve baĢka yerde

yapılan testlerin doğrulamasını yapabilmektedir.

Daha önce Daire BaĢkanlığı‘na bağlı olarak çalıĢmakta olan Mobil Tarama Grupları, 2006

yılında Ġl Sağlık Müdürlükleri‘ne devredilmiĢtir. Verem açısından risk grubu teĢkil eden gruplarda

toplu taramalar için akciğer röntgeni çekmek baĢta olmak üzere çeĢitli<görevleri vardır.

Ayrıca 180 Verem SavaĢı Derneği ile bağlı oldukları Federasyon da veremle mücadele

alanında çalıĢmaktadır.

I. 5. I. 8. Kanser SavaĢ Dairesi BaĢkanlığı

Ülkemizde kanser mücadelesi 1947 yılında sivil bir inisiyatif olarak Türk Kanser AraĢtırma

ve SavaĢ Kurumu‘nun kurulması ile baĢlamaktadır.

Bu giriĢimin ardından 1955‘de Ankara‘da Ahmet Andiçen Onkoloji Hastanesi inĢaatına

baĢlanmıĢtır. 1962‘de bu hastane iĢletilmek üzere Bakanlığa verilmiĢtir. Bu tarihe kadar kanser

tedavisi genel tedavi kuruluĢlarında yapılmakta ve kanser hastalarına diğer hastalar arasında bakım

verilmekteydi.

Kısa bir süre sonra 1967‘de Bakanlık tarafından Ankara‘da Etimesgut Onkoloji Hastanesi

açılmıĢtır.

Ġlk resmi kanserle savaĢ yaklaĢımı 1962 yılında Temel Sağlık Hizmetlerinde kanserle

mücadele amacıyla ġube ġefliği kurulması ile baĢlamaktadır.

1970 Yılında Bakanlığımız bünyesinde kanser savaĢ konusunda koruyucu ve tedavi edici

hizmetleri düzenlemek, hastanelerle ilgili tesisleri ve çalıĢma programlarını uygulamak, yürütmek ve

denetlemek amacıyla Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü bünyesindeki ġube ġefliği Kanser

SavaĢ Müdürlüğü haline getirilmiĢtir.

1970 yılında 1-7 Nisan ―Kanser Haftası‖ olarak kabul edilmiĢ, o yıldan itibaren hafta

etkinlikleri sürdürülmektedir.

Ülkemizde ilk kez resmi olarak 1972 – 1976 yılları arasında Hizmet Ġçi Eğitim Kursları

gerçekleĢtirilmiĢtir. Yine bu çerçevede aynı yıllarda Halk Eğitimleri gerçekleĢtirilmiĢ, Kanserle

SavaĢ Konseyi oluĢturulmuĢtur.

Çok önemli bir geliĢme olarak 1982 yılında kanser ihbarı zorunlu hastalıklar arasına

alınmıĢtır. Kanserle SavaĢ 1983 yılından sonra , Bakanlığımız bünyesinde kurulan Genel Müdürlük

seviyesinde bağımsız bir Daire BaĢkanlığı tarafından yürütülmeye baĢlamıĢtır (14 Aralık 1983 tarih

ve 18351 sayı ve 181 karar sayılı Bakanlığın TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde

Kararname ).

Ġlk olarak ayrı ihtisas anlamında 1983 yılında Kanser Cerrahisi ve Medikal hizmetler

baĢlamıĢtır. 1988 Kanser SavaĢ DanıĢma Kurulu oluĢturulmuĢ, 1989 yılında Uluslararası Kanser

SavaĢ Birliği Üyeliği gerçekleĢmiĢtir. Ülkemizde gerçekçi kanser verileri elde edilmesi amacı ile

1992 yılında Kanser Kayıt ve Ġnsidans Projesi çalıĢmaları baĢlamıĢtır. Toplum bazlı baĢlatılan kanser

kayıtçılığı Ġzmir Kanser Kayıt Merkezinin açılması ile anlam kazanmıĢ, yine gerçek anlamda toplum

kanser taraması amacı ile 1996 yılında Kanser Erken TeĢhis ve Tarama Merkezleri Projesi

çalıĢmaları baĢlatılmıĢtır.

Kanserle SavaĢ Dairesi BaĢkanlığının Sağlık Bakanlığı idari Ģemasındaki yeri aĢağıdaki gibi

MüsteĢar Yardımcısına bağlı müstakil Daire BaĢkanlığı Ģeklindedir.

Görevleri

14 Aralık 1983 tarih ve 18351 sayı ve 181 karar sayılı Bakanlığın TeĢkilat ve Görevleri

Hakkında Kanun Hükmünde Kararname de yazdığı Ģekliyle BaĢkanlığımızın görevleri ;

a) Tespit edilen politika ve hedeflere uygun olarak kanserle savaĢ hizmetlerini planlamak,

uygulamak ve bu hizmetlerin organizasyonunu sağlamak,

b) Kanserle ilgili her türlü istatistiki bilgileri toplamak, araĢtırma ve incelemeler yapmak,

yaptırmak ve özendirmek, kanserle savaĢta gerekli koruyucu ve tedavi edici hizmetleri, bu bilgilere,

araĢtırma ve inceleme sonuçlarına göre değerlendirmek, alınması gerekli tedbirleri tespit etmek,

uygulamak ve uygulatmak,

c) Kanserle savaĢ için sağlık tesisleri kurmak ve kurdurmak,

d) Kanserle savaĢ alanında hizmet veren veya çalıĢmalarda bulunan kamu kurum ve

kuruluĢları ile gerçek ve özel hukuk tüzel kiĢileri ve gönüllü kuruluĢlarca açılacak sağlık tesis ve

kuruluĢlarının tespit edilecek standartlar içinde açılıĢlarına izin vermek faaliyetlerini denetlemek ve

yönlendirmek,

e) Kanserle savaĢ hizmetlerine halkın gönüllü iĢtiraki ve yardımını sağlamak, bu konuda

gerçek ve tüzel kiĢiler ve gönüllü kuruluĢlarla iĢbirliği yapmak ve imkanlar ölçüsünde bunlara

yardımda bulunmak ve yol göstermek.

f) Kanserle savaĢta görev alacak personeli yetiĢtirilmesi konusunda gerekli tedbirleri tespit

etmek ve bu tedbirleri uygulamak ve uygulatmak,

g) Kanserle savaĢ konusunda halkın eğitimi için gerekli hizmetleri diğer kurum ve

kuruluĢlarla iĢbirliği yaparak yürütmek.

h) Bakanlıkça verilen diğer görevleri yapmaktır.

Kanserle SavaĢ Dairesi BaĢkanlığının öncelikli görevi, ulusal sağlık politikalarına ve

hedeflerine uygun olarak oluĢturulan Ulusal Kanser Kontrol Programı çerçevesinde, kanser

verilerinin sağlıklı ve kaliteli bir Ģekilde toplanması ve analiz edilmesini takiben, birincil koruma

denilen , kanserin oluĢmasına sebep olan veya tetikleyen nedenleri doğru yaklaĢımlarla ortadan

kaldırmaya yönelik önleyici tedbirleri almak, bu konuda ulusal koordinasyonu sağlamak ( Tütün

kontrolü, yanlıĢ beslenme ve yaĢam alıĢkanlıklarının değiĢtirilmesi, çevresel etkenler ve kansere

sebep olabilecek hastalık amilleriyle mücadele etmek, vs.) ve ikincil koruma denilen, kanseri erken

evrede yakalamaya yönelik, erken teĢhis ve tarama faaliyetlerini organize ve koordine etmek, birincil

ve ikincil koruma yöntemleri ile ilgili olarak sağlık personelinin, toplumun ve ilgili kurumların

konuya ilgisini çekerek, farkındalığı arttırıcı her türlü organizasyonu ( hizmet içi ve toplum

eğitimleri, kampanyalar,vs. ) desteklemektir. Kanserde tanı , tedavi ve palyasyon standartlarının

oluĢumunda danıĢma kurullarının desteğiyle bilimsel katkı sağlamak, konuyla ilgili kamu adına

gözetmenlik yapmak ve kamu yararını korumak diğer görevleri arasındadır. Kanserle SavaĢ Dairesi

BaĢkanlığı tüm bu görevlerini ulusal ve uluslar arası kurumlarla ve sivil toplum kuruluĢlarıyla

iĢbirliği içinde yürütür.

Ulusal Kanser DanıĢma Kurulu Ülkemizde Ulusal Kanser Kontrol programları ile ilgili

ulusal politikaların oluĢturulmasında, kanserden korunma önlemlerinin alınmasında, kanserli

hastaların tanı, tedavi ve izlemlerinde karĢılaĢılan sorunlara çözüm aranmasında, kanserle ilgili

çalıĢmaların ihtiyaç duyulan alanlara yönlendirilmesi ve koordinasyonunun sağlanmasında, kanserle

ilgili konularda toplumun bilgilendirilmesi ve eylem planları hazırlanmasında, Kanser DanıĢma Alt

Kurullarından aldığı destekle tavsiye niteliğinde görüĢ bildirerek BaĢkanlığımızın çalıĢmalarına

yardımcı olmak üzere Sağlık Bakanlığı Kanserle SavaĢ Dairesi BaĢkanlığı bünyesinde 30.05.2005

Tarih 5030/725 Sayılı Makam Onayı ile kurulmuĢtur.

Kanser DanıĢma Alt Kurulları

Epidemiyoloji ve Kanser Kayıt

Tıbbi Jeoloji

Preventif Onkoloji

Klinik AraĢtırmalar

Kanserde Tedavi ve Etik

Ġnsan Kaynakları

Psikososyal Destek ve Eğitim

Erken Tanı ve Tarama

Alternatif ve Tamamlayıcı Tıp

Radyasyon Güvenliği

Ġl Kanser Kontrol Koordinatörlüğü KSDB‘ nin taĢra teĢkilatı bulunmamaktadır. Ancak

Ulusal Kanser Kontrol Programının illerde yürütülmesine yönelik tüm illerde Ġl Kanser Kontrol

Koordinatörlüğü, Ġl Kanser DanıĢma Kurulu, Ġl Kanser Kayıt Merkezi ( 14ü aktif sistemle veri

toplayan Kanser Kayıt Merkezi olmak üzere ) ve 55 ilde de Kanser Erken TeĢhis, Tarama ve Eğitim

Merkezleri ( 2008 yılı sonu itibariyle 81 ilde kurulması planlanmaktadır ) faaliyet göstermektedir .

Tüm bu yapının koordinasyonundan sorumlu Ġl Kanser Kontrol Koordinatörlüğü yapılanması

21.01.2006 Tarih 68 Sayılı Yönerge ile tanımlanmıĢ her ilde bir Ġl Sağlık Müdür Yardımcısı bu

konuda görevlendirilmiĢtir.

Ġl Kanser Kontrol Koordinatörünün görevleri; KSDB‘nin il düzeyinde yürüttüğü proje ve

eğitim programlarının Sağlık Müdürü adına yürütülmesi,

Ġlde yürütülen kanser kontrol çalıĢmaları için önceliklerin belirlenmesi,

Ġl Kanser Kontrol DanıĢma Kurulunun oluĢturulması, etkin ve verimli çalıĢmasının

sağlanması,

Sağlık Müdürlüğü birimlerinden kanser mücadelesine katkıda bulunanların çalıĢmalarının

koordinasyonun sağlanması,

Sağlık Müdürlüğü birimlerinden kanser mücadelesine katılan, ancak Sağlık Müdürlüğü

dıĢında kalan kurum ve KuruluĢlar ve Sivil Toplum Örgütlerinin çalıĢmalarının izlenmesi ve Kanser

Kontrol programına gönüllü olarak katkıda bulunmalarının sağlanması,

TeĢkilat Yapısı

I. 5. I. 9. DıĢ ĠliĢkiler Dairesi BaĢkanlığı

Bakanlığın yabancı ülke kurum ve kuruluĢları ile olan iliĢkilerini düzenleme ve konu ile

ilgili hizmetleri yürütme görevlerini yapar. Bu daire, doğrudan sağlık hizmeti yapmamaktadır.

181 Sayılı K.H.K‘ de Ana Hizmet birimleri arasında yer almakta ve görev tanımları

belirtilmektedir.

Hizmete ĠliĢkin Hedefleri

ÇeĢitli ülkelerle imzalanan AnlaĢma ve protokollerin yaĢama geçirilebilmesi için

süregelen çalıĢmaların yapılması ve devam ettirilmesini sağlamak,

Sağlık alanında ülkelerarası ve uluslararası kuruluĢlarla mevcut ikili ve çok taraflı

iĢbirliğinin geliĢtirilmesi için gerekli araĢtırma ve çalıĢma yapmak,

Sağlık alanında iĢbirliğine gidilmemiĢ ülkelerle iĢbirliği tesis etmek,

Sağlık alanında geliĢen uluslararası teknolojinin ülkemiz yararına transferini sağlamak ve

bu alandaki eğitim ve imkanlarını artırmak.

Sağlıkla ilgili uluslararası yapılan toplantıların Ülkemizde düzenlenmesini sağlayarak,

hem bilgi transferini sağlamak hem de Ülkemizin tanıtımını sağlamak.

Görevleri

a) BirleĢmiĢ Milletler, milletlerarası diğer çeĢitli kuruluĢlar ve ile Bakanlık arasında sağlık

alanında yapılacak anlaĢmalar ile ilgili çalıĢmaları düzenlemek,

b) Kongre, konferans ve toplantılar düzenlemek, dıĢ burs ve kurslara araç, gereç ve teknik

yardımları sağlamak,

c) Bakanlığın yabancı ülkelerle olan iliĢkilerini düzenlemek ve konu ile ilgili hizmetlerini

yürütmek,

d) Bakanlıkça verilen benzeri görevleri yapmak,

Bu görevleri çerçevesinde;

e) DıĢiĢleri Bakanlığı ile Bakanlığımız arasında iletiĢimi sağlamak,

f) Uluslararası iliĢkiler ile ilgili olarak da, Bakanlığımız birimleri ile yabancı ülke kuruluĢ ve

kiĢiler arasında koordinasyonu sağlamak,

TeĢkilat Yapısı

I. 5. I. 10. Avrupa Birliği Koordinasyon Dairesi BaĢkanlığı Türkiye‘nin AB‘ye tam üyelik sürecinde, Sağlık Bakanlığı‘nın sorumluluk alanına giren

konularda, AB mevzuat uyum çalıĢmalarını yürütmek, gerekli iĢbirliği ve koordinasyonu sağlamak

üzere; 4 Mayıs 1989 tarih ve 20158 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak yürürlüğe giren,

Bakanlıklarda ve bağlı kuruluĢlarda Avrupa Topluluğu ile ilgili birimler kurulmasını öngören 367

sayılı Yasa Hükmünde Kararname ile Avrupa Birliği Koordinasyon Daire BaĢkanlığı, Bakanlık

teĢkilat Ģemasında ana hizmet birimlerinden biri olarak, müstakil Daire BaĢkanlığı Ģeklinde

kurulmuĢtur.

Görevleri

a) Ülkemizin Avrupa Birliği ile olan iliĢkilerinde; Bakanlığımız görev alanına giren

konularda, Bakanlığımız adına, Hükümet Programlarında ve Kalkınma Planlarında öngörülen

amaçlere ulaĢmak için, gerekli çalıĢmaları sürekli, etkili ve verimli bir biçimde yürütmek,

b) Gümrük Birliği ve ―Aday Ülke‖ statüsü çerçevesinde, Türk Mevzuatının AB

Mevzuatına uyum çalıĢmalarında, Bakanlığımız teknik daireleri ile ilgili kamu kurum ve kuruluĢları

arasında koordinasyonu sağlamak,

c) Gümrük Birliği ve ―Aday Ülke‖ statüsü çerçevesinde nitelikli eleman yetiĢtirmek

amacıyla, yurt içi ve yurt dıĢı eğitim programları hazırlamak veya diğer kurumlarca hazırlanan

programlara Bakanlığımız personelinin katılımını sağlayarak, personeli AB konusunda eğitmek,

d) Avrupa Birliği‘nin tıp ve sağlık araĢtırma programlarına katılmak, sağlık hizmetlerinin

geliĢtirilmesi için Bakanlığımız teknik dairelerince yürütülen veya hazırlanacak projelerin Avrupa

Birliği tarafından finanse edilmesini sağlamak, projelerin düzenli, etkili ve verimli bir biçimde

yürütülmesi için, ilgili kamu kurum ve kuruluĢları arasında koordinasyonu sağlamak.

TeĢkilat Yapısı

I. 5. I. 11. Kamu Özel Ortaklığı Daire BaĢkanlığı

13/12/1983 tarihli ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında

Kanun Hükmünde Kararnamenin 8 inci maddesine; 3/6/2007 tarih ve 5683 nolu değiĢiklik

yapılmasına dair Kanun ile

Madde-1; (k) bendi ile ‗‘Kamu Özel Ortaklığı Daire BaĢkanlığı‘‘ ve Madde-3;

‗‘181 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye 17/C maddesi eklenmiĢtir. Bu Madde ile Kamu

Özel Ortaklığı Daire BaĢkanlığı, 7/5/1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel

Kanununun ek 7 nci maddesiyle ön görülen iĢ ve iĢlemleri yapar‘‘.

Ayrıca, Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan, 3/7/2006 tarih ve 2006/10655

sayılı, Sağlık Tesislerinin, Kiralama KarĢılığı Yaptırılması ile Tesislerdeki Tıbbî Hizmet

Alanları DıĢındaki Hizmet ve Alanların ĠĢletilmesi KarĢılığında Yenilenmesine dair

Yönetmelik çerçevesinde iĢ ve iĢlemlerini gerçekleĢtirmektedir.

Yasal Çerçeve ;

Kanun

Sağlık Hizmetleri Temel Kanununa Bir Ek Madde Eklenmesi Hakkında Kanun

Kanun No: 5396 Kabul Tarihi : 3.7.2005

MADDE 1. — 7.5.1987 tarihli ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Kanununa aĢağıdaki

ek madde eklenmiĢtir.

EK MADDE 7. – Yapılmasının gerekli olduğuna Yüksek Planlama Kurulu tarafından karar

verilen sağlık tesisleri, Sağlık Bakanlığınca verilecek ön proje ve belirlenecek temel

standartlar çerçevesinde, kendisine veya Hazineye ait taĢınmazlar üzerinde ihale ile

belirlenecek gerçek veya özel hukuk tüzel kiĢilerine kırkdokuz yılı geçmemek Ģartıyla belirli

süre ve bedel üzerinden kiralama karĢılığı yaptırılabilir.

Neden Kamu Özel Ortaklığı Modeli;

Kamunun borç yükü nedeniyle yatırımlara ayrılabilen kaynaklarının kısıtlı olması ve

özel sektörün altyapı yatırımlarına katılımının artırılmak istenmesi nedeniyle son yıllarda

kamu özel ortaklığı modeli dünyada yaygın olarak kullanılmaktadır. Sağlık sektöründe KÖO

modelinin uygulanması; özel sektör finansman kaynaklarının kamu yatırımlarında

kullanılması, özel sektörün hızlı karar alma ve bu kararları uygulamaya koyma becerisi ile

yaratıcılığının proje sürecine entegrasyonu, riskin paylaĢılması, her kesimin en iyi bildiği iĢi

yapması, sağlık tesisi faaliyete geçirilinceye kadar kamu adına herhangi bir maliyet

üstlenilmemesi, ödenek yetersizliği nedeni ile kamuda ortalama 8–10 yılı bulan bina yapım

süresinin kısaltılması ve kısıtlı kamu kaynakları üzerindeki yatırım yükünün kira bedeli

ödeme düzeyinde uzun yıllara yayılması, tıbbi hizmetler dıĢındaki hizmet ve alanların

iĢletilmesinin özel sektöre yaptırılması gibi temel unsurları ve avantajları içermesinden

kaynaklanmaktadır. Ülkemizin sağlık altyapısı ihtiyacı dikkate alındığında, kamunun kendi

kaynaklarıyla gerçekleĢtirmesi zor olan sağlık kentleri gibi önemli ve acil büyük yatırım

projeleri ve bunlarla iliĢkili hizmetlerin tasarım ve yönetim süreçlerinde özel sektörün

sermaye, tecrübe ve becerilerinden istifade edilerek sağlık hizmetlerinin daha etkin ve

verimli bir Ģekilde sunulması bu metotla mümkün kılınmaktadır.

Kamu Özel Ortaklığı Daire BaĢkanlığının KuruluĢu

09 Haziran 2007 tarihinde yürürlüğe giren 5683 sayılı Kanun ile 181 sayılı KHK‘de

değiĢiklik yapılması sonucunda, Kamu Özel Ortaklığı Daire BaĢkanlığı Müstakil Daire

BaĢkanlığı olarak, Sağlık Bakanlığı Ana Hizmet Birimleri arasında yerini almıĢtır.

Bakanlığımız ana hizmet birimlerinden, Kamu Özel Ortaklığı Daire BaĢkanlığı 08.04.2009

tarih 434 sayılı Bakanlık makamınca onaylanan Yönerge ve ekinde yer alan organizasyon

Ģeması ile görevlerini yürütmektedir

TEġKĠLAT ġEMASI

I. 5. I. 12. ĠnĢaat ve Onarım Daire BaĢkanlığı

Misyon ve Vizyon:

-Bakanlığımız vizyonunu gerçekleĢtirmek üzere; her türlü plan etüt ve proje iĢleri ile

mimarlık, mühendislik ve müteahhitlik hizmetleri kapsamında, her türlü mevzuatı, teknik dokümanı

hazırlamak her türlü denetim iĢlerini yapmak, yaptırmak, onaylamak ve uygulanmasını sağlamaktır,

-Ülke kaynaklarını en ekonomik biçimde kullanarak, adil, verimli, etkili hizmet üretmek sureti ile

sağlamak için, ilgili kurum ve kuruluĢlar ile iĢbirliği yaparak, katılımcı ve saydam iliĢkiler içerisinde,

ülke düzeyinde standardı sağlamak ve politikalar oluĢturmaktadır,

-Sağlıkta dönüĢüm programı çerçevesinde sağlık tesisleri alanında reform niteliğinde

değiĢiklikler yapmak,

-Sağlık hizmetlerini planlayıp, standartları düzenleyip denetlemek,

-Avrupa Birliğine uyum sürecini de dikkate alarak, sağlık hizmeti veren tesislerimizin kalite

ve akreditasyonunu sağlamak,

-Sağlık bölgeleri planlaması ve sağlık mimarisinin geliĢtirilmesi,

-Kamu özel ortaklığı ile kamuya yük olmadan yeni hastaneler yaptırtmak.

Görevleri

-Merkez ve taĢra teĢkilatından gelen her türlü onarım ve tadilat taleplerini değerlendirmek,

-Onarım ve tadilat iĢlerine iliĢkin ihale iĢlemlerine teknik destek sağlamak, Proje üretmek ve

kontrollük hizmetlerini yürütmek,

-Sağlık tesislerimize ait projelerin ihtiyaç programlarını ilgili Genel Müdürlük görüĢlerini

alarak tespit etmek,

-Ġhtiyaçları belirlenen tadilat ve onarımlarla ilgili her türlü projeleri günün Ģartlarına göre

hazırlamak ve hazırlatmak, onaylamak ve uygulamasını sağlamak,

-Bakanlığımız için ihtiyaç duyulan arsa veya bina konusunda çalıĢmalar yapmak,

-Sağlık yapıları ile standardizasyonu çalıĢmalarında bulunmak.

TeĢkilat Yapısı

I. 5. 2. DanıĢma ve Denetim Birimleri

I. 5. 2. 1. TeftiĢ Kurulu BaĢkanlığı

Ġnsanlar çok çeĢitli sebeplerle birlikte yaĢamak zorundadırlar. Bu durum menfaatlerin

çatıĢmasına, çoğu kez de kiĢilerin karĢı karĢıya gelmesine sebep olmaktadır. Bu düĢünceden

hareketle, kiĢilerin bazı fiil ve hareketleri vardır ki yalnız bireyi değil bütün toplumu

ilgilendirir ve etkiler, Toplumun düzen ve huzurunun temini için istenmeyen davranıĢlarda

bulunanlar hakkında bazı müeyyideler uygulamak ve önlemler almak faydalı ve bir o kadar da

gereklidir.TeftiĢ her safhada yapılan icraatın, usul ve esaslara uygunluğu konusunda alınacak

tedbirler ile bu konuda gerektiğinde personeli bilgilendiren ve varsa eksik ve yanlıĢlıkların

giderilmesi için öneriler getiren bir kontrol mekanizmasıdır.Bu mekanizmayı iĢletmeye

Bakanlığımızda TeftiĢ Kurulu görevlendirilmiĢtir.

A) TARĠHÇESĠ

1. Osmanlı Ġmparatorluğu Dönemi:

Kanuni Sultan Süleyman'ın "Halk içinde muteber bir nesne yok devlet gibi, olmaya

devlet cihanda bir nefes sıhhat gibi" sözleriyle Osmanlı Ġmparatorluğu döneminde sağlığa ne

kadar önem verildiği vurgulanmaktadır. Bu Dönemde teftiĢ hizmetleri merkez ve taĢra teĢkilatı

tarafından yapılmakta, hekimlerin atama, yer değiĢtirme, iĢten el çektirme gibi iĢlemleri

merkezde hekimbaĢından geçmekte idi.1871 yılında "Sıhhiye MüfettiĢleri Kurulması ve

Atamaları Hakkında" bir tüzük çıkartılarak bölgelerindeki hastane, eczane ve sağlıkla ilgili

yerler denetlenmiĢtir. 16 ġubat 1912 yılında çıkartılan bir yasayla da Sağlık Genel Müdürlüğü

bünyesinde bir denetleme kurulu oluĢturulmuĢtur.

Cumhuriyet Dönemi:

TBMM'nin açılması ile 3 Mayıs 1920 tarihinde 3 sayılı kanun ile Sağlık ve Sosyal

Yardım Bakanlığı kurulmuĢ ve Bakanlık bünyesinde, bir reis ve üç tabip müfettiĢten teĢekkül

eden bir denetleme kurulu ile birlikte Batı Anadolu, Orta Anadolu ve Doğu Anadolu

müfettiĢlikleri kurularak, sağlık hizmetlerinin yönetim ve denetim hizmetleri yürütülüĢtür.24

Nisan 1930 tarihinde çıkarılan 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 2. maddesi ile Milli

Savunma TeĢkilatına ait sıhhi iĢler dıĢında bütün sağlık ve sosyal yardım iĢlerinin denetimi

Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı'na verilmiĢtir. 9 Haziran 1936 tarih ve 3017 Sayılı Sağlık

Sıhhat ve Ġçtimai Muavenet Vekâleti TeĢkilat ve Memurin Kanununun kabul edilmesiyle

birlikte merkezde TeftiĢ Kurulu BaĢkanlığı teĢkil edilmiĢtir. Sağlık Bakanlığının

TeĢkilat ve Görevleri hakkında 14/12/1983 tarih ve 18251 Resmi Gazete'de yayımlanan

181 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 18. Maddesinde "TeftiĢ Kurulu BaĢkanlığı"

DanıĢma ve Denetim Birimleri arasında sayılmıĢ ve 19.Maddesinde görevleri belirtilmiĢtir.

TeftiĢ Kurulu çalıĢmalarına 1923'te Hacıbayram‘da baĢlamıĢ, Sağlık Bakanlığı ana

binasında yıllarca hizmet verdikten sonra sırasıyla Ģimdiki Bilgi ĠĢlem Merkezi binasında,

Sağlık Projesi Genel Koordinatörlüğü'nün bugünkü yerinde, Konur Sokak 37 numaralı binada

ve son olarak Ġstanbul Caddesi 52 numaralı yeni yerinde çalıĢmalarını yürütmektedir.

B) GÖREVLERĠ

1. Kurulun Görevleri:

Bakanın emri ve onayı üzerine Bakan adına, Bakanlık teĢkilatıyla, bağlı ve ilgili kurum

ve kuruluĢların ve Bakanlığın denetimi altındaki kiĢi, kurum ve kuruluĢların her türlü faaliyet

ve etkinlikleriyle ilgili olarak teftiĢ, denetim, inceleme ve' soruĢturma iĢlerini yürütmek,

Bakanlığın amaçlarını daha iyi gerçekleĢtirmek, mevzuata, plan ve programa uygun

çalıĢmasını sağlamak amacıyla, gerekli önerileri hazırlamak ve Bakana sunmak, özel

kanunlarla verilen diğer görevleri yürütmektir.

2. BaĢkanın Görev Yetki ve Sorumlulukları: TeftiĢ Kurulu BaĢkanı müfettiĢ

sıfat ve yetkisine sahip olup;

a.TeftiĢ Kurulu BaĢkanlığının görevlerini Bakanın emir ve onayı üzerine

yürütmek,

b.TeftiĢ Kurulunu yönetmek, müfettiĢlerin çalıĢmalarını düzenlemek ve

denetlemek,

c. Gerektiğinde bizzat teftiĢ, denetim inceleme ve soruĢturma yapmak,

d.Yıllık teftiĢ ve çalıĢma programını hazırlayarak Bakanın onayına sunmak ve

uygulanmasını sağlamak,

e. MüfettiĢlerden gelen raporları incelemek, eksikliklerin giderilmesini sağlamak,

bunun üzerine görüĢ birliğine varılmadığı takdirde TeftiĢ Kurulu Tüzüğünün 29 uncu

maddesine göre iĢlem yaptıktan sonra ilgili mercilere göndermek, ilgililerce alınacak

tedbirleri ve yapılacak iĢlemlerin sonuçlarını takip etmek,

f. TeftiĢ, inceleme ve soruĢturma sonuçlarına göre yapılacak iĢlemler ve alınacak

önlemler için Bakanlığa önerilerde bulunmak,

g. Mevzuatla verilen diğer görevleri yapmak,

h.Bakan tarafından göreviyle ilgili olarak verilen diğer iĢleri yapmak.

3. MüfettiĢlerin Görev Yetki ve Sorumlulukları:

a. Bakanlık teĢkilatıyla bağlı ve ilgili kurum ve kuruluĢların ve Bakanlığın

denetimi altındaki kiĢi, kurum ve kuruluĢların mevzuata göre her türlü faaliyet, hesap ve

iĢlemlerinin teftiĢ, denetim, inceleme ve soruĢturmasını yapmak,

b.TeftiĢ ve denetimini yaptıkları iĢlerde, yanlıĢ ve eksiklikleri, mevzuata uymayan

iĢleri tespit ederek, bunların düzeltilme ve tamamlanması, iĢlerin daha iyi yürümesi ve

görevlilerin çalıĢmalarından daha fazla verim alınması için gerekli gördükleri tedbirleri,

teftiĢe tabi tutulanların mütalaa ve cevaplarıyla birlikte Bakanlığa bildirmek,

c. MüfettiĢler, görevlerini yaparken bizzat ya da ihbar yoluyla öğrenmiĢ oldukları ve

görev emrinin dıĢında kalan yolsuzluk ve usulsüzlükler için, gecikmeden hadiseye el

koyabilmek üzere, durumu hemen Bakanlığa bildirmek, gecikmesinde zarar umulan ve

delillerin kaybına meydan verebilecek hallerde delilleri toplamak, olayın derhal savcılığa

duyurulması zorunlu görülen hallerde, Bakanlıkça isteğin yerinde görülmesiyle alınacak

onaya istinaden doğrudan savcılığa duyuruda bulunup raporun bir örneğini Bakanlığa

göndermek. Bakanlık personelinin, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, RüĢvet ve

Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu kapsamına giren eylemlerine iliĢkin olarak, bu Kanun ile

belirlenen iĢ ve iĢlemleri gerçekleĢtirmek,

d.Bakanlığı ilgilendiren konularda yurt içinde ve yurt dıĢında araĢtırmalar yapmak,

görevlendirildikleri komisyon, kurs, seminer, sempozyum ve toplantılara katılmak ve

sonuçlarını Bakanlığa bildirmek,

e. Kanun, tüzük, yönetmelik ve diğer mevzuatla verilen görevleri yapmak.

4.ġube Müdürlüklerinin Görevleri:

TeftiĢ Kurulu BaĢkanının emri altında, inceleme ve SoruĢturma ġube Müdürlüğü

ile Ġdari ve Mali ĠĢler ġube Müdürlüğünden oluĢur. ġube Müdürlüklerinin sayısı BaĢkanın

teklifi ile artırılabilir

1. Ġnceleme ve SoruĢturma ġube Müdürlüğü:

Ġnceleme ve SoruĢturma ġube Müdürlüğü, bir ġube Müdürü ile yeterli sayıda

personelden müteĢekkil olup, görevleri Ģunlardır:

a. TeftiĢ, denetim, inceleme ve soruĢturma konularında müfettiĢlere

verilecek görevlendirme yazıĢmalarını yapmak,

b. MüfettiĢlerden gelen rapor ve soruĢturma evrakını kayıt etmek ve ilgili olduğu

yerlere vererek takip etmek,

c. ĠĢleri biten rapor ve evrakı düzenli bir Ģekilde muhafaza etmek,

d.TeftiĢ, denetim, inceleme ve soruĢturma konularına iliĢkin cetvellerle

istatistikleri tutmak,

e.TeftiĢ Kurulu BaĢkanı tarafından verilecek diğer görevleri yapmak.

2.Ġdari ve Mali ĠĢler ġube Müdürlüğü:

Ġdari ve Mali ĠĢler ġube Müdürlüğü, bir ġube Müdürü ile yeterli sayıda personelden

müteĢekkil olup görevleri Ģunlardır:

a. Kurulun yıllık bütçesini hazırlamak, tahakkuk iĢlerini yapmak,

b. MüfettiĢlerin çalıĢma ve hak ediĢ cetvellerini zamanında inceleyerek tahakkuka

ait iĢlemi hazırlamak,

c. Kurulda görev yapan müfettiĢlerin ve diğer memurların özlük haklarıyla ilgili

idari ve mali iĢlemlerini yaparak takip etmek ve sonuçlarını ilgililere bildirmek,

d.Kurulun ayniyatla ilgili her türlü iĢlemlerini yürütmek, kayıtlarını tutmak,

e.TeftiĢ Kurulu BaĢkanlığına intikal eden her türlü evrakın kaydını tutmak ve arĢivi

düzenlemek,

f. TeftiĢ Kurulu BaĢkanı tarafından verilecek diğer görevleri yapmak.

C) KURULCA HAZIRLANAN RAPORLAR

Cevaplı Raporlar: Cevaplı raporlar, yapılan teftiĢlerde noksan ve hatalı

bulunan ve ilgili Kurum ve KuruluĢlarca düzeltilmesi gereken iĢlemler hakkında, esas

itibariyle üç nüsha olarak ve her servis için ayrı ayrı düzenlenir.

Ġnceleme Raporu: Yürürlükteki kanun, tüzük, yönetmelik, karar ve genel

tebliğlerin uygulamalarında görülen noksanlıklar ve bunların düzeltilmesi yolları ile

yeniden konulması gereken hüküm ve usuller hakkında görüĢ ve tekliflerin, teftiĢlerde

cevaplı raporlara bağlanması gerekli görülmeyen hususların, Bakanlıkça tetkik ettirilen

çeĢitli konular hakkındaki düĢüncelerin, Ģikâyet ve ihbarlar üzerine yapılan inceleme

ve soruĢturmalar sonucunda cezai takibatı gerektirir hal görülmediği takdirde yapılacak

iĢleme esas görüĢlerin, bildirilmesi maksadıyla düzenlenir.

1. Genel Denetim Raporu: Yıllık teftiĢ programlarının sonunda, program sırasında

ifa edilen teftiĢ ve denetim görevleriyle ilgili olarak TeftiĢ Kurulu BaĢkanlığına özet bilgi

vermek amacıyla düzenlenir.

2. SoruĢturma Raporu: TeftiĢ, denetim, inceleme ve soruĢturmaya tabi personel ile

suça iĢtirak eden memur olmayan Ģahısların ceza ve/veya disiplin suçu niteliğindeki

tutum ve eylemlerine iliĢkin olarak yapılan adli ve idari soruĢturmalar sonunda

düzenlenen raporlardır.

a. Adli SoruĢturma Raporu: Türk Ceza Kanununa veya ceza hükmü taĢıyan özel

kanunlara

göre suç sayılan ve 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin

Yargılanması Hakkındaki Kanun kapsamında soruĢturulamayan eylemlerle ilgili olarak

düzenlenir.

b.Disiplin SoruĢturma Raporu: Disiplin soruĢturma raporları, disiplin suçu

niteliğindeki tutum ve eylemlere iliĢkin olarak düzenlenir.

3. Ön Ġnceleme Raporu: 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin

Yargılanması Hakkında Kanuna göre yapılan incelemenin sonuçları ile ilgili olarak

düzenlenir.

TeĢkilat Yapısı TeftiĢ Kurulu BaĢkanlığı; BaĢkan, BaĢmüfettiĢler, MüfettiĢler, MüfettiĢ

Yardımcıları, ġube Müdürlüğü ve personelinden müteĢekkil olup, doğrudan Bakana

bağlıdır. Kurulun görev merkezi Ankara olup Ġstanbul ve Ġzmir illerinde merkeze bağlı

birer büro mevcuttur.

I. 5. 2. 2. Strateji GeliĢtirme BaĢkanlığı

Ulusal Politikalar, kalkınma planları ile yıllık programlarda yer alan ilkeler, hedefler ve

tedbirler çerçevesinde, 5018, 5436 ve 3046 sayılı Kanunlarda belirtilen görevlerin yerine

getirilmesini, uygulanmalarının izlenmesi ile çalıĢmaların rasyonel olarak ve eĢgüdüm içerisinde

sürdürülmesini sağlamak için Strateji GeliĢtirme BaĢkanlığı yapılandırılmıĢtır.

Görevleri

a) Ulusal kalkınma strateji ve politikaları, yıllık program ve hükümet programı çerçevesinde

idarenin orta ve uzun vadeli strateji ve politikalarını belirlemek, amaçlarını oluĢturmak üzere gerekli

çalıĢmaları yapmak,

b) Ġdarenin görev alanına giren konularda performans ve kalite ölçütleri geliĢtirmek ve bu

kapsamda verilecek diğer görevleri yerine getirmek,

c) Ġdarenin yönetimi ile hizmetlerin geliĢtirilmesi ve performansla ilgili bilgi ve verileri

toplamak, analiz etmek ve yorumlamak,

d) Ġdarenin görev alanına giren konularda, hizmetleri etkileyecek dıĢ faktörleri incelemek,

kurum içi kapasite araĢtırması yapmak, hizmetlerin etkililiğini ve tatmin düzeyini analiz etmek ve

genel araĢtırmalar yapmak,

e) Yönetim bilgi sistemlerine iliĢkin hizmetleri yerine getirmek,

f) Ġdarede kurulmuĢsa Strateji GeliĢtirme Kurulunun sekretarya hizmetlerini yürütmek,

g) Ġdarenin stratejik plan ve performans programının hazırlanmasını koordine etmek ve

sonuçlarının konsolide edilmesi çalıĢmalarını yürütmek,

h) Ġzleyen iki yılın bütçe tahminlerini de içeren idare bütçesini, stratejik plan ve yıllık

performans programına uygun olarak hazırlamak ve idare faaliyetlerinin bunlara uygunluğunu

izlemek ve değerlendirmek,

i) Mevzuatı uyarınca belirlenecek bütçe ilke ve esasları çerçevesinde, ayrıntılı harcama

programı hazırlamak ve hizmet gereksinimleri dikkate alınarak ödeneğin ilgili birimlere

gönderilmesini sağlamak,

j) Bütçe kayıtlarını tutmak, bütçe uygulama sonuçlarına iliĢkin verileri toplamak,

değerlendirmek ve bütçe kesin hesabı ile malî istatistikleri hazırlamak,

k) Ġlgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip

ve tahsil iĢlemlerini yürütmek,

l) Genel bütçe kapsamı dıĢında kalan idarelerde muhasebe hizmetlerini yürütmek,

m) Harcama birimleri tarafından hazırlanan birim faaliyet raporlarını da esas alarak idarenin

faaliyet raporunu hazırlamak,

n) Ġdarenin mülkiyetinde veya kullanımında bulunan taĢınır ve taĢınmazlara iliĢkin icmal

cetvellerini düzenlemek,

o) Ġdarenin yatırım programının hazırlanmasını koordine etmek, uygulama sonuçlarını

izlemek ve yıllık yatırım değerlendirme raporunu hazırlamak,

p) Ġdarenin, diğer idareler nezdinde takibi gereken malî iĢ ve iĢlemlerini yürütmek ve

sonuçlandırmak,

r) Malî kanunlarla ilgili diğer mevzuatın uygulanması konusunda üst yöneticiye ve harcama

yetkililerine gerekli bilgileri sağlamak ve danıĢmanlık yapmak,

s) Ön malî kontrol faaliyetini yürütmek,

t) Ġç kontrol sisteminin kurulması, standartlarının uygulanması ve geliĢtirilmesi konularında

çalıĢmalar yapmak; üst yönetimin iç denetime yönelik iĢlevinin etkililiğini ve verimliliğini artırmak

için gerekli hazırlıkları yapmak,

u) BaĢkanlığın idari, mali ve destek hizmetlerini yürütmek,

ü) Bakan ve üst yönetici tarafından verilecek diğer görevleri yapmak,

v) Bakanlığın Döner Sermaye ile ilgili iĢlemlerini yürütmek,

y) Bakanlığın YeĢil-Kart ile ilgili iĢ ve iĢlemlerini yürütmek,

TeĢkilat Yapısı

1) DÖNER SERMAYELĠ ĠġLETMELER UYGULAMA DAĠRE BAġKANLIĞI

a) Ġhale ĠĢlemleri ġube Müdürlüğü

b) Mevzuat ve Dava ĠĢlemleri ġube Müdürlüğü

c) Bütçe ġube Müdürlüğü

d) Ödenekı Planlama ve Tahsisler ġube Müdürlüğü

e) Muhasebe Sistemi ġube Müdürlüğü

2) STRATEJĠK PLANLAMA VE YÖNETĠM DAĠRE BAġKANLIĞI

a) Stratejik Planlama ġube Müdürlüğü

b) Ġstatistik ve Yayın ġube Müdürlüğü

c) Yönetim BiliĢim Sistemleri ve Standartlar ġube Müdürlüğü

d) Eğitim ġube Müdürlüğü

e) AR-GE ġube Müdürlüğü

3) MALĠ HĠZMETLER DAĠRE BAġKANLIĞI

a) Bütçe ve Kesin Hesap ġube Müdürlüğü

b) Mal Yönetim ġube Müdürlüğü

c) Ön Mali Kontrol ġube Müdürlüğü

d) Ġç Kontrol Standartları ve Denetim Kontrolları ġube Müdürlüğü

e) Bütçe Performans Değerlendirme ve Raporlama ġube Müdürlüğü

4) ĠDARĠ ĠġLER DAĠRE BAġKANLIĞI

a) Evrak ġube Müdürlüğü

b) ArĢiv ġube Müdürlüğü

c) Personel ġube Müdürlüğü

d) Bütçe ve Tahakkuk ġube Müdürlüğü

e) Satınalma ġube Müdürlüğü

f) Koordinasyon Birimi

I. 5. 2. 3. Hukuk MüĢavirliği

Bilindiği üzere, her bir bakanlığın, kanunla kendisine verilen görevleri yerine getirmek üzere

aslî icrâcı birimleri vardır. Ayrıca, her bir bakanlık, kanunî görevlerini yerine getirirken sürekli olarak

hukûkî iĢ ve iĢlemler yaptığı ve bu iĢ ve iĢlemlerin de hukûkî sonuçları doğduğu için, bakanlıkların

danıĢma ve denetim birimleri vardır. Sağlık Bakanlığı Hukuk MüĢâvirliği de, Sağlık Bakanlığının

TeĢkilât ve Görevleri Hakkındaki 181 sayılı KHK ile ―danıĢma ve denetim birimleri arasında‖

sayılmıĢtır.

Görevleri

Belirtilen KHK‘nin 21 inci maddesine bakıldığında, Hukuk MüĢavirliğinin görevleri çok açık

bir Ģekilde ortaya çıkar.

Mezkûr madde metni Ģöyledir:

MADDE 21 - Hukuk MüĢavirliğinin görevleri Ģunlardır:

a) Bakanlığın diğer birimlerinden sorulan hukuki konular ile hukuki, mali, cezai sonuçlar

doğuracak iĢlemler hakkında görüĢ bildirmek,

b) Bakanlığın menfaatlerini koruyucu, anlaĢmazlıkları önleyici hukuki tedbirleri zamanında

almak, anlaĢma ve sözleĢmelerin bu esaslara uygun olarak yapılmasına yardımcı olmak,

c) 8 Ocak 1943 tarih ve 4353 sayılı kanun hükümlerine göre adli ve idari dâvâlarda gerekli

bilgileri hazırlamak ve hazineyi ilgilendirmeyen idari dâvâlarda Bakanlığı temsil etmek,

d) Bakanlığın amaçlarını daha iyi gerçekleĢtirmek, mevzuata plan ve programa uygun

çalıĢmasını temin etmek amacıyla gerekli hukuki teklifleri hazırlamak ve Bakana sunmak,

e) Bakanlık kuruluĢları tarafından hazırlanan veya diğer bakanlıklardan yahut BaĢbakanlıktan

gönderilen kanun, tüzük ve yönetmelik tasarılarını hukuki açıdan inceleyerek görüĢlerini bildirmek.

Bu maddeye göre Hukuk MüĢâvirliğinin görevleri Ģöylece sayılabilir:

i) Bakanlık merkez birimlerinden sorulan hukûkî konularda görüĢ bildirmek (mütâlâa

vermek)

ii) Bakanlığımızın taraf olduğu anlaĢma ve sözleĢmelerin hukuka uygun olarak hazırlanması

ve akdedilmesine hukûkî bakımdan yardımcı olmak,

iii) Bakanlığımız aleyhine açılan idârî dâvâlara karĢı savunma hazırlamak, bu dâvâlarda

Bakanlığı temsil etmek, Bakanlığımızca açılması gerekli görülen idari dâvâları açmak, bu dâvâlara ait

bütün usûlî iĢlemleri yürütmek,

iv) Adlî dâvâlarda gerekli birli ve belgelerin ilgili icracı birimlerce hazırlanmasını sağlamak,

bu dâvâlarda görevli ve yetkili hazine avukatlıklarına talimat vererek bu dâvâlara bakılmasını

sağlamak,

v) Bakanlığımıza karĢı yürütülen icra takiplerinin ilgili hazine avukatlarının da yardımı ile

iĢlemlerini yürütmek,

vi) Mevzuat tasarı ve taslaklarını (kanun, KHK, tüzük, yönetmelik, yönerge) hukûkî açıdan

inceleyerek görüĢ bildirmek.

TeĢkilat Yapısı

Yukarıda belirtilen görevleri yerine getiren Sağlık Bakanlığı Hukuk MüĢavirliği, bu görevleri

hukuk müĢâvirleri ve raportörler eliyle yerine getirir. Hukuk MüĢavirliğinin birim âmiri I. Hukuk

MüĢâviridir.

Hukûkî iĢ ve iĢlemler bakımından hiyerarĢik olarak yapılanma Ģöyledir:

- I. Hukuk MüĢâviri

- Hukuk MüĢâvirleri

- Raportörler

I. 5. 2. 4. Bakanlık MüĢavirleri

Doğrudan Bakan‘a bağlı olarak çalıĢan ve verdiği görevleri yürüten kiĢilerdir.

I. 5. 2. 5. Basın ve Halkla ĠliĢkiler MüĢavirliği

Türkiye‘de ilk defa 3017 sayılı Kanun çerçevesinde 1970‘li yılların baĢında Sağlık Bakanlığı

Tıbbi Ġstatistik Genel Müdürlüğü bünyesinde gayrı resmi olarak Makam onayı ile Bakanlık Basın

MüĢavirliği birimi kuruldu.

12 Eylül 1980‘den sonra ise 190 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile tüm müstakil

Bakanlıklarda Basın ve Halkla ĠliĢkiler MüĢavirliği birimleri kuruldu.

14.12.1983 tarihli ve 18251 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 13.12.1983 tarihli ve 181

sayılı Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname‘nin 22‘nci

maddesinin A fıkrasında ―Sağlık Bakanlığı‘nda basın ve halkla iliĢkilerle ilgili faaliyetleri planlamak

ve bu faaliyetlerin belirlenecek usul ve ilkelere göre yürütülmesini sağlamak üzere Basın ve Halkla

ĠliĢkiler MüĢavirliği teĢkil edilebilir‖ denilmektedir.

Görevleri

MüĢavirliğimiz Sağlık Bakanlığı Merkez ve TaĢra TeĢkilatı‘nın basınla iliĢkilerini

düzenlemek, Bakanlığımız faaliyetlerinin yazılı ve görsel medyada olumlu bir Ģekilde yansıtılmasını

sağlamak, halkı sağlıkla ilgili konularda bilgilendirmek ve bilinçlendirmek konularında yazılı ve

görsel malzeme üreterek kamuoyuna duyurulmasını sağlamak ve nihayet Bakanlığımızın ―Halkla

iliĢkilerini düzenlemek‖ gibi çok kapsamlı ve zor bir görev alanına sahiptir.

TeĢkilat Yapısı

14.12.1983 tarihli ve 18251 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 13.12.1983 tarihli ve 181

sayılı Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname‘nin 18‘nci

maddesinden anlaĢıldığı üzere Basın ve Halkla ĠliĢkiler MüĢavirliği, Sağlık Bakanlığı merkez

kuruluĢundaki danıĢma ve denetim birimlerindendir.

Basın MüĢavirliği :

1- Ġdari Büro

2- Basın Bürosu

olmak üzere ikili bir yapıda teĢkilatlanmıĢtır.

I. 5. 2. 6. Proje Yönetimi Destek Birimi

Proje Yönetim Destek Bîrimi; Sağlık Bakanlığının tek baĢına veya diğer resmi kurumlarla beraber

yüklendiği projelerin planlanması, yürütülmesi ve olumlu Ģekilde sonuçlandırılması için gerekli olan

destekleri sağlayan bir birimdir. Sağlık Bakanlığı merkez binalarına çok yakın olan bir ek hizmet

binasında yer almaktadır.

Görevleri: Proje Yönetim Destek Birimi; Sağlıkta DönüĢüm Programı kapsamındaki projelerin:

• Ġhtiyaç belirleme,

• Ön araĢtırma.

• Hazırlık çalıĢmaları,

• Proje Yönetim Planı Hazırlanması,

• Proje Takviminin OluĢturulması,

• Projenin Yürütülmesi,

• Projenin yürütülmesi süresince izlenmesi,

• Ve projenin hedeflerine uygun Ģekilde sonuçlandırılması

Konularında Sağlık Bakanlığının projeyi yürüten ilgili birimlerine destek olur ve proje

finansmanının kullanımı konusunda bu birimlere teknik yardımında bulunur.

TeĢkilat Yapısı

I. 5. 2. 7. Proje Uygulama Birimi

Birimimiz, T.C. Hükümeti ve Dünya Bankası arasında yapılan 4737-TU No‘lu Sağlıkta

DönüĢüm Projesi Ġkraz AnlaĢmasının yürürlüğe girmesini müteakip Proje Yönetim Destek Birimine

bağlı olarak 2004 yılında kurularak faaliyetine baĢlamıĢtır. Bu tarihten Sağlıkta DönüĢüm Projesinin

Dünya Bankası ile yapılan ara dönem incelemesine(4-11 Eylül 2006) kadar, Sağlıkta DönüĢüm

Projesinin uygulayıcısı, Bakanlığımız diğer birimlerine bu projenin uygulanmasına yönelik olarak

rehberlik ve önderlik yapmıĢtır. Dünya Bankası ile yapılan ara dönem incelemesinde (4-11 Eylül

2006) Sağlıkta DönüĢüm Projesinin satın alma ve ödeme faaliyetlerinin de Birimlere verilmesi sebebi

ile faaliyetine son verilme kararı alınmıĢtır.

Ülkemizde meydana gelen KuĢ Gribi vakalarından sonra, T.C. Hükümeti ve Dünya Bankası

ile yeni bir ikraz antlaĢması yapılarak ―KuĢ Gribi ve Ġnsana Tesir Eden Salgına KarĢı Hazırlık ve

Mücadele Projesi‖ nin faaliyete geçirilmesi planlanmıĢtır. 4822-TU No‘ lu Ġkraz AntlaĢması

17.05.2006 tarihinde imzalanmıĢ ve 08. Ağustos 2006 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanarak

yürürlüğe girmiĢtir.

4822-TU No‘ lu Ġkraz AnlaĢması gereği, ―KuĢ Gribi ve Ġnsana Tesir Eden Salgına KarĢı

Hazırlık ve Mücadele Projesi‖ nin Bakanlığımızca uygulanmasından sorumlu Proje Uygulama

Birimi olması gerektiği için, Bakanlık Makamından alınan 02.11.2006 tarih ve 3187 sayılı Makam

Onayı gereği Birimimiz müstakil bir Birim haline gelmiĢtir.

Atatürk Bulvarı No:65 adresindeki Bakanlığımız ek binasının altıncı katında, ―KuĢ Gribi ve

Ġnsana Tesir Eden Salgına KarĢı Hazırlık ve Mücadele Projesi‖nin Bakanlığımız adına

koordinasyonundan sorumlu olarak 02.11.2006 tarihinden itibaren faaliyetine devam etmektedir.

Görevleri

Son yıllarda yeniden ortaya çıkan kuĢ gribi salgınına ve diğer salgın hastalıklara karĢı ihtiyaç

duyulan hazırlık ve mücadele faaliyetlerinin ülkemizde yeterli seviyeye çıkarılması için ihtiyaç

duyulan maddi finansmanın temini amacı ile T.C. Hükümeti ile Dünya Bankası arasında bir Ġkraz

(Kredi) anlaĢması imzalanmıĢtır. AnlaĢmanın, Projenin Yürütülmesi baĢlıklı 2. Çizelgesinin,

Kurumsal ve Diğer Düzenlemeler baĢlıklı 1. Bölümünün 1. maddesi gereği Proje‘nin günlük

uygulanmasından ve yönetiminden (Projenin Sağlık Bakanlığı ayağı) Sağlık Bakanlığı Proje

Uygulama Birimi sorumludur.

KuĢ gribi ve insana tesir eden salgına karĢı hazırlık ve mücadele projesi kapsamında

yapılacak iĢ ve iĢlemler anlaĢma eki çizelgelerde belirtilmiĢtir. Bu bağlamda, proje kapsamında

yürütülmesi ve/veya yapılması planlanan iĢler, Sağlık Bakanlığı ilgili birimlerince (Temel Sağlık

Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi BaĢkanlığı, SABĠM, Ġdari ve Mali

ĠĢler Daire BaĢkanlığı) yürütülecektir/yapılacaktır. Bu esnada söz konusu iĢlerin, AnlaĢmada

belirtildiği Ģekli ile Dünya Bankası satın-alma prosedürlerine uygun olarak yapılması, Harcama

ĠĢlemlerinin raporlanması, faaliyetlerin izleme değerlendirme göstergelerine uygun bir biçimde

yürütülmesinin sağlanması, izleme değerlendirme göstergelerinde belirtilen faaliyet, ilerleme vb.

raporlandırmalarının yapılması, bunlara ek olarak gerek Bakanlık içi Birimler arası koordinasyon

gerekse de Bakanlık dıĢı birimler arası (Tarım ve KöyiĢleri Bakanlığı, Dünya Bankası vb)

koordinasyonun sağlanması görevleri Proje Uygulama Biriminin görevlerindendir.

TeĢkilat Yapısı

Proje Uygulama Birimi, Koordinatör ve Koordinatör Yardımcısına bağlı olarak;

1-Ġdari ĠĢler,

2-Satınalma

3-Mali Yönetim

3- Ġzleme Değerlendirme Departmanlarından oluĢmaktadır.

I. 5. 3. Yardımcı Birimler

I. 5. 3. 1. Personel Genel Müdürlüğü

Personel Genel Müdürlüğü , 1929 yılında 1452 sayılı kanunla ―Sicil ve Memurlar

Müdürlüğü‖ adı altında kurulmuĢ, 1936 yılında 3017 sayılı kanunla ―ZatiĢleri ve

Muamelat Genel Müdürlüğü‖ adları altında görev yapmıĢtır.

Sağlık Bakanlığının yeniden düzenlenmesine iliĢkin 14.12.1983 tarih ve 18251 sayılı

Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren 181 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile

adı ―Personel Genel Müdürlüğü‖ olarak değiĢtirilmiĢtir.

Bakanlığın insan gücü planlaması ve personel politikasıyla ilgili çalıĢmaları,

personelin atama, özlük ve emeklilik iĢleri, t ı p ve yardımcı sağlık personeli diplomalarının

tescil ve kayıtları Personel Genel Müdürlüğünce yapılmaktadır.

Görevleri

1- Bakanlığın insan gücü planlaması ve personel politikasıyla ilgili çalıĢmaları

yapmak, personel sisteminin geliĢtirilmesiyle ilgili önerilerde bulunmak, açılacak

veya kapasitesi artırılacak sağlık kurum veya kuruluĢlarının ihtiyacı olan personelin

temini amacıyla kadro ihdas çalıĢmaları yapmak,

2- Bakanlığımıza ihdas edilen kadrolar için BaĢbakanlık Devlet Personel BaĢkanlığı,

Maliye Bakanlığı ve BaĢbakanlık Personel ve Prensipler Genel Müdürlüğü‘nden

açıktan atama izni almak,

3- BaĢbakanlık Devlet Personel BaĢkanlığı‘na ve Maliye Bakanlığı‘na dolu-boĢ kadro

değiĢikliğini bildirerek, kadro hareketlerini belirtilen kurumlara ve SayıĢtay

BaĢkanlığı‘na vizeletmek,

4- Bakanlık personelinin ―Sağlık Bakanlığı Personeli Atama ve Nakil Yönetmeliği,

TaĢra TeĢkilatı Yatak ve Kadro Standartları Yönetmeliği‖ çerçevesinde atama

ve nakillerinin yapılmasını sağlamak,

5- ÇalıĢan personelin derece terfilerinin yapılabilmesi ve gereksinim duyulan

kadroların temini için 190 sayılı Yasa Hükmünde Kararname hükümleri

çerçevesinde kadroların sınıf, unvan ve derece bazında kadro değiĢikliği çalıĢmalarını

yapmak,

6- Emeklilik süreleri gelmiĢ veya emekliliği uygun görülen personele ait

yazıĢmaları vilayetle veya Emekli Sandığı ile yapmak,

7- ―Sağlık Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme Yönetmeliği‖ kapsamına alınan

unvanlarda, unvan değiĢikliği yapılabilmesi için sınav yapmak,

8- Türkiye genelinde fakülte, yüksekokul ve liselerden mezun olan sağlık ve

yardımcı sağlık personelinin diplomalarının tescil iĢlemlerini yapmak, kayıtlarını

tutmak ve bunlarla ilgili iĢleri izlemek,

9- Atamaları Bakanlıkça yapılan personelin özlük dosyasını tutmak, kiĢi ile ilgili mal

bildirim formlarının takibini yapmak,

10- Bakanlıkça verilecek benzeri görevleri yapmak.

TeĢkilat Yapısı

I. 5. 3. 2. Ġdari Mali ĠĢler Dairesi BaĢkanlığı

Ġdari ve Mali ĠĢler Dairesi BaĢkanlığı 25.04.1963 tarih ve 225 sayılı Kanunla

―DONATIM GENEL MÜDÜRLÜĞÜ‖ adı altında kurulmuĢ, bu tarihten 13.12.1983 tarihine

kadar faaliyetini bu isim altında sürdürmüĢtür.

Ancak, 14.12.1983 tarih ve 18251 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan 181 sayılı

―Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı‖nın TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde

Kararname‖ ile (teĢkilat ve görevleri aynı kalmak üzere) ismi önce ―DESTEK

HĠZMETLERĠ DAĠRESĠ BAġKANLIĞI‖, daha sonra da 18.06.1984 tarih ve 18435 sayılı

Resmi Gazete‘de yayımlanan 210 sayılı, ―Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı‘nın TeĢkilat ve

Görevleri Hakkında 181 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Hükümlerinin

DeğiĢtirilmesine Dair Kanun Hükmünde Kararname‖ ile ―ĠDARĠ VE MALĠ ĠġLER

DAĠRESĠ BAġKANLIĞI‖ olarak değiĢtirilmiĢtir.

Görevleri

181 sayılı Kanun Hükmünde Kararname‘de (18.06.1984 tarih ve 18435 sayılı Resmi

Gazete‘de yayımlanan 210 sayılı Kanun Hükmü‘nde Kararname ile değiĢik) belirtildiği

Ģekliyle BaĢkanlığımız görevleri aĢağıda sıralanmıĢtır.

a) Bakanlık için gerekli araç, gereç ve malzemenin temini ile ilgili hizmetleri

yürütmek,

b) Ġhtiyaç duyulan bina ve arazinin kiralanma, satın alma iĢlemlerini yürütmek,

c) Bakanlığın mali iĢlerle ilgili hizmetlerini yürütmek,

d) Temizlik, aydınlatma, ısıtma, bakım, onarım ve taĢıma hizmetlerini yürütmek,

e) Sosyal tesislerin kurulması ve yönetimi ile ilgili hizmetleri düzenlemek ve

yürütmek,

f) Bakanlık personelinin ve ailelerinin sağlık hizmetlerinden yararlanmalarını

sağlamak,

g) Bakanlığa gelen yazı ve mesajlardan gerekenlerin Bakan veya MüsteĢar‘a

sunulmasını sağlamak,

h) Bakan ve MüsteĢar‘ın direktif ve emirlerini ilgililere duyurmak ve iĢlemlerini takip

etmek, Bakanlığın iç ve dıĢ protokol hizmetlerini yürütmek,

i) Süreli evrakın zamanında iĢleme konulmasını sağlamak,

j) Bakanlığı ilgilendiren toplantı, brifing ve görüĢmeleri düzenlemek, bunlara ait

önemli not ve tutanakları tutmak ve yaymak,

k) Genel evrak, arĢiv ve haber merkezinin hizmet ve faaliyetlerini düzenlemek ve

yürütmek,

l) Bakan ve MüsteĢar‘ca verilecek diğer görevleri yapmak.

Bu çerçevede 30.06.2006 tarih ve 4684 sayılı makam onayı ile yürürlüğe girmiĢ olan

―Strateji GeliĢtirme BaĢkanlığının Görev ÇalıĢma usul ve Esasları Hakkında Yönerge‖

gereğince adı geçen BaĢkanlıkça yürütülmekte olan bazı görevler BaĢkanlığımıza

devredilmiĢtir. Bu görevler Ģunlardır;

a) Bakanlık hizmetleri ile ilgili ortaya çıkan sorunları tespit ederek, periyodik

koordinasyon kurulu toplantılarında gündeme alınmasını sağlamak ve sekretarya görevini

yürütmek.

b) Bakanlık içi koordinasyonu sağlamak.

c) Bakanlığın tarihçesini hazırlamak.

Diğer taraftan; 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun yürürlüğe

girmesi ile Kanunun Harcama Yetkisi ve Yetkilisi baĢlıklı 31. maddesinde ―Bütçeyle ödenek

tahsis edilen her bir harcama biriminin en üst yöneticisinin harcama yetkili olduğu‖,

Kanunun 60. maddesinde ise ―Alım, satım, yapım, kiralama, kiraya verme, bakım-onarım ve

benzeri mali iĢlemlerden, idarenin tamamını ilgilendirenler destek hizmetlerini yürüten

birim, sadece harcama birimini ilgilendiren ise harcama birimleri tarafından gerçekleĢtirilir‖

hükmü yer almıĢtır.

Bu hüküm çerçevesinde, Bakanlığımız merkez teĢkilatı birimlerinin talepleri üzerine

Daire BaĢkanlığımızca yürütülen satın alma iĢ ve iĢlemlerinde yeni bir düzenleme

yapılmıĢtır.

Buna göre; Bakanlığımız merkez teĢkilatı birimlerinin ihtiyacı olan ve sadece

kendilerini ilgilendiren mal, malzeme, hizmet, yapım, danıĢmanlık, makine teçhizat, yedek

parça, bakım, onarım v.b. iĢ ve iĢlemler, makamın 04.01.2006 tarih ve 110 sayılı olurlarına

istinaden ihtiyaç sahibi birimlerce yürütülmektedir.

Ancak, Bakanlığımız merkez teĢkilatı birimlerinin talebi ve üst yöneticinin(MüsteĢar)

onayı ile harcama yetkililiği görevi harcama biriminin uhdesinde kalmak Ģartıyla bu iĢlemler

Daire BaĢkanlığımızca yerine getirilmektedir.

TeĢkilat Yapısı

I. 5. 3. 3. Savunma Sekreterliği

Savunma Sekreterliği, 108 sayılı ―Savunma Sekreterliği Kurulmasına Dair Kanun‖ gereği

kurulmuĢtur.

Savunma Sekreterliği görevi Savunma Sekreteri ġube Müdürlükleri kurumda varsa Savunma

Uzmanları yoksa Sivil Savunma Uzmanları tarafından yürütülür.

Sivil Savunma ġubesi Sivil Savunma Uzmanınca yürütülür.

Savunma Sekreterliği; Milli Güvenlik Politika esasları, Sivil Olağanüstü Hal ve SavaĢ

Hazırlıkları Planlama Direktifi ve diğer ilgili mevzuatların öngördüğü görev ve yükümlülüklerin

yerine getirilmesinde Bakan ve MüsteĢar’a karĢı sorumludur.

Bakanlığın, Topyekun Savunma ve Milli Seferberlik hizmetlerini (Silahlı kuvvetler hariç),

Milli Güvenlik amaçlarına uygun Ģekilde, 2941 sayılı Seferberlik ve SavaĢ Hali Kanununa istinaden

çıkarılan 22.11.2005 tarihli Seferberlik ve SavaĢ Hali Direktif gereği, Ülkenin barıĢ durumundan

gerginlik ve buhran durumuna, müteakiben savaĢ durumuna süratle geçilebilmesi için; Seferberlik ve

SavaĢ Hazırlıklarının Sivil Savunma ve Koruyucu Güvenlik konularında yürütülecek faaliyetlerin

barıĢtan itibaren planlanmasını, tatbikatlarla denenmesini ve seferberlik ve savaĢ haline geçiĢte

aksaklıklara meydan verilmeden kısa sürede uygulanmasının sağlanmasıdır.

Topyekun Savunma ve Milli Seferberlik Hazırlıklarının Sivil Olağanüstü Hal ve SavaĢ

Hazırlıkları Planlama Direktifindeki esaslar içerisinde planlanması ve uygulanması sırasında bütün

resmi, özel kurum kuruluĢlar; Savunma Sekreterliklerinin bu konudaki iĢbirliği, koordine, sekreterya

hizmetlerini yürütürken talep ettikleri isteklerini yerine getirmek, her türlü istatistiki veri ve diğer

bilgileri vermekle yükümlüdürler.

Tanım : 7126 sayılı kanunda Sivil Savunma; DüĢman taarruzlarına, tabi afetlere ve büyük

yangınlara karĢı halkın can ve mal kaybının asgari hadde indirilmesi, hayati ehemmiyete haiz her

türlü resmi ve hususi tesis ve teĢekküllerin korunması ve faaliyetlerinin idamesi için acil tamir ve

ıslahı, savunma gayretlerinin sivil halk tarafından azami suretle desteklenmesi ve cephe gerisi

maneviyatının muhafazası maksadıyla alınacak her türlü silahsız koruyucu ve kurtarıcı tedbir ve

faaliyetleri ihtiva eder, denilmektedir.

Görevleri

a) Bağlı bulundukları kurumlarca yapılması gereken topyekun savunma ve milli seferberlik

hizmet, görev ve yükümlülüklerine ait plan ve diğer çalıĢmaları ilgili kanun, tüzük, yönetmelik,

talimat ve Sivil Olağanüstü Hal ve SavaĢ Hazırlıkları Planlama Direktifine göre hazırlanmasını ve

uygulanmasını sağlamak, kontrol ve koordine etmek.

b) Sivil Olağanüstü Hal ve SavaĢ Hazırlıkları planlamasıyla ilgili Milli ve NATO

tatbikatlarının gereği Ģekilde planlamasını ve yürütülmesini kurum içinde düzenlemek.

c) BaĢbakanlık Milli Alarm Sisteminin uygulanmasına iliĢkin olarak, kendi kurumlarında

gerekli alarm talimatını hazırlamak ve bu talimatın gerektirdiği önlemleri almak, konuyla ilgili

koordine ve sekretarya hizmetlerini yürütmek,

d) Kurumların koruyucu güvenlik hizmetlerini planlamak, ilgili birimler arasında iĢbirliğini

sağlamak ve uygulanmasını kontrol etmek ve raporlamak.

e) Sivil savunma hizmetlerini, ilgili mevzuat Sivil Olağanüstü Hal Planlama Direktifi

doğrultusunda yürütmek.

f) Kurumların Sivil Olağanüstü Hal ve SavaĢ Hazırlıklarını Planlama ve Koordinasyon

Kurulunun çalıĢmalarını ve her türlü yazı iĢlerini hazırlamak ve yürütülmesini sağlamak.

TeĢkilat ġeması

I. 5. 3. 4. Özel Kalem Müdürlüğü

Bakan‘ın resmi ve özel yazıĢmalarını yapar, her türlü protokol ve tören iĢlerini yürütür;

randevularını, ziyaretlerini ve davetlerini düzenler.

I. 5. 3. 5. Yüksek Sağlık ġurası

Yüksek Sağlık ġurası; 1219 sayılı Tababet ve ġuabatı San‘atlarının Tarz-ı Ġcrasına Dair

Kanun, 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığı‘nın TeĢkilat ve

Görevlerine Dair Kanun Hükmünde Kararname‘nin ilgili hükümlerine göre faaliyet göstermektedir

Bu çerçevede Yüksek Sağlık ġurası‘nın Sağlık Bakanlığı‘na önemli sağlık meseleleri

hakkında görüĢ vermek yanında tababet ve Ģubeleri san‘atlarını ifadan doğan, adli nitelik kazanmıĢ

konularda ve adli mercilere sunulmak üzere bilirkiĢilik görüĢü vermek üzere görevlidir.

Yüksek Sağlık ġurası 15 (onbeĢ) üyeden oluĢmaktadır. Seçim yolu ile seçilen 11 (onbir) ġura

Üyesi Sağlık Bakanlığınca ülkede sağlık hizmetleri veya eserleri ile tanınmıĢ kiĢiler arasından seçilir.

Seçilen bu üyelerin görev süreleri bir yıldır. Görev süreleri biten seçilmiĢ üyelerin tekrar seçilmeleri

mümkündür.

Görev süreleri biten ve tekrar seçilmeyen üyeler ―Yüksek Sağlık ġurası Fahri Üyesi‖

ünvanını ömür boyu kullanabilirler.

Yüksek Sağlık ġurası‘nın tabi üyeleri ise; Bakanlık MüsteĢarı, Temel Sağlık Hizmetleri

Genel Müdürü, Tedavi Hizmetleri Genel Müdürü ve I. Hukuk MüĢaviri ‘dir.

Yüksek Sağlık ġurası yılda bir defa toplanmakla birlikte, Bakanlığımızın lüzum görmesi

halinde toplanmakta ve Bakanlığımızın uygun gördüğü konuları görüĢmektedir.

I. 5.3. 6. Bilgi ĠĢlem Daire BaĢkanlığı

Bilgi ĠĢlem Daire BaĢkanlığı, Makamın 20.07.1995 tarih ve 837 sayılı oluru ile doğrudan

MüsteĢarlık Makamı‘na bağlı, Müstakil Daire BaĢkanlığı olarak kurulmuĢtur.

KuruluĢ amacı; Sağlık Enformasyon Sistemleri ve BiliĢim teknolojileri ile ilgili politika ve

stratejileri tespit etmek, bu alandaki teknolojik geliĢmeleri izlemek ve uygun teknolojilerin

kullanılmasını sağlamaktır.

Görevleri

a) Sağlık Bakanlığı‘nın biliĢim politikalarını belirlemek, geliĢtirmek ve yönetmek suretiyle;

etkin politika geliĢtirme sürecine destek olmak. Bu çerçevede;

i. e-DönüĢüm Türkiye projesi, Bilgi Toplumu Stratejisi çerçevesinde ve sağlık

kurumlarının ihtiyaçları doğrultusunda e-Sağlık projeleri için politika ve strateji

geliĢtirmek,

ii. Sağlık Bakanlığı ve bağlı kurumların veri ve ağ güvenliğinin sağlanması için ihtiyaç

duyulan politikaları geliĢtirmek,

iii. Tüm sağlık kurumlarının elektronik ortamda entegrasyonunu sağlamak ve tüm

vatandaĢların yaĢam boyu sağlık kayıtlarını oluĢturmak,

iv. Sağlık bilgi sistemleri alanında Bakanlık birimleri, sağlık hizmetinin paydaĢları

(ödeyici kurumlar, sağlık kurumları, diğer devlet kurumları, vatandaĢlar...vb), ulusal

ve uluslar arası kurum ve kuruluĢlar arasında koordinasyonu ve veri alıĢ-veriĢini

sağlamak,

v. Bakanlığın izleme-değerlendirme, kalite, hizmet ve performans ölçüm, strateji

geliĢtirme, istatistik ve analiz vb. gibi konularda faaliyet gösteren birimlere biliĢim

konusunda lojistik destek sağlamak, Bakanlığın daha etkin politika üretebilmesi için

gerekli biliĢim altyapısını kurmak ve iĢletmek

b) Türkiye sağlık enformasyonu konusunda ülke çapında kullanılması amacıyla ulusal ve

uluslararası standartların belirlenmesi ve yönetilmesi faaliyetlerinde bulunmak. Bu

çerçevede;

i. Kodlama, sınıflama, haberleĢme ve güvenlik standartlarının belirlenmesi,

ii. Sağlık alanında kullanılacak veri sözlüklerini oluĢturarak ulusal çapta veri

bütünlüğünü ve tutarlılığını sağlamak,

iii. Sağlık kurumlarında kullanılmakta olan bilgi sistemlerinin veri, süreç, haberleĢme,

güvenlik ve mahremiyet konularında uymaları gereken ulusal ve uluslararası

standartları ve protokolleri belirlemek, bu standartları yaygınlaĢtırmak ve

kullanımlarını denetlemek,

c) Sağlık Bakanlığı ve bağlı kurumlarının biliĢim sistemi ihtiyaçlarını karĢılamak üzere sistem

geliĢtirme ve yönetim faaliyetlerinde bulunmak. Bu çerçevede;

i. Proje geliĢtirme, sistem çözümleme, sistem analiz, sistem tasarım, programlama,

veritabanı tasarımı ve ağ geliĢtirme, eğitimleri planlama, proje devreye alma, test ve

yaygınlaĢtırma,

ii. Proje yönetimi, uygulama geliĢtirme yönetimi, sistem yönetimi, iletiĢim yönetimi,

veritabanı yönetimi, destek hizmetleri yönetimi faaliyetlerini yerine getirmek,

iii. Sağlık Bakanlığı birimlerinin kendi hizmetlerini görmelerinde ortaya çıkan bilgi

sistemleri ihtiyaçlarını koordine ederek, bunların gerekli yazılım ve donanım

altyapısı ile oluĢturulacak ortak veri havuzundan birimlerin yetki ve sorumlulukları

çerçevesinde karĢılanmasını sağlamak,

d) Sağlık Bakanlığı ve bağlı kurumlarına, biliĢim sistemleri konusunda sistem iĢletim ve teknik

destek sağlamak. Bu çerçevede;

i. Bilgi sistemlerini iĢletilme, iyileĢtirme, geliĢtirme, gerekli eğitimleri planlama ve

verme,

ii. E-posta ve benzer haberleĢme sistemlerini iĢletme, Bakanlığın Internet hizmetlerini

sağlama, belge-doküman arĢiv sistemlerini iĢletme, bakım onarım yapma

faaliyetlerini yerine getirmek.

e) Bilgi ve iletiĢim teknoloji alanlarında AR-GE faaliyetlerinde bulunmak, sistemlerin

sürekli iyileĢtirilmesi çalıĢmalarını sürdürmek.

f) BiliĢim standartlarının ve politikalarının etkin verimli bir Ģekilde hayata geçirilmesi için

Bakanlık ve bağlı kurumlarda eğitim faaliyetlerinde bulunmak. Ayrıca kurum bünyesinde

geliĢtirilen yazılımlar, genel bilgisayar, bilgisayar ağları, güvenlik vb. konularında yapılacak

yerinde ve uzaktan eğitimleri de içermektedir.

g) Bakanlıkça verilecek benzer görevleri yapmaktır.

I. 5. 4. Sağlık Bakanlığı’na Bağlı KuruluĢlar

I. 5. 4. 1. Hudut ve Sahiller Sağlık Genel Müdürlüğü

BulaĢıcı hastalıkların yayılmasını önlemek amacıyla kurulmuĢ olan Hudut ve Sahiller Sağlık

Genel Müdürlüğünün kuruluĢu 1800‘lü yıllara kadar gitmektedir. Osmanlı Ġmparatorluğu döneminde

kurulan Karantina Ġdaresi‘nin devamı niteliğindedir. Bu Lozan AntlaĢması‘nda da yer almıĢtır.

Merkezi Ġstanbul‘da olan bu genel müdürlüğün görevi, yurt dıĢından ülkeye girebilecek bulaĢıcı

hastalıklarla ilgili önlemler almaktır. Kara sınır kapılarında, deniz ve hava limanlarında çalıĢan

elemanları aracılığı ile yurda giriĢ ve çıkıĢ yapan kiĢilerin sağlık kontrollerini yürütür.

TaĢıtlarda sağlıkla ilgili önlemleri aldırır. Ayrıca, kara sularımız içinde seyreden gemilere

sağlık hizmeti sunar ve bunun karĢılığında ücret alır.

Görevleri :

a) Uluslararası yayılımı olan bulaĢıcı ve salgın hastalıkların ülkemize girmesini önlemek

amacıyla, uluslararası liman, kara hudut kapıları ve bunların gümrüklü alanlarında gerekli her

türlü sağlık tedbirini almak veya aldırmak;

b) Uluslararası havalimanı, liman, kara hudut kapıları ve bunların gümrüklü alanları ile

uluslararası nakil vasıtalarında, türlü sağlık iĢlerinin standardını belirlemek;

c) Sınır kapılarındaki hac, göç veya seyahat gibi toplu nüfus hareketlerinde gerekli sağlık

tedbirlerini almak;

ç) Görev alanıyla ilgili olarak, Dünya Sağlık Örgütü, Uluslararası Denizcilik Örgütü ve diğer

uluslararası kuruluĢlarla haberleĢme yapmak;

d) Gerekli hallerde uluslararası giriĢ çıkıĢa açık limanlarda, kara hudut kapılarında, hava

alanlarında, boğazlardaki karasularımızda, gümrüklü sahalarda ve serbest bölgelerinde ilgili kurum

ve kuruluĢlarla iĢbirliği yapmak suretiyle kazaları, acil müdahale planları dıĢında, muhtemel bir kaza

olması ve hastalık görülmesi halinde insan ve çevre korunması, mal ve can güveliğinin sağlanması

için acil yardım ve kurtarma iĢlemleri yapmak, yaptırmak;

e) Turizm ve seyahat sağlığı alanında çalıĢmalar yapmak, ilgili kurum ve kuruluĢlarla iĢbirliği

yaparak koordinasyonu sağlamak;

f) Genel Müdürlüğün görevlerinin yerine getirilmesi için ihtiyaç duyulan yerlerde bölge

baĢtabiplikleri ile bunlar arasında denetleme birimleri kurmak;

g) Görev alanına iliĢkin olarak sürekli geliĢim, katılımcılık, saydamlık, hesap verebilirlik,

yerinden güven ile hizmetten yararlananların ihtiyacına ve hizmetlerin sonucuna odaklılık esasları

çerçevesinde temel karar alınmasında ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluĢları ve sivil

toplum örgütlerinin görüĢ ve önerilerinden yararlanmak;

ğ) Mevcut ekonomik kaynakların en verimli Ģekilde kullanılmasını sağlamak üzere Genel

Müdürlük Bütçesini planlama esaslarına göre hazırlamak ve Bakanlığa sunmak;

h) Uluslararası antlaĢmalar, kanunlar, tüzük ve yönetmeliklerle öngörülen görevleri, bunlara

istinaden Sağlık Bakanlığı tarafından verilecek görev ve emirleri yerine getirmek;

TeĢkilat Yapısı

Genel Müdürlüğümüz Sağlık Bakanlığı‘na bağlı özel bütçeli bir kuruluĢtur. Kurum merkezi

Ġstanbul olup, teĢkilat yapımız merkez ve taĢra teĢkilatı olmak üzere ikili bir yapıya sahiptir. Merkez

teĢkilatı bir Genel Müdür ve üç Genel Müdür Yardımcısı yönetiminde ana hizmet, danıĢma ve

denetim hizmeti ile yardımcı hizmet birimlerinden oluĢmaktadır. Genel Müdürlüğümüzün ana hizmet

birimi Karantina Dairesi BaĢkanlığı‘dır.

TaĢra teĢkilatımız 6 bölge baĢtabipliği Ģeklinde örgütlenmiĢ olup bu bölge baĢtabipliklerine

bağlı 49 adet Sahil Sağlık Denetleme Merkezi, 16 adet Hava Limanı Sağlık Denetleme Merkezi, 2

adet Sağlık Koruma Yeri Müdürlüğü, 2 adet liman ve ġehir Bakteriyoloji Müessesi Müdürlüğü ve 1

adet Tele Sağlık Merkezi bulunmaktadır.

TaĢra TeĢkilatı

I. 5. 4. 2. Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi BaĢkanlığı

RSHMB, ülkede halk sağlığının korunmasına yönelik aĢı serum üretmek; üretim, kontrol ve

tanı ile ilgili temel laboratuvar hizmetlerini vermek;, halk sağlığını ilgilendiren konularda görüĢ ve

önerilerde bulunmak ve sağlık insan gücünün tekamül eğitimlerini sağlamak üzere 1267 Sayılı

―Türkiye Cumhuriyeti Merkez Hıfzıssıhha Müessesesi Hakkında Kanun” ile 1928 yılında

kurulmuĢtur. RSHMB, KuruluĢ Kanunu ve SB KuruluĢ ve Görevleri Hakkındaki 181 Sayılı Kanun

Hükmünde Kararname‘ye göre Sağlık Bakanlığı‘nın bağlı kuruluĢudur. RSHMB BaĢkanı Sağlık

Bakanı tarafından atanır.

BaĢkanlığın görev, yetki ve sorumlulukları bugün de yürürlükte olan 3959 sayılı ―Türkiye

Cumhuriyeti Refik Saydam Merkez Hıfzıssıhha Müessesesi TeĢkiline Dair Kanun‖ ile 1940 yılında

yeniden belirlenmiĢtir. Bu kanunun 2. maddesinde Kurumun görevleri Ģöyle belirtilmektedir:

1. Halk hıfzıssıhha Ģartlarının ıslah ve inkiĢafına ve her nevi hastalıklarla mücadeleye yarayacak

sıhhi ve fenni araĢtırmaları ve incelemeleri yapmak,

2. Vekaletçe nevileri tayin edilen serum ve aĢıları ile sair biyolojik ve kimya maddelerini hazırlamak,

3. Hususi kanunlarına tevkifan yerli veyahut yabancı müstahzarların, serum ve aĢılarla sair hayati

terkip ve kimyevi maddelerin kontrollerini yapmak,

4. 1262 sayılı Ġspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanununun 10 uncu maddesine göre daimi

murakabeye tabi tutulan ispençiyari ve tıbbi müstahzarat ile mezkur kanunun ikinci maddesinin A,

B, C ve D fıkralarında yazılı maddeleri satın alarak icap eden muayenelerini yapmak,

5. Umumi ve içtimai hıfzıssıhhaya ve sair sıhhi mevzulara ait konferanslar tertip etmek ve neĢriyat

yapmakla mükelleftir.

Genel olarak bakıldığında RSHMB‘nca yürütülen hizmetler ―Üretim, Kontrol, Tanı ve

Doğrulama, AraĢtırma ve Yayın, DanıĢmanlık, Eğitim― ana baĢlıkları altında toplanmakta olup bu

hizmet baĢlıkları altında yapılanlar kısaca Ģunlardır:

Üretim

BaĢkanlığın Merkezdeki laboratuarlarında üretilerek kullanıma sunulan baĢlıca ürünler:

Tanıya yönelik antijen ve antiserumlar (Salmonella, Burucella, Proteus vb.),

Tedavi ve korumaya yönelik antiserumlar (Akrep, Tetanos, Difteri, ġarbon),

Deney Hayvanlarıdır. ( patojen free fare, tavĢan, kobay vb.)

Kontrol

Ruhsat, ithal izni, piyasa denetimi, ihracat amacıyla aĢağıdaki numunelerde analizler

yapılmaktadır:

Ġlaç ve kozmetikler,

AĢı, serum ve diğer biyolojik ürünler,

Kan ve kan ürünleri,

Gıda, su (içme, kullanma, kaplıca, memba) ve katkı maddeleri ,

Temizlik maddeleri,

Dezenfektanlar,

Hava kalitesi,

Toprak kalitesi,

Su kalitesi ve rekreasyonel sular,

Toksik maddeler,

Tanı ve Doğrulama

Rutin tanı ve doğrulama hizmetleri

Referans laboratuvar hizmetleri

Hematoloji,

Bakteriyoloji ve seroloji (Legionella, Enterik patojenler, Difteri),

Viroloji (HIV, Hepatit B, Hepatit C, Polio virüs, Kızamık vs.),

Biyokimya,

Hormon,

Tüberküloz (Tanı ve antimikrobiyal direnç),

Parazitoloji,

Zehir araĢtırma (Toksikoloji).

Eğitim

Mikrobiyoloji ve klinik mikrobiyoloji alanında tıpta uzmanlık eğitimi,

Hıfzıssıhha Mektebi (2003 yılında yeniden hizmete baĢlamıĢtır),

Hizmet içi eğitim,

ÇeĢitli kurum ve kuruluĢlar ile Bölge Hıfzıssıhha Müdürlüklerinin eğitimi,

Lise ve üniversite öğrencilerine staj amaçlı eğitim,

DanıĢmanlık

Zehir DanıĢma Merkezi ülke çapında 7 gün 24 saat zehirlenme vakalarında hekimlere ve yeni

devreye giren 114 hattı ile sivil halka da danıĢmanlık hizmeti vermektedir. Ayrıca tüm birimler görev

alanları ile ilgili konularda danıĢmanlık hizmetlerini sürdürmektedirler.

AraĢtırma,Yayın

Ulusal/uluslararası katılımlı projeler

Üniversitelerle ortak çalıĢmalar

Süreli (Türk Hijyen ve Deneysel Biyoloji, Adım Adım Kalite

RSHMB, Ģehir merkezinde toplam 40.000 m2 ‗lik bir alan içerisinde konuĢlanmıĢ toplam 12

bina ile Serum Üretim ve Deney Hayvanları ġefliği'nce kullanılan hava alanı yakınındaki 650 dönüm

arazi üstünde yapılanmıĢ hizmet birimleri ile görev ve sorumluluklarını yerine getirmektedir.

Merkezi Ankara‘da bulunan RSHMB‘nin Adana, Antalya, Diyarbakır, Erzurum, Ġstanbul,

Ġzmir, Samsun‘da hizmet sunan yedi bölge müdürlüğü bulunmaktadır. 3959 sayılı RSHMB KuruluĢ

Kanunu ve Hizmet Yönetmeliğine göre TaĢra TeĢkilatı olarak oluĢturulan bölgeler, Merkez

Hıfzıssıhha Müessesesi'nin görevleri arasında sayılan halk sağlığı ile ilgili laboratuvar hizmetlerini

yapmakla yükümlüdür ve teknik ve mali yönden RSHM BaĢkanlığı‘na karĢı sorumludurlar.

RSHMB, Merkez‘de Bakanlık birimleriyle, taĢrada ise il sağlık müdürlükleri kanalı ile hastaneler ve

halk sağlığı laboratuvarlarıyla iĢbirliği içinde hizmetlerini yürütmektedir. RSHMB Sağlık

Bakanlığı‘nın referans laboratuvarı olarak ve Bakanlığın talepleri doğrultusunda hizmet üretmektedir.

Türkiye Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu‗nca göre ―sağlık alanında tek ar-ge kuruluĢu‖ olarak

tanımlanmıĢtır.

RSHMB, sorumluluk alanına giren konularda uluslararası kuruluĢlar (Dünya Sağlık Örgütü,

Dünya Bankası, Japon Uluslararası ĠĢbirliği TeĢkilatı-JICA) ve bu kimlikteki diğer kurum ve

kuruluĢlarla ortak çalıĢmalar yapmakta ve projeler (Avrupa Birliği ve Dünya Bankası projeleri gibi)

yürütmektedir. BaĢkanlık 2006‘da kurulan Uluslararası Ulusal Halk Sağlığı Enstitüleri Birliğinin 39

kurucu üyesinden biridir.

RSHMB, görev ve sorumluluklarını yerine getirirken Sağlık mevzuatının yanı sıra ulusal

uluslararası (AB Direktifleri, Uluslararası Sağlık Tüzüğü, ISO Standartları vb) daha pek çok

düzenlemeyi de dikkate almaktadır.

RSHMB merkez ve bölge müdürlüklerinde entegre bir kalite yönetim sistemi kurulmakta

olup, bu sistem öncelikle temel kalite yönetim standardı ISO 9001-2000‘e göre belgelendirilmiĢtir.

Ayrıca BaĢkanlığın bazı laboratuvarları Dünya Sağlık Örgütü‘nce akredite edilmiĢir. RSHMB, ISO

17025 ve ISO 15189 standarlarına göre akredite olmak ve Ġyi Laboratuvar Uygulamaları

kapsamındaki gereklilikleri sağlamak üzere çalıĢmalarını sürdürmektedir.

BaĢkanlık‘ta Merkez teĢkilatında 865 taĢra teĢkilatında 697 olmak üzere toplam 1562

kadrolu personel çalıĢmaktadır.

Bunların hizmet sınıflarına dağılımı:

Merkez; SHS:342, THS:194, GĠHS:210, YHS:119

TaĢra; SHS:240, THS:190, GĠHS:197, YHS:70 Ģeklindedir.

TeĢkilat Yapısı

* Ġyi Laboratuvar Uygulamaları kapsamında olan birimler

Bölge Enstitü Müdürlükleri

Adana, Antalya, Diyarbakır, Erzurum, Ġstanbul, Ġzmir, Samsun

I. 5. 4. 2.1. Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü

Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü 3959 sayılı T.C. Merkez Hıfzıssıhha Müessesesi TeĢkiline

Dair Kanunun 7‘ inci maddesine dayanılarak 15 Mayıs 2003 tarihli ve 23 sayılı çalıĢma yönergesi ile

faaliyetlerine tekrar baĢlamıĢtır.

Görevler

Madde 4 – Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü‘nün görevleri Ģunlardır:

a) Sağlık alanı kapsamına giren konularda, baĢta Sağlık Bakanlığı personeli olmak üzere,

talepte bulunan tüm kamu ve özel kurum ve kuruluĢların personeline bilgi ve becerilerini geliĢtirmek

üzere teorik ve pratik eğitim ve öğretim yapmak, uzaktan eğitim programları geliĢtirmek ve

uygulamak,

b) Sağlık alanında ulusal ve uluslararası bilimsel toplantılar, kongreler ve benzeri faaliyetler

düzenlemek, yurt içi ve yurt dıĢında düzenlenen sağlık alanındaki bilimsel toplantılara katılmak,

c) Sağlık ve sağlık hizmetleriyle ilgili her türlü eğitim materyali geliĢtirmek ve yayınlamak,

yayınlatmak, dağıtmak ve dağıttırmak, Sağlık Bakanlığı birimlerinin yayınlanmasını talep ettikleri

dokümanların basımını gerçekleĢtirmek, sağlık eğitim kurumları, meslek kuruluĢları, sağlıkla ilgili

kamu kuruluĢları ve diğer kuruluĢlar ile sağlık yayınları konusunda iĢbirliği yapmak,

d) Sağlık alanına yönelik mezuniyet sonrası tekamül eğitimlerine ait sertifikaları Sağlık

Bakanlığı adına onaylamak, eğitimleri kredilendirmek, akredite etmek veya ettirmek,

e) BaĢta Sağlık Bakanlığı olmak üzere sağlık sektörünün ihtiyaç duyduğu alanlarda kısa ve

uzun süreli hizmet içi eğitim programları düzenleyerek orta ve üst düzey sağlık yöneticileri

yetiĢtirmek,

f) Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü‘nde görev yapan personelin bilgi, beceri ve deneyimini

artırmak, yenilikleri takip etmek amacıyla ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluĢlarla protokoller

çerçevesinde kısa ve uzun süreli personel değiĢimi yapmak veya personel göndermek,

g) Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü‘nün görev alanına giren konularda Sağlık Bakanlığı

tarafından gerek görüldüğü takdirde ulusal veya uluslararası üniversite ve diğer kurum ve

kuruluĢlarla iĢbirliği protokolleri ve anlaĢmalar yaparak ortak çalıĢmalar düzenlemek ve uluslararası

eğitim ve araĢtırma merkezleri kurmak,

h) Sağlık hizmetlerinin geliĢtirilmesine yönelik olarak yerli ve yabancı kuruluĢlarca ihtiyaç

duyulan alanlarda eğitim, danıĢma, araĢtırma, program geliĢtirme, planlama ve koordinasyon

çalıĢmaları yapmak,

Organlar

Madde 5 – Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü‘nün organları Ģunlardır:

a)Müdürlük

b)Genel Sekreterlik

Madde 6 – Müdür, Hıfzıssıhha Mektebi‘nin amiridir. Müdür mektebi mevcut Kanun ve bu

Yönergedeki hükümler çerçevesinde yönetir. Ġç ve dıĢ yazıĢmaları, faaliyetleri, temasları ve

anlaĢmaları genel hükümler uyarınca yürütür.

Müdür Yardımcıları

Madde – 7 Hıfzıssıhha Mektebinde Müdüre yardımcı olmak üzere 3 Yardımcı görevlendirilebilir.

Müdür Yardımcıları Müdür‘ün vereceği görevi yaparlar.

Mektep Sekreterliği

Madde – 8 Mektep Sekreterliği bir Mektep Sekreteri ve yeteri kadar idari personelden oluĢur. Mektep

Sekreterliğinin görevleri Ģunlardır:

a) YazıĢmaları ve dıĢ iliĢkileri yürütmek,

b) Yayın ve tanıtım hizmetlerini düzenlemek,

c) Ġstatistik ve tercüme iĢlerini düzenlemek,

d) Personel ve özlük iĢlemlerini yürütmek,

e) Satınalma, muhasebe, mutemetlik, ayniyat, kütüphane, araç, gereç ve donanım, temizlik iĢleri,

santral ve güvenlik hizmetlerini yürütmek.

TeĢkilat Yapısı

I. 5. 5. Sağlık Bakanlığı TaĢra Örgütü

Kurumların merkez birimleri dıĢındaki örgütlerine taĢra örgütü denir.

Sağlık Müdürlüğü

Sağlık Bakanlığı‘nın merkez örgütü dıĢındaki taĢra örgütlenmesi illerdeki örgütleridir.

Bakanlığın illerdeki temsilcileri valilerdir. Valiler adına hizmetler ―Ġl Sağlık Müdürleri‖

tarafından yürütülür. Sağlık müdürleri valilerin sağlık alanındaki müĢavirleridir. Bakanlığın ildeki

her türlü hizmetini yürütmek sağlık müdürünün sorumluluğundadır.

Sağlık Müdürlüğü‘nde nüfusa göre oranlanmıĢ yeteri kadar müdür yardımcısı ve

hizmetleri planlamak ve yürütmekle görevli aĢağıdaki Ģubeler bulunur:

1. Personel ġube Müdürlüğü: Ġlde çalıĢan bütün hekim ve hekim dıĢı sağlık personelinin

özlük iĢleri ile ilgilenir. Her personel için birer kiĢisel dosya düzenler. Görevlilere ait bütün

iĢlemleri bu dosyada saklar. Ġl emrine atanan hekim dıĢı sağlık personelinin il içindeki

dağılımlarını düzenler. Yıllık izinlerin kullanılmasıyla ilgili iĢlemleri yürütür. Ġllerde, özel

hekimlik uygulamalarının denetlendiği bir Ģube yoktur. Bu boĢluk, personel Ģube müdürlüğü

tarafından doldurulmaktadır.

2. Ġdari ve Mali ĠĢler ġube Müdürlüğü: MaaĢ mutemetliği, avans mutemetliği, ikmal iĢleri,

yazı iĢleri gibi görevleri yürütür.

3. Ġstatistik ġube Müdürlüğü: Ġldeki bütün kamu ve özel sağlık kuruluĢlarından gelen

verileri toplar ve değerlendirir. Bu bilgileri Sağlık Bakanlığı‘na bildirir.

4. Eğitim ġube Müdürlüğü: Halkın sağlık eğitimini planlar ve uygulatır. Personelin hizmet

içi eğitimlerini düzenler ve koordine eder.

5. Ana-Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması ġube Müdürlüğü: Ana ve çocuk sağlığı

hizmetleri ile aile planlaması hizmetlerinin ildeki uygulamalarını düzenler ve denetler. Bu konuda

personel ve halk eğitimi çalıĢmalarını yürütür.

6. Çevre Sağlığı ġube Müdürlüğü: Ġldeki bütün sağlık kuruluĢlarıyla iĢbirliği yaparak çevre

sağlığı ve gıda kontrolü hizmetlerinin planlanması ve uygulanması ile ilgili iĢleri yürütür.

7. Sağlık Ocakları ġube Müdürlüğü: Ġldeki sağlık ocaklarıyla ve sağlık evleriyle ilgili yer

seçimi ve gereksinimlerinin karĢılanması iĢlerini yürütür.

8. Yataklı Tedavi Kurumları ġube Müdürlüğü: Kamu ve özel hastanelerle ilgili iĢlemleri

yürütür. Özel hastanelerin açılıĢ ve denetimleri ile ilgili kayıtlar tutar.

9. Ruh Sağlığı ġube Müdürlüğü: Ġldeki ruh sağlığı hizmetleriyle ilgili iĢleri planlar ve

yürütür. Ruh sağlığı dispanserleninin gereksinimlerini karĢılar.

10. BulaĢıcı Hastalıklar ve BağıĢıklama ġube Müdürlüğü: Ġlin bulaĢıcı hastalıklarla

mücadele ve bağıĢıklama hizmetleri ile ilgili iĢlerini planlar ve yürütür. Soğuk zincirin kurulup

korunması, aĢı sağlanması, personelin eğitimi iĢlerini yapar.

11. Ġlaç ve Eczacılık ġube Müdürlüğü: Ġldeki eczane, ilaç deposu ve kozmetik üretim

yerlerinin açılması ve denetimlerini yapar.

12. Ağız ve DiĢ Sağlığı ġube Müdürlüğü: Ġldeki tedavi edici ve koruyucu ağız ve diĢ sağlığı

etkinliklerinin koordinasyonunu yapar.

13. Sıtma Eradikasyonu BaĢkanlığı: Önceleri, sağlık müdürlüğünden bağımsız bir bölge

baĢkanlığı olarak kurulmuĢ iken, Ģimdi sağlık müdürlüğü bünyesinde bir baĢkanlık olmuĢtur. Ġldeki

sıtma eradikasyon hizmetlerinin (kontrol hizmetleri demek daha doğrudur) yürütülmesi ile görevlidir.

Personelinin sıtma yönünden eğitim ve denetimini yapar. Sağlık ocaklarından gönderilen kan

preparatlarının muayene ve değerlendirilmesini yaptırır. Gerektiğinde aktif sürveyans hizmetlerini

yürütür.

14. Verem SavaĢ BaĢkanlığı: Ġldeki verem dispanserleri, verem hastanesi, sağlık ocakları,

BCG ve tarama ekipleri ilgilileriyle iĢbirliği yaparak çalıĢma programları hazırlar. Verem teĢhis,

tedavi, aĢı ve tarama uygulamasını denetler. Verem savaĢ çalıĢmalarının sonuçlarını değerlendirir,

gerekli önlemler alır, personelin hizmet yerinde eğitimini sağlar.

15. Frengi ve Lepra SavaĢ BaĢkanlığı: Ġldeki frengi ve lepra savaĢının yürütülmesi için

gerekli plan ve programları ilgililerle birlikte düzenler. Zührevi ve diğer cilt hastalıkları ile ilgili

hizmetleri yürütür.

16. Trahom SavaĢ BaĢkanlığı: Ġldeki trahom savaĢ çalıĢmalarını ilgililerle iĢbirliği yaparak

yürütür. Gerekli durumlarda trahom taraması yapar ve yaptırır, çalıĢmalarını ve sonuçlarını

değerlendirir. Her ilde kurulmamıĢtır. Trahom hastalığının sık görüldüğü Doğu ve Güneydoğu

illerinde vardır.

ÖNEMLĠ

25 Haziran 2010 tarih ve 27622 sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren

Sağlık Bakanlığı TaĢra TeĢkilatı Yatak ve Kadro Standartları Yönetmeliğinde

DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik gereği sağlık müdürlükleri yeniden

yapılandırılmıĢtır.

EK (1-A) SAYILI CETVEL - (ĠDARĠ BÖLÜM)

SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

TÜĠK VERĠLERĠNE GÖRE NÜFUSU;

10.000.001 ve üzeri olan il A Grubu,

1.750.001 ile 10.000.000 arasında olan iller B Grubu,

1.000.001 ile 1.750.000 arasında olan iller C Grubu,

500.001 ile 1.000.000 arasında olan iller D Grubu,

500.000'e kadar olan iller E Grubu olarak gruplandırılmıĢtır.

Ankara B grubu iller arasına girdiğinden bu yönetmeliğe göre yeni Ģubeler kurulmuĢ

olup teĢkilat yapılanması aĢağıdaki Ģekilde düzenlenmiĢtir:

ANKARA SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

ANKARA’DA 15 TEMMUZ 2010 TARĠHĠNDE AĠLE HEKĠMLĠĞĠ

UYGULAMASINA GEÇĠLMĠġTĠR.

AĠLE HEKĠMLĠĞĠ UYGULAMASI NEDĠR?

AĠLE HEKĠMĠ KĠMDĠR?

―KiĢiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak teĢhis, tedavi ve

rehabilite edici sağlık hizmetlerini yaĢ, cinsiyet, ve hastalık ayırımı yapmaksızın, her

kiĢiye kapsamlı ve devamlı olarak belli bir mekanda vermekle yükümlü, gerektiği

ölçüde gezici sağlık hizmeti veren ve tam gün esasına göre çalıĢan aile hekimliği

uzmanı veya Bakanlığın öngördüğü eğitimleri alan uzman tabip veya tabipleri‖ dir.

Aile hekimi, aile sağlığı elamanı ile belirli bir nüfusa bakmak için kadrosunun bağlı

olduğu kurumdan ücretsiz izne ayrılarak ―sözleĢmeyle çalıĢan‖ hekimdir.

SözleĢme imzalayan aile hekiminin kadro ve özlük hakları ayrıldıkları kurumda saklı

kalır.

Aile hekimi sözleĢme karĢılığı ücret alır çalıĢtığı mekanı ve malzemelerini kendisi

temin eder.

Aile hekimi kiĢisel koruyucu birinci basamak sağlık hizmetleri ile birinci basamak

tanı, tedavi ve koruyucu sağlık hizmetlerinin tamamını sunar.

AĠLE HEKĠMĠNĠN GÖREVLERĠ

1) KiĢiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi,

rehabilitasyon ve danıĢmanlık hizmetlerini vermek,

2) Sağlıkla ilgili olarak kayıtlı kiĢilere rehberlik yapmak, sağlığı geliĢtirici ve koruyucu

hizmetler ile ana çocuk sağlığı ve aile planlaması hizmetlerini vermek,

3) Kendisine kayıtlı kiĢilerin ilk değerlendirmesini yapmak için altı ay içinde ev

ziyaretinde bulunup veya kiĢiler ile iletiĢime geçmek,

4) Kayıtlı kiĢilerin yaĢ, cinsiyet ve hastalık gruplarına yönelik izlem ve taramaları

(kanser, kronik hastalıklar, gebe, loğusa, yenidoğan, bebek, çocuk sağlığı, adölesan,

eriĢkin, yaĢlı sağlığı ve benzeri) yapmak,

5) Periyodik sağlık muayenesi yapmak,

6) Tetkik hizmetlerinin verilmesini sağlamak ya da bu hizmetleri vermek,

7) Kendisine kayıtlı kiĢileri yılda en az bir defa değerlendirerek sağlık kayıtlarını

güncellemek.

8) Evde takibi zorunlu olan özürlü, yaĢlı, yatalak ve benzeri durumdaki kendisine kayıtlı

kiĢilere evde veya gezici/yerinde sağlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında kiĢiye

yönelik koruyucu sağlık hizmetleri ile birinci basamak tanı, tedavi, rehabilitasyon ve

danıĢmanlık hizmetlerini vermek,

9) Aile sağlığı merkezi Ģartlarında tanı veya tedavisi yapılamayan hastaları sevk etmek,

sevk edilen hastaların geri bildirimi yapılan muayene, tetkik, tanı, tedavi ve yatıĢ

bilgilerini değerlendirmek, ikinci ve üçüncü basamak tedavi ve rehabilitasyon hizmetleri

ile evde bakım hizmetlerinin koordinasyonunu sağlamak,

10) Gerektiğinde hastayı gözlem altına alarak tetkik ve tedavisini yapmak,

11) Entegre sağlık hizmetinin sunulduğu merkezlerde gerektiğinde hastayı gözlem amaçlı

yatırarak tetkik ve tedavisini yapmak,

12) Aile sağlığı merkezini yönetmek, birlikte çalıĢtığı ekibi denetlemek ve hizmet içi

eğitimlerini sağlamak

13) Ġlgili mevzuatta birinci basamak sağlık kuruluĢları ve resmi tabiplerce kiĢiye yönelik

düzenlenmesi öngörülen her türlü sağlık raporu, sevk evrakı, reçete ve sair belgeleri

düzenlemektir.

AĠLE SAĞLIĞI ELEMANI

Aile hekimi ile birlikte hizmet veren, sözleĢmeli çalıĢtırılan veya Bakanlıkça

görevlendirilen hemĢire, ebe, sağlık memuru (toplum sağlığı) dur.

Her aile hekiminin yanında en az bir aile sağlığı elemanı çalıĢır.

AĠLE SAĞLIĞI MERKEZĠ

Bir ya da daha fazla aile hekimi ile aile sağlığı elemanlarınca aile hekimliği

hizmetinin verildiği sağlık kuruluĢudur.

Aile Hekimleri öncelikle, bölgedeki Bakanlık ve diğer kurumlara bağlı uygun

sağlık kuruluĢlarında hizmet verirler.

Bu imkânların sağlanamaması halinde Aile Hekimleri, çalıĢacağı bölgede kendi

donatacakları uygun standartları taĢıyan mekânlarda hizmet verirler.

Aile Hekimi, birden fazla belde veya köye gezici hizmet vermek zorundaysa Ġl

Sağlık Müdürlüğünce uygun görülen merkezi konumdaki yerleĢim biriminde ikamet eder.

TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZĠ

Bölgesinde yaĢayan kiĢilerin ve toplumun sağlık hizmetlerini organize eden,

toplumun koruyucu hekimlik hizmetlerini sunan, birinci basamak sağlık hizmeti veren

kurumların kendi arasında ve diğer kurumlar arasında eĢgüdümünü sağlayan , idari

hizmetler ile sağlık eğitimi ve denetim faaliyetlerini yürüten sağlık merkezidir.

Toplum Sağlığı Merkezlerinin Sunduğu Hizmetler

Ġdari ve Mali Hizmetleri

Çevre Sağlığı Hizmetleri

BulaĢıcı ve Kronik hastalıkları izleme ve müdahale Hizmetleri

Aile Sağlığı Merkezleri

Acil Sağlık Hizmetleri

Adli Tıbbi Hizmetleri

Okul Sağlığı Hizmetleri

ĠĢçi Sağ.ve ĠĢ Güv. Hizmetleri

Sağlık Eğitimi Hizmetleri

Özel Sağlık kuruluĢlarını ruhsatlandırma ve denetimi

Afet Organizasyonu

Kurullara ve Komisyonlara katılım

YeĢil Kart Hizmetleri

Sağlık Müd. Verilen diğer Hizmetleri

Toplum Sağlığı Merkezinde Görev Tanımı Olan Personel Unvanları

Hekim

Sağlık Memuru (Toplum Sağlığı),

HemĢire

Ebe

Sağlık Evi Ebesi

Çevre Sağlığı Teknisyeni

Röntgen Teknisyeni/Röntgen Teknikeri

Laboratuvar Teknisyeni

ġef

Ayniyat Saymanı Ve Ambar Memuru

Veri Hazırlama Ve Kontrol ĠĢletmeni

Memur

Eczacı

Tıbbi Teknolog

Sosyal ÇalıĢmacı

Psikolog

Mühendis

Diyetisyen

Tıbbi Sekreter Ve Daktilograf

ġoför

Hizmetli

Kaloriferci

AĠLE HEKĠMLĠĞĠNĠN TEMEL ÖZELLĠKLERĠ

Sağlık sistemi ile ilk tıbbi temas noktasıdır (kapı-tutucu)

Kolay ulaĢılabilirdir (coğrafi-ekonomik-kültürel)

Entegre ve koordine sağlık hizmeti sunar (koruyucu-tedavi edici- rehabilite edici-

gerekirse sevk ve geri dönüĢü)

Sürekli ve bütüncül hizmet sunar (hayatın her döneminde, biyopsikososyal)

KiĢisel hizmet sunar (hastalık değil insan odaklı)

Gizlilik ve savunuculuk ilkelerine uyar

Ekip hizmeti verir

Sağlık kaynaklarının etkili kullanımını sağlar

TÜRKĠYE AĠLE HEKĠMLĠĞĠ MODELĠNDE AMAÇLAR

Birinci basamak sağlık hizmetlerine öncelik vermek,

Sağlık hizmetlerine ulaĢılabilirliği artırmak,

Hizmetlerden herkesin ihtiyacı olduğu ölçüde yararlanmasını sağlamak,

KiĢilerin yaĢam kalitelerini ve sağlık standartlarını artırmak,

Birinci basamakta tedavi edilebilecek olan büyük bir hasta grubunun ikinci basamak

ve üçüncü basamak kurumlara gitmeden tanı ve tedavilerinin yapmak, zaman ve

iĢgücü kaybının önlenmektir.

AĠLE HEKĠMLĠĞĠNDE HEDEFLER

Birinci basamak sağlık hizmetlerinin çağdaĢ bir yaklaĢımla yeniden düzenlenmesi ve

yaygınlaĢtırılması,

Tüm toplum bireyleri tarafından tercih edilebilir bir Ģekilde sunulmasının

sağlanmasıdır.

Bu yaklaĢımın ana unsuru da, herkesin kendi seçebileceği, kolayca eriĢebileceği,

herhangi bir engelle karĢılaĢmaksızın danıĢabileceği, baĢvurabileceği bir aile

doktorunun olmasıdır.

Ġlçelerde Sağlık Yönetimi

Diğer birçok bakanlığın ilçe düzeyinde müdürlükleri bulunmasına karĢın, Sağlık

Bakanlığı‘nın böyle bir müdürlüğü yoktur. Sağlık hizmetlerinin sosyalleĢtirilmesinden önceki

dönemlerde, ilçe hükümet tabipleri kaymakamlara bağlı olarak çalıĢırlar ve ilçe sağlık müdürü

gibi görev görürlerdi. 224 sayılı ―Sağlık Hizmetlerinin SosyalleĢtirilmesi Hakkındaki Yasa―

bu uygulamaya son vermiĢtir. 1983 yılı sonu itibariyle, hükümet tabiplikleri tamamen

kaldırılmıĢtır.

Söz konusu yasaya göre, 8 - 10 sağlık ocağı bölgesi için ya da yaklaĢık 100.000

nüfusluk bölgelerde birer Sağlık Grup BaĢkanlığı kurulur. Bu baĢkanlıklar kendi

bölgelerindeki sağlık ocakları ile il sağlık müdürlükleri arasındaki bağlantıyı sağlar. Sağlık

Grup BaĢkanlıkları nüfus esasına göre kuruldukları için, ilçe sınırlarını dikkate

almazlardı. Bunun uygulamadaki anlamı, bu baĢkanlıkların hiçbir ilçeye, yani

kaymakama bağlı olmaksızın doğrudan doğruya il sağlık müdürlüğü ile bağlantılı

olması idi. Ancak, günümüzde bu durum değiĢmiĢtir. Artık sağlık grup baĢkanlıkları

ilçe sınırları dikkate alınarak kurulmaktadır. 657 sayılı yasada yapılan değiĢikliklerle,

kaymakamlar ilçedeki bütün memurların, bu arada sağlık personelinin de sicil ve disiplin

amirleri olmuĢlardır. Dolayısıyla kaymakamlar kendi ilçelerindeki sağlık hizmetlerinden

doğrudan sorumlu duruma gelmiĢlerdir. Özetle, yürürlükteki uygulamalara göre, sağlık

grup baĢkanlığı, Sağlık Bakanlığı’nın ilçedeki yönetim birimidir. Adı öyle olmamakla

birlikte, ilçe sağlık müdürlüğü gibi görev görmektedir. BaĢkan, ilçe Hıfzıssıhha Kuruluna ve

diğer kurullara Sağlık Bakanlığı‘nı temsilen katılmaktadır.

Birçok yerde sağlık grup baĢkanları yalnızca bu görevi yürütürler. Fakat bazı

yerlerde ise, ilçe hastanesinin baĢhekimi aynı zamanda bu görevi de yapmaktadır.

Böyle olunca, iki görevi bir arada yürütmekte güçlüklerle karĢılaĢılmakta ve sağlık grup

baĢkanlığı iĢlerinde aksamalar olabilmektedir. Oysa, bu baĢkanlığın çok önemli ve zaman

alıcı görevleri vardır. Bunlar arasında, bölgenin sağlık düzeyinin sürekli olarak izlenmesi ve

değerlendirilmesi, hizmetlerin planlanması, denetimi, personel eğitimi, lojistik destek

sağlanması, koruyucu ve birinci basamak sağlık hizmetlerinin geliĢtirilmesi, halkın eğitimi

gibi iĢler sayılabilir.

Ġldeki BaĢlıca Sağlık KuruluĢları

Ġllerde Sağlık Bakanlığı‘na bağlı olarak hizmet gören kuruluĢlar aĢağıda belirtilmiĢtir.

Bunların bazıları her ilde bulunmaz.

Birinci Basamak Sağlık KuruluĢları:

Sağlık evi

Sağlık ocağı

Aile Sağlığı Merkezi (Aile Hekimliği Uygulamasına geçilen illerde )

Toplum Sağlığı Merkezi (Aile Hekimliği Uygulamasına geçilen illerde )

Verem savaĢ dispanseri

AÇS-AP merkezi

Ruh sağlığı dispanseri

Deri ve tenasül hastalıkları dispanseri

Cüzzam savaĢ dispanseri

Hudut-sahil ve hava limanı denetleme merkezi

Ġkinci Basamak Sağlık KuruluĢları

Sağlık merkezi

Devlet hastanesi

Eğitim hastanesi

Üçüncü Basamak Sağlık KuruluĢları

Doğum ve çocuk bakımevi

Çocuk hastanesi

Göğüs hastalıkları hastanesi

Göğüs-kalp ve damar cerrahisi merkezi Ruh sağlığı ve hastalıkları hastanesi

Kemik hastalıkları hastanesi

Onkoloji hastanesi

Fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezi

Deri ve tenasül hastalıkları hastanesi

Lepra hastanesi

DiĢ hastanesi

Laboratuvarlar

Bölge hıfzıssıhha enstitüsü

Halk sağlığı laboratuvarı

Sıtma enstitüsü

Sıtma laboratuarı

Sıtma kontrol laboratuarı

Örgün Eğitim KuruluĢları

Sağlık meslek lisesi (5450 sayılı kanunla Milli Eğitim Bakanlığına

devredilmiĢtir.)

Sağlık eğitim enstitüsü (kapatılmıĢtır)

Yardımcı Birimler

Bölge ana depo ve tamirhane müdürlüğü

Ġl tamirhane müdürlüğü

Yasalar

1. 11.4.1928 tarih ve 1219 sayılı Tababeti ve ġuabatı Sanatlarının Tarzı Ġcrasına

Dair Yasa

2. 24.4.1930 tarih ve 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha Yasası

3. 9.6.1936 tarih ve 3017 sayılı Sıhhat ve Ġçtimai Muavenet Vekaleti TeĢkilat

ve Memurin Yasası

4. 11.4.1949 taıih ve 5368 sayılı Verem SavaĢı Hakkında Yasa

5. 23.1.1953 tarih ve 6023 sayılı Türk Tabipler Birliği Yasası

6. 18.12.1953 tarih ve 6197 sayılı Eczacılar ve Eczaneler Hakkında Yasa 7. 25.2.1954 tarih ve 6283 sayılı HemĢirelik Yasası ve 25/04/2007 tarih ve 5634 sayılı HemĢirelik Kanununda DeğiĢiklikYapılmasına Dair Kanun

8. 4.1.1960 tarih ve 7402 sayılı Sıtmanın Ġmhası Hakkında Yasa

9. 5.1.1961 tarih ve 224 sayılı Sağlık Hizmetlerinin SosyalleĢtirilmesi Hakkında Yasa

10. 3 1.3.1965 tarih ve 555 sayılı Sağlık Eğitim Enstitüleri KuruluĢ Yasası

11. 21.8.1981 tarih ve 2514 sayılı Bazı Sağlık Personelinin Devlet

Hizmeti Yükümlülüğüne Dair Yasa (15.6.1984 tarih ve 281 sayılı DeğiĢik Ģekli,

30.4.1986 tarih ve 3579 sayılı DeğiĢik Ģekli)

12. 24.5.1983 tarih ve 2827 sayılı Nüfus Planlaması Hakkında Yasa

13. 7.5.1987 tarih ve 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Yasası

14. 18.6.1992 tarih ve 3816 sayılı Ödeme Gücü Olmayan VatandaĢların

Tedavi Giderlerinin YeĢil Kart Verilerek Devlet Tarafından KarĢılanması Hakkında Yasa

15. 27.3.1995 tarih ve 548 sayılı 15.6.1989 tarih ve 3579 sayılı (Bazı Sağlık

Personelinin Devlet Hizmeti Yükümlülüğüne Dair) Yasa‘ya Bir Geçici Madde Eklenmesine

ĠliĢkin Yasa Hükmünde Kararname.

Tüzükler

1. 13.1.1960 tarih ve 4/12578 sayılı Tıbbi Deontoloji Nizamnamesi

2. 5.4.1973 tarih ve 7/6229 sayılı Tababet Uzmanlık Tüzüğü

3. 14.1 1.1973 tarih ve 83/7 395 sayılı Rahim Tahliyesi ve Sterilizasyon

Hizmetlerinin Yürütülmesi ve Denetlenmesine ĠliĢkin Tüzük

Yönetmelikler

1. 9.9.1964 tarihli Resmi Gazete‘de Yayımlanan Sağlık Hizmetlerinin

SosyalleĢtirildiği Bölgelerde Hizmetin Yürütülmesi Hakkında Yönetmelik

2. 2.5.1974 tarihli Resmi Gazete‘de Yayımlanan Tababet Uzmanlık Yönetmeliği

3. 20.11.1981 tarihli Resmi Gazete‘de Yayımlanan Bazı Sağlık Personelinin

Devlet Hizmeti Yükümlülüğü Uygulanması Esaslarına Dair Yönetmelik

4. 13.1.1983 tarihli Resmi Gazete‘de Yayımlanan Yataklı Tedavi Kurumları ĠĢletme

Yönetmeliği

5. 6.10.1983 tarihli Resmi Gazete‘de Yayımlanan Nüfus Planlaması Hizmetlerini

Yürütme Yönetmeliği

6. 16.7.1982 tarihli Resmi Gazete‘de Yayımlanan Kamu Kurum ve

KuruluĢlarında ÇalıĢan Personelin Kılık ve Kıyafetlerine Dair Yönetmelik

TEMEL SAĞLIK HĠZMETLERĠ YENĠ MEVZUAT

5258 sayılı Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Kanun

Aile Hekimliği Pilot Uygulaması Hakkında Yönetmelik

4207 sayılı Tütün Ürünlerinin Zararlarının Önlenmesi ve Kontrolü Hakkında Kanun

5727 Sayılı Tütün Mamullerinin Zararlarının Önlenmesine Dair Kanunda DeğiĢiklik

Yapılması Hakkında Kanun

Aile Hekimliği Pilot Uygulandığı Ġllerde Toplum Sağlığı Merkezleri Kurulması Ve

ÇalıĢtırılmasına Dair Yönerge 01/09/2005

11 Mayıs 2000 tarihli ve 24046 sayılı ―Acil Sağlık Hizmetleri Yönetmeliği‖

7 Aralık 2006 tarihli ve 26369 sayılı ―Ambulanslar Ve Acil Sağlık Araçları Ġle

Ambulans Hizmetleri Yönetmeliği‖

22 Mayıs 2002 tarihli ve 24762 sayılı ―Ġlkyardım Yönetmeliği‖

24 Ocak 2005 tarihli ve 872 sayılı ―Ġl Ambulans Servisi ÇalıĢma Yönergesi‖

23 Ocak 2004 tarihli ve 717 sayılı ― Acil Hekimliği Sertifika Programı Uygulama

Yönergesi

Ġnsani Tüketim Amaçlı Sular Yönetmeliği R.G: 17.02.2005 25730

Kaplıca Yönetmeliği 24.07.2001 / 24472

Yüzme Suyu Kalitesi Yönetmeliği (76/160/AB)

ĠKĠNCĠ BÖLÜM

I. KALĠTE, SAĞLIK HĠZMETLERĠNDE KALĠTE VE TOPLAM KALĠTE

YÖNETĠMĠ

1- Kalite Kavramı

TKY kavramı, yönetim alanında 20. yy da ortaya çıkmıĢ bir kavram olmasına karĢın,

bir devrim değil, 19. yy da Frederick Taylor‘dan bu yana, yönetim alanında katkı yapmıĢ tüm

bilim adamlarının görüĢlerinden geliĢerek oluĢturulmuĢ çağdaĢ yönetim felsefesidir, bir

evrimdir. Bu evrimde, klasik yönetim anlayıĢında var olan bilim adamlarının geliĢtirdikleri

kuramların (Taylor, Fayol, Weber gibi) etkilerinin yanı sıra, modern yönetim

yaklaĢımlarından, toplam kalite yönetimi kavramının geliĢimine kadar, Sheward‘dan (1931)

baĢlayarak, Deming, Juran, Feigenbaum, Ishikawa, Taguchi, Imai gibi birçok kalite yazarının

katkısı bulunmaktadır.

Günümüzde kalite kavramı ve kalite ile ilgili tanımlara bakıldığında;

Avrupa Kalite Kontrol Birliği‘ne (EOQC) göre ; ―Belirli bir malın ya da hizmetin

tüketicinin isteklerine uygunluk derecesidir‖.

Amerikan Kalite Kontrol Derneğine göre (ASQC) ; ―Bir mal ya da hizmetin belirli

bir gereksinimi karĢılayabilme yeteneklerini ortaya koyan karakteristiklerin tümüdür‖.

Japon Sanayi Standartları Komitesi (JIS)‘ne göre ; ― Ürün ya da hizmeti ekonomik

bir yoldan üreten ve tüketici isteklerine cevap veren bir üretim sistemidir‖.

Kalite, Uluslararası Standardizasyon Örgütünün ISO 9000 Kalite sözcüğünde

―Ürün yada hizmetin belirlenen ya da olabilecek gereksinimleri karĢılama niteliğine dayanan

özelliklerin toplamıdır‖.

Kalite uzmanı Juran‘a göre; ―kullanıma uygunluk‖ olarak tanımlanmaktadır.

Sonuç olarak, kalite kavramını bir ürün yada hizmetin, müĢterilerin beklenti ve

gereksinimlerini karĢılama düzeyi olarak tanımlayabiliriz

2. Sağlık Hizmetlerinde Kalite Kavramı

GeliĢen teknoloji, insan hakları, kiĢilerin hak ve sorumluluklarına karĢı bilinçlenmesi,

sağlık hizmeti sektöründeki maliyet artıĢları ve bunu önlemek için baĢlatılan arayıĢlar,

kaliteli hizmet sunumu anlayıĢının önem kazanmasına neden olmuĢtur. Artan sağlık

harcamaları, yetkililerin ve sağlık sigortalarının tedavi yapan kuruluĢların, belirli

standartlarda hizmet vermesini sağlamaya zorlamaktadır.

Sağlık hizmetlerinde kalite kavramı Toplam Kalite Yönetiminin öngördüğü kalite

kavramından çok farklı bir yapıdadır. Enformasyon teknolojisinin hem sağlık hizmeti veren

kuruluĢlar hem de sağlık hizmeti alan kuruluĢlar tarafından yoğun olarak kullanılması ve

büyük ölçekli sağlık data bankalarının oluĢması, bu hizmetlerin fiyatlandırılmasında ciddi

tutarsızlıkların olduğunun ve doğum gibi standart sayılabilecek durumlarda dahi açıklanması

güç fiyat farklılıklarının gözlenmesine yol açmıĢtır. Bunun sonucunda sağlık hizmeti satın

alıcıları (kiĢiler yanında büyük kuruluĢlar da olabilmektedir) paralarının karĢılığında aldıkları

kalite düzeyinin ne olduğunu ve nasıl ölçüldüğünü bilme eğilimine girdiler. Bu eğilimin

yakında ülkemizde de geçerli olacağı kuĢkusuzdur. Bu eğilim standartların gözden

geçirilmesi (akreditasyon) ve kalite ölçeklenmesi çabalarının yoğunlaĢmasına yol açtı

3. Toplam Kalite Yönetimi

Toplam Kalite Yönetimi(TKY), insan unsurunu temel almasının yanında, ekip ruhu

olgusu taĢır. Hem tüketicilerin hem de çalıĢanların tatminini ön planda tutarak, katılımcı ve

paylaĢımcı çalıĢanlar ve yönetici liderler gerektirir. TKY bir yönetim Ģekli olmaktan öte bir

yaĢam biçimi olarak kabul edilmektedir.

TKY tüm dünyada kurum ve kuruluĢlarca 1980 li yıllardan itibaren, artan bir oranda

uygulanan ―yönetim felsefesi‖dir.

ÇağdaĢ yönetim anlayıĢı olarak kabul edilen TKY‘nin odağını müĢteri tatmininin

oluĢturması,örgütün tümünde müĢteri beklentilerinin tam olarak karĢılanmasını ön plana

çıkarmıĢtır. TKY , tüm iĢletme süreçlerinin sürekli geliĢtirilmesi , iyileĢtirilmesi ile müĢteri

tatmininin sağlanmasına yönelik çağdaĢ , katılımcı bir yönetim anlayıĢı , müĢterilerin Ģimdi

olduğu kadar , gelecekteki beklenti ve ihtiyaçlarını da tespit ederek bunları karĢılamayı

hedefleyen bir iĢi yapma felsefesidir.

TKY , tüm personelin birilik ve beraberlik içinde olduğu, hizmet sunumuna katılan

personelden gelecek hizmetlerin üst yönetim tarafından hızlı ve didaktik bir anlayıĢla

değerlendirdiği, önem verildiği, geçiĢtirilmediği , cevaplandırıldığı bir ortamı gerekmektedir.

TKY , hizmetlerin sunanların değil de alanların ihtiyaçlarına göre oluĢturulması felsefesini

savunmaktadır.

Yapılan her iĢte, atılan her adımda ―kalite‖ anlayıĢı ile hareket etmek, kurumların ve

çalıĢanların rakiplerinin önüne geçmelerini sağlar.

Toplam Kalite Yönetiminin baĢarıyla uygulanabilmesi için bilinen en yaygın ilkeler

Deming’in 14 ilkesidir. Bu ilkeler ;

• Tüm çalıĢanlar kurumun amaç ve hedeflerini açık ve net olarak bilmelidir,

• Yeni bir yönetim felsefesi ortaya koyun, bu felsefe TKY dir.

• Denetimlere güvenmeyin, herkes kendisinden sorumludur, kendisini denetler.

• BaĢarıyı karda aramayın,

• Sürekli iyileĢtirmeyi yaygınlaĢtırın, iyinin düĢmanı daha iyidir. Sürekli iyileĢtirme

yoluyla, sürekli geliĢim sağlanır.

• Liderliği kurumsallaĢtırın,

• Korku engelini yok edin, iĢ görenler ceza ve baskı ile değil, katılımcı demokratik

yöntemlerle daha mutlu ve aktif olurlar.

• ĠletiĢimi kurumsallaĢtırın. Kurum çalıĢmalarından herkes haberdar olabilmeli,

birimler arasında duvarlar yıkılmalı,

• Eğitimi kurumsallaĢtırın, kalitenin en önemli unsurlarından biri eğitimdir. Eğitim,

baĢta kalite temel eğitimleri olmak üzere, istatistiki kalite kontrol teknikleri ve

gereksinim duyulan her alanda, sürekli olmalıdır.

• Hatalar yönetimden kaynaklanır, var olan olumsuzluklarla ilgili yönetim hatayı

kabullenmeli ve önlem almalıdır.

• Önce kalite. Yapılan iĢte ve uygulamalarda, çalıĢanların geliĢtirilmesinde kalite

prensibi baĢta yer almalıdır.

• ÇalıĢanların iĢ yerinden gurur duymalarını sağlayın. ÇalıĢanlara sunulan olanaklar ve

alınan kararlara katılımları bunu sağlayacaktır.

• KiĢilerin kendilerini yetiĢtirmelerini destekleyin, kurslar ve eğitimler bu geliĢim için

önemlidir. Özellikle çalıĢanların yetiĢmeleri için kendi gereksinim duydukları

konulara öncelik verilmelidir.

• DeğiĢim için somut adımlar atın. DeğiĢim yukarıdan aĢağıya doğru, tüm kurumu

kapsayacak Ģekilde yapılmalıdır

4-Sağlık Sektöründe Toplam Kalite Yönetimi

Kalite sağlık alanında da ‗hizmet alanların beklenti ve ihtiyaçlarının karĢılanması‘

olarak tanımlanmaktadır. TKY bakıĢ açısı ile açılan hastaneler, müĢteri hizmetlerine giderek

daha fazla önem vermektedirler.

Hastaların ‗müĢteri‘ olarak görülmeye baĢlanması, müĢteri terimine gösterilen

tepkinin tersine sağlık kurumlarını,istedikleri hizmetleri sunmak ve hastaların bu hizmetleri

kullanmalarını beklemek yerine değerlendirmek ve oları tatmin edecek hizmetleri sunmak

zorunda bırakmıĢtır.

Sağlık hizmetlerinde müĢteriler, hastalar, aileleri ve sosyal çevreleri, sigortalar, ilaç

firmaları, sağlık hizmetlerinde çalıĢanlar gibi çok çeĢitli kesimlerden oluĢmaktadır. Bu büyük

müĢteri gurubu içinde öncelikle tatmini sağlanması gereken grup hastalardır. Hasta tatmini ,

verilen hizmetin girdi, süreç ve çıktıları ile ilgili hasta reaksiyonlarını yansıtan bir ölçüm

olarak, hastalığın algıladıkları kalite ile bekledikleri kalitenin bir fonksiyonu olarak ifade

edilmektedir.

Hastalara verilen hizmetlerdeki girdi kalitesi süreç kalitesini , süreç kalitesi de çıktı

kalitesini etkilemektedir. Girdi, süreç ve çıktı aĢamalarını ayrı değerlendirmek mümkün

gözükse ve iyi yola olsa da çıktı kalitesini değerlendirmek tüm aĢamaları içeriğinden yaygın

olarak kullanılan bir yaklaĢımdır.

Çıktı , hastanın sağlılık durumundaki değiĢikliği ve hasta tatminini ifade

etmektedir. Değerlendirilen / Ölçülen hasta tatminidir.Hasta tatmininin sağlık bakım

hizmetlerinde bir kalite göstergesi görevi yaptığı kabul edilmektedir. Hasta tatmininin aynı

zamanda sağlık sisteminin seçiminde olduğu kadar sağlık hizmetlerinin tasarımında ve

yönetiminde da çok önemli bir yeri doldurduğu belirtilmektedir.

Hasta tatmin düzeyini sağlık hizmetlerinde beklenen fayda arasındaki orana bakmak

suretiyle belirlemenin mümkün olabileceği ileri sürülmektedir. Eğer hizmet tüketimi ile

ortaya çıkan performans mevcut beklentileri en azından karĢılıyorsa , hastaların tatmin

olacağı,buna karĢın beklentilerin altında kalıyorsa,hastaların tatminsizlik duyacağı

belirtilmektedir. Ancak, hastanın beklenti düzeyi düĢükse temel olarak bu beklentilerin

karĢılanmasının hastada tatmin edilmiĢlik yargısı uyandıracağı ifade edilmektedir. Hasta

beklentilerinin geçmiĢ deneyimler ile sınırlı olduğu bu nedenle hastalara bilmedikleri yeni

hizmetler hakkında bilgi verilmesi gerektiği görüĢü son zamanlarda oldukça ağır

basmaktadır.

Tatmin edilen ve edilmeyen hastalar farklı davranıĢlar sergilediklerinden Hastaların

tatminsizliği tedaviye uymama , yanlıĢ tedavi için dava açma, hastalara kiĢi olarak daha çok

ilgi gösterdikleri düĢünülen akupunktur, hipnoz, masajcı gibi Ģifa dağıttığı ifade edilen

kiĢilere gitme, sağlık kuruluĢu ile iliĢkiyi aksatma gibi çeĢitli biçimlerde kendini

gösterebilir.

Hasta uyumunun baĢta gelen koĢulu sayılan tatminin sağlanması ve geliĢtirilmesinin

amaçlanması gerektiği sıkça belirtilmektedir.GeliĢtirilmesi de hasta tatminini ölçmeye

bağlıdır.

Son yıllarda ülkemizde özel hastanelerin hasta tatmin araĢtırmaları sayısında artıĢ

gözlenirken kamu hastanelerinin hasta tatmin araĢtırmalarını aynı oranda kullanmadıkları

dikkati çekmektedir. Ayrıca anket sorularının tasarımı, yönetimi ve analizi konularında

sağlık yöneticilerine yardımcı olmak amacıyla özel araĢtırma ve danıĢmanlık firmalarının

kurulduğu görülmektedir.

Hastalara yapılan araĢtırmalar,gerçekleĢtirilen hasta tatmini ölçümleri, hastanın

bakımla ilgili görüĢleri üzerinde odaklaĢarak, hastaların bakımla ilgili yargılarını hasta

perspektifi ile yansıtmaktadır.Hasta tatmini araĢtırmacıları sağlık kuruluĢlarında tatminin

özellikle üç faktörden etkilendiğini vurgulanmaktadırlar. Bunlardan birincisi , hastaların

sağlık durumları, hizmet beklentileri ve sosyo-demografik özellikleri , ikincisi bakımın ,

teknik ve sanatsal yönü ve personelin özelliklerini içeren hizmeti sunanların karakteristikleri

, üçüncüsü ise hizmetin oluĢturulmasını yapısını ve kabul edilebilirliğini içeren çevresel

faktörlerdir.

Sağlık hizmetlerinde kalite geliĢtirme faaliyetlerinin baĢarıya ulaĢması için kalite

kültürü oluĢturulması ve onun ilkelerinin çok iyi bilinmesi gerekmektedir, Bu ilkeler;

Talep karĢılanması; hastane çalıĢanlarının, ve hastaların ihtiyaçlarının istenildiği

Ģekilde karĢılanması,

Önleme; sorunları ortadan kaldırmada anlık çözümler yerine tekrarı önleyici kalıcı

çözümlerin aranması,

Ġlk seferde doğru yapmak, hataların tespit edilip sıfırlanması,

Katılım; çalıĢanların yetenek ve kapasitelerini en üst sınıra kadar kullanmalarını

sağlanması,

Sürekli geliĢme; belli bir standardı tutturmanın ötesinde sürekli ve hızlı bir tempoda

geliĢmenin devam etmesi,

Ekip çalıĢması; bireysel çabaların yerini ekip çalıĢanlarına bırakması,

Ölçümleme; hizmetlerin ölçülebilmesidir.

Ölçülemeyen hizmetler geliĢtirilemez.

Mevcut Kalite Düzeyinin Ölçülmesi

Bir sağlık hizmetinin kalite düzeyinin belirlenebilmesi için, mevcut kayıt ve

raporların incelenmesi, özel değerlendirme çalıĢmalarının yapılması gibi çeĢitli yöntemlere

baĢvurulabilir. Kalitenin ölçülebilmesi için, öncelikli olarak o hizmetin amacının,

standartlarının ve bu standartları izlemek için kullanılacak ölçütlerin ortaya konması gerekir.

Sağlık hizmetinin her aĢamasında kalite ölçülebilir. Bu ölçümler; girdilerde

(malzeme, hasta), süreçte(yapılan iĢlemler, malzeme, sağlık profesyonelleri) ve çıktı da (

tedavi sonucu, hasta memnuniyeti) yapılabilir.

Kalite Düzeyinin Sürekli ĠyileĢtirilmesi

• Kalite düzeyinin sürekli iyileĢtirilmesi için, kurumda;

• Öneri sisteminin kurulması, böylece sürekli öneriye açık olma,

• Sorun çözme ekiplerinin kurulması, sorun oluĢmadan önleme,

• Ġstatistiki kontrol sisteminin uygulanması, böylece alınan kararların isabetli olması,

• ÇalıĢanların kendi kendini kontrol etmesi gerekir.

Sürekli iyileĢme, dinamik bir süreçtir. Bu süreç için, değiĢime açık, kendisini sürekli

yenileyen çalıĢan ve yöneticiler gerekir.

Sürecin dört aĢaması vardır. Bu aĢamalar Sheward‘ın PUKO döngüsünde ( bazı

kaynaklar Deming‘in PUKO döngüsü olarak kabul etmektedir) ; Planla, Uygula, Kontrol Et

ve Önlem Al Ģeklinde özetlenebilir. Her birim ve çalıĢan, yapılan iĢlemlerde, bu döngü

tamamlandıktan sonra, yenisine geçer. Bu döngüde yapılan iĢlemler aĢağıdaki gibidir.

1-Amacın Ortaya Konması: Sorun nedir veya neyi geliĢtirelim?

2-Mevcut Durum Nedir? Sorunun boyutları nedir? Durumun araĢtırılarak istatistiki

olarak verilerin toplanması,

3-Sorunun Kaynağının AraĢtırılması: Elde edilen verilere göre, sorun neden

kaynaklanıyor, sorunun önemi ve etkisi nedir?

4-Önlem Alınması: Sorunu ortadan kaldıracak en etkili yöntem hangisidir?

Yöntemin saptanıp uygulanması.

5-Sonuçların Değerlendirilmesi:Uygulanan yöntem baĢarılı mıdır? BaĢarılı değilse,

neden baĢarısız oldu ? Konu tekrar araĢtırılıp baĢarılı olana kadar, geçerli olan sorun çözme

yönteminin aranması.

6-Uygulamanın Süreçte Yer Alması: BaĢarılı sonucun iĢlem sürecinde yerini

alması,

7-Yeni geliĢme ya da değiĢim için baĢa dönülmesi.

ÇalıĢanların Katkısının Sağlanması

Sağlık Hizmetlerinde, çalıĢanların TKY çalıĢmalarına katılmaları için bazı

beklentilerinin karĢılanması gerekir.

Sağlık kurumunun yapısına göre değiĢebilen beklentilerden bazıları ; • Verimini ve baĢarısını artıracak fiziksel çalıĢma koĢulları,

• Mesleğinde geliĢmeyi, ilerlemeyi sağlayacak yeterli destek,

• Sevgi ve saygı içeren bir çalıĢma ortamı,

• Adil ücret,

• Yetki ve sorumlulukların belirgin olması,

• Makul çalıĢma temposu,

• ÇalıĢmalarının taktir edilmesi ve desteklenmesidir.

ÇalıĢan katkısını sağlamak için kullanılan en yaygın yöntem, kalite çemberleridir.

Kalite çemberleri yoluyla, sorun çözme ve öneri geliĢtirme sistemi daha kolay yerleĢir.

Ayrıca, baĢarıların ödüllendirilmesi, Ģeffaf yönetim sergilenmesi hiyerarĢinin azaltılması ve

dönüĢümlü iĢ yöntemlerinin uygulanması yoluyla çalıĢan katkıları artırılabilir.

Toplumun Bilinçlenmesi

Sağlık hizmetlerinde hasta hakları, etik ve sunulan hizmetlerin değerlendirilmesi

konularında, tüm toplumun bilgilendirilmesi ve eğitilmesi gerekmektedir. Hastalar

kendilerine uygulanacak tedavi konusunda sağlık personeli ile birlikte karar verme hakkına

sahip olduğunu bilmelidirler.

Hasta Tatmini Ölçüm Yöntemleri

Hasta tatmini, kalite çalıĢmalarında en çok kullanılan ölçüm yöntemidir. Bu

yöntemler;

Nicel Yöntemler; Hastanın duygu ve düĢünceleri doğrudan öğrenilir.

Direkt Yöntem:Hasta anketleri Endirekt Yöntem:Kalite Ġndikatörleri

Nitel Yöntemler : Müdahale olmadığı için rahatsız etmez, yönlendirilmemiĢ veri

sağlar, objektif göstergeler kullanılır. Direkt Yöntem: Odak gruplar

Endirekt Yöntem: Ģikayet-dilek kutusu kayıtları

Bu yöntemlerden en yaygın kullanılanlar ;

Anket Uygulaması

En yaygın kullanılan yöntemdir. Anket yöntemiyle de hasta tatminine yönelik, çok

çeĢitli ve son derece ekonomik bilgiler toplamak mümkündür. Yazılı olabilir, mektup (posta)

yoluyla olabilir, görüĢme yoluyla anketler yapılabilir.

Odak Grup GörüĢmeleri

Sağlık kurumlarından yararlanan kiĢilerin deneyim ve önerilerinin öğrenilmesi

amacıyla kullanılır. Önceden belirlenmiĢ konular etrafında ortalama 8 – 12 hasta, belli bir

süre, belirli bir konuda tartıĢır. Bu tartıĢma sayesinde hasta tatmini etkileyen faktörler

ayrıntılı olarak elde edilebilmektedir. Bu yöntemin tek sakıncası tartıĢma esnasında

hastaların birbirlerinden etkilenmesidir.

Telefon GörüĢmeleri

Sağlık kurumlarından yararlanmıĢ kiĢilere telefonla ulaĢılarak bilgi toplanmasıdır.

Diğer Nitel Yöntemler

Video, teyp kayıtları, gözlem teknikleri, hasta Ģikayetlerini ve önerilerini öğrenmek

amacıyla kullanılan yöntemlerdendir.

II. TOPLUM KATILIMI Toplum katılımı, oldukça yeni bir kavramdır.Sağlık hizmetleri içindeki yeri ve

önemi yeterince bilinmemektedir. Toplum katılımı kavramının sağlık personeli tarafından

bilinmesi ve özümsenmesi ile sunulan sağlık hizmetlerinin etkililiği, aynı zamanda sağlık

personelinin toplum içindeki saygınlığı artacaktır.

Toplum katılımı, kısaca, sağlık hizmeti alanların, hizmetlerin planlama,

uygulama ve değerlendirme aĢamalarına katılmaları olarak tanımlanabilir.

Sağlık hizmetlerinde toplum katılımının ön koĢulu, sunulan hizmetlerin

kullanımıdır. Bununla birlikte toplum katılımı aynı zamanda ulaĢılabilirliği arttıran bir

stratejidir ve DSÖ ―2000 Yılına Kadar Herkes Ġçin Sağlık‖ ilkesinin genel amacına

ulaĢmanın ve toplumun sağlık hizmetine hızla ulaĢılabilirliğini arttırmanın temeli olarak

kabul edilmiĢtir.

Ulusal Kalkınma Ġçinde Toplum Kalkınmasının Yeri Kalkınma; yoksulluğu ve baĢkalarına bağımlılığı giderme, daha iyi yaĢam koĢullarına

ulaĢmanın önündeki engelleri ortadan kaldırma çabalarını anlatan bir kavramdır.

Ulusal kalkınma yaklaĢımı; geniĢ ölçekli sorunları ele alan, alt yapısal ve endüstriyel

yatırımlarla kent temelli sorunlar üzerinde odaklanan, merkezden yönlendirilen yani

devletçi bir iĢ yapma biçimidir.

Toplum kalkınması yaklaĢımı ise; küçük ölçekli yerel sorunlara yönelen,

sıradan insanların iĢbirliğine dayalı giriĢimlerine güvenen katılımcı bir iĢ yapma biçimidir.

Toplum kalkınması sürecinin anahtar sözcüğü ―sürüp giden geliĢme‖ dir. Bu geliĢmeler

bir amacı gerçekleĢtirmeye yöneliktir. Yerel toplulukların asgari yardımla sorunlarını

çözmek için kendi kaynakları ile giriĢimde bulunmaları temel ilkedir. Topluluk katılımı

ve katkısı ile küçük ölçekli sorunların çözülmesi, yerel düzeydeki ekonomik ve toplumsal

koĢulların iyileĢmesine katkı sağlar. Yerel halk büyük bir heyecan ve giriĢim gücüne sahip

olabilir ; fakat sorunlarını kendi kaynaklarıyla çözemeyebilir. Devlet desteği olmaksızın,

yerel toplulukların etkisi marjinal kalmaktadır.

Toplum kalkınması ve ulusal kalkınma, her ikisinin de ilerlemeyi sağlama,

değiĢime aracılık etme, büyüme ve yenileĢme gibi kalkınma düĢüncesini karakterize

eden amaçları vardır. Her ikisi de insan ve madde kaynaklarını harekete geçirerek

ekonomik ve toplumsal koĢullarda ilerlemeleri hızlandırmak ister, kitlesel yoksulluk

ve yoksunluk sorunlarıyla ilgilenir ve azgeliĢmiĢlik sorunlarını çözme, düzeltme

konusunda hemfikirdir. Bunlar aynı amaca ulaĢmak için iki ayrımlı yaklaĢım olarak

görülebildiği gibi, birbirlerini bütünleyen yaklaĢımlar olarak da görülebilir. Toplum

kalkınması, yerel kaynakları harekete geçirerek yerel sorunları çözmeye çalıĢırken, ulusal

kalkınma yerel düzeyde üstesinden gelinemeyecek olan, en üst düzeyde karıĢmayı

gerektiren sorunlar ve konularla ilgilidir. Böylece birbirlerini bütünler, pekiĢtirir ve

geliĢmekte olan toplumların ekonomik ve toplumsal sistemlerini dönüĢtürme ve

yoksulluğu giderme çabalarını zenginleĢtirir.

Ulusal kalkınma çabaları ile yerel toplulukların kalkınma giriĢimlerinin uyum

içinde olması,her ikisinin de baĢarı ve etkililiğini arttırabilmektedir. Böyle bir uyum

içerisinde toplum kalkınmasının ulusal kalkınmaya yaptığı katkılar konusunda Ģunlar

söylenebilir:

1. Toplumun kalkınması çalıĢmaları, toplumsal hizmetlerin karĢılanması ve alt

yapının geliĢimine katkı yapabilmekte ve böylece ulusal kaynaklar daha büyük yatırımlar

için serbest kalmakta.Toplumun kalkınması yerel toplulukların öz güvenlerini ve

güdülenmelerini artırarak onların basit becerilerinin ve var olan kaynaklarının ussal

kullanımını ve böylece yerel geliĢmelerini sağlar. Deneyimler, uyarılar toplumsal

giriĢimlerde gönüllü insan emeğinin kullanımıyla binlerce okul, sağlık ocağı gibi

binaların yapıldığını; teknik bilgi yayımı, pazarlama, kredi gibi konulardaki çabalar ve

örgütlenmeler yoluyla ekonomik etkinliklerin arttırıldığını göstermiĢtir.

2. Toplum kalkınması, ulusal kalkınma yatırımları ile sağlanan olanakların etkin

biçimde kullanılmasını sağlayabilmektedir. Ulusal, bölgesel kalkınma verimli

olarak kullanılmıyorsa yatırımların iĢlevsel duruma geldiği söylenemez. ĠĢte toplum

kalkınması, ulusal yatırımların iĢlevselleĢmesini engelleyen yerel nedenleri ortaya

çıkararak, bu engelleri giderecek uygun önlemleri geliĢtirerek ulusal yatırımların yerel

topluluklarca tam ve etkin kullanılmasını sağlayabilmektedir.

3. Bazı toplulukları kendilerine özgü koĢullarının dikkate alınmaması

durumunda, ulusal kalkınma çabaları bu topluluklarla ulusun geri kalan kısmı

arasındaki ayrımın artmasına neden olmaktadır. Yerel toplulukların özgül koĢullarını

dikkate alan bir yöntem olarak toplum kalkınması, böylesi olumsuzlukları önlemek

ve etkili olabilmektedir. Toplumun kalkınması yerel toplulukların ulusal kalkınma

planları üzerinde etkide bulunması için de uygun koĢullar oluĢturabilmektedir.1978 yılında

Alma-Ata‘da toplanan uluslar arası Sağlık Hizmetleri Konferansı, ülkelerin sağlıkla

ilgili politikalarının oluĢumuna ıĢık tutan önemli bir konferanstır. Bu konferans,

―Kendilerine sunulan sağlık hizmetlerinin planlama ve uygulanmasına tek tek ve topluca

katılmak halkın hak ve görevidir.‖ der. 1986 yılında Ottawa‘da toplanan ve sağlığı

―Günlük YaĢamın Kaynağı‖ olarak tanımlayan sağlığı geliĢtirme konulu uluslar

arası konferans, 2000 yılı ve sonrasında herkes için sağlığa ulaĢma eyleminin Ģartları

arasında ―Halk Katılımı‖nı, ―kendi kendine yardım‖ı da vurgulamaktadır.

1992‘de Rio‘da 179 ülkenin katılımıyla toplanan BirleĢmiĢ Milletler Çevre ve

Kalkınma Konferansı, sürdürülebilir kalkınmanın gerçekleĢtirilebilmesi için Gündem 21

adlı küresel bir eylem planını ortay koydu ve onayladı. Kısaca 21 yy. gündemi

diyebileceğimiz Gündem 21‘de, sürdürülebilir kalkınma için çok sayıda amaç ve politika

üzerinde anlaĢmaya varan ülkeler, bu amaç ve politikaları gerçekleĢtirmek için

toplumdaki bütün grupların gerçek katılımına duyulan gereksinmeyi Ģöyle vurguladılar:

Sürdürülebilir kalkınma politikalarının baĢarısı için geniĢ halk katılımı Ģarttır.

Katılım Nedir ?

Katılımın anlamı kullanıldığı bağlama bağlıdır. Katılım, bir toplum içinde birbirine

benzemediği gözlenen, hatta bazen çeliĢen davranıĢların ortak adı olarak kullanılan bir

kavramdır.

Bir yetiĢkinin bir halk eğitimi programını izlemesi, öğretenin sınıfta iĢlenen

dersi soruları ve düĢünceleriyle zenginleĢtirmesi, bir muhtar seçiminde oy kullanmak,

sinema tiyatro gibi kültürel etkinliklerin alıcısı olmak gibi toplumsal yaĢamın ayrımlı

alanlarıyla ilgili, birbirine benzemeyen ve hatta bazen birbirleriyle çeliĢen davranıĢlar

―katılım‖ örnekleridir.

Bu açıklamaların ıĢığında,katılım sözcüğünün iĢlemsel anlamını oluĢturan üç özellik

Ģöyle belirlenebilir:

Katılım, katılımcıların elde etmek istediği amaçlara varmalarının bir aracıdır.

Katılım,katılımcıların toplumsal kaynaklar ve kurumlar üzerindeki ortak denetimine

sağlamaya ve artırmaya yöneliktir.

Katılım, bir topluluk içindeki etkinliklerin planlanmasına ve uygulanmasına olanaklı

olduğunca çok sayıda ilgili insanın karıĢması ve yenilik üzerinde fikir birliği sağlamasıyla

gerçekleĢir.

Bu üç anlamı birlikte içermeyen herhangi bir davranıĢın, katılım olarak

adlandırılamayacağı düĢünülmektedir. Bu bağlamda katılım; insanların kendi yaĢam

alanlarına iliĢkin kararlarda, iĢlem ve eylemlerde etkileĢimli özne olmalıdır, biçiminde

tanımlanabilir. EtkileĢimli özne olmak Ģu üç boyutu birlikte içeren bir anlamda

kullanılmaktadır:

EtkileĢimli özne olmak, insanların kendi yaĢam alanlarında etkin olması

demektir.

EtkileĢimli özne olmak,topluluk içinde baĢkalarına egemen olmaya

çalıĢmamak demektir.

EtkileĢimli özne olmak,yaĢamın sorumluluğunu yüklenmek demektir.

Katılım Biçimleri

Zayıf Etkili Katılım

Zayıf etkili katılım, katılanlarca tasarlanmamıĢ yardım projeleridir. Böyle bir katılım,

insanlara nesnelermiĢ gibi davranır.

Zayıf etkili atılımın yolu ise; danıĢma, kullanma, katkı, iĢ birliği ve üyeliktir. Bunlar

katılımın en zayıf biçimleridir. Katılımın en zayıf biçimleri bile topluluğun güçlenmesine

yardım edebilmektedir. Bu nedenle katılımın zayıf biçimleri etkisiz değil, zayıf etkili katılım

olarak adlandırılmaktadır.

Etkili Katılım Etkili katılım, katılanlarca tasarlanmıĢ kendilerine yardım projeleridir. Etkili

katılım sürecinde insanlar; sorunlarına iliĢkin kararlar, planlar, uygulamalar ve

değerlendirmeler üzerinde etkili olurlar. Etkili katılım, herhangi bir yerel sorunun

çözümüne yerel toplulukları gerçekten dahil etmeyi amaçlar. Az sayıda insanın

düĢüncesini çoğunluğa benimsetmeyi amaçlamaz; aksine çoğunluğun düĢüncesini

birlikte yeniden sorgulamayı ve keĢfetmeyi amaçlar.YaklaĢım etkileĢimlidir. Herkesin

bilgisi önemli ve geçerlidir; ön yargısız ve saygıyla diğerlerini dinlemek idealdir. Etkili

katılımı sağlamanın yolu, toplum kalkınması yöntemi ve onun yaklaĢımını, kavram ve

ilkelerini paylaĢan popüler eğitim,toplum eğitimi/toplum temelli eğitim gibi yöntemlerdir.

Katılımın Yararları Katılım; ayrımlı deneyimlere, gereksinimlere, yönelimlere sahip insanların ortak

karalar üretmelerine olanak verir.Bu durum alınan kararların sağlamlığını,

uzlaĢılabilirliğini ve uygulanabilirliğini artırır.

Katılım; gerçekleĢtirilecek eyleme ya da konulacak kurala iliĢkin düĢünsel,

fiziksel ya da moral katkıya yol açar. Bu da yapılan iĢe sahip çıkmayı, etkin

biçimde kullanmayı gerektiğinde onarmayı ve geliĢtirmeyi; konulan kuralı benimsemeyi

ve daha az dirençle karĢılamayı artırır.

Katılım; insanların yaĢam alanlarına iliĢkin sorunlar üzerinde

düĢünmelerini,giriĢimde bulunmalarını, sorumluluk yüklenmelerini artırır. Bu da insanları

sorunlarına, sorumluluklarını duyarlı hale getirir; öz güveni geliĢtirir.

Katılımın Göstergeleri

Yeni tekniklerin benimsenmesi, hizmet ve kolaylıklardan yararlanılması,

Yerel kaynakların ve dıĢ yardımların topluluk sorunlarını çözmek üzere

kullanılması,

Yerel giriĢkenliğin ve önderliğin geliĢimi,

Topluluğun toplantılara katılması, çalıĢma kümelerinde ve yönetim

kurullarında görev ve sorumluluk üstlenmesi katılımın göstergeleridir.

Sağlık Hizmetlerinde Toplum Katılımı Önceleri sağlık, hastalığın olmayıĢı Ģeklinde tanımlanıyordu. Bu tanım

doğrultusunda, hekimin aktif olarak rol oynadığı, hastanın ise hizmete sadece hekimin

tavsiyelerine uymak Ģeklinde pasif olarak katıldığı bir sağlık hizmet sunumu modeli

geliĢmiĢtir. Bu hizmet biçiminde etkinliklerin odak noktasını kiĢiden çok, hastalıklar

oluĢturmaktadır. Bu model, özellikle tedavi edici hekimlikte sık görülen bir modeldir.

Bu doğrultuda kentsel alanda uzmanların hizmet verdiği merkezler oluĢmuĢtur. Bu

merkezlerin bazıları her ne kadar uluslararası standartlara eriĢse de, buralara ulaĢamayan

kiĢiler tamamen bu hizmetlerden uzak kalmıĢlardır. Bu da sağlık hizmetlerinin

ulaĢılabilirliği ve kullanımında bir eĢitsizlik yaratmıĢtır.

GeliĢmiĢ ülkelerde, kanser, solunum yolları ve kalp damar sistemi hastalıkları ve

kazalara bağlı ölümler büyük bir artıĢa geçmiĢtir. Ayrıca yaĢam tarzının yol açtığı hastalıklar,

yaĢlılık ve ruh sağlığı ile ilgili hastalıklardaki artıĢlar, yoksulluk, iĢsizlik, çevre kirliliğinin

sağlığa olan etkileri dikkati çekmektedir. GeliĢmekte olan ülkelerde ise, kötü yaĢam koĢulları ve

yetersiz beslenme nedeniyle ortaya çıkan hastalıklar ve erken ölümlere rastlanmaktadır. Tüm

bunlar, sağlığın içinde bulunan sosyal, kültürel, ekonomik ve çevre koĢullarıyla birlikte ele

alınmasını gerekmektedir.Ülkelerde,toplumun sosyal, kültürel ekonomik ve çevre

koĢullarına yönelik planlama ve uygulamalar değiĢik birçok sektör tarafından yürütülmektedir.

Sonuçta bu durum, sağlığın korunması ve geliĢtirilmesi etkinliklerinde birçok sektörün birlikte

yer alması gerektiğini göstermektedir.

Ġnsan sağlığının, sağlık kesimine ayrılan kaynaklara, yeni ilaç ve

tekniklerin geliĢtirilmesine karĢın, olabileceğinin çok altında bir düzeyde olması ve

sağlık alanındaki eĢitsizlikler, yeni bir yaklaĢım gereksinimi doğurmuĢtur.Sağlık

hizmetlerindeki eĢitsizliğin ve dengesizliğin geliĢmiĢ ve geliĢmekte olan ülkelerin

hepsinde görülmesi bu durumu tüm ülkelerin ortak sorunu haline getirmiĢtir.(Bu nedenle

1978 yılında Alma-Ata‘da Temel Sağlık Hizmetleri konulu bir konferans

düzenlenmiĢtir.Bu konferansta,dünyadaki tüm insanların sağlıklarını korumak ve daha

iyi bir duruma getirmek için hükümetlerin,tüm sağlık ve kalkınmada görevli kiĢi ve

kurumların ve dünya toplumlarının en kısa zamanda gerekli müdahaleleri yapması

gerektiği vurgulanmıĢtır.)

Söz konusu konferansta, yalnızca hastalığın ve sakatlığın olmamasından

çok, bedensel,ruhsal ve sosyal yönlerden tam bir iyilik halinin topluca oluĢturduğu sağlığı,

temel insan haklarından biri olduğu ve bunun da mümkün olan en yüksek düzeyde

tutulmasını dünya çapında önemli bir sosyal amaç olduğu ve bu amacın

gerçekleĢtirilebilmesi için de sağlık sektörüne ek olarak diğer birçok sosyal ve

ekonomik sektörlerin de çabalarının gerektiği gerçeği vurgulanmıĢtır.

―Tüm insanların hem birey hem de toplum olarak kendi sağlık

hizmetlerinin planlanması ve yürütülmesi iĢlerine katılmaları hakları ve görevleridir.‖

düĢüncesinden hareketle, temel sağlık hizmetleri içinde toplum katılımı; kavramı

tanımlanmıĢtır.Bu tanımlamaya göre toplum katılımı,bireyler ve ailelerin,kendileri ve

toplumun sağlık ve refahı için sorumluluk üstlenmeleri ve katkıda bulunmalarıdır.Buna

paralel olarak toplum,sağlık durumunun saptanması,sorunların tanımlanması ve

önceliklerin belirlenmesi süreçlerine de katılmalarıdır.Böylece kiĢiler ve

toplum,geliĢmeleri için yapılan yardımların pasif bir yararlanıcısı olmak yerine,kendi

geliĢmeleri üzerinde aktif olarak söz sahibi olabilirler.KiĢi ve toplum, kendilerine uygun

olmayan alıĢılmıĢ çözümleri kabul etmeye zorunlu değildir, kendilerine daha uygun

çözüm yolları yaratabilir.

Bu kavrama göre toplumlar,kendi yaĢamlarını etkileyecek kararları alma ve

uygulama gücüne sahip olmalıdırlar.Bu güç, onların adına karar veren dıĢ kurum ve

kuruluĢlardan gelmemelidir. Devlet ise bireylerin, ailelerin ve toplumun kendi sağlığının

sorumluluğunu üstlenebilmeleri için doğru bilgilendirme, okuryazarlığın arttırılması ve

gerekli kurumsal değiĢikliklerin yapılmasını destekleyerek,tam bir toplum katılımının

sağlamalıdır.

Sağlık çalıĢanları ve halkın toplum katılımının önemini kabul etmelerine rağmen,

bunu nasıl uygulanacağı konusunda ayrımlı düĢünceler vardır. Çok sayıda insanı

hareketlendirebilecek ve onları sağlık hizmetlerine katabilecek yolların neler

olabileceği tartıĢmalıdır. Eğer büyük kitleleri etkileme, yönlendirme ve hizmetlerin

sunumunu etkileme olanağı yaratılmayacaksa, katılımın bir yararı olmayacaktır.

Bu tartıĢmalar sonucunda iki düzeyin olduğu ortaya çıkmaktadır :

1. Katkı Yoluyla Katılım: Katkı yoluyla katılım genellikle önceden belirlenen

program veya projelere gönüllü veya diğer katkılar olarak tanımlanabilir.Katkı, baĢarıyı

sağlayan katılım olarak anlaĢılmaktadır.Bu katkılar etkinliklerin yürümesine yardım etmek

için iĢ gücü,para ve malzeme Ģeklinde olabilir.

2. Planlama ve Yönetim Etkinliklerine Katılım: Bu, gerçek toplum katılımıdır.

Gerçek toplum katılımının ön koĢulu, yöneticiler ve sağlık çalıĢanlarının karar verme

yetkilerini katılımcılara yeterince devretmesidir. Fakat buradaki sorun yeterince yetki

devretmenin içinde bulunulan ortam ve geleneklere göre dengesinin kurulmasıdır. Toplum,

temel sağlık hizmetlerine her aĢamada katılmalıdır. Fakat ilk olarak içinde bulunulan

durumun değerlendirilmesi, sorunların tanımlanması ve önceliklerin belirlenmesi

aĢamasında katılabilir.

Toplum katılımının birçok tipi tanımlanmıĢtır. Bunlar, tüm inisiyatifin toplumun

elinde olduğu durumdan, dıĢarıdan bir kurum ve kuruluĢun esas rol oynadığı, topluma

sadece danıĢıldığı duruma kadar değiĢmektedir.

Katılım Nasıl Sağlanır?

Katılımın anahtar kavramı, gereksinmedir. Bütün insanların doyurulması gereken

gereksinimleri vardır.Ġnsanlar,katılmak yoluyla gereksinmelerini karĢılamakta iyi bir

Ģansa sahip olduklarını düĢünüyorlarsa, daha katılımcı olmaya da eğilimli

olurlar.Katılımın gereksinmeye dayanması,kalkınmanın tüm aĢamalarında katılmanın gönüllü

olması gerektir.

Gereksinmeler konusunda Ģu dört temel etmene dikkat etmek gereklidir:

1. Gereksinmeler kültüre göredir.

2. Gereksinmelerin kendi içinde hiyerarĢik bir yapısı vardır.Beslenmek,barınmak

gibi temel gereksinmeler karĢılanmadan öğrenme gibi daha üst düzey gereksinmeler ortaya

çıkmaz.

3. Belli bir gereksinimin yeğinliği ve dolayısıyla önceliğin topluluktaki herkes

için aynı değildir.Bir topluluktaki herkesin öncelikli gereksinmesinin aynı olması her

zaman olanaklı değildir. Gereksinmenin yeğinliği ve önceliği insanların katılma eğilimini

etkiler. Katılımı sağlamaktaki iki. önemli unsur,yerelliktir. Katılma ―yerel‖ bir sorun

çevresinde gerçekleĢebilir. Yerel sorun, hem insanların güdülenmesi açısından

önemlidir hem de insanların söz söyleyebilecekleri bilgilere en fazla sahip oldukları

sorunlardır.

Katılımı sağlamanın en dikkate değer unsurlardan birisi de içtenliktir.Katılım gerçekten

isteniyorsa gerçekleĢebilir.Katılım, bir sorunun sağlıklı biçimde çözümü için katılım gerçek

bir gereksinim olarak görülüyorsa, baĢarılabilir.Katılma, bir baĢkasına istenileni

yaptırma aracı olarak kullanıldığı sürece asla beklenen sonucu vermez.Gerçek katılma,

gerçek katılma ihtiyacına dayanır.

Toplum Katılımını Sağlama Yöntemleri Toplumun sağlık hizmetlerine katılımını sağlama yöntemleri aĢağıdaki gibi sıralanabilir:

1) Toplumu tanıma

2) Sağlık eğitimi

3) Liderliği belirleme ve geliĢtirme

4) Sağlık kurullarının kullanılması

5) Sektörler arası iĢbirliği

6) Kitle iletiĢim araçlarının kullanımı

1.Toplumu Tanıma Toplumu tanıma, toplumun sağlık durumunu, sorunlarını, kaynaklarını ve sağlıkla

ilgili ve davranıĢ biçimlerini saptama, bir bütün halinde değerlendirerek sonuca varma

olarak tanımlanabilir. Toplum tanısı, toplum düzenine planlama, hizmet verme,

değerlendirme ve iletiĢim için bir temel oluĢturmaktadır.

Toplumu tanıma birçok yerde kullanılabilir:

1) Toplumun sağlık düzeyinin belirlenmesi

2) Toplumun sağlık düzeyi üzerinde etkili olan etkenlerin belirlenmesi

3) Sağlıkla ilgili sorun ve gereksinimlerin belirlenmesi

4) Sağlıkla ilgili önceliklerin belirlenmesi

5) Sağlık sorunları ve gereksinimlere uygun çözümlerin belirlenmesi

6) Hizmet önceliklerinin saptanması

7) Sağlık hizmetlerinin değerlendirilmesi

Toplumun sağlıkla ilgili sorun ve gereksinimlerinin saptanması,sağlık

gereksinimlerinin belirlenmesi,bunlara yönelik planların yapılması,hangi yollarla

uygulamaya geçileceğinin saptanması ve yapılan uygulamaların değerlendirilebilmesi için

hizmet verilen toplumla ilgili bilgilere sahip olunması gereklidir. Toplumu tanıma, bir

seferlik değil; sürekli olması gereken bir çalıĢmadır. Bu çalıĢma her gün devam

etmesine rağmen,bir plan çerçevesinde yürütülmelidir. Bu amaçla bir toplumu

tanıyabilmek için bilinmesi gerekenler vardır:

Toplumun Nüfus Özellikleri - Nüfus büyüklüğü

- Nüfusun yaĢ,cins,ekonomik durum,eğitim,meslek,din,etnik grup,evliliğe göre dağılımı

- Nüfus hareketleri

- Nüfus büyüklüğündeki değiĢmeler(Göçler)

Toplumla Ġlgili Genel Bilgiler - Tarihsel geçmiĢ

- Çevrenin fiziksel ve iklimsel özellikleri

- Ekonomik etkinlik ekonomik geliĢme

- Alt yapı (evlerin durumu,su kaynakları,sanitasyon,yollar,ulaĢım)

- Sosyal yapı

- Politik yapı,resmi ve resmi olmayan liderler

- Suç iĢleme oranı ve güvenlik

- YaĢamsal istatistikler(ölüm,doğum,doğurganlık hızları)

Yakın ve Uzak Çevrede Toplum Ġçin Hizmet Olanakları

- Sağlık hizmetleri (var olan olanaklar, coğrafi dağılımı, ücret durumu, ulaĢılabilirlik,

hizmet alanı, etkililik, kalite)

- Sosyal yardım hizmetleri

- Kurum ve sektörler arası iĢbirliği

- Yürüyen sağlık programları

Hizmetlerin Kullanımı - BaĢvuru sıklığı

- BaĢvuru nedenleri

- Sevk nedenleri

- DeğiĢik grupların hizmetleri kullanımındaki ayrımlılıkları

Toplum Katılımı - Toplumun ilgi odakları (hissedilen gereksinimler,hizmet talebi,hizmetten beklentiler,sağlık

hizmetlerinin beklentileri karĢılama düzeyi)

- Dernekler

- Gönüllü kuruluĢlarca yürütülen etkinlikler

- Sağlık bili.

Sağlık ve Hastalık Durumu - Ölüm hızları,ölüm nedenleri

- Hastalık ve sakatlıklar(sık görülen hastalık ve sakatlıkların görülme sıklıkları,insidans ve

prevalans)

- Beslenme durumu

- Çocukların büyüme ve geliĢme durumları

- Sağlıkla ilgili somatik ve psikososyal özelliklerin dağılımı(beslenme alıĢkanlıkları,

sigara, alkol kullanımı vb.)

- Sağlık ve hastalık durumlarının zaman içindeki değiĢimler

Risk Durumu - Önemli hastalıklar

- Çevresel sağlık koĢulları

- AĢılama durumları

- Aile planlaması uygulamaları

Sağlıkla Ġlgili Bilgi, Tutum, DavranıĢlar - Gelenek ve görenek(Sağlıkla ilgili geleneksel uygulamalar)

- Toplum içinde sağlık personeli dıĢında sağlıkla ilgili kiĢiler (ara ebeleri, sünnetçi,

sıhhiye, kırıkçı, hoca vs.)

- YaĢam biçimleri

- Verilen sağlık öğüdünün yerine getirme derecesi

- Hastalık nedenleri hakkında bilgi

- Sağlık ve hastalık durumu

- DavranıĢlarda zaman içindeki değiĢimler

Sağlık Personeli Ġle ĠliĢkiler - ĠletiĢim baĢarısı

- ĠletiĢimde gerek toplumdan,gerekse sağlık personelinden kaynaklanan sorunlar

- Tercih edilen sağlık personeli tipi,nedenleri

Toplumu tanımak,öğrenilmesi gereken bilgileri elde etmek için değiĢik yollar bulunmaktadır.

En sık kullanılan yöntemler:

1. Rapor, istatistik, sağlık evi, sağlık ocağı kayıtları

2. Kroki çizme

3. Kesitsel harita

4. Tarih Ģeridi

5. Eğilim grafiği

6. Mevsimsel takvim

7. KiĢisel görüĢmeler(toplum liderleri ve halkla)

8. Ev ziyaretleri

9. Gözlem

10. Grup görüĢmeleri

11. Sıralama

2.Sağlık Eğitimi Toplumun katılımını sağlam uzun bir süreçtir.Toplumun sağlık hizmetlerine

katılabilmesi için,sorunlarını tanımlaması,önceliklerini belirlemesi ve bunlara uygun

planlama yapılabilmesi gerekmektedir.Bütün bunlar içinse belirli bir bilinç,bilgi ve

beceri düzeyine ulaĢmak gereklidir.Öncelikle devletler toplumun geliĢmesi için gerekli

olanakları sunmakla yükümlüdür.Sağlık sektörü, toplumun sağlık konusunda karar alacak

kadar bilinçlenebilmesi için topluma yönelik sağlık eğitimi vermek gücündedir.

Topluma yönelik sağlık eğitimi için değiĢik yollar kullanılabilir. Bunlar arasında

kitle iletiĢim araçlarının kullanımı,afiĢ,poster ve broĢürlerin dağıtılması sayılabilir.Ancak

en etkili yol,sağlık personeli aracılığıyla yüz yüze eğitim verilmesidir.

Sağlık eğitimi verilebilmesi amacıyla, öncelikle sağlık personelinin eğitim alması

gereklidir. Örgün eğitimleri sırasında sağlık personeli iletiĢim, eğitim metodolojisi ve

sağlık eğitimi konularında yeteri kadar bilgilendirilmemektedir. Ayrıca temel sağlık

hizmetleri içinde yer alan tüm etkinliklerin baĢarısı için mutlaka gerekli olan

toplumun katılımı kavramından ise genellikle habersizdirler. Bu nedenle hem ülke hem de

il veya sağlık ocağı düzeyinde sağlık personelinin iletiĢim, sağlık eğitimi ve toplum

katılımı konusunda bilgilendirilmesi ve duyarlı duruma getirilmesi sağlanmalıdır.

Sağlık eğitimi, sağlık sorunlarının çok yönlü bir yaklaĢımla incelenip çözüldüğü bir

eğitim sürecidir. Eğitimin amacı davranıĢsal bir değiĢim yaratmak olduğundan, alıĢılmıĢ

biçimde sağlık personelinin topluma tek taraflı bilgi aktarması yerine, istenilen değiĢimi

yaratabilecek katılımcı yöntemler kullanılmalıdır.

3. Liderliği Belirleme ve GeliĢtirme

Toplumu tanıma ve harekete geçirme çalıĢmalarında önemli kaynaklardan bir

tanesi de toplum liderleridir. Sağlık personeli hizmet vereceği toplumla ilgili pek çok

bilgiyi toplum liderleri ile görüĢmeler sonucunda elde edebilir.

Topluluklar içinde doğal liderler vardır. Bu kiĢilerden bazıları, köylerde

muhtar,öğretmen, imam; ilçelerde kaymakam, ilköğretim müdürü, belediye

baĢkanı, müftü, öğretmenler, eczacı olarak sayılabilir. Bu kiĢiler sağlık personeline

bilgi vermek yanında, toplumu iyi tanıdıkları ve toplum içinde söz sahibi oldukları için

etkinliklerin planlanması ve uygulanmasında da yardımcı olabilirler.

Toplumda doğal liderler dıĢında söz sahibi kiĢiler bulunmaktadır. Bu kiĢilerin

özellikleri, toplumların özelliklerine göre değiĢmektedir. Bazı toplumlarda yaĢlı kadınlar,

köy ağaları, aĢiret reisleri liderlik özellikleri taĢıyabilirler veya belli bir pozisyonu olmasa

da bazı kiĢiler toplum içinde saygınlık kazanmıĢlardır ve bunlar toplumu etkileme gücüne

sahiptirler. Sağlık personeli, yürüttükleri etkinliklerin baĢarısı için bu kiĢilerle de iĢbirliği

yapmalıdır.

Bu kiĢilerin kimler olduğu, bireysel veya grup görüĢmeleri sırasında belirlenebilir.

Gönüllüler çalıĢmaya istekli, toplumun herhangi bir kesiminden olabilmektedir.

Gönüllüler, yapılacak çalıĢmalarda sağlık personelinin yerini tutacak, onlara rakip olacak

kiĢiler değil, sağlık personeli ile birlikte kendi toplumlarının sağlığını geliĢtirecek

toplum temsilcileridir. Gönüllülerle yapılan çalıĢmalarda dikkat edilmesi gereken noktalar

vardır:

ÇalıĢmaya katılacak gönüllülerin rolleri önceden ayrıntılı olarak belirlenmelidir.

- Yapılacak çalıĢma için görev dağılımı, kiĢilerin özelliklerine, bilgi ve beceri düzeyine

uygun olarak yapılmalıdır.

- Gönüllüler toplum tarafından seçilmelidir. Ancak, bunun bazı sakıncaları vardır.

Toplum genellikle doğal liderleri seçme eğilimindedir. Ayrıca bu seçim iĢlemi, aileler,

ayrımlı siyasi düĢünceye sahip kiĢiler, ayrımlı etnik kökenliler arasında bir güç

gösterisine dönüĢebilir. Bir diğer sakınca ise toplumun yapılacak çalıĢmayı iyi

bilmemesi nedeniyle doğru kiĢiyi seçememesidir.

Gönüllülerin sürekli eğitimi gereklidir. Öncelikle çalıĢmaya baĢlamadan önce ve

çalıĢmanın gerektirdiği bilgi ve beceriler hakkında eğitilmeleri gerekmektedir. Bu eğitimin

sürekli olması gönüllülerin bilgi ve beceri eksikliklerinden kaynaklanabilecek onarılması

güç hataları önleyecektir.

- Toplumun seçtiği kiĢilerle,sağlık çalıĢanları arasında düzenli toplantılar yapılmalıdır.

Bu toplantılarda yapılan, etkinliklerle ilgili düĢünceler paylaĢılır, karĢılıklı bilgi verilir

ve yeni çalıĢmalar planlanabilir.

- Yapılan çalıĢmalar düzenli olarak değerlendirilmeli ve sonuçlar topluma iletilmelidir.

Bunun sonucunda toplumun çalıĢmaya ilgisi çekilmiĢ olur. Ayrıca sonuçların topluma

bildirilmemesi halinde,toplumun seçtiği kiĢilere güveni, dolayısıyla çalıĢmanın

etkililiği azalır.

4. Sağlık Kurullarının Kullanılması

Ülkemizde temel sağlık odaklı sağlık hizmetleri, yaklaĢımı ve bu anlayıĢtan

kaynaklanan toplum katılımı düĢüncesi, Alma-Ata Konferansından yıllar önce 5.1.1961

tarih ve 224 sayılı Sağlık Hizmetlerinin SosyalleĢtirilmesi Hakkındaki Yasala

uygulanmaya baĢlanmıĢtır. Bu Yasasın 23. maddesi Ģöyledir:

―SosyalleĢtirilmiĢ sağlık hizmetleri teĢkilatı ile halk arasındaki münasebeti

temin maksadıyla sağlık ocaklarında, sağlık merkezlerinde ve illerde sağlık kurulları

kurulur. Bu kurulların kuruluĢu, çalıĢma tarzları ve toplantı zamanları Sağlık ve Sosyal

Yardım Bakanlığı tarafından hazırlanan bir yönetmelikle tayin edilir. Bu kurullar halkın

sağlık teĢkilatından istediği hususları ilgililere duyurur. Hizmetlerin baĢarı ile yürütülmesi

için halkın eğitilmesine ve teĢkilat ile maddi ve manevi iĢbirliği yapmalarına yardım ederler.‖

Dünya sağlık sistemlerinde, özellikle Alma-Ata‘dan bu yana yoğun olarak tartıĢılmaya

baĢlanılan sağlık hizmetlerinde toplum katılımı kavramı ile ilgili, ülkemizde 1960‘lı

yıllarda yasal düzenlemeler yapılmıĢ ve temel sağlık hizmetleri anlayıĢının önemli bir

parçası olarak

ele alınmıĢtır.

Sağlık Hizmetlerinin SosyalleĢtirildiği Bölgelerde Hizmetin Yürütülmesi Hakkındaki

Yönetmelikle üç sağlık kurulu kurulması öngörülmüĢtür:

a) Sağlık Ocağı Sağlık Kurulları Köylerde Ve Bucaklarda Ġlçe Merkezlerinde

b) Sağlık Merkezleri Sağlık Kurulları

c) Ġller Sağlık Kurulları

Bu kurullar aracılığı ile toplumun, isteklerinin ve önceliklerinin belirlenmesinden,

hizmetlerin tüketilmesine kadar olan süreç içerisinde, köylerden il merkezlerine

kadar hizmetlere en aktif biçimde katılması ve bu amacın gerçekleĢtirilebilmesi için sağlık

sistemi ve çalıĢanları ile en sıkı iĢbirliğinin sağlanabilmesi amaçlanmıĢtır.

Bugüne kadar bu kurullar, çeĢitli nedenlerle yaygın yaĢama geçirilememiĢ ve

amaçlarını gerçekleĢtirememiĢ olmasına rağmen, toplumun sağlık hizmetlerine

katılımını sağlamayı amaçlayan etkinliklerin yasal zeminini oluĢturmaktadır.

Sağlık Kurulları, Sağlık Müdürü, Sağlık Grup BaĢkanı, Sağlık Ocağı Sorumlu Hekimi

tarafından iyi bilinmeli ve toplumun sağlık hizmetlerine katılımını sağlama

yöntemlerinden birisi olarak iĢletilmesinde öncülük edilmelidir. Toplumun sağlık

hizmetlerine katılması ile, Ġnsan Hakları Evrensel Bildirisi ve Anayasamızda bir hak

olarak tanınan sağlık hizmetlerinden yararlanmanın sosyal adalete uygun bir biçimde

gerçekleĢtirilebilmesinde önemli mesafeler alınabilecektir.

5.Sektörler Arası ĠĢbirliği Herhangi bir sektörün planladığı etkinlikleri gerçekleĢtirebilmesi, verdiği hizmetin

etkililiği artırabilmesi ve amaçlarına ulaĢabilmesi için kaynak ve olanaklarının yanı sıra

diğer sektörlerin insan gücü, araç gereç, iletiĢim ve yetki olanaklarını da harekete

geçirip kullanabilmesi gereklidir.Bu giriĢimle daha baĢarılı bir sonuç elde edebilecektir. Ek

olarak; daha geniĢ bir kitleye ulaĢmak da programın etkinliğini artıracaktır.

ĠĢbirliği sonucu elde edilen olumlu sonuçlar, yalnız programın amaçlarına ulaĢmasını

değil, aynı zamanda tarafların iĢbirliği içinde çalıĢmanın yararlarına inanmalarını

sağlayacaktır.

Sağlık hizmeti verirken baĢvurulması gereken yollardan biri olan değiĢik sektörlerle

iĢbirliği yapmada ana tema, ―Ġnsanların yararı için en etkili ve verimli çalıĢmanın

yapılmasıdır ve her bir tarafın bu giriĢimi iyi niyet temelinde ve ciddi bir

görev anlayıĢıyla gerçekleĢtirmesidir.‖

6. Kitle ĠletiĢim Araçlarının Kullanımı

Teknolojik geliĢmelerin hızlılığı nedeniyle, çağımızı kitle iletiĢim çağı olarak

niteleyenler bile vardır. Bu araçlar günümüzde tüm ülkeleri etkilemiĢ, toplumda

değiĢmelere yol açmıĢtır.

Kitle iletiĢim araçlarının toplumdaki belli baĢlı görevleri;

1. Habercilik,

2. Kamuoyu oluĢturma,

3. Yönetsel sürece katılma ve denetleme,

4. Eğitim,

5. Toplumsal bütünleĢmedir.

Kitle iletiĢim araçlarının özellikle sağlık eğitimi ve toplum katılımında kullanılması

önemli yararlar sağlamaktadır.

GeliĢmekte olan ülkelerde, kitle iletiĢim araçlarından yalnızca okuma yazma öğretimi

için değil, kalkınmaya elveriĢli ortamın, önderliğin ve katılmanın sağlanması için

de yararlanılabilir.

Kitle iletiĢim araçlarının sağlık eğitimi ve toplum katılımındaki yeri Ģöyle özetlenebilir:

a. GeniĢ bir izleyici kitlesiyle düzenli bir biçimde iletiĢim sağlanır, en uzak köyleri

de yayın kapsamına alabilir, etki alanına sokabilir. Bu tür yerel iletiĢim araçları ile

sağlık alanında topluma yönelik iĢlevlerin yerine getirilmesi daha kolay

olabilecektir.

b. Toplum, olayları günü gününe izleyerek gerekli bağlantıları kurar.

c. Toplumun duygularına, aklına ve gözüne aynı anda yönelerek onu etkiler.

d. Halkın günün geliĢmelerine bilgili ve bilinçli olarak katılmasını sağlamak

üzere, sürekli bir bilgi ve haber akımını sağlar ve kamuoyu oluĢturur.

e. Topluma, yaĢamın her mekanında, evde, sınıfta, iĢyerinde... yaĢamın her alanıyla

ilgili gerekli becerileri öğretir.

Toplum Katılımının Engelleri Toplumun ortak gereksinim ve sorunlarına yönelik hizmetlere halkın katılımının

sağlanmasında karĢılaĢılan çeĢitli güçlükler vardır.Bu güçlükler bazen toplumun iç

yapısından,bazen de dıĢından kaynaklanmaktadır.

Toplum katılımında karĢılaĢılan güçlükler ile özellikle ülkemiz açısından katılım

sağlama yollarına iliĢkin düĢünceler aĢağıdaki biçimde sıralanabilir:

- Sosyal ve kültürel etkenler

- Ekonomik etkenler

- Politik ve yönetsel etkenler

1.Sosyal ve Kültürel Etkenlerden Kaynaklanan Güçlükler

a) Toplumun demokratik bir yapı içinde kendini yönetme bilgisi, becerisi ve

deneyiminin az olması toplumun katılımını engeller. Bireyler, katılım ve kendini yönetme

alıĢkanlığını daha küçük yaĢlarda aileden ve çevreden kazanmaya baĢlar. ÇeĢitli

araĢtırmalarda, otoriter ve demokratik aile tiplerinden demokratik olanında yetiĢen

çocukların daha katılımcı oldukları belirtilmektedir. Katılımcı ve demokratik anlayıĢla

yetiĢen ve katılım davranıĢlarına sahip bireylerden oluĢan toplumlarda etkin bir katılım

sağlamak daha kolaydır. Bunun aksine demokratik davranıĢ ve kendini yönetme

alıĢkanlıkları ve deneyimleri sınırlı bireylerden oluĢan toplumlarda ise her Ģeyi

baĢkalarından bekleme eğilimi yaygın olup, baĢkalarının kendileri adına düĢünmesi,karar

alması,yönetmesi gibi bir tutum gözlenir.Bu durum katılımı olumsuz yönde etkileyici bir

etkendir.

b) Toplumun kendi sorunları ve çözüm yolları hakkında bilinçli olmaması

katılımını güçleĢtiren diğer bir etkendir. Böyle bir toplumda eğitim düzeyi düĢüktür,diğer

toplumlarla iliĢkiler sınırlıdır. Genellikle durumlarını kabul etmiĢlerdir.Ayrıca sorunlarına

karĢı bilgisizlik,dolayısıyla ilgisizlik vardır. Toplum, katılıma hazır değildir. Kendi

kendine harekete geçmesi, katılım göstermesi beklenemez.

c) ÇeĢitli nedenlerle toplumda ikilik bulunması katılımı engeller.Gruplar

arasındaki zıtlıklar, anlaĢmazlıklar, sürtüĢmeler, çıkar çatıĢmaları, kan davası, vb.

nedenler toplumda ortak karar almayı ve birlikte hareket etmeyi güçleĢtirir.

d) Toplumda demokratik liderliğin geliĢmemesi katılımı güçleĢtiren baĢka bir

etkendir. Demokratik liderliğin geliĢtirilmesi yoluyla toplum katılımının etkinliği artar.

e) Gönüllü kuruluĢların bulunmaması,azlığı veya etkin olmaması da toplum

katılımını güçleĢtirir. Bireylerin, gruplar halinde, çeĢitli kuruluĢlar kurarak örgütlenmeleri

ve gönüllü kuruluĢlarında çeĢitli toplum hizmetlerinde toplum katılımının etkin bir

yönüdür. Gönüllü kuruluĢlar, devlet hizmetlerinin eksiklerini tamamlar, bazen de yeni

hizmetlerin baĢlatılmasına öncülük eder.

f) Nüfus Hareketleri: Köylerde kente göç etme isteği, kentlerde ise insanların

birçoğunun kendilerine ait konutu olmaması ve diğer nedenlerle sürekli yer

değiĢtirmeleri katılımı güçleĢtirmektedir.

g) Deneyimler: Toplum katılımını sağlamak için önceden yapılmıĢ bazı

giriĢimlerdeki yanlıĢlıklar, baĢarısızlıklar vb. sonuçlarla elde edilen olumsuz

deneyimlerde katılımı güçleĢtirici etkenler olabilmektedir.

h) Hizmetin Ulaşılabilirliği: Hizmete ulaĢım bir hizmeti kullanabilme olanağıdır.

Örneğin; sağlık hizmetine ulaĢabilenler, bu hizmetleri kullanabilmeleri beklenebilecek

kadar yakında oturanlardır. Ya da hizmetin ayağına kadar götürüldüğü topluluklardır.

Eğer hizmete ulaĢabilme olanağı çok kısıtlı ya da mümkün olmayan topluluklar var

ise,bu toplulukların toplum katılımı etkinliklerine katılımları da hizmete ulaĢabildikleri kadar

olacaktır.

2.Ekonomik Etkenler Nedeniyle Ortaya Çıkan Güçlükler

a)Toplumun Yoksulluğu: Gelir düzeyi düĢük olan toplumlarda,özellikle ekonomik

katkı gerektiren etkinliklere katılımda isteksizlik olabilir.

b)Gelir Dağılımdaki Dengesizlikler: Toplumda yoksulluğun yanı sıra, gelir

dağılımdaki eĢitsizlikler de bazen katılımı olumsuz etkilemektedir.

c)Kaynakların Sınırlılığı ve Finansman Güçlükleri Devlet ve toplum iĢbirliğine

dayanan katılımcı çabalarda, kalkınma için gerekli olan iç ve dıĢ kaynakların azlığı ve

yokluğu,toplumun ekonomik katılım potansiyeline düĢük olduğu anlamına gelir.

Toplumda psikososyal olarak beliren veya yaratılan katılım isteği, gerekli zaman ve

yerde, devlet veya finanse edilemez ise çoğu kez baĢarısızlıkla karĢılaĢılması

kaçınılmaz olur.

3.Politik ve Yönetsel Etkenlerden Kaynaklanan Güçlükler

a)Toplumun katılımını özendirecek ve destekleyecek yerel yönetimlerin

bulunmayıĢı veya var olan yerel yönetimlerin toplum katılımına gereken önemi vermemeleri

katılımı güçleĢtirir.

b)Katılımla ilgili bilgi ve beceriye sahip kamu yöneticileri ile görevlilerinin iĢ

baĢında olmaması,personel hareketliliği,bilgisizliği ve motivasyon eksikliği katılımı

güçleĢtirir.

c)Yönetimin merkeziyetçi tutumundan kaynaklanan güçlükler, yerel toplumların

geliĢme, plan ve projelerinde değiĢiklik gereksinim belirince karĢılaĢılan bürokratik

iĢlemlerin uzunluğu, katılımı özendirici yasa ve yönetmeliklerin eksikliği ve kurumlar

arası iĢlemlerin,yazıĢmaların çok zaman alması gibi iĢleyiĢte daha çok mevzuattan

kaynaklanan bazı güçlükler katılımı olumsuz yönde etkileyebilmektedir.

d)Kalkınma plan ve programlarında yerel toplumlarda destekli katılım

politikalarına öncelik ve önem verilmesi,toplumun katılımını özendirecek yöntem ve

yaklaĢımların uygulanmaması gibi nedenler de katılımı güçleĢtirir.

e)Kamu kuruluĢlarının hizmet götürdükleri toplumu tam olarak tanımaması ve

topluma götürülen hizmet ve etkinlikler için yeterli tanıtma ve eğitim çalıĢması

yapılmaması katılımı güçleĢtirir.

f)Toplum atılımına dayalı plan ve programların uygulama aĢamasında ilgili

kamu kuruluĢlarının izleme, denetleme ve değerlendirme yapmamaları ve bu nedenle ortaya

çıkabilecek güçlüklerin zamanında ayrım edilmemesi de toplum katılımının dolaylı

olarak olumsuz yönde etkileyebilir.

g)Son olarak toplumların katılım giriĢimlerinde yönetimlerin ve sağlık

personelinin toplum için en iyi olanı bildiğini sanması, onlar adına doğru kararlar verdiğine

inanması ve toplumla iĢbirliği içinde çalıĢmanın prestij ve otorite kaybına neden

olacağını düĢünmesi, katılımı güçleĢtiren ve var olan katılımın sürekliliğini tehdit eden bir

etken olarak belirtmek gerekir.

Toplum Katılımını Sağlamada Önem Verilmesi Gereken Noktalar Katılımı sağlamada en çok önem verilmesi gereken diğer noktalar da Ģu

biçimde özetlenebilir:

a) Yerel yönetimler ve kamu görevlileri tarafından toplumun ve toplumsal yapının

iyi tanınması, toplumla iyi iliĢkiler kurulması ve toplumun görevinin kazanılması,

b) Toplumla çalıĢmalarda sabırlı, anlayıĢlı ve yönlendirmede bilgili ve becerili

personelin görev alması,

c) Toplumda birlik yaratılması ve bütünlük duygusunun geliĢtirilmesi,varsa

anlaĢmazlıklarla ilgilenilmesi,

d) Toplumun gereksinim ve sorunlarının iyi belirlenmesi ve toplumun en çok önem

verdiği gereksinmelerden (hissedilen gereksinim) hareketle, kendine yardım

projelerinin uygulanması ve gerçekleĢtirilmesi,

e) Özellikle geliĢmemiĢ toplumlarda (köy,gecekondu vb.) yaĢam düzeyini ve

koĢullarını geliĢtirici programlara ağırlık verilmesi,

f) Planlama sürecine toplumun temsilcileri yoluyla katılımlarının sağlanması ve bu

çalıĢmaların denetlenmesi,planda sorunların bir bütün olarak ele alınması,

g) Toplumun karar verdiği ve harekete geçirildiği katılımcı çabalara uygun

destek sağlanması ve bu çalıĢmaların denetlenmesi,

h) Katılımın her aĢamasında toplumun ilgisinin canlı ve sürekli tutulması,toplumda

ortak gereksinim ve sorunlar için birlikte çalıĢma, güven ve gücünün geliĢtirilmesi,

i) Toplum ve hizmet birimleri arasında karĢılıklı iletiĢim kanallarının iyi

iĢletilmesi, çalıĢmalarla ilgili olarak toplumun bilgilendirilmesi ve bunun sonucunda

gelen tepkilerin değerlendirilmesi,

j) Liderlerin tanınması, geliĢtirilmesi ve liderlerden yararlanılması,

k)Katılımı kolaylaĢtırmak amacıyla toplum gücünün organizasyonu, çalıĢma

grupları oluĢturulması ve gönüllü kuruluĢların geliĢtirilmesi,

l) Yerel kaynakların en iyi biçimde kullanılması,

m)Toplumun katılımı konusunda etkin sağlık eğitimi yapılması,

n)Topluma yönelik olarak uygulanan her sağlık programının toplum katılımı

ile boyutunun toplumla birlikte planlanması ve uygulanması,

o)Sistem ve mevzuat içerisinde toplum katılımını sağlamaya yönelik kurum

ve kuruluĢların iĢlerliğe kavuĢturulması,

p) Gönüllü kuruluĢlar baĢta olmak üzere sağlığın geliĢmesine katkıda bulunabilecek

her türlü kurum ve kuruluĢla iĢbirliği yapması,

q)Özellikle toplum eğitiminin sağlanabilmesi, toplumun yönetsel ve denetleme

sürecine katılımının sağlanabilmesi ve kamuoyu oluĢturulabilmesi için kitle iletiĢim

araçlarının kullanılması,

III. ETĠK ve HASTA HAKLARI

Tıbbi Etik Ġnsanlar, var olduğu günden beri, hep iyi ve doğruya yönelmiĢ, kötü ve yanlıĢtan

sakınmıĢ ve uzak durmaya çalıĢmıĢlardır. Toplumda dürüstlük, yardımseverlik,

sadakat, doğruluk, adalet gibi değerler her zaman iyi olarak kabul edilmiĢ ; buna karĢın

yalancılık, hırsızlık, ikiyüzlülük gibi davranıĢlar da insanlık vicdanında kötü olarak yer

almıĢtır. Bu değerler, her toplumda vazgeçilmez etik değerler olarak kabul görmüĢtür.

Ne var ki bilim ve teknolojideki geliĢmeler sonrasında insanlar yeni değer yargıları

ve var olan değer yargılarla çeliĢen yeni uygulamalarla karĢı karĢıya gelmiĢlerdir.

Etik, ahlaksal değer yargılarını ve davranıĢların standartlarını, bunların altında

yatan felsefi ilkeleri inceleyen felsefe dalıdır. Etik ;kuramsal ahlak olarak da bilinir. Etik ve

ahlak sözcükleri bazıları tarafından aynı anlamda bazıları tarafından da ayrımlı anlamlarda

kullanılır. Türkçedeki ―ahlak‖ kavramı Latince ―moral‖ sözcüğünün karĢılığıdır ve kiĢiler

arası iliĢkilerde uyulması gereken ilke ve kuralları içerir. Bu anlamda ahlak, görelidir

ve toplumdan topluma değiĢebileceği gibi aynı toplum içindeki ayrımlı gruplar

arasında bile değiĢiklikler gösterebilir.

Etik ve ahlak sözcükleri ayrı ayrı kullanıldığında, ahlak; her toplumda

değiĢebilecek gelenekler, alıĢkanlıklar, örf ve adetler, töreler, yaĢam biçimleri gibi

alanlardaki tutum ve davranıĢlar için kullanılır. Bir yerdeki giyim kuĢam

alıĢkanlığından kan davasına kadar uzanan, herhangi bir alandaki, insan iliĢkilerinin ve

davranıĢlarının değerlerimiz yönünden niteliği ahlak olarak ifade edilir.

Ġnsan tutum ve davranıĢlarının iyi ya da kötü yönden değerlendirilmesi olarak

da tanımlanan etik ise evrensel değerler için kullanılır. Etik değerlerden söz

edildiğinde; dürüstlük, yardımseverlik, doğruluk, adaletli olmak, sadakat, yalan

söylememek, hırsızlık yapmamak, cana kıymamak gibi dünyanın her yerinde geçerli olan

değerlerden söz ediliyor demektir. Etik değerler evrenseldir ve her ülkede geçerliliği olan

kurallardır.

Yukarıda tanımlanan etik kavramına göre, tıp etiği; sağlık alanındaki tutum ve

davranıĢların, iyi ya da kötü yönden değerlendirilmesi etkinliğidir. Bu bağlamda tıp

etiğinde tıptaki değer ve ilkelerin analizi, yorumu, tartıĢılması gibi etkinlikler yer alır.

Tıp alanında sık kullanılan baĢka bir sözcük de ―deontoloji‖dir. Deontoloji,

eski Yunancadan gelen bir sözcüktür (Deonto=görev, yükümlülük, logia=bilgi). Türkçeye

görev ve yükümlülükler bilgisi olarak çevrilebilir.

Buna göre, deontoloji; kiĢilerin, üzerlerine düĢen görev ve yükümlülüklerini

bilmeyi sağlar. KiĢilerden, deontoloji alanında saptanmıĢ kuralları sonraki kuĢaklara

aktarmaları ve onlara uymaları beklenir.

Deontoloji, tıpta, ―tıbbi deontoloji‖, Ģeklinde kullanılmıĢtır. Tıbbi deontoloji;

sağlık mesleklerinde çalıĢanların bilmek ve uygulamak zorunda oldukları etik ilke ve

kuralların neler olduğunu belirtir. Genel olarak hekim, hemĢire ve diğer sağlık

çalıĢanlarının mesleklerini icra etmeleri sırasındaki tutum ve davranıĢları ile bazı tıbbi

olaylar karĢısında nasıl davranmaları gerektiğini belirleyen ilke ve kuralların tamamı olarak

tanımlanır.

Ġlkeler, davranıĢ biçimini kesin olarak belirlemez ve bu yönüyle kurallardan

ayrılır. Kurallar kesindir ve uyma-uygulama zorunluluğu vardır. Buna karĢın, ilke

kiĢisel sorumluluğu vurgular. Ancak kiĢilere değerlendirme yapma ve yargıda bulunma

fırsatını da verir. Bu nedenle aynı ilkeye bağlı kiĢilerin her zaman ortak davranmadıkları,

az ya da çok ayrımlı davranıĢlar sergiledikleri görülebilir.

Günümüzde tıp etiği etkinlikleri içinde çok sayıda ilkeden söz edilmektedir :

Özerkliğe saygı ilkesi

Yararlılık ilkesi

Kötü davranmama ilkesi

AydınlatılmıĢ muafakat ilkesi

Adalet ilkesi

Gizliliğe saygı ilkesi

Doğruluk ilkesi

Sözünde durma ilkesi

Sır saklama ilkesi

Gerçeğe uyma ilkesi

EĢitlik ilkesi,

bu ilkelerden bazılarıdır.

Sağlık çalıĢanları, tıp uygulamaları esnasında bu ilkelerin uygulanmasında

güçlüklerle karĢılaĢabilirler. Bazen bu ilkeler birbiriyle çatıĢabilir. Ġlkelerden bazılarını

yerine getirmekle baĢka bir ilkeye uyulmamıĢ olabilir. Örneğin; kanserli bir hastaya

yararlılık ilkesi gözetilerek hastalığı söylenmediğinde, hastaya doğruyu söyleme,

doğruluk, aydınlatılmıĢ rıza ilkelerine, dolayısıyla tüm bu ilkeleri içinde bulunduran

―özerkliğe saygı ilkesi‖ ne Bilinmesi gereken baĢka bir konu da, yasalar ile tıp etiği

arasındaki ayrımdır. Yasalar, kiĢileri güçlü kılar ve cezai yaptırımlar içerir. Etik kurallar

ise gereklilik bağlamındadır. Yaptırım gücü olmadıkları kabul edilir. Bir etik kural ile

belli bir konudaki yükümlülüğün saptanması, ilgili kiĢide, manevi etki ile içsel yaptırım

gücüne dönüĢür. Etik bir yükümlülüğe uymamak kiĢinin kendisini kötü hissetmesine

ya da çevresinden eleĢtiri almasına, kınanmasına neden olabilir. KiĢi, bir etik kuralı

kendisine rehber alarak olaylar karĢısında gerekliliğine inandığı tutum ve davranıĢları

gösterebilir.

Yasa ile etik kurallar arasındaki bu genel ayrıma karĢın, kimi etik kurallar

kendine özgü yaptırım kanalları geliĢtirebilir. Bunlardan biri etik kuralların yasal

hükümler haline gelmesi diğeri de meslek birliğinin disiplin yönergesi ya da bir kurumun

temel kuralları haline gelmesidir. Bu durumda etik kurallar da yaptırım gücüne sahip olur,

sağlık alanında çalıĢan sağlık personelinin kendi etik kurallarına sahip olması

vazgeçilmez bir gerekliliktir. Bu kurallar meslek grubu içinde belli bir disiplin ortamı

yaratır.

Tıp alanında bilinen en eski metin (M.Ö. 1800) ―Hammurabi Yasaları‖ olarak

bilinen metindir. Bu metin, daha çok hukuki bir metin niteliğindedir ve geniĢ ölçüde

hekimlerin mesleki hatalarında uygulanacak cezaları belirlemiĢtir.

Hekimlerin uymakla yükümlü olduğu kural ve ilkeleri belirleyen (M.Ö. 460-370)

― Hipokrat Andı‖ da bir tür etik kurallar metnidir.

Hipokrat tıbba akılcı, gözlemci, somut açıklamalara dayanan bir nitelik

kazandırdı. Hekimleri belli bir meslek anlayıĢı çerçevesinde örgütleme yoluna gitti.

Böylelikle hekimlik mesleğini içsel bir denetim mekanizmasına kavuĢturdu. Tıp

etiğinin ilke ve kurallarına uymayı her hekim için zorunlu kıldı.

Hekimlerin uymakla yükümlü olduğu etik ilke ve kurallar Hipokrat‘ ın çeĢitli

yazıları aracılığı ile günümüze kadar ulaĢmıĢtır. Bu konudaki en önemli kaynak Ģüphesiz

Hipokrat Andı‘dır.

Bu And, hekimlerin birbirlerine ve meslektaĢlarına karĢı etik

sorumluluklarını tanımlar. Hekimlerin birbirine saygılı, yardımlaĢma ve iĢbirliği yapan

kiĢiler olması istenir. Hekimlerin hastalarına karĢı yükümlülükleri de bu andda

belirtilmiĢtir. Bir bütün olarak değerlendirildiğinde karĢımıza çıkan ana ilke, kiĢisel

özelliklerine bakmaksızın hekimin her koĢulda hastasına yararlı olması ve onun iyiliği için

çalıĢmasıdır. Bugün, ―Yararlılık Ġlkesi‖ olarak adlandırdığımız bu etik sorumluluk

yüzyıllar öncesinden süzülüp gelen hekim-hasta iliĢkisinin temel öğesidir. Hipokrat Andı,

günümüzde bile, hekimlerin uymakla yükümlü olduğu ilke ve kuralları belirleyen metinlere

kaynak oluĢturmaktadır.

Bugün tıp ve sağlık alanında ulusal ve uluslararası nitelikte birçok etik kural

vardır. Dünya Hekimler Birliği‘nin çeĢitli konulardaki bildirileri öncelikle akla gelen

örneklerdendir. Türkiye‘ de mesleki etik ilkelerin denetlenmesini sağlamak amacıyla

ilk ayrıntılı düzenlemeler 1928 yılında çıkarılan 1219 sayılı ―Tababet ve ġuabatı

Sanatlarının Tarzı Ġcrasına dair Yasa‖ ile olmuĢtur. Bu yasada; tabip odalarının onur

kurulları ile yüksek onur kurulunun oluĢumu ve iĢlevleri tanıtılmıĢtır. Ayrıca, bu kurulların

hekimleri nasıl denetleyeceklerine iliĢkin bazı düzenlemelere de yer verilmiĢtir.

Daha sonra, 1953 yılında çıkarılan 6023 sayılı ―Türk Tabipleri Birliği Yasası‖ ile

bu kurulların kuruluĢ ve iĢleyiĢleri daha açık hale getirilmiĢ , 1960 yılında çıkarılan

―Tıbbi Deontoloji Tüzüğü‖ ile Yasa‘nın uygulanmasına açıklık getirilmiĢtir. Türkiye‘de

hekimlerin mesleki kurallarının belirlendiği Deontoloji Tüzüğü, 4 kısım ve 46 maddeden

oluĢmaktadır. ―Umumi Kaide ve Esaslar― baĢlığını taĢıyan biri. kısımda, hekim ve diĢ

hekimlerinin hastaya özen, saygı gösterme, ayrımcılık yapmama, sır saklama ve zarar

vermeme gibi hasta haklarına denk gelen görev ve sorumlulukları ile mesleklerini

yürütürken uymaları gereken genel kurallar düzenlenmiĢtir.

―MeslektaĢların Hastaları ile Münasebetleri― baĢlığını taĢıyan iki. kısım, biri.

kısmın tamamlayıcısı niteliğindedir. Hekim ve diĢ hekimlerinin hasta ile olan

iliĢkilerindeki diğer bazı görev ve sorumlulukları düzenlenmiĢtir. Örneğin; bilimsel

metotlardan ayrılmama, hastaya zarar vermeme, hastaya boĢ umut vermeme,

gerçeğe uygun olmayan rapor düzenlememe gibi konular bu kısımda verilmiĢtir.

Üç. bölümde, hekimlerin birbirleri ve diğer sağlık meslek grupları ile

aralarındaki iliĢkiler düzenlenmiĢtir.

Ġnsan Hakları Hak, genel ve çok kısa bir tanım yaparsak, adalet ve hukukun bireylere

kazandırdığı Ģey, kazanç ya da hukuk düzeninin kiĢilere tanıdığı yetkidir. Tanımdan da

anlaĢılacağı gibi hak, hukuki düzenlemelere ya da hukuki kurallara dayanır.

ÇeĢitli insan hakları bulunmaktadır. Bu haklar kazanımlara göre kuĢaklara ayrılmıĢtır.

Bu kuĢaklarda bulunan haklar Tabloda ayrıntısıyla gösterilmiĢtir.

Hukuk kurallarını devlet koyar. Devlet, düzenlediği bu kurallar ile kiĢilere belli

bazı serbesti ve özgürlükler yani haklar tanır. Devlet, tanıdığı bu hakları geniĢletebilir

ya da daraltabilir. Devletler siyasal oluĢumlar oldukları için hukuk kurallarını kendi

anlayıĢları çerçevesinde belirler. Bu nedenle, her ülkede hak ve özgürlükler standart

olmayıp ülkeden ülkeye ayrımlılıklar gösterebilir.

Günümüzde, uluslararası kabul görmüĢ, evrensel denilen ve ülkeden ülkeye

değiĢmeyeceği varsayılan haklar da vardır. Bu haklar, ―Ġnsan Hakları‖ olarak

bilinen haklardır.

Genel hukuk kuramına göre, bir iliĢkinin her iki ucunda bulunan taraflar karĢılıklı

hak ve ödevlere sahiptir. Taraflardan biri için hak olan diğer taraf için ödevdir. BaĢka bir

deyiĢle her hakkın karĢısında bir ödev ya da her ödevin karĢısında bir hak bulunur. Bir taraf

için hak olanlar diğer taraf için ödevdir ya da tam tersidir.

Yine bu kurama göre; haklar, egemen olanın görevlerinden yola çıkılarak

belirlenir. Örneğin; devlet-vatandaĢ iliĢkisinde vatandaĢlık hakları, devletin vatandaĢlara

karĢı ödev ve sorumluluklarından yola çıkılarak belirlenir. Aynı biçimde hastaların

hakları da sağlık çalıĢanlarının ödevlerine göre belirlenir. Sağlık hizmetlerinde egemen

güç her zaman sağlık personelidir. Hastalar ise edilgendir.

Hak konusunun, yaĢama geçirilebilmesinin ilk adımı, belli yazılı metinlerin

hazırlanmasıdır. Bu metinler, ulusal düzeyde olduğu gibi uluslararası düzeyde de olabilir.

1982 Türkiye Cumhuriyeti Anayasa‘sının iki. kısmı ―Temel Hak ve Ödevler‖

baĢlığını taĢır. Bu bölümde, kiĢinin hakları ve ödevleri, sosyal ve ekonomik haklar ve

ödevler ile siyasi haklar ve ödevler belirtilmiĢtir.

Sosyal ve ekonomik haklar ve ödevler bölümünde geçen 56. madde sağlıkla

ve sağlığın korunması ile ilgili maddedir.

Ġnsan haklarına iliĢkin uluslararası metinlerin en önemlilerinden biri

BirleĢmiĢ Milletlerin 10 Aralık 1948 tarihinde yayımladığı ―Ġnsan Hakları Bildirgesi‖ dir.

Bir baĢlangıç bölümü ve 30 maddeden oluĢan bu bildirge, insanların temel

haklarını düzenleyen ve tüm dünyada kabul edilen ana metin olması nedeniyle

önemlidir. Bu bildirgede, bütün insanların onur ve haklar bakımından eĢit doğdukları,

bu eĢitliklerinin hukuk düzeninde korunması gerektiği, yaĢamak, özgürlük ve kiĢi

güvenliğinin herkesin hakkı olduğu, hiç kimsenin kölelik ve kulluk altında

bulundurulamayacağı, köleliğin ve köle ticaretinin yasak olduğu, hiç kimseye iĢkence

yapılamayacağı, insanlık dıĢı veya onur kırıcı davranıĢlarda bulunamayacağı gibi temel hak

ve özgürlükler güvence altına alınmıĢ; evlenme hakkı, seyahat hakkı, dernek ve

sendika kurma hakkı gibi haklardan hiçbir ayrım gözetmeksizin herkesin

yararlanabileceği belirtilmiĢtir.

1976‘da kabul edilen ―Ekonomik, Toplumsal ve Kültürel Haklar SözleĢmesi‖

ile ―KiĢisel ve Siyasi Haklar Uluslararası SözleĢmesi‖ adlı metinler, insan hakları

konusundaki uluslararası metinlerdendir.

Sağlık alanındaki uluslararası kuralları belirleyen temel kuruluĢlardan biri olan

Dünya Tabipler Birliği‘nin yayımladığı bildirilerden bazıları da insan hakları ile ilgilidir.

Bunların en çok bilineni, 1990 yılında Kaliforniya‘da kabul edilen ve ―Dünya Tabipler

Birliğinin Ġnsan Hakları Konusundaki Kararı‖ olarak bilinen metindir.

Dünya Tabipler Birliği bu kararda, insan haklarının herkes için geçerli

olması gerektiğinden, insan hakları ihlallerinin ilk tanıklarının genellikle tıp meslekleri

üyeleri olduğundan, tabip birliklerinin ülkelerindeki insan hakları ihlallerine dikkat

çekmesi gerektiğinden bahisle, üyelerinin insan hakları konularında savunucu roller

üstlenmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Dünya Tabipler Birliği‘nin 1981‘de yayımladığı Lizbon Bildirgesi ise, hasta ve

sağlık hakkı kavramıyla ilgili önemli bir metindir. Bu bildiride, hastanın hekimini

özgürce seçebileceği, hastalığı ile ilgili yeterli ölçüde bilgilendirilmesi gerektiği, bu

bilgilendirmeden sonra hastanın tedaviyi kabul edilebileceği veya reddedebileceği ve

hastalığı ile ilgili bilgilerin gizli kalmasını beklemek hakkına sahip olduğu vurgulanarak

hasta hakları konusuna açıklık getirilmiĢtir.

Hasta Hakları

Sağlık alanı ve tıbbi uygulamalar kapsamında ve hak kavramı çerçevesinde en

sık kullanılan iki kavram ―Hasta Hakları‖ ve ―Sağlık Hakkı‖ kavramlarıdır. Çoğu zaman

bu iki kavram birbiri ile karıĢtırılmaktadır.

Hasta hakları kavramı, genelde hasta-sağlık çalıĢanı ya da hasta-hastane

(kurum) iliĢkisinde ortaya çıkan hak unsurlarını ifade eder.

Sağlık hakkı kavramı ise; toplum ya da onun örgütlü gücü olan devlet

tarafından, kiĢinin sağlığının korunmasını, gerektiğinde tedavi edilmesini, iyileĢtirilmesini

ve bu alanda toplumun sağladığı olanaklardan yararlanabilmesini ifade eder. Günlük

yaĢamda, sağlık hakkı olarak ifadesini bulan bu kavram, aslında sağlık bakım hakkını ifade

eder.

Hasta haklarından söz edildiğinde, sağlık çalıĢanı ya da sağlık kurumu ile

hasta arasındaki karĢılıklı ödevler ve haklar akla gelmektedir.

Daha önce de bahsedildiği gibi, hak sahibi olmak, aynı zamanda hak

konusu çerçevesinde bir ödev sahibi olmayı da gerektirmektedir. Yani, kiĢiler bazı

haklara sahip olurken bazı ödevleri de yerine getirmekle yükümlüdürler. Önemli bir

yanılgı olarak hasta haklarının hekim hakları ile karĢıt kavramlar olarak görülmesidir. Bu

anlamda aĢağıda bazı haklar karşılaştırmıştır:

Hasta kendine yeterli süre ayrılmasını ister/hekim de hastasına yeterli süre ayırmak

ister.

Hasta temiz ve çağdaĢ sağlık tesisi ister/ hekim de temiz ve çağdaĢ sağlık tesisinde

çalıĢmak ister.

Hasta da hekimde aralarına parasal konuların girmesini istemez.

Hasta tıbbi geliĢmeleri izleyen hekim ister/ hekim de bilimsel geliĢmeleri takip etmek

ister.

Hasta sevgi, saygı ve Ģefkat görmek ister/ hekim kendisine saygılı davranılmasını ve

güvenilmesini ister.

Hasta saatlerce poliklinik sırasında beklemek istemez/ hekim poliklinik kapısında

hastaların yığılmasını istemez.

Burada bir de Paternalist (babacıl) yaklaĢımdan söz etmek gerekiyor. Bu yaklaĢımda,

sağlık çalıĢanlarının hastayı koruyucu, kollayıcı, hastanın yararını düĢünen, birey olarak

hastaya hiç söz hakkı vermeyen davranıĢlar ortaya çıkmaktadır. Böyle bir durumda her Ģeyi

sağlık çalıĢanları bilir, hastalar hiçbir Ģey bilmez. Onun için bir Ģey soramaz,

bilgilendirilmelerine ve onaylarının alınmasına gerek duyulmaz. ĠĢte yıllarca yapılan

uygulamalar bu bağlamda değerlendirildiği için hasta hakları hep göz ardı edilmiĢtir.

Dünyada Hasta Hakları

Hasta hakları konusu ülkemizde olduğu gibi dünyada da fazla bir geçmiĢe sahip

değildir. Buna paralel son yıllarda bu konuda hızlı bir geliĢme kaydedilmiĢtir.

Hasta Haklarıyla ilgili ilk resmi deklerasyon Nuremberg Kanunları adı altında

yayınlanmıĢtır. Bu kanun Nazi doktorlarının izin almadan mahkumlar üzerinde yaptıkları

iĢlemler üzerine ortaya çıkmıĢtır. Buna göre, doktorlar yapacakları iĢlemler hakkında

mutlaka mahkumları bilgilendirerek onaylarını almaları esasına dayanmaktadır.

Daha sonra 1963 yılında Helsinki Deklerasyonu yayınlanmıĢtır.

Bu bağlamda 1978 yılında Kazakistan‘ın Alma-Ata'da Ģehrinde Temel Sağlık

hizmetleri konulu bir konferans düzenlenmiĢtir. Bu konferansa 134 ülke ve 67 uluslar arası

teĢkilat temsilcisi katılmıĢtır. Bu konferansta, dünyadaki tüm insanların sağlıklarını korumak

ve daha iyi duruma getirmek için hükümetlerin, tüm sağlık ve kalkınmada görevli kiĢi ve

kurumların ve dünya toplumlarının en kısa zamanda gerekli müdahaleleri yapması gerektiği

vurgulanmıĢtır.

Bu konferansta, yalnızca hastalığın ve sakatlığın olmamasından çok, bedensel, ruhsal

ve sosyal yönlerden tam bir iyilik halinin topluca oluĢturduğu sağlığın, temel insan

haklarından biri olduğu ve bunun da mümkün olan en yüksek düzeyde tutulmasının dünya

çapında önemli bir sosyal amaç olduğu ve bu amacın gerçekleĢtirilebilmesi için de sağlık

sektörüne ek olarak diğer bir çok sosyal ve ekonomik sektörlerin de çabalarının gerektiği

gerçeği vurgulanmıĢtır.

Toplantı sonucunda, sağlık sorunlarının çözümü ve sağlık düzeyinin iyileĢtirilmesi

için bir Uluslar arası Sağlık SözleĢmesi imzalanmıĢtır.

1981 yılında Dünya Tabipler Birliği‘nin yayınlamıĢ olduğu Lizbon Bildirgesi

bulunmaktadır. Bu bildirge 6 maddeden oluĢmaktadır. Bunlar Ģöyle sıralanabilir:

1. Hasta, hekimini özgürce seçme hakkına sahiptir.

2. Hasta, bir dıĢ baskı altında kalmadan özgürce çalıĢabilen bir hekim tarafından

bakılma hakkına sahiptir.

3. Hasta, yeterli ölçüde bilgilendirildikten sonra tedaviyi kabul ya da ret etme hakkına

sahiptir.

4. Hasta, kendisiyle ilgili tüm tıbbi ve kiĢisel bilgilerin gizliliğine gereken saygıyı

göstermesini hekiminden bekleme hakkına sahiptir.

5. Hasta, onurlu bir biçimde ölme hakkına sahiptir.

6. Hasta, dini temsilci de dahil olmak üzere, ruhsal ve manevi yönden teselli edilmeyi

isteme ya da reddetme hakkına sahiptir.

Avrupa‘da hasta haklarının geliĢtirilmesi bildirgesi olarak 28-30 Mart 1994 tarihinde

Amsterdam Bildirgesi yayınlanmıĢtır.

Dünya Tabipler Birliği tarafından Eylül 1995 tarihinde Endonezya‘nın Bali kentinde

yapılan toplantıda Lizbon Hasta Hakları Bildirgesi gözden geçirilerek Bali Bildirgesi

yayınlanmıĢtır.

Dünya Tabipler Birliği‘nin 22-26 Ekim 1996 tarihinde Güney Afrika‘da yayınladığı

bildirgede çocuk hastaların hakları ayrıntılı bir Ģekilde belirtilmektedir. Bildiri de, çocukların

özel bir öneme sahip olmaları nedeniyle bu konuya daha fazla önem verilmesi gerektiği

vurgulanmaktadır. Bu bildirgede, genel hasta haklarından ayrı olarak bazı haklar

sayılmaktadır. Örneğin, çocuğun eğitiminin sürdürülebilmesi için uygun bir ortamın olması

gerektiği, kendi yaĢıtlarıyla aynı odaları paylaĢması gerektiği gibi.

Avrupa Konseyi tarafından ―Biyoloji ve Tıbbın Uygulanması Bakımından Ġnsan

Hakları ve Ġnsan Haysiyetinin Korunması SözleĢmesi Tasarısı Ġnsan Hakları ve Biyotıp

SözleĢmesi‖ hazırlanarak üye ülkelere sunulmuĢ ve imzalanmıĢtır. Bu sözleĢme, hızla

geliĢen Biyoloji ve tıp alanında insana saygı duyulmasını ve onurunun güvence altına

alınmasını, bu alanın kötüye kullanılmasının önlenmesini, uygulamada ortaya çıkacak

sorunların çözümü için kamuoyu oluĢturulmasını, toplum üyelerine haklarını ve

sorumluluklarının hatırlatılmasını amaçlamaktadır. Ülkemizde bu sözleĢmeyi imzalamıĢtır.

Türkiye’de Hasta Hakları

Türk tıp tarihinde hasta haklarını Selçuklular ve Osmanlılara kadar dayandırmamız

mümkündür. Anadolu‘daki darüĢĢifalar bilgi ve beceri kazanmıĢ hekim ve sağlık kadrosuna

sahiptirler. Halk, hastalık durumlarında bu hekimlere güvenerek rahatça baĢvurabiliyorlardı.

DarüĢĢifalarda din, dil, ırk farkı gözetilmeden her hastanın tıbbi bakım ve tedavisi

yapılmıĢtır. Hastaların ilaçları da buralarda yapılır ve parasız hastalara dağıtılırdı.

Ülkemizde hasta hakları, ―Anayasa‖, ―Tıbbi Deontoloji Tüzüğü‖ ve Sağlık

Bakanlığı‘nca hazırlanan ―Hasta Hakları Yönetmeliği‖ ile düzenlenmiĢtir. Bu bağlamda

Anayasamızın 56. Maddesinde Ģöyle denilmektedir:

“Herkes, sağlıklı ve dengeli bir çevrede yaşama hakkına sahiptir. Çevreyi

geliştirmek, çevre sağlığını korumak ve çevre kirlenmesini önlemek devletin ve

vatandaşların ödevidir. Devlet, herkesin hayatını, beden ve ruh sağlığı içinde

sürdürmesini sağlamak; insan ve madde gücünde tasarruf ve verimi artırarak,

işbirliğini gerçekleştirmek amacıyla sağlık kuruluşlarını tek elden planlayıp hizmet

vermesini düzenler. Devlet bu görevini kamu ve özel kesimlerdeki sağlık ve sosyal

kurumlarından yararlanarak, onları denetleyerek yerine getirir. Sağlık hizmetlerinin

yaygın bir şekilde yerine getirilmesi için kanunla genel sağlık sigortası kurabilir.”

Bu bağlamda ayrıca Deontoloji Tüzüğü‘nde de Hasta Haklarıyla ilgili olarak Ģu

maddeler göze çarpmaktadır:

Madde 4: Tabip ve diş tabibi, meslek ve sanatının icrası vesilesiyle muttali olduğu

sırları, kanuni mecburiyet olmadıkça, ifşa edemez. Tıbbi toplantılarda takdim edilen veya

yayınlarda bahis konusu olan vakalarda, hastanın hüviyeti açıklanamaz.

Madde 5: Sağlık müesseselerinde tatbik olunan usul ve kaideler mahfuz olmak üzere,

hasta; tabibini ve diş tabibini serbestçe seçer.

Madde 6: Tabip ve diş tabibi, sanat ve mesleğini icra ederken, hiçbir tesir ve nüfuza

kapılmaksızın, vicdani ve mesleki kanaatine göre hareket eder.

Madde 14: Tabip ve diş tabibi, hastanın vaziyetinin icap ettirdiği sıhhi ihtimamı

gösterir. Hastanın hayatını kurtarmak ve sıhhatini korumak mümkün olmadığı takdirde dahi,

ıstırabını azaltmaya veya dindirmeye çalışmakla mükelleftir. Tabip ve diş tabibi hastasına

ümit vererek teselli eder. Hastanın maneviyatı üzerinde fena tesir yapmak suretiyle

hastalığın artması ihtimali bulunmadığı takdirde, teşhise göre alınması gereken tedbirlerin

hastaya açıkça söylenmesi lazımdır. Ancak hastalığın, vahim görülen akıbet ve seyrinin

saklanması uygundur. Meş’um bir prognostik (hastalığın seyri) hastanın kendisine çok büyük

bir ihtiyatla ihsas edilebilir. Hasta tarafından, böyle bir prognostiğin ailesine

açıklanmaması istenilmemiş veya açıklanacağı şahıs tayin olunmamış ise, durum ailesine

bildirilir

Ülkemizde hasta haklarıyla ilgili olarak 01.08.1998 tarih ve 23420 sayılı Resmi

Gazete‘de yayımlanan Hasta Hakları Yönetmeliği bulunmaktadır. Yönetmeliğin amacı Ģöyle

belirtilmektedir:

Temel insan haklarının sağlık hizmetleri sahasındaki yansıması olan ve baĢta Türkiye

Cumhuriyeti Anayasası‘nda, diğer mevzuatta ve milletlerarası hukuki metinlerde kabul

edilen ‗hasta haklarını‘ somut olarak göstermek ve sağlık hizmeti verilen bütün kurum ve

kuruluĢları dıĢında sağlık hizmeti verilen hallerde, insan haysiyetine yakıĢır Ģekilde herkesin

‗hasta haklarından‘ faydalanabilmesine, hak ihlallerinden korunabilmesine ve gerektiğinde

hukuki korunma yollarını fiilen kullanabilmesine dair usül ve esasları düzenlemek amacıyla

hazırlanmıĢtır.

Ayrıca herhangi bir sağlık kuruluĢuna sağlık hizmeti almak için baĢvuran herkesin

sahip olduğu haklar yönetmelikte Ģu baĢlıklar altında sunulmuĢtur: (GeniĢ bilgi için Ek’deki

Hasta Hakları Yönetmeliğine bakılabilir.)

1- Sağlık hizmetlerinden adalet ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde faydalanma hakkı

2- Bilgi talep edebilme hakkı

3- Sağlık kuruluĢunu seçme ve değiĢtirme hakkı

4- Personeli tanıma, seçme ve değiĢtirme hakkı

5- Öncelik sırasının belirlenmesini isteme hakkı

6- Tıbbi gereklere uygun teĢhis, tedavi ve bakım isteme hakkı

7- Kayıtları inceleme ve kayıtların düzeltilmesini talep etme hakkı

8- Bilgi verilmemesini isteme hakkı

9- Mahremiyete saygı gösterilmesi ve bunu talep hakkı

10- Rıza ve izin hakkı

11- Bilgilerin gizli tutulması hakkı

12- Tedaviyi reddetme ve durdurma hakkı

13- Tıbbi araĢtırmalarda rıza alınması hakkı

14- Güvenliğin sağlanması hakkı

15- Dini vecibeleri yerine getirebilme ve dini hizmetlerden faydalanma hakkı

16- Ġnsani değerlere saygı gösterilmesi ve ziyaret hakkı

17- Refakatçi bulundurma hakkı

18- Müracaat, Ģikayet ve dava hakkı

Hasta Hakları Yönetmeliği ayrıca sağlık kurumlarına da bazı yükümlülükler

yüklemiĢtir. Bu bağlamda Ģöyle denilmektedir:

48. Madde: Sağlık kurum ve kuruluşlarının yetkilileri; bu yönetmelikte ve diğer

mevzuatta belirtilen hasta haklarının lafzına ve ruhuna uygun olarak kullanılabilmesine

yardımcı olmak amacıyla bu yönetmelikte gösterilen hasta haklarını bir liste, tabela veya

broşür haline getirerek, bunları sağlık kurum ve kuruluşunun, hastalar, personel ve

ziyaretçiler tarafından kolayca ulaşılıp okunabilecek uygun yerlerinde bulundurmak da

dahil olmak üzere, gereken bütün tedbirleri almakla mükellef ve yetkilidir.

Ülkemizde yapılan çalıĢmalar bağlamında Bakanlığımız Hasta Hakları Uygulamasını

2003 yılında baĢlatmıĢ ve halen bütün devlet hastanelerinde yürütülmektedir. Bu kapsamda

Hasta hakları ihlallerinin önlenmesi, hasta hakları uygulamalarının geliĢtirilmesi, ülke

genelinde planlanması, denetlenmesi ve koordinasyonundan sorumlu, Tedavi Hizmetleri

Genel Müdürlüğü bünyesinde Hasta Hakları ġubesi 05.11.2003 tarih ve 9979 sayılı Bakanlık

oluruyla kurulmuĢtur.

Hasta hakları uygulamalarının kurumsallaĢmasına yönelik faaliyetleri,

Hasta hakları uygulamalarını iyileĢtirme ve hizmet kalitesinin artırılmasına yönelik

faaliyetleri,

Hasta Hakları uygulamaları koordinasyonuna yönelik faaliyetleri,

Hasta Hakları uygulamasının tanıtım ve bilgilendirme faaliyetleri,

AraĢtırma, değerlendirme ve denetim faaliyetleri yürütmekle görevlidir.

Sağlık kurumlarında yaĢanan hasta hakları ihlalleri ile bunlara bağlı ortaya çıkan

sorunların önlenmesi, sağlık hizmetlerinin kalitesinin artırılması, sağlık hizmetlerinin insan

onuruna yakıĢır biçimde sunulması ile hastaların hak ihlallerinden korunabilmesine ve

gerektiğinde hukuki korunma yollarını fiilen kullanabilmesine dair esas ve usulleri

belirlemek amacıyla, Ekim 2003 tarihinde ―Sağlık Tesislerinde Hasta Hakları

Uygulamalarına ĠliĢkin Yönerge‖ yayımlandı. 26.04.2005 tarihinde hasta hakları

uygulamalarının yaygınlaĢtırılması ve uygulama sırasında karĢılaĢılan sorunların giderilmesi

amacıyla revize edilen ―Hasta Hakları Uygulama Yönergesi‖ yayımlandı.15 ġubat 2004

tarihinde 38 il ve 60 devlet hastanesinde hasta hakları birimleri kuruldu ve hasta hakları

kurulları oluĢturuldu. Uygulama Kasım 2006 itibariyle Bakanlığımıza bağlı bütün

hastanelerde fiilen baĢlatılmıĢtır.

Ġllerdeki hasta hakları uygulamalarının yerinde denetlemesi ve değerlendirmesi

amacıyla Mayıs 2005 tarihinde 81 ilde, il sağlık müdürlüklerinde ―Hasta Hakları Ġl

Koordinatörlükleri‖ kurulmuĢtur.

Hasta hakları uygulamasında bizzat görev alan baĢta il sağlık müdürlerine, hasta

hakları il koordinatörlerine, hastane baĢhekimlerine, hasta hakları kurul baĢkanlarına, hasta

hakları birim sorumlularına ve bütün hastane çalıĢanlarına; hasta hakları ve uygulamaları

konusunda bilgi, beceri, tutum ve davranıĢ kazandırmak amacıyla hizmet içi eğitimler

yapılmıĢ ve yaĢam boyu eğitim kapsamında da hizmet içi eğitimler devam etmektedir.

Sağlık kurum ve kuruluĢlarına; bir sağlık sorunu nedeniyle baĢvuran hasta ve hasta

yakınlarının hasta hakları konusunda bilinçlendirilmesi, haklarının ve sorumluluklarının

neler olduğunun, hak ihlallerinde nerelere baĢvurmaları gerektiğinin öğretilmesi amacıyla da

bilgilendirme ve eğitim faaliyetleri yapılmıĢ olup bu etkinlikler devamlı yapılmaktadır. Bu

anlamda topluma yönelik eğimlerimiz de her yıl düzenli bir Ģekilde gerçekleĢtirilmektedir.

16-17 Kasım 2005 tarihlerinde Ankara Sürmeli Otelde ―I.Ulusal Hasta Hakları

Sempozyumu‖ düzenlenerek tüm yurtta vatandaĢlarımızın konuya dikkati çekilmiĢtir. Hasta

hakları uygulamaları paylaĢılmıĢ ve tartıĢılmıĢtır. YaklaĢık 450 katılımcı sempozyuma iĢtirak

etmiĢtir. Ġkincisi için ise çalıĢmalar devam etmektedir.

Bütün ülkedeki baĢvuruların kaydı internet ortamında yapılmaktadır. Hasta hakkı

ihlaline uğrayan bir vatandaĢ internetten www.saglik.gov.tr adresinden baĢvuru

yapabilmektedir. Bu bilgiler Sağlık Bakanlığı Tedavi Hizmetleri Genel Müdürlüğü Hasta

Hakları ġubesi tarafından takip edilmektedir. Aynı zamanda baĢvuru yapılan hastanedeki

hasta hakları birim sorumlusu kendi sayfasında bu baĢvuruyu görerek vatandaĢın sorununu

çözmeye yönelik giriĢimlere baĢlamaktadır. Ayrıca hasta hakları web sayfası ile

(www.saglik.gov.tr) hasta hakları konusunda yapılanlar vatandaĢlara ve hasta hakları

birimlerindeki çalıĢanlarımıza anında duyurulmaktadır. Hasta hakları web sayfası aynı

zamanda Ġngilizce olarak da yayınlanmaktadır. Yurt dıĢındaki çeĢitli kurumlar ve internet

kullanıcıları Türkiye‘deki hasta hakları uygulamaları konusunda bilgi edinmektedir.

Hasta haklarından biri de hekimini seçebilme hakkıdır. Bu hakkın kullanılabilmesi

için hastanelerdeki poliklinik sayılarının artırılması konusunda çalıĢmalar yapılmaktadır. 8

Eylül 2004 tarihinde 2004/117 sayılı ―Poliklinik Hizmetlerinin Yeniden Yapılandırılması

Genelgesi‖ yayınlanmıĢtır. Genelge ile ―Hekim Seçme Hakkı‖ nın sağlanabilmesi için pilot

olarak belirlenen hastanelerde uygulama baĢlatılmıĢtır. Uygulama için öncelikle sağlık

kurum ve kuruluĢlarımızda çalıĢan klinisyen uzman hekim sayısı kadar poliklinik muayene

odası açılması ve bu hastanelerde sekreterya hizmetlerinin düzenlenerek, muayene yapan

hekimlerin isimleri ve branĢlarının herkesin görebileceği yerlere asılması planlanmıĢtır.

Yukarıda belirlenen Ģartları sağlayan hastaneler ―Hekim Seçme Hakkı‖ Logosunu

hastanelerine asmaktadırlar. Bu hastanelerimize baĢvuran hastalar, nöbette olan ve izin

kullananlar dıĢında olan hekimlerden istediklerine muayene olabilmektedir.

HASTA SORUMLULUĞU NEDĠR?

Bir yerde hak varsa hemen yanı baĢında sorumluluk da vardır. Son dönemde hasta

haklarının yanında bir de ―Hasta Sorumluluğu‖ kavramı ortaya çıkmıĢtır.

Genel olarak, hastanın bir sağlık kuruluĢuna baĢvurmadan ve baĢvurduktan sonraki

süreçte yerine getirmesi gereken ödev ve yükümlülükler diye tarif etmemiz mümkündür.

1. Genel Sorumluluklar 1.1. KiĢiler kendi sağlığına dikkat etmek için elinden geleni yapmalı ve sağlıklı bir yaĢam

için verilen tavsiyelere uymalıdır.

1.2. KiĢi uygunsa kan verebilir ya da organ bağıĢında bulunabilir.

1.3. Basit durumlarda kiĢiler kendi bakımlarını yapmalıdır.

2. Sosyal Güvenlik Durumu 2.1.Hasta; sağlık, sosyal güvenlik ve kiĢisel bilgilerindeki değiĢiklikleri zamanında bildirmek

durumundadır.

2.2.Hasta; sağlık karnesinin (Bağ-Kur, YeĢil Kart gibi) vizesini zamanında yaptırmak

zorundadır.

3. Sağlık ÇalıĢanlarını Bilgilendirme 3.1.Hasta; yakınmalarını, daha önce geçirdiği hastalıkları, yatarak herhangi bir tedavi görüp

görmediğini, eğer varsa halen kullandığı ilaçları ve tüm sağlığıyla ilgili bilgileri tam, eksiksiz

vermelidir.

4. Hastane Kurallarına Uyma 4.1. Hasta; baĢvurduğu sağlık kuruluĢunun kural ve uygulamalarına uymalıdır.

4.1.Hasta sağlık Bakanlığı ve diğer sosyal güvenlik kurumlarınca belirlenen sevk zincirine

uymalıdır .

4.2.Hastanın; tedavi, bakım ve rehabilitasyon sürecince sağlık çalıĢanları ile iĢbirliği içinde

olması beklenir.

4.3.Hasta; randevulu hizmet veren bir sağlık tesisinden yararlanıyorsa randevunun tarih ve

saatine uyması ve değiĢiklikleri ilgili yere bildirmesi gerekir.

4.4. Hasta; hastane personelinin, diğer hastaların ve ziyaretçilerin haklarına saygı

göstermelidir.

4.5. Hasta; hastane malzemelerine verdiği zararları karĢılamak zorundadır.

5. Tedavisi Ġle Ġlgili Önerilere Uyma 5.1.Hasta; tedavisi ve ilaçlarla ilgili tavsiyeleri dikkatle dinlemeli ve anlayamadığı yerleri

sormalıdır.

5.2.Hastanın; tedavisiyle ilgili önerilere uyum sağlayamama durumu söz konusu ise bunu

sağlık çalıĢanına bildirmesi gerekir.

5.3.Hasta sağlık bakım ve taburculuk sonrası bakım planını beklendiği gibi doğru anlayıp

anlamadığını belirtmesi gerekir.

5.4.Hasta; uygulanacak tedaviyi reddetmesi veya önerilere uymamasından dolayı doğacak

sonuçlardan kendisi sorumludur.

Hasta haklarının hukuki boyutu ile ilgili olarak bir hukukçudan görüĢ alınması daha

uygun olacaktır. Çünkü yeni Türk Ceza Kanunu‘nda konuyla ilgili önemli maddeler

bulunmaktadır.

Türk hukuk sisteminde; Ceza Hukuku, Ġdare Hukuku ve Medeni Hukuk

metinlerinde hasta haklarını da ilgilendiren birçok düzenleme olmakla birlikte

―Hasta Hakları Yönetmeliği‖nin yayımlandığı 1998 yılına kadar konuyla doğrudan ilgili

bir düzenleme yoktu.

Türk hukuk sisteminde sağlık personelinin çalıĢmaları sırasında yapmaması gereken

eylemler ve bunların karĢılığı verilecek cezalar belirtilerek daha çok sağlık çalıĢanlarının ödev

ve sorumlulukları ön plana çıkarılmıĢtır. Esasen sağlık hizmetlerinin yürütülmesi sırasında

oluĢabilecek suçlarla, diğer mesleklerin uygulanması sırasında ya da günlük yaĢamda ortaya

çıkabilecek suçlar arasında hukuksal açıdan ayrım yoktur. Tüm sağlık çalıĢanları her türlü

mesleki eylem ve iĢlemlerinde, genel hukuki düzenlemelerde belirtilen hükümlere uymak

zorundadır. Yasalarda tıbbi uygulamalara özel yaptırım ve ceza hükümleri yoktur. Sağlık

çalıĢanlarının hukuki sorumluluklarının diğer bireylerinkinden tek ayrımı, iĢ yeri ya da

meslekleriyle ilgili, yasalarla tanımlanmıĢ yükümlülüklerinin olmasıdır. Yükümlülük,

belirlenmiĢ iĢleri yapma zorunluluğunu ifade eder, yapılmazsa sorumlulara cezai iĢlem

gerektirir.

Hukuki kurallar ve bunlara uymayanlara uygulanacak yaptırımlar yasalarla açık

olarak düzenlenmiĢtir. Bu kurallara uyulmaması suç teĢkil eder. Bu durumda, durumu

saptayacak, suç iĢleyeni yargılayacak ve yargının kararını uygulayacak kurumlar ve bu

kurumların yetki

ve sorumlulukları bellidir. Örneğin tıbbi eylemler sonunda hastada bir zarar meydana gelmesi

durumunda, bu konu hasta, kurum yöneticileri ya da güvenlik güçleri tarafından yargıya

ulaĢtırılmakta ve yargılama sonunda oluĢan karara göre cezai iĢlem uygulanmaktadır.

Hasta haklarıyla ilgili düzenlemeler; baĢta 1593 sayılı Umumi Hıfzıssıhha

Yasası, 1219 sayılı Tababet ve ġuabatı Sanatlarının Tarzı Ġcrasına Dair Yasa ve Tıbbi

Deontoloji Tüzüğü olmak üzere, sağlık hizmetleriyle ilgili çeĢitli yasalarda yer almıĢtır.

Ayrıca, sağlık meslek birliklerinin yasalarında da bu konuya iliĢkin ayrıntılı düzenlemeler

vardır. Ancak, bunlar doğrudan haklardan söz eden metinler olmaktan çok, bu haklara

karĢılık gelen ya da bu hakları karĢılayan görevleri ve bunları yerine getirmek durumunda

olan kurum ya da kiĢileri belirleyen, düzenleyen metinler Ģeklindedir.

Türkiye‘de hasta hakları ile ilgili yasal düzenlemeler içinde en önemli ve

ayrıntılı olanı 1998 yılında yayımlanan ―Hasta Hakları Yönetmeliği‖ dir.

Hasta hakları, daha çok hasta ile sağlık çalıĢanı arasındaki iliĢki için söz

konusudur. Bu yönetmelikte ise, hasta hakları temel insan haklarının sağlık

hizmetleri alanındaki yansıması Ģeklinde tanımlanmaktadır. Yönetmeliğin amaç baĢlığı

ile düzenlenmiĢ biri. maddesinde temel amacın, hasta haklarını somut olarak göstermek

olduğu belirtilmiĢtir. Bu yönüyle yönetmelik Türkiye‘deki sağlık çalıĢanlarına ve

hastalara yol gösterici en temel metindir.

Dokuz bölüm ve elli bir maddeden oluĢan bu yönetmelikte, hasta haklarına iliĢkin

tüm konulara açıklık getirilmiĢ, hasta haklarının yanı sıra sağlık personeli ve kurumların

görev ve sorumluluklarına da yer verilmiĢtir. Bu nedenle yönetmeliğin sağlık

hizmetlerinde çalıĢan sağlık personeli ve kurum yöneticileri ile kurumun tüm çalıĢanları

tarafından iyi bilinmesi, hasta ve hasta yakınları taleplerinin yönetmelik hükümleri

doğrultusunda değerlendirmesi gerekmektedir.

HASTA HAKLARI YÖNETMELĠĞĠ

BĠRĠNCĠ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Ġlkeler

Amaç Madde 1- Bu Yönetmelik; temel insan haklarının sağlık hizmetleri

sahasındaki yansıması olan ve baĢta Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nda, diğer mevzuatta

ve uluslararası hukuki metinlerde kabul edilen "hasta hakları"nı somut olarak göstermek

ve sağlık hizmeti verilen bütün kurum ve kuruluĢlarda ve sağlık kurum ve kuruluĢları

dıĢında sağlık hizmeti verilen hallerde, insan onuruna yakıĢır biçimde herkesin "hasta

hakları"ndan yararlanabilmesine, hak ihlallerinden korunabilmesine ve gerektiğinde

hukuki korunma yollarını fiilen kullanabilmesine dair usul ve esasları düzenlemek amacı ile

hazırlanmıĢtır.

Kapsam

Madde 2- Bu Yönetmelik; sağlık hizmeti verilen resmi ve özel bütün kurum

ve kuruluĢları, bu kurum ve kuruluĢlarda veya bunların dıĢında hizmete katılan her

kademedeki ve unvandaki ilgilileri ve hizmetten yararlanma hakkını haiz olan bütün fertleri

kapsar.

Hukuki Dayanak

Madde 3- Bu Yönetmelik; 3359 sayılı Sağlık Hizmetleri Temel Yasasının

9. maddesinin c bendine ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığı'nın TeĢkilat ve Görevleri Hakkında

Yasa Hükmünde Kararname'nin 43. maddesine dayanılarak hazırlanmıĢtır.

Tanımlar

Madde 4- Bu Yönetmelik'te geçen deyimlerden;

a) Bakanlık: Sağlık Bakanlığı'nı,

b) Hasta: Sağlık hizmetlerinden yararlanma ihtiyacı bulunan kimseyi,

c) Personel: Hizmetin, resmi veya özel sağlık kurumlarında ve kuruluĢlarında

veya serbest olarak sunulmasına bakılmaksızın, sağlık hizmetinin verilmesine katılan

bütün sağlık meslekleri mensuplarını ve sağlık meslekleri mensubu olmasa bile

sağlık hizmetinin verilmesine sorumlu olarak katılan kimseleri,

d) Sağlık kurum ve kuruluĢu: Milli Savunma Bakanlığı'na ait olanlar hariç olmak

üzere, sağlık hizmeti verilen resmi veya özel bütün kurum ve kuruluĢlar ile tababet

icra edilen bütün yerleri,

e) Hasta hakları: Sağlık hizmetlerinden yararlanma ihtiyacı bulunan fertlerin,

sırf insan olmaları sebebiyle sahip bulundukları ve T.C. Anayasası,uluslararası

andlaĢmalar, yasalar ve diğer mevzuat ile teminat altına alınmıĢ bulunan haklarını, ifade

eder.

Ġlkeler Madde 5- Sağlık hizmetlerinin sunulmasında aĢağıdaki ilkelere uyulması Ģarttır:

a) Bedensel, ruhsal ve sosyal yönden tam bir iyilik hali içinde yaĢama hakkının,

en temel insan hakkı olduğu, hizmetin her safhasında daima göz önünde bulundurulur.

b) Herkesin yaĢama, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliĢtirme hakkını haiz

olduğu ve hiçbir merci veya kimsenin bu hakkı ortadan kaldırmak yetkisinin olmadığı

bilinerek, hastaya insanca muamelede bulunulur.

c) Sağlık hizmetinin verilmesinde, hastaların, ırk, dil, din ve mezhep, cinsiyet, siyasi

düĢünce, felsefi inanç ve ekonomik ve sosyal durumları ile sair ayrımlılıkları dikkate

alınamaz. Sağlık hizmetleri, herkesin kolayca ulaĢabileceği biçimde planlanıp düzenlenir.

d) Tıbbi zorunluluklar ve yasalarda yazılı haller dıĢında, rızası olmaksızın

kiĢinin vücut bütünlüğüne ve diğer kiĢilik haklarına dokunulamaz.

e) KiĢi, rızası ve Bakanlığın izni olmaksızın tıbbi araĢtırmalara tabi tutulamaz.

f) Yasa ile izin verilen haller ile tıbbi zorunluluklar dıĢında, hastanın özel yaĢamının

ve aile yaĢamının gizliliğine dokunulamaz.

ĠKĠNCĠ BÖLÜM

Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma Hakkı

Adalet ve Hakkaniyete Uygun Olarak Yararlanma Madde 6- Hasta, adalet ve hakkaniyet ilkeleri çerçevesinde sağlıklı yaĢamanın

teĢvik edilmesine yönelik etkinlikler ve koruyucu sağlık hizmetleri de dahil olmak

üzere, sağlık hizmetlerinden gereksinimlerine uygun olarak yararlanma hakkına sahiptir.

Bu hak, sağlık hizmeti veren bütün kurum ve kuruluĢlar ile sağlık hizmetinde görev alan

personelin adalet ve hakkaniyet ilkelerine uygun hizmet verme yükümlülüklerini de içerir.

Bilgi Ġsteme

Madde 7- Hasta, sağlık hizmetlerinden nasıl yararlanabileceği konusunda

bilgi isteyebilir. Bu hak, hangi sağlık kuruluĢundan hangi Ģartlara göre yararlanılabileceğini,

sağlık kurum ve kuruluĢları tarafından verilen her türlü hizmet ve olanakların neler

olduğunu ve müracaat edilen kuruluĢta verilen sağlık hizmetlerinden yararlanma

usulüne öğrenme haklarını da kapsar.

Bütün sağlık kurum ve kuruluĢları, hastayı biri. fıkra uyarınca bilgilendirmek

için yeterli teknik donanımı haiz birimi oluĢturmak; bu birimde, hastaya kesin ve yeterli

bilgi verebilecek nitelik ve ehliyete sahip personeli daimi olarak istihdam etmek ve

hastanın ihtiyacı olan birimlere kolayca ulaĢabilmesini sağlamak üzere, kuruluĢun uygun

yerlerinde bilgilendirici tabela, broĢür ve iĢaretler bulundurmak gibi önlemleri almak

zorundadırlar.

Sağlık KuruluĢunu Seçme ve DeğiĢtirme Madde 8- Hasta; tabi olduğu mevzuatın öngördüğü usul ve Ģartlara uyulmak kaydı

ile, sağlık kurum ve kuruluĢunu seçme ve seçtiği sağlık kuruluĢunda verilen sağlık

hizmetinden yararlanma hakkına sahiptir. Mevzuat ile belirlenmiĢ sevk sistemine uygun

olmak Ģartı ile hasta sağlık kuruluĢunu değiĢtirebilir. Ancak, kuruluĢu değiĢtirmenin hayati

tehlikeye yol açıp açmayacağı ve hastalığının daha da ağırlaĢıp ağırlaĢmayacağı

hususlarında hastanın tabip tarafından aydınlatılması ve yaĢamı tehlike bakımından sağlık

kuruluĢunun değiĢtirilmesinde tıbben sakınca görülmemesi esastır.

Acil olaylar dıĢında, herhangi bir sosyal güvenlik kuruluĢuna bağlı olup da

mevzuatın öngördüğü sevk zincirine uymayanlar aradaki ücret ayrımını kendileri karĢılar.

Hastanın sağlık kuruluĢunda kalmasında tıbben yarar bulunmayan veya bir

baĢka sağlık kuruluĢuna nakli gerekli olan hallerde, durum hastaya veya 15.maddenin iki.

fıkrasında belirtilen kiĢilere açıklanır. Nakilden önce, gereken bilgiler nakil talebinde

bulunulan veya tıbben uygun görülen sağlık kuruluĢuna, sevk eden kuruluĢ veya

mevzuatla belirlenen yetkililerce verilir. Her iki durumda da hizmetin aksamadan ve

kesintisiz olarak verilmesi esastır.

Personeli Tanıma, Seçme ve DeğiĢtirme Madde 9- Hastaya talebi halinde, kendisine sağlık hizmeti verecek veya veren olan

tabiplerin ve diğer personelin kimlikleri, görev ve unvanları hakkında bilgi verilir.

Mevzuat ile belirlenmiĢ usullere uyulmak Ģartı ile hastanın, kendisine sağlık

hizmeti verecek personeli serbestçe seçme, tedavisi ile ilgilenen tabibi değiĢtirme ve baĢka

tabiplerin konsültasyonunu istemek hakkı vardır. Personeli seçme, tabibi değiĢtirme ve

konsültasyon isteme hakları kullanıldığında, mevzuat ile belirlenen ücret ayrımı, bu hakları

kullanan hasta tarafından karĢılanır.

Öncelik Sırasının Belirlenmesini Ġsteme Madde 10- Sağlık kuruluĢunun hizmet verme olanaklarının yetersiz veya sınırlı

olması sebebiyle sağlık hizmeti talebi zamanında karĢılanamayan hallerde, hastanın, öncelik

hakkının tıbbi kriterlere dayalı ve objektif olarak belirlenmesini istemek hakkı vardır.

Acil ve adli olaylar ile yaĢlılar ve özürlüler hakkında öncelik sırasının belirlenmesinde

ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.

Tıbbi Gereklere Uygun TeĢhis, Tedavi ve Bakım Madde 11- Hasta, modern tıbbi bilgi ve teknolojinin gereklerine uygun olarak

teĢhisinin konulmasını, tedavisinin yapılmasını ve bakımını istemek hakkına sahiptir.

Tababetin ilkelerine ve tababet ile ilgili mevzuat hükümlerine aykırı veya aldatıcı mahiyette

teĢhis ve tedavi yapılamaz.

Tıbbi Gereklilikler DıĢında Müdahale Yasağı Madde 12- TeĢhis, tedavi veya korunma maksadı olmaksızın, ölüme veya

yaĢami tehlikeye yol açabilecek veya vücut bütünlüğünü ihlal edebilecek veya akli veya

bedensel mukavemeti azaltabilecek hiçbir Ģey yapılamaz ve talep de edilemez.

Ötenazi Yasağı Madde 13- Ötenazi yasaktır.

Tıbbi gereklerden bahisle veya her ne suretle olursa olsun, yaĢam hakkından

vazgeçilemez. Kendisinin veya bir baĢkasının talebi olsa dahi, kimsenin yaĢamına son

verilemez.

Tıbbi Özen Gösterilmesi Madde 14- Personel, hastanın durumunun gerektirdiği tıbbi özeni gösterir.

Hastanın yaĢamını kurtarmak veya sağlığını korumak mümkün olmadığı takdirde dahi,

ıstırabını azaltmaya veya dindirmeye çalıĢmak zorunludur.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Sağlık Durumu Ġle Ġlgili Bilgi Alma Hakkı

Genel Olarak Bilgi Ġsteme Madde 15- Hasta; sağlık durumunu, kendisine uygulanacak tıbbi iĢlemleri,

bunların yararları ve muhtemel sakıncaları, alternatif tıbbi müdahale usulleri,

tedavinin kabul edilmemesi halinde ortaya çıkabilecek muhtemel sonuçları ve hastalığın

seyri ve sonuçları konusunda sözlü veya yazılı olarak bilgi istemek hakkına sahiptir.

Sağlık durumu ile ilgili gereken bilgiyi, bizzat hasta veya hastanın küçük,

temyiz kudretinden yoksun veya kısıtlı olması halinde velisi veya vasisi isteyebilir.

Hasta, sağlık durumu hakkında bilgi almak üzere bir baĢkasına da yetki verebilir. Gerek

görülen hallerde yetkinin belgelendirilmesi istenilebilir. Hasta, tedavisi ile ilgilenen tabip

dıĢında bir baĢka tabipten de sağlık durumu hakkında bilgi alabilir.

Kayıtları Ġnceleme Madde 16- Hasta, sağlık durumu ile ilgili bilgiler bulunan dosyayı ve

kayıtları, doğrudan veya vekili veya Yasal temsilcisi vasıtası ile inceleyebilir ve bir suretini

alabilir. Bu kayıtlar, sadece hastanın tedavisi ile doğrudan ilgili olanlar tarafından görülebilir.

Kayıtların Düzeltilmesini Ġsteme Madde 17- Hasta; sağlık kurum ve kuruluĢları nezdinde bulunan kayıtlarında

eksik, belirsiz ve hatalı tıbbi ve Ģahsi bilgilerin tamamlanmasını, açıklanmasını,

düzeltilmesini ve nihai sağlık durumu ve Ģahsi durumuna uygun hale getirilmesini isteyebilir.

Bu hak, hastanın sağlık durumu ile ilgili raporlara itiraz ve aynı veya baĢka kurum

ve kuruluĢlarda sağlık durumu hakkında yeni rapor düzenlenmesini isteme haklarını da

kapsar.

Bilgi Vermenin Usulü Madde 18- Bilgi, gerektiğinde tercüman kullanılarak, hastanın anlayabileceği

biçimde, tıbbi terimler mümkün olduğunca kullanılmadan, tereddüt ve Ģüpheye yer

verilmeden ve hastanın ruhi durumuna uygun ve nazik bir ifade ile verilir.

Bilgi Verilmesi Caiz Olmayan ve Önlem Alınması Gereken haller Madde 19- Hastanın manevi yapısı üzerinde fena tesir yapmak suretiyle

hastalığın artması ihtimalinin bulunması ve hastalığın seyrinin ve sonucunun vahim

görülmesi hallerinde, teĢhisin saklanması caizdir. Hastaya veya yakınlarına, hastanın

sağlık durumu hakkında bilgi verilip verilmemesi, yukarıdaki fıkrada belirtilen Ģartlar

çerçevesinde tabibinin takdirine bağlıdır.

Tedavisi olmayan bir teĢhis, ancak bir tabip tarafından ve tam bir ihtiyat içinde

hastaya hissettirilebilir veya bildirilebilir. Hastanın aksi yönde bir talebinin

bulunmaması veya açıklanacağı Ģahsın önceden belirlenmemesi halinde, böyle bir teĢhis

ailesine bildirilir.

Bilgi Verilmesini Yasaklama Madde 20- Ġlgili mevzuat hükümlerine ve hastalığın mahiyetine göre yetkili

mercilerce alınacak önlemlerin gerektirdiği haller dıĢında; hasta, sağlık durumu hakkında

kendisine veya ailesine veya yakınlarına bilgi verilmemesini isteyebilir.

Hasta Haklarının Korunması

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Mahremiyete Saygı Gösterilmesi Madde 21- Hastanın, mahremiyetine saygı gösterilmesi esastır. Hasta

mahremiyetinin korunmasını açıkça talep de edebilir. Her türlü tıbbi müdahale, hastanın

mahremiyetine saygı gösterilmek suretiyle icra edilir.

Mahremiyete saygı gösterilmesi ve bunu istemek hakkı;

a) Hastanın, sağlık durumu ile ilgili tıbbi değerlendirmelerin gizlilik içerisinde

yürütülmesini,

b) Muayenenin, teĢhisin, tedavinin ve hasta ile doğrudan teması gerektiren diğer

iĢlemlerin makul bir gizlilik ortamında gerçekleĢtirilmesini,

c) Tıbben sakınca olmayan hallerde yanında bir yakınının bulunmasına izin

verilmesini,

d) Tedavisi ile doğrudan ilgili olmayan kimselerin, tıbbi müdahale sırasında

bulunmamasını,

e) Hastalığın mahiyeti gerektirmedikçe hastanın Ģahsi ve ailevi yaĢamına

müdahale edilmemesini,

f) Sağlık harcamalarının kaynağının gizli tutulmasını, kapsar. Ölüm olayı,

mahremiyetin bozulması hakkını vermez

Eğitim verilen sağlık kurum ve kuruluĢlarında, hastanın tedavisi ile doğrudan

ilgili olmayanların tıbbi müdahale sırasında bulunması gerekli ise önceden veya tedavi

sırasında bunun için hastanın ayrıca rızası alınır.

Rıza Olmaksızın Tıbbi ĠĢleme Tabi Tutulmama Madde 22- Yasada gösterilen istisnalar hariç olmak üzere, kimse, rızası olmaksızın ve

verdiği rızaya uygun olmayan bir biçimde tıbbi iĢleme tabi tutulamaz.

Bir suç iĢlediği veya buna katıldığı Ģüphesi altında bulunan kiĢinin iĢlediği suçun

muhtemel kanıtlarının, kendisinin veya mağdurun vücudunda olduğu düĢünülen hallerde;

bu kanıtların ortaya çıkarılması için sanığın veya mağdurun tıbbi iĢleme tabi tutulması,

hakimin kararına bağlıdır.

Gecikmesinde sakınca bulunan hallerde bu ameliye, cumhuriyet savcısının talebi

üzerine yapılabilir.

Bilgilerin Gizli Tutulması Madde 23- Sağlık hizmetinin verilmesi sebebiyle edinilen bilgiler, yasa ile müsaade

edilen haller dıĢında, hiçbir biçimde açıklanamaz.

KiĢinin rızasına dayansa bile, kiĢilik haklarından bütünüyle vazgeçilmesi, bu

hakların baĢkalarına devri veya aĢırı biçimde sınırlanması sonucunu doğuran

hallerde bilginin açıklanması, bunları açıklayanın hukuki sorumluluğunu kaldırmaz.

Hukuki ve ahlaki yönden geçerli ve haklı bir sebebe dayanmaksızın hastaya

zarar verme ihtimali bulunan bilginin ifĢa edilmesi, personelin ve diğer kimselerin hukuki

ve cezai sorumluluğunu da gerektirir.

AraĢtırma ve eğitim amacı ile yapılan etkinliklerde de hastanın kimlik bilgileri,

rızası olmaksızın açıklanamaz.

BEġĠNCĠ BÖLÜM

Tıbbi Müdahalede

Hastanın Rızası

Hastanın Rızası ve Ġzin Madde 24- Tıbbi müdahalelerde hastanın rızası gerekir. Hasta küçük veya mahcur

(kısıtlı) ise velisinden veya vasisinden izin alınır. Hastanın, velisinin veya vasisinin olmadığı

veya hazır bulunamadığı veya hastanın ifade gücünün olmadığı hallerde, bu Ģart aranmaz.

Yasal temsilci tarafından uygun görülmeyen hallerde, müdahalede bulunmak tıbben

gerekli ise, velayet ve vesayet altındaki hastaya tıbbi müdahalede bulunulabilmesi; Türk

Medeni Yasası'nın 272. ve 431. maddeleri uyarınca mahkeme kararına bağlıdır.

Yasal temsilciden veya mahkemeden izin alınması zaman gerektirecek ve

hastaya derhal müdahale edilmediği takdirde yaĢamı veya yaĢamı organlarından birisi

tehdit altına girecek ise, izin Ģartı aranmaz.

Üç. fıkrada belirtilen ve yaĢamı veya yaĢamı organlardan birisini tehdit eden

acil haller haricinde, rızanın her zaman geri alınması mümkündür. Rızanın geri alınması,

hastanın tedaviyi reddetmesi anlamına gelir. Rızanın müdahale baĢladıktan sonra geri

alınması, ancak tıbbi yönden sakınca bulunmaması Ģartına bağlıdır.

Tedaviyi Reddetme ve Durdurma Madde 25- Yasa en zorunlu olan haller dıĢında ve doğabilecek olumsuz

sonuçların sorumluluğu hastaya ait olmak üzere; hasta kendisine uygulanması

planlanan veya uygulanmakta olan tedaviyi reddetmek veya durdurulmasını istemek

hakkına sahiptir. Bu halde, tedavinin uygulanmamasından doğacak sonuçların hastaya

veya Yasal temsilcilerine veyahut yakınlarına anlatılması ve bunu gösteren yazılı belge

alınması gerekir.

Bu hakkın kullanılması, hastanın sağlık kuruluĢuna tekrar müracaatında hasta

aleyhine kullanılamaz.

Küçüğün veya Mahcurun Tıbbi Müdahaleye ĠĢtiraki Madde 26- Yasal temsilcinin muvafakatinin gerektiği ve yeterli olduğu hallerde

dahi, mümkün olduğu ölçüde küçük veya mahcur olan hastanın dinlenmesi

suretiyle tıbbi müdahaleye iĢtiraki sağlanır.

AlıĢılmıĢ Olmayan Tedavi Usullerinin Uygulanması Madde 27- Klinik veya laboratuvar muayeneleri sonucunda bilinen klasik

tedavi metotlarının hastaya yarar vermeyeceğinin sabit olması ve daha evvel deney

hayvanları üzerinde kafi derecede denemek suretiyle yararlı etkilerinin anlaĢılması ve

hastanın rızasının bulunması Ģartları birlikte var olduğunda, bilinen klasik tedavi

metotları yerine baĢka bir tedavi usulü uygulanabilir. Ayrıca, bilinen klasik tedavi

metodu dıĢındaki bir metodun uygulanabilmesi için, hastaya yararlı olacağının ve bu

tedavinin bilinen klasik tedavi usullerinden daha elveriĢsiz sonuç vermeyeceğinin

muhtemel olması da Ģarttır.

Evvelce denenmemiĢ bir tıbbi tedavi ve müdahale usulü, ancak zarar

vermeyeceğinin ve hastayı kurtaracağının mutlak olarak öngörülmesi halinde yapılabilir.

Altıncı Bölüm'de yer alan hükümler saklıdır.

Rızanın ġekli ve Geçerliliği Madde 28- Mevzuatın öngördüğü istisnalar dıĢında, rıza herhangi bir Ģekle bağlı

değildir.

Hukuka ve ahlaka aykırı olarak alınan rıza hükümsüzdür ve bu biçimde alınan rızaya

dayanılarak müdahalede bulunulamaz.

Organ ve Doku Alınmasında Rıza Madde 29- 18 yaĢından küçük ve mümeyyiz olmayanlardan organ ve doku alınamaz.

Bu Ģartları tamam olanlardan teĢhis, tedavi ve bilimsel amaçlar ile organ veya doku alınması,

2238 sayılı Organ ve Doku Alınması, Saklanması ve Nakli Hakkında Yasa‘nın 6. maddesinde

öngörülen yazılı biçim Ģartına tabidir. Ölüden organ ve doku alınma Ģartı ve cesetlerin

bilimsel araĢtırma için muhafazası hususunda 2238 sayılı Yasa‘nın 14. maddesi hükümleri

saklıdır.

Aile Planlanması Hizmetleri ve Gebeliğin Sona Erdirilmesi Madde 30- Ġlgilinin rızası var olsun veya olmasın, Bakanlık tarafından tespit edilmiĢ

olanlar dıĢındaki ilaç ve araçlar aile planlaması hizmetlerinde kullanılamaz.

Gebeliğin sona erdirilmesi, 2827 sayılı Nüfus Planlaması Hakkında Yasa ile öngörülen

Ģartlara tabidir. Sterilizasyon ve gebeliğin sona erdirilmesi hallerinde, hastanın rızası ile evli

ise eĢinin de rızası gereklidir.

Rızanın Kapsamı Madde 31- Rıza alınırken hastanın veya Yasal temsilcisinin tıbbi müdahalenin konusu

ve sonuçları hakkında bilgilendirilip aydınlatılması esastır.

Hastanın, uygulanacak tıbbi müdahale için verdiği rıza, bu müdahalenin gerektirdiği

sair tıbbi iĢlemleri de kapsar. Ancak, tıbbi iĢlemlerin uygulanmasında, bu Yönetmelik'te ve

diğer mevzuatta belirlenen hakların ihlal edilmemesi için azami özen gösterilir.

Tıbbi AraĢtırmalar

Tıbbi AraĢtırmalarda Rıza

ALTINCI BÖLÜM Madde 32- Hiç kimse; Bakanlığın izni ve kendi rızası bulunmaksızın,

tecrübe, araĢtırma veya eğitim amaçlı hiçbir tıbbi müdahale konusu yapılamaz. Tıbbi

araĢtırmalardan beklenen tıbbi yarar ve toplum çıkarı, üzerinde araĢtırma

yapılmasına rıza gösteren gönüllünün yaĢamından ve vücut bütünlüğünün korunmasından

üstün tutulamaz.

Tıbbi araĢtırmalar, sadece, mevzuata göre araĢtırmada bulunmayan yetkili ve

yeterli tıbbi bilgi ve tecrübeyi haiz olan personel tarafından, mevzuat ile belirlenen

yerlerde yürütülür.

Gönüllünün tıbbi araĢtırmaya rıza göstermesi, bu araĢtırmada görev alan

personelin sorumluluğunu ortadan kaldırmaz.

Gönüllünün Korunması ve Bilgilendirilmesi Madde 33- AraĢtırmalarda, gönüllünün sağlığına ve diğer kiĢilik haklarına

zarar verilmemesi için gereken bütün önlemler alınır. AraĢtırmanın gönüllüye vereceği

muhtemel zararlar önceden tespit edilemediği takdirde; gönüllü, rızası bulunsa dahi,

araĢtırma konusu yapılamaz.

Gönüllü; araĢtırmanın maksadı, usulü, muhtemel yararları ve zararları ve

araĢtırmaya iĢtirak etmekten vazgeçebileceği ve araĢtırmanın her safhasında baĢlangıçta

verdiği rızayı geri alabileceği hususlarında, önceden yeterince bilgilendirilir.

Rıza Alınmasının Usulü ve ġekli Madde 34- Tıbbi araĢtırma hakkında yeterince bilgilendirilmiĢ olan

gönüllünün rızasının maddi veya manevi hiçbir baskı altında olmaksızın, tamamen

serbest iradesine dayanılarak alınmasına azami ihtimam gösterilir.

Tıbbi araĢtırmalarda rıza yazılı biçim Ģartına tabidir.

Küçüklerin ve Mümeyyiz Olmayanların Durumu

Madde 35- ReĢit ve mümeyyiz olmayanlara, kendilerine yararsı olmadan, sırf

tıbbi araĢtırma amacı güden tıbbi müdahaleler hiçbir surette tatbik edilemez. Yararları

bulunması Ģartı ile reĢit ve mümeyyiz olmayanlar üzerinde tıbbi araĢtırma yapılması,

velilerinin veya vasilerinin rızasına bağlıdır. Yasal temsilci tarafından uygun

görülmeyen hallerde, 24 . maddenin iki. fıkrası hükmü uygulanır.

Ġlaç ve Terkiplerin AraĢtırma Amacıyla Kullanımı Madde 36- Özel mevzuatına göre izin veya ruhsat alınmıĢ olsa dahi, sırf

tıbbi araĢtırma amacı ile hasta üzerinde kendi rızası ve Bakanlığın izni bulunmaksızın hiçbir

ilaç ve terkip kullanılamaz.

Ġlaç ve terkiplerin tıbbi araĢtırmada kullanımı, 29/11/1993 tarihli ve 21480

sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Ġlaç AraĢtırmaları Hakkında Yönetmelik hükümlerine

tabidir.

Diğer Haklar

Güvenliğin Sağlanması

YEDĠNCĠ BÖLÜM Madde 37- Herkesin, sağlık kurum ve kuruluĢlarında güvenlik içinde olmayı bekleme

ve bunu istemek hakları vardır.

Bütün sağlık kurum ve kuruluĢları, hastaların ve ziyaretçi ve refakatçi gibi yakınlarının

can ve mal güvenliklerinin korunması ve sağlanması için gerekli önlemleri almak

zorundadırlar.

Tutuklu ve hükümlerin sağlık kurum ve kuruluĢlarında muhafazaları ile ilgili özel

mevzuat hükümleri saklıdır.

Dini Vecibeleri Yerine Getirebilme ve Dini Hizmetlerden Yararlanma Madde 38- Sağlık kurum ve kuruluĢlarının olanakları ölçüsünde hastalara dini

vecibelerini serbestçe yerine getirebilmeleri için gereken önlemler alınır.

Kurum hizmetlerinde aksamalara sebebiyet verilmemek, baĢkalarını rahatsız

etmemek ve personelce düzenlenip yürütülen tıbbi tedaviye hiçbir biçimde müdahalede

bulunulmamak Ģartı ile hastalara dini telkinde bulunmak ve onları manevi yönden

desteklemek üzere talepleri halinde, dini inançlarına uygun olan din görevlisi davet edilir.

Bunun için, sağlık kurum ve kuruluĢlarında uygun zaman ve mekan belirlenir.

Ġfadeye muktedir olmayıp da dini inancı bilinen ve kimsesiz olan agoni

halindeki hastalar için de, talep Ģartı aranmaksızın, dini inançlarına uygun olan din görevlisi

çağrılır.

Bu hakların nasıl ve ne zaman kullanılacağı ve bu konuda alınacak önlemler,

sağlık kuruluĢunun çalıĢma usul ve esaslarını gösteren mevzuatta ayrıca düzenlenir.

Ġnsani Değerlere Saygı Gösterilmesi ve Ziyaret Madde 39- Hasta, kiĢilik değerlerine uygun bir biçimde ve ortamda sağlık

hizmetlerinden yararlanma hakkına sahiptir.

Sağlık hizmetlerinde görev alan bütün personel; hastalara, yakınlarına ve

ziyaretçilere güleryüzlü, nazik, Ģefkatli ve sağlık hizmetleri ile ilgili mevzuat ve

bu Yönetmelik hükümlerine uygun biçimde davranmak zorundadır.

Sağlık hizmetlerinin her safhasında, hastalara, onların bedeni ve ruhi

durumları dikkate alınarak, hangi iĢlemin neden ve nasıl yapıldığı, yapılacağı ve

bekletilmeleri söz konusu ise, bekletilmenin nedenleri hususunda gerekli ve yeterli bilgi

verilir.

Sağlık kurum ve kuruluĢlarında, insan onuruna yakıĢır gereken her türlü

hijyenik Ģartların sağlanması, gürültünün ve rahatsız edici diğer bütün etkenlerin

bertaraf edilmesi esastır. Gerektiğinde, bu hususlar hasta tarafından talep konusu yapılabilir.

Hasta ziyaretçilerinin kabul edilmesi, kurum veya kuruluĢça belirlenen usul

ve esaslara uygun olarak ve hastaların huzur ve sükunlarını bozacak fiil ve tutumlara

sebebiyet vermeyecek biçimde gerçekleĢtirilir ve bu konuda gereken önlemler alınır.

Refakatçi Bulundurma Madde 40- Muayene ve tedavi sırasında hastaya yardımcı olmak üzere; mevzuatın

ve kurum olanaklarının elverdiği ve hastanın sağlık durumunun gerektirdiği ölçüde,

tedaviden sorumlu olan tabibin uygun görmesine bağlı olarak, refakatçi bulundurulması

istenebilir.

Bu hakkın nasıl ve ne zaman kullanılacağı ve bu konuda alınacak önlemler, sağlık kurum

ve kuruluĢunun çalıĢma usul ve esaslarını gösteren mevzuata ayrıca düzenlenir.

Hizmetin Sağlık Kurum ve KuruluĢu DıĢında Verilmesi Madde 41- Hastalar, aĢağıdaki hallerde sağlık hizmetlerinden bulundukları yerlerde de

yararlanabilirler:

a) Koruyucu sağlık hizmetlerinin verilmesinde,

b) Tıbbi nedenlerden dolayı sağlık kuruluĢuna bizzat gidilemeyen veya götürülemeyen

hallerde,

c) Doğal afetler gibi olağanüstü hallerde.

Hizmetin sağlık kuruluĢu dıĢında verilmesi ile ilgili usul ve esaslar, Bakanlık

tarafından ayrıca düzenlenir.

SEKĠZĠNCĠ BÖLÜM

Sorumluluk ve Hukuki Korunma Yolları

Müracaat, ġikayet ve Dava Hakkı Madde 42- Hastanın ve hasta ile ilgili bulunanların, hasta haklarının ihlali halinde,

mevzuat çerçevesinde her türlü müracaat, Ģikayet ve dava hakları vardır.

Sağlık Kurum ve KuruluĢlarının Sorumluluğu Madde 43- Hasta haklarının ihlali halinde, personeli istihdam eden kurum ve kuruluĢ

aleyhine maddi veya manevi veyahut hem maddi ve hem de manevi tazminat davası açılabilir.

Ancak, aleyhine dava açılacak mercinin kamu kurum ve kuruluĢu olması halinde;

a) 2577 sayılı Ġdari Yargılama Usulü Yasası'nın 12 . maddesine göre; hakkın bir idari

iĢlem dolayısı ile ihlal edilmesi halinde ilgililer, doğrudan doğruya tam yargı davası veya iptal

ve tam yargı davalarını birlikte açabilecekleri gibi ilk önce iptal davası açarak bu davanın

karara bağlanması üzerine dava açma süresi içerisinde tam yargı davası açabilirler.

b) Aynı Yasa‘nın 13. maddesi uyarınca, zarar verici eylemin öğrenildiği tarihten

itibaren en geç bir yıl içinde maddi ve manevi tazminat olarak istenilen tazminat miktarı

ayrı ayrı gösterilerek idareye müracaat edilmesi ve talebin açıkça veya zımnen reddi halinde

Yasal süresi içinde idari yargı mercilerinde dava açılması gerekir.

Devlet Memuru veya Diğer Kamu Görevlisi Personelin Sorumluluğu Madde 44- Bu Yönetmelik'te gösterilen olan hasta haklarının fiilen

kullanılmasına engel olan veya bu hakları baĢka biçimde ihlal eden personelin, cezai,

mali ve inzibati sorumluluklarının tamamı veya bunlardan bir kısmı doğabilir.

Biri. fıkrada belirtilen sorumluluklar haricinde, ihlalin durumuna göre,

personeli istihdam eden kurum ve kuruluĢ tarafından personel hakkında uygulanacak

idari önlem ve yaptırımlar saklıdır.

Kamu Personelinin Sorumluluğunu Tesbit Usulü Madde 45- Kamu kurum ve kuruluĢlarında görevli personelin, hasta haklarını

ihlal eden fiil ve halleri, Ģikayet halinde veya idarece kendiliğinden tespit edildiğinde,

olayın takibi, soruĢturulması ve gerekir ise yaptırıma bağlanması için doğrudan valiliklerce

veyahut Bakanlık veya personelin görevli olduğu kurumlar tarafından müfettiĢ veya

muhakkik görevlendirilir.

Kamu Personeli Hakkındaki Müeyyideler Madde 46- Hasta haklarının Devlet memuru veya diğer kamu görevlisi

personel tarafından ve görevleri sırasında herhangi bir biçimde ihlali halinde uygulanacak

müeyyideler aĢağıda gösterilmiĢtir:

a) Kamu görevlisi olan personelin fiilinin niteliğine göre, soruĢturmacı

tarafından hakkında disiplin cezası öneri edilmiĢ ise, mevzuatın öngördüğü disiplin cezaları

yetkili amir veya kurullarca usulüne göre takdir edilir.

b) Hak ihlali aynı zamanda ceza hukukuna göre suç teĢkil ettiği takdirde, memur

olan personel hakkında, Memurin Muhakematı Hakkında Yasası Muvakkat

hükümlerine göre yapılan soruĢturma sonucunda lüzum-u muhakeme kararı verilir ise,

dosya cumhuriyet BaĢsavcılığı‘na gönderilerek ceza davası açılması ve böylece personel

hakkında fiiline uygun bulunan cezai müeyyidenin tatbiki sağlanır.

c) Anayasa'nın 40 ıncı maddesinin iki. fıkrası, 129 uncu maddesinin beĢi. fıkrası

ve 657 sayılı Devlet Memurları Yasasının 13 . maddesi ve ilgili diğer mevzuat

uyarınca, memurların ve diğer kamu görevlilerinin hukuki sorumluluğu doğrudan

doğruya memur aleyhine açılacak dava yolu ile gerçekleĢtirilemez. Dava, 43 . maddede

gösterilen usule göre, ancak idare aleyhine açılabilir. Bu personelin hukuki sorumluluğunun

doğması, idare aleyhine açılacak dava sonunda tazmin kararı verilmesine bağlıdır. Kamu

görevlisi personelin verdiği zarar, mahkeme kararı üzerine idare tarafından tazmin

edildikten sonra, müsebbibi olan sorumlu personele rücu edilir.

d) Kamu görevlisi personelin mesleklerini resmi görevleri dıĢında serbest olarak

icra etmekte iken iĢledikleri fiillerden dolayı haklarında 47 . maddeye göre iĢlem yapılır.

Kamu Görevlisi Olmayan Personelin Sorumluluğu Madde 47- Hasta haklarının Devlet memuru veya diğer kamu görevlisi

olmayan personel tarafından herhangi bir biçimde ihlali halinde uygulanacak

yaptırımlar aĢağıda gösterilmiĢtir:

a) Kamu görevlisi olmayan personel; hakları ihlal edilen hastanın doğrudan

vaki olacak Ģikayeti üzerine veya bu fiillerin baĢka biçimde tespiti halinde Bakanlık veya

baĢka kurum ve kuruluĢlar tarafından yapılan bildirim üzerine, bunların özel yasalara göre

kurulmuĢ olan kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluĢları haysiyet divanlarınca disiplin

cezaları ile cezalandırılabilir.

b) Kamu görevlisi olmayan personelin hasta haklarını ihlallerinden doğan hukuki

sorumlulukları, genel hükümlere göre doğrudan doğruya kendilerine veya bunları

çalıĢtıran kurum ve kuruluĢlara karĢı veya hem kendilerine ve hem de çalıĢtıranlara karĢı

birlikte dava açılarak ileri sürülebilir.

c) Kamu görevlisi olmayan personel hakkında, ceza hukukuna göre suç teĢkil

eden fiilleri sebebiyle cezai müeyyideler tatbik edilmesi, genel hükümlere göre doğrudan

doğruya cumhuriyet savcılıklarına yapılacak ihbar veya Ģikayet yoluyla gerçekleĢtirilebilir.

Son Hükümler

DOKUZUNCU BÖLÜM

Kurum ve KuruluĢ Yetkililerinin Görevi

Madde 48- Sağlık kurum ve kuruluĢlarının yetkilileri; bu Yönetmelik'te ve diğer

mevzuatta belirtilen hasta haklarının lafzına ve ruhuna uygun olarak kullanılabilmesine

yardımcı olmak amacı ile bu Yönetmelik'te gösterilen "hasta hakları"nı bir liste, tabela veya

broĢür haline getirerek, bunları sağlık kurum ve kuruluĢunun, hastalar, personel ve ziyaretçiler

tarafından kolayca ulaĢılıp okunabilecek uygun yerlerinde bulundurmak da dahil olmak üzere,

gereken bütün önlemleri almakla mükellef ve yetkilidir.

Saklı Olan Hükümler Madde 49- Milli güvenliğin, kamu düzeninin, kamu yararının, genel ahlakın ve

genel sağlığın korunması maksatları ve yasa hükümleri ile getirilen özel

düzenlemeler ve sınırlamalar saklıdır.

Yürürlük Madde 50- Bu Yönetmelik, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme Madde 51- Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.

IV. Ġġ DĠSĠPLĠNĠ ve ZAMAN YÖNETĠMĠ

Ġġ DĠSĠPLĠNĠ

Disiplin: Konulan yeni kuralların herkes için bir alıĢkanlık haline gelmesini

sağlamaktır.

ĠĢ disiplini: Kurum ve iĢletmelerde düzeni sağlamak için kullanılan hem basit hem

de kurumun en küçük ayrıntılarının denetimini sağlayan ve diğer iyileĢtirme

çalıĢmalarının temelini oluĢturan bir sistemdir. ĠĢ yerini organize ve standardize eden

sistematik bir yaklaĢımdır diyebiliriz. ĠĢ disiplini, güvenliğin artırılmasına,

iyileĢtirilmiĢ iĢ akıĢının sağlanmasına, daha iyi hizmet kalitesinin elde edilmesine,

savurganlığın önlenmesine ve çalıĢma ortamında kontrol ettiklerimiz hakkındaki

verimliliğimizin artmasına yardımcı olur. Araç-gerecin, malzemenin ve insanların çalıĢma

ortamında, yeni bir yaklaĢımla bir arada var olmaları gerektiğinin miktarlarını

belirler.Toplam kalitenin bir parçası ve sürekli geliĢmenin ayağıdır.

ĠĢ disiplininin amacı, verimliliği arttırmak, çalıĢma ortamını temiz, düzenli

ve kullanıma uygun bir Ģekle dönüĢtürmektir.

ĠĢ Disiplininin Kurumlara Yararları

Aksaklıkları azaltır.

Verimliliği artırır.

Ġsrafı azaltır.

ĠĢ güvenliğini arttırır.

Devamsızlığı azaltır.

Motivasyonu yükseltir.

Hizmetin devamlılığını düzenler.

ĠĢ Disiplininin ÇalıĢan Personele Yararları Ürettiklerini sergilerler. BakıĢ açılarını geniĢletirler. Kendilerini yönetirler.

AlıĢkanlıklarını gözden geçirirler. Sorunlar erken teĢhis edilir. Keyifle çalıĢan ortam hazırlanır.

Katılım ve paylaĢımı arttırır.

ĠĢ Disiplininin Topluma Yararları

KuruluĢun performansından memnuniyet duyulur.

Hizmet adaletli alınır.

Toplum, hizmeti ucuza mal eder.

Toplum, hizmeti zamanında alır.

KuruluĢ-toplum iliĢkileri iyileĢir.

KuruluĢ-toplum iliĢkilerine zamanında tepki gösterir.

Artan toplum talepleri karĢılanır.

ZAMAN YÖNETĠMĠ Yapılanı yeterli bulmamak insanın ileri gitmesinde ilk adımdır. Zaman yönetiminde

planlama, uygulama, kontrol etme, önlem alma önemlidir.

Planlamazsan bilemezsin, bilemezsen kontrol edemezsin, kontrol edemezsen daha iyi

olamazsın.

Zamanını iyi düzenleyemeyen bir insan kaçınılmaz olarak stres altındadır. Ġçinde

yaĢadığımız çağın en önemli özelliklerinin baĢında, zaman darlığı gelir.

Zamansızlıktan Ģikayet edenler büyük çoğunlukla zamanlarını nasıl kullanacaklarını

bilmeyenlerdir. Ne yazık ki, zamanı kontrol edememek yaĢamı kontrol edememektir. Ġnsanın

her an zaman baskısını hissetmesi büyük bir stres yaratır, insanın aklı yapılması gereken bir

sonraki iĢte olduğu için yaptığı iĢteki verimi azalır ve yaĢanan zaman bir an önce geçmesi

gereken bir ĢeymiĢ gibi algılanır.

AĢırı iĢ yükü ve zamansızlık bir süre sonra yaĢam biçimi olmaya baĢlar ,bu durumda

insanın sağlığı bozulmaya baĢlar, stresin yol açtığı çeĢitli hastalıklar ortaya çıkar ve yaĢamdan

aldığı zevk azalır.

Zamanı etkili ve etkin biçimde kullanmak zordur. Bu demektir ki iĢlerin tamamlanması

ve sonuçların zamanında alınması için çok fazla ve iyi çalıĢmak gerekir. Ġyi bir zaman

yönetimi, iĢin ve yaĢamın tüm yönünü olumlu bir biçimde etkiler.

Zaman yönetimi; zamanı mümkün olduğunca etkin ve etkili bir biçimde kullanma ve

denetleme sistemidir.

Kötü bir zaman yönetiminin neden olacağı baĢlıca belirtiler Ģunlardır: Acelecilik

Seçenekler arasında devamlı bir bocalama Birçok boĢ zamanın üretici olmayan etkinliklerle

gevĢek veya yorgun geçirilmesi Belirli bir zamanda bitirilmesi gereken iĢlerin zamanında

bitirilmemesi Dinlenmek veya kiĢisel iliĢkiler için yetersiz zaman

Ayrıntılar veya yapılacak iĢlerin altında ezilme duygusu ve zamanın büyük bir

bölümünde yapmak istemediğimiz Ģeyleri yapmak

Zaman yönetimi teknikleri, bu belirtilerden kurtulmanın yollarını gösterir.

Zaman Yönetimi Teknikleri

BaĢlıca Ģu aĢamaları içerir;

a. ĠĢin analiz edilmesi

b. Organize olmak

c. BaĢarılı bir biçimde iĢleri delege etmek(devretmek)

d. Bürokratik iĢlerin halledilmesi

e. Toplantıların yapılması

f. Zaman kaybettirici etkinliklerin denetimi

g. BoĢ zaman kazanmak ve boĢ zamanı değerlendirmek

ĠĢin Analiz Edilmesi BaĢlangıç olarak, ne yaptığınızın ve ne yapacağınızın ayrımında olabilmeniz için,

kiĢisel, bölümünüze ait ve kurumsal amaçlarınızı bilmelisiniz. Bu amaçların

özellikleri Ģunlar olmalıdır :

Spesifik: Tam olarak ne yapmayı tasarladığınız ve nereye gittiğinizi bilmeniz gerekir.

Gerçekçi: Amaçlar ulaĢılabilir yani sizin bölümünüzün ve kurumunuzun

ulaĢabileceği amaçlar olmalıdır.

ZamanlanmıĢ: ÇeĢitli iĢlerin ve görevlerin ne zaman yürütülüp bitirileceğini ve

tüm amaçları ulaĢılması için amaç tarihlerini bilmelisiniz.

Ölçülebilir: Amaçlara tamamen ve zamanında ulaĢılıp ulaĢılamadığını ya da onlara

ne kadar uzak olduğunuzu görebileceğiniz bir değerlendirme çizelgesinde görülebilmelidir.

Organize Olmak ĠĢleri önem ve aciliyet sırasına koymak gerekir. Gelecek günler haftalar ve aylar

boyunca planlanan etkinlikleri kaydetmek için bir takvim sistemi kullanılabilir. Gündelik iĢ

yükünüzü düzgün ve etkili bir biçimde listelemek iĢe yarayabilir.

BaĢarılı Bir Biçimde ĠĢleri Delege Etmek (Devretmek) Delege etmeyi, ―belli iĢleri ve görevleri bir kiĢiden diğerine ,genellikle de üstten

asta devretme süreci ―olarak tanımlayabiliriz. Her Ģeyden önce , diğer insanlar da çeĢitli

iĢleri sizden iyi değilse bile sizin kadar iyi yapabilirler. Böylece siz de değerli

zamanınızdan tasarruf edersiniz, bunu doğru biçimde yararları ve geri çekilmeleri ile

anlamanız gerekir. Gerektiğinde seçilmiĢ etkinlikleri belli kiĢilere tahsis etmelisiniz.

Bürokratik ĠĢleri Halletmek ĠĢ mekanınızı bürokratik iĢlerin etkin biçimde halledilmesine uygun bir

biçimde düzenlemelisiniz. YazıĢmanın mümkün olduğunca hızlı olabilmesi için etkin

okuma ve yazmayı bilmeniz de çok önemlidir. Yazmak veya okumak yerine , ne

zaman telefon edeceğinizi bilmek de iyi bir düĢüncedir.

Toplantıları Düzenlemek ĠĢ arkadaĢlarınızla toplumsal iliĢkilerde yapılması ve yapılmaması gereken

Ģeyleri bilmelisiniz. Örneğin arkadaĢça davranın; ama koridorlarda amaçsızca gevezelik

ederek zaman kaybetmeyin. Kahve veya öğle yemeği molalarında resmi olmayan

toplantıları baĢarılı bir biçimde yapabilirsiniz. Tıpkı bunun gibi bölümünüzde

üstlerinizle yapılan resmi toplantıları da cesaretle karĢılayabilmelisiniz.

Zaman Kaybettirici Etkinlikleri Denetlemek Zaman kaybettirici etkinlikler ister kiĢiler tarafından isterse telefon aracılığıyla

yapılsın siz bu bölünmelerle baĢa çıkabilmelisiniz. Bazen baĢka insanların sorunlarını

çözmek üzere çağrılabilirsiniz; bunu yapabildiğiniz kadar hızlı ve etkin bir biçimde

yapın. Bu zaman kaybettiricilerin çoğu kararlı olmakla denetlenebilir.

BoĢ Zaman Kazanmak ve BoĢ Zamanı Ġyi Değerlendirmek Zaman yönetimi sisteminiz baĢarılı olursa ve olduğunda , genellikle günün baĢında

ya da sonunda bir miktar boĢ zaman kazandığınızı fark edersiniz. BoĢ zamanlarınızda

rahatlamayı ve eğlenmeyi öğrenmeniz de çok önemlidir. Çok iyi çalıĢarak dinlenmeyi

hakkettiniz, iĢinize dönmeye ve yüzde yüz verimli olmaya hazır olabilmeniz için

kendinizi yenilemeye gereksiniminiz var.

ZAMAN YÖNETĠMĠNĠN YARARLARI 1. Zamanınızı denetleyebilir ve yönetebilirsiniz. Ne zaman ve ne olacağına

karar verebilirsiniz.

2. ĠĢler daha hızlı ve daha iyi yapılır, kurum içinde üretkenlik artar.

3. BoĢ zaman artacaktır, rahatlama olanağı olacaktır. Zinde, sağlıklı ve yenilenmiĢ

birey daha çok çalıĢacak ve zamanını verimli kullanacaktır.

4. Zaman yönetimi, denetimli, etkili ve etkin birey her zaman (Transfer ve

yükselme fırsatları çıktığında) akranlarının dikkatini daha çok çeker.

ZAMAN YÖNETĠMĠNĠN ZORLUKLARI Zaman yönetimi sistemini yürütmek kolay değildir. KarĢılaĢılabilecek bazı engeller

vardır. Bunlar; Tutumlar, AlıĢkanlıklar, ĠĢ yükü, Kurumsal kültürdür.

Tutumlar Daha önce olup biten her Ģeyle ilgili yeniden düĢünmeyi, o güne kadar ki performansın

yetersiz hatta kimi bakımlardan tamamen baĢarısız olduğunun kabulünü de içerebilecek

bir tutum değiĢikliği gerekir. Amaçların ilk kez oluĢturulması iĢlerin ve zaman

çizelgelerinin yeniden değerlendirilmesi, çalıĢma pratiklerinin tamamının zaman

yönetimi açısından değiĢmesi gereklidir. Zamanın tasarruf edilmesi ve mümkün olan en

iyi biçimde kullanılması, öncelikli hale gelmelidir.

AlıĢkanlıklar ―Eski alıĢkanlıklar güç kaybolur:‖ sözü doğru bir sözdür, özellikle de zaman

yönetimi ile ilgili olduğunda. Sistem yalnızca evrensel olarak uygulanmamalı, aynı

zamanda yürümelidir de. Kötü alıĢkanlıkların kısa bir süre sonra yeniden ortaya

çıkması büyük olasılıktır. Anılar, takvimler ve kontrol listelerinden daha

dayanıklıdır, karmaĢık bir bürokratik iĢ yarına kadar bekleyebilir, kahve molaları

yeniden uzayabilir. Yeni ve zaman yönelimli alıĢkanlıklar geliĢtirilmeli ve bunlara bağlı

kalınmalıdır.

ĠĢ Yükü Kimi zaman bir insanın iĢ yükü öyle ağır, çeĢitli ve sürekli görünebilir ki, bu iĢin

zaman yönetimi sistemi içinde yeniden yapılandırılması olanaksız gibidir. Bütün iĢler acil

ve önemlidir, takvim her zaman doludur, kimse iĢi o kadar iyi yapamaz, o kadar çok

bürokratik iĢ halledemez, o kadar çok toplantıya katılamaz vb..... Ama iĢ yükünün niteliği

ve düzeyi ne olursa olsun, uygun bir sistemin geliĢtirilmesi, durumu iyileĢtirecektir.

Kurumsal Kültür

Kurumun yapılandığı ve iĢlediği tarz, zamanın bilincinde olan bir yönetici için sorun

olabilir. Bir ekibin parçası olarak çalıĢmak zorluklar olabilir ve kendi

etkinliklerinin sonuçlanabilmesi için diğerlerinin iĢlerinin bitirmesi gerekebilir.

Muhtemelen iĢler son dakikadan önce görülebilir ve bir zaman çizelgesine yerleĢtirilebilir

nitelikte değildir, sürekli olarak beklenmeyen değiĢikliklerin yapılması gerekmektedir.

Bütün bunlarla birlikte planlama güçtür; ama eğer uygun bir sistem kurulabilirse olanaksız

değildir.

STRES ―Stres‖ Latinceden türetilmiĢ bir sözcüktür. Anlamı güçlenme, gerilme ve

baskıdır. Ayrıca sözcük ―bütünlüğünü koruma‖ ve esas durumuna dönmek için çaba

harcama halini de ifade eder.

Beehr ve Newman stresi yine ―kiĢi ile çevresi arasındaki etkileĢimden doğan

bir durum‖ olarak tanımlamaktadır. Aynı yazarlar iĢ stresini ise ―kiĢilerde meydana

gelen ve onları normal etkinliklerinden sapmaya zorlayan değiĢik bir durum‖ olarak ifade

etmektedir.

Hans Selye stres sözcüğünü, organizmanın içindeki çevreye karĢı aldığı

durum olarak tanımlamıĢtır. Bireyde bir dizi etki yaratan çevresel uyarıcıya stresör,

bireyin bu tür uyarıcılara karĢı gösterdiği tepkiye de stres, demiĢtir. Selye stresi,

organizmanın kendi yaĢamını ve çevreye uyumunu tehdit eden bir unsura gönderdiği ve

varoluĢsal değeri olan bir ―savunma ya da kaçma tepkisi‖ olarak tanımlamıĢtır. SavaĢma ya

da kaçma tepkisi bir tehlike ile yüz yüze gelen canlının, baĢa çıkamayacağına inandığı

bu tehlikeden uzaklaĢmaya çalıĢması, baĢa çıkacağına inandığı tehlike ile savaĢması ve

böylelikle yeni duruma bir uyum sağlamasıdır.

Olumlu stres, bireyleri daha yüksek düzeyde performans ve yaratıcılık

giriĢimlerine yönlendirir. KiĢisel büyüme ve mesleki geliĢme için teĢvik edicidir. Yaratıcı

gerilim olarak da kullanılan olumlu stres cesaret, enerji ve iĢ görenin görevlerini

yapmasında veya kariyer isteğinde etkilidir. Bunlar yaĢamı ilgi çekici kılar. Olumsuz

stres, genellikle mutsuzluk ve zararlı etkiler yapar. Stres çok kuvvetli ve uzun süreli ise

uyum kapasitesini yıpratabilir veya zararlı fiziksel ve duygusal etkisi olabilir.

Örgüt Stres Etkenleri Örgütlerde ortaya çıkan stres kaynaklarını örgüt içi ve örgüt dıĢı olarak iki noktada

toplamak mümkündür.

1. Örgüt DıĢı Stres Etkenleri Bireyin karĢı karĢıya kaldığı toplumsal ve teknolojik değiĢimlerin, aile iliĢkilerinin,

gün içerisindeki ulaĢım sorunlarının ve yaĢanan yerin değiĢtirilmesinin, ekonomik

kusurların, ülke sorunlarının birer stres kaynağı olduğu bilinmektedir. Bireyin aile içinde

eĢi ile olan iliĢkileri, eĢin ölümü veya aile bireylerinden birisinin ölümü önemli stres

kaynaklarındandır. KiĢinin kendisinin veya aile bireylerinden birisinin hastalığı, evlenme,

ekonomik zorluklar, yakın arkadaĢlarından birinin ölümü gibi etkenler de birer stres

kaynağıdır.

2. Örgüt Ġçi Stres Etkenleri Örgütsel stresin görünümünü tam olarak anlamak için, stresin iki

etmeninin etkileĢiminden doğduğunu göz önünde tutmak gerekir. Bu iki etmen, bireysel

özellikleri ile örgütsel veya iĢle ilgili özelliklerdir. Bunlar bir durumda stres tepkisini

baĢlatır. Örgütsel stres, örgütle ya da iĢle ilgili olarak herhangi bir beklentiye karĢı

bireysel enerjinin harekete geçmesidir.

Örgütte iĢin kendisi, bir zorlanma etkenidir. ĠĢ görenin kiĢilik özellikleri ve

iĢini zorluk kaynağı olarak görmesi, iĢ göreni daha iĢin baĢında zorlanmaya baĢlar. Her

örgüt yapılan iĢe, kullandığı teknolojiye, çevresel koĢullara, üyelerinin eğilim ve

deneyimlerine, örgüt içi gruplaĢmalara, çatıĢmalara, örgütün yarattığı iklime ve öteki

etmenlere göre stres kaynakları geliĢtirir.

ĠĢ stresi, oldukça evrensel bir stres türüdür. Pallentier‘e göre iĢ stresi iĢ

arkadaĢları arasındaki çatıĢma, yönetici ile çatıĢma, iĢ doyumsuzluğu, iĢteki sorumlulukların

fazla olması, toplamsal desteğin az olması, iĢ beklentilerinin belirsizliği veya

zaman baskısından kaynaklanabilir. Bazı kiĢiler kendilerinden iĢlerinde beklenen

performansı göstermek için yeterli eğitimi almadıkları, bazıları ise, iĢlerinde yer alan

durumların onların becerilerini kullanmalarına izin vermediğini düĢündükleri için strese

girebilir. ĠĢ çevresinde ve bireyler arasında her zaman çatıĢmalar ve uyumsuzluklar vardır.

Bunlar Ģiddetli stresle sonuçlanabilir.

ĠĢ dünyasındaki stres etmenleri; ağır iĢ yükü, hafif ve monoton iĢler, rol

karmaĢası, kontrolün elden kaçması, sosyal destek eksikliği, çevresel stres etmenleri,

hızlı imalat teknolojisi, artan ölçülerde otomasyon, vardiyalar ve gece çalıĢmaları

Ģeklinde sıralamak da mümkündür.

AĢağıda yine iĢe bağlı stres kaynakları altı kümede toplanmaktadır. Ayrıca kiĢilik

yapısının da bir stres etkeni olduğu belirtilmektedir.

Birey - KiĢilik

- Algılama

- Deneyimler

Bireyin Örgüt Ġçerisindeki Rolü - Rol çatıĢması

- Rol belirsizliği

- KiĢilerden sorumlu olma

- Kararlara katılmama

ĠĢin yapısal özelliği - Çok fazla veya çok az iĢ

- Kötü çalıĢma koĢulları

- Zaman baskısı

Kariyer GeliĢimi - AĢırı ödüllendirme

- Yetersiz ödüllendirme

- ĠĢ güvenliğinin yokluğu

Örgüt Ġçi ĠliĢkiler - Yönetici ile yetersiz iliĢki

- ĠĢ arkadaĢları ile yetersiz iliĢki

- Yetki ve sorumluluk dağılımındaki güçlükler

Örgütün Ġç Çevresi - DavranıĢların kısıtlanması

- Bölüm içi politikalar

- Yeterli danıĢman eksikliği

Örgütün DıĢ Çevre Ġle ĠliĢkileri - Örgütün istekleri ile ailenin beklentilerinin çatıĢması

- Örgütün bireylerden beklentilerinin, bireyinki ile ters düĢmesi

3. Stres Belirtileri Stres bireylerde zaman içinde süresi ve miktarına bağlı olarak belli

sonuçlar yaratmaktadır. Az miktarda ve kısa süreli stres olumlu etkilerde bulunabilirken

uzun süreli ve yoğun bir stres bireyin dengesini alt üst ederek çeĢitli belirtilerin meydana

gelmesine neden olabilmektedir. Bireyin stres altında olduğunu gösteren belirtiler Ģunlardır :

Bedensel Tepkiler: baĢ ağrıları, sırt ağrıları, kas krampları, az uyumak, hazımsızlık ..

Psikolojik Tepkiler: yorgunluk, kaygı (endiĢe), gerginlik, depresyon, can sıkıntısı,

dikkat toplama güçlüğü, kendine olan güven azalması...

DavranıĢsal Tepkiler: sigara ve alkol kullanımının artması, duygusal ve fevri

davranıĢlar, kazalar...

Sosyal Tepkiler : ev çevresinde diğer insanlarla kurulan iliĢkilerde azalma, aile içinde

ve toplum içerisinde sosyal rollerin yürütülmesinde beceriksizlik, toplumsal yalıtım...Sailer ve

arkadaĢları stres kaynakları karĢısında geliĢtirilen stres tepkilerini aĢağıdaki gibi

göstermiĢtir...

Subjektif Tepkiler: depresyon, bıkkınlık ve tatmin olamama...

DavranıĢsal Tepkiler : aĢırı yemek yemek, içki veya sigara içmek, saldırgan davranıĢ,

yapılan hatalardaki artıĢ ve ilaç müptelası olmak...

Duygusal Tepkiler: dikkatini yoğunlaĢtıramama veya karar verememe, sık sık

meydana gelen unutkanlıklar ve eleĢtirilere aĢırı hassasiyet...

Fizyolojik Tepkiler: kandaki Ģeker seviyesinin, kan basıncının ve kalp atıĢ

hızının artması, ağzın kuruması, baĢ ağrıları, ülser, kronik kalp rahatsızlıkları, göz

bebeğindeki büyüme...

Örgüt ile Ġlgili Tepkiler: devamsızlık, verimsizlik, yüksek iĢgücü devir hızı, kötü

çalıĢma atmosferi, iĢ tatminsizliği, yüksek kaza oranı ve insanlarla iliĢkilerinin bozulması...

Bu araĢtırmada stres belirtileri fiziksel, davranıĢsal ve psikolojik belirtiler olarak ele

alınmıĢtır.

Stresin Performansa Etkileri ĠĢ konusundaki araĢtırmalar, daha çok stresin olumsuz etkileri üzerinde

yoğunlaĢmıĢlardır. Stresin fazlası fiziksel ve duygusal bozukluklara ve etkinliğin azalmasına

yol açabilir. Özellikle stresin uzun bir süre devam etmesi ile sorunlar ortaya çıkabilir ;

çünkü insan yapısının strese dayanma gücünü yeniden oluĢturması olanaklı değildir.

Ġnsanların strese karĢı ayrımlı dayanma düzeyleri vardır. Eğer bu belli nokta aĢılırsa birey

iĢi daha az baĢarılı, daha endiĢeli, yorgun ve yanılmaya daha yatkın hale gelir. Herhangi bir

nedenle yeterlik ve güven duygularında azalma olduğu hissettiğinde, stres olumsuz hale

dönüĢmektedir. Olumsuz stresin performansa etkileri Ģunlardır:

ĠĢe gitmede isteksizlik: Kendilerinde stres yaratan birey, küme, durum veya

ortamlarla yüz yüze gelme endiĢesi bireyi iĢe karĢı olumsuz tutumlara yöneltmektedir.

Bunun sonucunda ise tek baĢına iĢe gitme zorunluluğu bile önemli bir gerilim ve kaygı

nedeni olmaktadır.

Örgütten ayrılma : Bir örgütte sürekli olarak stres altında çalıĢmak kiĢilerin

örgütle bütünleĢmesini ve iĢ tatminini engeller.

ĠĢ görendeki yetersizlik duygusu: ĠĢ görende öğrendiği, alıĢkanlık haline getirdiği

bir iĢin kendisine verilmemesi ve bilgileri dıĢında kalan bir iĢi yapmaya zorlanması,

yapmak isteyip yapamamasının verdiği bir bunalım ortaya çıkmaktadır.

ĠĢbirliği sağlayamama: ÇeĢitli nedenlerle stres içinde bulunan bireyler

baĢkalarıyla iĢ amaçlı iĢbirliği kurmada isteksiz ve gönülsüz davranırlar.

ĠĢte hata yapma: Stresin Ģiddeti ve süresi uzadıkça biliĢsel iĢlevler süreçler

bozulur. Dikkat ve bellekle ilgili yakınmalar sıkça ortaya çıkar.

ĠĢten UzaklaĢma Ġsteği : ĠĢgören çalıĢtığı örgüte, yaptığı iĢe ve çalıĢma

arkadaĢlarına yeterince uyum sağlayamazsa devamsızlık gösterir.

Ġsabetsiz karar verme: Stres altındaki bireyler çoğu kez sorunu tam olarak

algılayıp uygun seçenekleri ortaya koyarak, bunların arasından en uygun olanı

seçebilecek dikkat ve yoğunluğa sahip olamazlar.

Nitelik ve nicelik düĢmesi: YaĢadığı stres iĢ görenin verimliliğinde düĢme

yaratacaktır.

Tükenme: Tükenme yaĢayan bireyler, genellikle kiĢisel olarak yorgunluk ve

mesleki doyumsuzluk hisseder. BaĢlıca tükenme nedenleri, iĢte hayal kırıklığı, iĢ yükü ve

bürokratik engellerdir.Bireysel olarak tükenmiĢlik hissinin yaĢanması, kiĢinin kendisine

ve çevresine yabancılaĢmasına, mutsuzluklara ve ailesi ile ilgili sorunlara yol

açabileceği gibi, iĢ performansında düĢme, iĢe geç gelme, devamsızlık, ilgisizlik,

çalıĢma arkadaĢlarıyla uyumsuzluk, yönetime karĢı olumsuz tutum gibi örgütsel sorunlara

da yol açabilir.

STRESLE BAġA ÇIKMA YOLLARI Stresle baĢa çıkma ruh ve beden sağlığını korumak, üretici ve verimli bir yaĢam

sürmek için gereklidir. Stresle baĢa çıkma programlarında amaç, kiĢiye stres oluĢturan

öğeleri

ve bunlara verdiği tepkileri tanıtmak, problemlerin doğru teĢhisine yardımcı olmak,

stres vericileri yönlendirmek, kendini fizyolojik ve psikolojik zararlardan korumak için

yöntemler öğretmek ve geliĢtirmektir.

Stresle baĢ etme yollarını bireysel ve örgütsel stratejiler olmak üzere iki

grupta toplamak mümkündür:

A) Bireysel baĢa çıkma yöntemleri: Bireysel olarak kullanılan bazı stratejiler,

stresle baĢa çıkmada çok gerekli ve önemli yer tutmaktadır. Bu stratejilerin ortak yönü,

hemen hemen tümünün kiĢisel alıĢkanlıklar ile fiziksel, psikolojik ve davranıĢsal

yapıların kontrol altına alınmasını öngörmeleridir. Böylece bedende baĢlayan ve zararlı

olan stres tepkisine karĢı önlemler alınarak etkisiz kılınmaya çalıĢılmaktadır.

Stresle baĢa çıkmada çeĢitli teknikler vardır. Ne var ki, bunlardan her biri herkes

için en iyisi olmayabilir. Birey kendisi için stres azaltıcı en iyi yolu seçip uygulayabilmelidir.

1. Egzersiz: Günümüzde her yaĢtan insan için yürüyüĢ, koĢu, yüzme, bisiklete

binme, aerobik, hafif top oyunları, tenis gibi egzersizler stresle mücadelede çok

önemli bir yer tutmaktadır.

Bedende yüksek düzeyde duygusal ve sinirsel değiĢim olurken, bedensel hareketin çok

az olması, stresi artırmaktadır. Bu duruma düĢmemek için stres altında olan bireylerin sık sık

bedensel hareket yapmaları gerekmektedir.

2. Solunum Egzersizleri: Bedeni kontrol etme yolundaki çabaların ilk adımı

solunumu kontrol etmektir. Doğru ve derin nefes almayı öğrenmek, gevĢemeyi öğrenmek

yolunda atılan en önemli adımdır. Doğru ve derin nefes almanın, doğrudan damarları

geniĢletme ve kanın (dolayısıyla oksijenin) bedenin en uç ve en derin noktalarına

kadar ulaĢmasını sağlama özelliği vardır. Ġyi nefes ağır, derin ve sessiz olmalıdır.

Ġyi bir nefes almak için oturarak veya uzanarak, yavaĢ yavaĢ ve derin nefes

almak gerekir. Bir dakika içinde normalde alınan nefes sayısının yarısı kadar, düzenli ve

ağır nefes alınarak beĢ dakika sürdürülmelidir. Bu nefes alma yöntemi günde iki kez

tekrarlandığında gerginliği azaltmaktadır.

3. Meditasyon: Meditasyon, düĢüncenin yoğunlaĢtırılması değil, dikkat toplama

iĢleminde egemenlik sağlamaya yardımcı olan bir idmandır. Amaç bireyi zihinsel kaygı,

gerilim ve kuruntulardan uzaklaĢtıracak bir rahatlık ve sakinliğe ulaĢtırmaktır.

4. Biofeedback (Biyolojik Geribildirim): Biofeedback insanın normal ve normal

dıĢı olan ve kendisinin ayrımında olmadığı fizyolojik tepkilerinin bir araç yardımıyla

ayrımında olduğu ve bir eğitim programı içinde otonom etkinliklerinin (beden sıcaklığı,

ter bezi salgısı vb.) istenilen yönde düzenlemeyi öğrendiği bir yöntemdir. Biofeedback bir

anlamda insanın kendi iç fizyolojik etkinliklerini gözleyebileceği bir penceredir.

5. GevĢeme (Relaxasyon): GevĢeme hareketlerinin gerginlik durumunda sağladığı

rahatlama, bireylere stresli durumlarda daha çok yardımcı olacaktır. GevĢeme tekniği

algısal ve performans açısından yararlar sağlar. Bu teknikle eğitilmiĢ bireylerde dikkat

alanı geniĢler, düĢünce berraklaĢır ve duyular keskinleĢir.

6. Beslenme: AraĢtırmalar beslenme ile stres arasında bir iliĢki olduğunu

göstermiĢtir. Bazı yiyeceklerin stres tepkisini baĢlattığı, arttırdığı, hatta strese karĢı daha

duyarlı hale getirdiğini bilinmektedir. Örneğin; çay, kahve, kakao ve çikolatada

bulunan kafeinin kendisi stres yaratan bir maddedir. Bu nedenle stresle daha etkili

olarak baĢa çıkabilmek için beslenme düzeni ve beslenme alıĢkanlıkları gözden

geçirilmelidir.

7. Toplumsal Destek: Toplumsal destek kavramı, bireyin baĢka bireylerle veya

gruplarla var olan iletiĢimini anlatır. BaĢta aile olmak üzere, çeĢitli arkadaĢ grupları ile

olan iliĢki ve dostlukları da stres düzeyini olumlu yönde etkileyen etmenlerdir. Bireylerin

aile, toplum ve iĢ yaĢamlarında birlikte oldukları diğer insanlar tarafından desteklenme

düzeyleri, paylaĢım oranları ve birliktelikten aldıkları zevk, onların stresle mücadele

etmedeki baĢarı düzeylerini artırmakta ve stresten daha az zarar görmelerini sağlamaktadır.

8. Sosyal, Kültürel, Sportif Etkinliklere Katılma: Stresle baĢa çıkmada

bireylerin iĢ dıĢındaki boĢ zamanlarını geçirmek için yaptıkları etkinlikler

önemlidir. BoĢ zaman değerlendirme, bireyin öz benliğine uygun ve yapmaktan zevk

aldığı toplumsal, kültürel, sportif ekinliklere katılarak, kiĢinin günlük yaĢamının

sıkıcılığından kurtulması ve insanlarla etkileĢerek toplumsal bir kiĢilik kazanması olarak

açıklanmaktadır.

Ayrıca hobilerle uğraĢmak, bireylere boĢ zamanda değiĢik bir iĢle uğraĢmak,

zevk almayı ve gevĢemeyi yaĢamak, baĢarmak ve kendini anlatmak gibi çok önemli yararlar

sağlar.

9. Masaj: Stres tepkisinin yavaĢlatılması ve önlenmesinde birçok açılardan yarar

sağlar. Masaj kasların gevĢemesine yardım eder ve masaj sırasında bütün vücuda kaygıyı

azaltan düĢünmekten çok hissetmeye olanak tanıyan tatlı bir rahatlama duygusu yayılır.

Böylece bilinçli yapılan bir masaj, bireyi stresin kargaĢasından uzaklaĢtırarak sağlıklı bir

dinlenme olanağı sağlar.

10. Dua ve Ġbadet: Ġnsanı sadece fizyolojik açıdan ele almak hata olacaktır .

Nitekim modern yönetim yaklaĢımına göre insan; sadece çalıĢan ve üreten yönüyle değil,

bunların yanında ruhi yönüyle de birtakım tatmin edilmesi gereken ihtiyaçları olan bir

varlıktır. Dua; insanın yaratılıĢından bugüne kadar devam eden, sıkıntılardan kurtulmak veya

isteklerin gerçekleĢmesi için, tüm bunlara sözü geçecek sonsuz güce sığınma isteğidir. Ġbadet

ise insanın kendi inancını belli hareketlerle ifade etme Ģeklidir. Dua ve ibadet kiĢinin umut

ve iyimserliğini artırır.

11. Zaman Yönetimi: Zaman yönetiminin amacı zamanı gereksinim ve

isteklerini karĢılayabilecek biçimde kontrol altında tutabilmektir. Zaman yönetiminde

amaç saptamak, amaca ulaĢmak için planlama yapmak, planı uygulamaya hemen

baĢlamak, bitiĢ zamanını saptamak ve son olarak amaca ulaĢana kadar çalıĢmaya

devam etmek gerekir. Zaman baskısının yarattığı stresle baĢa çıkmada, zamanı iyi

yönetmek en uygun yoldur.

B) ĠĢ YaĢamındaki Stresle BaĢa Çıkmada Örgütsel Stratejiler: ĠĢ stresini

azaltmak ya da önlemek için örgüt düzeyindeki stres kaynaklarının kontrol edilmesi ve

azaltılması için yapılan yönetsel düzenlemelerdir.

1. Örgütsel Ġklim Yaratmak : Örgütün psikolojik ortamına örgütsel iklim denir.

Birçok büyük örgütte, bürokratik ve resmi bir yapı ile birlikte katı ve kiĢisel olmayan bir

hava vardır.

Bu durum önemli bir stres kaynağıdır. Daha az merkeziyetçi, kararlara katılımı

sağlayan, yukarıya doğru iletiĢime izin veren bir yapı kurulması önemli bir baĢa çıkma

stratejisidir.

Örgüt üyelerinin çoğunluğu iĢlerinden ve rollerinden doyum aldıklarını

hissetmelidirler ve birbirleriyle iliĢkileri iyi olmalıdır. Üst yöneticiler, personelin değer

ve isteklerini anlamalı, karar verme ve planlama süreçlerine onların katılımını sağlamalıdır.

2. ĠĢ ZenginleĢtirilmesi : ĠĢ zenginleĢtirme hem iĢin içerdiği sorumluluk,

tanınma, baĢarı fırsatı gibi etmenlerin, hem de ayrımlı beceriler, görevin kimliği ve

anlamlılığı gibi iĢin özüne iliĢkin niteliklerin geliĢtirilmesini içerir. ZenginleĢtirilmiĢ

görevler, daha rutin ve yapılandırılmıĢ iĢlere göre stres kaynaklarının azaltılmasını

sağlayacaktır.

3. Örgütsel Rollerin Belirlenmesi ve ÇatıĢmaların Azaltılması :Rol çatıĢması ve

belirsizlikler, bireysel stres kaynaklarının baĢında gelmektedir. Yöneticiler, örgütsel

rollerin belirsizliğini ve çatıĢmalarını ortadan kaldırarak, bunun neden olduğu stresi

azaltabilirler. Her görev iĢ görene destek olacak açık beklentileri ve gerekli bilgiyi

içermelidir. Bu amaçla örgütte herkes tarafından anlaĢılan ve kabul edilen açık bir iĢ

bölümü sistemi getirilmelidir.

4. Mesleki GeliĢim Yollarının Planlanması ve DanıĢmanlık : Büyük örgütlerde

bireylerin sonraki pozisyonlarının ne olacağı ve ne yapacaklarını bilmemek büyük bir stres

kaynağıdır. Oysa mesleki planlama tekniklerinin kullanılması örgütlerde stresle mücadele

etmede önemli bir rol oynamaktadır. Bu tekniklerin bazıları Ģunlardır:

ĠletiĢim fırsatları yaratmak için açık iĢlerin listesini, iĢ tanımlarını göndermek ve

kiĢilerin kendilerine daha uygun baĢka iĢlere geçmelerine izin vermek, DeğiĢme için

belirlenmiĢ eylem planları ve saptanmıĢ amaçlarla ilgili olarak bireylere yardımcı olmak

için uygulamalı çalıĢmalar ve eğitim etkinliklerinin düzenlenmesi,

Bireyleri yeni meslek ve etkinliklere hazırlamak için gerekli bilgi ve

becerilerini artıracak eğitimler düzenlenmesi,

ĠĢ doyumunu artırmak ve kiĢisel geliĢmeyi sağlamak için örgüt geliĢtirme ve iĢ

düzenleme çalıĢmalarının yapılması,

ÇalıĢanların iĢ ve meslek değiĢiklikleri yapmalarına fırsat veren bireysel

programların artırılması.

Stres danıĢmanlığı, kiĢilerin kendi baĢlarına çözümleyemedikleri stresli

olayları profesyonel danıĢmanlar yardımıyla çözmeleridir.,

5. NeĢeli bir ortam hazırlamak: ĠĢ yerinde neĢeli bir ortam , çalıĢanlar üzerinde

mizah duygusunu geliĢtirerek stresi azaltmaktadır. ĠĢ yerindeki mizahın ve insanları

güldüren etkinliklerin artırılması çalıĢanların verimliliklerini artırmaktadır.

V. SAĞLIK HĠZMETLERĠNDE AFET VE KRİZ YÖNETĠMĠ

YASAL DAYANAKLAR

1593 Sayılı Umumi Hıfzıssıhha Kanunu,

224 Sayılı Sağlık Hizmetlerinin SosyalleĢtirilmesine Dair Kanun,

2935 Sayılı Olağanüstü Hal Kanunu,

7269 Sayılı Umumi Hayata Müessir Afetler Dolayısıyla Alınacak Tedbirlerle Yapılacak

Yardımlara Dair Kanun‘un 02.7.1968 gün ve 1051 sayılı Kanun'la değiĢik 4. Maddesi

gereğince hazırlanan, 08.5.1988 gün ve 19808 sayılı Resmi Gazete‘de yayınlanarak

yürürlüğe giren Afetlere ĠliĢkin Acil Yardım TeĢkilatı ve Planlama Esaslarına Dair

Yönetmelik

Sağlık Bakanlığı ―Afet, Felaket, Salgın Hastalık, Göç Gibi OlağandıĢı Hallerde Sağlık

Hizmetleri Yönergesi‖

AMAÇ

İlin tüm güç ve kaynaklarını krizden önce planlayarak, olağandışı durumlarda sağlık

personelinin ve gücünün olay yerine en hızlı şekilde ulaşması ile vatandaşlara en etkin acil

sağlık hizmetini sağlamak, bireyin, toplumun ve ülkenin biyolojik, fizyolojik, psikolojik,

ekonomik ve doğal kaynak ve zenginlik kayıplarını azaltmak, hızla iyileĢmeye katkı

sağlamak, risk gruplarını korumaktır.

SORUMLULUK

İl Sağlık KRİZ MERKEZLERİ mahalle veya köy ölçeğindeki yerleşim birimi

boyutunda dahi ortaya çıkan bir bulaşıcı hastalık salgını riskinden başlayarak topyekün savaş

haline kadar bütün olağandışı durumlarda faaliyete geçer ve olağandışı durumu ortadan

kaldırır veya kalkıncaya kadar sağlık hizmetleri yönetimini üstlenir. Yerel anlamda

Valiliklere, hizmetleri bakımından Bakanlığa karĢı sorumludur.

KRİZ YÖNETĠMĠ BĠLEġENLERĠ

Kriz yönetiminde baĢarıya ulaĢabilmek için en az altı alanda etkinlik gerekir;

1. Risk Yönetimi

2. Kayıp Yönetimi

3. Olayların Kontrolü

4. Hizmetin UlaĢtırılmasında EĢitlik

5. Kaynak Yönetimi

6. Krizin Etkisinin Azaltılması

RİSK YÖNETĠMĠ

Zararın Haritalanması;

a. Maruziyetin haritalanması,

b. Potansiyel kayıpların tahmin edilmesi,

c. Personel kaybı (Ölen, yaralanan, travmaya uğrayan, vb.)

d. Tesislerle ilgili kayıplar,

e. Ekonomik kayıplar,

f. Elektrik, su, gaz, vb. altyapı kayıpları,

g. Krizden korunma ve krizi hafifletme stratejilerinin geliĢtirilmesi,

KAYIP YÖNETİMĠ

Kriz öncesi, sırası ve sonrasında kaybın minimum düzeyde tutulmasına yönelik eylemleri

kapsar.

En etkin kayıp yönetimi kriz öncesi dönemde sektörün etkilenebilirliğini azaltarak yapılır.

Kayıp Yönetimi Etkinlikleri;

1. Tesislerin fiziksel yapılarını güçlendirmek ve direncini arttırmak,

2. Riskli bölgelerde bulunan tesislerde görev yapan personele güvenlik sistemi sağlamak,

3. Krize neden olan olaylara maruz kalan personele sosyal destek sağlamak,

4. Kriz sonrası kayıp yönetimi özellikle ve öncelikle maruz kalan personele verilecek

desteğe odaklanmalıdır.

OLAYLARIN KONTROLÜ

Kriz yönetiminin en kritik bileĢenlerinden birisi, kriz sırasında ve sonrasında, olayların

kontrol altında tutulmasıdır. Kriz yöneticisinin olaylara tepki vermesi değil, olayları kontrol

etmesi önemlidir. AĢağıdaki önlemler sırasında yönetici kontrolü elden bırakmamalıdır.

1. Olası krizleri ve her bir krizde neden – sonuç iliĢkisini öngörebilmek,

2. Krizin etkilerini hafifletmek,

3. Kriz yöneticileri krizin etkilerini azaltmak için krizden önce ne kadar çok Ģey yaparsa,

kriz sonrasında o kadar az sorunla karĢılaĢır.

4. Hazırlıklı olmak,

5. Kriz yöneticisi, önceki krizleri gözden geçirerek olası krizlere yeterli yanıtın

verilebilmesi için gerekli örgütlenmeyi yapar, planların hazırlanmasını ve

ihtiyaçların karĢılanmasını sağlar.

6. Doğru bilgi toplanması ve doğru değerlendirme,

7. Eylem;

Problem belirlenir belirlenmez, stratejileri saptayıp eyleme geçmek gerekir. Eylemin

gecikmesi, yitirilmiĢ fırsatlara, kontrol kaybına ve daha fazla acı çekilmesine yol

açar.

8. Liderlik;

Kriz yöneticisi toplumun tepkisini izlememeli, liderlik etmelidir. Zamanında ve

doğru müdahale, insanlara umut ve cesaret verir. GecikmiĢ veya yanlıĢ müdahale ise

kaos ve hayal kırıklığı yaratır ve yöneticileri belki de daha az tercih edilen yolları

seçmeye iter.

9. Disiplin;

Kriz merkezinde ve acil müdahale operasyonlarında görev alan tüm kilit personel,

düzenli ve disiplinli çalıĢmak zorundadır. Disiplin ve kendine güven halkın da uyum

göstermesini sağlayacaktır. Bir yöneticinin baĢarısı olayları düzene sokmada

gösterdiği koordinasyon ve liderlik becerilerine bağlıdır.

KRİZ YÖNETĠMĠNDE TEKNOLOJĠ KULLANIMI

HARİTA YAPMA VE OKUMA

Kriz yönetimi, krizin kontrolü ve yönetimi iĢlevlerinde yoğun biçimde harita yapımına

dayanmaktadır. Kriz yönetiminde farklı tipte haritaların yapımı ve kullanımı

gelenekselleĢmiĢ olmalıdır. Haritalar iki grupta değerlendirilmelidir;

A. Genel Amaçlı Haritalar;

1. Topografik haritalar

2. Jeolojik haritalar

3. Sismik haritalar

4. Nüfus dağılım haritaları

5. UlaĢım haritaları

6. Alan kullanım haritaları

7. Bitki örtüsü haritaları

B. Hizmete Özel Haritalar;

1. BulaĢıcı hastalıklar haritası

2. BulaĢıcı hastalıklar risk haritası

3. Sağlık Tesisleri yerleĢim haritası

4. Çevre sağlığı risk haritaları

5. Kritik tesisler haritası

6. YerleĢim yeri haritaları

7. İçme suyu Ģebeke haritası

8. Kanalizasyon Ģebeke haritası

İLETİŞİM

Elektronik iletiĢim, kriz yönetiminde önemli bir teknolojidir ve genel olarak aĢağıdaki

amaçlarla kullanılır;

1. EĢgüdüm ve kontrol

2. Bulma

3. Algılama

4. Raporlama

5. İzleme ve kaydetme

6. Lojistik

İyi bir iletişim yapılanması, yaşamsal bilginin hızla iletimini ve gelişen durumun doğru

belirlenmesini ve algılanmasını sağlayacaktır.

BİLGĠ YÖNETĠMĠ

Kriz yönetimi doğru bilgi toplama ve yorumlamaya dayanmaktadır. Bu nedenle kriz

yöneticisi kriz durumlarında bilginin;

1. Nasıl toplanacağını,

2. Nasıl Yapılandırılacağını,

3. Nasıl değerlendirileceğini bilmelidir

Son dönemlerde bilgisayarın yaygınlaĢması, laptopların yaygın kullanımı kriz yöneticisine;

1. Program planlama

2. Proje Ģekillendirme ve izleme

3. İletişim

4. Lojistik yönetimi

5. Kayıp yönetimi

6. Bilgi ve veri iĢleme

7. Hasar belirleme

8. Maliyet hesabı yönetimi gibi alanlarda yeni olanaklar sağlamıĢtır.

LOJİSTĠK

Her kriz yöneticisi sonuçta lojistik sorunlarla sarılmaya baĢlar. Bu nedenle kriz yöneticisi

Ģunları bilmelidir:

1. Temel lojistik planlaması,

2. Envanter yönetimi,

3. Ambar ve stok kontrol iĢlemleri,

4. Malzeme dağıtımı yöntemleri,

5. Hesap iĢlemleri.

Lojistik planlama, kriz sisteminde kaynakları harekete geçirmeyi, yetenek ve kapasitesini

değerlendirmede darboğazları tanımlama ve alternatif çözümler geliĢtirmeyi de içerir.

EPİDEMĠYOLOJĠ

En dar anlamıyla salgın hastalıkların kontrolünü ve nedenlerini araĢtıran bilim dalıdır. Bir

krizle iliĢkili olarak; kriz sonucunda görülen veya görülmeyen tüm hastalık nedenlerini

(çok geniĢ bir biçimde ölüm ve yaralanmaları) değerlendirme anlamına gelir. Kriz sonrası

epidemiyolojik değerlendirme Ģunları içerir;

1. Hastalık ayrımı ve izlenmesi,

2. Verilerin toplanması, yorumu ve kullanımı,

3. Alınan örneklerin laboratuar analizlerinin yapılması

4. Bir halk sağlığı programı için plan ve politikaların geliĢtirilmesi,

5. BulaĢıcı hastalıkların kontrol programının oluĢturulması.

METEOROLOJİ

Meteoroloji, kriz yöneticisine aĢağıdaki kullanım alanlarında olanak sağlar:

1. Uyarma,

2. İletişim,

3. Kuraklık,

4. Kuvvetli rüzgâr ve sel alanlarında hizmetin yürütülmesi.

DURUM DEĞERLENDĠRMESĠ

Krizin oluĢturduğu hasarı ve gereksinimleri belirleme teknikleridir. Yararlı bir durum

saptama çalıĢmasında Ģunlar gerçekleĢtirilir.

1. Verilerin toplanması ve bilginin yayılması,

2. Operasyonel önceliklerin belirlenmesi.

KAMP PLANLAMASI

Temel olarak kent planlaması disiplinindedir. Fakat kriz koĢullarında insan topluluğu

çevresinde geliĢen gereksinimler eklenmelidir. Benzer planlamalar değiĢen politik gerçekleri

ve kamp sakinlerinin belirsiz geleceğini de hesaba katmalıdır. Kamp planlaması ek olarak

aĢağıdaki teknolojik olanakları da içermelidir.

1. Güvenlik,

2. Su ve gıda sağlama,

3. Sanitasyon,

4. DolaĢım ve taĢıma,

5. Sosyal faaliyet imkânlarını sağlama.

UZAKTAN ALGILAMA VE AFET BİLGĠ SĠSTEMĠ

Kriz yönetiminde en önemli yeri iĢgal eden Afet Bilgi Sistemi mutlaka oluĢturulmak

zorundadır.

Sessiz evreden baĢlanarak, operasyon ve operasyon sonrası evreleri de kapsayacak

Ģekilde tasarlanacak olan formlar mutlaka ulusal standart olmalı ve dijital ortama

aktarılmalıdır.

Afet Bilgi Sistemi yoksa kriz merkezleri kör ve sağır kriz yöneticileri ile dolu

demektir.

DİĞER ALANLAR

AĢağıda ek olarak belirtilen diğer teknolojiler, kriz yöneticisinin becerilerini daha fazla

arttıracaktır:

1. Kritik durum çözüm teknikleri,

2. İnsan kaynakları yönetimi,

3. Psikolojik gerilim altında yönetim,

4. Toplam kalite yönetimi,

5. Maliyet muhasebesi,

6. İdari ve kar amacı gütmeyen muhasebe,

7. Genel jeoloji.

ÖRGÜTLENME

Örgütlenme yapısı; karĢılaĢılan olağandıĢı durumun çapına, derinliğine, türüne ve müdahale

stratejilerine uygun olarak daralıp – geniĢleme özelliği gösterebilen, gerektiğinde bir bütün

olarak ve gerektiğinde ünite, servis ve ekip düzeyinde müdahaleyi gerçekleĢtirebilecek

biçimde düĢünülmüĢ çok amaçlı bir yapıdır.

Acil veya olağandıĢı durumlar için öngörülen örgütlenme, durumun gerektirdiği iĢ, uğraĢı

alanları ve hiyerarĢik iliĢkiler bakımından aĢağıdaki biçimde belirlenmiĢ ve Ģematize

edilmiĢtir.

PERSONEL GEREKSİNİMİ

KRİZ MERKEZİNDEKİ ÜNVANI PERSONEL

SAYISI TOPLAM

KOORDİNATÖR 1

KOORDİNATÖR YARDIMCISI 1

KRİZ MERKEZİ SEKRETERİ 1

ÜNİTE YÖNETİCİSİ 4

SİVİL SAVUNMA UZMANI 1 PL

AN

LA

MA

GR

UB

U

KR

İZ M

ER

KE

Zİ Y

ÖN

ET

İCİL

ER

İ

SERVİS YÖNETİCİSİ 16

24 KİŞİ

SERVİS YÖNETİCİ YARDIMCISI

EKİP ŞEFİ

UY

GU

LA

MA

GR

UB

U

SA

HA

OP

ER

AS

YO

N

PE

RS

ON

EL

İ

EKİP PERSONELİ

KRİZ MERKEZİ YÖNETİMİNCE PLANLANIR.

TOPLAM

ACİL OPERASYON ÜNİTESİACACİİL OPERASYON L OPERASYON ÜÜNNİİTESTESİİ

TIBBİ DESTEK ÜNİTESİTIBBTIBBİİ DESTEK DESTEK ÜÜNNİİTESTESİİ

M. DAĞ KURTARMA TİMİM. DAM. DAĞĞ KURTARMA TKURTARMA TİİMMİİ

M. SU KURTARMA TİMİM. SU KURTARMA TM. SU KURTARMA T İİMMİİ

M. KAR KURTARMA TİMİM. KAR KURTARMA TM. KAR KURTARMA TİİMMİİ

M. HAVA KURTARMA TİMİM. HAVA KURTARMA TM. HAVA KURTARMA TİİMMİİ

AFET VE KRİZ YÖNETİMİAFET VE KRAFET VE KRİİZ YZ YÖÖNETNETİİMMİİ

VALİLİK KRİZ MERKEZİVALVALİİLL İİK KRK KR İİZ MERKEZZ MERKEZİİ

LOJİSTİK TİMLOJLOJİİSTSTİİK TK TİİMM

DANIŞMA KURULUDANIDANIŞŞMA KURULUMA KURULU

BİL. VE PSK. DEST. ÜNİTESİBBİİL. VE PSK. DEST. L. VE PSK. DEST. ÜÜNNİİTESTES İİ

LOJİSTİK DESTEK ÜNİTESİLOJLOJİİSTSTİİK DESTEK K DESTEK ÜÜNNİİTESTESİİ

BİLGİ İŞLEM SORUMLUSUBBİİLGLGİİ İŞİŞLEM SORUMLUSULEM SORUMLUSU

SEKRETERYASEKRETERYASEKRETERYA

SİVİL TOPLUM KURULUŞLARISSİİVVİİL TOPLUM KURULUL TOPLUM KURULUŞŞLARILARI

DİĞER KURUM KRİZ

MERKEZLERİ

DDİĞİĞER KURUM KRER KURUM KR İİZ Z

MERKEZLERMERKEZLERİİ BAKANLIK KRİZ MERKEZİBAKANLIK KRBAKANLIK KR İİZ MERKEZZ MERKEZİİ

BAŞBAKANLIK KRİZ MERKEZİBABAŞŞBAKANLIK KRBAKANLIK KR İİZ MERKEZZ MERKEZİİ

ULUSAL MED. KUR. EKİBİULUSAL MED. KUR. EKULUSAL MED. KUR. EK İİBBİİ

GÖNÜLLÜLERGGÖÖNNÜÜLLLLÜÜLERLER

İL SAĞLIK KRİZ MERKEZİAFETLERDE SAĞ. HİZ. BİRİMİ

İİL SAL SAĞĞLIK KRLIK KRİİZ MERKEZZ MERKEZİİAFETLERDE SAAFETLERDE SAĞĞ. H. HİİZ. BZ. BİİRR İİMMİİ

EĞİTİM SORUMLUSUEEĞİĞİTTİİM SORUMLUSUM SORUMLUSU

ACİL OPERASYONLAR

ÜNİTESİ

ACACİİL OPERASYONLAR L OPERASYONLAR

ÜÜNNİİTESTESİİ

112112112

ÇEVRE SAĞLIĞIÇÇEVRE SAEVRE SAĞĞLILIĞĞII

BLŞ. HST. MÜCADELEBLBLŞŞ. HST. M. HST. MÜÜCADELECADELE

DST. OPERASYONLAR

ÜNİTESİ

DST. OPERASYONLAR DST. OPERASYONLAR

ÜÜNNİİTESTESİİ

YAT. TED. KURUMLARIYAT. TED. KURUMLARIYAT. TED. KURUMLARI

SAĞLIK OCAKLARISASAĞĞLIK OCAKLARILIK OCAKLARI

LAB. HİZMETLERİLAB. HLAB. HİİZMETLERZMETLERİİ

BİL. ve PSİKOLOJİK

DESTEK ÜNİTESİ

BBİİL. ve PSL. ve PSİİKOLOJKOLOJİİK K

DESTEK DESTEK ÜÜNNİİTESTESİİ

PSİKOLOJİK DESTEKPSPSİİKOLOJKOLOJİİK DESTEKK DESTEK

AR - GEAR AR -- GEGE

EĞİTİMEEĞİĞİTTİİMM

LOJİSTİK DESTEK

ÜNİTESİ

LOJLOJİİSTSTİİK DESTEK K DESTEK

ÜÜNNİİTESTESİİ

PERSONEL LOJİSTİKPERSONEL LOJPERSONEL LOJİİSTSTİİKK

TIBBİ LOJİSTİKTIBBTIBBİİ LOJLOJİİSTST İİKK

TEKNİK LOJİSTİKTEKNTEKNİİK LOJK LOJİİSTSTİİKK

KRİZ MERKEZİ SEKRETERİKRKRİİZ MERKEZZ MERKEZİİ SEKRETERSEKRETERİİ

BİLGİ - İŞLEMBBİİLGLGİİ -- İŞİŞLEMLEM

SEKRETERYASEKRETERYASEKRETERYA

İL SAĞLIK MÜDÜRLÜĞÜ

KRİZ MERKEZİ KOORDİNATÖRÜ

İİL SAL SAĞĞLIK MLIK MÜÜDDÜÜRLRLÜÜĞĞÜÜ

KRKRİİZ MERKEZZ MERKEZİİ KOORDKOORDİİNATNATÖÖRRÜÜ

KOORDİNATÖR YARDIMCISIKOORDKOORDİİNATNATÖÖR YARDIMCISIR YARDIMCISI

SİVİL SAVUNMA UZMANISSİİVVİİL SAVUNMA UZMANIL SAVUNMA UZMANI

DANIŞMA KURULUDANIDANIŞŞMA KURULUMA KURULU

VALİLİK KRİZ MERKEZİVALVALİİLL İİK KRK KR İİZ MERKEZZ MERKEZİİ

İL SAĞLIK KRİZ MRK. KOORD.İİL SAL SAĞĞLIK KRLIK KRİİZ MRK. KOORD.Z MRK. KOORD.

ÜNİTE YÖNETİCİSİÜÜNNİİTE YTE YÖÖNETNETİİCCİİSSİİ

İÇME SUYU KONTROL EKİBİİİÇÇME SUYU KONTROL EKME SUYU KONTROL EKİİBB İİ

DANIŞMA KURULUDANIDANIŞŞMA KURULUMA KURULU

ÇEV. SAĞ. SERVİS YÖNETİCİSİÇÇEV. SAEV. SAĞĞ. SERV. SERVİİS YS YÖÖNETNETİİCCİİSSİİ

GIDA KONTROLÜ EKİBİGIDA KONTROLGIDA KONTROLÜÜ EKEKİİBBİİ

ATIK KONTROLÜ EKİBİATIK KONTROLATIK KONTROLÜÜ EKEKİİBB İİ

VEKTÖR KONTROLÜ EKİBİVEKTVEKTÖÖR KONTROLR KONTROLÜÜ EKEKİİBB İİ

YENİ TESİS KONTROL EKİBİYENYEN İİ TESTESİİS KONTROL EKS KONTROL EKİİBB İİ

MEZARLIK KONTROL EKİBİMEZARLIK KONTROL EKMEZARLIK KONTROL EKİİBB İİ

HABERLEŞME EKİBİHABERLEHABERLEŞŞME EKME EK İİBB İİ

BİLGİ İŞLEM EKİBİBBİİLGLG İİ İŞİŞLEM EKLEM EK İİBB İİ

LOJİSTİK EKİBİLOJLOJİİSTST İİK EKK EK İİBB İİ

SER. YÖNETİCİ YARDIMCISISER. YSER. YÖÖNETNET İİCC İİ YARDIMCISIYARDIMCISI SER. YÖNETİCİ YARDIMCISISER. YSER. YÖÖNETNET İİCC İİ YARDIMCISIYARDIMCISI SER. YÖNETİCİ YARDIMCISISER. YSER. YÖÖNETNET İİCC İİ YARDIMCISIYARDIMCISI

İL SAĞLIK MÜDÜRÜİİL SAL SAĞĞLIK MLIK MÜÜDDÜÜRRÜÜ

ASHB BİRİM SORUMLUSUASHB BASHB BİİRRİİM SORUMLUSUM SORUMLUSU

M. DAĞ KUR. TİMİM. DAM. DAĞĞ KUR. TKUR. T İİMMİİ M. SU KUR. TİMİM. SU KUR. TM. SU KUR. T İİMMİİ M. KAR KUR. TİMİM. KAR KUR. TM. KAR KUR. T İİMMİİ

LOJİSTİK TİMLOJLOJİİSTSTİİK TK TİİMM

GÖNÜLLÜLERGGÖÖNNÜÜLLLLÜÜLERLER

EĞİTMEN / EĞT. ASİST.EEĞİĞİTMEN / ETMEN / EĞĞT. AST. ASİİST.ST.

OPERASYON YÖNETİCİSİOPERASYON YOPERASYON YÖÖNETNETİİCCİİSSİİ

UMKE SORUMLUSUUMKE SORUMLUSUUMKE SORUMLUSU

M. HV. KUR. TİMİM. HV. KUR. TM. HV. KUR. T İİMMİİ

TİM LİDERİTTİİM LM LİİDERDER İİ

OPER. TİMİ ELEMANIOPER. TOPER. TİİMMİİ ELEMANIELEMANI

OPER. TİMİ ELEMANIOPER. TOPER. TİİMMİİ ELEMANIELEMANI

OPER. TİMİ ELEMANIOPER. TOPER. TİİMMİİ ELEMANIELEMANI

OPER. TİMİ ELEMANIOPER. TOPER. TİİMMİİ ELEMANIELEMANI

OPER. TİMİ ELEMANIOPER. TOPER. TİİMMİİ ELEMANIELEMANI

AKTİF LOJ. ELEMANIAKTAKTİİF LOJ. ELEMANIF LOJ. ELEMANI

AKTİF LOJ. ELEMANIAKTAKTİİF LOJ. ELEMANIF LOJ. ELEMANI

ASH BİRİM SORUMLUSUASH BASH B İİRRİİM SORUMLUSUM SORUMLUSU

UMKE SORUMLUSUUMKE SORUMLUSUUMKE SORUMLUSU

OPER. YÖNETİCİSİOPER. YOPER. YÖÖNETNET İİCCİİSS İİ

OPER. TİMİ ELEMANIOPER. TOPER. TİİMMİİ ELEMANIELEMANI

OPER. TİMİ ELEMANIOPER. TOPER. TİİMMİİ ELEMANIELEMANI

PASİF LOJ. ELEMANIPASPASİİF LOJ. ELEMANIF LOJ. ELEMANI

PASİF LOJ. ELEMANIPASPASİİF LOJ. ELEMANIF LOJ. ELEMANI

KRİZ MERKEZĠ ÇALIġMA ESASLARI

1. Sağlık Kriz Merkezi, Bakanlığın, Valiliğin veya Koordinatörün çağrısı üzerine, kriz

halinde ise çağrısız toplanır.

2. Krizin büyüklük derecesine göre Bakanlık, Valilik veya Koordinatör gerekli görürse

24 saat çalışma esasına göre görev yapar.

3. Gerektiğinde Bakanlık, Valilik veya Koordinatör tarafından Merkezin çalıĢma yeri

değiĢtirilebilir.

4. Gerektiğinde personel, büro, araç, gereç, ekipman ve donanım yönünden çevre

illerden, diğer resmi ve sivil kurum ve kuruluĢlardan ve gönüllülerden takviye alır.

5. Sağlık Kriz Merkezi‘nin sekretarya hizmetlerini Afetlerde sağlık Hizmetleri Birim

Sorumlusu yürütür.

VI. AYNĠYAT ĠġLERĠ

TAġINIR MAL YÖNETMELĠĞĠ

Amaç (Md 1)

a) Kaynağına ve edinme yöntemine bakılmaksızın kamu idarelerine ait taĢınır

malların kaydı,

b) Muhafazası ve kullanımı ile yönetim hesabının verilmesi,

c) Merkez ve taĢrada taĢınır yönetim sorumlularıyla bunlar adına görev yapacak

olanların belirlenmesi

d) Kamu idareleri arasında taĢınırların bedelsiz devrine iliĢkin esas ve usulleri

belirlemektir.

Her ne Ģekilde edinilmiĢ olursa olsun, bütün taĢınırlar kayda tabi tutulması

gerekmektedir.

TaĢınırların nasıl bir kayda tabi tutulacağı,nerde ve nasıl muhafaza

edileceği,kullanıma verilmesi, yöneten muhafaza eden ve kullananların sorumluluğu ile

yönetim hesabının verilmesi ve kamu idareleri arasında bedelsiz devrine iliĢkin esas ve

usulleri belirtilmektedir.

Kapsam ( Md 2)

Bu Yönetmelik genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerini ve bunlara ait taĢınır

malları kapsar.

Genel Yönetim Kapsamındaki Kamu Ġdareleri

Merkezi Yönetim Kapsamındaki Sosyal Güv.Kur. Mahalli Ġdareler, Kamu Ġdareleri

Genel Bütçe Özel Bütçe Düzenleyici ve Denetleyici Kurumlar

(Milli Savunma Bakanlığı, Milli Ġstihbarat TeĢkilatı MüsteĢarlığı, Jandarma Genel Komutanlığı, Sahil

Güvenlik Komutanlığı ve Emniyet Genel Müdürlüğü hariç)

Kapsamda bulunan idarelerin bünyesinde bulunan fabrika, imalâthane ve benzeri

yerlerinde kullanılan ilk madde ve malzemeler ile yarı mamul ve mamul maddeler hakkında

bu Yönetmelik hükümleri uygulanmaz. çünkü , fabrika, imalâthane veya atölye gibi yerlerde

yapılan imalat ve üretimlerde kullanılan ilk madde, yarı mamul ve mamul maddeler

―Maliyet Muhasebesi‖ esaslarına göre kayıt iĢlemlerine tabi tutulmaktadır.

Kamu idarelerinin görevleri gereğince herhangi bir iĢlemin sonuçlanmasına veya bir

kararın verilmesine kadar muhafaza edilmek üzere alınan emanet taĢınır mallar hakkında

özel mevzuatındaki hükümler uygulanır.

01/05/2007 tarihli ve 26509 sayılı resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren

“DÖNER SERMAYELĠ ĠġLETMELER BÜTÇEVEMUHASEBE YÖNETMELĠĞĠ”

TaĢınır iĢlemleri baĢlıklı 27 nci maddesinde “(1) ĠĢletmelerce edinilen taĢınırların

kayıtlara alınmasında, verilmesinde ve izlenmesinde, 28/12/2006 tarihli ve 2006/11545

sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan aĢınır TaĢınır Mal Yönetmeliği

hükümleri uygulanır.

(2) Taşınırların muhasebe hesap planında yer alan ilgili stok ve maddi duran varlık

hesaplarına kaydının sağlanması için, taşınır işlemlerini yürütmekle görevli birimler

tarafından düzenlenen belgelerin bir nüshasının muhasebe birimine gönderilmesi

zorunludur.” Denilmektedir. Bu nedenle döner sermayeli işletmelerinde taşınırların elde

edilmesinde kullanılmasında ve izlenilmesinde ilgili yönetmelik ile taşınır mal yönetmeliğine

tabi tutulmuştur.

Dayanak (Md 3)

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 44 üncü maddesi

1- TaĢınırların kaydı ile muhafazası

2- TaĢınırların kullanımı

3- Mal yönetim hesabının verilmesi ve

4- Mal yönetim sorumlularıyla bunlar adına görev yapacak olanların belirlenmesine

iliĢkin usul ve esasların yönetmelikle ―TaĢınır Mal Yönetmeliği‖ düzenleneceği kanunun

44 üncü maddesinde hükme bağlanmıĢtır.

Tanımlar (Md 4)

a) Ambar: Kamu idarelerine ait taĢınırların kullanıma verilinceye kadar veya

kullanımdan iade edildiğinde muhafaza edildiği yeri,

c) Dayanıklı taĢınırlar: Bir hizmetin yerine getirilmesinde kullanılan, ancak kullanma

ile hemen tüketilmeyen veya yok olmayan, belli bir kullanım süresi sonrasında aĢınması veya

özelliklerini kaybetmesi nedeniyle kullanılmayacak hale gelen yada kullanılması ekonomik

olmayan, bakım ve onarımı yapılmak suretiyle kullanılabilir hale getirilebilen taĢınırlardır.

ç) DemirbaĢlar: Belirli bir hizmete tahsis amacıyla edinilen, belli bir süreye tâbi

olmaksızın uzun süre kullanılabilen ve kullanılmakla yok olmayan, çeĢitleri ile kod

numaraları TaĢınır Kod Listesinin (B) bölümü 255 hesap detayında yer alan büro

malzemeleri, büro makineleri büro tefriĢ malzemeleri vb taĢınırları ifade eder.

d) Harcama birimi: Kamu idaresi bütçesinde ödenek tahsis edilen ve harcama yetkisi

bulunan merkez birimi ile ödenek gönderme belgesiyle harcama yetkisi verilen merkez dıĢı

birimi,baĢka bir deyiĢle harcama yetkisinin verilmiĢ olması gerekiyor.

e) Harcama yetkilisi: Harcama biriminin en üst yöneticisini,

f) Hurda: Ekonomik ömrünü tamamlamıĢ olan veya tamamlamadığı halde teknik ve

fiziki nedenlerle alınıĢ amaçları doğrultusunda kullanılması imkânı kalmayan veya tamiri

mümkün veya ekonomik olmayan arızalar nedeniyle kullanılmasında yarar görülmeyerek

hizmet dıĢı bırakılan taĢınırlar ile üretim sırasında elde edilen kırpıntı, döküntü ve artık

parçaları,

ğ) Makine ve cihazlar: ÇeĢitleri ile kod numaraları TaĢınır Kod Listesinin (B) bölümü

253 hesap detayında yer alan, üretim ve hizmet amacıyla kullanılan her türlü makine, cihaz

ve aletleri,

ı) Rayiç bedel: TaĢınırların değerleme günü ve yerindeki normal alım ve satım değerini,

i) Strateji geliĢtirme birimi: Strateji geliĢtirme baĢkanlıkları, strateji geliĢtirme daire

baĢkanlıkları, strateji geliĢtirme ve malî hizmetlerin yerine getirildiği müdürlükleri, mahalli

idarelerde ilgili mevzuatında yer alan hükümler çerçevesinde kurulacak birimleri ve strateji

geliĢtirme birimi kurulmayan idarelerin mevcut yapılarında malî hizmetlerini yürüten

birimleri,

j) TaĢınır: ÇeĢitleri ile kod numaraları Yönetmeliğe ekli TaĢınır Kod Listesinin (A) ve

(B) bölümlerinde gösterilen kullanılmaya ve tüketilmeye elveriĢli, taĢınabilen ve değeri para

ile ölçülebilen fiziki Ģeylerdir.

k) TaĢınır I inci düzey detay kodu: TaĢınır Kod Listesinde gösterilen taĢınır hesap

kodundan sonra gelen iki haneli detay kodunu, örneğin:150.01.

l) TaĢınır II nci düzey detay kodu: TaĢınır Kod Listesinde gösterilen taĢınır I inci

düzey detay kodundan sonra gelen iki haneli detay kodunu, örneğin:150.01.01

m) TaĢınır hesap kodu: 3/5/2005 tarihli ve 2005/8844 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı

ile yürürlüğe konulan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği çerçeve hesap planında yer

alan ve taĢınırın kaydedildiği ilgili hesap kodunu,(150,253,254,255)

n) TaĢınır kayıt ve kontrol yetkilisi: Harcama yetkilisi adına taĢınırları teslim alan,

koruyan, kullanım yerlerine teslim eden, bu Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre

kayıtları tutan ve bunlara iliĢkin belge ve cetvelleri düzenleyen ve bu hususlarda hesap verme

sorumluluğu çerçevesinde harcama yetkilisine karĢı sorumlu olan görevlileri,

o) TaĢınır kodu: TaĢınırın kayıtlarda detaylı izlendiği, taĢınır hesap kodu ile taĢınır I

ve II nci düzey detay kodu ve sonraki düzey detay kodlarının birleĢiminden oluĢan kodu,

Örneğin: 150.01.01.01 ve diğer düzeyler

ö) TaĢınır konsolide görevlisi: Kamu idaresinin taĢınır kayıt ve kontrol yetkililerinden

aldığı harcama birimi taĢınır hesaplarını konsolide ederek taĢınır hesap cetvellerini hazırlamak ve

biriminin bir üst teĢkilattaki taĢınır konsolide görevlisine vermekle sorumlu olan görevlileri,

p) TaĢıtlar: Yolcu ve yük taĢımacılığında kullanılanlar ile özel amaçlı kullanımlar için

muhtelif cihazlarla donatılmıĢ bulunan ve çeĢitleri ile kod numaraları TaĢınır Kod Listesinin

(B) bölümü 254 hesap detayında gösterilen taĢıtları,

r) Tüketim malzemeleri: Belirli bir hizmetin üretilmesinde kullanılan, kullanımı

sonucunda tükenen veya bir süre kullanıldıktan sonra ilk özelliklerini kısmen veya tamamen

kaybederek bir daha kullanılamayacak duruma gelen, çeĢitleri ile kod numaraları TaĢınır

Kod Listesinin (A) bölümü 150 hesap detayında yer alan malzemeleri,

s) Üst yönetici: Bakanlıklarda müsteĢarı, Milli Savunma Bakanlığında bakanı, diğer

kamu idarelerinde en üst yöneticiyi, il özel idarelerinde valiyi, belediyelerde belediye

baĢkanını,

ifade eder.

Sorumluluk ( Md 5)

Harcama yetkilileri;

1- TaĢınırların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak edinilmesinden,

2- Kullanılmasından,

3- Kontrolünden,

4- Kayıtlarının bu Yönetmelikte belirtilen esas ve usullere göre saydam ve eriĢilebilir

Ģekilde tutulmasını sağlamaktan

5- TaĢınır yönetim hesabını ilgili mercilere göndermekten sorumludur.

6-Harcama yetkilileri taĢınır kayıtlarının bu Yönetmelik hükümlerine uygun

olarak tutulması ve taĢınır yönetim hesabının ilgili mercilere gönderilmesi

sorumluluğunu: TaĢınır kayıt ve kontrol yetkilileri aracılığıyla yerine getirir.

7-TaĢınırlara iliĢkin iĢlem ve kayıtların usule uygun olarak yapılıp yapılmadığını

kontrol etmeye veya ettirmeye; kasıt, kusur veya ihmal sonucu kırılan, bozulan veya

kaybolan taĢınırların ilgililerden tazmini için gerekli iĢlemleri yapmaya veya yaptırmaya

yetkilidir.

8- Kamu idarelerine ait taĢınırların muhafazası ile görevli olan veya kendilerine

kullanılmak üzere taĢınır teslim edilen kamu görevlileri bu taĢınırları en iyi Ģekilde muhafaza

etmek, gerekli bakım ve onarımlarını yapmak veya yaptırmak, veriliĢ amacına uygun bir

Ģekilde kullanmak ve görevin sona ermesi veya görevden ayrılma halinde iade etmek

zorundadırlar.

9- Zimmetle teslim edilen dayanıklı taĢınırlar, kullanıcıları tarafından baĢkasına

devredilemez. Kullanıcılarının görevden ayrılması halinde söz konusu taĢınırların ambara

iade edilmesi zorunludur. Bu Ģekilde teslim yapılmadan personelin kurumla iliĢiği kesilmez.

10- TaĢınırların muhafazasından ve yönetilmesinden sorumlu olanların, gerekli

tedbirlerin alınmaması veya özenin gösterilmemesi nedeniyle taĢınırın kullanılmaz hale

gelmesi veya yok olması sonucunda sebep oldukları kamu zararları hakkında, 27/9/2006

tarihli ve 2006/11058 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan Kamu Zararlarının

Tahsiline ĠliĢkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uygulanır.

11- Kullanılmak üzere kendilerine taĢınır teslim edilen kamu görevlilerinin kasıt,

kusur, ihmal veya tedbirsizlik ya da dikkatsizlikleri nedeniyle oluĢan kamu zararı, değer

tespit komisyonu tarafından tespit edilecek rayiç bedeli üzerinden, ilgili mevzuat hükümleri

uygulanmak suretiyle tahsil edilir.

12- TaĢınırların özelliğinden veya olağan kullanımından kaynaklanan yıpranma ile

usulüne uygun olarak belirlenen firelerden dolayı sorumluluk aranmaz.

1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanununun 96 ncı maddesinde ―Devletçe yönetilen

ambar, imalathane, ocak, tersane ve benzeri kurumlardan her birinde bulunacak her türlü

maddeler ve eĢya ve malzeme ile daire ve kurumlarda mevcut demirbaĢ eĢya ve döĢeme bir

mal saymanına teslim edilir. Sayman bu malların iyi saklanmasından giriĢ ve çıkıĢlarından

sorumludur‖ denilmekteydi

Görüldüğü gibi 1050 sayılı Kanunla taĢınırların yönetimi ve denetimi ile bunların

kayıtlarının tutulmasına iliĢkin görev ve sorumluluk mal ( ayniyat ) saymanına verilmiĢken,

TaĢınır Mal yönetmeliyle bu görev ve sorumluluk harcama yetkilisine verilmiĢtir.

TaĢınır kayıt ve kontrol yetkilileri ( Md 6)

Harcama yetkililerince, memuriyet veya çalıĢma unvanına bağlı kalmaksızın,

taĢınır kayıt ve iĢlemlerini bu Yönetmelikte belirtilen usule uygun Ģekilde yapabilecek bilgi

ve niteliklere sahip personel arasından görevlendirilir. DıĢ temsilciliklerde taĢınır kayıt ve

kontrol yetkilileri misyon Ģefleri tarafından görevlendirilir.

TaĢınır Kayıt ve Kontrol Yetkililerinin Harcama yetkilisi tarafından

görevlendirilmesinin nedeni ise; sorumluluğun harcama yetkilisine ait olduğundan taĢınır

kayıt ve kontrol yetkilileri taĢınır kayıt iĢlemlerini harcama yetkilisinin adına yapmaları

nedeniyle harcama yetkilisi tarafından görevlendirilir. Bundan dolayıdır ki madde hükmü

harcama yetkilisine bu görevleri yapacak nitelikli personeli seçme yetkisi vermiĢtir.

TaĢınır iĢlemleri yoğun olan harcama birimlerinde birden fazla taĢınır kayıt ve

kontrol yetkilisi görevlendirilebilir. Görevlendirilecek taĢınır kayıt ve kontrol yetkilisi

sayısının, idarenin ya da harcama biriminin bünyesinde bulunan ambar sayısına göre

belirlenmeyecek, bu sayı tamamen iĢ yoğunluğuna bağlı olarak belirlenecektir.

TaĢınır kayıt ve kontrol yetkililerinin görev ve sorumlulukları:

a) Harcama birimince edinilen taĢınırlardan muayene ve kabulü yapılanları cins ve

niteliklerine göre sayarak, tartarak, ölçerek teslim almak, doğrudan tüketilmeyen ve

kullanıma verilmeyen taĢınırları sorumluluğundaki ambarlarda muhafaza etmek.

b) Muayene ve kabul iĢlemi hemen yapılamayan taĢınırları kontrol ederek teslim

almak, bunların kesin kabulü yapılmadan kullanıma verilmesini önlemek.

c) TaĢınırların giriĢ ve çıkıĢına iliĢkin kayıtları tutmak, bunlara iliĢkin belge ve

cetvelleri düzenlemek ve taĢınır yönetim hesap cetvellerini konsolide görevlisine göndermek.

ç) Tüketime veya kullanıma verilmesi uygun görülen taĢınırları ilgililere teslim

etmek.

d) TaĢınırların yangına, ıslanmaya, bozulmaya, çalınmaya ve benzeri tehlikelere karĢı

korunması için gerekli tedbirleri almak ve alınmasını sağlamak.

e) Ambarda çalınma veya olağanüstü nedenlerden dolayı meydana gelen azalmaları

harcama yetkilisine bildirmek.

f) Ambar sayımını ve stok kontrolünü yapmak, harcama yetkilisince belirlenen asgarî

stok seviyesinin altına düĢen taĢınırları harcama yetkilisine bildirmek.

g) Kullanımda bulunan dayanıklı taĢınırları bulundukları yerde kontrol etmek,

sayımlarını yapmak ve yaptırmak.

ğ) Harcama biriminin malzeme ihtiyaç planlamasının yapılmasına yardımcı olmak.

h) Kayıtlarını tuttuğu taĢınırların yönetim hesabını hazırlamak ve harcama yetkilisine

sunmak.

Ayrıca taĢınır kayıt ve kontrol yetkilileri, sorumluluklarında bulunan ambarlarda

kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlikleri nedeniyle meydana gelen kayıp ve noksanlıklardan

sorumlu olduklarından; incelemeler sonucunda zimmet veya ihtilasları anlaĢılanlar 2489

sayılı Kefalet Kanununun 6 ncı maddesi hükmü gereğince derhal açığa alınırlar ve

haklarında ayrıca kanuni takibat yapılır. Yargılanmaları sonucunda suçları sabit olduğuna

karar verilenler zimmete geçirdikleri taĢınırları verseler bile ihtilas Ģeklinde zimmet yapanlar

bir daha devlet iĢlerinde çalıĢtırılmazlar. Yetim ve dulların hakları saklı kalmak kaydıyla

emeklilik haklarından da yararlanmazlar.

Ġhtilas; Görevde hile ile aĢırmak anlamına gelir. Zimmet suçu, memur tarafından, dairesini

aldatacak ve fiilin ortaya çıkmamasını sağlayacak her türlü hileli faaliyette bulunmak

suretiyle iĢlenmiĢ ise ihtilas suçu oluĢmaktadır.

TaĢınır kayıt ve kontrol yetkilileri sorumluluklarında bulunan ambarları devir ve teslim

etmeden görevlerinden ayrılamazlar.

Her taĢınır kayıt ve kontrol yetkilisi; sorumluluğundaki ambarlardan sorumlu olup ayrı ayrı

yönetim dönemi hesabını çıkarmak ve hesap vermekle yükümlüdürler.

TaĢınır konsolide görevlileri ( Md 7)

Kamu idarelerinin merkez ve taĢra harcama birimlerinin taĢınır hesaplarının,

- Ġlçe,

- Ġl,

- Bölge,

- DıĢ temsilcilik ve

-merkez teĢkilatları itibarıyla konsolide edilmesi iĢlemlerini yürütmek üzere

TaĢınır Konsolide Görevlisi

gerek görülmesi halinde ilçe TeĢkilatlarında birer taĢınır konsolide görevlisi belirlenir.

Ġlçe, il veya bölge teĢkilatlarında taĢınır konsolide görevlisi, bu teĢkilatların en üst

yöneticileri tarafından belirlenir. Bunlar Harcama Birimlerinden gelen ―Harcama Birimi

TaĢınır Yönetim Hesabı Cetvellerini‖ konsolide ederek ilgisine göre Ġlçe TaĢınır Hesap

Cetveli, Ġl TaĢınır Hesap Cetveli veya Ġl/bölge TaĢınır Hesap Cetvellerini hazırlayarak bir üst

kademedeki konsolide görevlisine gönderirler.

kamu idarelerinin merkez teĢkilatlarında ise; strateji geliĢtirme birimi yöneticisine bağlı

malî hizmetleri yürüten birimin bünyesindeki taĢınır kayıt iĢlemlerinden sorumlu yöneticidir.

Merkezdeki taĢınır konsolide görevlileri, Merkez harcama birimleri ile dıĢ

temsilciliklerden almıĢ oldukları Harcama Birimi TaĢınır Yönetim Hesap cetvellerini

konsolide ederek oluĢturduğu merkez taĢınır hesap cetveli ile taĢradaki taĢınır konsolide

görevlilerinden almıĢ oldukları TaĢınır Hesap Cetvellerini konsolide ederek idarenin;

-TaĢınır Kesin Hesap Cetveli ile

-TaĢınır Hesabı Ġcmal Cetvelini, üst yönetici adına hazırlamakla yükümlüdür.

MERKEZ BÖLGE ĠL

TaĢınır Hesap Cetvelleri

Muhasebe yetkilileri (Md 8)

- Harcama birimlerince hazırlanan Harcama Birimi TaĢınır Yönetim Hesabı Cetvelinde

gösterilen tutarların muhasebe kayıtlarıyla uygunluğunu kontrol ederek onayladıktan sonra,

harcama yetkilisine göndermekle görevli ve sorumludurlar.

- TaĢınır iĢlemlerine iliĢkin muhasebe kayıtlarının, dayanağı belgelere uygunluğu ile

harcama birimlerince hazırlanan Harcama Birimi TaĢınır Yönetim Hesabı Cetvellerini

inceleyip onaylayarak harcama yetkilisine vermekle sınırlıdır.

Defterler ( Md 9)

a) Tüketim Malzemeleri Defteri (Örnek: 1): Bu defter, TaĢınır Kod Listesinin (A)

bölümünde yer alan (150 Hesap Kodu) tüketim malzemelerinin giriĢ ve çıkıĢ kayıtları için

kullanılır.

Tüketim malzemeleri defterinde, taĢınırın kayıtlarda kurĢun kalem,tükenmez kalem karbon

kağıdı vs. gibi detaylı izlendiği her kalem tüketim malzemesi, defterin ilgili sayfalarına toplu

olarak giriĢ kaydedilir. ÇıkıĢ kayıtları ise taĢınır istek belgesi karĢılığında TĠF düzenlenerek

çıkıĢ yapılır. Birden fazla ambarı olan ve tek merkezden kayıtları tutulamayan idarelerde bu

defter her ambar için ayrı tutulur.

TaĢınır mal yönetmeliğiyle birlikte tüketim malzemeleri çıkıĢlarında uygulanan ortalama

fiyat esasına son verilmiĢ ilk giren ilk çıkar (FĠFO) esası getirilmiĢtir.

Örneğin: 15.01.2007 tarihinde birim fiyatı 10 YTL den 25 adet/ 15.02.2007 tarihinde birim

fiyatı 12 YTL den 40 adet olmak üzere toplam 65 adet mal giriĢi yapılmıĢtır. Daha sonra 50

adet tüketime verilmiĢtir.

Tüketime verildiğinde önce birim fiyatı 10 YTL den 25 adetin çıkıĢı yapılır daha sonra geri

kalan 25 adetin çıkıĢını da ikinci alınan birim fiyatı12 YTL den alınan maldan çıkıĢ yapılır.

b) Dayanıklı TaĢınırlar Defteri (Örnek: 2): Bu defter, TaĢınır Kod Listesinin (B)

bölümünde yer alan 253,254,255 Hesap Kodlarıyla) dayanıklı taĢınırların kayıtları için

kullanılır. Her bir dayanıklı taĢınıra ait giriĢ ve çıkıĢ kayıtları ayrı yapılır.

TaĢınırlar taĢınır kodları itibariyle kaydedilir. GiriĢ ve çıkıĢ kayıtları TĠF‘lere, kullanım için

çıkıĢ kayıtları ise Zimmet FiĢine dayanılarak yapılır. TaĢınır giriĢ ve çıkıĢ kayıtları her bir

taĢınırın ayrı satırlara ( birer birer ) kaydedilecektir.

Belgeler (MD 10)

a) TaĢınır ĠĢlem FiĢi (Örnek: 5; 5/A): Ġlgili mevzuatı çerçevesinde kabul edilerek teslim

alınan taĢınırların giriĢleri ile taĢınırların çıkıĢ ve ambarlar arasında devir iĢlemlerinde,

dayanıklı taĢınırların niteliklerini değiĢtiren esaslı onarım ve ilaveler sonucu değer

artıĢlarında, kayıtlara esas olmak üzere 5 örnek numaralı TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenir.

- TaĢınır ĠĢlem FiĢleri en az üç nüsha olarak düzenlenir ve her malî yıl baĢında "1"den

baĢlamak üzere bir sıra numarası verilir. FiĢ, dayanağını oluĢturan belgenin tarihinden önceki

bir tarihi taĢıyamaz.

- TaĢınır ĠĢlem FiĢinin elektronik ortamda düzenlenemediği hallerde, seri ve sıra numaralı

olarak bastırılmıĢ fiĢler kullanılır. Düzenlenen TaĢınır ĠĢlem FiĢlerinin nüshaları hakkında

Yönetmeliğin ilgili maddelerine göre iĢlem yapılır. Ġhtiyaç duyulduğunda kullanılmak üzere

TaĢınır Kesin Hesap Cetveli TaĢınır Hesap Ġcmal Cetveli

satın alınarak depolanan ya da arĢivlenenler ile süreli yayınlardan ciltletilmiĢ olanlara TaĢınır

ĠĢlem FiĢi düzenlenecektir.

TaĢınır ĠĢlem FiĢi Düzenlenmeyecek haller

1) Satın alındığı andan itibaren tüketimi yapılan su, doğalgaz, kum, çakıl, bahçe

toprağı, bahçe gübresi ve benzeri maddeler,

2) Makine, cihaz, taĢıt ve iĢ makineleri ile demirbaĢların servislerince yapılan bakım

ve onarımlarında kullanılan yedek parçalar ile doğrudan taĢıtların depolarına konulan

akaryakıt, likit gaz (LPG) ve yağlar,

3) Kısa sürede tüketilen mutfak tipi tüpler ve yangın söndürme tüplerine yapılan gaz

dolumları ile yazıcı kartuĢlarının dolumları,

4) Dergi ve gazete gibi süreli yayınlar ile arĢivlenme niteliği olmayan kütüphane

materyalleri.

TaĢını iĢlem fiĢleri giriĢ iĢlemlerinde TĠF‘nin sol tarafındaki, çıkıĢ iĢlemlerinde ise sağ

tarafındaki alanların ilgililerce doldurularak imzalanacaktır.

TaĢınır iĢlemlerinde ―Teslim Eden‖ bölümü, taĢınırı ambara teslim eden satıcı veya

satınalma görevlisi yada muayene ve kabul komisyonunca kabulü yapılan taĢınırları ambara

teslim etmek üzere görevlendirilen kiĢi tarafından imzalanacaktır.

b) Zimmet FiĢi (Örnek: 6; 6/A): TaĢınır Kod Listesinin (B) bölümünde gösterilen

kara taĢıtları ve iĢ makinelerinin bunları sürekli olarak kullanacak personele verilmesinde 6

örnek numaralı Zimmet FiĢi düzenlenir. Bu FiĢ, vardiya usulü çalıĢılan yerlerde kullanılan

kara taĢıtları ve iĢ makineleri için iĢyerinde koordinasyonu sağlayan sorumlu yönetici adına

düzenlenir. DemirbaĢ, makine ve cihazların kullanıma verilmesinde ise 6/A örnek numaralı

Zimmet FiĢi düzenlenir.

c) TaĢınır Ġstek Belgesi (Örnek: 7): Ambardan taĢınır talep edildiğinde kullanılır ve

talepte bulunan birim yetkilisinin onayını taĢır.

Talep edilen taĢınırlar, TaĢınır Kayıt ve Kontrol Yetkilisinin ambar stok durumunu dikkate

alarak uygun gördüğü miktarlarda kaĢılanacaktır.

ç) Dayanıklı TaĢınırlar Listesi (Örnek: 8): TaĢınır Kod Listesinin (B) bölümünde

gösterilen taĢınırlardan oda, büro, bölüm, atölye ve servislerde kullanılmak üzere verilenler

için iki nüsha olarak düzenlenir. Listenin bir nüshası taĢınırın bulunduğu yerde asılı

bulundurulur. Diğer nüshası ise taĢınır kayıt kontrol yetkilisi tarafından dosyasında saklanır.

Liste taĢınırların bulunduğu yerdeki sorumlu personel tarafından imzalanır. Ayrıca bu

listeler, taĢınır kayıt ve kontrol yetkilisi veya harcama yetkilisi tarafından görevlendirilecek

kiĢiler tarafından imzalanmalı ve taĢınırlar bu kiĢiler tarafından kontrol edilmelidir.

d) TaĢınır Geçici Alındısı (Örnek: 9): Muayene ve kabul iĢlemi derhal

yapılamayan hallerde, taĢınırların geçici olarak teslim alınmasında iki nüsha olarak

düzenlenir. Alındının birinci nüshası taĢınırı teslim edene verilir. Muayene ve kabul

iĢleminden sonra kabul edilen taĢınırlar için TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenir ve bu FiĢin tarih ve

numarası geçici alındının dosyasında saklanan ikinci nüshası üzerine kaydedilir. Muayene ve

kabul iĢleminden sonra kabul edilmeyen taĢınırlarda ise ilgiliye verilen TaĢınır Geçici

Alındısı geri alınarak dosyasındaki ikinci nüshasıyla birleĢtirilir. Alındının geri alınamaması

halinde ikinci nüshası üzerine durumu belirtir açıklama yapılır.

e) Kayıttan DüĢme Teklif ve Onay Tutanağı (Örnek: 10) - TaĢınırın kaybolma,

- Çalınma ve fire gibi herhangi bir nedenle yok olması;

- Yıpranma, kırılma veya bozulma gibi nedenlerle kullanılamaz hale gelmesi;

- Hurdaya ayrılması ile canlı taĢınırların ölmesi gibi nedenlerle kayıtlardan düĢülmesini

sağlamak amacıyla üç nüsha olarak düzenlenir ve verilen yetki çerçevesinde üst yönetici

veya harcama yetkilisi tarafından onaylanır. Bir nüshası, çıkıĢ kaydına esas olmak üzere

düzenlenen TaĢınır ĠĢlem FiĢine, ikinci nüshası muhasebe birimine gönderilecek TaĢınır

ĠĢlem FiĢine eklenir. Diğer nüshası ise dosyasında saklanır.

Bu Tutanak, bu bentte sayılan hallerin ortaya çıkması durumunda, bu durumun

araĢtırma gerektirmesi halinde harcama yetkilisi tarafından görevlendirilecek en az üç

kiĢiden oluĢan komisyon kararına, gerektirmemesi halinde harcama yetkilisinin kararına,

sayım sonucunda taĢınırların noksan çıkması halinde ise sayım kurulunun kararına

dayanılarak taĢınır kayıt kontrol yetkilisince düzenlenir ve verilen yetki çerçevesinde üst

yönetici veya harcama yetkilisi tarafından onaylanır.

f) Ambar Devir ve Teslim Tutanağı (Örnek: 11): TaĢınır kayıt ve kontrol

yetkilileri arasındaki ambar devir ve teslim alma iĢlemlerinde düzenlenir. TaĢınırlar tutanağa

taĢınır kodları itibarıyla kaydedilir. Kayıtlara göre ambarda bulunması gereken taĢınırlar ile

sayımda fiilen bulunan miktarlar, varsa fazla ve noksanlar Tutanakta gösterilir. Tutanak üç

nüsha düzenlenir, bir nüshası devredene, bir nüshası devir alana verilir ve üçüncü nüshası

dosyasında saklanır.

Tutanağa göre devredilen ambarlarda sonradan ortaya çıkan veya meydana gelen

noksanlıklardan ambarı devralan taĢınır kayıt ve kontrol yetkilisi sorumlu olacağından, bu

konuda çok dikkatli olunması ve ambarların mutlaka fiili olarak sayım yapılarak teslim

alınması gerekir.

g) Sayım Tutanağı (Örnek: 12): TaĢınırların sayım iĢlemlerinde taĢınır II nci düzey

detay kodu itibarıyla üç nüsha olarak düzenlenir ve taĢınırlar Tutanağa taĢınır kodu

düzeyinde kaydedilir. Tutanağın sayım fazlası veya noksanına iliĢkin sayfalarının bir

nüshası, giriĢ-çıkıĢ iĢlemleri için düzenlenen TaĢınır ĠĢlem FiĢi ekine, bir nüshası da TaĢınır

ĠĢlem FiĢinin muhasebe birimine gönderilecek nüshasına bağlanır. Sayım tutanakları,

dosyasında bir bütün olarak saklanır.

ğ) TaĢınır Sayım ve Döküm Cetveli (Örnek: 13): TaĢınır kayıt ve kontrol

yetkililerinin yıl sonu hesaplarına iliĢkin iĢlemlerinde taĢınır I inci düzey detay kodunda

gösterilen her bir taĢınır grubu için düzenlenir ve taĢınırlar bu Cetvele taĢınır II nci düzey

detay kodu düzeyinde kaydedilir. Cetvelin "Gelecek Yıla Devir" sütununda gösterilen

miktarın, yıl sonlarında sayım tutanaklarının "Sayımda Bulunan Miktar" sütununda

gösterilen miktara eĢit olması gerekir.

h) Harcama Birimi TaĢınır Yönetim Hesabı Cetveli (Örnek: 14): Bu Cetvel,

harcama biriminin taĢınır yönetim hesabının çıkarılması amacıyla taĢınır kayıt ve kontrol

yetkilisi tarafından harcama birimi itibarıyla taĢınır I inci düzey detay kodunda gösterilen her

bir taĢınır grubu için düzenlenir ve taĢınırlar bu Cetvele taĢınır II nci düzey detay kodu

düzeyinde kaydedilir.

ı) TaĢınır Hesap Cetveli (Örnek: 15): Bu Cetvel, taĢınır konsolide görevlilerince

ilçe, il, bölge, dıĢ temsilcilik ve merkez birimlerinin taĢınır hesabının çıkarılması

iĢlemlerinde düzenlenir. Harcama Birimi TaĢınır Yönetim Hesabı Cetveli esas alınarak

taĢınır I inci düzey detay kodunda gösterilen her bir taĢınır grubu için düzenlenen bu Cetvele

taĢınırlar taĢınır II nci düzey detay kodu düzeyinde kaydedilir.

i) TaĢınır Kesin Hesap Cetveli (Örnek: 16): Bu Cetvel, merkezdeki taĢınır

konsolide görevlisince kamu idaresinin taĢınır kesin hesabının çıkarılması amacıyla taĢınır

konsolide görevlilerinden alınan TaĢınır Hesap Cetveline dayanılarak taĢınır I inci düzey

detay kodunda gösterilen her bir taĢınır grubu için düzenlenir ve taĢınırlar Cetvele taĢınır II

nci düzey detay kodu düzeyinde kaydedilir.

j) TaĢınır Kesin Hesap Ġcmal Cetveli (Örnek: 17): Bu Cetvel, kamu idaresinin

taĢınır kesin hesabının çıkarılmasına iliĢkin iĢlemlerde taĢınır hesap kodunda gösterilen her

bir taĢınır grubu için düzenlenir ve taĢınırlar Cetvele taĢınır I inci düzey detay kodu

düzeyinde kaydedilir.

k) Müze/Kütüphane Yönetim Hesabı Cetveli (Örnek: 18): Bu Cetvel, kamu

idarelerinin elinde bulunan veya müzelerdeki tarihi ve sanat değeri olan taĢınırlar ile

kütüphanelerde bulunan yazma ve basma nadir eserler ile diğer materyallerin yönetim

hesaplarının verilmesinde düzenlenir.

Kamu idarelerince yapılabilecek düzenlemeler ile defter ve belgelerin elektronik

ortamda tutulması (Md 11)

(1) TaĢınırların tüm giriĢ ve çıkıĢ kayıtları ile kullanılacak defter, belge ve

cetvellerin bilgisayar ortamında tutulması ve düzenlenmesi esastır.

(2) Kamu idareleri, bu Yönetmelikte belirlenen esas ve usullere bağlı kalmak ve

Bakanlığın uygun görüĢünü almak koĢuluyla özel düzenleme yapabilir ve gereken hallerde

bu Yönetmelikte yer alan defter, belge ve cetveller yanında baĢka defter, belge ve cetveller

de kullanabilirler.

TaĢınırların kaydı ( Md 12 ) (1) Kamu idarelerince bütün taĢınırların ve bunlara iliĢkin iĢlemlerin kayıt altına

alınması esastır. TaĢınır kayıtları, yönetim hesabı verilmesine esas olacak Ģekilde tutulur. Her

bir kaydın belgeye dayanması Ģarttır.

(2) Bu çerçevede;

a) Önceki yıldan devren gelen taĢınırlar ile içinde bulunulan yılda herhangi bir

Ģekilde edinilen veya elden çıkarılan taĢınırlar,

b) TaĢınırlardaki kayıp, fire, yıpranma ve benzeri nedenlerle meydana gelen

azalmalar,

c) Sayım sonucunda ortaya çıkan fazlalar,

miktar ve değer olarak kayıtlara alınarak takip edilir.

Her bir taĢınır kaydı belgeye dayanılarak yapılacaktır. Bu kayda esas belge TĠF‘tir. Ancak

TĠF‘in düzenlenebilmesi için taĢınır iĢlemine konu olan bir olayın belgelendirilmesi

zorunludur. Bunlar fatura,bağıĢlar için düzenlenen onay,devir için devre iliĢkin belge vs.vs.

Kayıt zamanı, kayıt değeri ve değer tespit komisyonu ( Md 13)

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun 50 nci maddesinde ―Bir ekonomik

değer yaratıldığında, baĢka bir Ģekle dönüĢtürüldüğünde, mübadeleye konu

edildiğinde, el değiĢtirdiğinde veya yok olduğunda muhasebeleĢtirilir. Bütün mali

iĢlemlerin muhasebeleĢtirilmesi ve her muhasebe kaydının belgeye dayanması Ģarttır.‖

(1) TaĢınırlar, edinme Ģekline bakılmaksızın kamu idaresince kullanılmak üzere teslim

alındığında giriĢ;

1- Tüketime verildiğinde,

2- Satıldığında,

3- BaĢka harcama birimlerine devredildiğinde,

4- BağıĢlandığında veya yardım yapıldığında,

5- ÇeĢitli nedenlerle kullanılamaz hale geldiğinde,

6- Hurdaya ayrıldığında

7- Kaybolma,

8- Çalınma,

9- Canlı taĢınırın ölümü gibi yok olma hallerinde çıkıĢ kaydedilir.

(2) GiriĢ ve çıkıĢ kayıtları TaĢınır ĠĢlem FiĢine dayanılarak yapılır. GiriĢ ve çıkıĢ

kayıtlarında;

a) Satın alma suretiyle edinme ve değer artırıcı değiĢiklik hallerinde: maliyet bedeli,

b) Bedelsiz devir, kullanılamaz hale gelme, yok olma ve hurdaya ayrılma hallerinde:

kayıtlı değeri,

c) BağıĢ ve yardım yoluyla edinilen taĢınırlarda: bağıĢ ve yardımda bulunan tarafından

ispat edici bir belge ile değeri belirtilmiĢ ise bu değer, belli bir değeri yoksa değer tespit

komisyonunca belirlenen değer,

esas alınır.

(3) Değer tespit komisyonu, harcama yetkilisinin onayı ile taĢınır kayıt ve kontrol

yetkilisinin ve iĢin uzmanının da katıldığı en az üç kiĢiden oluĢturulur. Komisyon değer

tespitinde ticaret odası, sanayi odası, borsa, meslek kuruluĢları, ilgili diğer kuruluĢlardan

veya aynı nitelikteki taĢınırı satın alan idarelerden ve fiyat araĢtırması sonuçlarından

yararlanabilir.

(4) Satın alma suretiyle edinilen taĢınırların maliyet bedelinin tespitinde, Genel

Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin ilgili hükümleri uygulanır. Faturada çeĢitli taĢınırlar için

topluca gösterilmiĢ giderler olması durumunda, giderler taĢınırların alıĢ bedelleri ile orantılı

olarak paylaĢtırılır. TaĢınırlar faturada kayıtlara esas olacak Ģekilde çeĢitleri itibarıyla ayrı

ayrı gösterilir.

Dayanıklı taĢınırlarda değer artıĢı ( Md 14)

(1) Kullanım devamlılığının sağlanması için yapılan bakım ve onarım harcamaları hariç

olmak üzere dayanıklı taĢınırların;

a) Niteliğini,

b) Kullanım Ģeklini değiĢtiren,

c) Hizmet kalitesini ve taĢınırlardan sağlanan faydayı artıran ve benzeri amaçlarla yapılan

değer artırıcı harcamalar,

ç) TaĢınırın kayıtlı maliyet değerine TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenmek suretiyle ilave edilir.

(2) Bu Ģekilde maliyetlere ilave edilecek değer artırıcı harcamalar nitelik, tür ve tutar

itibarıyla Bakanlıkça belirlenebilir.

Örneğin; Daha önce alınan bir minibüsün tam donanımlı ambulans dönüĢtürülmesi,

Kamyonun itfaiye aracı haline getirilmesi, Araca klima takılması

Satın alınan taĢınırların giriĢ iĢlemleri ( Md 15)

(1) Satın alınan taĢınırlar için, teslim alındıktan sonra, TaĢınır Kod Listesindeki hesap

kodları itibarıyla üçer nüsha TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenir.

(2) Alımı bir merkezden yapılarak birden fazla birime doğrudan teslim edilen

taĢınırlar için, taĢınırın teslim edildiği birimlerce TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenir ve bir

nüshası alımı yapan birime gönderilir. Alımı yapan birim, gelen fiĢlere dayanarak, ödemeye

ve kendi giriĢ kayıtlarına esas olmak üzere TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenler. Diğer birimlerden

alınan FiĢler, düzenlenen bu FiĢin idarede kalan nüshasına bağlanır. Alımı yapan birimce

giriĢ kayıtları yapıldıktan sonra düzenlenecek TaĢınır ĠĢlem FiĢiyle de ilgili diğer birimler

adına çıkıĢ kaydedilir.

(3) Farklı hesaplara kaydı gereken taĢınırların aynı faturada yer alması halinde,

faturadaki taĢınırların kaydedileceği hesap sayısınca fatura fotokopileri çıkarılır ve üzerine

her hesap için düzenlenen TaĢınır ĠĢlem FiĢinin numarası yazılır. FiĢin birinci nüshası ödeme

emri belgesine, ikinci nüshası ise ödeme emri belgesinin harcama biriminde kalan nüshasına

bağlanır. Üçüncü nüshası, muayene ve kabul komisyon tutanağı veya idare yetkilisince

düzenlenmiĢ kabul belgesi ile birlikte, sıralı olarak dosyalanır.

(4) Satın alınan dergi ve gazete gibi süreli yayınların bedellerinin ödenmesi sırasında TaĢınır

ĠĢlem FiĢi düzenlenmez. Söz konusu yayınlardan cilt birliği sağlananlar, ciltletildikten sonra

TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenerek kayıtlara alınır.

BağıĢ ve yardım yoluyla edinilen taĢınırların giriĢi ( Md 16)

Kanunun 40 ıncı maddesi ile diğer mevzuat çerçevesinde bağıĢ ve yardım olarak edinilen

taĢınırlar teslim alındığında, taĢınır kayıt kontrol yetkilisi tarafından üç nüsha TaĢınır ĠĢlem

FiĢi düzenlenerek kayıtlara alınır. FiĢin birinci nüshası bağıĢ ve yardım edene verilir veya

gönderilir.

Sayım fazlası taĢınırların giriĢi ( Md 17)

Fiili olarak yapılan sayım sonucunda fazla çıkan taĢınırlar hemen kaydedilmez. Sayım

tekrarlanarak sayımda taĢınırlar aynı çıkarsa TĠF düzenlenmek suretiyle kayıtlara giriĢ

yapılır.

Yapılan sayım sonucunda fazla bulunan taĢınırlar, TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenerek kayıtlara

alınır. Sayım fazlası taĢınırların giriĢ kaydedilmesinde; söz konusu taĢınırla aynı nitelikte son

bir yıl içinde giriĢi yapılan taĢınır varsa bu değer, aksi halde değer tespit komisyonu

tarafından belirlenecek değer esas alınır.

Ġade edilen taĢınırların giriĢi ( Md 18)

(1) Kullanıma verilen tüketim malzemelerinden herhangi bir nedenle iade edilenler, iadeyi

yapan birim yetkilisinin onayını taĢıyan ve iade edilen malzemenin cins ve miktarını belirten

belge karĢılığında teslim alınır ve TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenerek tekrar giriĢ kaydedilir.

FiĢin birinci nüshası taĢınırları iade edene verilir.

(2) Yönetmelik eki taĢınır kod listesinde tüketim malzemesi olarak sınıflandırılan

taĢınırlardan, üzerine kayıt yapmak veya yeniden formatlanmak ya da doldurulmak suretiyle

tekrar kullanılması mümkün olanların, görevin tamamlanmasını takiben ambara iadesi

zorunludur. Bu Ģekilde iade edilen taĢınırlar hakkında birinci fıkraya göre iĢlem yapılır.

(3) Kullanılmak üzere zimmetle verilen dayanıklı taĢınırlardan, herhangi bir nedenle

ilgililerince iade edilenler için TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenmez. Bu taĢınırların kullanıma

verilmelerinde düzenlenmiĢ olan Zimmet FiĢleri, ilgili bölüm imzalanarak zimmetinden

düĢülen kiĢiye geri verilir ve Dayanıklı TaĢınırlar Defterinde gerekli kayıtlar yapılır.

Devir alınan taĢınırların giriĢi ( Md 19)

(1) Kamu idarelerince 31 inci madde hükümlerine göre bedelsiz olarak devir alınan

taĢınırlar, devreden idarenin TaĢınır ĠĢlem FiĢinde gösterilen değer esas alınarak

düzenlenecek TaĢınır ĠĢlem FiĢi ile giriĢ kaydedilir ve FiĢin bir nüshası yedi gün içerisinde

devreden idarenin çıkıĢ kaydına esas TaĢınır ĠĢlem FiĢine bağlanmak üzere gönderilir.

Devralan idarenin yapmıĢ olduğu taĢıma giderleri taĢınırın değeri ile iliĢkilendirilmez.

(2) Aynı kamu idaresinin muhtelif harcama birimlerinin ambarları arasında devredilen

taĢınırların alınmasında da TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenir ve FiĢin birinci nüshası ilgili taĢınır

kayıt ve kontrol yetkilisine verilir.

(3) Aynı harcama biriminin ambarları arasındaki taĢınır devirlerinde düzenlenen TaĢınır

ĠĢlem FiĢi muhasebe birimine gönderilmez.

Tasfiye idaresinden edinilen taĢınırların giriĢi ( Md 20)

24/11/2000 tarihli ve 2000/1724 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe konulan

Tasfiye Tüzüğü hükümlerine göre tasfiye idaresince kamu idarelerine bedelli veya bedelsiz

devredilen taĢınırlar karĢılığında TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenir ve giriĢ kaydedilir. FiĢin

birinci nüshası taĢınırı teslim eden iĢletme yetkilisine verilir.

Ġç imkanlarla üretilen taĢınırların giriĢ iĢlemleri ( Md 21)

(1) Kamu idarelerinin kendi kullanımları için iç imkanlarıyla ürettikleri taĢınırlar, değer

tespit komisyonu tarafından belirlenecek rayiç bedel üzerinden TaĢınır ĠĢlem FiĢi

düzenlenerek giriĢ kaydedilir.

(2) Kamu idarelerinin mülkiyetindeki arazilerde yetiĢtirilen ağaçlardan üretilen ekonomik

değere sahip kereste, odun, meyve gibi ürünler hakkında da birinci fıkra hükmü uygulanır.

Tüketim suretiyle çıkıĢ ( Md 22)

(1) Tüketim malzemeleri, TaĢınır Ġstek Belgesi karĢılığında düzenlenecek TaĢınır ĠĢlem FiĢi

ile çıkıĢ kaydedilir.

(2) Kamu idarelerinin iç imkanlarıyla kendi kullanımları için üretecekleri dayanıklı

taĢınırların üretiminde kullanılan taĢınırlar için de birinci fıkra hükmü uygulanır.

(3) TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenmeden hiçbir Ģekilde tüketim malzemesi çıkıĢı yapılamaz.

(4) Tüketim malzemelerinin çıkıĢ kayıtları, ambarlara giriĢlerindeki öncelik sırası dikkate

alınarak "ilk giren-ilk çıkar" esasına göre ve giriĢ bedelleri üzerinden yapılır.

Kullanım suretiyle çıkıĢ ( Md 23)

(1) TaĢıt ve iĢ makineleri haricindeki dayanıklı taĢınırlar TaĢınır Ġstek Belgesi düzenlenmek

suretiyle talep edilir. Talep edilen dayanıklı taĢınırlar 6/A örnek numaralı Zimmet FiĢi

düzenlenerek kullanıma verilir.

(2) Kara taĢıt ve iĢ makinelerinin yetkili makamın onayına istinaden yönetiminden sorumlu

görevliye veya kullanıcısına verilmesinde ise 6 örnek numaralı Zimmet FiĢi düzenlenir.

(3) Kara taĢıtlarının dıĢındaki taĢıtların sorumluya veya kullanıcılarına devir ve teslimine

iliĢkin usul ve düzenlenecek belgeler kamu idarelerince ayrıca belirlenir.

(4) Zimmet FiĢine dayanılarak Dayanıklı TaĢınırlar Defterine gerekli kayıtlar yapılır. FiĢin

birinci nüshası dosyasında saklanır. Ġkinci nüshası zimmetle taĢınır teslim edilen görevlilere

verilir.

(5) Oda, büro, bölüm, geçit, salon, atölye, garaj ve servis gibi ortak kullanım alanlarında

kullanılmak üzere verilen taĢınırlar için Dayanıklı TaĢınırlar Listesi düzenlenir ve taĢınırlar

ortak kullanım alanının sorumlusu veya yöneticisine imzası alınarak teslim edilir.

Devir suretiyle çıkıĢ ( Md 24)

(1) Kamu idarelerince 31 inci madde hükümlerine göre bedelsiz olarak devredilen

taĢınırların çıkıĢı TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenerek yapılır. FiĢin bir nüshası taĢınırın

devredildiği idareye verilir. Devir alan idareden alınan FiĢ, düzenlenen FiĢin ekine bağlanır.

(2) Aynı kamu idaresinin muhtelif harcama birimlerinin ambarları arasında devredilen

taĢınırlar için de TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenir ve FiĢin birinci nüshası devredilen harcama

biriminin taĢınır kayıt ve kontrol yetkilisine verilir.

(3) Aynı harcama biriminin ambarları arasındaki taĢınır devirlerinde de TaĢınır ĠĢlem FiĢi

düzenlenir, ancak bu FiĢler muhasebe birimine gönderilmez.

Yabancı ülkelere bağıĢ veya yardım olarak verilen taĢınırların çıkıĢı ( Md 25)

Yabancı ülkelere bağıĢ veya yardım olarak verilen taĢınırlar, yetkili makamın onay veya

kararına dayanılarak düzenlenecek TaĢınır ĠĢlem FiĢi ile kayıtlardan çıkarılır. Onay veya

kararın bir örneği FiĢin ekine bağlanır.

Türkiye Cumhuriyeti Devleti adına yapılacak bağıĢ ve yardımlar için;Bakanlar Kurulu,

kamu idareleri adına yapılacak bağıĢ ve yardımlarda ise ilgili bakan veya üst yönetici

olmalıdır.

SatıĢ suretiyle çıkıĢ ( Md 26)

Ġlgili mevzuatı çerçevesinde satılan taĢınırlar TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenerek çıkıĢ

kaydedilir. SatıĢa iliĢkin karar veya onayın bir nüshası FiĢin birinci nüshasına bağlanır.

Kullanılmaz hale gelme, yok olma veya sayım noksanı nedeniyle çıkıĢ ( Md 27)

(1) Tüketim malzemelerinin özelliklerinde, ağırlıklarında veya miktarlarında meydana gelen

değiĢmeler nedeniyle oluĢan;

1- Fireler,

2- Sayımda noksan çıkan taĢınırlar,

3- Çalınma, kaybolma gibi nedenlerle yok olan taĢınırlar ya da yıpranma,

4- Kırılma veya bozulma gibi nedenlerle kullanılamaz hale gelen taĢınırlar ile

5- Canlı taĢınırın ölmesi halinde,

Kayıttan DüĢme Teklif ve Onay Tutanağı ve TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenerek kayıtlardan

çıkarılır.

(2) EskimiĢ, solmuĢ, yırtılmıĢ ve kullanılamayacak duruma gelmiĢ bayrakların Türk Bayrağı

Tüzüğünün 38 inci maddesi uyarınca çıkarılan EskimiĢ, SolmuĢ, YırtılmıĢ ve

Kullanılamayacak Duruma GelmiĢ Bayrakların Yok Edilmesi Usul ve Esaslarını Gösterir

Yönetmelik hükümleri gereğince ilgili yerlere teslim edilmesinde de birinci fıkra hükmü

uygulanır.

(3) Birinci ve ikinci fıkralarda belirtilen hallerde kasıt, kusur, ihmal veya tedbirsizlik olup

olmadığı araĢtırılarak sonuçları ayrı bir tutanakta belirtilir ve 5 inci madde hükmüne göre

iĢlem yapılır.

Hurdaya ayırma nedeniyle çıkıĢ ( Md 28)

(1) Ekonomik ömrünü tamamlamıĢ olan veya tamamlamadığı halde teknik ve fiziki

nedenlerle kullanılmasında yarar görülmeyerek hizmet dıĢı bırakılması gerektiği ilgililer

veya özel mevzuatı çerçevesinde oluĢturulan komisyon tarafından bildirilen taĢınırlar,

harcama yetkilisinin belirleyeceği en az üç kiĢiden oluĢan komisyon tarafından

değerlendirilir.

(2) Komisyonca yapılan değerlendirme sonucunda hurdaya ayrılması uygun görülmeyen

taĢınırlar hakkındaki gerekçeli karar harcama yetkilisine bildirilir.

(3) Komisyonca hurdaya ayrılmasına karar verilenler için ise Kayıttan DüĢme Teklif ve

Onay Tutanağı düzenlenir.

(4) Hurdaya ayrılmasına karar verilen taĢınırlardan kayıtlı değeri Bakanlıkça belirlenecek

tutara kadar olanlar harcama yetkilisinin, belirlenen tutarı aĢan taĢınırlar ise kamu idaresi üst

yöneticisinin onayı ile kayıtlardan çıkarılır.

(5) Birinci fıkraya göre harcama yetkilisince oluĢturulacak komisyon tarafından ekonomik

değerinin olmadığı veya teknik, sağlık, güvenlik ve benzeri nedenlerle imha edilmesinin Ģart

olduğuna karar verilen taĢınırlar, harcama yetkilisinin onayı ile imha edilir. Ġmha, komisyon

veya komisyonun gözetiminde uzman kiĢiler tarafından yapılır. Bu iĢleme iliĢkin ayrıca bir

imha tutanağı düzenlenir. Ġmha iĢleminde özel mevzuat hükümleri öncelikle dikkate alınır.

(6) Hurdaya ayrılan veya imha edilen taĢınırlar TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlenerek kayıtlardan

çıkarılır. FiĢin ekine Kayıttan DüĢme Teklif ve Onay Tutanağının bir nüshası bağlanır.

Bölünen, birleĢen veya kaldırılan harcama birimlerine ait taĢınırlar hakkında

yapılacak iĢlemler ( Md 29)

(1) Kamu idarelerinin yeniden yapılanmaları sonucu teĢkilat yapılarında meydana gelen

değiĢiklikler nedeniyle bölünmesine, birleĢmesine veya kaldırılmasına karar verilen harcama

birimlerine ait taĢınırlar;

a) Bölünerek ayrı bir harcama birimi haline gelen birimin kullanımına terk edilmesi halinde,

bölünen harcama biriminin kayıtlarına çıkıĢ, yeni oluĢan harcama biriminin kayıtlarına giriĢ,

b) BaĢka bir harcama birimi ile birleĢme sonucunda kaldırılan birimin kayıtlarına çıkıĢ,

bünyesinde birleĢilen birimin kayıtlarına giriĢ,

c) Kaldırılma halinde, kaldırılan harcama biriminin kayıtlarına çıkıĢ, devredilmesi

kararlaĢtırılan harcama biriminin kayıtlarına giriĢ,

kaydedilir.

(2) GiriĢ ve çıkıĢ kayıtları TaĢınır ĠĢlem FiĢi ile yapılır. Düzenlenen fiĢlerin birer nüshası,

muhasebe birimine gönderilir.

TaĢınır giriĢ ve çıkıĢ iĢlemlerinin muhasebe birimine bildirilmesi ( Md 30)

(1) TaĢınır kayıt ve kontrol yetkilileri tarafından, kamu idarelerinin muhasebe kayıtlarında

ilgili stok ve maddî duran varlık hesaplarında izlenen taĢınırlardan;

- Satın alma suretiyle edinilenlerin giriĢ iĢlemleri ile değer artırıcı harcamalar için; TaĢınır

ĠĢlem FiĢi düzenlenir bir nüshası ödeme emri belgesi ekinde, muhasebe birimine gönderilir.

- Diğer Ģekillerde edinilen taĢınırların (bağıĢ-yardım,sayım fazlası,iade edilenler,devir

alınan,tasfiye idaresinden alınan,iç imkanlarla üretilen ve sayım fazlası) giriĢleri ve maddî

duran varlık hesaplarında izlenen taĢınırların çıkıĢları için düzenlenen TaĢınır ĠĢlem

FiĢlerinin birer nüshasının, düzenleme tarihini takip eden en geç on gün içinde ve her

durumda malî yıl sona ermeden önce muhasebe birimine gönderilmesi zorunludur.

(2) Muhasebe kayıtlarında "150-Ġlk Madde ve Malzemeler Hesabı"nda izlenen tüketim

malzemelerinin çıkıĢları için (tüketim,kullanım,devir,yabancı ülkelere bağıĢ-yardım,satıĢ,

kullanılamaz hale gelme,yok olma,sayım noksanı,hurdaya ayırma) düzenlenen TaĢınır ĠĢlem

FiĢleri muhasebe birimine gönderilmez. Bunların yerine, genel bütçe kapsamındaki kamu

idarelerinde üç aylık dönemler itibarıyla, diğer idarelerde ise üç ayı geçmemek üzere üst

yöneticiler tarafından belirlenen sürede kullanılmıĢ tüketim malzemelerinin taĢınır II nci

düzey detay kodu bazında düzenlenen onaylı bir listesi, en geç ilgili dönemin son iĢ günü

mesai bitimine kadar muhasebe birimine gönderilir.

…/…/ Döneminde çıkıĢ kaydı yapılan tüketim madde ve malzemeleri listesi

Sıra No II.Düzey Detay

Kodu

II.Düzey Detay Adı Toplam Tutar

1 150.01.01 Yazı Araçları 150.000.000,00

2 150.01.02 Yazım Çizim ve

ölç.araç ve mlz.

300.000.000,00

3 150.02.04 Ġçecek servis

takımları

175.000.,00

4 150.06.01 Giyecekler 60.000,00

5 150.07.01 Bakliyatlar 650.000.000,00

(3) Muhasebe yetkilileri, taĢınır giriĢ ve çıkıĢ iĢlemlerine iliĢkin olarak kendilerine

gönderilen TaĢınır ĠĢlem FiĢlerinde gösterilen tutarları II nci düzey detay kodu itibarıyla ilgili

hesaplara kaydeder.

Kamu idareleri arasında bedelsiz devir ( Md 31)

(1) Kayıtlara alınıĢ tarihi itibarıyla beĢ yılını tamamlamıĢ ve idarece kullanılmasına ihtiyaç

duyulmayan taĢınırlar, bu taĢınıra ihtiyaç duyan idarelere bedelsiz devredilebilir.

(2) Ancak devralmak isteyen idare açısından bakım, onarım ve taĢıma giderleri nedeniyle

ekonomik olmayan ve kullanılmasında fayda görülmeyen taĢınırlar devredilemez.

(3) Kamu idarelerince yürütülen veya desteklenen projelerin gerçekleĢtirilmesi için edinilen

araĢtırma ve geliĢtirme amaçlı taĢınırlar, uluslararası organizasyonların gerçekleĢtirilmesi

için alınan taĢınırlar ile devredilmediği takdirde kullanım imkanı kalmayacak olan veya

zorunlu sebeplerle devredilmesi gereken tüketim malzemelerinin devrinde beĢ yıl Ģartı

aranmaz.

(4) Bedelsiz devredilecek ve devredilemeyecek taĢınırlara iliĢkin diğer esas ve usuller

Bakanlıkça belirlenir.

Sayım ve sayım sonrası yapılacak iĢlemler ( Md 32)

(1) Kamu idarelerine ait taĢınırların, taĢınır kayıt kontrol yetkililerinin görevlerinden

ayrılmalarında, yıl sonlarında ve harcama yetkilisinin gerekli gördüğü durum ve zamanlarda

sayımı yapılır.

(2) TaĢınır sayımları, harcama yetkilisince, kendisinin veya görevlendireceği bir kiĢinin

baĢkanlığında taĢınır kayıt ve kontrol yetkilisinin de katılımıyla, en az üç kiĢiden oluĢturulan

sayım kurulu tarafından yapılır.

(3) Sayım süresince, hizmetin aksamaması ve bozulabilecek nitelikteki taĢınırlar için gerekli

tedbirlerin alınması kaydıyla, taĢınır giriĢ ve çıkıĢları sayım kurulunun talebi üzerine

harcama yetkilisince durdurulabilir. Sayım yapılırken gerekli önlemlerin alınması, sayım

kurulunun görev ve sorumluluğu altındadır.

(4) Sayım kurulu öncelikle, taĢınır kayıt ve kontrol yetkilisince ambarda bulunduğu veya

ambardan çıktığı halde belgesi düzenlenmediği ve kayıtları yapılmadığı belirtilen taĢınırlara

iliĢkin iĢlemlerin yaptırılmasını sağlar. Sayım Tutanağının "Kayıtlara Göre Ambardaki

Miktar" sütunu, defter kayıtları esas alınarak doldurulduktan sonra ambarlardaki taĢınırlar

fiilen sayılır ve bulunan miktarlar Sayım Tutanağının "Ambarda Bulunan Miktar" sütununa

kaydedilir.

(5) Ambar sayım iĢlemleri tamamlandıktan sonra oda, büro, bölüm, geçit, salon, atölye,

garaj ve servis gibi ortak kullanım alanlarında bulunan taĢınırlar Dayanıklı TaĢınır Listeleri

ve bunların verilme sırasında düzenlenen Zimmet FiĢleri esas alınarak sayılır ve sayım

sonuçları Sayım Tutanağında gösterilir. Kullanım amacıyla kiĢilere zimmetle verilmiĢ olan

taĢınırlar için, sayım yapılmaksızın Sayım Tutanağının "Kayıtlara Göre KiĢilere Verilen

Miktar" sütunundaki bilgiler dikkate alınır.

(6) Sayımda bulunan miktar ile kayıtlı miktar arasında fark bulunması halinde miktarlarında

farklılık bulunan taĢınırların sayımı bir kez daha tekrarlanır. Yine farklı çıkarsa bu miktar

"Fazla" veya "Noksan" sütununa kaydedilir.

(7) Sayım kurulunca, taĢınırların fiili miktarlarının kayıtlı miktarlardan eksik oluğunun

tespit edilmesi halinde Kayıttan DüĢme Teklif ve Onay Tutanağı ve TaĢınır ĠĢlem FiĢi; fazla

olduğunun tespit edilmesi halinde ise TaĢınır ĠĢlem FiĢi düzenlettirilerek, defter kayıtlarının

sayım sonuçlarıyla uygunluğu sağlanır.

(8) Düzenlenen giriĢ ve çıkıĢ belgelerinin bir örneği, muhasebe kayıtlarının yapılması için

muhasebe birimine gönderilir.

(9) Kayıtların sayım sonuçlarıyla uygunluğu sağlandıktan sonra sayım kurulu tarafından

TaĢınır Sayım ve Döküm Cetveli düzenlenir. Cetvel, sayım kurulu ile taĢınır kayıt ve kontrol

yetkilisi tarafından imzalanır. Bu Cetvel ve eki sayım tutanağı ile sayım sonuçlarına göre

düzenlenen giriĢ ve çıkıĢ belgeleri, taĢınır kayıt ve kontrol yetkilisinin yıl sonu hesabını

oluĢturur.

Devir iĢlemleri ( Md 33)

(1) TaĢınır kayıt ve kontrol yetkilileri, sorumlulukları altındaki ambarlarda bulunan

taĢınırları ve bunlara iliĢkin kayıt ve belgeleri, yerlerine görevlendirilenlere devretmeden

görevlerinden ayrılamazlar. Yeni görevlendirilen taĢınır kayıt ve kontrol yetkilileri de söz

konusu kayıt ve belgeleri aramak ve almak zorundadır.

(2) Ambarlarındaki taĢınırları ve taĢınır iĢlemlerine iliĢkin kayıt ve belgeleri teslim etmeyen

veya istifa, hastalık, tutuklanma, ölüm gibi nedenlerle devir ve teslim edemeyen taĢınır kayıt

ve kontrol yetkililerinin sorumluluğundaki taĢınırlar ile dayanağı kayıt ve belgeler, devir

kurulu aracılığı ile yeni taĢınır kayıt ve kontrol yetkilisine devir ve teslim edilir. Devir

kurulu, harcama yetkilisi tarafından belirlenen bir kiĢinin baĢkanlığında, taĢınır kayıt ve

kontrol yetkililerinin de katıldığı, en az üç kiĢiden oluĢur.

(3) Ambarların devri, Ambar Devir ve Teslim Tutanağı düzenlenerek yapılır.

(4) Oda, büro, bölüm, geçit, salon, atölye, garaj ve servis gibi ortak kullanım alanlarında

bulunan taĢınırlar, buralarda asılı Dayanıklı TaĢınırlar Listesinde gösterilen miktarlar esas

alınarak sayılmak ve listedeki ilgili bölüm imzalanmak suretiyle yeni sorumluya devir ve

teslim edilir.

(5) TaĢınır kayıt ve kontrol yetkililerinin geçici görev, aylıksız izin, hastalık izni gibi on

günlük süreyi aĢmayan geçici ayrılmalarında, harcama yetkilisi tarafından idarenin

ihtiyaçları göz önünde bulundurularak gerekli tedbirler alınmak suretiyle ambar kapalı

tutulabilir. Bu süre gerektiğinde harcama yetkilisi tarafından uzatılabilir.

TaĢınır yönetim hesabı ( Md 34)

(1) Harcama yetkilileri tarafından SayıĢtaya verilecek taĢınır yönetim hesabı;

a) Önceki yıldan devreden taĢınırlar,

b) Yılı içinde girenleri,

c) Yılı içinde çıkıĢı yapılan taĢınırlar,

ç) Ertesi yıla devredilenleri ve

d) Yıl sonunda yapılan sayım sonucu bulunan fazla ve noksanları gösterir.

(2) TaĢınır yönetim hesabı aĢağıdaki cetvellerden oluĢur:

a) Yıl sonu sayımına iliĢkin Sayım Tutanağı,

b) TaĢınır Sayım ve Döküm Cetveli,

c) Harcama Birimi TaĢınır Yönetim Hesabı Cetveli; Müze/Kütüphane Yönetim Hesabı

Cetveli,

ç) Yıl sonu itibarıyla en son düzenlenen TaĢınır ĠĢlem FiĢinin sıra numarasını gösterir

tutanak.

(3) TaĢınır yönetim hesabı aĢağıda açıklandığı Ģekilde hazırlanır ve ilgili yerlere gönderilir:

a) TaĢınır kayıt ve kontrol yetkililerince, sayım kurulu tarafından onaylanan TaĢınır Sayım

ve Döküm Cetveline dayanılarak ilgisine göre üç nüsha Harcama Birimi TaĢınır Yönetim

Hesabı Cetvellerini düzenlerler.

b) Harcama Birimi TaĢınır Yönetim Hesabı Cetvellerin ekine TaĢınır Sayım ve Döküm

Cetveli eklenir ve harcama yetkilisinin onayına sunulur.

-Harcama yetkilisince, Cetvelin TaĢınır Sayım ve Döküm Cetveline uygunluğu kontrol

edilerek muhasebe yetkilisine gönderilir.

c) Muhasebe yetkilisi, gönderilen cetvellerdeki kayıtları muhasebe kayıtlarıyla karĢılaĢtırıp

uygunluğunu onaylar ve harcama yetkilisine geri gönderir.

ç) Harcama yetkilisi, muhasebe yetkilisince onaylanmıĢ cetvellerin bir nüshasını, SayıĢtayca

belirlenecek sürelerde,

- Yıl sonu sayım tutanağı,

- Sayım ve döküm cetveli ve

- Yıl sonu itibarıyla en son düzenlenen TaĢınır ĠĢlem FiĢinin sıra numarasını gösterir tutanak

ile birlikte SayıĢtaya, bir nüshasını ise malî yılı takip eden ay sonuna kadar ilgili taĢınır

konsolide görevlisine gönderir. Cetvellerin birer nüshası da harcama biriminde muhafaza

edilir. Kamu idarelerinin yurt dıĢı teĢkilatlarının taĢınır yönetim hesabı merkez teĢkilatları

aracılığıyla SayıĢtaya gönderilir.

TaĢınır kesin hesabı ( Md 35)

(1) Kamu idarelerinin taĢınır kesin hesabı, taĢınır konsolide görevlilerince, ilçe, il, bölge, dıĢ

temsilcilik ve merkez harcama birimleri itibarıyla düzenlenen Harcama Birimi TaĢınır

Yönetim Hesabı Cetvellerinin konsolide edilmesiyle oluĢturulan taĢınır hesabı cetvelleri esas

alınarak hazırlanır.

(2) Ġlçedeki harcama birimlerinden alınan taĢınır yönetim hesabına iliĢkin cetveller ilçe

taĢınır konsolide görevlilerince konsolide edilerek iki nüsha Ġlçe TaĢınır Hesabı Cetveli

düzenlenir. Cetvelin bir nüshası malî yılı takip eden ikinci ayın onbeĢine kadar ildeki taĢınır

konsolide görevlisine gönderilir.

(3) Ġl taĢınır konsolide görevlileri, ildeki harcama birimlerinden alınan Harcama Birimi

TaĢınır Yönetim Hesabı Cetvellerini konsolide ederek Ġl Merkezi TaĢınır Hesap Cetvelini

hazırlar ve Ġlçe TaĢınır Hesap Cetvelleri ile konsolide ederek, Ġl TaĢınır Hesabı Cetvelini

oluĢtururlar. Kamu idaresinin bölge teĢkilatının bulunması halinde Ġl TaĢınır Hesap

Cetvelleri Mart ayının onbeĢine kadar bölgedeki taĢınır konsolide görevlisine gönderilir.

(4) Bölge teĢkilatı olan kamu idarelerindeki taĢınır konsolide görevlileri bölgedeki harcama

birimlerinden alınan Harcama Birimi TaĢınır Yönetim Hesabı Cetvellerini konsolide ederek

oluĢturduğu Bölge Merkezi TaĢınır Hesap Cetveli ile bölgeye bağlı illerden aldıkları Ġl

TaĢınır Hesabı Cetvellerini konsolide etmek suretiyle idarenin Bölge TaĢınır Hesabı

Cetvelini düzenlerler.

(5) Ġki nüsha olarak düzenlenen Ġl/Bölge TaĢınır Hesabı Cetvellerinin birer nüshaları, malî

yılı takip eden Nisan ayının onbeĢine kadar merkezdeki taĢınır konsolide görevlisine

gönderilir.

(6) DıĢ temsilciliklerde bulunan taĢınır kayıt ve kontrol yetkilileri, hazırlanan Harcama

Birimi TaĢınır Yönetim Hesabı Cetvellerini ġubat ayının onbeĢine kadar merkezdeki

konsolide görevlisine gönderirler.

(7) Merkezdeki taĢınır konsolide görevlileri, merkezdeki harcama birimlerinden alınan

Harcama Birimi TaĢınır Yönetim Hesabı Cetvellerini konsolide ederek Merkez TaĢınır

Hesap Cetvelini, dıĢ temsilciliklerden aldıkları Harcama Birimi TaĢınır Yönetim Hesabı

Cetvellerini konsolide ederek ise DıĢ Temsilcilikler TaĢınır Hesap Cetvelini oluĢtururlar.

(8) Merkezdeki taĢınır konsolide görevlileri, Merkez TaĢınır Hesap Cetveli ile Ġl/Bölge/DıĢ

Temsilcilikler TaĢınır Hesabı Cetvellerini konsolide etmek suretiyle kamu idaresinin TaĢınır

Kesin Hesap Cetveli ve TaĢınır Kesin Hesap Ġcmal Cetvelini hazırlarlar.

(9) Merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinde, TaĢınır Kesin Hesap Cetvelleri ile

TaĢınır Kesin Hesap Ġcmal Cetvellerinin birer nüshası Mayıs ayının onbeĢine kadar bütçe

kesin hesap cetvelleri ile birlikte Bakanlığa ve SayıĢtaya gönderilir.

(10) Sosyal güvenlik kurumları ve mahalli idareler, yukarıdaki hükümlere göre

hazırlayacakları TaĢınır Kesin Hesap Cetvelleri ile TaĢınır Kesin Hesap Ġcmal Cetvellerinin

bir nüshasını bütçelerinin uygulama sonuçlarını kesin hesaba bağlayacak mercilere

gönderirler.

Dayanıklı taĢınırların numaralanması ( Md 36)

(1) GiriĢ kaydı yapılan dayanıklı taĢınırlara, taĢınır kayıt ve kontrol yetkilisi tarafından bir

sicil numarası verilir. Bu numara yazma, kazıma, damga vurma veya etiket yapıĢtırma

suretiyle taĢınırın üzerinde kalıcı olacak Ģekilde belirtilir. Fiziki veya kullanım özellikleri

nedeniyle numaralandırılması mümkün olmayan taĢınırlara bu iĢlem uygulanmaz.

(2) Sicil numarası üç grup rakamdan oluĢur. Birinci grup rakam, taĢınırın Dayanıklı

TaĢınırlar Defterinde ayrıntılı izlenmek üzere kaydedildiği taĢınır kodundan; ikinci grup

rakam, taĢınırın giriĢ kaydedildiği yılın son iki rakamından; üçüncü grup rakam ise taĢınıra

verilen giriĢ sıra numarasından oluĢur.

TaĢınır kodları ve detaylı hesap planı ( Md 37)

(1) TaĢınırın Bakanlıkça belirlenen düzey detay kodundan sonraki detay kodları, kamu

idarelerince ölçü birimi esas alınarak belirlenir.

(2) Kapsamdaki kamu idarelerinin muhasebe detaylı hesap planları, Yönetmelik ekindeki

TaĢınır Kod Listesine uygun olarak belirlenir.

Harcama birimi ve ambarların kodlanması ve SayıĢtaya bildirilmesi ( Md 38)

(1) Kapsamdaki kamu idarelerinde harcama birimlerine ve bunlara bağlı ambarlara

aĢağıdaki esaslara göre birer kod numarası verilir.

a) Harcama birimlerine iki grup ve onbir rakamdan oluĢan kod verilir. Birinci grup

(00.00.00.00) sekiz karakterden oluĢur ve idarenin analitik bütçe uygulamasına iliĢkin

kurumsal sınıflandırmadaki düzeylerini gösterir. Ġkinci grup (000) üç karakterden oluĢur ve o

ilçe, il, bölge veya merkezdeki harcama birimi sayısını gösterir. Bakanlık saymanlık

otomasyon sistemini (say2000i) kullanan idarelerde Bakanlıkça verilen birim kodları

kullanılır. Örneğin 15.01.00.23/923

b) Harcama birimlerinin bünyesinde bulunan ambarlara harcama yetkililerince bir düzeyli ve

iki karakterden oluĢan kod verilir. Bu kod aynı harcama birimine bağlı ambarların sayısını

gösterir. Ambar, bağlı olduğu harcama birimi koduyla birlikte tanımlanır. Örneğin 01,02,

(2) Bu kodlar taĢınır kayıt ve kontrol yetkilileri ile taĢınır konsolide görevlilerince yapılan

taĢınır iĢlemlerine iliĢkin olarak düzenlenen belge ve cetvellerde kullanılır.

(3) Kamu idareleri, her malî yılbaĢından önce, harcama birimlerini ve bunlara bağlı

ambarların açık adreslerini ve bu ambarlardan sorumlu taĢınır kayıt ve kontrol yetkililerinin

ad, soyad ve unvanlarını gösteren listeleri SayıĢtaya göndermekle yükümlüdür. Yıl içinde

yapılan değiĢiklikler de, değiĢiklik tarihinden itibaren en geç bir ay içinde SayıĢtaya

bildirilir.

Yetki ( Md 39)

(1) Maliye Bakanlığı;

a) Yönetmelik ekinde yer alan TaĢınır Kod Listesi ile defter, belge ve cetvellerde değiĢiklik

yapmaya,

b) TaĢınır II nci düzey detay kodundan sonraki detay kodları belirlemeye,

c) TaĢınırların takibine iliĢkin olarak barkod sistemini uygulatmaya ve buna iliĢkin usul ve

esasları belirlemeye,

ç) TaĢınır kesin hesabının elektronik ortamda alınmasına iliĢkin düzenlemeleri yapmaya,

d) Bakanlık birimlerinin taĢınır kayıt ve iĢlemlerini say2000i sistemi üzerinden yaptırmaya,

uygulama sonuçlarına göre diğer idarelerin taĢınır iĢlemlerinin de say2000i sistemi üzerinden

yürütülmesine ve buna iliĢkin usul ve esaslar ile uygulama tarihini idareler itibarıyla

belirlemeye,

e) Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde, tüketim malzemelerinin çıkıĢına esas

olmak üzere taĢınır II nci düzey detay kodu bazında düzenlenen onaylı listelerin muhasebe

birimine gönderilmesinde uygulanacak sürelerde değiĢiklik yapmaya,

f) Harcama yetkililerinin onayı ile kayıtlardan çıkarılacak taĢınırlar için tutar belirlemeye,

yetkilidir.

Kodların bildirimi ( GMd 1)

Kamu idareleri, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç ay içinde bu

Yönetmelikte belirlenen esaslara göre harcama birimlerini ve bunlara bağlı ambarların kod

numaralarını tespit ederek SayıĢtaya bildirmek zorundadırlar.

Envanteri yapılan taĢınırların muhasebe birimine bildirilmesi ( GMd 2)

(1)Harcama birimlerince; 150, 253, 254 ve 255 hesap kodlarında izlenmesi gereken

taĢınırların fiili envanterleri, 30/6/2007 tarihi itibarıyla yapılır ve söz konusu taĢınırlar,

kayıtlı değerleri üzerinden, kayıtlı değeri yoksa değer tespit komisyonu tarafından belirlenen

değer üzerinden düzenlenecek TaĢınır ĠĢlem FiĢi ile ilgili defterlere kaydedilir. Düzenlenen

TaĢınır ĠĢlem FiĢlerinin birer nüshası muhasebe birimine gönderilir.

(2) Muhasebe birimlerince; daha önce 150, 253, 254 ve 255 hesap kodlarına kaydedilmiĢ

olan değerler 30/6/2007 tarihi itibarıyla tutarlar üzerinden bir taraftan Net Değer Hesabına

borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilerek hesaplardan çıkarılır; diğer taraftan TaĢınır ĠĢlem

FiĢlerinde gösterilen taĢınırlar 1/7/2007 tarihi itibarıyla ilgili hesaplara giriĢ kaydedilerek,

envanter kayıtlarıyla uygunluğu sağlanır.

(3) Bu maddenin uygulanmasına iliĢkin düzenlemeleri yapmaya ve zorunlu hallerde

belirlenen süreleri değiĢtirmeye Bakanlık yetkilidir.

Önceki mevzuata göre sonuçlandırılmıĢ iĢlemler ( GMd 3)

Kamu idareleri tarafından 1/1/2006 tarihinden bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihe

kadar Ayniyat Talimatnamesi veya Ayniyat Talimatnamesine dayanılarak çıkarılmıĢ özel

yönetmeliklerinin hükümlerine göre sonuçlandırılmıĢ olan taĢınır iĢlemleri, mevzuatına

uygun olarak yapılmıĢ kabul edilir.

(2) Diğer düzenleyici mevzuatta Ayniyat Talimatnamesine yapılan atıflar, bu Yönetmeliğe

yapılmıĢ sayılır.

Yürürlük

a) 10 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a), (f), (g) bentleri, 13 üncü maddesinin üçüncü

fıkrası, 39 uncu maddesinin birinci fıkrasının (f) bendi ile 31 inci, 36 ncı , 37 nci maddeleri

ve geçici 1 inci, 2 nci ve 3 üncü maddeleri yayımı tarihinde,

b) 34 üncü ve 35 inci maddeleri 31/12/2007 tarihinde,

c) Diğer maddeleri 1/7/2007 tarihinde, yürürlüğe girer.

T.C.

MALĠYE BAKANLIĞI

Muhasebat Genel Müdürlüğü

Yayın : 08/03/2007 tarihli ve 26456 sayılı Resmi Gazete

Parasal Sınırlar ve Oranlar Hakkında Genel Tebliğ

(Sayı: 2007/1)

1.GiriĢ

(1) BaĢta 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanunu olmak üzere çeĢitli mevzuat

ve düzenlemeler gereğince, uygulanacak parasal sınırlar, faiz oranları, alındı birim fiyatları

bu Tebliğ eki tablolarda gösterildiği Ģekilde tespit edilmiĢtir.

2.Merkezî Yönetim Muhasebe Yönetmeliğine tabi iĢlemler

2.1.Kasa işlemleri

(1) Merkezî Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 12 nci maddesi ile Muhasebe

Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetimi ve ÇalıĢma Usul ve

Esasları Hakkında Yönetmeliğin 9 uncu maddesi gereğince, genel bütçe kapsamındaki kamu

idarelerine hizmet veren muhasebe birimlerince kasadan yapılacak ödeme sınırı; Tablo 1‘in

kasa iĢlemleri bölümünde gösterilmiĢtir.

(2) Merkezî Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 12 ve 27 nci maddeleri gereğince

ertesi gün yapılacak ödemeleri karĢılamak üzere ve kiĢi malı emanet dövizlerden kasada

bulundurulacak miktarlar ile T.C. Ziraat Bankası Ģubesi bulunmayan ilçelerde gerekli

güvenlik önlemleri alınmak Ģartıyla veznede bulundurulacak azami miktar Tablo 1‘in kasa

iĢlemleri bölümünde gösterilmiĢtir.

(3) Tebliğ eki tabloda kasa iĢlemleri bölümünde gösterilen parasal sınırların yetersiz

kalması durumunda, muhasebe birimlerinin gerekçeli baĢvuruları üzerine Bakanlığımızca

(Muhasebat Genel Müdürlüğü) tespit edilen sınırlar uygulanacaktır.

2.2.Banka işlemleri

(1) Merkezî Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 524 üncü maddesinin birinci

fıkrasının (c) bendi gereğince, toplu ödemelerde muhasebe birimlerinin bankaya önceden

haber vermeleri gereken tutar Tablo 1‘in banka iĢlemleri bölümünde gösterilmiĢtir.

(2) Bu tutarın altındaki ödemeler için bankanın önceden haberdar edilmesi ve ödeme

sırasında banka ile muhasebe birimi arasında mutabakat sağlanması zorunlu değildir.

2.3.Kaybedilen alındılara iliĢkin iĢlemler

(1) Muhasebe birimlerince, her ne suretle olursa olsun alınan para ve değerlere

karĢılık verilmiĢ olan alındılardan kaybedilmiĢ olanlar için ilan verilmesi gereken tutar,

Merkezî Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin 528 inci maddesi gereğince, Tablo 1‘in

kaybedilen alındılara iliĢkin iĢlemler bölümünde gösterilmiĢtir.

3.Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetimi ve

Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğe tabi işlemler

3.1.Muhasebe yetkilisi mutemedi işlemleri

(1) Muhasebe Yetkilisi Mutemetlerinin Görevlendirilmeleri, Yetkileri, Denetimi ve

ÇalıĢma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmeliğin 7 nci maddesi uyarınca, muhasebe

birimleri dıĢında görev yapan muhasebe yetkilisi mutemetleri tarafından 7 günlük süre

beklenilmeksizin muhasebe birimi veznesine teslim edilmesi gereken tahsilat tutarı ile

mahkeme baĢkanlıkları, icra ve iflas daireleri ve izalei Ģüyu memurluklarındaki muhasebe

yetkilisi mutemetlerince, 492 sayılı Harçlar Kanununun eki (1) ve (3) sayılı tarifelere göre

makbuz karĢılığı tahsil edilip, 7 günlük süre beklenilmeksizin muhasebe birimi veznesine

teslim edilmesi gereken tahsilat tutarı, Tablo 1‘in muhasebe yetkilisi mutemedi iĢlemleri

bölümünde gösterilmiĢtir.

(2) Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerinde görev yapan muhasebe yetkilisi

mutemetleri için yukarıda belirtilen sınırın yetersiz kalması durumunda, gerekçeli tekliflerle

Bakanlığımıza (Muhasebat Genel Müdürlüğü) baĢvurularak alınacak izne göre iĢlem

yapılacaktır. Bu teklif yazısında muhasebe yetkilisi mutemedinin son iki ayda muhasebe

veznesine yatırdığı tutarlar ve yatırılma tarihleri de belirtilecektir.

3.2.Trafik para cezası tahsil eden görevlilerle ilgili iĢlemler

(1) Trafik para cezasını tahsil edecek muhasebe yetkilisi mutemetleri ile ilgili iĢlemler,

27/1/1989 tarihli ve 20062 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Trafik Para Cezalarının

Tahsilinde ve Takibinde Uygulanacak Esas ve Usuller ile Kullanılacak Belgeler Hakkında

Yönetmelik hükümlerine göre yürütülecektir. Bu görevliler için belirlenen 7 ve 3 günlük süre

beklenmeksizin muhasebe biriminin veznesine teslim edilmesi gereken tahsilat tutarları,

Tablo 1‘in trafik para cezasını tahsil eden muhasebe yetkilisi mutemetleri bölümünde

gösterilmiĢtir.

3.3. Yetkili memurlarla ilgili iĢlemler

(1) 8/6/1988 tarihli ve 19836 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan Pul ve Değerli

Kağıtların Bayiler ve Yetkili Memurlar Vasıtası ile Sattırılmasına ve Bayilere SatıĢ Aidatı

Verilmesine Dair Yönetmeliğin 12 nci maddesi hükümleri çerçevesinde değerli kağıt verilen

yetkili memurlar tarafından 15 günlük süre beklenilmeksizin muhasebe biriminin veznesine

teslim edilmesi gereken satıĢ hasılatı tutarı Tablo 1‘in yetkili memurlarla ilgili iĢlemler

bölümünde gösterilmiĢtir.

4. Muhasebe Yetkililerinin Eğitimi, Sertifika Verilmesi ile ÇalıĢma Usul ve

Esasları Hakkında Yönetmelik hükümleri gereğince yardımcılara devredilecek görev

ve yetkiler

(1) Anılan Yönetmeliğin 26 ncı maddesi gereğince, görev, yetki ve sorumlulukların

yardımcılara devredilmesinde Tablo 1‘in III üncü kısmında gösterilen parasal sınırlar dikkate

alınacaktır.

5.Kaybolan faturalarla ilgili iĢlemler

(1) Merkezî Yönetim Harcama Belgeleri Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde kamu

idarelerince alınan mal, hizmet ve yapım iĢleri karĢılığında özel kiĢiler tarafından düzenlenen

faturaların kaybedilmesi halinde, noter onaylı fatura örneklerinin kabul edileceği fatura tutarı

Tablo 1‘in IV üncü kısmında gösterilmiĢtir.

6.Taşınırların kayıtlardan çıkarılması

(1) TaĢınır Mal Yönetmeliğinin 39 uncu maddesine göre, taĢınırların devir, imha,

hurdaya ayırma, satıĢ ve terkini suretiyle kayıtlardan çıkarılmasında Tablo 1‘in V inci

kısmında gösterilen parasal sınırlar dikkate alınacaktır. TaĢınırların kayıtlardan çıkarılması,

belirlenen limitler dahilinde harcama yetkilisinin, limit üzerinde olanlar ise ilgili üst

yöneticinin onayı ile yapılacaktır.

(2) Söz konusu limitler, bu iĢlemlerden herhangi birine veya tamamına konu olan taĢınırlar

için ve her bir iĢlem bazında değerlendirilecektir.

7.Ön ödeme iĢlemleri

(1) Genel bütçe kapsamındaki kamu idarelerince Bakanlığımız izni aranmaksızın

açılabilecek krediler ile Bakanlığımız iznine tabi olan kredi tutarları Tablo 2‘nin I inci

kısmında, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerince harcama yetkilisi mutemetlerine

verilebilecek avans sınırı Tablo 2‘nin, II nci kısmında gösterilmiĢtir.

(2) Merkezî yönetim kapsamındaki kamu idarelerinden Tablo 2‘nin III üncü kısmında

gösterilenler, kendileri için belirlenen sınır dahilinde avans verebileceklerdir.

(3) Milli Ġstihbarat TeĢkilatı mutemetleri ile dıĢ temsilcilikler emrine ve askerî

daireler mutemetlerine verilecek avans sınırları Tablo 2‘nin IV, V ve VI ncı kısımlarında

gösterilmiĢtir. Belirlenen sınırların üzerinde avans verilmesine ihtiyaç duyulması halinde,

gerekçeleriyle birlikte Bakanlığımıza baĢvurularak izin alınması gerekir.

(4) Milli Savunma Bakanlığına bağlı birlik ve kurumlardan ―Tümen ve daha üst

birlikler ile eĢiti kurum ve kuruluĢlar‖ kapsamına giren askerî birimler Tablo 3‘te

gösterilmiĢtir. Bunların dıĢında kalan birlikler, ―Tugay ve eĢitine kadar olan askerî kurum ve

kuruluĢlar‖ kapsamında sayılacaktır.

8.Muhasebe kayıtlarından çıkarılacak alacaklar

(1) Yılları merkezî yönetim bütçe kanunlarında hüküm bulunması koĢuluyla;

21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Kanun kapsamında izlenen alacakların dıĢında kalan

alacaklardan, tahsili için yapılacak takibat giderlerinin asıl alacak tutarından fazla olacağı

anlaĢılanlardan tutarı Tablo 4‘de gösterilen miktara kadar olanlar kayıtlardan çıkarılır.

Ancak, bu alacaklardan davaya veya icraya intikal etmiĢ olanların kayıtlardan çıkarılması

için, genel bütçeli idarelerce 8/1/1943 tarihli ve 4353 sayılı Kanun hükümlerine göre,

kapsamdaki diğer kamu idarelerinde ise özel mevzuatlarındaki hükümlere göre yetkili

merciiden takipten vazgeçme onayı alınır.

(2) 5018 sayılı Kanunun 79 uncu maddesi hükmü gereğince, genel bütçe muhasebe

birimlerinin hesaplarında kayıtlı olup zaruri veya mücbir sebeplerle takip ve tahsil imkanı

kalmadığı tespit edilen kamu alacaklarından tutarı Tablo 4‘de gösterilen miktara kadar

olanların, idarelerince 4353 sayılı Kanun hükümlerine göre yetkili merciden alınacak

takipten vazgeçme onayına dayanılarak, kayıtlardan çıkarılması uygun görülmüĢtür. Diğer

idarelerin hesaplarında kayıtlı söz konusu tutara kadar olan kamu alacaklarının kayıtlardan

çıkarılmasına üst yöneticiler yetkilidir.

(3) Söz konusu alacakların kayıtlardan çıkarılmasına iliĢkin muhasebeleĢtirme belgesi

ekine, gerekenler için takipten vazgeçme onayı ile tahsil edilebilmesi için yapılan adres

tespiti ve malvarlığı araĢtırmalarına iliĢkin yazıĢmaların konusunu, tarih ve sayısını gösterir

bir dizi pusulası bağlanır.

9.Hastane döner sermayelerince uygulanacak parasal sınırlar

(1) Özel mevzuatlarında aksine bir hüküm bulunmayan hastane döner sermaye muhasebe birimlerince tedavi bedeli karşılığı tahsil edilen paralardan iadesi gereken tutarların ilgililere kasadan ödenmesinde, Tablo 1 in I inci kısmının kasa işlemleri bölümünde belirtilen limitin dört katı uygulanır.

10.Faiz oranları

(1) Genel hükümlere göre takip edilerek tahsil olunacak kişilerden alacaklara 4/12/1984 tarihli ve 3095 sayılı Kanuni Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun hükümlerine göre uygulanacak kanuni faiz oranları ile temerrüt faizi oranları, yıllar itibarıyla Tablo 5’de gösterilmiştir.

(2) Ancak, Sayıştay ilamları ile tazminine karar verilenler için hesaplanan faiz tutarı, 832 sayılı Sayıştay Kanununun 64 üncü maddesi hükmünde aksine bir düzenleme yapılmadığı sürece, borç tutarının %10 unu geçemeyecektir.

11.Alındı birim fiyatları

(1) Bakanlığımızca bastırılan ve genel bütçe kapsamı dışındaki idareler ile döner sermaye ve fonlar tarafından mevzuatları gereğince kullanılması gereken alındıların birim satış fiyatları Tablo 6’da gösterilmiştir.

12.Kaldırılan düzenlemeler

(1) 15/4/2006 tarihli ve 26140 sayılı Resmî Gazetede yayımlanan 2006/1 sıra no.lu

Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği yürürlükten kaldırılmıĢtır.

13.Yürürlük

(1) Bu Tebliğ, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

(2) Tebliğ olunur.

Kemal UNAKITAN

Maliye Bakanı

EK:

Tablo (I, II, III, IV, V ve VI sayılı)

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

MEVZUATLAR

I. SAĞLIK BAKANLIĞI ATAMA VE NAKĠL YÖNETMELĠĞĠ

BĠRĠNCĠ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Tanımlar ve Genel Hükümler

Amaç

MADDE 1- Bu Yönetmelik; Sağlık Bakanlığında görev yapan sağlık hizmetleri

sınıfına dahil personelle ilgili tüm atama ve nakilleri, çağdaĢ insan kaynakları yönetimi, etkili

ve verimli istihdam politikaları ile sağlık hizmetinin ülke genelinde dengeli dağılımı temel

ilkeleri çerçevesinde kurallara bağlamayı amaçlamaktadır.

Kapsam

MADDE 2- (DeğiĢik:RG-24/06/2006–26208)

(DeğiĢik birinci fıkra:RG-13/04/2007-26492) Bu Yönetmelik; Bakanlık Merkez

TeĢkilatından TaĢra TeĢkilatına, TaĢra TeĢkilatından Merkez TeĢkilatına yapılacak atama ve

görevlendirmeler hariç sağlık hizmetleri sınıfına dâhil personeli ve bunların ilk defa

atanmaları ile nakillerinde esas alınacak usul ve esasları kapsar.

Ancak, Eğitim ve AraĢtırma Hastanelerinde görev yapan klinik Ģefi, klinik Ģef

yardımcısı, baĢasistan, uzman tabip ve asistanları kapsamaz. Bu unvanlarda istihdam

edilenler bu görevlerinin sona ermesi halinde bu Yönetmelik hükümlerine tabi olurlar.

Bu Yönetmeliğin yeniden atama ile kurumlar arası atamalara iliĢkin hükümleri

yukarıdaki (DeğiĢik ibare:RG-13/04/2007-26491) fıkralarda belirtilen personel dıĢındaki

diğer personel hakkında da uygulanır.

Dayanak

MADDE 3- Bu Yönetmelik; 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu,

13/12/1983 tarihli ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri Hakkında Kanun

Hükmünde Kararname ve 19/4/1983 tarihli ve 83/6525 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile

yürürlüğe konulan Devlet Memurlarının Yer DeğiĢtirme Suretiyle Atanmalarına Dair

Yönetmelik hükümlerine dayanılarak hazırlanmıĢtır.

Tanımlar

MADDE 4-Bu Yönetmelik‘te geçen terimlerden;

a) Bakan; Sağlık Bakanını,

b) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,

c) Genel Müdürlük: Sağlık Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğünü,

d) Kanun: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununu,

e) Genel Yönetmelik:19/4/1983 tarihli ve 83/6525 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile

yürürlüğe konulan Devlet memurlarının Yer değiĢtirme Suretiyle Atamalarına Dair

Yönetmeliği,

f) Hizmet Bölgesi:Ġllerin sosyo-ekonomik geliĢmiĢlik seviyesine göre belirlenen

bölgeleri,

g) (DeğiĢik:RG-24/06/2006–26208) Hizmet Grubu: Personel Dağılım Cetveli doluluk

oranına göre belirlenen il gruplarını,

h) (Mülga:RG-13/04/2007-26492)

ı) (DeğiĢik:RG-05/07/2007-26573) Hizmet Puanı: Sağlık hizmetleri sınıfından her

Bakanlık çalıĢanı için, çalıĢılan yerin özellikleri göz önüne alınarak hesaplanan puanı,

i) (DeğiĢik:RG-13/04/2007-26492) Personel Dağılım Cetveli (PDC): Ek 6‘da

belirlenen ilkeler doğrultusunda il ve birim bazında, (Mülga ibare:RG-22/10/2009-27384)

(…) yılda en az bir defa yenilenen unvan ve branĢlar itibariyle bulunması gereken (Mülga

ibare:RG-22/10/2009-27384) (…) personel sayısını gösteren cetveli,

j) (DeğiĢik:RG-24/06/2006–26208) Personel: Bakanlıkta, 657 sayılı Devlet Memurları

Kanununun 4 üncü maddesinin (A) fıkrasına göre istihdam edilen sağlık hizmetleri ve

yardımcı sağlık hizmetleri sınıfında görev yapan personeli,

k) (DeğiĢik:RG-13/04/2007-26492) Uzman tabip: Uzman tabip ve uzman (TUTG)

unvanlı kadroya atanmaya hak kazanan personeli,

l) Ġl Müdürlüğü: Sağlık Bakanlığı Ġl Sağlık Müdürlüğünü,

m) (Ek:RG-24/06/2006–26208) Stratejik Personel: Bakanlık tarafından istihdamında

güçlük çekilen uzman tabip ve tabip unvanlarındaki personelini,

n) (Ek:RG-24/06/2006–26208) Standart: 26/10/1994 tarihli ve 22093 sayılı Resmî

Gazete‘de yayımlanan, Sağlık Bakanlığı TaĢra TeĢkilatı Yatak ve Kadro Standartları

Yönetmeliğinde belirlenen standartları,

o) (Ek:RG-24/06/2006–26208) Doluluk Oranı: Bakanlıkça iller itibariyle planlanan PDC

ye göre her unvan ve branĢ için belirlenen personel sayılarının, illerde o unvan ve branĢta çalıĢan

personel sayısına oranını,

ö) (Ek:RG-24/06/2006–26208) Diğer personel: Bakanlıkta, 657 sayılı Devlet

Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin (A) fıkrasına göre istihdam edilen sağlık

hizmetleri ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfında görev yapan personel dıĢındaki personeli,

p) (Ek:RG-22/10/2009-27384) Tesis: Sağlık Bakanlığı TaĢra TeĢkilatı Yatak ve Kadro

Standartları Yönetmeliğinde kadro standardı tespit edilmiĢ olan sağlık birimlerini,

ifade eder.

Temel Ġlkeler

MADDE 5- (DeğiĢik:RG-24/06/2006–26208)

Bu Yönetmelik tüm atama ve nakillerde;

a) Ekonomik, sosyal ve kültürel Ģartlar ile ulaĢım Ģartları yönünden benzerlik ve

yakınlık gösteren illerin gruplandırılarak iĢlem yapılması,

b) Personelin hizmet bölgeleri ve grupları arasında, hizmet gerekleri de dikkate

alınarak, adil ve dengeli dağılımın sağlanması,

c) Personel hareketlerinde hizmet puanının belirleyici olması,

d) Personel Dağılım Cetvelinde belirlenen sayılardaki aktif çalıĢanların dikkate alınarak

idarenin hizmet ihtiyacının karĢılanması, aylıksız izin, askerlik ve geçici görev gibi

nedenlerle aktif olmayan standartlara bu süre içerisinde atama yapılması,

e) Personelin baĢvuru tarihinde yürürlükte olan usul ve esaslar çerçevesinde iĢlem

yapılması

ilkelerini esas alır.

ĠKĠNCĠ BÖLÜM

Hizmet Bölgeleri, Hizmet Grupları ve Hizmet Puanı

Hizmet Bölgeleri

MADDE 6- Ġller 6 hizmet bölgesine ayrılır. Genel Yönetmelikle hizmet bölgelerinde

yapılacak değiĢiklikler bu Yönetmeliğe aynen yansıtılır.

Hizmet Grupları

MADDE 7- (DeğiĢik:RG-24/06/2006–26208)

Personel dağılım cetveli, ülke düzeyinde mevcut personelin objektif ilkelere göre adil

ve dengeli dağılımın sağlanması, sağlık hizmetlerinin gerekli ve yeterli personelce

yürütülmesi, istihdamda azami verimin sağlanması amacı ile Bakanlık insan gücü

kaynaklarının unvan ve branĢlara göre illere ve il içinde birimlere dağılımını gösteren

planlama çalıĢmasıdır.

Personel dağılım cetveli doluluk oranına göre iller, her unvan ve branĢta en yüksekten

en düĢüğe doğru A, B, C, ve D olarak dört hizmet grubuna ayrılır. Doluluk oranı en yüksek

ilk 20 il A, ikinci 20 il B, üçüncü 20 il C ve geri kalan iller D hizmet grubu olarak belirlenir.

(Ek cümle:RG-13/04/2007-26492) Ġllerin doluluk oranlarının eĢit olması halinde Devlet

Planlama TeĢkilatının illerin sosyo-ekonomik geliĢmiĢlik düzeyi yüksek olan il, doluluk

oranı daha yüksek olan il olarak kabul edilir. (Ek cümle:RG-22/10/2009-27384) Ancak

istihdam edilen personel sayısı 200‘den az olan veya ülke genelinde tüm illerde personel

dağılım cetveli veya standart öngörülmeyen unvan ve branĢlar için her üç ayda bir, Ek: 6 da

düzenlenen Personel Dağılım Cetveli Ġlkelerinin 14 üncü ilkesi doğrultusunda Ġstihdam

Planlama Komisyonunca hizmet grupları belirlenir ve ilan edilir

Personel dağılım cetveli çalıĢmaları sonucu unvan ve branĢlara göre personelin illere

dağılım sayısını gösteren il dağılım cetveli ve bu personelin il içi birimlere dağılım sayısını

gösteren il içi dağılım cetveli (Mülga ibare:RG-22/10/2009-27384) (…) Bakanlık Ġnternet

sitesinde duyurulur. Unvan ve branĢlara göre il dağılım cetvelinde belirlenen sayı ile illerde

istihdam edilen personel sayısının karĢılaĢtırılması sonucu bulunan doluluk oranı cetvelleri

ile buna göre belirlenen hizmet grupları ise her üç ayda bir yenilenerek Bakanlık Ġnternet

sitesinde duyurulur ve birer örneği MüsteĢarlık, TeftiĢ Kurulu BaĢkanlığı ile Personel Genel

Müdürlüğünde 2 yıl süreyle muhafaza edilir. Hazırlanan cetveller personel planlama

çalıĢması niteliğinde olup müteakip dönemlerde atamaya açılacak yerler, aktif çalıĢan

personel doluluk oranları en düĢük illerden ve birimlerden baĢlamak üzere belirlenir. Aktif

çalıĢan personel sayısının belirlenmesinde izin, eğitim gibi nedenlerle 3 aydan fazla süreyle

görevi baĢında bulunmayan personel hesaba katılmaz.

Personel dağılım cetveli, (DeğiĢik ibare:RG-13/04/2007-26492) Ek:6‘da düzenlenen

ilkelere göre hazırlanır.

Kapsam DıĢı Unvan ve BranĢlar

MADDE 8 – (Mülga:RG-22/10/2009-27384)

Hizmet Puanı

MADDE 9- (DeğiĢik birinci cümle:RG-05/07/2007-26573) Personelin atama ve nakil

iĢlemlerinde kullanılmak üzere, bu Yönetmeliğe tabi her Bakanlık çalıĢanı için, her atama

döneminden önce atama dönemine müracaatın baĢlangıç tarihi itibariyle çalıĢılan yerin

özelliklerinin göz önüne alındığı bir hizmet puanı hesaplanır. Açık bulunan ve Bakanlıkça

ilan edilen kadrolara yapılacak atamalarda hizmet puanı esas alınır. EĢitlik durumlarında bu

Yönetmelikte sayılan mazeretlerden birine sahip olan atamaya hak kazanır. Böyle bir

mazeret yoksa daha fazla meslek kıdemine sahip olan atanır. Atamaların il emrine yapılması

halinde, personel Valilikçe, ihtiyaç olan birimlerde, hizmet puanı yüksek olan personelin

tercihi göz önünde bulundurularak atanır.

Hizmet Puanının Hesaplanması

MADDE 10- Hizmet puanının hesaplanmasında Devlet Planlama TeĢkilatı

MüsteĢarlığınca hazırlanan Ġl ve Ġlçelerin Sosyo-Ekonomik GeliĢmiĢlik Sıralaması Tabloları

esas alınır. Sağlık hizmetleri sınıfından bir unvanda veya araĢtırma görevlisi,Daire BaĢkanı,Ġl

Sağlık Müdürü,her türlü Müdürü ve bunların yardımcısı unvanlarında fiilen çalıĢılan her yer

ve yıl için Ġlçelerin Sosyo-Ekonomik GeliĢmiĢlik Sıralamasında bulunulan sıra numarası

1000 rakamıyla toplanarak ilçe sıralaması puanına ulaĢılır. Bu rakama Ek 1‘de bulunan

Ġllerin Sosyo-Ekonomik GeliĢmiĢlik Sıralamasının Hizmet Puanına Katkısı Cetveli‘nin

öngördüğü puan eklenerek hizmet puanı bulunur. Yeni il ve ilçeler kurulması halinde, yeni

tablolar yayınlanana kadar, ayrılınan il ve ilçenin puanları uygulanmaya devam edilir.

(DeğiĢik ikinci fıkra:RG-05/07/2007-26573) Beldelerde fiilen çalıĢılan her yıl için

çalıĢılan beldenin bağlı bulunduğu ilçenin Sosyo-Ekonomik GeliĢmiĢlik Sıralaması

Tablosundaki sıra numarasının yarısı, köylerde fiilen çalıĢılan her yıl için ise tamamı puan

olarak hizmet puanına ayrıca eklenir.

(Mülga üçüncü fıkra:RG-05/07/2007-26573)

(Mülga dördüncü:RG-05/07/2007-26573)

(DeğiĢik fıkra:RG 14/09/2004 – 25583) Geriye doğru hesaplamalarda bu

Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihteki tablolar kullanılır. Yıl içinde sıralamalarda meydana

gelen değiĢiklikler takip eden yıl baĢından itibaren hüküm ifade eder. ÇalıĢanın yer

değiĢtirmesi halinde eski ve yeni yerine ait puanlar gün bazında tespit edilir.

(DeğiĢik altıncı fıkra:RG-24/06/2006–26208) Muvazzaf askerlikte geçirilen süreler

için personele, askerliğin yapıldığı yerin hizmet puanı verilir. Askerliğini yurt dıĢında

yapanların hizmet puanlarının hesaplanmasında bağlı olduğu birliğin bulunduğu il veya

ilçenin hizmet puanı esas alınır.

(DeğiĢik yedinci fıkra:RG-24/06/2006–26208) Hizmet puanı tespit edildikten sonra

her atama döneminden önce internet aracılığıyla ilan edilir. Ġtirazlar Bakanlık bünyesinde

oluĢturulacak Hizmet Puanı Ġtiraz Komisyonunca sonuca bağlanır. Hizmet Puanı Ġtiraz

Komisyonunun çalıĢma usul ve esasları Bakanlıkça hazırlanan yönergeyle belirlenir.

Geçici Görevlendirmeler ve Uygulanacak Hizmet Puanları

MADDE 11- (Mülga fıkra:RG-24/06/2006–26208)

Bakanlık savaĢ, deprem gibi olağanüstü hallerde yurt içi ve yurt dıĢında personeli

geçici olarak görevlendirebilir. Bu yolla geçici olarak görevlendirilen personele en yüksek

hizmet puanı %100 fazlasıyla verilir. Yurt dıĢında baĢka sebeplerle görevlendirilen diğer

personel, hizmet puanı en düĢük yerin hizmet puanını alır.

(Ek fıkra:RG-14/09/2004–25583) (DeğiĢik:RG-22/10/2009-27384) 16/6/1927 tarihli

ve 1076 sayılı Yedek Subaylar ve Yedek Askeri Memurlar Kanununa göre askerlik

yükümlülüğünü yedek subay olarak yerine getirenlerin eĢleri, talepleri halinde yükümlülük

süresi ile sınırlı olmak kaydıyla eĢlerinin bulunduğu yere hizmet bölgesi ve hizmet grubuna

bakılmaksızın geçici olarak görevlendirilebilir.

(DeğiĢik fıkra:RG-24/06/2006–26208) Personelin herhangi bir suretle görevde

olmaması, nüfus hareketleri gibi nedenlerle personele ihtiyaç duyulması halinde Bakanlıkça

A ve B hizmet grubuna dahil illerden C ve D hizmet grubu illere, Valiliklerce de (Mülga

ibare:RG-22/10/2009-27384) (…) karĢılama oranı yüksek olan birimden düĢük olan birime

geçici görevlendirme yapılabilir. 5 ve 6 ncı hizmet bölgelerinin A ve B hizmet grubu

illerinde görev yapan personel sadece 5 ve 6 ncı hizmet bölgelerinin C ve D hizmet grubu

illerine geçici olarak görevlendirilebilir.

(Ek fıkra:RG-24/06/2006–26208) Bakanlık önceden duyurmak suretiyle talepte

bulunan personeli görevlendirebileceği gibi (DeğiĢik ibare:RG-13/04/2007-26492) ihtiyaç

halinde re‘sen de geçici görevlendirme yapabilir. Bu Ģekilde görevlendirilen personel için

süre bir mali yılda iki ayı geçemez. Memuriyet mahalinde Valiliklerce de bu Ģekilde

görevlendirilen personel için süre bir mali yılda her seferinde üç ayı ve toplamda altı ayı

geçemez. (Mülga son cümle:RG-13/04/2007-26492)

(Mülga fıkra:RG-13/04/2007-26492)

(Ek fıkra:RG-24/06/2006–26208) Turizm, mevsimlik iĢçi çalıĢtırma, ulusal ve

uluslararası düzenlenen büyük çaplı organizasyonlar nedeniyle nüfusunda önemli ölçüde

artıĢ gösteren illere Bakanlık ve Valiliklerce Personel Dağılım Cetveline ve hizmet grubuna

bakılmaksızın geçici görevlendirme yapılabilir.

(Ek fıkra:RG-24/06/2006–26208) Geçici görevlendirmeye iliĢkin usul ve esaslar

Bakanlıkça hazırlanan bir yönergeyle belirlenir.

(Mülga son fıkra:RG-22/10/2009-27384)

Hizmet Puanı Verilmeyecek Haller

MADDE 12- AĢağıdaki hallerde personele hizmet puanı verilmez:

a) (DeğiĢik:RG-22/10/2009-27384) Aile hekimliği ile askerlik yükümlülüğü dıĢında

aylıksız veya ücretsiz izinli olarak geçirilen süreler,

b) (DeğiĢik:RG-22/10/2009-27384) Yargılamanın men'ine veya beraatine karar

verilenler ile soruĢturma sonucunda disiplin cezası almayanlar hariç olmak üzere, görevi ile

ilgili olsun veya olmasın herhangi bir suç nedeniyle tutuklanan veya gözaltına alınanlar ile

görevden uzaklaĢtırılanların görev baĢında geçirmedikleri süreler.

c) (Mülga:RG-22/10/2009-27384)

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Atama ĠĢlemleri, ÇeĢitleri ve Özel Hükümler

Atamalarda Müracaat

MADDE 13- Müracaatlar il müdürlüklerine yapılır. Doğrudan Bakanlığa yapılacak

müracaatlar ilgili maddelerde belirtilmiĢtir. BaĢvurular Bakanlıkça gerekli tedbirler alınmıĢsa

internet yoluyla da yapılabilir. Bu yolla yapılacak müracaatlarda ilgili, formu doldurduktan

sonra hem elektronik olarak Bakanlığa gönderir, hem de bir nüshasını çıktı olarak alır ve

imzalayarak gerekli diğer belgelerle birlikte (Ek ibare:RG-13/04/2007-26492) ilgili ilanda

belirtildiği Ģekilde il müdürlüğüne veya Bakanlığa teslim eder.

(Ek ikinci fıkra:RG-24/06/2006–26208) Ġnternet yoluyla yapılan baĢvurular,

Bakanlıkça kurulacak bir komisyon tarafından esas ve usul açısından incelenir.

Ġlk Defa Atama

MADDE 14- Bakanlığın sağlık hizmetleri sınıfı kadrolarına aday memur olarak atama

ilk defa atamadır. Ġlk defa atamada uzman tabip, tabip, diĢ tabibi ve eczacı kadrolarına

atanacaklar kur‘ayla, diğerleri genel hükümlere göre sınavla atanır. Ġlk defa atamada atama

dönemi yoktur. Bakanlık ihtiyaç doğdukça açık bulunan kadrolar ile atama usul ve esaslarını

ilan eder. (Mülga cümle:RG-24/06/2006–26208) (DeğiĢik son cümle:RG-22/10/2009-

27384) Ġlk defa atamada; sırasıyla 6 ve 5 inci hizmet bölgesi iller ve D ve C hizmet grubu

iller ile ilçelerin sosyo-ekonomik geliĢmiĢlik sıralamasına göre 6, 5 ve 4 üncü geliĢmiĢlik

grubunda yer alan ilçelerde bulunan kadrolar ilan edilir. Ancak bu yerlerde münhal kadro

bulunmaması halinde diğer bölgelerde bulunan kadrolar ilan edilir.

Yeniden Atama

MADDE 15- (DeğiĢik:RG-14/09/2004–25583)

Bakanlık veya diğer kamu kurumlarında sağlık hizmetleri sınıfından bir unvanda

çalıĢmıĢ olup, bu görevlerinden çeĢitli nedenlerle ayrılmıĢ olanlar Bakanlık kadrolarında

tekrar göreve baĢlatılabilirler. (DeğiĢik ikinci cümle:RG-24/06/2006–26208) Bakanlık

kadro durumunun müsait olması halinde yılda iki defa yeniden atama suretiyle doldurulacak

kadroları ilan eder. (Ek üçüncü cümle:RG-22/10/2009-27384) Ġlan edilen kadrolara

müracaatlar, il müdürlükleri aracılığıyla yapılır. (Mülga üçüncü cümle:RG-13/04/2007-

26492) (…) (DeğiĢik son cümle:RG-24/06/2006–26208) Müracaat edenlerin yerleĢtirmeleri

tercihlerine göre kura ile yapılır.

(Ek ikinci fıkra:RG-24/06/2006–26208) Ancak Bakanlık Merkez TeĢkilatı

kadrolarına yapılacak yeniden atamalarda kura Ģartı aranmaz.

Uzman tabip, tabip, diĢ tabibi ve eczacılar ilgili mevzuatı gereği, belirlenecek

dönemlerde kur‘a ile atanırlar.

(DeğiĢik dördüncü fıkra:RG-22/10/2009-27384) Tabip ve uzman tabiplerin yeniden

atanmasında; sırasıyla 6 ve 5 inci hizmet bölgesi iller ve D ve C hizmet grubu iller ile

ilçelerin sosyo-ekonomik geliĢmiĢlik sıralamasına göre 6, 5 ve 4 üncü geliĢmiĢlik grubunda

yer alan ilçelerde bulunan kadrolar ilan edilir. Ancak bu yerlerde münhal kadro bulunmaması

halinde diğer bölgelerde bulunan kadrolar ilan edilir.

Kurum Ġçi Naklen Atama

MADDE 16 – (DeğiĢik:RG-13/04/2007-26492)

Stratejik personelin il içi atanması dahil olmak üzere personelin iller arası atanma

dönemi (Ek ibare:RG-22/10/2009-27384) Ocak, Haziran ve Eylül aylarıdır. Bakanlık açık

olan ve doldurulmasına ihtiyaç duyulan kadroları ilan eder. Bu kadrolara atanmak isteyen

personel, en çok 5 tercihle birlikte müracaat eder. Bakanlık tercih sırasına bakmaksızın

hizmet puanlarına göre personelin atamalarını tamamlar. Puanların eĢit olması halinde tercih

sıralaması, daha sonra mesleki kıdemi yüksek olan personel öncelikli olarak atanır. (Mülga

altıncı cümle:RG-22/10/2009-27384) Tayin talebinde bulunan personelin çalıĢtığı ilde

hizmetlerin aksamaması için Bakanlık sınırlama getirebilir (Mülga ibare:RG-22/10/2009-

27384)(…) .

(Ek fıkra:RG-05/07/2007-26573) 181 sayılı Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri

Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 4 üncü maddesine göre kadroları Bakanlıkta

olup Tıpta Uzmanlık Tüzüğü hükümlerine göre diğer kamu kurum ve kuruluĢlarında

uzmanlık eğitimi veya yan dal uzmanlık eğitimi yapan personel, talebi halinde, ilgili

uzmanlık eğitimi giriĢ sınavı sonucunda yerleĢtirildiği eğitim kurumunun bulunduğu ildeki

Bakanlığın uygun göreceği sağlık kurum veya kuruluĢuna atama dönemine ve kuraya tabi

olmaksızın, Personel Dağılım Cetvelinde boĢ yer bulunmaması halinde standart dikkate

alınarak, naklen atanır.

Kurumlar Arası Naklen Atama

MADDE 17- (DeğiĢik:RG-24/06/2006–26208)

(DeğiĢik birinci fıkra:RG-13/04/2007-26492) 657 sayılı Devlet Memurları

Kanununun 74 üncü maddesi çerçevesinde diğer kamu kurum ve kuruluĢlarında çalıĢan

kamu görevlileri Bakanlıkta durumlarına uygun kadrolara atanabilirler. Kurumlar arası atama

için kura dönemleri ġubat ve Eylül olmak üzere iki dönemdir. Müracaatları kabul edilenlerin

atanacakları yerler tercihleri doğrultusunda kur‘a ile belirlenir. Bu yolla yapılacak atamalarda

ilan edilecek kadrolar, sırasıyla 6 ncı ve 5 inci hizmet bölgelerinden baĢlamak üzere

belirlenir. (DeğiĢik son cümle:RG-22/10/2009-27384) Ancak stratejik personel dönem ve

kura Ģartına bağlı olmaksızın naklen atanabilir.

(DeğiĢik ikinci fıkra:RG-22/10/2009-27384) BaĢka kurumlarda çalıĢmakta olup eĢleri

Bakanlıkta; 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının

(A) ve (B) bendlerine göre sağlık ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfına dahil bir unvanda

çalıĢanların, 10/7/2003 tarihli ve 4924 sayılı Eleman Temininde Güçlük Çekilen Yerlerde

SözleĢmeli Sağlık Personeli ÇalıĢtırılması Ġle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde

Kararnamelerde DeğiĢiklik Yapılması Hakkında Kanuna tabi olarak çalıĢanların ve eĢleri

zorunlu yer değiĢtirmeye tabi olan sağlık ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfındaki

memurların Bakanlığa nakil talepleri standardın uygun olması kaydıyla dönem ve kura Ģartı

aranmadan değerlendirilir. Bu personelden uzman tabip, tabip, diĢ tabibi ve eczacıların

atanacağı yerler, bu Yönetmeliğin 20 nci maddesinin sekizinci fıkrası hükmü çerçevesinde

belirlenir.

(DeğiĢik ibare:RG-13/04/2007-26492) Ayrıca, Merkez TeĢkilatı kadroları ile

kararname ile atama yapılan kadrolara, Ġl Müdürü, Ġl Müdür Yardımcısı, BaĢhekimlik, Depo

ve Tamirhane Müdürü, ġube Müdürü, Hastane Müdürü, Hastane Müdür Yardımcısı ve ġef

kadrolarına görevin gerektirdiği Ģartları taĢımak kaydıyla naklen atamalarda kur‘a Ģartı

aranmaz.

(Ek fıkra:RG-22/10/2009-27384) Bakanlık onayı ile yürürlüğe konulan protokollerle

Bakanlığa devredilen sağlık birimlerinde çalıĢan personel dönem ve kura Ģartına bağlı

olmadan naklen atanabilir.

(Ek fıkra:RG-22/10/2009-27384) Terör eylemleri etkisi ve sebebiyle Ģehit olan veya

çalıĢamayacak derecede malul olan ya da malul olup da çalıĢabilir durumda olan kamu

görevlileri ile er ve erbaĢların; sağlık ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfında devlet memuru

olarak görev yapan eĢ ve çocukları ile anne, baba ve kardeĢlerinin naklen atamalarında

dönem ve kura Ģartı aranmaz.

Bir Mazerete Dayanan Atamalar

MADDE 18-AĢağıda belirtilen mazeretlerin belgelendirilmesi ve ilgililerin talebi

halinde personel farklı hizmet (DeğiĢik ibare:RG-22/10/2009-27384) bölgelerine naklen

atanabilir;

a) Sağlık durumu,

b) EĢ durumu,

Bu mazeretlerin değerlendirilmesinde yukarıda belirtilen öncelik sırası esas alınır.

Müracaatlar gerekli belgelerle birlikte il müdürlüklerine yapılır. Mazerete dayalı

atamalar Bakanlıkça il emrine yapılır. Valilikçe bu personel, mazeretin niteliği de göz

önünde bulundurularak personel dağılım cetveline göre karĢılama düzeyi en düĢük hizmet

biriminden baĢlamak üzere ve hizmet puanı önceliğine göre yerleĢtirilir. Münhal kadrosu

bulunmayan hizmet birimi veya il‘e atama yapılamaz. Mazeret durumu haksız bir kazanıma

neden olamaz.

(DeğiĢik son fıkra:RG-13/04/2007-26492) Mazeretleri nedeniyle görev yeri

değiĢtirilen personel, mazeretlerinin devam ettiğine ait bilgi ve belgeleri, her yıl Ocak ayında

çalıĢtığı kuruma bildirmekle yükümlüdür. Ġl Müdürlükleri, mazereti sona eren personelin

belgelerini 15 gün içerisinde Bakanlığa intikal ettirir. (DeğiĢik üçüncü cümle:RG-

22/10/2009-27384) Mazereti sona eren personel, bulunduğu il 5 ve 6 ncı hizmet bölgesinde

veya D ve C hizmet grubunda ise talebi halinde yerinde bırakılır. (DeğiĢik dördüncü

cümle:RG-22/10/2009-27384) Aksi halde Bakanlıkça; D ve C hizmet grubu illerine

tercihlerine göre, tercihte bulunmayanlar ise D hizmet grubu iline atanırlar. (Mülga beĢinci

cümle:RG-22/10/2009-27384) Ayrıca, Devlet hizmeti yükümlülüğünü tamamlamadan

mazereti sona eren Devlet hizmeti yükümlüleri, tercihleri alınarak ilk Devlet hizmeti

yükümlüsü kurasıyla atanırlar.

Sağlık Mazereti Nedeniyle Atama

MADDE 19- (DeğiĢik birinci fıkra:RG-24/06/2006–26208) Kendisinin veya kanunen

bakmakla yükümlü olduğu eĢ, anne, baba veya çocuklarından birinin sağlık durumunun

bulunduğu yerde tehlikeye girdiğini veya görev yerinin değiĢmemesi halinde tehlikeye

gireceğini, eğitim ve araĢtırma hastanelerinden alınacak sağlık kurulu raporu ile

belgelendirenler; tedavinin yapılabileceği bir sağlık kurum veya kuruluĢunun bulunduğu

veya sağlığının olumsuz etkilenmeyeceği bir ilin münhal kadrolarına öncelikli olarak

atanırlar.

(Mülga birinci cümle:RG-22/10/2009-27384) BaĢvuru sahibi, sağlık kurulu raporunda

yer alan teĢhis ve tedavi imkânları ile sağlığını olumsuz etkileyen nedenlere göre, Bakanlıkça

oluĢturulan komisyonun sırasıyla D ve C grubunda belirleyeceği illerden birine, personel

ihtiyacı, kadro imkânları göz önüne alınarak Bakanlık tarafından atanır. Eğer hastalığın

tedavisi veya sağlığının olumsuz etkilenmemesi D ve C grubu illerde mümkün değilse önce

B grubu iller, daha sonra A grubu iller değerlendirmeye alınır.

(DeğiĢik fıkra:RG-24/06/2006–26208) Komisyon, gerekli durumlarda bu raporların

baĢka eğitim ve araĢtırma hastanelerinin sağlık kurullarınca da usule ve fenne uygunluğunun

tespit edilmiĢ olma Ģartını arayabilir.

(Ek fıkra:RG-22/10/2009-27384) Komisyonun kuruluĢu ve çalıĢma esasları yönerge

ile düzenlenir.

EĢ Durumu Nedeniyle Atama

MADDE 20 – (DeğiĢik:RG-13/04/2007-26492)

Farklı görev yerlerinde çalıĢan eĢler, Bakanlıktan aile birliğinin sağlanabilmesi için

nakil talebinde bulunabilirler.

Personelin eĢ durumu nedeniyle nakil talebinde bulunabilmesi için; eĢinin, 217 sayılı

Devlet Personel BaĢkanlığı KuruluĢ ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname

kapsamına giren bir kurum veya kuruluĢta memur kadrosunda çalıĢtığını belgelemesi

gereklidir.

EĢlerin ikisinin de Bakanlık personeli olması halinde, kıdemli personele öncelik

tanınarak, her iki eĢ için de D veya C hizmet gruplarından uygun bir ilde aile birliğinin

sağlanması esastır. EĢ durumu açısından kıdem sıralaması; Bakanlık Merkez teĢkilatı

kadroları, Ġl müdürleri, baĢhekimler, klinik Ģefleri, klinik Ģef yardımcıları, baĢasistanlar,

kapsam dıĢı uzman tabipler, yan dal uzmanları, uzman tabipler, tabipler, diĢ tabipleri,

eczacılar, 4 yıllık lisansiyerlerin atanabildiği kadro unvanları, 3 yıllık yüksek öğrenim

mezunlarının atanabildiği kadro unvanları, 2 yıllık önlisans mezunlarının atanabildiği kadro

unvanları, kadro unvanlarına bakılmaksızın 4 yıllık yüksek öğrenim mezunları, 3 yıllık

yüksek öğrenim mezunları, 2 yıllık yüksek öğrenim mezunları, lise mezunları ve bunlarda

eĢitlik olması halinde hizmet süresi fazla olan, maaĢ derece-kademesi yüksek olan ve terfi

tarihi kıdemli olan Ģeklindedir. Kıdemli personelin çalıĢtığı il diğer eĢ için D veya C hizmet

grubu il ise, kıdemsiz eĢ bu ile atanır. Aksi halde kıdemli eĢ için kıdemsiz eĢin bulunduğu

ilin D veya C hizmet grubundan olmasına bakılır. Her ikisi de mümkün olmazsa kıdemli eĢin

bulunduğu yere kıdemsiz eĢ atanır. (DeğiĢik altıncı cümle:RG-22/10/2009-27384) Ancak;

baĢvuru tarihi itibariyle son bir yıl içinde dönem tayininde veya sınav sonucunda atanan

kıdemli personelin kıdemsiz eĢinin eĢ durumu tayininde D ve C hizmet grubu Ģartı aranmaz.

Bu Yönetmeliğin 19, 21 ve 24 üncü maddeleri uyarınca atanan personelin eĢinin, eĢ durumu

tayininde kıdem Ģartı ile D ve C hizmet grubu Ģartı aranmaz. Aynı ilde çalıĢan eĢlerin naklen

atama talep etmeleri halinde aynı ilke ve öncelikler uygulanır.

Ġl müdürleri, baĢhekimler, klinik Ģefleri, klinik Ģef yardımcıları ve baĢasistanların eĢ

durumu nedeniyle atamasında hizmet grubu Ģartı aranmaz.

Uzman tabiplerin, uzman tabip olmayan eĢinin eĢ durumu sebebiyle atamasında ve

tabiplerin, tabip ve uzman tabip olmayan eĢinin eĢ durumu sebebiyle atamasında hizmet

grubu Ģartı aranmaz.

EĢlerden biri bir baĢka kurumda çalıĢıyor ise; varsa o kurumla yapılan protokol

hükümleri dönem beklenilmeden uygulanır. Ancak, baĢka kurumda çalıĢan eĢin, Bakanlık

personelinden Genel Yönetmelik hükümleri çerçevesinde unvan, kadro ve görev bakımından

üst olması veya zorunlu yer değiĢtirmeye tabi personel olması halinde eĢ durumu ataması

değerlendirilerek yapılır. TeĢkilatın bulunmaması veya bir baĢka yerde istihdamı mümkün

olmayan hallerde, Bakanlık ilgili Kurumla koordinasyon sağlayarak eĢ durumu atama

talebini değerlendirir. Bu hallerde atama yapılamıyor ise 657 sayılı Devlet Memurları

Kanununun 72 nci maddesi hükümleri uygulanır.

EĢi, Bakanlık eğitim ve araĢtırma hastanelerinde Tıpta Uzmanlık Tüzüğüne göre

baĢasistan veya asistan olanların; eĢ durumundan faydalanabilmeleri için eĢlerinin kalan

baĢasistanlık ve asistanlık süresinin altı aydan fazla olması zorunludur.

(DeğiĢik birinci cümle:RG-22/10/2009-27384) EĢ durumu mazereti kabul edilen

personelden uzman tabip, tabip, diĢ tabibi ve eczacıların görev yerleri, ulaĢım koĢulları ve

yol mesafesi göz önünde bulundurularak aile birliği korunacak Ģekilde Bakanlıkça ilan edilen

boĢ yerler arasından yaptıkları tercihler doğrultusunda kura ile belirlenir. Yapılan bu kura

sonucu aynı ile yerleĢtirilen personel, kura sonuçlarının ilanından itibaren 5 gün içinde ilgili

Ġl Müdürlüğüne müracaatları halinde karĢılıklı olarak yer değiĢtirebilirler. Diğer

unvanlardaki personelin atamaları il emrine yapılır.

(Mülga son fıkra:RG-22/10/2009-27384)

Olağanüstü ve Özel Durumlarda Yer DeğiĢikliği (DeğiĢik BaĢlık:RG-21/10/2005-

25973)

MADDE 21 –(DeğiĢik:RG-13/04/2007-26492)

Genel hayatı etkileyen savaĢ, sıkıyönetim, olağanüstü hal ilanı, salgın hastalık ve doğal

afetler gibi hallerde, nakil iĢlemleri herhangi bir Ģarta bağlı kalmaksızın yapılabilir.

Deprem, su baskını ve yangın gibi doğal afetler sebebiyle kendileri ve bakmakla

yükümlü olduğu yakınları maddi ve manevi zarara uğrayanlardan afet bölgesinde olup baĢka

bölgelere gitmek isteyenlerin atama talepleri, durumlarını belgelendirmek suretiyle afetin

olduğu tarihten itibaren altı ay içinde ve bu afetle ilgili bir defaya mahsus olmak üzere

değerlendirilir.

(DeğiĢik birinci cümle:RG-22/10/2009-27384) Herhangi bir nedenle görev yaptığı

ilde kendisinin, eĢinin veya bakmakla yükümlü olduğu çocuklarının can güvenliğinin

tehlikeye düĢtüğünü adli veya mülki idare makamlarınca verilen belgeyle belgelendiren

personel ile eĢinden boĢanan personel C ve D hizmet grubu illerinden birine, Bakanlıkça

nakil dönemi beklenmeden atanabilir. EĢi vefat eden personel, nakil dönemleri

beklenmeksizin ve hizmet puanına bakılmaksızın diğer hizmet bölgelerine atanabilir.

BoĢanma ve eĢin vefatı nedeniyle atama müracaatları boĢanma ve eĢin vefatından sonraki bir

yıl içinde yapılır.

Ġlgili mevzuatı uyarınca zorunlu yer değiĢtirmeye tabi tutulan kamu görevlisi olan eĢin,

emekliye ayrılması ve zorunlu yer değiĢtirmeye tabi olarak son çalıĢtığı yerden bir baĢka ilde

ikamet ettiğini belgelendirmesi ve emekli olan eĢinin ikamet ettiği yere tayin talebi, bir

defaya mahsus olmak üzere değerlendirilir. Bu Ģekilde yapılacak atama müracaatları, eĢin

emekliye ayrılmasından sonraki bir yıl içinde yapılır.

EĢi Ģehit ve malül gazi olanlar bu durumlarını belgelendirmeleri ve talepleri halinde, bu

durumdan dolayı bir defaya mahsus olmak üzere tayin talepleri yerine getirilir.

AĢağıdaki fıkralar doğrultusunda atanan personel; bu madde gereğince atanmasına esas

teĢkil eden belgeleri Ġl Sağlık Müdürlüğüne intikal ettirilmek üzere her yıl Ocak ayında

çalıĢtığı kuruma bildirmekle yükümlüdür. Ġl Müdürlükleri, atama gerekçeleri sona eren

personelin belgelerini 15 gün içerisinde Bakanlığa intikal ettirir. (DeğiĢik üçüncü

cümle:RG-22/10/2009-27384) Mazereti sona eren personel, bulunduğu il 5 ve 6 ncı hizmet

bölgesinde veya D ve C hizmet grubunda ise talebi halinde yerinde bırakılır. (DeğiĢik

dördüncü cümle:RG-22/10/2009-27384) Aksi halde Bakanlıkça; D ve C hizmet grubu

illerine tercihlerine göre, tercihte bulunmayanlar ise D hizmet grubu iline atanırlar. (Mülga

beĢinci cümle:RG-22/10/2009-27384)

Bu Yönetmelik kapsamında görev yapan ve eĢleri bu Yönetmeliğin 20 nci maddesi

kapsamında bulunmayan personelin atama talebinde bulunabilmesi için eĢlerinin;

a) 217 sayılı Devlet Personel BaĢkanlığı KuruluĢ ve Görevleri Hakkında Kanun

Hükmünde Kararname kapsamına giren bir kurum veya kuruluĢta, 657 sayılı Kanunun 4

üncü maddesinin (DeğiĢik ibare:RG-22/10/2009-27384) birinci fıkrasının (C) bendine göre

istihdam edilenler ve aynı Kanunun 86 ncı maddesine göre açıktan istihdam edilenler ile

geçici iĢçiler hariç statüsüne bakılmaksızın kamu görevlisi olduğunu ve teĢkilatın

bulunmaması veya baĢka bir yerde istihdamının mümkün olmaması gibi nedenlerle

bulunduğu yerde çalıĢma zorunluluğu olduğunu,

b) Milletvekili, noter, belediye baĢkanı ve muhtar olduğunu,

c) Sosyal güvenlik kurumları kapsamında veya sosyal güvenlik kurumları kapsamı

dıĢında kalan ve özel kanunlarla düzenlenmiĢ bulunan diğer sandıklara tabi olarak çalıĢması

halinde en az dört yıl; müracaat tarihi itibari ile son bulunduğu yerde kesintisiz en az iki yıl

prim ödediğini,

Belgelendirmeleri gereklidir. Durumlarını bu Ģekilde belgelendirenlerin eĢlerinin

bulunduğu yerlere atanma talepleri, bu Yönetmelikte belirtilen atama ve yer değiĢtirme

dönemlerine bağlı kalınmaksızın genel hükümler çerçevesinde iĢlem tesis etmek suretiyle

değerlendirilir.

Ancak, bu maddenin dördüncü fıkrasının (c) bendine göre yapılacak yer

değiĢtirmelerde; iĢverenin zorunlu olarak yer değiĢtirdiğini belgelendirenler ile askerlik

nedeniyle iĢyeriyle iliĢiği kesilenlerden askerlik dönüĢü aynı yerde en geç iki ay içerisinde

tekrar göreve baĢlayanlar için, müracaat tarihi itibariyle dört yıllık prim ödeme Ģartı

aranmakla birlikte bulunduğu yerde iki yıllık kesintisiz prim ödeme Ģartı aranmaz. Doğum ve

hastalık nedeniyle alınan ücretsiz izinler hariç olmak üzere bir yılda toplam 1 ayı aĢan her

türlü kesinti, sigortalılık süresinin tespitinde kesinti olarak değerlendirilir. Sosyal güvenlik

kurumları kapsamında çalıĢanlardan askerlik süresini borçlanıp primlerini ödeyenlerin

askerlikte geçen süreleri dört yıllık süre kapsamında değerlendirilir.

EĢi, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu kapsamında kurulan

üniversitelerde öğretim üyesi olanlar ile Tıpta Uzmanlık Tüzüğüne göre bu üniversitelerde

uzmanlık veya yan dal uzmanlık eğitimi görenlerin eĢlerinin, eĢinin bulunduğu yerlere

atanma talepleri bu Yönetmelikte belirtilen atama ve yer değiĢtirme dönemlerine bağlı

kalınmaksızın genel hükümler çerçevesinde değerlendirilir. Ancak, eĢi uzmanlık veya yan

dal uzmanlık eğitimi görenlerin atanma talebinde bulunabilmesi için eĢlerinin kalan eğitim

sürelerinin altı aydan fazla olması Ģarttır.

(DeğiĢik onbirinci fıkra:RG-22/10/2009-27384) Bu madde doğrultusunda atanma

talepleri kabul edilen personelden uzman tabip, tabip, diĢ tabibi ve eczacıların görev yerleri,

Bakanlıkça ilan edilen boĢ yerlerden yaptıkları tercihler doğrultusunda kura ile belirlenir.

(Ek fıkra:RG-22/10/2009-27384) Bu maddenin yedinci fıkrasının (a) bendi

hükümlerinin 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu‘nun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının

(B) bendine göre istihdam edilen personelin eĢine uygulanma usul ve esasları yönerge ile

düzenlenir.

Personelin sağlık ile ilgili bir alanda en az dört yıllık lisans öğrenimi gördüğünü

belgelendirmesi halinde, münhal kadro olması ve öğrenim süresi ile sınırlı olmak kaydıyla,

öğrenim gördüğü yere yer değiĢtirme suretiyle atanma talebi değerlendirilir.

Stratejik personelin atama taleplerinde bu maddenin (Ek ibare:RG-22/10/2009-

27384) (a) ve (c) bendi ile son fıkrası uygulanmaz.

Sınıf ve Unvan DeğiĢikliği Nedeniyle Atama

MADDE 22- (DeğiĢik:RG-24/06/2006–26208)

Sınıf ve unvan değiĢikliği nedeniyle yapılacak atamalar, Bakanlık Görevde Yükselme

ve Unvan DeğiĢikliği Yönetmeliği hükümleri çerçevesinde yapılır.

(DeğiĢik ikinci fıkra:RG-22/10/2009-27384) Vakıf Üniversiteleri hariç olmak üzere

Tıpta ve DiĢ Hekimliğinde Uzmanlık Eğitimi Yönetmeliğine göre uzmanlık ve yan dal

uzmanlık eğitimini yapmakta iken eğitimlerini tamamlamadan herhangi bir sebeple ayrılacak

olanlar Bakanlıkça D ve C hizmet grubu illerine tercihlerine göre atanırlar. Devlet hizmeti

yükümlüsü olan personel; eski görev yerine, eski görev yerinde boĢ yer bulunmaması halinde

eski görev ilinde münhal bir kadroya, eski görev yeri bulunmayanlar ise tercihleri alınarak

ilk Devlet hizmeti yükümlülüğü kurasıyla atanırlar.

Klinik Ģef, klinik Ģef yardımcılığı ve baĢasistanlıktan ayrılmak isteyen uzman tabipler

ise Personel Dağılım Cetvelinin uygun olması halinde bir defaya mahsus olmak üzere

istedikleri yere her zaman atanabilirler.

Ġstihdam Edilme Gerekçeleri Ortadan Kalkan Personelin Ataması

MADDE 23- (DeğiĢik birinci cümle:RG-13/04/2007-26492) Ġlgili mevzuatı gereği

yapılan özel düzenlemeler ile aile hekimliği pilot uygulamaları hariç olmak üzere; görev

yapılan sağlık kuruluĢunun kapanması, personel dağılım cetvelinde değiĢiklik olması, sağlık

birimlerinin devri, nitelik değiĢtirmesi veya birleĢmesi gibi nedenlerle o unvandan personele

ihtiyaç kalmaması hallerinde, ilgili personel öncelikle il içinde ihtiyaç olan birimlere atanır.

Ancak il içinde atanmaları mümkün olmazsa, Bakanlıkça D ve C hizmet grubu illerine

tercihlerine göre atanırlar. Aynı hizmet birimine birden fazla tercih yapılması halinde hizmet

puanına göre yerleĢtirilirler.

Hizmet Gereği Atamalar

MADDE 24- AĢağıdaki hallerde, hizmet süresinin tamamlanması Ģartı aranmadan,

nakil dönemlerine bağlı kalınmaksızın atama yapılabilir;

a) Haklarında adli, idari ve inzibati bir soruĢturma yapılmıĢ ve bu soruĢturma

sonucunda eski görev yerinde kalmalarında sakınca görülmüĢ olması,

b) Sicil raporu sonuçlarına göre her ne sebeple olursa olsun yetersizliklerinin tespit

edilmesi.

(DeğiĢik ikinci fıkra:RG-24/06/2006–26208) Birinci fıkranın (a) bendi gereği

yapılacak atamalar D hizmet grubu illerine yapılabilir.

(Ek fıkra:RG-14/09/2004 – 25583) (a) ve (b) bentleri gereği il içine tayin edilmesi

uygun görülen personel haklarındaki kararın mahiyetine göre Bakanlık veya Valilik

tarafından il içine atanır.

(DeğiĢik dördüncü fıkra:RG-24/06/2006–26208) Bu madde gereği atananlar,

ayrıldıkları bu Ġle (Ek ibare:RG-22/10/2009-27384) veya hizmet birimine2 yıl geçmeden

naklen atama talebinde bulunamazlar.

Yönetici Atamaları (DeğiĢik:RG-24/06/2006–26208)

MADDE 25- (DeğiĢik:RG-14/09/2004–25583)

(Mülga ibare:RG-24/06/2006-26208) (…) Ġl müdürlüğü, müdürlük ve baĢhekimlik

unvanlarına, bu Yönetmeliğin puan, süre ve dönem tayini ile ilgili hükümlerine bağlı

kalmaksızın atama veya görevlendirme yapılabilir. (Ek cümle:RG-22/10/2009-27384) Ġl

müdürlüğü ve baĢhekimlik unvanlarına atandıktan veya görevlendirildikten sonra baĢka yere

atanma talebinde bulunanlardan; iki yıl süreyle bu görevleri yürütenler bir defaya mahsus

olmak üzere talepleri doğrultusunda durumlarına uygun bir kadroya atanırlar. (Ek

cümle:RG-22/10/2009-27384) Ġki yıldan az bu görevleri yürütenler ise, önceki kadrolarının

bulunduğu ildeki durumlarına uygun bir kadroya atanırlar.

Üst Hizmet Bölgelerinden Alt Hizmet Bölgelerine ve Bölge Ġçi Atama

MADDE 26 – (BaĢlığı ile birlikte değiĢik:RG-24/06/2006–26208)

Ġlgililerin talebi halinde aynı hizmet bölgesinin A grubu illerinden B, C ve D hizmet

grubu illere ve alt hizmet bölgelerinin bütün hizmet grubundaki illere; aynı hizmet bölgesinin

B hizmet grubu illerinden C ve D hizmet grubu illere ve alt hizmet bölgelerinin B, C ve D

hizmet grubundaki illere; aynı hizmet bölgesinin C hizmet grubu illerden D hizmet grubu

illere ve alt hizmet bölgelerinin C ve D hizmet grubundaki illere; D hizmet grubu illerden alt

hizmet bölgelerinin D hizmet grubundaki illere Personel Dağılım Cetvelinin uygun olması

durumunda her zaman yapılabilir.

Kendi unvan ve branĢında A hizmet grubunda olmak koĢuluyla Ankara, Ġstanbul ve

Ġzmir illerinde görev yapan personelin gitmek istedikleri yerin doluluk oranı bulundukları

yerden daha düĢük olması kaydıyla bu ve diğer illere atamaları (Mülga ibare:RG-

22/10/2009-27384) … Personel Dağılım Cetveli ve kadro durumunun uygun olması

hallerinde her zaman yapılabilir.

(Ek fıkra:RG-22/10/2009-27384) Personelin talebi halinde, il merkezinden ilçe, belde

ve köylere; ilçe merkezinden belde ve köylere personel dağılım cetveli ve kadronun uygun

olması hallerinde atama dönemine bağlı kalmaksızın atama yapılabilir.

(Ek fıkra:RG-22/10/2009-27384) Ancak tabip ve uzman tabipler; ilçe, belde ve

köylerden 1, 2 ve 3 üncü hizmet bölgesinde bulunan il merkezlerine atanamaz.

Yeni Açılan Tesisler

MADDE 27- Hizmete yeni açılan tesisin doğuracağı personel ihtiyacının il içinden

karĢılanması esastır. Ancak, hizmeti aksatacak ölçüde personel ihtiyacı olan C ve D grubu

illerde yeni açılan tesislere il dıĢından, atama dönemine bağlı kalmaksızın atama yapılabilir.

Bu durumda personel ihtiyacı Bakanlık internet sitesinde duyurulur. A ve B grubu illerde

çalıĢan personelin müracaatları öncelikle değerlendirmeye alınır. Ataması uygun görülenler

hizmet puanı usulüne göre yerleĢtirilir. (Mülga son cümle:RG-13/04/2007-26492)

(Mülga ikinci fıkra:RG-22/10/2009-27384)

(Ek fıkra:RG-22/10/2009-27384) Bu madde hükümleri, yeni tesisin açıldığı tarihten

itibaren 1 yıl uygulanabilir.

Resen Atama

MADDE 28- (DeğiĢik:RG-24/06/2006–26208)

Ġl içinde personel dağılım cetvelinde belirlenen sayının üzerinde personel çalıĢan

hizmet birimlerinden il merkezinde bulunanların, öncelikle il merkezine, il merkezinde

boĢluk bulunmaması halinde ilçe, belde ve köylere; ilçe merkezinde bulunanların ise

öncelikle ilçe merkezine, ilçe merkezinde boĢluk bulunmaması halinde belde ve köylere

atama dönemine bağlı kalmaksızın ve hizmet puanı esasına göre Valiliklerce resen ataması

yapılır.

Ġhtiyaç halinde il ve ilçe merkezinden ilçe, belde ve köylere; ilçe merkezinden belde ve

köylere atama dönemine bağlı kalmaksızın ve hizmet puanı esasına göre Valiliklerce resen

atama yapılabilir.

Bu suretle atanan personel atandığı yerde hizmetine ihtiyaç kalmazsa eski veya

muadili, münhal kadro bulunan hizmet birimine Valilikçe atanır. Bu atamalar Bakanlığa

bildirilir.

KarĢılıklı Yer DeğiĢtirme

MADDE 29- (DeğiĢik:RG-14/09/2004–25583)

Bakanlık kadrolarına ilk defa sınav sonunda veya Yönetmelikteki düzenlemelere göre

kur‘a ile aynı unvan ve branĢta kadrolara atanan personel, sınav ve kur‘a sonuçlarının

ilanından itibaren 5 gün içinde Bakanlığa Ģahsen veya il müdürlükleri vasıtası ile

müracaatları halinde karĢılıklı olarak yer değiĢtirebilirler.

Aynı hizmet bölgesi illerde aynı unvan ve branĢta görev yapan personel, il

müdürlükleri vasıtası ile müracaatları ve Bakanlığın uygun görmesi halinde karĢılıklı olarak

yer değiĢtirebilirler.

(Ek fıkra:RG-22/10/2009-27384) Ancak, bu Yönetmeliğin 19 ve 20 nci maddeleri ile

21 inci maddesinin üç, dört ve beĢinci fıkraları hariç diğer fıkralarına göre atanan personele,

bu madde hükümleri uygulanmaz.

Müracaat Sınırlamaları

MADDE 30- (DeğiĢik:RG-24/06/2006–26208)

Bu Yönetmeliğin 14, 15, 16, 17, 22, 24, 26, 27 ve 29 uncu maddelerine göre atanan

personel atandıkları ilde fiilen bir yıl çalıĢmadıkça baĢka bir yere atanma talebinde

bulunamaz. Ancak bu personelin atanma talepleri bu Yönetmeliğin 19, 20, 21 ve 26 ncı

maddeleri kapsamında ise, bu süre Ģartı aranmaz.

(Ek fıkra:RG-13/04/2007-26492) Bu Yönetmeliğin 16, 19, 20, 21 ve 26 ncı

maddelerine göre atanmıĢ olup atama kararlarını iptal ettirenler, mazeret durumlarında yeni

bir değiĢiklik olmadığı sürece bir yıl süre ile atama talebinde bulunamazlar.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Son Hükümler

Gerçek DıĢı Beyan

MADDE 31-Mazeret gruplarına dayanarak kurum içi naklen ataması yapılanların

mazeret belgelerinin veya tüm personel için hizmet puanına esas beyan ve belgelerin gerçek

dıĢı olduğu tespit edildiği takdirde, atama iĢlemi iptal edilir ve haklarında soruĢturma yapılır.

Bu soruĢturma sonucunda suçlu bulunanlar hakkında genel hükümler uygulanır.

Ġstihdam Planlama Komisyonu

MADDE 32- (DeğiĢik:RG-22/10/2009-27384)

Ġstihdam Planlama Komisyonu Bakanlığın istihdam politikalarını belirlemek üzere

oluĢturulan bir kuruldur. Komisyonun çalıĢma usul ve esasları yönerge ile belirlenir.

Ġstihdam Planlama Komisyonunun Görevleri ve ÇalıĢma Usulü:

MADDE 33-Ġstihdam Planlama Komisyonu; bu Yönetmeliğin 5 inci maddesindeki

ilkeler çerçevesinde istihdam planlaması yapar ve uyulacak esas ve usulleri belirler. Ġstihdam

Planlama Komisyonu, atama ve nakil dönemlerinden önce toplanarak gerekli kararları alır.

Ġstihdam Planlama Komisyonunda alınan kararlar, bakan onayı ile iĢlerlik kazanır ve bu

kararlar ilgili birimlerce uygulanır.

Ġdari ĠĢ ve ĠĢlemler

MADDE 34-Bakanlık ve valiliklerce yapılacak tüm atama ve nakillerde idari iĢ ve

iĢlemler, Bakanlığın belirleyeceği usul ve esaslar çerçevesinde yürütülür.

Özel Nitelikler

MADDE 35-Bakanlık atama çeĢitlerine göre kadroları ilan ederken, hizmet

birimlerinin ihtiyaçlarına göre sertifika, diploma v.b. gibi özel nitelikler arayabilir. Ġlan

edilen kadro sayısından fazla sayıda ve istenilen niteliklerde müracaat olması halinde,

hizmet puanı yüksek olana öncelik verilir.

BaĢasistan Olabilmek Ġçin Gereken Nitelikler

EK MADDE 1- (Mülga:RG-24/06/2006–26208)

BaĢasistanların Atama ve Nakilleri

EK MADDE 2 – (Mülga:RG-24/06/2006–26208)

EK MADDE 3 – (Ek:RG-22/10/2009-27384)

Stratejik personel hariç, görev yaptığı il dıĢında bir ortaöğretim kurumunu merkezi

sınavla kazanan çocuğu bulunan personel talebi halinde, söz konusu yerde çocuğunun yatılı

öğrenim görme imkânının bulunmadığını belgelendirmesi halinde; 4, 5 ve 6 ncı hizmet

bölgesinin D ve C hizmet grubu iline standardın ve personel dağılım cetvelinin uygun olması

Ģartıyla atanabilir.

Yürürlükten Kaldırılan Mevzuat

MADDE 36-16.11.1996 tarih ve 22819 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan ―Sağlık

Bakanlığı Atama ve Nakil Yönetmeliği‖ ile ek ve değiĢiklikleri yürürlükten kaldırılmıĢtır.

GEÇĠCĠ MADDE 1- (DeğiĢik:RG 14/09/2004 – 25583)

Bakanlıkça, 5 ve 6 ncı hizmet bölgelerinin C ve D hizmet grubunda bulunan illerden

diğer hizmet bölgelerine yapılanlar hariç olmak üzere, geçici görevle baĢka bir ilin hizmet

birimlerinde görevlendirilen personel, bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren üç

ay içinde Bakanlıkça ilan edilen tarihe kadar müracaat ettikleri taktirde, bir defaya mahsus

olmak üzere duyurulan C ve D hizmet grubu illere atanabilirler. Bu suretle atanamayanların

geçici görevleri Bakanlıkça sona erdirilir. Ġl içi geçici görevlendirmelerde, bu yönetmeliğin

11 inci maddesine göre geçici görevi uzatılmayan personelin geçici görevi sona erdirilir.

GEÇĠCĠ MADDE 2- Bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce 16.11.1996 tarih ve

22819 Sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan ―Sağlık Bakanlığı Atama ve Nakil Yönetmeliği‖

çerçevesinde atama için müracaat edenlerin usulüne uygun olan talepleri bu Yönetmelik

hükümlerine göre değerlendirilir. Ancak bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği yılda hizmet

puanının hesaplanmasında, bu Yönetmeliğin yürürlük tarihinden önce yapılmıĢ il içi geçici

görevlendirmeler ve bu Yönetmeliğin 11 inci maddesinin ikinci fıkrasına göre yapılan geçici

görevlendirilmeler ile diğer kamu kurumlarında geçen hizmetler dikkate alınmaz. Bu

Yönetmeliğin yürürlüğü girdiği yılda hizmet puanı bu Yönetmeliğin öngördüğünden farklı

zamanlarda ilan edilebilir.

GEÇĠCĠ MADDE 3- (Mülga:RG-24/06/2006–26208)

GEÇĠCĠ MADDE 4- (Mülga:RG-24/06/2006–26208)

GEÇĠCĠ MADDE 5 — (Ek:RG-25/03/2005 - 25766)

6/1/2005 tarihli ve 5283 sayılı Bazı Kamu Kurum ve KuruluĢlarına Ait Sağlık

Birimlerinin Sağlık Bakanlığına Devredilmesine Dair Kanun gereğince devredilen

personelden, devralındıkları kurum mevzuatı çerçevesinde geçici görevli olarak kadrosunun

bulunduğu il dıĢında 19/2/2005 tarihinde fiilen görev yaptığını belgelendirenler; halen görev

yaptıkları il sağlık müdürlükleri aracılığı ile bu Yönetmeliğin yayımı tarihinden itibaren bir

ay içinde baĢvurmaları halinde Bakanlık tarafından geçici görevli bulundukları sağlık

birimlerine 26/10/1994 tarihli ve 22093 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan Sağlık Bakanlığı

TaĢra TeĢkilatı Yatak ve Kadro Standartları Yönetmeliği hükümlerine tabi olmaksızın

atanırlar. Kanuni izin sebebiyle fiilen görevde bulunmayanların bu madde kapsamındaki

atamaları, göreve dönmelerini müteakip bir ay içinde baĢvurmaları halinde yapılır.

GEÇĠCĠ MADDE 1 – (Ek:RG-24/06/2006-26208)

Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte Yataklı Tedavi Kurumlarında boĢ bulunan

hemĢire standartlarında; o kurumda standart fazlası ve Personel Dağılım Cetvelinde

belirlenen oranların üstünde istihdam edilen ebe unvanlı personel çalıĢtırılabilir.

GEÇĠCĠ MADDE 2 – (Ek:RG-24/06/2006-26208)

Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihi takip eden ilk Kurum Ġçi Naklen

Atamalarında uzman tabiplerin il içi atama onayları bir defaya mahsus olmak üzere

Bakanlıkça tescil edilir.

GEÇĠCĠ MADDE 3 – (Ek:RG-24/06/2006-26208)

Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten önce eĢi vefat eden personelin 6 ay

içerisinde baĢvurması halinde, bir defaya mahsus olmak üzere Personel Dağılım Cetvelinin

uygun olması kaydıyla atamaları istedikleri yere yapılabilir.

GEÇĠCĠ MADDE 4 – (Ek:RG-24/06/2006-26208)

Bakanlık Atama ve Nakil Yönetmeliğinde DeğiĢiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin

yürürlüğe girdiği tarihten önce personelin usulüne uygun olan talepleri baĢvuru tarihinde

yürürlükte olan usul ve esaslar çerçevesinde değerlendirilir.

Yürürlük

MADDE 37-Bu Yönetmelik, yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 38-Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.

EK 1

ĠLLERĠN SOSYO-EKONOMĠK GELĠġMĠġLĠK SIRALAMASININ HĠZMET

PUANINA KATKISI CETVELĠ

ĠL ADI EK

HĠZMET

PUANI

ĠL ADI

EK

HĠZMET

PUANI

ĠSTANBUL 0 MALATYA 400

ANKARA 10 KIRġEHĠR 410

ĠZMĠR 20 ARTVĠN 420

KOCAELĠ 30 AFYON 430

BURSA 40 DÜZCE 440

ESKĠġEHĠR 50 ÇORUM 450

TEKĠRDAĞ 60 OSMANĠYE 460

ADANA 70 KAHRAMANMARAġ 470

YALOVA 80 NĠĞDE 480

ANTALYA 90 GĠRESUN 490

KIRKLARELĠ 100 KASTAMONU 500

DENĠZLĠ 110 TUNCELĠ 510

MUĞLA 120 SĠVAS 520

BOLU 130 KĠLĠS 530

BALIKESĠR 140 BARTIN 540

EDĠRNE 150 AKSARAY 550

ĠÇEL 160 SĠNOP 560

BĠLECĠK 170 ERZĠNCAN 570

KAYSERĠ 180 ÇANKIRI 580

GAZĠANTEP 190 ERZURUM 590

ZONGULDAK 200 TOKAT 600

AYDIN 210 ORDU 610

SAKARYA 220 DĠYARKIR 620

ÇANAKKALE 230 YOZGAT 630

MANĠSA 240 ADIYAMAN 640

KONYA 250 BAYBURT 650

KARABÜK 260 KARS 660

ĠSPARTA 270 ġANLIURFA 670

HATAY 280 IĞDIR 680

UġAK 290 BATMAN 690

BURDUR 300 GÜMÜġHANE 700

SAMSUN 310 MARDIN 710

KIRIKKALE 320 SĠĠRT 720

NEVġEHĠR 330 ARDAHAN 730

KARAMAN 340 VAN 740

ELAZIĞ 350 BĠNGÖL 750

RĠZE 360 HAKKARĠ 760

TRABZON 370 ġIRNAK 770

AMASYA 380 BĠTLĠS 780

KÜTAHYA 390 AĞRI 790

MUġ 800

(*) Ġllerin GeliĢmiĢlik Sıralamasına Göre Alacağı Ek Hizmet puanı

EK-2

PERSONEL DAĞILIM CETVELĠ ĠLKELERĠ

1. Personel Dağılım Cetveli (PDC), Sağlık Bakanlığı taĢra teĢkilatında iller ve birimler

itibarı ile sağlık ve yardımcı sağlık hizmetleri sınıfında çalıĢacak mevcut personelin unvan ve

branĢlara göre sayısını belirlemeye yönelik planlama çalıĢmasıdır.

2. Ġl sağlık müdürü, baĢtabip ve bunların yardımcılarıyla baĢhemĢirelerden oluĢan

yönetici kadroları, klinik Ģefi, klinik Ģef yardımcısı, baĢasistan ve asistan gibi, hakkında özel

düzenleme bulunan unvanlar ile kapsam dıĢı kabul edilen unvan ve branĢlar için PDC

hazırlanmaz.

3. Ġl ve ilçelere planlanacak toplam personel sayısı, Ġl Sağlık Müdürlüklerinin teklifleri

de dikkate alınarak Bakanlık ana hizmet birimleri ve Personel Genel Müdürlüğü tarafından

belirlenir ve Ġstihdam Planlama Komisyonunca (ĠPK) onaylanır.

4. Planlamaya esas teĢkil edecek sayıların belirlenmesinde unvan ve branĢ bazında,

Bakanlık kadro ve pozisyonlarında (tüm istihdam Ģekilleri dahil) çalıĢmakta olan sağlık ve

yardımcı sağlık personellerin toplamı esas alınır.

5. Her unvan ve branĢ için PDC ayrı ayrı hesaplanır. Ancak, Sağlık Memuru, Sağlık

Teknisyeni/ Teknikeri, Laborant Laboratuar Teknisyeni/Teknikeri, Fizyoterapist - Fizik

Tedavi Teknisyeni/Teknikeri, Odyolog - Odyometri Teknisyeni/Teknikeri, Ortopedi

Teknisyeni/Teknikeri, Toplum Sağlığı Teknisyeni/Teknikeri, DiĢ Protez - DiĢ Teknisyeni/

Teknikeri gibi aynı branĢta öğrenim görerek farklı unvanlara atanan yardımcı sağlık

hizmetleri sınıfı personelinin planlaması tek unvan altında yapılır.

6. Personelin Ġllere planlanmasında temel ilke ev halkı tespit fiĢi (ETF) nüfusudur.

Nüfus dıĢında, 14. maddede belirtilen değiĢkenler ile hizmet gereklilikleri de dikkate alınır.

Yatak sayısının etken olduğu hallerde Sağlık Bakanlığı'nca tescil edilmiĢ yatak sayısı esastır.

7. (Mülga:RG-22/10/2009-27384)

8. Personel Dağılım Cetveli hesaplanmasında, BüyükĢehir Belediyesi merkez ilçeleri

tek ilçe olarak kabul edilir.

9. Semt Polikliniklerine Bakanlık tarafından ayrıca planlama yapılmaz. Bu birimlerin

personel dağılımı bağlı bulunduğu hastanenin personel planlaması içinde değerlendirilir.

10. Aile hekimliği uygulamasına geçilen illerde, bu konuda yapılan özel düzenlemeler

çerçevesinde yeniden PDC planlaması yapılabilir.

11. Halk Sağlığı uzmanları, öncelikle Halk Sağlığı uzmanı bulunmayan iller ile aile

hekimliği uygulamasına geçilen pilot illerdeki Sağlık Müdürlüklerinde veya toplum sağlığı

merkezlerinde istihdam edilecek Ģekilde planlanır.

12. Aile hekimleri, öncelikle aile hekimliğine geçilmesi planlanan pilot illerdeki Sağlık

Müdürlüklerinde veya birinci basamak sağlık kuruluĢlarında Ġstihdam edilecek Ģekilde

planlanır.

13. Bir birimdeki 4924 sayılı Kanuna tabi çalıĢan sözleĢmeli personel sayısının o birim

için PDC' de öngörülen personel sayısından fazla olması halinde söz konusu personelin ilgili

mevzuat çerçevesinde yer değiĢikliği yapılıncaya kadar bu personelle ilgili yer değiĢikliği

iĢlemi yapılamaz. Anılan Kanun gereği birimlere vizelenen boĢ pozisyonların o birim için

PDC de belirlenen pozisyon sayılarını aĢması halinde dahi bu pozisyonlara atama yapılamaz.

14. Personel sayısının dağılımında aĢağıdaki ölçütler dikkate alınır:

a) Tüm ülkeye veya bölgeye hizmet veren genel ve dal hastaneleri ile eğitim ve

araĢtırma hastanelerine, il dıĢından baĢvuru, yıllık ortalama poliklinik sayısı, yıllık ameliyat

sayısı, özellik arz eden birimlerinin olması (yoğun bakım ünitesi, reanimasyon ünitesi, yanık

ünitesi, diyaliz, kan bankası ve benzeri birimlerin bulunması),

b) Personel dağılımını etkileyecek ölçüde demografik, epidemiyolojik (hastalık

insidans ve prevelansı vb), coğrafi ve turizm kaynaklı değiĢiklikler olması,

c) Hekime baĢvuru sıklığı,

d) Ġllerin tıbbi cihaz ve fiziki mekan kapasitesi,

e) Personel dağılımını etkileyecek ölçüde nüfus hareketleri ya da poliklinik sayısındaki

farklılıklar,

f) UlaĢım Ģartları, vardiya hizmetleri, gibi etkenler.

15. DiĢ hekimliği alanında yüksek lisans ya da doktora yapmıĢ diĢ hekimleri, ağız ve

diĢ sağlığı merkezleri (ADSM) ve diĢ-çene cerrahisi merkezlerinde (DÇCM) istihdam

edilirler. Bulunduğu ilde ADSM / DÇCM olmayan yüksek lisans ya da doktora yapmıĢ diĢ

hekimleri ise o ilin ağız ve diĢ sağlığı hasta sayısının en yoğun olduğu ve ağız ve diĢ sağlığı

hizmetleri için altyapının en uygun olduğu birimde istihdam edilirler.

16. Sağlık Ocaklarına planlama yapılırken; 3500 nüfus için 1 (bir) pratisyen hekim

planlaması esas olmakla birlikte, 14. maddede belirtilen değiĢkenlere bağlı olarak daha düĢük

veya daha yüksek nüfuslar için de planlama yapılabilir.

17. (Mülga:RG-22/10/2009-27384)

18. Ġl içinde hemĢire ve ebe dağılımı yapılırken ebelerin ağırlıklı olarak birinci

basamak sağlık tesisleri ile doğumevlerinde, hemĢirelerin ağırlıklı olarak yataklı sağlık

tesislerinde istihdamlarının yapılması esastır. (Mülga son cümle:RG-22/10/2009-27384)

19. (Mülga:RG-22/10/2009-27384)

20. Anestezi teknisyen/teknikerleri sadece yataklı tedavi kurumları ve ağız ve diĢ

sağlığı merkezleri (ADSM) için, odyolog - odyometri teknisyen/teknikerleri, fizyoterapist,

fizik tedavi teknisyen/teknikerleri, ortopedi teknisyen/teknikerleri sadece yataklı tedavi

kurumları için planlanır ve istihdam edilirler.

21. (Mülga:RG-22/10/2009-27384)

22. Acil sağlık hizmetleri birimlerine (112 istasyonları ile yataklı tedavi kurumlarının

acil servisleri ve 24 saat hizmet veren birimler v.b) acil sağlık hizmetleri için acil tıp

teknisyeni/ ambulans ve acil bakım teknikeri planlaması yapılır.

23. (Mülga:RG-22/10/2009-27384)

24. Yeni kurum ve kuruluĢların hizmete girmesi, mevcut kurumlarda nitelik değiĢikliği

olması, kurum içi yeni birim açılması ya da bir kısım birimlerin kapatılması, farklı

kurumların birleĢmesi ya da mevcut kurumlardan ayrılma yoluyla yeni kurum oluĢturulması

gibi durumlarda, yapılan düzenleme ve hizmetin gereklerine uygun olarak, yukarıdaki ilkeler

doğrultusunda yeni PDC belirlenerek ĠPK onayını takiben ilan edilir.

25. (Mülga:RG-22/10/2009-27384)

II. ĠZĠN YÖNERGESĠ

BĠRĠNCĠ BÖLÜM

Genel Esaslar

Amaç: Madde 1- Bu Yönergenin amacı, Sağlık Bakanlığı merkez ve taĢra teĢkilatında

görevli personelin yıllık, mazeret, hastalık ve ayılıksız izinlerinin kullanılmasına iliĢkin

usul ve esasları göstermektedir.

Kapsam: Madde 2- Bu Yönerge, Sağlık Bakanlığı‘nın merkez ve taĢra teĢkilatında görevli bütün

personeli kapsar.

Dayanak: Madde 3- Bu Yönerge, 657 sayılı Devlet Memurları Yasası ile izinler konusunu

düzenleyen diğer yasalar ve ilgili yönetmeliklere göre hazırlanmıĢtır.

Esaslar: Madde 4- Ġzinler, iĢin aksamaması bakımından, amirin uygun bulacağı zamanlarda toptan

veya kısım, kısım kullanılabilir. SavaĢ veya olağanüstü hallerde baĢbakanın veya

bakanın gösterdiği lüzum üzerine izin kullanılması durdurulabilir.

Madde 5- Görev yeri değiĢtirilen personelin, ayrıldığı görev yeri amiri tarafından o yıl ve

bir önceki yıl iznini kullanıp kullanmadığı, kullanmamıĢ ise kalan izin süresi aynı yıl

içerisinde tek tabip raporuna istinaden verilen hastalık izin süresi ile birlikte yeni görev

yerine bildirilir.

Madde 6- Yıllık izin belgeleri iki yıl süre ile personelin görev yaptığı kurumdaki kiĢisel

özlük dosyasında muhafaza edilir.

Madde 7- Ġzin talebinde bulunan her personel için örneğe uygun izin belgesi tanzim edilir.

(Ek-1)

Madde 8- Ġzne ayrılacak personelin yürüttüğü görevin aksamaması için en yakın amir

tarafından göreve kimin vekalet edeceği personel izne ayrılmadan önce bir emirle

belirtilir.

Bu görev, özel bir hüküm yoksa hiyerarĢik kademeler dikkate alınarak izne ayrılan

personele makam ve unvan bakımından en yakın olana verilir.

Madde 9- Ġzin bitiminde görevine baĢlamayan veya izin konusunda yanlıĢ beyanda

bulunanlar hakkında Yasal iĢlem yapılır.

Madde 10- Ġzin vermeye yetkili makamın veya kurum amirinin göstereceği lüzum

üzerine memuriyet mahalline çağrılan personel, hastalık ve belge ile tevsik edilen

mücbir nedenler dıĢında göreve dönmek zorundadır.

Madde 11- SözleĢmeli personelin izinleriyle ilgili hükümler sözleĢmede belirlenir. Bu

izinler yönergede belirtilen yetkili amirler tarafından kullandırılır.

ĠKĠNCĠ BÖLÜM Yıllık Ġzinler

Yıllık Ġzin Süreleri: Madde 12- 657 sayılı Devlet Memurları Yasasının 102 . maddesi gereği, hizmeti 1 yıldan

10 yıla kadar (on yıl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti 10 yıldan fazla olanlar için otuz

gün yıllık izin verilmekle birlikte, zorunlu hallerde bu sürelere gidiĢ ve dönüĢ için en çok

ikiĢer gün eklenebilir.

Memurlara yılık izinlerine ilave olarak gidiĢ ve dönüĢ için azami 2‘ Ģer gün

olmak üzere öngörülen 4 günlük yol izni, izin hakkının az ve iznin geçirileceği yerin

uzak olması gibi çok zorunlu ve ender durumlarda izin vermeye yetkili amirin gerek ve

uygun görmesi halinde kullandırılacak olup, bu iznin verilmesi olağan hale getirilemez.

Yıllık Ġzinlerin KullanılıĢı

Madde 13- Yıllık izinler amirin uygun bulacağı zamanlarda toptan veya ihtiyaca göre kısım,

kısım kullanılabilir. Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Bu takdirde

önceki yıllara ait kullanılmamıĢ izin hakları düĢer;

a) BirleĢtirilerek her iki yıla ait izin süresinin tamamının yıl içinde bir arada veya parça

parça kullanılması mümkündür.

b) Bunun için, hem memurun iki yıllık iznini birleĢtirme isteğinde bulunması, hem de

amirin uygun görmesi Ģarttır,

c) Bir önceki yıl izni ile birleĢtirilerek kullanılmak istenilen izin süresinden

bir kısmının kullanılarak izin süresi artması halinde, artan süre bir sonraki yıl izni ile iki.

kez birleĢtirilemez.

Yıllık Ġznin Sınırlandırılması: Madde 14- Yıllık izinlerin kullanılmasında idareye verilen takdir yetkisi, yalnızca yıllık

izinlerin kullanılıĢ usul ve esaslarının tespitine iliĢkin olup, personele yasal verilen izin

hakkını ortadan kaldıracak biçimde geniĢletilemez. Olağanüstü haller sebebiyle izinlerin

kullanılması Bakanlıkça durdurulmuĢ olmadıkça her takvim yılının ilk mesai gününden

itibaren hiçbir talimata gerek kalmaksızın yıllık izin kullanımına müsaade edilecektir.

Memuriyete Yeniden Dönenlerin Yıllık Ġzinleri: Madde 15- Ġstifa suretiyle veya baĢka bir nedenle memuriyetten ayrılıp bilahare

yeniden memuriyete dönenler, yıl içinde ne zaman göreve baĢladıklarına bakılmaksızın ve

her hangi bir kısıtlama söz konusu olamadan o yıla ait yıllık izinlerini kullanabilirler.

657 sayılı Yasa‘ya tabi memur iken her hangi bir nedenle memuriyetten

ayrılıp, sözleĢeli veya iĢçi statüsünde çalıĢırken, bu statülerde bulunanlara tanınan yıllık

izinlerini kullanan personelin bilahare memuriyete dönmesi durumunda da; yıllık izin

kullanmasına izin verilecektir.

Aday Memurun Yıllık Ġzini: Madde 16- Memuriyet de bir yıllık hizmet süresini dolduran aday memurlar yıllık

izinlerini kullanabilirler.

Askerlik DönüĢü Yıllık Ġzin: Madde 17- Askerlik hizmetini yapmakta iken 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel

Yasası‘na izin kullanarak terhis olup görevine dönen memurlar, göreve döndüğü yıla ait

yıllık izinlerini kullanabilirler.

Bir Önceki Yıla Ait KullanılmamıĢ Ġzin Hakları: Madde 18- Memur içinde bulunduğu yıla ait iznini kullanmamıĢ olsa dahi, bir önceki yıla

ait kısmen veya tamamen kullanmadığı iznini talep edebilir.

Yıllık Ġzinde Hastalanma Hali: Madde 19- Yıllık izinlerini kullanırken hastalanan memurlar, hastalık izinlerini ve

kullanmakta oldukları yıllık izinlerinin kalan kısmını bulundukları yerde geçirirler. Ancak

hastalık izinlerinin süresi kullanmakta oldukları yıllık izin süresinden fazla olan

memurlar, hastalık izinlerinin bitiminde görevlerine baĢlamak zorundadır. Bunların

hastalanmaları sebebiyle kullanamadıkları yıllık izinlerinin süresi 657 sayılı

Yasasın değiĢik 102 . maddesi göz önünde bulundurularak hesaplanır ve bu süre aynı

Yasasın

103. maddesine göre kullandırılır.

Yıllık Ġzinde Kıdemin Hesaplanması: Madde 20- Yıllık izin süresinin tespitinde;

a) Hangi statüde olursa olsun, kamu kurumlarında geçen hizmet süreleri,

b) Aynı Yasasın 87 . maddesine tabi kurumlarda sigortalı olarak geçen hizmet

süreleri ile bu maddeye tabi olan kurumların yurt dıĢı teĢkilatlarında hangi statüde

olursa olsun geçen hizmet süreleri,

c) Askerlik görevini ifa edenlerin, Emekli Sandığı‘na borçlanıp, borçlanmadığına

bakılmaksızın askerlikte geçen hizmet süreleri, dikkate alınacaktır.

Ancak;

a) Bağ–Kur ve Sosyal Sigortalar Kurumu‘na prim ödemek suretiyle geçen hizmetler,

b) Serbest Avukatlıkta ve Avukat Staj devresinde geçen hizmetler ile,

c) Mezkur Yasasın 77 . maddesine göre yabancı memleketlerde veya Uluslar arası

kuruluĢlarda geçen hizmet süreleri, dikkate alınmayacaktır.

Yıllık Ġzinleri Vermeye Yetkili Amirler:

Madde 21- Yıllık izinleri vermeye yetkili amirler aĢağıda gösterilmiĢtir;

A) Merkez TeĢkilatında :

a) müsteĢar, teftiĢ kurulu baĢkanı ve özel kalem müdürünün izinleri BAKAN,

b) müsteĢar Yardımcıları, genel müdürler, APK kurlu baĢkanı, 1 . hukuk müĢaviri,

müstakil daire baĢkanları, savunma sekreteri, sağlık projesi genel koordinatörü ve

bakan müĢavirlerinin izinleri MÜSTEġAR,

c) TeftiĢ Kurulu BaĢkanlığında ; BaĢmüfettiĢ, MüfettiĢ, MüfettiĢ Yardımcısı, Ģube

müdürü ve diğer personelin izinleri TEFTĠġ KURLU BAġKANI,

d) APK Kurulu BaĢkanlığında; daire baĢkanı, APK kurulu Uzmanı, mimar ve

mühendislerin izinleri APK KURUL BAġKANI, diğer personelin izinleri

DAĠRE BAġKANI, e) Hukuk MüĢavirliğinde; Hukuk MüĢavirleri ve diğer personelin izinleri 1 .

HUKUK MÜġAVĠRĠ,

f) Özel Kalem Müdürlüğünde ; görevli tüm personelin izinleri ÖZEL KALEM

MÜDÜRÜ, g) Genel Müdürlüklerde; Genel Müdür Yardımcısı ve Daire BaĢkanlarına GENEL

MÜDÜR, Ģube müdürlerine GENEL MÜDÜR YARDIMCISI Uzman, ġef, memur ve

diğer personele ise DAĠRE BAġKANI,

h) Müstakil Daire BaĢkanlıklarında ; Ģube müdürlerine DAĠRE BAġKANI, diğer

personele ise ġUBE MÜDÜRLERĠ,

ı) Savunma Sekreterliğinde ; görevli tüm personelin izinleri SAVUNMA

SEKRETERĠ,

i) Sağlık Projesi Genel koordinatörlüğünde ; görevli tüm personelin izinleri GENEL

KOORDĠNATÖR,

Tarafından verilecektir.

B) TaĢra TeĢkilatında:

a) Ġllerde Valiler,

b) Ġlçelerde Kaymakamlar,

Veya yetki devrettiği kurum amirlerince verilecektir. Yıllık Ġzinlerin Verilmesi ile ilgili

ĠĢlemler:

Madde 22- 657 sayılı Devlet Memurları Yasasının 102, 103 ve 104 ncü

maddelerine istinaden kullanılacak yıllık ve mazeret izinlerinin verilmesi iĢlemlerinde;

A) Merkez TeĢkilatında:

Birim amirleri ile birimlerde görevli tüm personele ait bu izinlerin verilmesine

iliĢkin müsaade onayları görev yaptıkları birimlerce alınacaktır.

Birim amirleri ve yardımcılarının kullandıkları izinlerle ilgili ayrılıĢ ve

baĢlayıĢ tarihleri Personel Genel Müdürlüğü‘ne bildirilecek, diğer personelin ise görev

yaptıkları birimde kendilerine ait ‗‘KiĢisel Ġzin FiĢlerinde‗‘ (Ek-2) kayıt ve takibi

yapılacaktır.

B) TaĢra TeĢkilatında : Atama ve yükselmeleri ile her türlü özlük hakları Bakanlığımızca ifa edilen Sağlık ve

Yardımcı Sağlık Personeli dahil, 5442 sayılı Ġler Ġdaresi Yasası‘na tabi olarak illerde görev

yapan tüm personelin anılan ve izinlerle ilgili ayrılıĢ ve baĢlayıĢ tarihlerine iliĢkin

bilgiler Bakanlığa gönderilmeyerek Ġl Sağlık Müdürlüklerindeki ‗‘KiĢisel Ġzin FiĢlerinde‗‘

kayıt ve takibi yapılacaktır.

Öğretmenlerin Yaz Tatili Ġzni: Madde 23- Öğretmenler, yaz tatili ile dinlenme tatillerinde izinli sayılırlar. Bunlara

hastalık ve mazeret izinleri dıĢında ayrıca yıllık izin verilmez.

Ġzinlerin Yurt DıĢında Kullanımı: Madde 24- Yıllık, mazeret, hastalık veya yaz tatili izinlerini yurt dıĢında

geçirmek isteyen memurların bu izinleri :

A) Merkez teĢkilatında;

a) Birim amirleri dahil üst yönetimin izinleri yıllık izinleri vermeye yetkili amirler

tarafından,

b) Birimlerde görevli tüm personelin izinleri birim amirlerince, B) TaĢra teĢkilatında;

Valiler tarafından verilecektir.

ġua Ġzni:

Madde 25- Hizmetleri sırasında radyoaktif ıĢınlarla çalıĢan personele, her yıl,

yıllık izinlerine ilaveten bir aylık sağlık izni verilir.

Ġdari Ġzin:

Madde 26- zorunlu hallerde izin vermeye yetkili amirin takdiri ile ayda sekiz

saati geçmemek üzere personele kısa süreli izin verilebilir. (Ek-3)

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM Mazeret Ġzinleri Madde 27- Bu Yönerge kapsamında görev yapan personele 657 sayılı Yasa‘nın

104 ncü Maddesine göre aĢağıda belirtilen hususlar dahilinde mazeret izni verilir.

A) Amirin takdirine bağlı olmaksızın verilmesi gereken mazeret izinleri: 1- Kadın memura doğum yapmasından önce doktor raporu üzerine 8 hafta (56 gün), doğum

yaptığı tarihten itibaren 8 hafta (56 gün) müddetle aylıklı izin verilir.Çoğul gebelik halinde,

doğumdan önceki 8 haftaya 2 hafta süre eklenir. Ancak sağlık durumu uygun olduğu

takdirde, doktor raporu ile memur isterse doğumdan önceki 3 haftaya kadar iĢyerinde

çalıĢabilir. Bu durumda memurun çalıĢtığı süreler, doğum sonrası sürelere eklenir.

Memurlara 1 yaĢından küçük bebeklerini emzirmek için günde toplam bir buçuk saat süt izni

verilir.Süt izni kullanımınsa annenin saat seçme hakkı vardır.

Doğum sonu verilecek sekiz haftalık izinlerin baĢlangıcı olarak doğum tarihi

esas alınacak olup, doğumu müteakip hastanede yatarak görülen tedavi süresi, bu

sürenin uzamasına veya baĢlangıç tarihinin ertelenmesine neden teĢkil etmeyecektir.

2- Erkek memura, isteği üzerine karısının doğum yapması nedeniyle 3 gün izin verilir.

3- Yine memurun isteği üzerine, kendisinin veya çocuğunun evlenmesi, annesinin,

babasının, eĢinin, çocuğunun veya kardeĢinin ölümü halinde 5 gün izin verilir.

B) Amirin takdiri ile verilen mazeret izinleri: 1- Yukarıda belirtilen hallerden baĢka bir yıl içinde toptan veya parça parça olarak

mazeretleri sebebiyle memura 10 gün izin verilebilir.

Ancak bu iznin verilmesinde, mazeret iznini talep eden memurun

gösterdiği gerekçelerin kurum amirince gerçek, zorunlu ve önemli olduğu kanaati hasıl

olduktan sonra takdir edilecek süre kadar izin verilecektir.

2- Zaruret halinde 10 gün daha aynı usulle mazeret izni verilebilir. Bu takdirde ikinci defa

aldığı bu izin yıllık izinden düĢülür.

Mazeret Ġzninde Yol Ġzni Verilemeyeceği: Madde 28- 26. maddedeki mazeret izinlerinde yol için ayrıca ek izin verilemez.

Mazeret Ġzini Vermeye Yetkili Amirler: Madde 29- 657 sayılı Devlet Memurları Yasasıınn104 ncü maddesine

istinaden kullanılacak mazeret izinleri, 21 . maddede belirtilen yıllık izinleri vermeye

yetkili amirler tarafından verilecektir.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Hastalık Ġzinleri Madde 30- Memurlara hastalıkları halinde verilecek raporlarda gösterilecek

lüzum üzerine aylık ve özlük haklarına dokunulmaksızın aĢağıdaki esaslara göre izin verilir.

A) On yıla kadar (on yıl dahil) hizmeti olanlara altı aya kadar,

B) On yıldan fazla hizmeti olanlara on iki aya kadar,

C) Kanser, Verem ve Akıl hastalıkları gibi uzun süreli bir tedaviye gereksinim

gösteren hastalığa yakalananlara on sekiz aya kadar izin verilir.

Memurların hastalıkları sebebiyle yataklı tedavi kurumlarında yatarak

gördükleri tedavi süreleri hastalık izinlerine ait sürelerin hesabında dikkate alınır.

Ġzin süresinin sonunda hastalıklarının devam ettiği resmi sağlık kurullarının

devam ettiği resmi sağlık kurullarının raporu ile tespit edilenlerin izinleri bir katına kadar

uzatılır. Bu sürelerin sonunda da iyileĢmeyen memurlar hakkında emeklilik hükümleri

uygulanır.

Görevlerinden dolayı saldırıya uğrayan memurlar ile görevleri sırasında ve

görevlerinden dolayı bir kazaya uğrayan veya bir meslek hastalığına tutulan

memurlar iyileĢinceye kadar izinli sayılırlar.

Sıhhi izin sürelerine esas hizmetin hesabında 657 sayılı Yasa‘nın 87 .

maddesinde sayılan kurumlarda emekli keseneği veya sigorta pirimi ödenmek suretiyle

geçen süreler ile askerlikte geçen süre dikkate alınır. Ancak, hastalık izin sürelerinin

hesaplanmasında, hasta memura verilen raporların 5434 sayılı Yasa‘nın 47 . maddesi

gereğince bir yıl içinde nükseden aynı hastalığa iliĢkin olup, olmadığının araĢtırılarak,

sadece aynı hastalık nedeniyle verilmiĢ olan ve bir öncekinin bitiĢ tarihi ile bir sonrakinin

baĢlama tarihi arasında bir yıldan az bir süre bulunan hastalık izinleri toplanacaktır. Aynı

hastalık sebebiyle bir yıl veya daha fazla bir süre arayla veya ayrı, ayrı hastalıklar

sebebiyle verilen hastalık izinleri toplanmaz.

Memurların hastalık raporları, devlet memurları Tedavi Yardımı ve Cenaze

Giderleri Yönetmeliği uyarınca kendilerini tedavi eden hekim veya Resmi Sağlık

Kurullarınca düzenlenir.

ĠYĠLEġME HALĠNDE GÖREVE DÖNÜġ:

Madde 106 - 105 inci maddede yazılı en çok süreler kadar izin alanlar, izinlerinin sonunda

iĢe baĢlayabilmek için, iyileĢtiklerine dair raporunu (Yurt dıĢındaki memurlar için mahalli

usule göre verilecek raporu) getirmek zorundadırlar.

I- Sağlık Kurulu Raporlarına Göre Verilecek Hastalık Ġzinleri: Memurlara hastalıkları halinde resmi sağlık kurullarınca verilecek raporlarda

657 sayılı Yasa‘nın 105 . maddesindeki süreler dikkate alınarak lüzum gördükleri süre

kadar hastalık izni verilmesine lüzum gösterebilirler.

II- Tek Hekim Raporlarına Göre Verilecek Hastalık Ġzinleri: Memurların Hastalık Raporlarını Verecek Hekim ve Resmi Sağlık

Kurulları hakkında Yönetmelik uyarınca tek hekimler kısım kısım veya bütün olarak en

çok 20 güne kadar haslık izni verilmesine lüzum gösterilebilir.

Belirtilen bu azami süre kadar hastalık izni verildiği halde hastalığın devamı

veya baĢka bir hastalığa yakalanma sebebiyle görevlerine baĢlamayan memurların

müteakip

muayene ve tedavileri resmi yataklı tedavi kurumlarınca yapılır ve bunların hastalık

raporları

adı geçen kurumların sağlık kurullarınca düzenlenir.

Ancak, o yerde resmi yataklı tedavi kurumu bulunmaması ve hastanın

tıbbi nedenlerle veya ulaĢım Ģartlarının elveriĢsizliği yüzünden resmi yataklı tedavi

kurumu bulunan bir yere gönderilmemesi halinde tek hekimler düzenleyecekleri hastalık

raporlarında

en çok 20 gün daha hastalık izni verilmesini zorunlu gösterebilirler.

Bu biçimde düzenlenen hastalık raporlarının geçerli olabilmesi için;

a) Hastanın nakline engel olan tıbbi nedenlerin hekimce belirtilmesi,

b) UlaĢım Ģartlarının elveriĢsizliğinin mahalli mülki amirlikten alınan bir yazı ile

belgelendirilmesi,

c) Kurumun veya il sağlık müdürlüğünün belirleyeceği Sağlık Kurulu‘nca

onaylanması gerekmektedir.

III- Sağlık Memuru, HemĢire ve Ebelerden Alınan Raporlara Ġstinaden Verilecek

Hastalık Ġzinleri :

Resmi ve Özel Hekim bulunmaması ve hastanın tıbbi nedenler veya

ulaĢım Ģartlarının elveriĢsizliği yüzünden hekim veya sağlık kurulu olan bir yere

gönderilmemesi halinde, sağlık memuru, hemĢire ve ebeler memurun hasta olduğunu ve bir

hekim tarafından muayene edilmesinde zaruret bulunduğunu gösteren hastalık belgesi

düzenleyerek 7 güne kadar hastalık izni verilmesine lüzum gösterebilirler.

Bu gerekçe ile düzenlenen hastalık belgelerinin geçerli olabilmesi için Ġl Sağlık

Müdürlüğünce veya belirleyeceği bir Hekim tarafından onaylanması zorunludur.

IV- Yurt DıĢında Alınan Raporlara Ġstinaden Verilecek Hastalık Ġzinleri: Yurt dıĢında görevli memurlar ile, geçici görev veya bilgi ve görgüsünü

artırmak, staj yapmak gibi nedenlerle yurt dıĢına gönderilen memurlar ve yıllık izinlerini

yurt dıĢında kullanırken hastalanan memurların hastalık raporları Büyükelçi veya elçi

tarafından tespit edilerek DıĢ ĠĢleri Bakanlığı‘na bildirilmiĢ olan hekim ve hastanelerce

mahalli mevzuata göre düzenlenir.

Yukarıda belirtilen nedenlerle yurt dıĢında bulunan personelin almıĢ olduğu

istirahat raporuna istinaden kendisine hastalık izni verilebilmesi ve tedavi giderlerinin

karĢılanabilmesi için öncelikle misyon Ģefine baĢ vurarak kendisinin sevk edeceği

hekim veya sağlık kuruluĢunda yaptırılan muayene ve tedavi sonucu alınacak rapor ve

belgelerin Türkçe veya Yabancı dildeki nüshalarının o ülke mevzuatına uygun olduğunu

belirten Ģerhlerin konularak ilgili misyon Ģefi tarafından onaylanması gerekmektedir.

Raporların yalnızca Türkçe çevirilerinin yabancı dildeki asıllarına uygun

olduğunun misyon Ģefince onaylattırılması, raporun o ülke mevzuatına uygun

olduğu anlamına gelmeyeceğinden bu hususa titizlikle riayet edilecektir.

V- Acil Vakalarda Alınan Raporlara Ġstinaden Verilecek Hastalık Ġzinleri: Acil Vakalarda düzenlenen hastalık raporları uyarınca hastalık izni verilebilmesi

için raporda Vakanın acil olduğunun belirtilmiĢ olması Ģarttır. Aksi takdirde hasta memur,

hastalık izni kullanıyor sayılmakla beraber en kısa zamanda Devlet Memurları Tedavi

Yardım ve Cenaze Giderleri Yönetmeliğinin ilgili maddelerine göre muayeneye sevk

edilerek hakkında

bu muayene sonucuna göre iĢlem yapılır.

Aralıklı Olarak Alınan Raporların Hastalık Ġznine Çevrilmesi: Madde 31- Resmi sağlık kurallarınca düzenlenen veya onaylanan raporlara göre

verilen hastalık izinleri hariç tek hekimleri değiĢik tarihlerde düzenledikleri

hastalık raporlarında gösterdikleri zorunluluk üzerine kendilerine yıl içinde toplam 40

gün hastalık izni verilen memurların o yıl içinde bu süreyi aĢan ilk ve müteakip

bütün hastalık raporlarının geçerli sayıla bilmesi için buların kurumun veya Ġl Sağlık

Müdürlüğünün belirleyeceği resmi sağlık kurullarınca onaylanması gerekmektedir. 40

günlük sürenin hesaplanmasında 29. maddenin 3. bendinde belirtilen hastalık

belgelerinde gösterilen zorunluluk üzerine verilen hastalık izinleri de göz önünde

bulundurulur.

Hastalık Ġzninin Verilemeyeceği Haller: Madde 32- Memurların Hastalık Raporlarını verecek Hekim ve Resmi

Sağlık Kurulları Hakkındaki Yönetmelik ile Devlet Memurları Tedavi Yardımı ve Cenaze

Giderleri Yönetmeliğinde tespit edilen usul ve esaslara uyulmaksızın alınan hastalık

raporlarına dayanılarak haslık izni verilemez. Hastalık izni verilemediği halde görevlerine

baĢlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiĢ sayılarak haklarında

657 sayılı Yasa ve değiĢiklikleriyle özel yasaların bu konularla ilgili hükümleri uygulanır.

Ancak bu hükümlerin uygulanmasında kurumlarca gerekli titizlik

gösterilerek personelin haksız iĢlemlere tabi tutulmamasına dikkat edilecektir.

Bu meyan da özellikle;

a) Yukarıda belirtilen her iki yönetmelik hükümlerine de uygun olarak alınan

istirahat raporları kesinlikle hastalık iznine çevrilecektir.

b) Memurların Hastalık Raporlarını Verecek Hekim ve Resmi Sağlık Kurulları

Hakkındaki Yönetmelikte gerek hastanın sevk edildiği sağlık kurumuna, gerekse

kurumuna ilgilinin durumunu tespit konusunda görev yüklenmiĢ olduğundan, hastalık

raporu sağlık kurulunca onanmamıĢ olan personelin sonuçtan haberdar edilerek göreve

devam edip etmeyeceği tespit edilmeden görevden çekilmiĢ sayılmayacaktır.

c) Ġstirahat raporu yasal gerekçelerle hastalık iznine çevrilmeyen bir personele

keyfiyet mutlaka tebliğ edilecek ve bu konuda tebligat yapılmaksızın veya durumdan

haberdar edildiği ispat edilmeksizin memurun göreve baĢlamaması nedeniyle

görevden çekilmiĢ sayılması gibi bir iĢleme tabi tutulmayacaktır.

Hastalık Raporunun Kuruma Verilmesi: Madde 33- Hekim veya sağlık kurullarınca hastalıkları dolayısıyla istirahatına

lüzum görülenler, istirahat raporlarını derhal ve en kısa sürede kurum amirine vermek veya

bildirmek zorundadırlar.

Hastalık Ġzninin Geçirileceği Yer: Madde 34- Memurlar hastalık izinlerini, ancak hastalık raporlarında

gösterilecek tıbbi zorunluluk üzerine merkezde kurum amirinin, illerde mülki amirin,

yurt dıĢında ise misyon Ģefinin onayı ile görev yerinden baĢka bir yerde geçirebilirler. Geçici

görevle bulundukları yerlerde hastalanan memurların hastalık izinlerini geçici görev mahalli

dıĢında geçirebilmeleri de yetkili amirin onayına bağlıdır.

Yıllık izinlerini kullanırken hastalanan memurlar hastalık izinlerini bulundukları

yer dıĢında geçiremezler.

Hastalık Ġzinlerini Vermeye Yetkili Amirler: Madde 35- Memurların hastalık izinleri de 21. maddede belirtilen yıllık izinleri

vermeye yetkili amirler tarafından verilecektir.

Hastalık Ġzinlerinin Verilmesi ile ilgili iĢlemler: Madde 36- Bu izinlerin verilmesi ile ilgili iĢlemlerde;

A) Merkez TeĢkilatında: Birimlerce hastalık iznini çevrilen hastalık raporları 657 sayılı Devlet

Memurları Yasasının 105. maddesi gereği takibi yapılmak üzere Personel Genel

Müdürlüğü‘ne gönderilecektir.

B) TaĢra teĢkilatında: Hekimler hariç olmak üzere, atama ve yükselmeleri ile her türlü özlük

hakları Bakanlığımızca ifa edilen sağlık personeli dahil, 5442 sayılı Ġller Ġdaresi Yasası‘na

tabi olarak illerde görev yapan tüm personelin hastalık raporları hastalık iznine

dönüĢtürüldükten sonra il sağlık müdürlüklerindeki ‗‘KiĢisel Ġzin ve Rapor FiĢlerine‗‘

iĢlenip kiĢisel özlük dosyalarında muhafaza edilecektir.

Vilayet memurları ile ilgili iĢlemler Valiliklerce yapılmak kaydıyla, diğer

personelden, 657 sayılı Yasa‘nın 105 . maddesinde öngörülen süreler kadar kendisine

hasatlık izni verildiği halde hastalığı devam edenler hakkında 5434 sayılı Emekli Sandığı

Yasasının 44 ve 47. maddeleri gereğince emeklilik hükümleri uygulanmak üzere tüm

rapor asılları Bakanlığa gönderilecektir.

Hekimlerin hastalık iznine dönüĢtürülen hastalık raporları ise her ay adı,

soyadı, ünvanı, sicil numarası ve görev yerlerini belirtir bir liste ekinde Bakanlık

Personel Genel Müdürlüğü‘ne gönderilecektir.

Hastalık izin takipleri il sağlık müdürlüklerince yapılan personelin tayin ve nakli

halinde hastalık raporları ile kiĢisel izin ve rapor fiĢleri özlük dosyası ile birlikte yeni

görev yerine gönderilecektir.

BEġĠNCĠ BÖLÜM Aylıksız Ġzinler Madde 37- 657 sayılı Devlet Memurları Yasasının 108 . maddesine istinaden ;

a) Yakınlarının Hastalığı nedeniyle verilecek Aylıksız Ġzinler; Devlet Memurunun bakmaya mecbur olduğu veya memur refakat etmediği

takdirde yaĢamı tehlikeye girecek ana, baba, eĢ ve çocukları ile kardeĢlerinden birinin

ağır bir kaza geçirmesi veya önemli bir hastalığa tutulmuĢ olması hallerinde, bu

hallerin raporla belgelendirilmesi Ģartıyla memurlara, istekleri üzerine en çok altı aya

kadar aylıksız izin verilebilir.

Söz konusu hallerin devam etmesi sebebiyle aylıksız izin süresinin uzatılması

veya yeniden 1 defaya mahsus aynı Ģartlarla 1 katı kadar uzatılabilir.

b)10 Hizmet Yılını TamamlamıĢ Memurlara Verilecek Aylıksız Ġzin

Devlet memurlarına 10 hizmet yılını tamamlamıĢ olmaları ve istekleri halinde

memuriyet süreleri boyunca ve bir defada kullanılmak üzere altı aya kadar aylıksız izin

verilebilir. Ancak, Sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilan edilen bölgelere veya kalkınmada

öncelikli yörelere 72 nci madde gereğince belli bir süre görev yapmak üzere mecburi olarak

sürekli görevle atananlar hakkında bu bölgelerdeki görev süreleri içinde bu fıkra hükmü

uygulanmaz.

c) Doğum Sonrası Aylıksız Ġzinler: Doğum yapan Devlet memurlarına en çok 12 aya kadar aylıksız izin verilebilir.

Bu sürenin tamamı bir defada verilebileceği gibi istek üzerine bir aydan az olmamak

kaydıyla daha az bir süre ile de verilebilir.

Doğuma istinaden verilecek bir yıl ücretsiz izinlerin baĢlangıcı olarak 8 (sekiz)

haftalık doğum sonu izninin bitim tarihi esas alınacak olup, gerek doğumu müteakip

alınan istirahat raporları gerekse kullanılan yıllık izinler bu sürenin uzamasına veya

baĢlangıç tarihinin ertelenmesine neden teĢkil etmeyecektir.

Ayrıca bu gerekçe ile verilecek aylıksız izin uygulamalarında kurumlar

arası ayrımlılıklar yaratmamak ve personelin mağduriyetine neden vermemek için

yukarıda belirtilen sınırlar dahilinde talep edilen süre kadar aylıksız izin

verilmesine özen gösterilecektir.

d) Yurt Ġçinde ve Yurt DıĢında sürekli Görevle atanan Memurların eĢlerine

verilecek aylıksız izinler: YetiĢtirilmek üzere (bursla gidenler dahil) yurt dıĢına gönderilen memurlarla,

yurt içinde ve yurt dıĢında sürekli görevle atanan memurların eĢlerine memuriyetleri

süresince her defasında bir yıldan az olmamak üzere en çok sekiz yıla kadar aylıksız izin

verilebilir.

Bu hükme göre;

1-Aylıksız izin talebinde bulunan personelin eĢinin mutlaka memur olması

gerekmektedir. SözleĢmeli personel eĢine aylıksız izin verilemez.

2- 657 sayılı Yasasın 4/B Maddesine göre sözleĢmeli olarak istihdam olunan personele,

eĢinin tayini nedeniyle aylıksız izin verilemez.

3- EĢ durumu nedeniyle aylıksız izin kullanacak olanlar, bu haklarını bölüm bölüm

kullanabilirler

e) Askerlik için verilecek aylıksız izinler: Muvazzaf askerliğe ayrılan memurlar askerlik süresince görev yeri saklı

kalarak aylıksız izinli sayılırlar.

Aylıksız Ġzin Sonu Göreve BaĢlama: Madde 38- Aylıksız izin alan personel müsaade süresinin bitiminden önce

mazeretini gerektiren sebebin kalkması halinde derhal görevine dönmek zorundadır.

Mazeret sebebinin kalkması halinde veya müsaade süresinin bitiminde görevine

dönmeyenler memuriyetten çekilmiĢ sayılırlar.

Aylıksız izinde iken bu izninin bitiĢ tarihinden öncesini ve sonrasını kapsayacak

biçimde hastalık raporu alan personele, raporun aylıksız iznin bitiĢ tarihinden

sonrasını kapsayan kısmı için hastalık izni verilecek ve göreve baĢlama tarihi raporun

bitiĢ tarihi olacaktır.

Aylıksız Ġzinleri Vermeye Yetkili Amirler: Madde 39- Aylıksız izinleri vermeye yetkili amirler aĢağıda gösterilmiĢtir.

A) Atama ve yükselmeleri ile her türlü özlük hakları Bakanlığımızca ifa edilen

merkez ve taĢra teĢkilatında görevli tüm personele,

a) 657 sayılı Yasa‘nın 78 . maddesine istinaden verilecek izinler müsteĢar veya yetki

devrettiği makam,

b) 657 sayılı Yasasın 108 . maddesine istinaden verilecek izinler personel Genel

Müdürü tarafından verilecektir.

B) 5442 sayılı Ġller Ġdaresi Yasası‘na tabi olarak görev yapan vilayet memurlarının 657

sayılı Yasa‘nın 108 . maddesine istinaden aylıksız izinleri valiler tarafından verilecektir.

Aylıksız Ġzinlerin Verilmesi ile Ġlgili ĠĢlemler: Madde 40- 657 sayılı Yasa‘nın 108 . maddesi gereği verilecek ücretsiz

izin iĢlemlerinin ifası için aĢağıda belirtilen usullere kesinlikle riayet edilecektir.

1- Söz konusu maddenin biri. fıkrasına istinaden yakınlarının hastalığı nedeniyle

ücretsiz izin talebinde bulunabilmesi için, hastalığı belgeleyen raporun sağlık kurulu

raporu olması ve raporda ‗‘ memur refakat etmediği takdirde yaĢamının tehlikeye gireceği

veya hasta

ve yakın bakıma muhtaç olduğunun ‗‘ belirtilmesi gerekir. Sadece ‗‘Refakat

edilmesi gerekir.‘‘ kaydı yeterli olmayacaktır.

2- Ġki. fıkrasına istinaden doğum nedeniyle ücretsiz izin talebinde bulunabilmesi için doğum

raporunu veya doğum olayını belgeleyen diğer resmi belgelerin aslı veya tasdikli sureti,

yine aynı madde gereği yetiĢtirilmek üzere ‗‘bursla gidenler dahil‗‘ yurt dıĢına

gönderilen memurlarla, eĢi yurt içinde veya yurt dıĢına sürekli görevle atanan

memurların eĢleri ise bu durumu ve görevlendirme süresini gösterir resmi belge ile müracaat

edeceklerdir.

3- Yukarıda belirtilen gerekçelere göre aylıksız izin verilenlerin bu süreleri

keseneklerinin ve karĢılıklarının kendileri tarafından her ay T.C. Emekli

Sandığı‘na gönderilmesini kabul etmesi Ģartıyla) emeklilik yönünden eski derecelerinde

değerlendirilir.

Ancak bu hakkın kısmen veya tamamen yitirilmemesi için aylıksız izne ayrılan ilk ay da

müracaat edilmesi gerekmektedir.

4- Fiili askerlik görevini yapmak için görevlerinden ayrılacaklar ise sevk pusulasını ibraz

etmek zorundadırlar.

5- Doğum sonrası aylıksız izin talebinde bulunan personel, müracaatına dair

dilekçeyi çalıĢtığı kurumuna verdikten sonra belirttiği tarihten itibaren Bakanlık

onayını beklemeden aylıksız izne ayrılabilecektir. Kurumu ise ücretsiz izni talep eden

personelin bu müracaatını ayrılıĢ tarihini de belirtmek suretiyle gerekli belgelerle birlikte

süratle Bakanlığa intikal ettirecektir. Bakanlıkça gerekli iĢlem yapıldıktan sonra

personelin ücretsiz izinli sayıldığına dair tebligat yapılarak kurumundan izin sonu görevine

baĢlayıĢ tarihi beklenilecektir.

6- Doğum ve askerlik nedeniyle aylıksız izne ayrılacak olanlar için Bakanlık onayı

beklenilmezken, gerek yakınlarının rahatsızlığı, gerekse eĢinin yurt içinde veya yurt

dıĢına sürekli görevle atanma gerekçeleri karĢısında talep edilecek aylıksız izinlerde ise

ilgililer alınacak Bakanlık onayı tebliğ edilmeden görevlerinden ayrılmayacaklardır.

Yabancı Bir Memleket veya Uluslararası KuruluĢta Hizmet alma: Madde 41- 657 sayılı Yasasın 77 . maddesine göre, kurumunun muvafakati ile

yabancı memleketlerde veya uluslar arası kuruluĢlarda görev alacak memurlara,

Bakanlığın önerii ve BaĢbakanlığın izni ile (her üç yılda bir BaĢbakanlığın iznini

almak kaydıyla)

memuriyet süresince yabancı memleketlerde on yıla, uluslar arası kuruluĢlarda yirmi bir

yıla kadar maaĢsız izin verilebilir.

Yukarıdaki fıkraya göre izin alan memurların kadro ile iliĢkileri devam eder ve

yabancı memleketlerde veya uluslar arası kuruluĢlarda görevde geçen süreler için

emeklilik hakları 5434 sayılı Yasa‘nın 31 . maddesi hükümlerine uyulmak kaydı ile saklı

kalır.

Bu kimselerin görevlerine dönmek istemeleri halinde; bu 657 sayılı Yasa‘nın

sınav veya seçme ile ilgili hükümleri dikkate alınmak suretiyle, yabancı

memleketlerde veya uluslararası kuruluĢlarda geçirdikleri hizmet sürelerinin her yılı bir

kademe ilerlemesine ve her üç yılı bir derece yükselmesine esas olacak biçimde ve boĢ

kadro bulunduğu takdirde değerlendirilir.

Bilgilerini Artırmak Üzere DıĢ Memleketlere Gönderilecek Memurlara

Verilecek Aylıksız Ġzinler: Madde 42 – 657 sayılı Yasa‘nın 78 . maddesine göre mesleklerine ait

öğrenimi bitirerek Devlet memurluğuna alınmıĢ ve asil memur olarak atanmıĢ olanlardan

mesleklerine ait hizmetlerde yetiĢtirilmek, eğitilmek, bilgilerini artırmak veya staj

yapmak üzere dıĢ memleketlere;

a) Kurumlarınca açılacak seçme veya yarıĢma sınavlarında baĢarı gösterenlere,

b) DıĢ burslara dayanılarak gönderilenlere,

Ġki yıla kadar ayrılma müsaadesi verilebilir. Gerekirse bu süre en çok bir

kat uzatılabilir.

Bu Hükmün Uygulanmasında;

1- Memurun yurt dıĢında çalıĢma yapacağı kuruluĢtan gerekli kabul belgesini

(Akseptans) sağlaması,

2- Kabul belgesinde çalıĢma yapacağı kesin tarihlerin ve konunun belli olması,

3- Kabul belgesinin Noter Tasdikli Türkçe tercümelerinin yaptırılması,

4- Asistan hekimlerin, kendi branĢları ile ilgili alanda kabul belgesi sağlamaları

(Rotasyonlar dahil),

5- Asistan hekimler Tababet Uzmanlık Tüzüğü‘nün 26 . maddesinin (c) bendi gereği

asistanlık süresi içinde yurt dıĢına gönderilebileceğinden kabul belgelerini sağlarken

asistanlık süresini kapsayacak biçimde olması,

6- Asistan hekimlerin bağlı bulundukları baĢtabiplikten EPK (Eğitim Planlama

Kurulu) kararını almaları,

7- Mecburi hizmeti olan uzman hekimlerin görevlerine baĢlamaları ve yurt dıĢından

dönüĢlerinde mecburi hizmetlerine aynı yerde ve kaldıkları yerden devam

edeceklerini taahhüt etmeleri,

8- Hekimlerce, ‗‘DıĢ Ülkelere Gitme Ġstek ve KiĢisel Bilgi Formunun‗‘ (Ek-4)

eksiksiz doldurulup, kurum amirinin uygun görüĢü ve tasdiki ile birlikte sağlık

müdürlükleri kanalı ile Bakanlığa gönderilmesi,

9- Milli Eğitim Bakanlığı, TÜBĠTAK, British Coul gibi kuruluĢların burslarına müracaat

edecek olan personelin sınav öncesi Bakanlığımızdan ön izin yazısı alması,

10- Yapılacak müracaatların, kiĢinin yurt dıĢına çıkıĢ tarihinden en az 20 gün önce

Bakanlığımızda olacak biçimde gönderilmesi ve bu hususa sağlık müdürlüklerinin

önemle dikkat etmesi, gerekmektedir.

Ayrıca, kendi olanaklarıyla ihtisas yapmak amacıyla yurt dıĢına gitmek

isteyen mecburi hizmetli pratisyen hekimlerin, yurt dıĢındaki Üniversiteye kayıt

yaptırdıklarını beyan etmeleri halinde mecburi hizmetleri ihtisas sonuna ertelenir.

Mecburi hizmeti olamayan hekimler ise istifa etmeleri gerekmektedir.

Bakanlığımızın açmıĢ olduğu sınava müracaat ederek devlet olanaklarıyla

yetiĢtirilmek amacıyla yurt dıĢına gönderilecek Devlet memurları ise 657 sayılı Yasanın

79. maddesine istinaden maaĢlı izinli sayılırlar.

ALTIINCI BÖLÜM

ÇeĢitli Hükümler

Refakat Ġzini: Madde 43- Hastanın tedavi edilmek üzere baĢka bir yere gönderilmesi

esnasında yanında refakatçi olarak bir kimsenin bulundurulması hususunun ilgili sağlık

kurum ve kuruluĢunun raporunda belirtilmesi halinde, gerek aile fertlerinden birisine

refakat eden memurlar, gerekse refakat edecek kimsesi bulunmayan hasta memura

kurumunca refakatçi olarak temin edilen memurlar SayıĢtay Genel Kurulu‘nun

07.01.1991 gün ve 4686/1 sayılı kararı gereğince bu süre içersinde görev izinli sayılırlar.

Ġkamet Mecburiyeti: Madde 44- 657 sayılı Devlet Memurları Yasasının Ek-20 . maddesi gereği;

Devlet memurlarının görev yaptıkları kurum ve hizmet birimlerinin bulunduğu yerleĢme

merkezlerinde (Mücavir alanları dahil Belediye ve Köy hudutları içersinde) ikamet

etmeleri esastır.

Devlet Memurlarının görevini aksatmamak kaydı ve Ģartıyla biri. fıkrada

belirlenen hudutlar dıĢında ikamet etmelerine mensup oldukları kurumun yetkili amirince

izin verilir.

Devlet Memurları, ikamet ettikleri il hudutlarını tatillerde ancak yetkili amirin

izni ile terk edebilirler.

Sporculara Verilecek Ġzinler: Madde 45- 3289 sayılı Yasa‘nın 29. maddesi gereğince; uluslararası seviyede yurt

içi ve yurt dıĢı spor karĢılaĢmaları ve bunların hazırlık çalıĢmalarına katılacak sporcu,

hakem, antrenör, monitör, yöneticiler ve bu amaçla görevlendirilecek diğer görevliler, bağlı

oldukları kurumlarınca organizasyonun devamı süresince izinli sayılırlar. Bunların

özlük hakları kurumlarınca saklı tutulur. Öğrencilerin bu süreleri devamsızlık süresinin

hesabında dikkate alınmaz.

Kongre, Konferans, Workshop, Seminer ve Sempozyum Gibi Toplantılara

Katılacak

Personele Verilecek Ġzinler: Madde 46- Toplantıya tebliğ (bildiri) çalıĢma veya poster ile katılacak personel

ile adına davetiye gelen personele bağlı bulunduğu kurumun uygun görüĢleriyle birlikte

ilgili sağlık müdürlüğü kanalıyla kongre tarihinden en az 20 gün önce Bakanlığımızda

olacak biçimde baĢvurduğu takdirde söz konusu kongre süresince izin verilebilir.

Toplantıya gözlemci olarak katılacak personele ise Sağlık Müdürlüğünce

senelik iznine mahsuben izin verilebilir.

Yürürlükten Kaldırma: Madde 47- Bu yönerge hükümlerine aykırı gelen daha önceki tüm genelge

hükümleri yürürlükten kaldırılmıĢtır.

Yürütme: Madde 48- Bu yönerge hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.

Yürürlük: Madde 49- Bu Yönerge Bakan onayını takiben yürürlüğe girer.

III.SAĞLIK BAKANLIĞI PERSONELĠ GÖREVDE YÜKSELME

VE UNVAN DEĞĠġĠKLĠĞĠ YÖNETMELĠĞĠ (09 Eylül 2006 tarihli ve 26284 sayýlý R.G.)

BĠRĠNCĠ BÖLÜM

Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar

Amaç

MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeliğin amacı, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde,

hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak Sağlık Bakanlığı personelinin görevde

yükselme ve unvan değiĢikliğine iliĢkin usul ve esasları düzenlemektir.

Kapsam

MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik, Sağlık Bakanlığı merkez, taĢra ve döner sermaye

teĢkilatında 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa tabi olarak görev yapan personelden

görevde yükselme veya unvan değiĢikliği suretiyle atanacakları kapsar.

Dayanak

MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik; 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları

Kanunu ve 13/12/1983 tarihli ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri

Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin 43 üncü maddesi hükümlerine dayanılarak

hazırlanmıĢtır.

Tanımlar

MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;

a) Bakanlık: Sağlık Bakanlığını,

b) Birim: 13/12/1983 tarihli ve 181 sayılı Sağlık Bakanlığının TeĢkilat ve Görevleri

Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamede belirtilen merkez, taĢra ve döner sermaye teĢkilatı

hizmet birimlerini,

c) Genel Müdürlük: Bakanlık Personel Genel Müdürlüğünü,

ç) Genel Yönetmelik: 15/3/1999 tarihli ve 99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu

Kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve KuruluĢlarında Görevde Yükselme ve Unvan

DeğiĢikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmeliği,

d) Görevde Yükselme Sınavı: Görevde yükselme eğitimini tamamlayanlar için

Öğrenci Seçme ve YerleĢtirme Merkezi BaĢkanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme ve

Değerlendirme Merkezine veya Yükseköğretim kurumlarından birine Bakanlıkça yaptırılacak

yazılı sınavı,

e) Hizmet Grupları: Benzer veya eĢit düzeydeki görevlerin gruplandırılmasını,

f) Hizmet Süresi: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68 inci maddesinin (B)

bendi kapsamında geçen süreler ile muvazzaf askerlikte geçen süreleri,

g) Sınav Kurulu: Görevde Yükselme ve Unvan DeğiĢikliği Sınav Kurulunu,

ğ) Unvan DeğiĢikliği Sınavı: En az ortaöğretim düzeyinde mesleki veya teknik

eğitim sonucu ihraz edilen unvanlara iliĢkin görevlere atanacakların tabi tutulacağı yazılı

sınavı,

h) Yönetmelik: Sağlık Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme ve Unvan DeğiĢikliği

Yönetmeliğini,

ifade eder.

ĠKĠNCĠ BÖLÜM

Görevde Yükselme ve Unvan DeğiĢikliğine ĠliĢkin Esaslar

Hizmet grupları

MADDE 5 – (1) Hizmet gruplarında aĢağıdaki unvanlar bulunur.

a) (DeğiĢik : RG - 21/02/2007 – 26441) Yönetim Hizmetleri Grubu;

1) Ġl Sağlık Müdürü,

2) Ġl Sağlık Müdür Yardımcısı,

3) BaĢtabip,

4) BaĢtabip Yardımcısı,

5) Depo ve Tamirhane Müdürü, ġube Müdürü, Hastane Müdürü,

6) Hastane Müdür Yardımcısı,

7) BaĢhemĢire

8) ġef, Koruma ve Güvenlik ġefi,

b) Hukuk Hizmetleri Grubu;

1) Hukuk MüĢaviri,

2) Raportör,

c) AraĢtırma, Planlama Hizmetleri Grubu;

1) Uzman, AraĢtırmacı, Eğitim Uzmanı, Strateji GeliĢtirme Uzmanı,

ç) Bilgi ĠĢlem Hizmetleri Grubu;

1) Çözümleyici,

d) Ġdari Hizmetler Grubu;

1) Ayniyat Saymanı, Muhasebeci, Sayman,

2) Bilgisayar ĠĢletmeni, Veri Hazırlama ve Kontrol ĠĢletmeni, Daktilograf,

Veznedar, Santral Memuru, Ambar Memuru, Memur, Koruma ve Güvenlik Görevlisi,

3) ġoför,

e) Yardımcı Hizmetler Grubu;

1) Gassal, Terzi, Teknisyen Yardımcısı, AĢçı, Berber, Bahçıvan, Kaloriferci,

Hizmetli, Bekçi, Dağıtıcı,

(2)) Unvan değiĢikliğine tabi kadrolar;

a) (Ek: RG - 21/02/2007 – 26441) Uzman Tabip, Tabip, DiĢ Tabibi, Eczacı, Tıbbi

Teknolog,Tercüman, Mütercim, Kütüphaneci, Avukat, Mühendis, Mimar, Matematikçi,

Ġstatistikçi, Kimyager, Fizikçi, Tekniker, Teknisyen, Teknik Ressam, Ressam, Grafiker,

Öğretmen, (DeğiĢik: RG - 21/02/2007 – 26441) Veteriner Hekim, Programcı, HemĢire, Ebe,

Sağlık Memuru, Sağlık Teknisyeni, Laborant, DiĢ Protez Teknisyeni, Sağlık SavaĢ Memuru,

Sağlık Teknikeri, HemĢire Yardımcısı, Biyolog, Psikolog, Sosyal ÇalıĢmacı, Diyetisyen,

Fizyoterapist, Fizikoterapist, Odyolog, Sağlık Fizikçisi, Çocuk GeliĢimcisi, Ġmam, Ġmam

Hatip, Kaptan, Gemi Adamı, Kameraman.

Görevde yükselme sınavına tabi olmadan yapılacak atamalarda aranacak

Ģartlar

MADDE 6 – (1) (DeğiĢik : RG - 21/02/2007 – 26441) Görevde yükselme sınavına

tabi olmadan yapılacak atamalarda aĢağıdaki Ģartlar aranır.

a) Ġl Sağlık Müdürü kadrosuna atanabilmek için;

1) Tabip veya halk sağlığı uzmanı tercih edilmek kaydıyla uzman tabip olmak,

b) Ġdari ve mali iĢlerden sorumlu Ġl Müdür Yardımcılığı kadrosuna atanabilmek için;

1) En az dört yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak,

c) Diğer Ġl Müdür Yardımcılıkları için tabip veya halk sağlığı uzmanı tercih edilmek

kaydıyla uzman tabip olmak,

ç) Eğitim ve araĢtırma hastaneleri BaĢtabiplik kadrosuna atanabilmek için;

1) Servis veya laboratuvar Ģefi olmak,

d) Özel dal hastanelerinin BaĢtabiplik kadrosuna atanabilmek için;

1) Ġlgili dal uzmanı olmak,

e) Diğer hastanelerin BaĢtabiplik kadrosuna atanabilmek için;

1) Uzman tabip veya tıp alanında doktora yapmıĢ tabip ya da iktisat, iĢletme, kamu

yönetimi, hukuk, maliye, sağlık yönetimi, muhasebe alanlarında lisans, yüksek lisans veya

doktora eğitimi almıĢ tabip olmak,

e) BaĢtabip Yardımcısı kadrosuna atanabilmek için;

1) Uzman tabip, tabip, eczacı veya diĢ tabibi olmak,

f) BaĢhemĢirelik kadrosuna atanabilmek için;

1) Yüksek hemĢirelik okulu veya sağlık meslek lisesi mezunu olup, mesleklerinde

en az 10 yıl çalıĢmıĢ olmak,

Ģartları aranır.

Görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aranacak genel Ģartlar

MADDE 7 – (1) Bu Yönetmelikte belirtilen kadro ve unvanlara görevde yükselme

suretiyle atanabilmek için;

a) 657 sayılı Devlet Memuru Kanununun 68 inci maddesinin (B) bendinde belirtilen

hizmet Ģartlarını taĢımak,

b) Son sicil notu olumlu olmak kaydıyla son 3 yıllık sicil notu ortalaması 76 puandan

aĢağı olmamak,

c) Bakanlıkta en az iki yıl çalıĢmıĢ olmak,

ç) Yapılacak görevde yükselme sınavında baĢarılı olmak,

gerekir.

Görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aranacak özel Ģartlar

MADDE 8 – (1) Görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aĢağıdaki Ģartlar aranır.

a) Depo ve Tamirhane Müdürü kadrosuna atanabilmek için;

1)Mühendislik fakültesinin; makine, elektrik, elektrik-elektronik

bölümlerinden mezun olanlar tercih edilmek kaydıyla, en az 4 yıllık yüksek öğrenim mezunu

olmak,

b) ġube Müdürü kadrosuna atanabilmek için;

1) En az 4 yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak,

2) Bilgi iĢlem dairesinde bulunan ġube Müdürü kadrosuna atanabilmek için; en az

bir programlama dilini ve iki iĢletim sistemini iyi derecede bilmek,

3) Ġl Sağlık Müdürlüklerinde bulunan Yataklı Tedavi Hizmetleri ġube Müdürü,

Sağlık Ocakları ġube Müdürü, Ana-Çocuk Sağlığı ġube Müdürü, BulaĢıcı Hastalıklar ġube

Müdürü, Ruh Sağlığı ve Sosyal Hastalıklar ġube Müdürü, Tıp Meslekleri ve Özel Tanı-

Tedavi ġube Müdürü ve Ġlk ve Acil Yardım Sağlık Hizmetleri ġube Müdürü kadrolarına

atanabilmek için; Tabip olmak,

4) Ġl Sağlık Müdürlüklerinde bulunan Eczacılık ġube Müdürü kadrosuna

atanabilmek için; Eczacı olmak,

5) Ġl Sağlık Müdürlüklerinde bulunan Ağız ve DiĢ Sağlığı ġube Müdürü kadrosuna

atanabilmek için; DiĢ Tabibi olmak,

6) Ġl Sağlık Müdürlüklerinde bulunan Gıda ve Çevre Kontrol ġube Müdürü

kadrosuna atanabilmek için; Tabip, Gıda Mühendisi, Çevre Mühendisi, Kimya Mühendisi

olmak veya kimya, biyoloji fakültelerinden mezun olmak,

c) Hastane Müdürü kadrosuna atanabilmek için;

1) Sağlık idaresi yüksek okulu mezunu veya temel eğitimi idare ve iĢletmecilik

olan yüksek okul ve fakültelerden mezun olup hastane iĢletmeciliği konusunda yüksek lisans

veya doktora yapmıĢ olanlar tercih edilmek kaydıyla fakülte veya dört yıllık yüksek okul

mezunu olmak,

ç) Hastane Müdür Yardımcısı kadrolarına atanmak için;

1) Sağlık idaresi yüksek okulu mezunu veya temel eğitimi idare ve iĢletmecilik

olan yüksek okul ve fakültelerden mezun olup hastane iĢletmeciliği konusunda yüksek

lisans veya doktora yapmıĢ olanlar tercih edilmek kaydıyla fakülte veya dört yıllık yüksek

okul mezunu olmak,

d) ġef ve Koruma ve Güvenlik ġefi kadrosuna atanabilmek için;

1) En az iki yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak,

2) Koruma ve Güvenlik ġefi kadrosuna atanabilmek için ayrıca Bakanlıkta en az

iki yıl koruma ve güvenlik görevlisi kadrosunda çalıĢmıĢ olmak,

e) Hukuk MüĢaviri kadrosuna atanabilmek için;

1) Hukuk Fakültesi mezunu olmak,

f) Raportör kadrosuna atanabilmek için;

1) Hukuk Fakültesi mezunu olmak,

g) Strateji GeliĢtirme Uzmanı, Eğitim Uzmanı, Uzman ve AraĢtırmacı

kadrosuna atanabilmek için;

1) En az dört yıllık yüksek öğrenim mezun olmak,

ğ) Çözümleyici kadrosuna atanabilmek için;

1) En az dört yıllık yüksek öğrenim mezunu olmak,

2) En az iki iĢletim sisteminin uygulamasını bilmek,

3) En az bir programlama dili bilmek,

h) Ayniyat Saymanı, Sayman ve Muhasebeci kadrosuna atanabilmek için;

1) En az iki yıllık yüksek okul mezunu olmak,

ı) Bilgisayar ĠĢletmeni, Veri Hazırlama ve Kontrol ĠĢletmeni, Veznedar, Ambar

Memuru, Santral Memuru, Memur, Daktilograf kadrosuna atanabilmek için;

1) En az lise mezunu olmak,

2) Bilgisayar ĠĢletmeni ve Veri Hazırlama ve Kontrol ĠĢletmeni kadrosuna

atanabilmek için Milli Eğitim Bakanlığınca onaylı en az 120 saat süreli bilgisayar kullanım

belgesine sahip olmak, okulların bilgisayar bölümünden mezun olmak veya okullardan iki

dönem bilgisayar eğitimi aldığını belgelemek,

i) ġoför kadrosuna atanabilmek için;

1) En az lise mezunu olmak,

2) En az (B) tip sürücü belgesine sahip olmak,

j) Koruma ve güvenlik görevlisi kadrosuna atanabilmek için;

1) Muvazzaf askerlik hizmetini tamamlamıĢ olmak,

2) 10/6/2004 tarihli ve 5188 sayılı Özel Güvenlik Hizmetlerine Dair Kanunda

belirtilen Ģartları taĢımak,

gerekir.

Unvan değiĢikliği suretiyle atanacaklarda aranacak Ģartlar

MADDE 9 – (1) Unvan değiĢikliği suretiyle yapılacak atamalarda aranacak Ģartlar

aĢağıda belirtilmiĢtir.

a) Avukat kadrosuna atanmak için;

1) Hukuk fakültesi mezunu olmak,

2) Avukatlık stajını yapmıĢ olmak,

3) Yapılacak unvan değiĢikliği sınavında baĢarılı olmak,

b) (DeğiĢik : RG - 21/02/2007 – 26441) Öğretmen, mühendis, mimar,

matematikçi, istatistikçi, kimyager, fizikçi, veteriner hekim, biyolog, psikolog, sosyal

çalıĢmacı, diyetisyen, fizyoterapist, fizikoterapist, odyolog, sağlık fizikçisi, çocuk

geliĢimcisi, (Ek: RG - 21/02/2007 – 26441) tıbbi teknolog, kütüphaneci, sağlık teknikeri,

tekniker, hemĢire, ebe, sağlık memuru, sağlık teknisyeni, laborant, diĢ protez teknisyeni,

hemĢire yardımcısı, sıtma savaĢ memuru, teknisyen, teknik ressam, ressam, grafiker,

kameraman, kaptan, gemi adamı, imam, imam hatip ve benzeri mesleki ve teknik

öğrenim görmüĢ olmayı gerektiren kadrolara atanabilmek için;

1) Öğrenim durumu itibariyle atanacağı kadro unvanını ihraz etmiĢ olmak,

2) Yapılacak unvan değiĢikliği sınavında baĢarılı olmak,

c) Programcı kadrosuna atanabilmek için;

1) En az iki yıllık yüksekokulların bilgisayar programcılığı bölümünden mezun

olmak veya dört yıl süreli yükseköğretim mezunu olup Milli Eğitim Bakanlığından onaylı

programcı sertifikasına sahip olmak,

2) En az iki iĢletim sisteminin uygulamasını bilmek,

3) En az bir programlama dili bilmek,

4) Yapılacak unvan değiĢikliği sınavında baĢarılı olmak,

ç) Tercüman ve mütercim kadrosuna atanabilmek için;

1) Öğrenim durumu itibariyle atanacağı kadro unvanını ihraz etmiĢ olmak,

2) Kamu Personeli Dil Bilgisi Seviye Tespit Sınavı (KPDS)‘den 70 veya Test of

English as a Foreign Language (TOEFL)‘den 190 veya International English Language

Testing System (IELTS)‘den 6,5 puan almıĢ olmak,

3) Yapılacak unvan değiĢikliği sınavında baĢarılı olmak,

gerekir.

(Ek fıkra: RG - 21/02/2007 – 26441) (2) Uzman tabip, tabip, diĢ tabibi ve eczacı

kadrolarına unvan değiĢikliği suretiyle yapılacak atamalar, atanılacak kadronun gerektirdiği

Ģartları taĢımak kaydı ile sınavsız ve kura ile yapılır.

Atama esasları

MADDE 10 – (1) (DeğiĢik birinci cümle: RG - 21/02/2007 – 26441) Sınavda

baĢarılı olanların atamaları baĢarı sırasına göre 3 ay içerisinde sonuçlandırılır. BaĢarı notunun

aynı olması halinde, ataması yapılacak personel, bu Yönetmeliğin ekinde yer alan EK-1

Değerlendirme Formundaki puanlama esas alınarak tespit edilir. Bunun eĢitliği halinde ise,

sırasına göre hizmet süresi fazla ve son sicil notu yüksek olan personel tercih edilir.

(2) Sınavda baĢarılı olanlardan, atanma Ģartlarını taĢımadıkları sonradan anlaĢılanlar

ile atama yapılıncaya kadarki dönemde atanma Ģartlarını kaybedenlerin sınavları geçersiz

sayılarak atamaları yapılmaz; atamaları yapılmıĢ olsa dahi iptal edilir. Görevde yükselme ve

unvan değiĢikliği sınavı tarihinden sonra görevden uzaklaĢtırılanların görevlerine iade

edilinceye kadar atamaları yapılmaz.

(3) Atamaları yapılanlardan süresi içerisinde göreve baĢlamayanlar ile atanma

isteminden vazgeçenlerin, atamaları iptal edilir ve aynı kadrolara tekrar atamaları yapılamaz.

Bu durumda olanlar aynı unvan için açılan ilk görevde yükselme sınavına baĢvuramazlar.

(4) Ataması yapılanlardan süresi içerisinde görevine baĢlamayanların veya

atanmaktan feragat edenlerin yerine, baĢarı sırası dikkate alınmak ve müteakip sınavdan önce

olmak kaydıyla en az 70 puan alan adaylar arasından atama yapılabilir.

(5) Ataması yapılanlara, tebliğ edilmek üzere gönderilen atama onaylarının, idareye

intikal ettiği tarihten itibaren en geç 15 gün içinde ilgililerine tebliğ edilmesi zorunludur.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Görevde Yükselme Eğitiminin Esasları

Görevde yükselme eğitiminin duyurusu ve baĢvuru

MADDE 11 – (1) Görevde yükselme suretiyle atama yapılacak kadroların sınıfı,

unvanı, derecesi ve adedi eğitim tarihinden en az bir ay önce personele duyurulur. Görevde

yükselme eğitiminin yeri, tarihi ve diğer hususlar eğitime katılacaklara en az 15 gün önce

Bakanlıkça duyurulur.

(2) Yukarıda belirtilen hususlara iliĢkin bilgiler, duyurunun yapılmasından önce ilgili

birimlerce Genel Müdürlüğe bildirilir.

(3) Eğitim duyurusu, eğitimin baĢlama tarihinden en az 30 gün önce ilan edilecek

Ģekilde merkez, taĢra ve döner sermaye birimlerine aynı zamanda gönderilir.

(4) (DeğiĢik fıkra: RG - 21/02/2007 – 26441) Eğitime katılma baĢvuruları,

personelin görev yaptığı il müdürlüğü tarafından eğitimi düzenleyen birime intikal ettirilir.

(5) Merkez, taĢra ve döner sermaye teĢkilatı personeli, görevli bulundukları birimler

ile diğer birimlerce düzenlenecek görevde yükselme eğitimine katılabilmek için baĢvuruda

bulunabilirler.

Görevde yükselme eğitimine alınacak personelin seçimi

MADDE 12 – (1) Görevde yükselme eğitimine katılacakların sayısı atama yapılacak

boĢ kadro sayısının 3 katını geçemez. Üç katından az istekli bulunması halinde durumu uygun

olan bütün personelin eğitime alınması sağlanır. Eğitime katılma baĢvurusunda bulunanların

sayısı ilan edilen atama yapılacak boĢ kadro sayısının üç katını aĢması halinde, Ek 1‘deki

Değerlendirme Formunda gösterilen puanlamaya uyulmak ve Forma göre değerlendirilmek

suretiyle toplam puanı en fazla olandan baĢlamak üzere kadro sayısın 3 katı kadar personel

belirlenerek eğitime alınır. Puanların eĢitliği halinde ise, sırasına göre hizmet süresi fazla ve

son sicil notu yüksek olan personel tercih edilir.

(2) Eğitime katılmaya hak kazandığı halde eğitime katılmayanların yerine sırasıyla

hak eden diğer adaylar eğitime alınır.

Görevde yükselme eğitimi

MADDE 13 – (1) Görevde yükselme sınavına girecek olanlar, sınavdan önce

atanmak istedikleri kadroya yönelik görevde yükselme eğitiminden geçirilirler.

(2) Görevde yükselme eğitim programı, bu Yönetmeliğin 14 üncü maddesinin (a),

(b), (c), (ç), (d), (e) bendinde yer alan ders konularında en az 30, (f) bendinde yer alan ders

konusunda en az 45 saat olmak üzere toplam en az 75 saat olacak Ģekilde düzenlenir.

(3) Eğitimler, Görevde Yükselme Sınav Kurulunun koordinatörlüğünde Genel

Müdürlük tarafından yapılır veya yaptırılır. Görevde yükselme eğitiminin programı ile

eğitime alınacaklar ve eğitim görevlilerinin tespitine iliĢkin onaylar MüsteĢarlıktan alınır.

Eğitim programının tamamına katılmak Ģarttır. Ancak zorunlu hallerde 10 saate kadar mazeret

izni verilebilir. Kanunen verilmesi gerekli olan izinlerde bu süre Ģartı aranmaz.

Görevde yükselme eğitiminin konuları

MADDE 14 – (1) Görevde yükselme eğitimi aĢağıdaki konuları kapsar.

a) T.C. Anayasası;

1) Genel esaslar,

2) Temel hak ve ödevler,

3) Devletin temel organları,

b) Atatürk ilkeleri ve inkılap tarihi, ulusal güvenlik,

c) Devlet teĢkilatı ile ilgili mevzuat,

ç) 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ve ilgili mevzuat,

d) Türkçe dil bilgisi ve yazıĢmayla ilgili kurallar,

e) Halkla iliĢkiler ve davranıĢ kuralları,

f) Bakanlıkça belirlenecek görev alanları ve atama yapılacak görevin niteliği ile ilgili

konular ile mesleki etik ilkeleri.

(2) Düzenlenecek eğitim programlarında (f) bendinde belirtilen konulara iliĢkin

eğitimin ağırlığı yüzde altmıĢın altında olamaz.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM

Görevde Yükselme ve Unvan DeğiĢikliği Sınavı Esasları

Genel esaslar

MADDE 15 – (1) Görevde yükselme ve unvan değiĢikliği sınavlarına katılacak

adayların, duyuruda belirtilen sınava katılma Ģartlarını ilanda belirtilen müracaat tarihi

itibariyle taĢımaları gerekir.

(2) Öğrenci Seçme ve YerleĢtirme Merkezi BaĢkanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı veya

yükseköğretim kurumlarından birine yaptırılacak sınavın iĢ ve iĢlemlerin koordinasyonu

Genel Müdürlükçe yürütülür.

(3) Sınav sonuçları aynı görev için yapılacak müteakip sınava kadar geçerlidir.

Unvan değiĢikliği sınavı esasları

MADDE 16 – (1) Bu Yönetmeliğin 5 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde

belirtilen unvan değiĢikliğine tabi kadrolara personelin atanması, bu kısımda belirtilen usul ve

esaslar çerçevesinde eğitime tabi tutulmaksızın yapılacak unvan değiĢikliği sınavı

sonucundaki baĢarısına göre gerçekleĢtirilir.

(2) Unvan değiĢikliği sınavları, görev alanları ve atama yapılacak görevin niteliğine

iliĢkin konularda yazılı olarak yaptırılır.

(3) Bu sınavlara katılacaklarda, Bakanlıkta veya öğrenim durumları ile ilgisi

bulunmayan görevlerde belirli süre hizmet yapmıĢ olma Ģartı aranmaz.

Görevde yükselme ve unvan değiĢikliği sınav kurulu ve görevleri

MADDE 17 – (1) Sınav Kurulu, atamaya yetkili amirin görevlendireceği en az daire

baĢkanı düzeyinde bir üyenin baĢkanlığında, Genel Müdürce en az personel daire baĢkanı

düzeyinde olmak üzere belirlenecek diğer üyelerin katılımıyla beĢ asil üyeden oluĢur.Aynı

usulle yedek üye de seçilir. Asil üyenin bulunmadığı toplantıya yedek üyeler katılır.

(2) Sınav Kurulunun baĢkan ve üyeleri; eĢlerinin, üçüncü dereceye kadar (bu derece

dahil) kan ve ikinci dereceye kadar (bu derece dahil) kayın hısımlarının katıldıkları sınavda

görev alamazlar; aksi halde Sınav Kurulu üyelikleri sona erer, yerine Genel Müdür tarafından

belirlenecek üye katılır.

(3) Sınav Kurulunu teĢkil eden üyeler, görevde yükselme sınavına alınacak

personelden, öğrenim ve ihraz ettikleri unvanlar itibariyle daha düĢük seviyede olamaz.

(4) Bakanlık teĢkilatı dıĢından Sınav Kuruluna baĢkan ve üye görevlendirilemez.

(5) Sınav Kurulu, üye tam sayısı ile toplanır ve oy çokluğu ile karar alır. Oylamada

çekimser oy kullanılamaz. Oyların eĢitliği halinde baĢkanın bulunduğu taraf çoğunluğu

sağlamıĢ sayılır. Oylama sonucunda alınan karar kesin olup, karara katılmayanlar karĢı

oylarını gerekçeleri ile birlikte belirtmek zorundadır.

(6) Sınav Kurulu, görevde yükselme ve unvan değiĢikliği sınavında sorulacak

soruların bilgi kaynağının hazırlanması, baĢarı listesinin oluĢturulması, sınav sonuçlarının ilan

edilerek itirazların sonuçlandırılması ve sınavla ilgili diğer iĢlemlerden sorumludur. Kurulun

sekreterya hizmetlerini Genel Müdürlük yürütür.

Görevde yükselme ve unvan değiĢikliği sınav duyurusu ve baĢvuru

MADDE 18 – (1) Görevde yükselme ve unvan değiĢikliği sınavlarına katılma

Ģartları, sınavların hangi usulde yapılacağı, sınav açılan görevin kadro unvanı, atama

yapılacak boĢ kadro sayısı, sınav konuları, sınav tarihi ve son baĢvuru tarihi, ilgili birimlerden

alınan bilgiler üzerine Genel Müdürlükçe Bakanlıktan alınacak onayı müteakip ilan edilir.

Atama yapılacak yerler sınav duyurusunda belirtilir.

(2) Yönetmelik kapsamında bulunan personel, farklı birimlere bağlı görevler için

açılan sınavlara aynı birimdekiler gibi katılabilir ve sınavın açıldığı birimde çalıĢma Ģartı

aranmaz.

(3) Sınav duyurusu, sınav tarihinden en az 30 gün önce ilan edilecek Ģekilde merkez,

taĢra ve döner sermaye birimlerine aynı zamanda gönderilir.

(4) Son baĢvuru tarihi ile sınav tarihi arasındaki süre 15 günden az olamaz.

(5) Daha önce görevde yükselme eğitimine katılan ancak görevde yükselme

sınavında baĢarısız olan personel ile bu sınava katılmayan veya baĢarılı olup da müteakip

sınava kadar atanmamıĢ olan personele aynı veya benzer görev unvanları için düzenlenecek

müteakip görevde yükselme sınavına katılabilmeleri için, bu unvanlarla ilgili düzenlenecek

görevde yükselme eğitimine alınmasına iliĢkin bütün usul ve esaslar uygulanır.

BaĢarı notu

MADDE 19 – (1) Görevde yükselme ve unvan değiĢikliği sınavında baĢarılı

sayılabilmek için sınavdan 100 tam puan üzerinden en az 70 puan almak Ģarttır. Ancak, ilan

edilen boĢ kadro sayısını aĢmamak kaydıyla en yüksek puan alandan baĢlamak suretiyle

atama yapılır. BaĢarı notunun aynı olması halinde, ataması yapılacak personel, bu

Yönetmeliğin EK-1 Değerlendirme Formundaki puanlama esas alınarak tespit edilir.

(2) Puanların eĢitliği halinde ise, sırasına göre hizmet süresi fazla ve son sicil notu

yüksek olan personel tercih edilir. Sınavda baĢarılı olup da ataması yapılamayanlar bir sonraki

sınav tarihine kadar baĢarı sırasına göre, ilan edilmiĢ bulunan kadrolarda boĢalma olması

halinde, boĢalan kadrolara atanırlar.

Görevde yükselme ve unvan değiĢikliği sınav sonuçlarının duyurulması

MADDE 20 – (1) Görevde yükselme ve unvan değiĢikliği sınavı sonuçları, ÖSYM,

Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme ve Değerlendirme Merkezi ve Yüksek Öğretim Kurumları

tarafından sonuçların Sınav Kuruluna bildirilmesinden itibaren 15 gün içinde Genel

Müdürlükçe ilan edilmek suretiyle duyurulur. Ayrıca, baĢarılı olanlara tebliğ edilmek üzere

görev yaptıkları birimlerine yazılı olarak bildirilir.

Sınav sonuçlarına itiraz

MADDE 21 – (1) Görevde yükselme ve unvan değiĢikliği sınavına katılanlar, sınav

sonuçlarına gerekçelerini belirtmek suretiyle yazılı olarak itiraz edebilirler. Ġtirazlar, sınav

sonuçlarının ilanından itibaren en geç 10 iĢ günü içinde bir dilekçe ile sınav kuruluna

iletilmek üzere Genel Müdürlüğe yapılır. Sınav Kurulu, itirazın intikalinden itibaren en geç 15

gün içinde itirazla ilgili iĢlemleri sonuçlandırarak, sonucunu ilgiliye yazılı olarak bildirir.

Sınav belgelerinin saklanması

MADDE 22 – (1) Görevde yükselme ve unvan değiĢikliği sınavlarında baĢarı

gösterenlerin sınavla ilgili belgeleri ilgililerin özlük dosyalarında, baĢarısız olanlara iliĢkin

sınav belgeleri ise sınavı yapan birimlerce dava açma süresinden az olmamak kaydıyla aynı

unvan için yapılacak bir sonraki sınava kadar saklanır.

BEġĠNCĠ BÖLÜM

ÇeĢitli ve Son Hükümler

Görev grupları arasında geçiĢler

MADDE 23 – (1) Bu Yönetmelikteki görev grupları arasındaki geçiĢler aĢağıdaki

esaslar çerçevesinde yapılır;

a) Aynı hizmet grubunun alt hizmet grubu içinde kalmak kaydıyla, sınav

yapılmaksızın ilgili personelin isteği ve atanılacak kadronun gerektirdiği özellikleri taĢımak

Ģartıyla diğer alt görevlere atanmak mümkündür.

b) Gruplar arası görevde yükselme niteliğindeki geçiĢler ve alt gruptan üst gruplara

geçiĢler görevde yükselme eğitimi ve sınavına tabidir. Ancak, Bakanlıkta veya diğer kamu

kurum ve kuruluĢlarında daha önce bulunulan görevler ile bu görevlerle aynı düzey veya alt

görevlere, görevde yükselme eğitimi ve sınavına tabi tutulmadan atama yapılabilir.

c) Unvan değiĢikliğine tabi kadrolara yapılacak atamalar ile bu kadrolar arasındaki

geçiĢler, ilgili kadro için düzenlenen unvan değiĢikliği sınavı sonucuna göre yapılır.

Yönetmelikte belirtilmeyen hususlar

MADDE 24 – (1) Bu Yönetmelikte hüküm bulunmayan hallerde,15/3/1999 tarihli ve

99/12647 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Kamu Kurum ve

KuruluĢlarında Görevde Yükselme ve Unvan DeğiĢikliği Esaslarına Dair Genel Yönetmelik

hükümleri uygulanır.

ÖzelleĢtirilen kuruluĢlardan atama

MADDE 25 – (1) 24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı ÖzelleĢtirme Uygulamaları

Hakkında Kanun gereğince Bakanlığa nakledilecek personelin nakledildiği görev için bu

Yönetmelikte belirtilen Ģartlar aranmaz.

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik

MADDE 26 – (1) 1/12/1999 tarihli ve 23893 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanan

Sağlık Bakanlığı Personeli Görevde Yükselme Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıĢtır.

KazanılmıĢ haklar

MADDE 27 – (1) Bu Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihte kapsama dahil

görevlerde bulunanlar, bu Yönetmelikte aranan Ģartları taĢıyıp taĢımadıklarına bakılmaksızın

görevlerine devam ederler.

GEÇĠCĠ MADDE 1 – (1) Genel Yönetmeliğin yayımlandığı 18/4/1999 tarihinde

görevde bulunanlar diğer Ģartları taĢımaları kaydıyla görevde yükselme sınavına müracaat

açısından, söz konusu tarih itibariyle iki yıllık yüksek öğrenimden mezun olanlar dört yıllık

yüksek öğrenim, lise ve dengi okul mezunları ise iki yıllık yüksek öğrenim görmüĢ kabul

edilir.

Yürürlük

MADDE 28 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme

MADDE 29 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.

Ek-1

DEĞERLENDĠRME FORMU

(DeğiĢik : RG - 21/02/2007 – 26441)

Adı ve Soyadı

Sicil No

Görev Yeri ve Unvanı

DEĞERLENDĠRME KISTASLARI

Puan

Değeri

Adayın

Puanı

1- BaĢvuru tarihi itibariyle öğrenim durumu (En son öğrenim durumu esas

alınacaktır.)

a) Önlisans

b) 3 Yıllık Yüksek Okul

c) Lisans

ç) Yüksek Lisans

d) Doktora NOT 1: Sağlık Ġdaresi Yüksek Okulu mezunu veya temel eğitimi idare ve iĢletmecilik

olan yüksek okul ve fakültelerden mezun olup hastane iĢletmeciliği konusunda yüksek lisans

veya doktora yapmıĢ olanların Hastane Müdürü ve Hastane Müdür Yardımcılığı kadrolarına

baĢvurmaları halinde öğrenim durumu itibariyle aldıkları puanlara ayrıca 2 puan ilave edilir.

NOT 2: Bilgisayar ve Ġstatistik Fakülteleri mezunları ile en az bir programlama dilini ve

iki iĢletim sistemini iyi derecede bildiğini belgelendirenlerin Bilgi ĠĢlem ve Ġstatistik ġube

Müdürü kadrolarına baĢvurmaları halinde öğrenim durumu itibariyle aldıkları puanlara ayrıca 2

puan ilave edilir.

4

6

8

10

12

2 - Müracaat bitim tarihi itibariyle 217 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin 2‘nci

maddesi kapsamındaki kamu kurum ve kuruluĢlarında geçen fiili hizmet süresinin (ĠĢçi

statüsü ile geçici personel statüsünde geçirilen hizmetler hariç.)

a) 10 yıla kadar (10 yıl dahil) her bir yıl için

b) 10 yıldan sonraki her bir yıl için

1

0,15

3 - Son üç yıllık sicil notu ortalaması 76 ve daha fazla olanların bu sicil notunun aritmetik

ortalamasının 1/10‘u (Üç yıllık ortalama sonucu kesirli olması halinde tam sayıya tamamlandıktan sonra 1/10‘u hesaplanacaktır.)

4 - Ġlgili mevzuat hükümlerine göre atamaya yetkili amirlerce verilmiĢ olan (Aynı

yılda verilmiĢ birden fazla belge varsa, sadece birer tanesi değerlendirmeye

alınacaktır.)

a) Her takdirname için

b) Her ödül için

2

4

5- ―Kamu Kurum ve KuruluĢlarında Görevde Yükselme ve Unvan DeğiĢikliği

Esaslarına Dair Genel Yönetmelik‖ in yürürlüğe girdiği 18/4/1999 tarihinden sonra

katıldığı her bir hizmet içi eğitim programından (Her yıl için adayın katıldığı en çok

süreli olan bir eğitim programı değerlendirilecektir.)

a) 05 –15 gün süreli

b) 16-31 gün süreli

c) 2-3 ay süreli

ç) 4-6 ay süreli

d) 7-12 ay süreli

e) 12 aydan fazla süreli

0,5

1

1,5

2

2,5

3

6 - KPDS :

a) (D) 60 - 69

b) (C) 70 - 79

c) (B) 80 - 89

ç) (A) 90 - 100

2

4

6

8

7 - Aldığı her disiplin cezasından (Af kapsamına girenler hariç.)

a) Her uyarma, kınama için

b) Her aylıktan kesme için

c) Kademe ilerlemesinin durdurulması için

- 2

- 4

- 6

8 - Görevde yükselme eğitimine katılan ve sınavlarda baĢarısız olanlarla, sınavlara

mazeretsiz olarak katılmayanların ( Aynı veya benzer unvanlar için uygulanır. )

a) BaĢarısız olduğu her bir sınav için

b) Mazeretsiz katılmadığı her bir sınav için

-2

-3

IV. RESMĠ MÜHÜR YÖNETMELĠĞĠ

Bakanlar Kurulu Kararının Tarihi : 8.8.1984, No: 84/8422

Ġlgili KHK'nin Tarihi : 8.6.1984, No: 234

Yayımlandığı R. Gazetenin Tarihi :12.9.1984, No: 18513

Yayımlandığı Düsturun Tertibi : 5, Cildi: 24, S.2293

Amaç ve Kapsam: Madde 1 - Bu Yönetmelik, kamu kurum ve kuruluĢlarında kullanılan resmi

mühürlerin hangi birim ve kiĢilerce kullanılacağını; bunların yazı, karakter ve

standardının tesbit edilmesini ve yaptırılmasında ve kaybolmasında uygulanacak esasları

belirlemek amacı ile düzenlenmiĢtir.

Resmi Mühürün Tanımı: Madde 2 - Resmi mühür; yapımına 3 . maddede belirtilen mercilerce karar

verilip, Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'nce imal ve tescil edilen ve

resmi mühür beratı ile birlikte kullanılma olanakı olan bir araçtır.

Resmi Mühürlerin Kullanılacağı Birimler : Madde 3 - Resmi mühürler yalnızca kuruluĢ yasaları ve bunlara dayanılarak

çıkarılan kararnameler gereği kendilerine kamu görevi verilmiĢ kurum veya kuruluĢlarca

kullanılabilir.

Bu kurum ve kuruluĢların hangi birimlerinin mühür kullanacağı

a) CumhurbaĢkanlığında Genel Sekreter, b) T.B.M. M‘de Genel Sekreter,

c) BaĢbakanlık, Bakanlık veya bağlı kuruluĢlarında ilgili Bakan,

d) Bağımsız yargı organlarında BaĢkan,

e) Türk Silahlı Kuvvetlerinde Genel Kurmay BaĢkanı, Kuvvet Komutanları ve

jandarma Genel Komutanı,

f) Üniversiteler ve bağlı kuruluĢlarında Yüksek Öğretim Kurulu BaĢkanı,

g) Mahalli Ġdarelerde ĠçiĢleri Bakanı,

h) Mahkemeler, icra daireleri ve noterlerde Adalet Bakanı, onayı ile tesbit edilir.

Resmi Mühürleri Kullanacak Birimlerin Tesbitinde Uyulacak Esaslar: Madde 4 - Resmi mühürleri kullanacak birimlerin tesbitinde kuruluĢ yasalarında

yazılı

hiyerarĢik kademelerden müdürlük ve daha üst kademeler esas alınır. Bir birim

oluĢturmayan

alt kuruluĢlar ile birimlere bağlı yardımcılıklar için ayrıca mühür yapılmaz.

Mahkemeler ve Türk Silahlı Kuvvetlerine dahil kuruluĢlarda kademelerin tesbiti

özel hükümlerine tabidir.

Aynı birim içinde birden fazla kiĢi ile görevleri gereği tek baĢına bir birim

gibi düĢünülmesi gereken (MüfettiĢ, Tapu Kadastro memuru, icra memuru gibi) kiĢilerin

mühür kullanması gerektiğinde bu ihtiyacı belirleyen onay ile bu birim için 1 numaradan

baĢlamak üzere ve sıra takip eden numaralı birden fazla mühür yapılabilir.

Mühür Standardının Tesbiti: Madde 5 - Yapımına 3 . maddede belirtilen mercilerce karar verilen

mühürler Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'nce imal edilir. Mühürlerde

kullanılacak yazı karakteri teknik olanaklar gözönüne alınarak bu Genel Müdürlükçe

incelenip standart olarak belirlenir ve BaĢbakanlık Hazine ve DıĢ Ticaret müsteĢarlığı

onayı ile yürürlüğe konulur. Yapımda uygulanacak biçim ve ölçüler Ek - 1'de gösterilmiĢtir.

Resmi Mühürlerin Yapımı: Madde 6 - Yapılması kararlaĢtırılan mühürler Darphane ve Damga Matbaası

Genel

Müdürlüğü tarafından imal edilir.

Bu Genel Müdürlükçe imal edilmemiĢ resmi mühürler kullanılmaz.

Resmi Mühür Sicili: Madde 7 - Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü'nde bir resmi

mühür kütüğü oluĢturulur. Ġmal olunan her mühür için bir sicil numarası verilir ve

resmi mühür beratı düzenlenir. (Ek:2)

Teslim Alma: Madde 8 - Ġmal edilen resmi mühürler mühür beratı ile birlikte mahalline

gönderilir. Bunları teslim alan birim mühür beratına ekli teslim alma formunun

ay'ını mühür ile mühürleyip imzaladıktan sonra Darphane ve Damga Matbaası Genel

Müdürlüğü'ne iade eder.

Bu form sicil kayıtları ile birleĢtirilir.

Resmi Mühürlerin Saklanması Ve Devri: Madde 9 - Resmi mühürler mühür beratı ile birlikte birimin yetkili

memurlarınca muhafaza edilir. Herhangi bir biçimde kayıp edilen beratlara ait mühürler

kullanılamaz. Resmi mühür kullanılmasına yetki verilen memurlar yetkililer tarafından

istendiğinde resmi mühür ve beratını ibraz etmek zorundadırlar.

Madde 10 - Görev değiĢikliği nedeni ile resmi mühürünü devretmesi

gereken memurlar mühürü beratı ile birlikte devrederler. Devir anında devir teslim

tutanağı tanzim edilerek bir örneği bağlı bulunulan bakanlık veya kuruluĢ baĢkanlığına

gönderilir.

Resmi Mühürün Ġadesi, Yenilenmesi Ve Kaybı: Madde 11 - Resmi mühür kullanan birimin unvanının değiĢmesi veya kaldırılması

nedeniyle mührün iptali gerektiğinde, mühür beratı ile birlikte iptal edilmek üzere

Darphane

ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü‘ne gönderilir. Gönderme sırasında beratın arka

bölümü doldurularak yetkilisince imzalanır.

Madde 12 - Resmi mühürlerin yazılarının okunmayacak kadar silikleĢmesi

halinde,

yenisi yapılmak üzere durum Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü‘ne

bildirilir. Yeni mühürün gönderilmesi ile birlikte eski mühür beratı ile birlikte Darphane

ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü‘ne iade edilir. Yeni mühür alınmasından itibaren 1

ay içinde eski mühürünü iade etmeyen sorumlular hakkında, BaĢ- bakanlığın talebi üzerine

ilgililerce idari soruĢturma açılması zorunludur.

Kaybetme: Madde 13 - Mühür veya mühür beratı ya da ikisi birden kayıp edildiğinde

durum mühürü kullanan birim tarafından ilgili bakanlık veya kuruluĢ baĢkanlığına bildirilir.

Bildirim üzerine yapılacak Yasal soruĢturma sonucuna göre mührün kaybolduğu ve

yenilenmesi gerektiğine karar verildiği takdirde durum Darphane ve Damga Matbaası Genel

Müdürlüğüne iletilir. Mühür kütüğüne gerekli kayıt konularak yeni mühür yapılması sağlanır.

ÇeĢitli Hükümler : Madde 14 - Mührün kabartmalı Ģekli olan resmi soğuk damgalar du bu

Yönetmelik hükümlerine tabidir.

Madde 15 - Resmi mühürlerin bu Yönetmelik hükümlerine aykırı kullanıldığını,

taklit edildiğini veya Darphane ve Damga Matbaası dıĢında imal edildiğini öğrenen

kamu görevlileri durumu en yakın mülki amire bildirmek zorundadırlar.

Geçici Hükümler: Geçici Madde 1 - Bu Yönetmeliğin 3 . maddesinde belirtilen birimlerin amirleri,

resmi mühürü kullanacak olanlara ait düzenleyecekleri listeleri bu Yönetmeliğin yayımı

tarihinden itibaren en geç 2 ay içinde BaĢbakanlık Hazine ve DıĢ Ticaret müsteĢarlığı‘na

gönderirler.

Yönetmeliğin 4. maddesine göre belirlenen ve 5. maddesine göre incelenerek

sonuçlandırılan bu listeler resmi mühür sicilinin esasını oluĢturur.

Geçici Madde 2 - Yönetmeliğin 4 ve 5 i. maddelerine göre kesinleĢen bu

listelerden mühür yapılmasına gerek görülen birimlere daha önce uygun görüldüğü

biçimde mühür yapılıp gönderilmiĢ ise beratı alan birim yetkilisi özel bölümdeki mühür

ay'ını mühür ile mühürleyip teslim formunu imzalar ve formu Darphane ve Damga

Matbaası Genel Müdürlüğü‘ne gönderir.

Mühür yapılması uygun bulunan birimlerden daha önce uygun görüldüğü

biçimde mühür yaptırılmamıĢ olanlara yeni mühür yapılarak 12 . maddedeki esaslara göre

eskisi ile değiĢtirilir.

Bu iĢlemler iki yıl içinde tamamlanır: Geçici Madde 3 - Yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihe kadar resmi

mühür kullanmakta iken mühür kullanmasına gerek görülmeyen birim amirleri ellerindeki

mühürleri iptal edilmek üzere en geç 6 ay ve her halde iadenin istendiği yazı- nın tebliğ

edildiği tarihten itibaren 1 ay içinde Darphane ve Damga Matbaası Genel

Müdürlüğüne iade etmek zorundadırlar.

Yürürlük : Madde 16 - Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme: Madde 17 - Bu Yönetmelik hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

EK: 1

DıĢtan Ġçe Doğru

1 - DıĢ arsata toplam kalınlığı : 1.4 mm.

2 - Biri. boĢluk : 3.8 mm.

3 - Biri. satır : 2 mm.

4 - Ġki. boĢluk : 3.8 mm.

5 - Ay-Yıldızlı çap : 14 mm.

6 - Toplam çap : 36 mm.

7 - En çok 26 harf

ĠKĠ SATIRLI MÜHÜR ÖLÇÜLERĠ DÖKÜMÜ

DıĢtan Ġçe Doğru

1 - DıĢ arsata toplam kalınlığı : 1.4 mm.

2 - Biri. boĢluk : 1.85 mm.

3 - Biri. satır : 2 mm.

4 - Ġki. boĢluk : 1.875mm.

5 - Ġki. satır : 2 mm.

6 - Üç. boĢluk : 1.875mm.

7 - Ay-Yıldızlı çap : 14 mm.

8 - Toplam çap : 36 mm.

9 - DıĢ satır en çok 26 harf

10 - Ġç satır en çok 21 harf

Üç Satırlı Mühür Ölçüleri Dökümü

DıĢtan Ġçe Doğru

1 - DıĢ arsata toplam kalınlığı : 1.4 mm.

2 - Biri. boĢluk : 1 mm.

3 - Biri. satır : 2 mm.

4 - Ġki. boĢluk : 1 mm.

5 - Ġki. satır : 1.6 mm.

6 - Üç. boĢluk : 1 mm.

7 - Üç. satır : 2 mm.

8 - Dörd. boĢluk : 1 mm.

9 - Ay - Yıldızlı çap : 14 mm.

10 - Toplam çap : 36 mm.

11 - DıĢ satır en çok 35 harf

12 - Orta satır en çok 35 harf

13 - Ġç satır en çok 21 harf

V. BAYRAK YASASI

Yayın : Resmi Gazete

Yayım Tarihi ve Sayısı : 24/09/1983 - 18171

Numarası : 2893

Amaç Madde 1 - Bu Yasasın amacı Türk Bayrağının Ģekli, yapımı ve korunması ile

ilgili esas ve usulleri belirlemektir.

Bayrağın ġekli ve Yapımı

Madde 2 - Türk Bayrağı, bu Yasa ekli cetvelde gösterilen biçim ve oranlarda olmak

kaydıyla beyaz ay - yıldızlı albayraktır.

Bayrak ile özel bayrakların (sembolik bayrak, özel iĢaret, flama, flandra ve fors)

standartları, hangi kumaĢ ve maddelerden yapılacağı tüzükte gösterilir.

Bayrağın Çekilmesi ve Ġndirilmesi

Madde 3 - Bayrak, kamu kurum ve kuruluĢlarıyla yurt dıĢı temsilciliklerine ve kamu

kuruluĢlarıyla gerçek ve tüzelkiĢilerin deniz vasıtalarına çekilir. Yurt içinde ve yurt

dıĢında yetkililerin araçlarına takılır.

Bayrak çekilirken ve indirilirken tören yapılır. Bayrak törenlerinin gereken

biçimde yapılmasından o mahaldeki yetkili amirler sorumludur. Kamu kurum ve

kuruluĢlarında Türk Bayrağı, ulusal bayramlarda ve genel tatillerde, tatil baĢlangıcında

çekilir ve tatilin bittiği gün batımında indirilir.

Bayrağın; nerelerde daimi olarak çekileceği, hangi kapalı yerlere konulacağı,

nerelere fon olarak takılacağı veya asılacağı, kamu kurum ve kuruluĢlarından baĢka yerlerde

ne zaman ve nasıl çekileceği, Türk Silahlı Kuvvetleri yüzer birliklerinde ve Türk

bandıralı ticaret gemilerinde bayrak çekme ve indirme zamanları ile bayrak çekilirken

ve indirilirken yapılacak törene iliĢkin hususlar, tüzükte gösterilir.

Bayrağın Yarıya Çekilmesi

Madde 4 - Türk bayrağı, yas alameti olarak 10 KASIM'da yarıya çekilir. Yas

alameti olmak üzere Bayrağın yarıya çekileceği diğer haller ve zamanı BaĢbakanlıkça ilan

edilir.

Bayrağın Selamlanması

Madde 5 - Çekilmesi ve indirilmesi esnasında veya tören geçiĢlerinde bayrak,

cephe alınarak selamlanır.

Bayrağın Örtülebileceği Yerler

Madde 6 - Türk bayrağı, CumhurbaĢkanlığı yapmıĢ kiĢilerin, Ģehitlerin ve

tüzükte belirlenecek asker ve sivil kiĢilerin cenaze törenlerinde bunların tabutlarına, açılıĢ

törenlerinde ATATÜRK heykellerine veya resmi yemin törenlerinde masalara örtülebilir.

Ayrıca ulusal örf ve adetler göz önünde tutularak bayrağın diğer kullanılma biçim ve yeri

tüzükte gösterilir.

Yasaklar

Madde 7 - Türk Bayrağı, yırtık, sökük, yamalı, delik, kirli, soluk, buruĢuk veya

layık olduğu manevi değeri zedeleyecek herhangi bir biçimde kullanılamaz. Resmi yemin

törenleri dıĢında her ne amaçla olursa olsun, masalara kürsülere, örtü olarak serilemez.

Oturulan veya ayakla basılan yerlere konulamaz. Bu yerlere ve benzeri eĢyaya Bayrağın

Ģekli yapılamaz. Elbise veya üniforma Ģeklinde giyilemez. Hiçbir siyasi parti, teĢekkül,

dernek, vakıf ve tüzükte belirlenecek kamu kurum ve kuruluĢları dıĢında kalan kurum

ve kuruluĢun amblem, flama, sembol ve benzerlerinin ön veya arka yüzünde esas veya fon

teĢkil edecek biçimde kullanılamaz. Türk bayrağına sözle, yazı veya hareketle veya herhangi

bir biçimde hakaret edilemez, saygısızlıkta bulunulamaz. Bayrak yırtılamaz, yakılamaz,

yere atılamaz, gerekli özen gösterilmeden kullanılamaz. Bu Yasa ve tüzüğe aykırı

fiiller yetkililerce derhal önlenir ve gerekli soruĢturma yapılır.

Cezalar Madde 8 - Bu Yasa ve çıkarılacak tüzüğe aykırı olarak Bayrak yapmak, satmak

ve kullanmak yasaktır. Bu yasağa aykırı olarak yapılan Bayraklar o mahallin yetkili

amirlerince toplatılır.

Bu Yasa hükümlerine aykırı davranıĢta bulunanlar suçları daha ağır bir cezayı

gerektirmediği takdirde Türk Ceza Yasasının 526. maddesi uyarınca cezalandırılır. Tüzük

Madde 9 - Bu Yasasın ilgili maddelerinde tüzükte düzenleneceği belirtilen hususlar

ile

Yasasın uygulanmasına iliĢkin diğer esaslar, bu Yasasın yayımı tarihinden itibaren altı

ay içinde çıkarılacak tüzükte gösterilir.

Yürürlükten kaldırılan yasa

Madde 10 - 29 Mayıs 1936 tarih ve 2994 sayılı Türk Bayrağı Yasası

yürürlükten kaldırılmıĢtır.

Yürürlük Madde 11 - Bu Yasa yayımı tarihinden altı ay sonra yürürlüğe girer.

Yürütme Madde 12 - Bu Yasa hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.

G GeniĢlik

A DıĢ ay merkezinin uçkurluktan mesafesi 1/2 G

B Ayın dıĢ dairesi kutru 1/2 G

C Ayın iç, dıĢ merkezleri arası 0.0625 G

D Ayın iç dairesinin kutru 0.4 G

E Yıldız dairesinin ayın iç dairesinden olan mesafesi 1/3 G

F Yıldız dairesi kutru 1/4 G

L Boy 1 1/2 G

M Uçkurluk geniĢliği 1/30 G

Not: Bayrak geniĢliği ne olursa olsun (G) emsali değiĢmez

VI. SAĞLIK BAKANLIĞI DĠSĠPLĠN AMĠRLERĠ YÖNETMELĠĞĠ

Resmi Gazete Tarihi: 10.12.2005 Resmi Gazete Sayısı: 26019

Amaç Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, Sağlık Bakanlığının merkez ve taĢra

teĢkilatında görevli Devlet memurlarının disiplin amirlerini belirlemektir.

Kapsam Madde 2 — Bu Yönetmelik, Sağlık Bakanlığının merkez ve taĢra teĢkilatında görevli

Devlet memurlarını kapsar.

Dayanak Madde 3 — Bu Yönetmelik, 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları

Kanunu‘nun değiĢik 124 üncü maddesi ile 17/9/1982 tarihli ve 8/5336 sayılı Bakanlar

Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında

Yönetmeliğin 16 ncı maddesine dayanılarak hazırlanmıĢtır.

Disiplin amirleri Madde 4 — Sağlık Bakanlığının merkez ve taĢra teĢkilatında görevli Devlet

memurlarının disiplin amirleri, ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilmiĢtir.

Disipline iliĢkin usul ve esaslar bakımından uygulanacak mevzuat Madde 5 — Disipline iliĢkin usul ve esaslar bakımından, 657 sayılı Devlet

Memurları Kanunu ile 17/9/1982 tarihli ve 8/5336 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile

yürürlüğe konulan Disiplin Kurulları ve Disiplin Amirleri Hakkında Yönetmelik hükümleri

uygulanır.

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik Madde 6 — 8/3/1995 tarihli ve 22221 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanarak

yürürlüğe giren, Sağlık Bakanlığı Disiplin Amirleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıĢtır.

Yürürlük Madde 7 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme Madde 8 — Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.

I SAYILI CETVEL

MERKEZ TEġKĠLATI

DĠSĠPLĠN CEZASI VERMEYE YETKĠLĠ AMĠRLERĠ

SIRA

NO:

BĠRĠMLER VE PERSONELĠ DĠSĠPLĠN AMĠRĠ ÜST DĠSĠPLĠN

AMĠRĠ

A ÖZEL KALEM MÜDÜRLÜĞÜ

1 Bakanlık MüĢavirleri ve Özel

Kalem Müdürü

Bakan

2 Özel Kalem Müdürlüğü

personeli

Özel Kalem Müdürü

3 Bakanlık MüĢavirliği personeli Bakan MüĢaviri

B MÜSTEġARLIK

1 MüsteĢar Bakan

2 MüsteĢar Yardımcısı MüsteĢar Bakan

3 MüsteĢarlık Sekreteryası

personeli

MüsteĢar

4 MüsteĢar Yardımcılığı

Sekreteryasında çalıĢan personel

MüsteĢar Yardımcısı

C TEFTĠġ KURULU BAġKANLIĞI

1 TeftiĢ Kurulu BaĢkanı Bakan

2 BaĢmüfettiĢ, MüfettiĢler,

MüfettiĢ Yardımcısı ve ġube

Müdürü

TeftiĢ Kurulu

BaĢkanı

Bakan

3 Diğer Personel ġube Müdürü TeftiĢ Kurulu BaĢkanı

D HUKUK MÜġAVĠRLĠĞĠ

1 1. Hukuk MüĢaviri MüsteĢar Yard. MüsteĢar

2 Hukuk MüĢaviri 1. Hukuk MüĢaviri MüsteĢar Yard.

3 Diğer Personel Hukuk MüĢaviri 1. Hukuk MüĢaviri

E ARAġTIRMA, PLANLAMA VE KOORDĠNASYON KURULU BAġKANLIĞI

1 A.P.K. Kurulu BaĢkanı MüsteĢar Yardımcısı MüsteĢar

2 Daire BaĢkanı A.P.K. Kurulu

BaĢkanı

MüsteĢar Yardımcısı

3 ġube Müdürü ve A.P.K. Uzmanı Daire BaĢkanı A.P.K. Kurulu BaĢkanı

4 Diğer Personel ġube Müdürü Daire BaĢkanı

F GENEL MÜDÜRLÜKLER

1 Genel Müdür MüsteĢar Yardımcısı MüsteĢar

2 Genel Müdür Yardımcısı Genel Müdür MüsteĢar Yardımcısı

3 Daire BaĢkanı Genel Müdür

Yardımcısı

Genel Müdür

4 ġube Müdürü Daire BaĢkanı Genel Müdür

Yardımcısı

5 Diğer Personel ġube Müdürü Daire BaĢkanı

6 Genel Müdürlük Sekreteryasında

çalıĢan personel

Genel Müdür

7 Genel Müdür Yardımcısı

Sekreteryasında çalıĢan personel

Genel Müdür

Yardımcısı

G MÜSTAKĠL DAĠRE BAġKANLIKLARI

1 Daire BaĢkanı MüsteĢar Yardımcısı MüsteĢar

2 ġube Müdürü Daire BaĢkanı MüsteĢar Yardımcısı

3 Diğer Personel ġube Müdürü Daire BaĢkanı

4 Daire BaĢtabipliği (Ġdari ve Mali ĠĢler Daire BaĢkanlığı)

a Daire BaĢtabibi Daire BaĢkanı MüsteĢar Yardımcısı

b Diğer Personel Daire BaĢtabibi Daire BaĢkanı

H SAVUNMA SEKRETERLĠĞĠ

1 Savunma Sekreteri MüsteĢar Bakan

2 Savunma Uzmanı Savunma Sekreteri ĠçiĢleri Bakanlığı Sivil

Savunma Genel Müdürü

3 Diğer Personel Savunma Uzmanı

veya Sivil Savunma

Uzmanı

Savunma Sekreteri

I BASIN MÜġAVĠRLĠĞĠ

1 Basın MüĢaviri Bakan

2 Diğer Personel Basın MüĢaviri

II SAYILI CETVEL

TAġRA TEġKĠLATI

DĠSĠPLĠN CEZASI VERMEYE YETKĠLĠ AMĠRLERĠ

SIRA

NO:

BĠRĠMLER VE PERSONELĠ SĠCĠL RAPORU VERMEYE

YETKĠLĠ AMĠRLER

DĠSĠPLĠN

AMĠRĠ

ÜST DĠSĠPLĠN

AMĠRĠ

A SAĞLIK MÜDÜRLÜKLERĠ

1 Sağlık Müdürü Vali MüsteĢar

2 Sağlık Müdür Yardımcısı Sağlık Müdürü Vali

3 Sivil Savunma Uzmanı Sağlık Müdürü Sivil Savunma

Sekreteri

4 Avukat Sağlık Müdür

Yardımcısı

Sağlık Müdürü

5 ġube Müdürü Sağlık Müdür

Yardımcısı

Sağlık Müdürü

6 Diğer Personel ġube Müdürü Sağlık Müdür

Yardımcısı

B SAĞLIK EĞĠTĠM ENSTĠTÜLERĠ VE SAĞLIK MESLEK LĠSELERĠ (*)

1 Okul Müdürü Sağlık Müdürü Vali

2 Okul Müdür Yardımcısı ve Öğretmenler Okul Müdürü Sağlık Müdürü

3 Diğer Personel ve Öğrenciler Okul Müdür

Yardımcısı

Okul Müdürü

C DEPO VE TAMĠRHANE MÜDÜRLÜKLERĠ

1 Müdür Sağlık Müdürü Vali

2 Müdür Yardımcısı Müdür Sağlık Müdürü

3 Tabip ve Mühendis Müdür Sağlık Müdür

Yardımcısı

4 Teknik Hizmetler Sınıfı Personeli Bölüm veya

Atölye ġefi

Müdür Yardımcısı

5 Sağlık Personeli Sorumlu Tabip Müdür Yardımcısı

6 Diğer Personel Müdür

Yardımcısı

Müdür

D YATAKSIZ TEDAVĠ KURUMLARI

(Sağlık Ocakları, Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri, Verem SavaĢ

Dispanserleri, Ruh Sağlığı Dispanseri, Deri ve Tenasül Hastalıkları Dispanseri, Ġlk ve Acil

Yardım Ġstasyonları v.b.)

a) Ġl Merkezlerinde

1 BaĢtabip veya Sorumlu Tabip Sağlık Müdürü Vali

2 Diğer Personel Sağlık Müdürü Vali

b) Ġlçe Merkezlerinde

1 BaĢtabip veya Sorumlu Tabip Sağlık Grup

BaĢkanı

Kaymakam

2 Diğer Personel Sağlık Grup

BaĢkanı

Kaymakam

E YATAKLI TEDAVĠ KURUMLARI

(I) EĞĠTĠM HASTANELERĠ

1 BaĢtabip Sağlık Müdürü Vali

2 BaĢtabip Yrd.,Klinik ve Laboratuvar

ġefleri,Hastane Müdürü ve BaĢhemĢire

BaĢtabip Sağlık Müdürü

3 Klinik ve Laboratuvar ġeflikleri bünyesinde

çalıĢan; ġef Yardımcısı, BaĢasistan, Uzman

Tabip, Asistan, Mühendis,

Fizyoterapist,Diyetisyen,Sosyal ÇalıĢmacı,

Kimyager,Biyolog,Psikolog,Odyolog,Sağlık

Fizikçisi, Tıbbi Teknolog,Sağlık

Memuru,Anestezi,Röntgen, Laboratuvar ve

Fizik Tedavi Teknisyenleri v.b.

Klinik ve

Laboratuvar ġefi

BaĢtabip

4 Kliniklere doğrudan bağlı olmayarak

çalıĢan Tabip,DiĢtabibi,

Eczacı,Mühendis,Tıbbi Teknolog,Sosyal

ÇalıĢmacı, Diyetisyen,Fizyoterapist,

Avukat, v.b.

BaĢtabip

Yardımcısı

BaĢtabip

5 HemĢire,Ebe,HemĢire Yardımcısı ve Hasta

bakımında görevli diğer personel

BaĢhemĢire BaĢtabip Yardımcısı

6 Hastane Müdür Yardımcıları ve Hastane

Müdürlüğüne bağlı olarak çalıĢan diğer

personel

Hastane Müdürü BaĢtabip Yardımcısı

7 Sivil Savunma Uzmanı BaĢtabip-Kurum

Amiri

Vali Yardımcısı

(*) 16.06.2004 tarihinde Sağlık Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında imzalanan

protokol gereği;Sağlık Bakanlığına bağlı Sağlık Meslek Liseleri personelinin nakli

gerçekleĢinceye kadar ilgililerin bağlı bulundukları Sicil Amirleri yukarıda belirtilen Ģekilde

düzenlenmiĢtir.

TAġRA TEġKĠLATI

DĠSĠPLĠN CEZASI VERMEYE YETKĠLĠ AMĠRLERĠ

SIRA

NO:

BĠRĠMLER VE PERSONELĠ

DĠSĠPLĠN AMĠRĠ ÜST DĠSĠPLĠN

AMĠRĠ

YATAKLI TEDAVĠ KURUMLARI (II) DĠĞER YATAKLI TEDAVĠ

KURUMLARINDA)

a) Ġllerde

1 BaĢtabip Sağlık Müdürü Vali

2 BaĢtabip Yardımcısı, Uzman Tabip,

Hastane Müdürü ve BaĢhemĢire

BaĢtabip Sağlık Müdür

Yardımcısı

3 Tabip, DiĢtabibi,Eczacı,Tıbbi

Teknolog,Diyetisyen, Sosyal

ÇalıĢmacı, Mühendis,

Kimyager,Biyolog,

Psikolog,Odyolog,Sağlık

Fizikçisi,Fizyoterapist, Avukat v.b.

BaĢtabip Yardımcısı BaĢtabip

4 Anestezi,Röntgen,Laboratuvar,Sağlık

Teknisyeni, Sağlık Memuru v.b.

Servis Sorumlusu

Tabip

BaĢtabip

5 HemĢire,Ebe,HemĢire Yardımcısı ve

hasta bakımında görevli diğer

personel

BaĢhemĢire Servis Sorumlusu

Tabip

6 Hastane Müdür Yardımcıları ve

Hastane Müdürlüğüne bağlı olarak

çalıĢan diğer personel

Hastane Müdürü BaĢtabip Yardımcısı

b) Ġlçelerde

1 BaĢtabip Sağlık Grup

BaĢkanı

Kaymakam

2 BaĢtabip Yardımcısı,Uzman

Tabip,Hastane Müdürü ve

BaĢhemĢire

BaĢtabip Sağlık Grup BaĢkanı

3 Pratisyen Tabip,DiĢtabibi,Eczacı,

Diyetisyen,Biyolog,Odyolog,Sağlık

Fizikçisi,Mühendis,

Kimyager,Psikolog, Fizyoterapist,

Avukat v.b.

BaĢtabip Yardımcısı BaĢtabip

4 Sağlık Memuru,Röntgen,

Anestezi,Laboratuvar ve Sağlık

Teknisyenleri v.b.

Servis Sorumlusu

Tabip

BaĢtabip veya Sorumlu

Tabip

5 HemĢire, Ebe,HemĢire Yardımcısı ve

hasta bakımında görevli diğer

personel

BaĢhemĢire BaĢtabip veya Servis

Sorumlusu Tabip

6 Hastane Müdür Yardımcıları ve

Hastane Müdürlüğüne bağlı olarak

çalıĢan diğer personel

Hastane Müdürü BaĢtabip Yardımcısı

F SAĞLIK GRUP BAġKANLIKLARI

1 Sağlık Grup BaĢkanı Kaymakam Vali

2 Diğer Personel Sağlık Grup BĢkanı Kaymakam

G SAĞLIK MÜZELERĠ

1 Müdür Sağlık Müdürü Vali

2 Müdür Yardımcısı Müdür Sağlık Müdürü

3 Diğer Personel Müdür Yardımcısı Müdür

H HALK SAĞLIĞI LABORATUVARLARI

a) Ġllerde

1 Müdür Sağlık Müdürü Vali

2 Müdür Yardımcısı Müdür Sağlık Müdürü

3 Diğer Personel Müdür Yardımcısı Müdür

b) Ġlçelerde

1 Müdür Sağlık Grup

BaĢkanı

Kaymakam

2 Müdür Yardımcısı Müdür Sağlık Grup BaĢkanı

3 Diğer Personel Müdür Yardımcısı Müdür

VII. SAĞLIK BAKANLIĞI SĠCĠL AMĠRLERĠ YÖNETMELĠĞĠ

Resmi Gazete Tarihi: 10.12.2005 Resmi Gazete Sayısı: 26019

Amaç Madde 1 — Bu Yönetmeliğin amacı, Sağlık Bakanlığının merkez ve taĢra

teĢkilatında görevli Devlet memurlarının sicil amirlerini belirlemektir.

Kapsam Madde 2 — Bu Yönetmelik, Sağlık Bakanlığının merkez ve taĢra teĢkilatında görevli

Devlet memurlarını kapsar.

Dayanak Madde 3 — Bu Yönetmelik, 14/7/1965 tarihli ve 657 sayılı Devlet Memurları

Kanunu‘nun değiĢik 112 nci maddesi ile 8/9/1986 tarihli ve 86/10985 sayılı Bakanlar Kurulu

kararı ile yürürlüğe konulan Devlet Memurları Sicil Yönetmeliğinin 11 ve 30 uncu

maddelerine dayanılarak hazırlanmıĢtır.

Sicil amirleri Madde 4 — Sağlık Bakanlığının merkez ve taĢra teĢkilatında görevli Devlet

memurlarının sicil amirleri, ekli I ve II sayılı cetvellerde gösterilmiĢtir.

Sicile iliĢkin usul ve esaslar bakımından uygulanacak mevzuat Madde 5 — Sicile iliĢkin usul ve esaslar bakımından, 657 sayılı Devlet Memurları

Kanunu ile 8/9/1986 tarihli ve 86/10985 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile yürürlüğe konulan

Devlet Memurları Sicil Yönetmeliği hükümleri uygulanır.

Yürürlükten kaldırılan yönetmelik Madde 6 — 8/3/1995 tarihli ve 22221 sayılı Resmî Gazete‘de yayımlanarak

yürürlüğe giren, Sağlık Bakanlığı Sicil Amirleri Yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıĢtır.

Yürürlük Madde 7 — Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme Madde 8 — Bu Yönetmelik hükümlerini Sağlık Bakanı yürütür.

I SAYILI CETVEL

MERKEZ TEġKĠLATI

SIRA

NO:

SĠCĠL RAPORU

DOLDURULACAK

MEMURLAR

SĠCĠL RAPORU VERMEYE YETKĠLĠ AMĠRLER

1.SĠCĠL AMĠRĠ 2.SĠCĠL

AMĠRĠ

3.SĠCĠL AMĠRĠ

A ÖZEL KALEM MÜDÜRLÜĞÜ

1 Bakanlık MüĢavirleri ve

Özel Kalem Müdürü

Bakan

2 Özel Kalem Müdürlüğü

personeli

Özel Kalem

Müdürü

3 Bakanlık MüĢavirliği

personeli

Bakan MüĢaviri

B MÜSTEġARLIK

1 MüsteĢar Bakan

2 MüsteĢar Yardımcıları MüsteĢar Bakan

3 MüsteĢarlık Sekreteryası

personeli

MüsteĢar

4 MüsteĢar Yardımcılığı

Sekreteryasında çalıĢan

MüsteĢar

Yardımcısı

personel

C TEFTĠġ KURULU BAġKANLIĞI

1 TeftiĢ Kurulu BaĢkanı Bakan

2 BaĢmüfettiĢ, MüfettiĢler,

MüfettiĢ Yardımcısı ve

ġube Müdürü

TeftiĢ Kurulu

BaĢkanı

Bakan

3 Diğer Personel ġube Müdürü TeftiĢ Kurulu

BaĢkanı

Bakan

D HUKUK MÜġAVĠRLĠĞĠ

1 1. Hukuk MüĢaviri MüsteĢar Yard. MüsteĢar Bakan

2 Hukuk MüĢaviri 1. Hukuk

MüĢaviri

MüsteĢar Yard. MüsteĢar

3 Diğer Personel Hukuk MüĢaviri 1. Hukuk

MüĢaviri

MüsteĢar Yard.

E ARAġTIRMA, PLANLAMA VE KOORDĠNASYON KURULU BAġKANLIĞI

1 A.P.K. Kurulu BaĢkanı MüsteĢar

Yardımcısı

MüsteĢar Bakan

2 Daire BaĢkanı A.P.K. Kurulu

BaĢkanı

MüsteĢar

Yardımcısı

MüsteĢar

3 ġube Müdürü ve A.P.K.

Uzmanı

Daire BaĢkanı A.P.K. Kurulu

BaĢkanı

MüsteĢar Yardımcısı

4 Diğer Personel ġube Müdürü Daire BaĢkanı A.P.K. Kurulu

BaĢkanı

F GENEL MÜDÜRLÜKLER

1 Genel Müdür MüsteĢar

Yardımcısı

MüsteĢar Bakan

2 Genel Müdür Yardımcısı Genel Müdür MüsteĢar

Yardımcısı

MüsteĢar

3 Daire BaĢkanı Genel Müdür

Yardımcısı

Genel Müdür MüsteĢar Yardımcısı

4 ġube Müdürü Daire BaĢkanı Genel Müdür

Yardımcısı

Genel Müdür

5 Diğer Personel ġube Müdürü Daire BaĢkanı Genel Müdür

Yardımcısı

6 Genel Müdürlük

Sekreteryasında çalıĢan

personel

Genel Müdür

7 Genel Müdür Yardımcısı

Sekreteryasında çalıĢan

personel

Genel Müdür

Yardımcısı

G MÜSTAKĠL DAĠRE BAġKANLIKLARI

1 Daire BaĢkanı MüsteĢar

Yardımcısı

MüsteĢar Bakan

2 ġube Müdürü Daire BaĢkanı MüsteĢar

Yardımcısı

MüsteĢar

3 Diğer Personel ġube Müdürü Daire BaĢkanı MüsteĢar Yardımcısı

4 Daire BaĢtabipliği (Ġdari ve Mali ĠĢler Daire BaĢkanlığı)

a Daire BaĢtabibi Daire BaĢkanı MüsteĢar

Yardımcısı

MüsteĢar

b Diğer Personel Daire BaĢtabibi Daire BaĢkanı MüsteĢar Yardımcısı

H SAVUNMA SEKRETERLĠĞĠ

1 Savunma Sekreteri MüsteĢar Bakan

2 Savunma Uzmanı Savunma

Sekreteri

MüsteĢar Bakan

3 Sivil Savunma Uzmanı Savunma

Sekreteri

ĠçiĢleri

Bakanlığı Sivil

Savunma Genel

Müdürü

4 Diğer Personel Savunma Uzmanı

veya Sivil

Savunma Uzmanı

Savunma

Sekreteri

MüsteĢar

I BASIN MÜġAVĠRLĠĞĠ

1 Basın MüĢaviri Bakan

2 Diğer Personel Basın MüĢaviri

II SAYILI CETVEL

TAġRA TEġKĠLATI

SIRA

NO:

SĠCĠL RAPORU DOLDURULACAK

MEMURLAR

SĠCĠL RAPORU VERMEYE

YETKĠLĠ AMĠRLER

1.SĠCĠL

AMĠRĠ

2.SĠCĠL

AMĠRĠ

3.SĠCĠL

AMĠRĠ

A SAĞLIK MÜDÜRLÜKLERĠ

1 Sağlık Müdürü Vali MüsteĢar Bakan

2 Sağlık Müdür Yardımcısı Sağlık

Müdürü

Vali MüsteĢar

3 Sivil Savunma Uzmanı Sağlık

Müdürü

Vali

Yardımcısı

Sivil

Savunma

Genel

Müdürü

4 Avukat Sağlık

Müdür

Yardımcısı

Sağlık

Müdürü

Vali

5 ġube Müdürü Sağlık

Müdür

Yardımcısı

Sağlık

Müdürü

Vali

6 Diğer Personel ġube

Müdürü

Sağlık

Müdür

Yardımcısı

Sağlık

Müdürü

B SAĞLIK EĞĠTĠM ENSTĠTÜLERĠ VE SAĞLIK MESLEK LĠSELERĠ (*)

1 Okul Müdürü Sağlık Vali MüsteĢar

Müdürü

2 Okul Müdür Yardımcısı ve Öğretmenler Okul

Müdürü

Sağlık

Müdürü

Vali

3 Diğer Personel ve Öğrenciler Okul

Müdür

Yardımcısı

Okul

Müdürü

Sağlık

Müdür

Yardımcısı

C DEPO VE TAMĠRHANE MÜDÜRLÜKLERĠ

1 Müdür Sağlık

Müdürü

Vali MüsteĢar

2 Müdür Yardımcısı Müdür Sağlık

Müdürü

Vali

3 Tabip ve Mühendis Müdür Sağlık

Müdür

Yardımcısı

Sağlık

Müdürü

4 Teknik Hizmetler Sınıfı Personeli Bölüm veya

Atölye ġefi

Müdür

Yardımcısı

Müdür

5 Sağlık Personeli Sorumlu

Tabip

Müdür

Yardımcısı

Müdür

6 Diğer Personel Müdür

Yardımcısı

Müdür Sağlık

Müdür

Yardımcısı

D YATAKSIZ TEDAVĠ KURUMLARI

(Sağlık Ocakları, Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Merkezleri, Verem SavaĢ

Dispanserleri, Ruh Sağlığı Dispanseri, Deri ve Tenasül Hastalıkları Dispanseri, Ġlk ve Acil

Yardım Ġstasyonları v.b.)

a) Ġl Merkezlerinde

1 BaĢtabip veya Sorumlu Tabip Sağlık

Müdürü

Vali MüsteĢar

2 Diğer Personel BaĢtabip

veya

Sorumlu

Tabip

Sağlık

Müdürü

Vali

b) Ġlçe Merkezlerinde

1 BaĢtabip veya Sorumlu Tabip Sağlık Grup

BaĢkanı

Kaymakam Vali

2 Diğer Personel BaĢtabip

veya

Sorumlu

Tabip

Sağlık Grup

BaĢkanı

Kaymakam

E YATAKLI TEDAVĠ KURUMLARI

(I) EĞĠTĠM HASTANELERĠ

1 BaĢtabip Sağlık

Müdürü

Vali MüsteĢar

2 BaĢtabip Yrd.,Klinik ve Laboratuvar

ġefleri,Hastane Müdürü ve BaĢhemĢire

BaĢtabip Sağlık

Müdürü

Vali

3 Klinik ve Laboratuvar ġeflikleri bünyesinde

çalıĢan; ġef Yardımcısı, BaĢasistan, Uzman

Tabip, Asistan, Mühendis,

Fizyoterapist,Diyetisyen,Sosyal ÇalıĢmacı,

Kimyager,Biyolog,Psikolog,Odyolog,Sağlık

Fizikçisi, Tıbbi Teknolog,Sağlık

Memuru,Anestezi,Röntgen, Laboratuvar ve

Fizik Tedavi Teknisyenleri v.b.

Klinik ve

Laboratuvar

ġefi

BaĢtabip Sağlık

Müdür

Yardımcısı

4 Kliniklere doğrudan bağlı olmayarak

çalıĢan Tabip,DiĢtabibi,

Eczacı,Mühendis,Tıbbi Teknolog,Sosyal

ÇalıĢmacı, Diyetisyen,Fizyoterapist,

Avukat, v.b.

BaĢtabip

Yardımcısı

BaĢtabip Sağlık

Müdür

Yardımcısı

5 HemĢire,Ebe,HemĢire Yardımcısı ve Hasta

bakımında görevli diğer personel

BaĢhemĢire Klinik

Laboratuvar

ġefi veya

Servis

Sorumlusu

Uzman

Tabip

BaĢtabip

6 Hastane Müdür Yardımcıları ve Hastane

Müdürlüğüne bağlı olarak çalıĢan diğer

personel

Hastane

Müdürü

BaĢtabip

Yardımcısı

BaĢtabip

7 Sivil Savunma Uzmanı BaĢtabip Sağlık

Müdür

Yardımcısı

Sağlık

Müdürü

(*) 16.06.2004 tarihinde Sağlık Bakanlığı ile Milli Eğitim Bakanlığı arasında imzalanan

protokol gereği;Sağlık Bakanlığına bağlı Sağlık Meslek Liseleri personelinin nakli

gerçekleĢinceye kadar ilgililerin bağlı bulundukları Sicil Amirleri yukarıda belirtilen Ģekilde

düzenlenmiĢtir.

TAġRA TEġKĠLATI

SIRA

NO:

SĠCĠL RAPORU

DOLDURULACAK MEMURLAR

SĠCĠL RAPORU VERMEYE YETKĠLĠ

AMĠRLER

1.SĠCĠL

AMĠRĠ

2.SĠCĠL

AMĠRĠ

3.SĠCĠL AMĠRĠ

(II) DĠĞER YATAKLI TEDAVĠ KURUMLARINDA

a) Ġllerde

1 BaĢtabip Sağlık

Müdürü

Vali MüsteĢar

2 BaĢtabip Yardımcısı, Uzman Tabip,

Hastane Müdürü ve BaĢhemĢire

BaĢtabip Sağlık

Müdürü

Vali

3 Tabip, DiĢtabibi,Eczacı,Tıbbi

Teknolog,Diyetisyen, Sosyal

ÇalıĢmacı, Mühendis,

Kimyager,Biyolog,

Psikolog,Odyolog,Sağlık

Fizikçisi,Fizyoterapist, Avukat v.b.

BaĢtabip

Yardımcısı

BaĢtabip Sağlık Müdür

Yardımcısı

4 Anestezi,Röntgen,Laboratuvar,Sağlık

Teknisyeni, Sağlık Memuru v.b.

Servis

Sorumlusu

Tabip

BaĢtabip Sağlık Müdür

Yardımcısı

5 HemĢire,Ebe,HemĢire Yardımcısı ve

hasta bakımında görevli diğer

personel

BaĢhemĢire Servis

Sorumlusu

Tabip

BaĢtabip

6 Hastane Müdür Yardımcıları ve

Hastane Müdürlüğüne bağlı olarak

çalıĢan diğer personel

Hastane

Müdürü

BaĢtabip

Yardımcısı

BaĢtabip

b) Ġlçelerde

1 BaĢtabip Sağlık Grup

BaĢkanı

Kaymakam Vali

2 BaĢtabip Yardımcısı,Uzman

Tabip,Hastane Müdürü ve

BaĢhemĢire

BaĢtabip Sağlık Grup

BaĢkanı

Kaymakam

3 Pratisyen Tabip,DiĢtabibi,Eczacı,

Diyetisyen,Biyolog,Odyolog,Sağlık

Fizikçisi,Mühendis,

Kimyager,Psikolog, Fizyoterapist,

Avukat v.b.

BaĢtabip

Yardımcısı

BaĢtabip Sağlık Grup

BaĢkanı

4 Sağlık Memuru,Röntgen,

Anestezi,Laboratuvar ve Sağlık

Teknisyenleri v.b.

Servis

Sorumlusu

Tabip

BaĢtabip

Yardımcısı

BaĢtabip

5 HemĢire, Ebe,HemĢire Yardımcısı ve

hasta bakımında görevli diğer

personel

BaĢhemĢire Servis

Sorumlusu

Tabip

BaĢtabip

6 Hastane Müdür Yardımcıları ve

Hastane Müdürlüğüne bağlı olarak

çalıĢan diğer personel

Hastane

Müdürü

BaĢtabip

Yardımcısı

BaĢtabip

F SAĞLIK GRUP BAġKANLIKLARI

1 Sağlık Grup BaĢkanı Kaymakam Vali

2 Diğer Personel Sağlık Grup

BaĢkanı

Kaymakam Vali

G SAĞLIK MÜZELERĠ

1 Müdür Sağlık

Müdür

Yardımcısı

Sağlık

Müdürü

Vali

2 Müdür Yardımcısı Müdür Sağlık

Müdür

Yardımcısı

Sağlık Müdürü

3 Diğer Personel Müdür

Yardımcısı

Müdür Sağlık Müdür

Yardımcısı

H HALK SAĞLIĞI LABORATUVARLARI

a) Ġllerde

1 Müdür Sağlık

Müdür

Yardımcısı

Sağlık

Müdürü

Vali

2 Müdür Yardımcısı Müdür Sağlık

Müdür

Yardımcısı

Sağlık Müdürü

3 Diğer Personel Müdür

Yardımcısı

Müdür Sağlık Müdür

Yardımcısı

b) Ġlçelerde

1 Müdür Sağlık Grup

BaĢkanı

Kaymakam Vali

2 Müdür Yardımcısı Müdür Sağlık Grup

BaĢkanı

Kaymakam

3 Diğer Personel Müdür

Yardımcısı

Müdür Sağlık Grup

BaĢkanı

HAZIRLAYICI EĞĠTĠM KONULARI

Ders

Saatleri

Soru

Sayısı

Sağlık Hizmetleri 4 4

Türkiye‘de Sağlık Hizmetlerinin GeliĢimi 4 4

Türkiye‘de Sağlık Hizmetlerinin Örgütlenmesi 4 4

Uluslararası Sağlık KuruluĢları 4 4

Ana Hizmet Birimler 14 15

DanıĢma ve Denetim Birimleri 6 7

Yardımcı Birimler 6 7

Sağlık Bakanlığı‘na Bağlı KuruluĢlar 4 4

Sağlık Bakanlığı TaĢra Örgütü 6 7

Sağlık Hizmetlerinde Kalite ve Toplam Kalite Yönetimi (TKY) 4 4

TOPLUM KATILIMI 4 4

ETĠK ve HASTA HAKLARI 6 7

Ġġ DĠSĠPLĠNĠ ve ZAMAN YÖNETĠMĠ 6 7

KRĠZ YÖNETĠMĠ 6 7

AYNĠYAT ĠġLERĠ (TaĢınır Mal Yönetmeliği) 6 6

MEVZUATLAR 8 9

TOPLAM SAAT 92 100